UCHWAŁA NR XIII/96/16 RADY MIEJSKIEJ W LIPSKU

z dnia 28 kwietnia 2016 r.

w sprawie uchwalenia zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 446) oraz art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz.199, 443, 774, 1265, 1434, 1713, 1777, 1830, 1890) oraz uchwały Nr XXXIV/272/14 Rady Miejskiej w Lipsku z dnia 14 listopada 2014 r. w sprawie przystąpienia do zmiany „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk” – Rada Miejska w Lipsku uchwala, co następuje: § 1. Uchwala się zmianę Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk, przyjętego uchwałą Nr XXII/206/02 Rady Miejskiej w Lipsku z dnia 26 marca 2002 r. § 2. Integralną częścią uchwały jest: 1) Załącznik Nr 1: tekst zmiany Studium - Tom I. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk wraz załącznikami graficznymi w skali 1:25 000: a) Załącznik Nr 1 – Uwarunkowania wynikające z użytkowania terenów, b) Załącznik Nr 2 – Uwarunkowania wynikające ze stanu środowiska, c) Załącznik Nr 3 - Uwarunkowania wynikające ze stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej; 2) Załącznik Nr 2: tekst zmiany Studium - TOM II. Kierunki zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk wraz załącznikiem graficznymi w skali 1:25 000: Kierunki zagospodarowania przestrzennego; 3) Załącznik Nr 3 - rozstrzygnięcie o sposobie rozpatrzenia uwag wniesionych do projektu zmiany Studium. § 3. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Lipska. § 4. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Przewodniczący Rady

Wojciech Marek Protasiewicz

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 1 BURMISTRZ LIPSKA

ZAŁĄCZNIK Nr 1 do Uchwały nr XIII/96/16 Rady Miejskiej w Lipsku z dnia 28.04.2016r.

ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY LIPSK Tekst ujednolicony

TOM I UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY LIPSK

L i p s k 2015/2016

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 1 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

S p i s t r e ś c i:

Część I – INFORMACJE WST ĘPNE 7

1. WST ĘP 7 1.1 Podstawy prawne opracowania zmiany "Studium uwarunkowa ń i kierunków 7 zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk" 1.2 Wykaz wa żniejszych materiałów wyj ściowych 8 1.3 Cz ęś ci składowe zmiany Studium 8 1.4 Przedmiot, zakres i cel zmiany Studium 9 2. Podstawowe wiadomo ści o gminie 10 3. Cele rozwoju gminy Lipsk wybrane z opracowa ń strategicznych 11 3.1 Wyciąg z ustale ń „Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, 11 Miasta, Obszary wiejskie” 3.2 Wyci ąg z ustale ń „Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego do 2020r.” 11 3.3 Wyci ąg z ustale ń „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa podlaskiego” 15 3.4 Ustalenia ze „Strategii rozwoju powiatu augustowskiego do 2020 roku 21 cz ęść II - Misja i cele rozwoju powiatu augustowskiego” 3.5 Ustalenia ze „Strategii rozwoju Miasta i Gminy Lipsk do roku 2020” 23 Część II - UWARUNKOWANIA ROZWOJU PRZESTRZENNEGO WYNIKAJ ĄCE Z: 29

1. Dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu 29 1.1 Przeznaczenie terenów 29 1.2 Zagospodarowanie terenów 29 1.3 Uzbrojenie terenów 30 2. Stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony 30 3. Stanu środowiska, w tym stanu rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej, wielko ści i 31 jako ści zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu, w tym krajobrazu kulturowego 3.1 Przyroda nieo żywiona 31 3.1.1 Rze źba terenu 31 3.1.2 Budowa geologiczno – gruntowa 32 3.1.3 Gleby 33 3.1.4 Klimat 34 3.1.5 Wody powierzchniowe i podziemne 34 3.1.6 Zagro żenia wód powierzchniowych 35 3.2 Lasy i gospodarka le śna 36 3.2.1 Charakterystyka własno ściowa lasów 36 3.2.2 Charakterystyka przyrodnicza warunków produkcji le śnej 54 3.3 Charakterystyka rolnictwa 55

2

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 2 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

3.3.1 Struktura u żytkowania gruntów 55 3.3.2 Ekosystemy ł ąkowo – pastwiskowe 56 3.3.3 Rolnicza przestrze ń produkcyjna 58 3.3.4 Struktura własno ści gruntów 61 3.4. Wymogi ochrony krajobrazu, w tym krajobrazu kulturowego 62 4. Wyst ępowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odr ębnych 63 4.1 Biebrza ński Park Narodowy 63 4.2 Obszary Chronionego Krajobrazu 67 4.3 Obszary Natura 2000 68 4.4 Pomniki przyrody 75 5. Stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej 76 5.1 Ogólna charakterystyka środowiska kulturowego 76 5.2 Wykaz obiektów zabytkowych 77 5.2.1 Zabytki nieruchome wpisanych do wojewódzkiej ewidencji zabytków 77 5.2.2 Zabytki nieruchome wpisane do gminnej ewidencji zabytków 80 5.2.3 Obiekty zabytkowe wpisane do rejestru zabytków 84 5.2.4 Zabytki ruchome 85 5.3 Cmentarze i miejsca pami ęci w gminie Lipsk 86 5.4 Wojewódzka ewidencja stanowisk archeologicznych wg. AZP 87 5.5 Rekomendacje i wnioski zawarte w audycie krajobrazowym lub okre ślone przez audyt 99 krajobrazowy granice krajobrazów priorytetowych 6. Warunków i jako ść życia mieszka ńców, w tym ochrony ich zdrowia 99 6.1 Potencjał ludno ściowy, jego rozmieszczenie i struktura 99 6.1.1 Struktura ludno ści 99 6.1.2 Ruch naturalny 101 6.1.3 Migracje ludno ści 101 6.1.4 Bezrobocie 101 6.2 Zasoby i warunki mieszkaniowe 102 6.3 Infrastruktura społeczna 103 6.3.1 O świata i wychowanie 103 6.3.2 Kultura i czytelnictwo 105 6.3.3 Zdrowie i pomoc społeczna 106 6.3.4 Handel i gastronomia 106 6.3.5 Turystyka i wypoczynek 107 6.3.6 Ł ączno ść 108 6.3.7 Administracja 108 6.3.8 Usługi 109

3

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 3 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

7. Zagro żenia bezpiecze ństwa ludno ści i jej mienia 109 8. Potrzeb i mo żliwo ści rozwoju gminy 110 8.1 Analizy ekonomiczne, środowiskowe i społeczne 110 8.2 Prognozy demograficzne 114 8.3 Mo żliwo ści finansowania przez gmin ę wykonania sieci komunikacyjnej i infrastruktury 116 technicznej, a tak że infrastruktury społecznej, słu żą cych realizacji zada ń własnych gminy 8.4 Bilans terenów przeznaczonych pod zabudow ę 117 9. Stanu prawnego gruntów 123 10. Wyst ępowania obszarów naturalnych zagro żeń geologicznych 125 11. Wyst ępowania udokumentowanych złó ż kopalin, zasobów wód podziemnych oraz 125 udokumentowanych kompleksów podziemnego składowania dwutlenku w ęgla 11.1 Tereny powierzchniowej eksploatacji surowców 125 11.2 Wody podziemne 126 11.3 Wyst ępowanie udokumentowanych kompleksów podziemnego składowania 126 dwutlenku w ęgla 12. Wyst ępowania terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odr ębnych 126 13. Stanu systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopnia uporz ądkowania 128 gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami 13.1 Infrastruktura komunikacyjna 128 13.1.1 Komunikacja drogowa 128 13.1.2 Komunikacja zbiorowa 133 13.1.3 Charakterystyka stanu technicznego dróg publicznych 133 13.2 Infrastruktura techniczna 134 13.2.1 Zapotrzebowanie w wod ę 134 13.2.2 Kanalizacja sanitarna, oczyszczanie ścieków 135 13.2.3 Usuwanie i unieszkodliwianie odpadów 136 13.2.4 Elektroenergetyka 139 13.2.5 Ciepłownictwo 140 13.2.6 Zaopatrzenie w gaz 142 142 13.2.7 Telekomunikacja 142 14. Zada ń słu żą cych realizacji ponadlokalnych celów publicznych 15. Wymaga ń dotycz ących ochrony przeciwpowodziowej 143

4

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 4 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

S P I S T A B E L W T E K Ś C I E

Nr Tre ść tabeli Strona Tab. 1. Powierzchnie gruntów zabudowanych i zurbanizowanych w gminie Lipsk 29 2. Struktura władania obszarami le śnymi 36 3. Typy siedliskowe i ich udział procentowy lasów będących w zarz ądzie 37 Nadle śnictwa Augustów 4. Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w lasach 38 Nadle śnictwa Augustów 5. Typy siedliskowe i ich udział procentowy lasów będących w zarz ądzie 38 Nadle śnictwa Płaska 6. Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w lasach 39 Nadle śnictwa Płaska 7. Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Bartniki 40 8. Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie 41 9. Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Jałowo 41 10. Zestawienie powierzchni lasów ochronnych w obr ębie Jałowo 42 11. Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie 42 Jasionowo 12. Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie 43 13. Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Krasne 43 14. Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie 44 15. Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Lipsk 45 16. Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie 45 17. Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie 46 18. Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Ł ąki wsi 46 Krasne 19. Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Nowe 47 Le śne Bohatery 20. Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Rogo żyn 47 Nowy 21. Zestawienie powierzchni lasów ochronnych w obr ębie Rogo żyn Stary 48 22. Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Rogo żyn 48 Stary 23. Zestawienie powierzchni lasów ochronnych w obr ębie Rogo żynek 49 24. Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie 49 Rogo żynek 25. Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie 50 Rygałówka 26. Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Siółko 50 27. Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie 51 28. Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Stare 52 Le śne Bohatery 29. Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie 52 Staro żyńce 30. Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Wołkusz 53 31. Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Wy żarne 53 32. Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Żabickie 54

5

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 5 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

33. Struktura u żytkowania gruntów w gminie Lipsk 55 34. Klasy bonitacyjne ł ąk i pastwisk 57 35. Podział gruntów na terenie gminy Lipsk 58 36. Powierzchnie gruntów ornych z podziałem na klasy 60 37. Struktura gospodarstw rolnych według ich powierzchni w 2015r. 61 38. Pomniki przyrody na terenie gminy Lipsk 75 39. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do wojewódzkiej ewidencji zabytków 77 40. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do gminnej ewidencji zabytków 80 41. Wykaz stanowisk archeologicznych według AZP 87 42. Zmiany potencjału ludno ści w gminie Lipsk 99 43. Liczba mieszka ńców gminy Lipsk w latach 2010 – 2014r. 99 44. Struktura wieku ludno ści gminy Lipsk według grup wiekowych 100 45. Struktura wieku ludno ści gminy Lipsk 100 46. Ruch naturalny 101 47. Migracje ludno ści w gminie Lipsk 101 48. Wielko ść i struktura bezrobocia w gminie Lipsk 101 49. Zasoby mieszkaniowe w gminie Lipsk 102 50. Ruch budowlany 103 51. Wykaz placówek i oddziałów przedszkoli 104 52. Szkoły podstawowe na terenie gminy Lipsk 105 53. Rozwój czytelnictwa w gminie Lipsk 106 54. Podział działalno ści gospodarczej ze wzgl ędu na przewa żaj ącą funkcj ę 107 55. Analiza demograficzna 114 56 Analiza demograficzna z podziałem na wiek 115 57 Analiza chłonno ści terenów przeznaczonych pod zabudow ę 118 58. Analiza chłonno ści terenów przeznaczonych pod zabudow ę 119 59. Analiza chłonno ści terenów przeznaczonych pod zabudow ę 120 60. Zestawienie powierzchniowe 120 61 Zadania gminne zaplanowane z perspektyw ą do roku 2021 121 62 Wydatki gminy na poszczególne zadania pogrupowane na sieci komunikacyjne, 122 techniczne i obiekty społeczne, słu żące realizacji zada ń własnych 63. Struktura własno ści gruntów w mie ście i gminie Lipsk 123 64. Struktura gospodarstw rolnych wg. ich powierzchni w 2015r. 124 65. Eksploatowane zło ża kruszywa naturalnego 125 66. Zestawienie terenów górniczych w gminie Lipsk 127 67. Wykaz ulic miejskich w Lipsku w Powiatowym Zarządzie Dróg 128 68. Wykaz dróg gminnych 129 69. Charakterystyka sieci kanalizacyjnej w gminie Lipsk 135 70. Wykaz kotłowni w mie ście Lipsku 140 71. Kotłownie inne w mie ście Lipsk 141 72. Wykaz kotłowni olejowych w obiektach publicznych na terenie wiejskim gminy 141 Lipsk

6

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 6 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

CZ ĘŚĆ I INFORMACJE WST ĘPNE

1. WST ĘP 1.1. Podstawy prawne opracowania zmiany "Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk" 1) ustawa z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (jedn. tekst z 2015r. poz.199 ze zmianami poz. 199, 443, 774, 1265, 1434, 1713, 1717); 2) rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz.U. Nr 118, poz.1233); 3) uchwała Nr XXXIV/272/14 Rady Miejskiej w Lipsku z dnia 14 listopada 2014r. w sprawie przyst ąpienia do zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk”; 4) Przepisy odr ębne: -ustawa z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (jedn. tekst z 2013r, poz. 1409 z pó źn. zm.), -ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (jedn. tekst z 2013r., poz.1232), - ustawa z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (jedn. tekst Dz.U. z 2013 poz. 1235 z późn. zm.), - ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (jedn. tekst Dz.U. z 2015 poz. 1651) - ustawa z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne (jedn. tekst z 2015r., poz.469), - ustawa z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (jedn. tekst z 2014r., poz. 1446 z pó źn. zm.), - ustawa z dnia 21 marca 1985r. o drogach publicznych (jedn. tekst z 2015r., poz.460), - ustawa z dnia 28 wrze śnia 1991r. o lasach (jedn. tekst z 2014r., poz. 1153 z pó źn.zm.), - ustawa z dnia 3 lutego 1995r. o ochronie gruntów rolnych i le śnych (j.t. Dz.U. z 2015r. poz. 909), - ustawa z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomo ściami (jedn. tekst z 2015 poz. 1774 z pó źn. zm.), - ustawa z dnia 9 pa ździernika 2015r. o rewitalizacji (Dz. U. z 2015 poz. 1777), -rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 9 wrze śnia 1993 roku w sprawie utworzenia Biebrza ńskiego Parku Narodowego (Dz. U. Nr 86 poz. 399); - Zarz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie zadań ochronnych dla Biebrza ńskiego Parku Narodowego; - Zarz ądzenie nr 27/2013 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Białymstoku z dnia 31 grudnia 2013 r. w sprawie ustanowienia planu zada ń ochronnych dla obszaru Natura 2000 Ostoja Augustowska PLH200005; - uchwała Nr XII/93/15 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 22 czerwca 2015r.w sprawie wyznaczenia Obszaru Chronionego Krajobrazu „Dolina Biebrzy" (Dz. Urz. Woj. Podlaskiego z 2015r., poz.2121); - uchwała Nr XII/89/15 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 22 czerwca 2015r.. w sprawie wyznaczenia Obszaru Chronionego Krajobrazu „Puszcza i Jeziora Augustowskie" (Dz. Urz. Woj. Podlaskiego z 2015r., poz.2117); - rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 czerwca 2003r. w sprawie sposobu zgłaszania i oznakowania przeszkód lotniczych (Dz.U. z 2003r. Nr 130, poz.1193)

7

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 7 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Prace nad zmian ą Studium, na zlecenie Urz ędu Miasta i Gminy Lipsk, prowadzone s ą przez Pracowni ę Urbanistyczn ą „TEWA” s.c. w Suwałkach, kierowan ą przez Teres ę E. Fimowicz (upr. urbanistyczne Nr 1359/94). 1.2. WYKAZ WA ŻNIEJSZYCH MATERIAŁÓW WYJ ŚCIOWYCH 1) Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk opracowanego w 2001r. przyj ętego uchwał ą Nr XXII/206/02 Rady Miejskiej w Lipsku z dnia 26 marca 2002r. 2) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu w rejonie ulic Pustej i Stolarskiej w Lipsku – uchwała Nr XXXI/191/98 Rady Miejskiej w Lipsku z dnia 31 marca 1989r. (Dz. Urz. Woj. Suw. Nr 24, poz.138) 3) Zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu w rejonie ulic Pustej i Stolarskiej w Lipsku – uchwała Nr XIII/92/04 Rady Miejskiej w Lipsku z dnia 27 kwietnia 2004r. (Dz. Urz. Woj. Podlaskiego Nr 59, poz.993) 4) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego cz ęś ci terenów wsi Lipszczany w gminie Lipsk, augustowski, zwi ązany z drogowym przej ściem granicznym – uchwała Nr V/38/07 Rady Miejskiej w Lipsku z dnia 26 marca 2007r. (Dz. Urz. Woj. Podlaskiego Nr 105, poz.930) 5) Miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego miasta Lipsk - uchwała Nr XXIV/181/93 Rady Miejskiej w Lipsku z dnia 02 czerwca 1993r. (Dz. Urz. Woj. Podlaskiego nr 19, poz. 126) 6) Analiza zmian w zagospodarowaniu przestrzennym miasta i gminy Lipsk w okresie 2010r.- 2014r. – opracowanie lipiec 2014r. 7) Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie ” przyj ętej przez Rad ę Ministrów 13 lipca 2010 r. ; 8) Strategia Rozwoju Województwa Podlaskiego do 2020r. - Uchwała Nr XXXI/374/13 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 9 wrze śnia 2013 r.; 9) Plan zagospodarowania przestrzennego województwa podlaskiego Uchwała Nr IX/80/03 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 27 czerwca 2003r. (Dz. Urz. Woj. Podlaskiego Nr 108, poz. 2026) ze zmian ą zatwierdzon ą Uchwał ą Nr XL/479/14 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 20 czerwca 2014r. (Dz.Urz.Woj.Podlaskiego poz. 2319); 10) Strategia rozwoju powiatu augustowskiego do 2020 roku- cz ęść II - Misja i cele rozwoju powiatu augustowskiego – Uchwała Nr 161/XIX/04 Rady Powiatu w Augustowie z dnia 29 grudnia 2004 r. 11) Strategia rozwoju Miasta i Gminy Lipsk do roku 2020 - Uchwała Rady Miejskiej w Lipsku Nr XI/60/15 z dnia 12 listopada 2015r. 12) Program ochrony środowiska dla gminy Lipsk na lata 2012 – 2015 z perspektyw ą na lata 2016 – 2019; 13) Plan Rozwoju miejscowo ści Lipsk - Uchwała Nr XXIII/163/05 Rady Miejskiej w Lipsku z dnia 16 czerwca 2005 r. 14) Mapa topograficzna gminy Lipsk w skali 1:25000; 15) Mapa ewidencyjna gminy Lipsk w skali 1:5000; 16) Dane statystyczne – Urz ąd Statystyczny w Białymstoku; 17) Informacje i materiały planistyczne Urz ędu Miejskiego w Lipsku; 18) Wnioski do zmiany Studium zgłoszone przez instytucje i osoby prywatne;

1.3. CZ ĘŚ CI SKŁADOWE ZMIANY STUDIUM Tom I niniejszego opracowania zawiera cz ęść dokumentacyjn ą stanu wyj ściowego do zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk.

8

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 8 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Na cało ść opracowania zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk” składaj ą si ę nast ępuj ące cz ęś ci: TOM I - UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY LIPSK Cz ęść I – Informacje wst ępne Cz ęść II – Uwarunkowania rozwoju przestrzennego. Integraln ą cz ęś ci ą tomu I stanowi ą rysunki w skali 1:25 000: • Zał ącznik Nr 1 – Uwarunkowania wynikaj ące z u żytkowania terenów. • Zał ącznik Nr 2 – Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu środowiska. • Zał ącznik Nr 3 - Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej. TOM II - KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY LIPSK, Cz ęść I –Wst ęp Cz ęść II – Kierunki zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk Cz ęść III – Uzasadnienie przyj ętych rozwi ąza ń. Integraln ą cz ęś ci ą tomu II stanowi rysunek w skali 1: 25 000: • Zał ącznik Nr 1- Kierunki zagospodarowania przestrzennego. 1.4. PRZEDMIOT, ZAKRES I CEL ZMIANY STUDIUM Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest ogólnym zapisem waloryzuj ącym przestrze ń gminy i jej obecne zagospodarowanie, ujawnia szanse rozwoju, bariery i konflikty wynikaj ące z zasobów środowiska, potencjału demograficznego oraz stanu zainwestowania. Daje podstaw ę do okre ślenia po żą danej struktury przestrzennej obszaru i okre śla preferencje w polityce przestrzennej władz samorz ądowych. Studium nie jest aktem prawa miejscowego. W lipcu 2014r. została opracowana „Analiza zmian w zagospodarowaniu przestrzennym miasta i gminy Lipsk w okresie 2010r.-2014r.”, w wyniku której zaistniała pilna potrzeba zmiany Studium ze wzgl ędu na jego nieaktualno ść i brak zgodno ści z obowi ązuj ącymi przepisami ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym i przepisami odr ębnymi. Podstawą formaln ą opracowania zmiany Studium jest uchwała Nr XXXIV/272/14 Rady Miejskiej w Lipsku z dnia 14 listopada 2014r. w sprawie przyst ąpienia do zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk”. Zmiany jakie wprowadzono w dokumentacji zmiany Studium wynikły ze zmiany uwarunkowa ń, jakie zaszły na terenie miasta i gminy Lipsk po 2001r., konieczno ści dostosowania do przepisów: ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2015, poz.199 z pó źn.zm.), rozporz ądzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. Nr 118 z roku 2004, poz. 1233), ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (jedn. tekst Dz.U. z 2013 poz. 1235 z pó źn. zm.) oraz obowi ązuj ących przepisów odr ębnych. Rysunki zmiany Studium sporz ądzono na kopiach map topograficznych pozyskanych od Marszałka Województwa Podlaskiego - Licencja nr DMG-II.7522.64.2015_20_P, z dnia 27.05.2015r. Niniejsza dokumentacja zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk”, jest zgodna z wymaganym

9

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 9 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

zakresem okre ślonym w art. 10 ust. 1 i 2 w/w ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2015 r., poz. 199 z pó źn.zm.). Pod wzgl ędem obszarowym opracowanie obejmuje teren gminy w granicach administracyjnych. Aktualizacja dokumentacji obejmuj ąca uwarunkowania polegała na zmianie zakresu tre ści oraz jego uzupełnieniu o nowe dane pochodz ące z ostatnich lat. Do ść znaczna cz ęść nieaktualnych fragmentów tekstu studium opracowanego w 2001r. została usuni ęta. Zmiany te wprowadzono niemal we wszystkich rozdziałach, w zwi ązku z tym nie wyró żniano tych fragmentów tekstu, które zostały usuni ęte. Pozostałe, aktualne fragmenty tekstu studium opracowanego w 2001r. zostały przeniesione do niniejszego opracowania i oznaczone kursyw ą w kolorze niebieskim. Zagadnienia okre ślone w art. 10 ust. 2 powy ższej ustawy, zostały omówione w cz ęś ci „Kierunki zagospodarowania przestrzennego ”. Zachowano ustalenia, które pozostały aktualne ( wyró żnione kursyw ą w kolorze niebieskim), wprowadzaj ąc jednocze śnie ustalenia zmienione lub dodatkowe. Dokumentacj ę poszerzono o nowe rozdziały omawiaj ące zagadnienia nie uj ęte w dokumentacji Studium opracowanego w 2001roku. Cało ść dokumentacji zmiany Studium, obejmuj ącej uwarunkowania i kierunki, nale ży traktowa ć jako tekst ujednolicony. Zgodnie z ustaw ą z dnia 3.10.2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (jedn. tekst Dz.U. z 2013 poz. 1235 z późn. zm.), do zmiany Studium uwarunkowa ń sporz ądza si ę prognoz ę oddziaływania na środowisko (art. 51 ust. 1).

2. PODSTAWOWE WIADOMO ŚCI O GMINIE Lipsk poło żona jest w rejonie przygranicznym północno-wschodniej cz ęś ci kraju w województwie podlaskim. Powierzchnia gminy wynosi 184,21 km 2, co stanowi niecały 1% powierzchni województwa i około 11% powierzchni powiatu augustowskiego, na terenie którego jest poło żona. jest jedyn ą Gmin ą miejsko – wiejsk ą wchodz ącą w skład powiatu augustowskiego. Poło żenie Gminy Lipsk na tle gmin s ąsiaduj ących

źródło: opracowanie własne na podstawie http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/

10

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 10 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Administracyjnie obszar gminy dzieli si ę na 30 sołectw w których znajduje si ę 29 miejscowości. Obszar gminy Lipsk od północy s ąsiaduje z gmin ą Płaska, od zachodu gmin ą Sztabin, a od południa z gminami D ąbrowa Białostocka i Nowy Dwór, wschodni ą granic ę gminy stanowi granica pa ństwa. Gmina Lipsk wg regionalizacji fizycznogeograficznej (wg Kondrackiego) Polski poło żona jest w obr ębie dwóch mezoregionów. Tereny dolinne nale żą do Kotliny Biebrza ńskiej, teren za ś środkowy i wschodni do Wzgórz Sokólskich. Cała gmina znajduje si ę w makroregionie Niziny Północnopodlaskiej. Siedzib ą gminy jest miasto Lipsk o powierzchni 4,92km 2, poło żone na południowo- zachodnim cyplu rozległej wyspy mineralnej, zwanej Wzgórzami Lipskimi. Wzgórza wraz z Lipskiem otoczone s ą przez bagienne doliny Biebrzy i Wołkuszanki. W 2014 roku zarejestrowano 5407 mieszka ńców, w tym 2692 m ęż czyzn i 2715 kobiet. Obecna ludno ść gminy stanowi 0,5% ludno ści województwa podlaskiego. G ęsto ść osób 2 osób 2 zaludnienia na obszarze gminy wynosi 29 /km (w województwie 59 /km ).

3. CELE ROZWOJU GMINY LIPSK WYBRANE Z OPRACOWA Ń STRATEGICZNYCH

3.1 Wyci ąg z ustale ń „Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie ” (KSRR) przyj ętej przez Rad ę Ministrów 13 lipca 2010 r.

KSRR wyznacza cele polityki regionalnej wobec poszczególnych terytoriów w kraju, w tym w szczególno ści obszarów miejskich i wiejskich, oraz definiuje ich relacje w odniesieniu do innych polityk publicznych o wyra źnym terytorialnym ukierunkowaniu. Dokument ten okre śla tak że sposób działania podmiotów publicznych, a w szczególno ści rz ądu i samorządów województw dla osi ągni ęcia strategicznych celów rozwoju kraju.

Celem strategicznym polityki regionalnej do 2020 roku, okre ślonym w KSRR, jest efektywne wykorzystywanie specyficznych regionalnych oraz terytorialnych potencjałów rozwojowych dla osi ągania celów rozwoju kraju – wzrostu, zatrudnienia i spójno ści w horyzoncie długookresowym. Rozwini ęciem celu strategicznego s ą trzy cele szczegółowe polityki regionalnej: 1. Wspomaganie wzrostu konkurencyjno ści regionów, 2. Budowanie spójno ści terytorialnej i przeciwdziałanie procesom marginalizacji na obszarach problemowych, 3. Tworzenie warunków dla skutecznej, efektywnej i partnerskiej realizacji działa ń rozwojowych ukierunkowanych terytorialnie. Do ka żdego celu KSRR opracowano miary sukcesu ich realizacji. Zidentyfikowano te ż czynniki integruj ące regiony w układzie: region –miasta – obszary wiejskie w ramach ka żdego celu, w tym w szczególno ści w zakresie tworzenia warunków dla integracji funkcjonalnej obszarów wiejskich z miastami, poprzez absorpcj ę obszarów wiejskich, zwi ększenie mobilno ści zawodowej i przestrzennej oraz wykorzystanie walorów środowiska przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego.

3.2 Wyci ąg z ustale ń „Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego do 2020r.” przyj ętej Uchwał ą Nr XXXI/374/13 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 9 wrze śnia 2013 r. Strategia rozwoju Województwa Podlaskiego okre śla misj ę rozwoju województwa, wyznacza cele i przyporz ądkowuje im priorytety. Realizacja Strategii pozwoli na zwi ększenie

11

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 11 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

spójno ści społeczno - ekonomicznej i konkurencyjno ści regionu poprzez stworzenie warunków do pełniejszego wykorzystania jego potencjału. Strategia jest kluczowym dokumentem programowym okre ślaj ącym zasady i kierunki długofalowej koncepcji rozwoju regionu. Formułuj ąc cele i priorytety wskazuje ona dziedziny koncentracji wysiłku rozwojowego i po żą dane tendencje zmian, które powinni śmy wspiera ć i promowa ć, aby uzyska ć okre ślony efekt. Osi ągni ęcie wyznaczonych celów mo żliwe b ędzie poprzez partnerstwo wszystkich środowisk regionalnych, b ędących głównymi beneficjentami wdro żenia. Misja stanowi zapis intencji tego, co władze samorz ądowe województwa podlaskiego pragn ą uzyska ć w wyniku realizacji opracowanej Strategii.

Misja województwa:

„Województwo podlaskie: zielone, otwarte, dost ępne i przedsi ębiorcze"

Cel strategiczny 1. Konkurencyjna gospodarka; Cel strategiczny 2. Powi ązania krajowe i mi ędzynarodowe; Cel strategiczny 3. Jako ść życia. U podstaw skutecznej realizacji celów strategicznych le żą cele horyzontalne, których w ątki przenikaj ą cele strategiczne: Cel horyzontalny: Wysokiej jako ści środowisko przyrodnicze podstaw ą harmonii aktywno ści człowieka i przyrody; Cel horyzontalny: Infrastruktura techniczna i teleinformatyczna otwieraj ąca region dla inwestorów, mieszka ńców, s ąsiadów i turystów

Przyj ęte cele horyzontalne z jednej strony warunkuj ą, z drugiej za ś wspieraj ą mo żliwo ści skutecznego osi ągni ęcia celów strategicznych.

CEL STRATEGICZNY 1. KONKURENCYJNA GOSPODARKA CEL OPERACYJNY 1.1. ROZWÓJ PRZEDSI ĘBIORCZO ŚCI Główne kierunki interwencji: ° Promowanie postaw przedsi ębiorczych ° Wspieranie powstawania i rozwoju podmiotów gospodarczych

CEL OPERACYJNY 1.2. WZROST INNOWACYJNO ŚCI PODLASKICH PRZEDSI ĘBIORSTW Główne kierunki interwencji: ° Promowanie postaw proinnowacyjnych ° Wspieranie działalno ści B+R w przedsi ębiorstwach ° Zapewnienie dost ępu do kapitału na działalno ść inwestycyjn ą i innowacyjn ą przedsi ębiorstw ° Wspieranie transferu wiedzy i komercjalizacji wyników B+R ° Wspieranie innowacji produktowych, procesowych, organizacyjnych i marketingowych

CEL OPERACYJNY 1.3. ROZWÓJ KOMPETENCJI DO PRACY I WSPARCIE AKTYWNO ŚCI ZAWODOWEJ MIESZKA ŃCÓW REGIONU Główne kierunki interwencji:

12

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 12 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

° Poprawa dost ępno ści do wysokiej jako ści kształcenia i szkolenia dostosowanego do potrzeb rynku pracy ° Aktywizacja zawodowa osób o utrudnionym dost ępie do rynku pracy

CEL OPERACYJNY 1.4. KAPITAŁ SPOŁECZNY JAKO KATALIZATOR PROCESÓW ROZWOJOWYCH Główne kierunki interwencji: ° Promowanie warto ści i postaw sprzyjaj ących współpracy i aktywno ści obywatelskiej oraz wspieranie dialogu społecznego ° Efektywne wykorzystanie potencjału kulturowego ° Zwi ększenie obecno ści kultury w życiu codziennym poprzez popraw ę dost ępu do jej dóbr oraz kształtowanie nawyków kulturalnych ° Poprawa skuteczno ści zarz ądzania regionalnego i lokalnego – sprawna administracja

CEL OPERACYJNY 1.5. EFEKTYWNE KORZYSTANIE Z ZASOBÓW NATURALNYCH Główne kierunki interwencji: ° Promowanie postaw i działa ń sprzyjaj ących efektywno ści wykorzystania zasobów naturalnych ° Ograniczanie energo- i materiałochłonno ści ° Produkcja energii ze źródeł odnawialnych

CEL OPERACYJNY 1.6. NOWOCZESNA INFRASTRUKTURA SIECIOWA Główne kierunki interwencji: ° Rozbudowa infrastruktury telekomunikacyjnej ° Przebudowa systemu energetycznego ° Wspieranie rozwoju infrastruktury gazowej

CEL STRATEGICZNY 2. POWI ĄZANIA KRAJOWE I MI ĘDZYNARODOWE CEL OPERACYJNY 2.1. AKTYWNO ŚĆ PODLASKICH PRZEDSI ĘBIORSTW NA RYNKU PONADREGIONALNYM Główne kierunki interwencji: ° Promocja gospodarcza regionu ° Inicjatywy sprzyjaj ące nawi ązywaniu kontaktów gospodarczych oraz wspieranie obecno ści podlaskich przedsi ębiorstw na rynkach zewn ętrznych

CEL OPERACYJNY 2.2. POPRAWA ATRAKCYJNO ŚCI INWESTYCYJNEJ WOJEWÓDZTWA Główne kierunki interwencji: ° Aktywno ść informacyjno-promocyjna ukierunkowana na inwestorów (aktywne pozyskiwanie inwestorów) ° Dost ępno ść terenów inwestycyjnych

CEL OPERACYJNY 2.3. ROZWÓJ PARTNERSKIEJ WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ Główne kierunki interwencji: ° Poprawa przepustowo ści i zwi ększanie sieci przej ść granicznych ° Działania w zakresie ułatwie ń w przekraczaniu granicy ° Tworzenie powi ąza ń formalnych i nieformalnych oraz sieci współpracy

13

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 13 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

° Ochrona i efektywne wykorzystanie wspólnego dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego obszaru pogranicza

CEL OPERACYJNY 2.4. ROZWÓJ PARTNERSKIEJ WSPÓŁPRACY MI ĘDZYREGIONALNEJ Główne kierunki interwencji: ° Tworzenie powi ąza ń formalnych i nieformalnych oraz sieci współpracy ° Rozwój ponadregionalnych produktów i współpraca w zakresie wspólnych problemów ° Rozwój współpracy w sferze innowacji i inwestycji

CEL OPERACYJNY 2.5. PODNIESIENIE ZEWN ĘTRZNEJ I WEWN ĘTRZNEJ DOST ĘPNO ŚCI KOMUNIKACYJNEJ REGIONU Główne kierunki interwencji: ° Poprawa zewn ętrznej dost ępno ści transportowej regionu ° Wzmocnienie spójno ści terytorialnej poprzez wspieranie wewn ętrznej dost ępno ści transportowej ° Efektywny system transportu publicznego

CEL STRATEGICZNY 3. JAKO ŚĆ ŻYCIA CEL OPERACYJNY 3.1. ZMNIEJSZENIE NEGATYWNYCH SKUTKÓW PROBLEMÓW DEMOGRAFICZNYCH Główne kierunki interwencji: ° Wspieranie rodzin w opiece nad dzieckiem i osobami zale żnymi ° Rozwój nowoczesnych, dobrze adresowanych usług społecznych ° Wsparcie aktywno ści zawodowej i społecznej osób starszych, umo żliwiaj ące lepsze wykorzystanie ich potencjału

CEL OPERACYJNY 3.2. POPRAWA SPÓJNO ŚCI SPOŁECZNEJ Kierunki interwencji: ° Współpraca i rozwój potencjału instytucjonalnego w obszarze pomocy i integracji społecznej ° Wspieranie osób wykluczonych społecznie, zagro żonych wykluczeniem społecznym, dysfunkcj ą lub prze żywaj ących trudno ść ° Wsparcie rodziny i systemu pieczy zast ępczej ° Wspieranie osób wykluczonych społecznie, zagro żonych wykluczeniem społecznym, dysfunkcj ą lub prze żywaj ących trudno ści CEL OPERACYJNY 3.3. POPRAWA STANU ZDROWIA SPOŁECZE ŃSTWA ORAZ BEZPIECZE ŃSTWA PUBLICZNEGO Główne kierunki interwencji: ° Poprawa efektywno ści systemu opieki zdrowotnej w województwie ° Kształtowanie prozdrowotnego stylu życia ° Wzrost efektywno ści działania podmiotów i słu żb bezpiecze ństwa publicznego i ratownictwa

CEL OPERACYJNY 3.4. OCHRONA ŚRODOWISKA I RACJONALNE GOSPODAROWANIE JEGO ZASOBAMI Główne kierunki interwencji: ° Edukacja ekologiczna i zwi ększenie aktywno ści pro środowiskowej społecze ństwa ° Ochrona powietrza, gleb, wody i innych zasobów

14

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 14 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

° Efektywny system gospodarowania odpadami ° Gospodarka niskoemisyjna (w tym efektywno ść energetyczna) ° Ochrona zasobów przyrodniczych i warto ści krajobrazowych oraz odtwarzanie i renaturalizacja ekosystemów zdegradowanych."

3.3 Wyci ąg z ustale ń z „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa podlaskiego” przyj ętego Uchwał ą Nr IX/80/03 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 27 czerwca 2003r. zmienionego Uchwał ą Nr XL/479/14 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 20 czerwca 2014r. (Dz. Urz. Woj. Podlaskiego poz. 2319);

W chwili obecnej opracowywana jest zmiana „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa podlaskiego”. W zwi ązku z powy ższym niektóre ustalenia mog ą ulec zmianom. Z powy ższego opracowania wybrano te fragmenty, które dotycz ą bezpo średnio miasta i gminy Lipsk.

VI. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA

Kierunki zagospodarowania przestrzennego województwa podlaskiego – stanowi ące element polityki przestrzennej administracji publicznej województwa zostały okre ślone dla: • obszaru całego województwa w zakresie: ochrony zasobów środowiska przyrodniczego, antropogenicznego i kulturowego, rozwoju funkcji gospodarczych, infrastruktury transportowej, energetycznej i telekomunikacyjnej oraz zagadnie ń obronnych i antykryzysowych, • 4 obszarów funkcjonalnych – centralnego, zachodniego, północnego i południowego oraz wyodr ębnionych w nich wymagaj ących szczególnej polityki przestrzennej obszarów problemowych. 1.5. Ochrona lasów i zadrzewie ń oraz wzbogacanie ich walorów: • sukcesywne zalesianie gruntów marginalnych dla potrzeb produkcji rolniczej, zgodnie z optymalnymi granicami polno – le śnymi w planach miejscowych, z priorytetami okre ślonymi w punkcie 2.2.2.a „zasad zagospodarowania...”, w tym z priorytetem gmin obj ętych „Krajowym Programem Zwi ększania Lesisto ści”: Choroszcz, D ąbrowa Białostocka, Drohiczyn, Łapy, Sokółka, Supra śl, Sura ż, Wasilków, Dobrzyniewo Du że, Gródek, Kleszczele, Krynki, Ku źnica, Narew, Suchowola, Szudziałowo, Goni ądz, Grajewo, Jedwabne, Nowogród, Łom ża, Radziłów, Trzcianne, Wizna, Bakałarzewo, Filipów, Jeleniewo, Lipsk, Przero śl, Suwałki i Sztabin oraz priorytetem potencjalnych korytarzy migracyjnych pomi ędzy Puszcz ą Białowiesk ą i Puszcz ą Knyszy ńsk ą, Puszcz ą Augustowsk ą i Puszcz ą Knyszy ńsk ą, dolin ą rzeki Biebrzy i Puszcz ą Knyszy ńsk ą, Puszcz ą Pisk ą i dolin ą rzeki Biebrzy. 3.2.1. Rozwój systemu informacji i promocji turystycznej Centra regionalne informacji i obsługi ruchu turystycznego docelowo powsta ć mog ą w: Wiżajnach, Pu ńsku, Sejnach, Lipsku , Nowym Dworze, Suchowoli, Rajgrodzie, Grajewie, Goni ądzu, Szczuczynie, W ąsoszu, Kolnie, Radziłowie, Nowogrodzie, Łom ży, Zambrowie, Tykocinie, Knyszynie, Wasilkowie, Supra ślu, Krynkach, Sura żu, Bielsku Podlaskiem, Rudce, Ciechanowcu, Drohiczynie, Siemiatyczach, Mielniku, Łapach, Choroszczy i Narewce, Turystyka transgraniczna i mi ędzynarodowa powinna by ć ukierunkowana na wykreowanie wizerunku województwa podlaskiego jako polskiej i europejskiej „bramy” turystycznej na Litw ę (po średnio Łotw ę, Estoni ę i Finlandi ę) i Białoru ś (po średnio Rosj ę). Sprzyja ć temu b ędzie przygraniczne poło żenie województwa, przebieg przez jego obszar

15

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 15 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

wa żnych europejskich i krajowych ci ągów drogowych, kolejowych i wodnych, liczne przej ścia graniczne oraz wartościowe turystycznie transgraniczne obszary chronione. Rozwój turystyki transgranicznej i mi ędzynarodowej wymaga ć b ędzie w szczególno ści: • realizacji transgranicznych pieszych i rowerowych szlaków turystycznych z Polski na Litw ę i Białoru ś, w tym szlaków: (Biała Piska) – granica województwa – Augustów – Lipszczany – , Suwałki – granica województwa – (Sta ńczyki – Gołdap), (Sta ńczyki) – granica województwa – Bolcie oraz Suwałki – Stary Folwark – Wigry – Sejny– (Kapczamiestis) oraz szlaków pieszych i rowerowych w Puszczy Białowieskiej (w gminach Euroregionu Puszczy Białowieskiej). 4.2. Dostosowanie standardów technicznych dróg wojewódzkich do ich klas funkcjonalnych i potrzeb ruchu wynikaj ących zwłaszcza z obsługi powi ąza ń wewn ątrzwojewódzkich, w tym: 4.2.1. Dostosowanie dróg wojewódzkich na całej długo ści lub wyszczególnionych odcinkach do parametrów klasy G: • Nr 664 na odcinku Augustów – Lipsk i ewentualnie zmiana kategorii na drog ę krajow ą, • Nr 673 na odcinku Lipsk – Dąbrowa Białostocka, 4.2.2. Dostosowanie dróg wojewódzkich do parametrów klasy Z: • Nr 664 na odcinkach Raczki – Augustów i Lipsk – granica pa ństwa, 4.3. Dostosowanie dróg powiatowych o szczególnym znaczeniu dla rozwoju województwa – do klasy Z: • Nr 864 Lipsk - Gruszka ze wzgl ędów turystycznych, 4.7. Poprawienie obsługi ruchu na granicach z Litw ą i Białorusi ą wymaga: utworzenia postulowanych drogowych przej ść granicznych w zale żno ści od porozumie ń z Białorusi ą w: Lipszczanach, Chworo ścianach, Wojnowcach, Krynkach, Jałówce, Tokarach oraz Białowie ży i na Kanale Augustowskim w Rudawce do obsługi ruchu turystycznego 4.10. Budowa ście żek rowerowych ustalonych w miejscowych planach i studiach uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego w oparciu m.in. o opracowane koncepcje układu dróg rowerowych i pieszo – rowerowych z uwzgl ędnieniem ruchu drogowego i rowerowego lub rowerowego i pieszego na trasach turystycznych rowerowych: mi ędzynarodowych: - (Biała Piska) – granica województwa – Augustów – Lipszczany – (Grodno), 6.1.3. Rozbudowa systemu gazowniczego w/c w zachodniej i północnej cz ęś ci województwa w oparciu o wariantowe zasilanie: a) z Systemu Gazoci ągów Tranzytowych „Jamał” z tłoczni w Zambrowie: • wg PGNiG miast i gmin: Stawiski, Kolno, Suwałki, Augustów, Lipsk , Raczki, Przero śl, Nowinka, Sztabin, Jeleniewo, Grabowo, Szczuczyn i Pi ątnica, b) z projektowanego gazoci ągu tranzytowego DN 1000/800 Białoru ś – z tłoczni Iwacewicze ~ 190 km od granicy polsko – białoruskiej – Obwód Kaliningradzki, przebiegaj ącego przez obszar województwa podlaskiego tras ę Lipszczany – Lipsk – Augustów – Gołdap, miast i gmin jw. 9.2. Kierunki zagospodarowania w zakresie ochrony granicy pa ństwowej W celu poprawy warunków ochrony granicy pa ństwowej poprzez Stra ż Graniczn ą, odcinek granicy chroniony przez jedn ą stra żnic ę powinien ulec skróceniu do około 15-20 km. Przewiduje si ę budow ę nowych obiektów Stra ży Granicznej w Czeremsze Osadzie, Sokółce i Lipsku oraz stosownie do potrzeb ewentualnie w innych miejscowo ściach.

16

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 16 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

10.1.9. Obszary problemowe Obszar problemowy przygranicza W skład obszaru problemowego przygranicza wchodz ą gminy: Lipsk, Nowy Dwór, Dąbrowa Białostocka, Sidra, Ku źnica, Sokółka, Szudziałowo, Krynki, Gródek i Michałowo. W obszarze wyst ępuje szereg niekorzystnych zjawisk demograficznych. W szczególno ści nasila si ę proces: depopulacji, niekorzystnej struktury wiekowej, defeminizacji. Narasta zjawisko bezrobocia i zubo żenia mieszka ńców. Zapobie żenie tym niekorzystnym procesom, w oparciu o studia zagospodarowania, w obszarze wymaga programów wsparcia i odpowiedniej polityki przestrzennej w zakresie: a) aktywizacji gospodarczej i społecznej : • modernizacji i budowy dróg dojazdowych do przej ść granicznych, w tym budowy drogi rokadowej wzdłu ż granicy wschodniej pa ństwa, ł ącz ącej istniej ące i projektowane przej ścia graniczne, b) restrukturyzacji rolnictwa : • tworzenia gospodarstw wielkoobszarowych specjalizujących si ę w chowie bydła mlecznego i owiec, • zalesiania gruntów marginalnych poprzez realizacj ę programu zwi ększania lesisto ści kraju, • rozwój rolnictwa ekologicznego na obszarach obj ętych programem NATURA 2000 w dolinach Biebrzy i Narwi, w Puszczy Knyszy ńskiej i Niecce Gródecko- Michałowskiej, • realizacji programu małej retencji, • tworzenia gospodarstw agroturystycznych na bazie istniej ącej i projektowanej zabudowy zagrodowej, c) zagospodarowania turystycznego poprzez realizacj ę programu z zakresu turystyki, odnosz ącego si ę do obszaru problemowego z kierunków rozwoju funkcji gospodarczych okre ślonych w pkt 9.1.5. 5. turystyka. 10.3. Obszar funkcjonalny północny Obszar ten obejmuje powiaty: ziemski i grodzki suwalski, augustowski i sejne ński o łącznej powierzchni 3888 km 2 i stanowi 19,3% powierzchni województwa podlaskiego. W skład obszaru wchodz ą 22 gminy, w tym: 3 gminy miejskie, 1 gmina miejsko – wiejska i 18 gmin wiejskich. 10.3.1. Funkcje obszaru Dominuj ącymi funkcjami obszaru b ędą: rolnictwo oraz turystyka i wypoczynek. Funkcjami uzupełniaj ącymi b ędą: przemysł, le śnictwo i lecznictwo uzdrowiskowe. 10.3.2. Kierunki rozwoju sieci osadniczej Miasto Lipsk – wielofunkcyjny gminny o środek rozwoju wspomagaj ący o środek powiatowy w zakresie szkolnictwa średniego, ochrony zdrowia, kultury oraz rozwoju przedsi ębiorczo ści i otoczenia biznesu. W perspektywie pełni ć on mo że równie ż funkcj ę ośrodka rozrz ądu i obsługi potencjalnego ruchu transgranicznego i turystycznego w północnej cz ęś ci Biebrza ńskiego Parku Narodowego oraz południowej cz ęś ci Puszczy Augustowskiej. Wzmocnienie tych funkcji miasta wymaga ć b ędzie: a) realizacji obiektów i urz ądze ń dla potrzeb turystyki i wypoczynku obszarów Biebrza ńskiego Parku Narodowego i Puszczy Augustowskiej, b) realizacji obiektów i urz ądze ń zwi ązanych z potencjalnym ruchem transgranicznym, c) adaptacji obiektów i terenów gospodarczych do nowych potrzeb produkcyjnych lub społecznych, w tym obiektów bazy GS „Samopomoc Chłopska”, „Unitra – Unitech” i Spółdzielni Usług Rolniczych,

17

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 17 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

d) modernizacji i rozbudowy uj ęcia wody oraz kanalizacji, e) modernizacji i rozbudowy składowiska odpadów komunalnych. 10.3.3. Kierunki ochrony środowiska przyrodniczego • wdro żenie „Europejskiej sieci ekologicznej NATURA 2000” na obszarach prawnie chronionych (parków narodowych i krajobrazowych, rezerwatów i chronionego krajobrazu) oraz wymagaj ących ochrony, w tym na obszarach: - Suwalskiego Parku Krajobrazowego z jeziorem Ha ńcza, - Ostoi Wigierskiej, - Puszczy Augustowskiej, - Doliny Biebrzy, • opracowanie planów ochrony parków narodowych, krajobrazowego i rezerwatów a nast ępnie planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego tych obszarów uwzgl ędniaj ących ustalenia zawarte w planach ochrony, • ustanowienie transgranicznych obszarów chronionych - „Suwalsko –Wisztynieckiego” i „Trzy Puszcze”, sporz ądzenie planów ich ochrony i zagospodarowania a następnie wdrożenie, • prowadzenie polityki przestrzennej zgodnie z pkt. VI.1 „Kierunki ochrony zasobów środowiska województwa” oraz zasad okre ślonych w pkt. V.2. 10.3.4. Kierunki ochrony środowiska kulturowego • tworzenie warunków przestrzennych do współpracy transgranicznej z Litw ą, Białorusi ą i województwem warmi ńsko–mazurskim w zakresie ochrony i racjonalnego zagospodarowania walorów środowiska kulturowego, • twórcze kontynuowanie lokalnych tradycji oraz nawi ązywanie do warto ściowych historycznych sposobów aran żacji przestrzeni publicznych i form zabudowy. 10.3.5. Kierunki rozwoju funkcji społecznych Dostosowanie potencjału infrastruktury społecznej do potrzeb wynikaj ących z funkcji i wymogów współczesno ści, w tym ochrony to żsamo ści narodowej, wymaga ć b ędzie: a) w zakresie nauki i szkolnictwa: • równomiernego rozmieszczenia w obszarze funkcjonalnym obiektów szkolnictwa średniego, • rozwoju i podniesienia standardu bazy o światowej, b) w zakresie ochrony zdrowia i opieki społecznej: • tworzenie bazy materialnej do edukacji wypoczynku i integracji osób niepełnosprawnych, w tym tworzenia warunków do rozwoju i poprawy funkcjonowania pomocy środowiskowej i zabezpieczenia spokojnej staro ści, c) w zakresie ochrony zdrowia i opieki społecznej: • tworzenie bazy materialnej do edukacji wypoczynku i integracji osób niepełnosprawnych, w tym tworzenia warunków do rozwoju i poprawy funkcjonowania pomocy środowiskowej i zabezpieczenia spokojnej staro ści, d) w zakresie sportu i wypoczynku codziennego i świ ątecznego: • tworzenia warunków przestrzennych i infrastrukturalnych do realizacji boisk i sal gimnastycznych przy gimnazjach i udost ępnianie ich po godzinach lekcyjnych dla rekreacji i sportu ludno ści, • podnoszenia standardu i wyposa żenia istniej ącej bazy sportowej i rekreacyjnej, • tworzenia warunków przestrzennych do realizacji nowych obiektów rekreacyjnych (parków, ście żek zdrowia i rowerowych, pla ży, k ąpielisk, przystani wodnych)oraz zasad okre ślonych w pkt. V.2. 10.3.6. Kierunki rozwoju funkcji gospodarczych 1) Rolnictwo

18

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 18 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Obszar funkcjonalny północny charakteryzuje si ę niskim wska źnikiem waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej, du żym udziałem lasów w strukturze u żytków, a tak że bardzo zró żnicowan ą rzeźbą terenu i du żą ilo ści ą wód powierzchniowych. Głównymi kierunkami rozwoju rolnictwa w obszarze b ędzie dalszy rozwój gospodarstw specjalizuj ących si ę w chowie bydła mlecznego w rejonach do tego predysponowanych o wykształconych tradycjach produkcyjnych tego typu oraz rolnictwa ekologicznego i agroturystyki – w szczególno ści na terenach obj ętych europejskim programem ochrony środowiska NATURA 2000 i turystycznych. Kierunkami rozwoju rolnictwa w obszarze północnym b ędą: a) specjalizacja produkcji rolniczej: • w rejonie biebrza ńskim, obejmuj ącym gminy Lipsk , Sztabin o du żym obszarze terenów prawnie chronionych, z warunkami przyrodniczymi produkcji rolniczej gorszymi ni ż w innych rejonach, nisk ą intensywno ści ą produkcji i du żym udziałem użytków zielonych dominowa ć powinien rozwój produkcji metodami ekologicznymi, a w szczególno ści chów bydła mlecznego i opasowego. b) racjonalne zagospodarowanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej oraz poprawa jej jako ści poprzez: • tworzenie preferencji do rozwoju produkcji rolnej metodami ekologicznymi na obszarach obj ętych ochron ą prawn ą w szczególno ści: Suwalskiego Parku Krajobrazowego, Wigierskiego Parku Narodowego, Puszczy Augustowskiej i Doliny Biebrzy , tworzenie warunków do uprawy ziół na tym terenie a tak że wspieranie dalszego rozwoju agroturystyki ze wzgl ędu na walory krajobrazowe, przyrodnicze i wytwarzane produkty ekologiczne, c) rozwój i unowocze śnianie przemysłu rolno – spo żywczego, usług rolniczych i instytucji otoczenia rolnictwa poprzez: • dalszy rozwój przemysłu mleczarskiego i drobiowego głównie na bazie modernizacji i rozbudowy istniej ących zakładów umo żliwiaj ących popraw ę jako ści i wzrost ilo ści wytwarzanych produktów, • tworzenie warunków do rozwoju przetwórstwa ro ślin przemysłowych takich jak: tyto ń, rzepak, itp., • wsparcie przedsi ęwzi ęć tworz ących nowe miejsca pracy poza rolnictwem, w szczególno ści z wykorzystaniem surowców lokalnych i tradycji produkcyjnych, • rozbudow ę infrastruktury technicznej na obszarach wiejskich tworz ącej lepsze warunki działalno ści gospodarczej i życia ludno ści wiejskiej, d) kierunki rozwoju rolnictwa w obszarze funkcjonalnym północnym powinny uwzgl ędnia ć „Zasady rozwoju funkcji rolniczej” okre ślone w punkcie V.4.2. 2) Le śnictwo Kierunki zagospodarowania lasów w obszarze funkcjonalnym winny uwzgl ędnia ć „Zasady zagospodarowania i u żytkowania lasów”, okre ślone w punkcie V.4.5. a tak że kierunki „Ochrony lasów i zadrzewie ń oraz wzbogacanie ich walorów”, okre ślone w punkcie VI.1.5., w tym: • zalesiania gruntów marginalnych dla potrzeb produkcji rolnej a istotnych dla ekologii i turystyki, z uwzgl ędnieniem „Krajowego Programu Zwi ększania Lesisto ści”, szczególnie w gminach Bakałarzewo, Filipów, Jeleniewo, Lipsk, Przero śl, Suwałki i Sztabin, • zwi ększanie społecznej funkcji lasów i niwelowanie konfliktów z ich funkcjami produkcyjnymi (miejsca pracy, źródła drewna i runa le śnego, a walory rekreacyjne i warunki ich wykorzystania),

19

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 19 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

4) Przemysł i przedsi ębiorczo ść , których kierunkami b ędą: • tworzenie warunków do wykorzystania dla rozwoju przemysłu i przedsi ębiorczości istniej ących uzbrojonych terenów, urz ądze ń technicznych i obiektów, zwłaszcza w Suwałkach, Augustowie, Sejnach i Lipsku, • preferowanie rozwoju przemysłów: spo żywczego, drzewnego, lekkiego i mineralnego bazuj ących na miejscowych surowcach i na technologiach przyjaznych dla środowiska, • tworzenie korzystnych warunków przestrzennych do działalno ści instytucji wspieraj ących rozwój małych i średnich firm – agencji, fundacji, instytucji doradczych, promocyjnych oraz inkubatorów przedsi ębiorczo ści, 5) Turystyka i wypoczynek , których kierunkami rozwoju b ędą: • wsparcie rozwoju agroturystyki na całym obszarze funkcjonalnym, 10.3.7. Kierunki rozwoju infrastruktury transportowej Kierunki rozwoju w obszarze funkcjonalnym powinny uwzgl ędnia ć „Zasady rozwoju infrastruktury transportowej”, okre ślone w punkcie V.6. oraz odpowiednie „Kierunki rozwoju infrastruktury transportowej”, okre ślone w punkcie VI.4., w tym: • modernizacj ę i przebudow ę dróg wojewódzkich z obej ściami wsi Filipów, Bakałarzewo, Raczki, Jeleniewo, Krasnopol oraz miast Sejny i Lipsk, • budow ę nowych przej ść granicznych o charakterze głównie turystycznym, na granicy z Litw ą w: Widugierach, Ber żnikach, Bolciach i Krejwianach, a na granicy z Białorusi ą: drogowego w Lipszczanach i wodnego na Kanale Augustowskim w Rudawce – zale żnie od stosownych porozumie ń mi ędzynarodowych. 10.3.8. Kierunki rozwoju infrastruktury technicznej b) w zakresie gospodarki wod ą i ściekami poprzez: • rozwi ązanie gospodarki ściekowej na terenie Biebrza ńskiego Parku Narodowego w oparciu o oczyszczalnie ścieków w Lipsku i Sztabinie poprzez budow ę kanalizacji ci śnieniowej i grawitacyjnej, lub wykorzystanie punktów zlewnych, c) w zakresie gospodarki odpadami uwzgl ędnienie zasad jw., poprzez: • rozwi ązanie problemu zagospodarowania osadów z oczyszczalni ścieków, • rozwi ązanie problemu utylizacji odpadów niebezpiecznych, • rozbudow ę i modernizacj ę wysypisk w Filipowie, Jeleniewie i Lipsku, d) w zakresie gazownictwa uwzgl ędnienie „Zasad rozwoju infrastruktury energetycznej”, oraz stosownych zada ń z „Kierunków rozwoju systemów infrastruktury gazowniczej”, okre ślonych w punkcie VI.6., w tym: • sporz ądzenie koncepcji gazownictwa dla całego obszaru z uwzgl ędnieniem potrzeb bytowo – komunalnych, technologicznych i energetycznych, • budowa sieci wysokiego i średniego ci śnienia oraz stacji redukcyjnych w pierwszej kolejno ści dla terenów najbardziej zurbanizowanych, turystyczno – wypoczynkowych i chronionych, e) w zakresie telekomunikacji – uwzgl ędnienie odpowiednich dla obszaru „Kierunków rozwoju...” zawartych w punkcie VI.8. 10.3.9. Obszary problemowe W obszarze funkcjonalnym północnym występuje obszar problemowy „pojezierny” – równowa żenia rozwoju turystyki i wypoczynku z ochron ą walorów środowiska przyrodniczego i kulturowego oraz cz ęść obszaru problemowego „biebrza ńskiego” – harmonizowania rozwoju osadnictwa z ochron ą walorów przyrodniczo – kulturowych.

20

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 20 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Obszar problemowy „biebrza ński” Do cz ęś ci obszaru problemowego „biebrza ńskiego” nale żą obszary gmin: Lipsk, Sztabin i Bargłów Ko ścielny, znajduj ące si ę w zasi ęgu Biebrza ńskiego Parku Narodowego i jego strefy ochronnej. Podstawowymi problemami wymagaj ącymi rozwi ązania w sferze polityki przestrzennej tego obszaru s ą: • zagospodarowanie turystyczne, w tym szlaku turystycznego wodnego rzeki Biebrzy z urz ądzeniami obsługi w Lipsku i Sztabinie, • rozbudowa systemów kanalizacji sanitarnej, systemu usuwania i utylizacji odpadów stałych z obszarów wiejskich, • tworzenie warunków przestrzennych dla rozwoju alternatywnych źródeł zatrudnienia ludności rolniczej, • dostosowanie sposobów u żytkowania i zagospodarowania terenów do warunków okre ślonych w planie ochrony Biebrza ńskiego Parku Narodowego, • sporz ądzenie kompleksowego studium zagospodarowania przestrzennego, jako podstawy aktualizacji „studiów gminnych” oraz fragmentarycznych planów miejscowych. 3.4. Ustalenia ze „Strategii rozwoju powiatu augustowskiego do 2020 roku cz ęść II - Misja i cele rozwoju powiatu augustowskiego” - została opracowana i przyj ęta uchwał ą Nr 161/XIX/04 Rady Powiatu w Augustowie z dnia 29 grudnia 2004 r. Poni żej przytoczono fragmenty Strategii, które zostały przyj ęte do uwarunkowa ń opracowywanej zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk. Misj ą Starostwa Powiatu Augustowskiego, obejmuj ącego 6 gmin (Augustów, Bargłów Ko ścielny, Lipsk, Nowinka, Płaska, Sztabin) jest:

Powiat Augustowski obszarem zrównowa żonego rozwoju i wzrostu poziomu życia jego mieszka ńców poprzez efektywne wykorzystanie zasobów lokalnych przy poszanowaniu walorów kulturowych regionu.

CELE STRATEGII

O mo żliwo ściach rozwoju społeczno – gospodarczego powiatu augustowskiego decyduje przede wszystkim infrastruktura techniczna i infrastruktura społeczna. Dlatego te ż te sfery działalno ści powiatu zostały potraktowane priorytetowo i określone w Strategii jako cele strategiczne I rz ędu. CELE I RZ ĘDU: A Infrastruktura techniczna jako czynnik warunkuj ący popraw ę standardu życia mieszka ńców oraz rozwój gospodarczy Powiatu Augustowskiego B Rozwój infrastruktury społecznej maksymalnie uwzgl ędniaj ący potrzeby i aspiracje społeczno ści lokalnej Dla ka żdego celu I rz ędu zostały sformułowane cele II rz ędu. Wzajemne powi ązania pomi ędzy misj ą rozwoju oraz celami I i II rz ędu przedstawia schemat Nr 1.

21

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 21 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Schemat Nr 1 A B Infrastruktura techniczna jako czynnik Rozwój infrastruktury społecznej Cele warunkuj ący popraw ę standardu życia maksymalnie uwzgl ędniaj ący potrzeby i I rz ędu mieszka ńców oraz rozwój gospodarczy aspiracje społeczno ści lokalnej Powiatu Augustowskiego B1 Rozwój systemu edukacji uwzgl ędniaj ący potrzeby rynkowe Poprawa dost ępno ści do obiektów B2 sportowych i A1 Modernizacja układu rekreacyjnych komunikacyjnego Powiatu Poprawa dost ępno ści i jako ści usług Augustowskiego B3 medycznych Rozszerzenie dost ępno ści i Cele B4 podwy ższanie standardu usług w II rz ędu A2 Przeciwdziałanie zagro żeniom sferze pomocy społecznej środowiska przyrodniczego poprzez Wspieranie i umacnianie rodziny w proekologiczny rozwój infrastruktury B5 wypełnianiu jej funkcji Kształtowanie i zaspakajanie potrzeb technicznej B6 kulturalnych w śród społecze ństwa lokalnego oraz ochrona dziedzictwa

kulturowego Poprawa systemu bezpiecze ństwa publicznego B7 Rozwój lokalnej infrastruktury społecze ństwa informacyjnego B8 Rozwój instytucjonalny powiatowych jednostek organizacyjnych B9 Rozwój instytucjonalny powiatowych jednostek organizacyjnych

Infrastruktura techniczna Poprawa stanu powiatowej infrastruktury technicznej to warunek niezb ędny do zapewnienia sprawnego i bezkolizyjnego dost ępu do regionu. To wła śnie od infrastruktury technicznej w znacznym stopniu uzale żniony jest kompleksowy rozwój powiatu. Oznacza to szybsze i bezpieczniejsze powi ązania pomi ędzy poszczególnymi cz ęś ciami powiatu, lepszy dost ęp do sieci dróg krajowych i mi ędzynarodowych oraz popraw ę bezpiecze ństwa na drogach. Ochrona środowiska przyrodniczego poprzez przeciwdziałanie jego zagro żeniom przyczynia si ę do polepszenia standardu życia mieszka ńców i zwi ększenia mo żliwo ści inwestycyjnych, w szczególno ści w zakresie turystyki. Stan dróg i urz ądze ń ochrony środowiska wpływa zatem na wszystkie dziedziny życia mieszka ńców, decyduj ąc o rozwoju gospodarczym i zapewniaj ąc zachowanie zasobów naturalnych. Infrastruktura społeczna Poziom życia mieszka ńców powiatu jest uwarunkowany jako ści ą infrastruktury społecznej. Dzi ęki dost ępowi do nowoczesnej bazy edukacyjnej mo żliwy jest wzrost poziomu wykształcenia mieszka ńców, podnoszenie umiej ętno ści zawodowych, nabywanie nowych kwalifikacji dostosowanych do potrzeb miejscowego rynku pracy. Rozwój kształcenia ustawicznego pozwala na podnoszenie kwalifikacji osób w wieku produkcyjnym. Bardzo wa żne jest wyrównywanie szans na zdobycie wykształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych i na wy ższych uczelniach przez młodych ludzi znajduj ących si ę w trudnej sytuacji materialnej.

22

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 22 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Poprawa dost ępno ści do obiektów sportowych i rekreacyjnych pozwoli na upowszechnianie sportu, który jest wa żnym czynnikiem rozwoju, zachowania zdrowia i dobrej kondycji przez całe życie. Jest równie ż propozycj ą po żytecznego i bezpiecznego sp ędzenia czasu wolnego. Niezmiernie wa żne jest podnoszenie standardu świadczonych usług medycznych, zapewnienie dost ępu do wysokiej jako ści opieki medycznej. Niezb ędne jest m.in. wyposa żenie placówek medycznych w nowy sprz ęt do diagnostyki, terapii i rehabilitacji oraz dostosowanie obiektów do potrzeb pacjentów, szczególnie osób niepełnosprawnych. Wa żne jest rozszerzanie dost ępno ści i podwy ższanie standardu usług w zakresie pomocy społecznej i opieki długoterminowej jako odpowied ź na rosn ące zapotrzebowanie mieszka ńców powiatu na tego typu usługi. Na podkre ślenie zasługuje wspieranie i umacnianie rodziny w wypełnianiu jej funkcji, działalno ść na rzecz ochrony i rozwoju zdrowia psychicznego członków rodzin. Kształtowanie i zaspakajanie potrzeb kulturalnych mieszka ńców, ochrona dziedzictwa kulturowego, kultywowanie tradycji pozwoli społeczno ści lokalnej na uto żsamianie si ę z „mał ą ojczyzn ą”, jak ą jest powiat. Czynnikiem bezpo średnio oddziaływuj ącym na standard życia jest sprawny system porz ądku i bezpiecze ństwa publicznego. Dzi ęki temu wzrasta poczucie pewno ści i zaufania do słu żb, inspekcji i stra ży odpowiadaj ących za ochron ę życia, zdrowia i mienia mieszka ńców powiatu. Szczególne znaczenie dla perspektyw rozwojowych powiatu ma wyrównywanie dysproporcji w zakresie dost ępu i wykorzystania internetu w ró żnych dziedzinach życia, m.in. w kształceniu i rozwijaniu zainteresowa ń, w korzystaniu z informacji i usług on-line, w stosowaniu technik informatycznych dla realizacji usług publicznych. Wa żny jest rozwój instytucjonalny Starostwa Powiatowego i innych powiatowych jednostek organizacyjnych, obejmuj ący popraw ę ich pracy poprzez wprowadzanie zasad zarz ądzania jako ści ą, metod i narz ędzi doskonalenia jako ści oraz zasad ich efektywnego stosowania. Dzi ęki czemu wzro śnie satysfakcja klientów z kontaktów z powiatowymi jednostkami organizacyjnymi i zaufanie klientów do tych jednostek jako do organizacji posiadaj ących wdro żony system zarz ądzania jako ści ą.

3.5 Ustalenia ze „Strategii rozwoju Miasta i Gminy Lipsk do roku 2020” W przyj ętej Strategii w nast ępuj ący sposób okre ślono kierunki, misj ę i cele władz miasta i gminy Lipsk. Planuje si ę nast ępuj ące kierunki rozwoju gminy: • rozwój infrastruktury technicznej • rozwój kultury, sportu i turystyki • ochrona atmosfery - energia cieplna i elektryczna z OZE • poprawa bezpiecze ństwa i jako ści życia mieszka ńców Misja gminy Lipsk brzmi: Misja Miasto i gmina Lipsk jako o środek kulturalno - turystyczno - historyczny oparty na twórczo ści ludowej i produkcji rolnej.

Strategia b ędzie realizowana przez cele strategiczne, obejmuj ące lata 2015-2020 oraz przez cele szczegółowe - zadania w ramach ka żdego z celów długoterminowych - strategicznych.

23

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 23 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Cele strategiczne: Cel 1 Rozwój infrastruktury technicznej z uwzgl ędnieniem ochrony środowiska

W tym cele szczegółowe : 1. Prawidłowa gospodarko wodno - ściekowa W ramach powy ższego celu planuje si ę nast ępuj ące zadania: 1. Poprawa jako ści wody pitnej - modernizacja i przebudowa uj ęcia wody w mie ście Lipsk, 2. Budowa kanalizacji sanitarnej i deszczowej: • budowa 3 zbiorczych oczyszczalni ścieków o przepustowo ści do 25 m 3/dob ę (Skieblewo, Kurianka, Krasne) wraz z systemem kanalizacji sanitarnej, • budowa przyzagrodowych oczyszczalni ścieków w ilo ści 200 sztuk, • budowa przepompowni ścieków przy ul. Nowodworskiej i przebudowa kanałów sanitarnych w Lipsku oraz rozbudowa kanalizacji sanitarnej w ul. Saperów w Lipsku.

2. Ochrona środowiska poprzez wła ściw ą gospodark ę odpadami W ramach powy ższego celu planuje si ę nast ępuj ące zadania: • Utworzenie punktu selektywnej zbiórki odpadów, • Usuwanie wyrobów zawieraj ących azbest z terenu Gminy Lipsk.

3. Usprawnienie ruchu drogowego w gminie i mie ście Lipsk oraz ograniczenie emisji do atmosfery poprzez przebudow ę dróg i ulic W ramach powy ższego celu planuje si ę nast ępuj ące zadania: • Przebudowa i budowa ulic na osiedlu przy ulicy Pustej w Lipsku, • Przebudowa odcinka ul. Rybackiej (nr G102735) w Lipsku, • Przebudowa odcinka drogi gminnej nr G102748 (od miejscowo ści Nowe Le śne Bohatery do kaplicy, • Przebudowa odcinka drogi gminnej nr G102749 (od mostu na drodze powiatowej nr 1237B do kaplicy), • Przebudowa drogi gminnej Nr G 102751 Skieblewo (od drogi powiat. Gruszki - Rubcowo-Skieblewo do drogi powiatowej (Kurianka-Staro żyńce) na odcinku o długo ści 3690 mb, szer. 5,00 m, • Przebudowa drogi gminnej Nr G 102799 we wsiach i Rygałówka (wodociecz) na odcinku o długo ści 800 mb, szeroko ści 5,00 m, • Budowa nawierzchni: poczwórne powierzchniowe utrwalenie/masa bitumiczna na ulicach miejskich i drogach gminnych na długo ści ok. 20 km • Budowa nawierzchni: poczwórne powierzchniowe utrwalenie/nawierzchnia żwirowa na drogach gminnych na długo ści ok. 40 km, • Przebudowa ulicy powiatowej Ko ścielnej w Lipsku Nr 2569B – odcinek o długo ści 330 mb., • Przebudowa ulicy powiatowej Saperów w Lipsku Nr 2572B o dł. ok. 1400 mb, • Przebudowa drogi powiatowej Nr 1235B Kurianka - Staro żyńce - Bartniki - do drogi powiatowej 1237B - odcinek o długo ści 5,2 km, • Przebudowa drogi powiatowej Nr 1237 B Kopczany – Bartniki – Wołkusz – Sołojewszczyzna o dl. 11,080 km,

24

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 24 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

• Przebudowa drogi powiatowej Nr 1238 B Kopczany – – Stary Rogo żyn – Rogo żynek odcinek o dł. ok. 2 km, • Przebudowa drogi powiatowej Nr 1236 B Lipsk – Rogo żynek o dł. 3,814 km, • Przebudowa ulicy Le śnej o dł. 338 mb, • Przebudowa ulicy Zacisze o dł. 432 mb,

Cel 2 Ochrona atmosfery - energia cieplna i elektryczna z OZE W tym cele szczegółowe : 1. Ochrona atmosfery – energia cieplna : W ramach powy ższego celu planuje si ę nast ępuj ące zadania: • Remont budynku Muzeum Regionalnego i bud. gospodarczego na działce nr 586, poło żonej w Lipsku przy ul. Rynek 2 z zamian ą ogrzewania piecowego na olejowe • Termomodernizacja budynku byłej szkoły w Kuriance (wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, docieplenie ścian, fundamentów) i przebudowa budynku ze zmian ą sposobu jego u żytkowania na Środowiskowy Dom Samopomocy. • Termomodernizacja budynku Samorz ądowego Przedszkola w Lipsku (wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, docieplenie ścian, fundamentów), • Termomodernizacja (ocieplenie ścian, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej) i przebudowa z rozbudow ą oraz remont budynku byłej szkoły w Krasnem na potrzeby świetlicy wiejskiej wraz z wymian ą ogrzewania piecowego na ogrzewanie gazowe (wymiana pokrycia dachowego, remont elewacji, zało żenie instalacji centralnego ogrzewania i wymiana instalacji elektrycznej), • Termomodernizacja (ocieplenie ścian, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej) oraz przebudowa i remont budynku byłej szkoły w Lipsku przy ul. Szkolnej na potrzeby działaj ących w gminie organizacji pozarz ądowych, • Termomodernizacja (ocieplenie ścian, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej) i przebudowa oraz remont budynku byłej szkoły w Skieblewie na potrzeby świetlicy wiejskiej, • Termomodernizacja i remont świetlicy w Kopczanach z zamian ą ogrzewania piecowego na elektryczne, • Termomodernizacja (ocieplenie ścian i wymiana stolarki okiennej i drzwiowej) oraz remont budynku świetlicy w Rygałówce, zagospodarowanie przyległego terenu i budowa boiska sportowego o nawierzchni trawiastej przy Szkole Podstawowej w Rygałówce, • Adaptacja budynku po byłej szkole podstawowej w Starych Le śnych Bohaterach, w cz ęś ci na świetlic ę wiejsk ą, w cz ęś ci na cele mieszkaniowe (mieszkania socjalne) z zamian ą ogrzewania piecowego na olejowe, • Termomodernizacja i remont budynku socjalnego w Starych Le śnych Bohaterach, • Termomodernizacja budynków zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej SM w Lipsku - zadanie realizowane przez Spółdzielnie Mieszkaniow ą, • Monta ż kolektorów słonecznych na budynkach osób fizycznych w ilo ści – ok. 40 szt.,

2. Ochrona atmosfery - energia elektryczna z OZE • Monta ż paneli fotowoltaicznych na osiedlach zabud. mieszk. wielorodz. spółdzielni mieszkaniowej i wspólnot mieszkaniowych w Lipsku o ł ącznej mocy do 175 kW (ul.

25

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 25 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Batorego 25 kW, ul. Pusta 2x25 kW, ul. Nowodworska 4x25 kW) - zadanie realizowane przez Spółdzielnie Mieszkaniow ą lub wspólnoty mieszkaniowe. • Monta ż paneli fotowoltaicznych na budynkach osób fizycznych o mocy do 3,5 kW w ilo ści – ok. 80 szt., • Monta ż paneli fotowoltaicznych na budynkach u żyteczno ści publicznej w mie ście i gminie Lipsk o ł ącznej mocy do 30 kW (szkoła podst. w Lipsku). Cel 3 Rozwój kultury, sportu, turystyki i rekreacji W tym cele szczegółowe : 1. Rozwój gminy – inwestycje w zakresie sportu, turystyki oraz rekreacji. W ramach powy ższego celu planuje si ę nast ępuj ące zadania: • Przebudowa i modernizacja basenu k ąpielowego przy ul przy ul. Batorego w Lipsku wraz z budow ą studni gł ębinowej z infrastruktur ą do celów zaopatrzenia tego basenu w wod ę, • Budowa boiska do piłki r ęcznej przy Zespole Szkół Samorz ądowych w Lipsku o pow. ok. 1000 m 2, • Zagospodarowanie na cele rekreacyjne terenu przyległego i budowa boiska sportowego o nawierzchni trawiastej przy Szkole Podstawowej w Rygałówce, • Budowa parkingu przy ul. Zako ścielnej w Lipsku o pow. ok. 1760 m 2 (80x22) - zadanie realizowane przez Parafi ę, • Zagospodarowanie na cele rekreacyjne terenu w Parku Miejskim w Lipsku. • Budowa kompleksu ście żek rowerowych na terenie gminy Lipsk o dł. ok. 11 km, szer. ok. 1,5 m. 2. Rozwój gminy poprzez wsparcie inwestycji w sferze kultury i działalno ści organizacji pozarz ądowych W ramach powy ższego celu planuje si ę nast ępuj ące zadania: • Budowa sceny plenerowej przy M-GOK w Lipsku przy ul. Rynek, • Termomodernizacja (ocieplenie ścian, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej) i przebudowa z rozbudow ą oraz remont budynku byłej szkoły w Krasnem na potrzeby świetlicy wiejskiej wraz z wymian ą ogrzewania piecowego na ogrzewanie gazowe (wymiana pokrycia dachowego, remont elewacji, zało żenie instalacji centralnego ogrzewania i wymiana instalacji elektrycznej), • Termomodernizacja (ocieplenie ścian, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej) oraz przebudowa i remont budynku byłej szkoły w Lipsku przy ul. Szkolnej na potrzeby działaj ących w gminie organizacji pozarz ądowych, • Remont budynku Muzeum Regionalnego i bud. gospodarczego na działce nr 586, poło żonej w Lipsku przy ul. Rynek 2 z zamian ą ogrzewania piecowego na olejowe; • Termomodernizacja (ocieplenie ścian, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej) i przebudowa oraz remont budynku byłej szkoły w Skieblewie na potrzeby świetlicy wiejskiej, • Termomodernizacja i remont świetlicy w Kopczanach z zamian ą ogrzewania piecowego na elektryczne, • Adaptacja budynku po byłej szkole podstawowej w Starych Le śnych Bohaterach, w cz ęś ci na świetlic ę wiejsk ą, w cz ęś ci na cele mieszkaniowe (mieszkania socjalne) z zamian ą ogrzewania piecowego na olejowe,

26

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 26 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Cel 4 Poprawa bezpiecze ństwa i jako ści życia mieszka ńców W tym cele szczegółowe : 1. Poprawa bezpiecze ństwa mieszka ńców poprzez zabezpieczenie potrzeb w zakresie p.po ż. W ramach powy ższego celu planuje si ę nast ępuj ące zadania: • Budowa gara żu OSP w Rygałówce, • Budowa gara żu OSP w Lipsku, 2. Poprawa jako ści życia mieszka ńców poprzez działania na rzecz wzrostu zatrudnienia oraz podniesienie dost ępno ści komunikacyjnej (przebudow ę ulic miejskich i dróg gminnych) W ramach powy ższego celu planuje si ę nast ępuj ące zadania: • Budowa przej ścia granicznego z Białorusi ą i rozwój współpracy mi ędzynarodowej i infrastruktury towarzysz ącej, • Pozyskanie inwestorów zewn ętrznych • Przebudowa i budowa ulic na osiedlu przy ulicy Pustej w Lipsku, • Przebudowa odcinka ul. Rybackiej (nr G102735) w Lipsku, • Przebudowa odcinka drogi gminnej nr G102748 (od miejscowo ści Nowe Le śne Bohatery do kaplicy), • Przebudowa odcinka drogi gminnej nr G102749 (od mostu na drodze powiatowej nr 1237B do kaplicy), • Przebudowa drogi gminnej Nr G 102751 Skieblewo (od drogi powiat. Gruszki - Rubcowo-Skieblewo do drogi powiatowej (Kurianka-Staro żyńce) na odcinku o długo ści 3690 mb, szer. 5,00 m, • Przebudowa drogi gminnej Nr G 102799 we wsiach Dolinczany i Rygałówka (wodociecz) na odcinku o długo ści 800 mb, szeroko ści 5,00 m, • Budowa nawierzchni: poczwórne powierzchniowe utrwalenie/masa bitumiczna na drogach gminnych na długo ści ok. 20 km • Budowa nawierzchni: poczwórne powierzchniowe utrwalenie/nawierzchnia żwirowa na drogach gminnych na długo ści ok. 40 km, • Przebudowa ulicy powiatowej Ko ścielnej w Lipsku Nr 2569B – odcinek o długo ści 330 mb., • Przebudowa ulicy powiatowej Saperów w Lipsku Nr 2572B o dł. ok. 1400 mb, • Przebudowa drogi powiatowej Nr 1235B Kurianka - Staro żyńce - Bartniki - do drogi powiatowej 1237B - odcinek o długo ści ok. 5,2 km, • Przebudowa drogi powiatowej Nr 1237 B Kopczany – Bartniki – Wołkusz – Sołojewszczyzna o dl. 11,080 km, • Przebudowa drogi powiatowej Nr 1238 B Kopczany – Dulkowszczyzna – Stary Rogo żyn – Rogo żynek odcinek o dł. 2 km, • Przebudowa drogi powiatowej Nr 1236 B Lipsk – Rogo żynek o dł. 3,814 km, • Przebudowa ulicy Le śnej o dł. 338 mb, • Przebudowa ulicy Zacisze o dł. 432 mb, • Budowa parkingu przy ul. Zako ścielnej w Lipsku o pow. ok. 1760 m 2 (80x22) - zadnie realizowane przez Parafi ę, • Budowa kompleksu ście żek rowerowych na terenie gminy Lipsk o dl. 11 km, szer. ok. 1,5 m. W ramach powy ższego celu planuje si ę nast ępuj ące zadania:

27

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 27 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

• Budowa gara żu OSP w Rygałówce, • Budowa gara żu OSP w Lipsku, • Przebudowa i modernizacja basenu k ąpielowego przy ul przy ul. Batorego w Lipsku wraz z budow ą studni gł ębinowej z infrastruktur ą do celów zaopatrzenia tego basenu w wod ę (1 400 + 200), • Budowa sceny plenerowej przy M-GOK w Lipsku przy ul. Rynek, • Budowa boiska do piłki r ęcznej przy Zespole Szkół Samorz ądowych w Lipsku o pow. ok. 1000 m2, • Budowa parkingu przy ul. Zako ścielnej w Lipsku o pow. ok. 1760 m2 (80x22) - zadnie realizowane przez Parafi ę, • Budowa przej ścia granicznego z Białorusi ą i rozwój współpracy mi ędzynarodowej, • Pozyskanie inwestorów zewn ętrznych • Zagospodarowanie na cele rekreacyjne terenu w Parku Miejskim w Lipsku.

Cel 5 Rozwój sfery społecznej i edukacja ekologiczna

W tym cele szczegółowe : 1. Dbanie o rozwój sfery społecznej mieszka ńców gminy, w tym edukacja ekologiczna W ramach powy ższego celu planuje si ę nast ępuj ące zadania: • „Ekomuzeum „W krainie pisanki” • Zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzie ży • Zapewnienie osobom niepełnosprawnym dost ępu do dóbr i usług umo żliwiaj ących im pełne uczestnictwo w życiu społecznym • Kształtowanie i rozwijanie świadomo ści społecznej w zakresie dostrzegania i rozumienia praw i problemów osób z niepełnosprawno ści ą • Zwi ększenie szans osobom niepełnosprawnym na zatrudnienie na otwartym rynku pracy zgodnie z ich kwalifikacjami, wykształceniem i mo żliwo ściami • Zapewnienie równych szans osobom niepełnosprawnym w dost ępie do kultury, sportu, rekreacji i turystyki • Aktywizacja ruchowa seniorów • Majówka z TPL – działania integracyjne i profilaktyka alkoholowa • Aktywizacja sportowa społecze ństwa • Podniesienie atrakcyjno ści miasta przez organizacj ę atrakcji turystycznych • Odkrywanie historii lokalnej

2. Inwestycje w zakresie sfery społecznej mieszka ńców gminy W ramach powy ższego celu planuje si ę nast ępuj ące zadania: • Termomodernizacja budynku byłej szkoły w Kuriance (wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, docieplenie ścian, fundamentów) i przebudowa budynku ze zmian ą sposobu jego u żytkowania na Środowiskowy Dom Samopomocy; • Termomodernizacja i remont budynku socjalnego w Starych Le śnych Bohaterach, • Termomodernizacja budynku Samorz ądowego Przedszkola w Lipsku (wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, docieplenie ścian, fundamentów),

28

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 28 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

CZ ĘŚĆ II UWARUNKOWANIA ROZWOJU PRZESTRZENNEGO WYNIKAJ ĄCE Z : 1. DOTYCHCZASOWEGO PRZEZNACZENIA, ZAGOSPODAROWANIA I UZBROJENIA TERENU

1.1. Przeznaczenie terenów Pod wzgl ędem ukształtowania obszar gminy Lipsk charakteryzuje si ę bogat ą rze źbą terenu i zró żnicowanymi wysoko ściami. W strukturze przestrzennej gminy dominuj ą przestrzenie otwarte - pola, ł ąki, lasy i zadrzewienia, nieu żytki. W południowej cz ęść gminy występuj ą tereny o unikalnych walorach przyrodniczych, obj ęte formami ochrony przyrody. Około 64 % powierzchni Gminy Lipsk zajmuj ą obszary chronione. Najwi ększ ą powierzchni ę zajmuj ą obszary chronionego krajobrazu - 9255,31ha (w tym obszar chronionego krajobrazu „Puszcza i Jeziora Augustowskie 4723,98ha, „Dolina Biebrzy" 4 531,33ha), Biebrza ński Park Narodowy – 1756 ha i obszary Natura 2000 pokrywaj ące si ę z wcze śniej wymienionymi obszarami chronionymi SOO – 9703,8 ha oraz OSO – 9853,5 ha. Przewa żaj ąca cz ęść obszaru opracowania poło żona jest w granicach Obszaru Chronionego Krajobrazu „Puszcza i Jeziora Augustowskie” i „Dolina Biebrzy”. Jedynie jego środkowa i cz ęś ciowo wschodnia poło żona jest w enklawie wył ączonej z tego obszaru. Najwi ększe zwarte kompleksy le śne na terenie gminy wyst ępuj ą w cz ęś ci północno - zachodniej (Jasionowo, Krasne, Wy żarne, Podwołkuszne, Skieblewo) oraz cz ęś ci północnej gminy, w rejonie wsi Żabickie, Staro żyńce, Bohatery Le śne, Nowe i Lubinowo. 1.2.Zagospodarowanie terenów W strukturze sieci osadniczej gminy dominuj ą nast ępuj ące grupy jednostek: ‹ Miasto Lipsk – wielofunkcyjny gminny o środek rozwoju wspomagaj ący o środek powiatowy w zakresie szkolnictwa średniego, ochrony zdrowia, kultury oraz rozwoju przedsi ębiorczo ści i otoczenia biznesu. W perspektywie pełni ć on mo że równie ż funkcj ę ośrodka rozrz ądu i obsługi potencjalnego ruchu transgranicznego i turystycznego w północnej cz ęś ci Biebrza ńskiego Parku Narodowego oraz południowej cz ęś ci Puszczy Augustowskiej (plan województwa); ‹ wsie o funkcji rolniczej z ewentualnymi usługami. Tabela 1 Powierzchnie gruntów zabudowanych i zurbanizowanych w gminie Lipsk L.P. Powierzchnia Powierzchnia Opis terenów ogółem [ha] w mie ście Lipsk [ha] 1 grunty zabudowane i zurbanizowane razem 506 59 2 grunty zabudowane i zurbanizowane - 8 7 tereny mieszkaniowe 3 grunty zabudowane i zurbanizowane - 7 7 tereny przemysłowe 4 grunty zabudowane i zurbanizowane - 19 16 tereny inne zabudowane 5 grunty zabudowane i zurbanizowane - 7 2 tereny rekreacji i wypoczynku 6 grunty zabudowane i zurbanizowane - drogi 451 28

29

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 29 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Liniowe elementy struktury przestrzennej miasta i gminy Lipsk to: - dwie drogi wojewódzkie nr: 664 i 673, - dziewi ęć dróg powiatowych o ł ącznej długo ści około 77,51km oraz siedem ulic miejskich w Lipsku o ł ącznej długo ści około 5,3km b ędących w Powiatowym Zarz ądzie Dróg, - osiemdziesi ąt dróg gminnych publicznych o ł ącznej długo ści około 132km, - pozostałe drogi wewn ętrzne oraz drogi gospodarcze do pól uprawnych.

1.3. Uzbrojenie terenów Na terenie gminy zaopatrzenie w wod ę odbywa si ę z uj ęć wgł ębnych oraz studni kopanych. Woda przeznaczona jest do zaspakajania potrzeb bytowo-gospodarczych ludno ści, usług dla ludno ści i rolnictwa. Teren gminy zaopatrywany jest w wodę z uj ęć : wody Lipsk, Skieblewo i Krasne. Cz ęść terenu gminy dodatkowo zaopatrywana jest w wod ę z uj ęć wody w Choru żowce (gmina Nowy Dwór) i Stock (gmina D ąbrowa Białostocka). Miasto Lipsk zwodoci ągowane jest w 100%, długo ść sieci wodoci ągowej na terenie miasta Lipsk wynosi ok. 15.6km w tym 390 przył ączy, z których korzysta około 700 gospodarstw. Natomiast tereny wiejskie zwodoci ągowane s ą w 90%, a długo ść sieci wynosi ok. 155,3 km oraz 656 przył ączy Kanalizacj ę sanitarn ą odprowadzaj ącą ścieki do oczyszczalni miejskiej posiada jedynie miasto Lipsk, jej długo ść wynosi ok. 10km z 265 przył ączami. Miasto skanalizowane jest w 95%. Natomiast tereny wiejskie nie posiadaj ą gminnej kanalizacji sanitarnej. Ścieki bytowo-gospodarcze gromadzone s ą w szczelnych zbiornikach i wywo żone do oczyszczalni ścieków lub odprowadzane s ą do przydomowych oczyszczalniach ścieków. Zapotrzebowanie w energi ę ciepln ą opiera si ę na kotłowniach osiedlowych, indywidualnych źródłach ciepła opalanych paliwem stałym. Istniej ące źródła ciepła zaspakajają potrzeby poszczególnych odbiorców. Na terenie miasta i gminy istnieje zorganizowany system gromadzenia i odbioru odpadów komunalnych oparty na sieci pojemników i kontenerów zamkni ętych oraz worków foliowych z wywozem przez koncesjonowanych przewo źników. Na terenie miasta i gminy brak jest gazowej sieci rozdzielczej gazu ziemnego. Tereny miasta i gminy Lipsk w energi ę elektryczn ą zasilane s ą ze stacji 110/15 kV w Dąbrowie Białostockiej. Obszar gminy pokryty jest jedynie sieci ą SN i Nn, usytuowan ą w sposób mało kolizyjny, nie stwarzaj ący zagro żenia. Istniej ący system sieci zabezpiecza potrzeby energetyczne. Na terenie gminy Lipsk brak jest sieci elektroenergetycznej wysokiego napi ęcia. System telekomunikacyjny na terenie miasta i gminy zapewnia wymagany standard usług telekomunikacyjnych pod wzgl ędem jako ści i ilo ści usług. Istniej ąca sie ć telekomunikacyjna zabezpiecza potrzeby mieszka ńców. Poza tradycyjn ą sieci ą telekomunikacyjn ą ł ączno ść zapewniaj ą sieci telefonii komórkowej.

2. STANU ŁADU PRZESTRZENNEGO I WYMOGÓW JEGO OCHRONY Układ funkcjonalno-przestrzenny na obszarze gminy kształtował si ę przez kilka stuleci i zale żał przede wszystkim od uwarunkowa ń przyrodniczych i fizjograficznych. Warunki fizjograficzne na przewa żaj ącym obszarze gminy s ą korzystne dla rozwoju osadnictwa, z wyj ątkiem Biebrza ńskiego Parku Narodowego, obszarów torfowisk wysokich zlokalizowanych w północno - zachodniej cz ęś ci gminy, kompleksów le śnych i lokalnych obni żeń terenu, gdzie wyst ępuje wysokim poziom wody gruntowej i mniej korzystny mikroklimat. Jednocze śnie s ą to obszary cenne przyrodniczo i powinny pozosta ć w

30

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 30 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

dotychczasowym u żytkowaniu. Ograniczeniem dla swobodnego rozwoju osadnictwa są równie ż kompleksy gleb chronionych klasy III. Miasto Lipsk poło żone jest korzystnie. Jest to prawie centralna cz ęść gminy z lekkim odchyleniem w kierunku południowo - zachodnim. Poł ączone jest z pozostałymi miejscowo ściami sieci ą dróg powiatowych i gminnych. Gmina Lipsk charakteryzuje si ę zachowanym w znacznym stopniu, zbli żonym do naturalnego, środowiskiem przyrodniczym o wysokich i unikalnych walorach w skali kraju. Na jej obszarze wyst ępuj ą komponenty naturalnych lasów o cennej i ró żnorodnej ro ślinno ści o najwy ższym stopniu naturalno ści i najwy ższej bioró żnorodno ści. Wysoki stopie ń naturalno ści gminy wynika z samej struktury u żytkowania gruntów, w której dominuj ą obszary uznane za biologicznie czynne – aktywne, tj.: ł ąki, pastwiska, lasy, zadrzewienia, nieu żytki bagienne. O wysokim potencjale biotycznym obszaru gminy świadczy bogactwo fauny i flory oraz wyst ępowanie licznych chronionych i rzadkich gatunków roślin i zwierz ąt, a tak że znaczna ilo ść obszarów okre ślanych statusem ochronnym. Na obszarze Gminy Lipsk ró żnymi formami statusów ochronnych obj ęte s ą: – tereny Biebrza ńskiego Parku Narodowego, – obszary chronionego krajobrazu: • Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Biebrzy, • Obszar Chronionego Krajobrazu Puszcza i Jeziora Augustowskie, – obszary specjalnej ochrony ptaków Natura 2000: • Ostoja Biebrza ńska, kod obszaru PLB 200006, • Puszcza Augustowska, kod obszaru PLB 200002, - specjalne obszary ochrony siedlisk Natura 2000: • Dolina Biebrzy, kod obszaru PLH 200008, • Ostoja Augustowska, kod obszaru PLH 200005, - pomniki przyrody w postaci zespołu drzew: • dziewi ęć modrzewi europejskich we wsi Krasne, • trzy lipy drobnolistne we wsi Wołkusz.

3. STANU ŚRODOWISKA, W TYM STANU ROLNICZEJ I LE ŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ, WIELKO ŚCI I JAKO ŚCI ZASOBÓW WODNYCH ORAZ WYMOGÓW OCHRONY ŚRODOWISKA, PRZYRODY I KRAJOBRAZU, W TYM KRAJOBRAZU KULTUROWEGO 3.1 Przyroda nieo żywiona 3.1.1 Rze źba terenu Obszar Gminy Lipsk wznosi si ę średnio od 140 – 150 m n.p.m. Najwy ższy punkt poło żony jest na wschód od wsi Skieblewo i wynosi 176 m n.p.m., najni ższy punkt 108,5 m n.p.m. znajduje si ę w dolinie rzeki Wołkuszanki. Deniwelacje terenu przekraczaj ą 67 m. Na terenie gminy wyst ępuj ą ró żne formy terenu od płaskich dolin rzecznych poprzez płaskie i faliste obszary moren dennych do falistych i pagórkowatych wzgórz w strefie moreny czołowej. Wyró żni ć tu nale ży równinne obszary sandrowe lekko zwydmione pokryte przewa żnie lasami.

31

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 31 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Wyst ępuj ące na terenie gminy ci ągi wzgórz moreny czołowej maj ą przebieg W- E, s ą to wzgórza le żą ce na terenie wsi: Skieblewo, Żabickie, Staro żyńce i Bartniki. Nast ępny ci ąg moren czołowych wyst ępuje w okolicach wsi: Kurianka, Jaczniki, Rygałówka, Siółko i Kopczany. Ci ągi moren czołowych oddzielone s ą od siebie obszarami moren dennych płaskich i falistych. Najwi ększe obszary moren dennych wyst ępuj ą w okolicach wsi: Kopczany, Rakowicze i Siółko oraz na S – E od wsi Skieblewo i w okolicach Lipska. Miasto poło żone jest na tzw. „Wyspie Lipskiej” otoczonej od zachodu, południa i wschodu obni żeniami Kotliny Biebrza ńskiej. Wyspa ta jest osta ńcem wysoczyzny morenowej powstałej w wyniku deglacjacji zaniku l ądolodu. W obr ębie Wyspy Lipskiej wyró żniono wysoczyzn ę morenow ą falist ą, pagórki i tarasy kemowe oraz równin ę erozyjno – akumulacyjn ą. Cz ęść północna, zachodnia i południowa gminy charakteryzuje si ę monotonn ą rze źbą. Wyró żni ć tu mo żna dwa typy krajobrazu: - płaskie, przewa żnie zatorfione, niekiedy zakrzaczone, dna doliny rzeki Biebrzy i Wołkuszanki, - zró żnicowane piaszczyste poziomy tarasowe na których wyst ępuj ą wydmy poro śni ęte lasami. Poziomy te wznosz ą si ę o 4 -5 m i 10 – 15 m ponad dno dolin rzecznych i wi ążą si ę z dwoma fazami odpływu sandrowego w czasie zlodowacenia bałtyckiego. Mo żna stwierdzi ć, że na obszarze gminy dominuje rze źba pagórkowata, udział poszczególnych form rze źby przedstawia si ę nast ępuj ąco: - płaskorówninna powstała w wyniku działalno ści wód roztopowych. Kotlina Biebrzy stanowi rozległe obni żenie. Kotlina pełniła rol ę pradoliny odprowadzaj ącej wody lądolodów na południe i południowy zachód, wyst ępuj ą w niej tarasy zalewowe – 32%, - nisko falista i nisko pagórkowata – 12%, - falista i pagórkowata wysoczyzna morenowa ze spadkami terenu nawet do 15 % z pagórkami kemowymi– 54%. Nale ży stwierdzi ć, że wyst ępuj ąca rze źba terenu nie stanowi utrudnie ń w prowadzeniu prawidłowej gospodarki rolnej.

3.1.2 Budowa geologiczno-gruntowa

Budowa geologiczna Polski północno - wschodniej, a co za tym idzie, le żą cej w jej obszarze gminy Lipsk, wynika z poło żenia na skraju starej monolitycznej prekambryjskiej platformy wschodnioeuropejskiej. Obszar gminy znajduje si ę w obr ębie du żej jednostki tektonicznej, jak ą stanowi wyniesienie mazursko- suwalskie. Fundament krystaliczny zalega tu bardzo płytko pod powierzchni ą terenu i pokryty jest co najwy żej kilkusetmetrow ą warstw ą skał osadowych. Utwory powierzchniowe zwi ązane s ą ze zlodowaceniem środkowopolskim, a w niewielkim stopniu na północnym skraju gminy ze zlodowaceniem bałtyckim (piaski sandrowe). S ą to w wi ększo ści: - środkowopolskie gliny morenowe w postaci glin piaszczystych w partii stropowej silnie spiaszczone, - środkowopolskie piaski, żwiry i głazy lodowcowe wykształcone w postaci silnie zburzonych przemieszanych piasków ró żnej frakcji w stropie cz ęsto zaglinionych, - środkowopolskie piaski i żwiry wodno-lodowcowe brze żnej strefy sandru augustowskiego (wie ś Lubinowo, Wolkusz, Bohatery Le śne Nowe), - północnopolskie piaski rzeczno-tarasowe wyst ępuj ące na niewielkich powierzchniach wzdłu ż rzeki Biebrzy i Wołkuszanki. Na terenie gminy Lipsk wyst ępuj ą te ż utwory holoce ńskie reprezentowane przez osady aluwialne w dolinach rzek i obni żeniach terenu, reprezentowane przez torfy, namuły,

32

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 32 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

piaski i żwiry rzeczno-bagienne. Wszystkie wy żej wymienione twory s ą skalami macierzystymi dla ró żnych typów gleb wyst ępuj ących na terenie gminy.

Powy żej wymienione grunty s ą gruntami no śnymi i nie stanowi ą ogranicze ń dla projektowania urbanistycznego. Natomiast utwory holoce ńskie (torfy, namuły, piaski żwiry rzeczno – bagienne) wypełniaj ące dna dolin rzecznych i obni żeń terenowych. Torfy pradoliny Biebrzy tworz ą torfy torfowisk niskich, słabo rozło żone o du żej chłonno ści. Procesy torfotwórcze w pradolinie trwaj ą do dzi ś i doprowadziły do wytworzenia si ę kilkumetrowej warstwy torfu. W torfie w okolicach Lipska na gł ęboko ści od 30 do 360 cm spotyka si ę przewarstwienia gytii. Gytie świadcz ą o istnieniu kopalnych jezior. Osady deluwialne i bagienne stanowi ą grunty słabono śne i nie nadaj ą si ę do bezpo średniego posadowienia budynków.

3.1.3 Gleby Na obszarach wysoczyzny morenowej i równiny sandrowej (w cz ęś ci północnej gminy) przewa żaj ą gleby brunatne wyługowane oraz czarne ziemie zdegradowane. W zagł ębieniach terenowych wyst ępuj ą gleby murszowe.

Dna dolin rzecznych a tak że obni żeń bezodpływowych wypełniaj ą mady, czarne ziemie, gleby mułowo – torfowe oraz mursze i torfy.

Około 50 % gruntów ornych gminy Lipsk zajmuj ą gleby V i VI klasy. Gleby te nale żą do 6-tego kompleksu gleb. S ą to gleby piaszczyste, nadmiernie przepuszczalne, ubogie w składniki pokarmowe, okresowo, cz ęś ciej trwale zbyt suche. Zalicza si ę je do kompleksu żytniego słabego i żytnio – łubinowego. Uprawy na tych glebach daj ą na ogół niskie plony, uzale żnione od opadów. Wi ększe kompleksy tych gleb koncentruj ą si ę w cz ęś ci północnej obszaru gminy. Tylko 2,5% gruntów ornych zajmuj ą gleby klasy IIIa i IIIb nale żą do 2-go i 4- go kompleksu gleb. Przeznaczenie ich na cele nierolnicze i niele śne wymaga uzyskania zgody Ministra zgodnie z Ustaw ą o ochronie gruntów rolnych i le śnych z dnia 3 lutego 1995 r. Natomiast gleby IVa i IVb wywodz ące si ę z 4-tego, 2-go oraz 5-tego i 9-tego kompleksu flebowego stanowi ą ponad 47% powierzchni gminy. Grunty te wyst ępuj ą na wi ększych powierzchniach w pobli żu Lipska, wsi Jałowo, Dulkowszczyzna, Siółko, Jaczniki, Kopczany, Dolinczany. Na szczególn ą uwag ę w tych rejonach zasługuj ą obszary wyst ępowania gleb brunatnych i czarnych ziem należą cych do pszennego dobrego i żytnio – ziemniaczanego bardzo dobrego kompleksu przydatno ści rolniczej. S ą to gleby wytworzone z glin lekkich b ądź z piasków gliniastych mocnych i lekkich pod ścielonych płytko i średniogł ęboko glin ą lekk ą. Charakteryzuj ą si ę dobrze wykształconym poziomem próchniczym, du żą zawarto ści ą składników pokarmowych oraz właściwymi stosunkami wodno – powietrznymi. Gleby te stanowi ą do ść dobra baz ę dla rozwoju funkcji rolniczej gminy.

Użytki zielone zajmuj ą 34% powierzchni u żytków rolnych. S ą przewa żnie słabej jako ści użytkowej (klasa IV, V i VI), wyst ępuj ą w obni żeniach i dolinie rzeki Biebrzy, Wołkuszanki, Nied źwiedzicy i innych cieków. Reprezentowane s ą przez gleby torfowe, murszowe, czarne ziemie, mułowo – torfowe i mady w przewadze zabagnione.

33

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 33 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Du ży areał u żytków zielonych o uregulowanych stosunkach wodno – powietrznych wyst ępuje w dolinie rzeki Wołkuszanki i Nied źwiedzicy co daje du że mo żliwo ści wykorzystania tych użytków dla rozwoju gospodarki hodowlanej w tej cz ęś ci gminy.

1.1.4 Klimat

Północno - wschodnia cz ęść Polski charakteryzuje si ę wyra źną odr ębno ści ą klimatyczn ą wyra żaj ącą si ę w jej wzgl ędnym kontynentalizmie oraz cechach wła ściwych strefie subborealnej. Gmina Lipsk le ży w zasi ęgu oddziaływania klimatu Krainy Biebrza ńskiej, co wi ąż e si ę z nieco łagodniejszymi warunkami klimatycznymi. Średnia roczna temperatura na tym terenie wynosi zaledwie +6,6°C. Spowodowane jest to przede wszystkim temperaturami zimy. Średnia miesi ęczna temperatura stycznia spada do - 4,7°C. Natomiast średnie temperatury najcieplejszych miesi ęcy s ą podobne do tych wyst ępuj ących na zachodzie kraju i wynosz ą średnio od 17 - 18°C (w lipcu +17,6°C). Roczna suma opadów na terenie gminy Lipsk wynosi od 517 do 550 mm. Miesi ącem o najmniejszej liczbie dni z opadami jest maj, natomiast najwi ększ ą liczb ę dni z opadami notuje si ę w listopadzie, grudniu i styczniu. Warunki klimatyczne maj ą równie ż wpływ na rolnictwo. Okres wegetacji na tym obszarze trwa od 186 do 196 dni. Średnia roczna wilgotno ść wzgl ędna powietrza wynosi 81 %, a średnie roczne zachmurzenie 69%. Dominuj ącymi wiatrami s ą wiatry zachodnie. Obszar gminy nale ży do średnio uprzywilejowanych pod wzgl ędem warunków klimatycznych dla potrzeb rolnictwa.

3.1.5.Wody powierzchniowe i podziemne.

Przez obszar gminy Lipsk w odległo ści ok. 2 km od Lipska przebiega dział wodny I – go rz ędu mi ędzy dorzeczem Wisły a Niemna. Cz ęść północna nale ży do dorzecza Niemna (Wołkuszanka z dopływami), pozostała cz ęść gminy do dorzecza Wisły (Biebrza z dopływami). Obszar gminy obj ęty jest do ść g ęst ą sieci ą odpływu wód powierzchniowych (rzeki, strumienie, rowy melioracyjne). Brak jezior jest wynikiem braku zagł ębie ń bezodpływowych . Naturalny odpływ wód powierzchniowych jest zró żnicowany. W cz ęś ci południowo – zachodniej odpływ jest znacznie utrudniony w wyniku małych spadków terenu w szeroko zabagnionej dolinie rzeki Biebrzy. W cz ęś ci pozostałej gminy odpływ wód jest dobry. Podstawow ą sie ć hydrograficzn ą stanowi rzeka Biebrza z Nied źwiedzic ą, Wołkuszanka z Haciłówk ą i Pierstunk ą z całym systemem drobnych bezimiennych cieków i rowów. Wszystkie bezimienne cieki charakteryzuje mały przepływ roczny wód. Jedynie rzeka Biebrza charakteryzuje si ę wi ększymi przepływami. Wody rzek (Program Ochrony Środowiska Województwa Podlaskiego na lata 2007 – 2010)) utrzymane s ą w III klasie czysto ści (woda zadawalaj ącej jako ści), w miejscowo ści Lipsk rzeka Biebrza posiada IV klas ę czysto ści (woda o niezadawalaj ącej jako ści). Według bada ń WiO Ś (2010 – 2012) w punkcie pomiarowo kontrolnym Biebrza – Lipsk, woda w rzece jest niezeutrofizowana ze wzgl ędu na zanieczyszczenia komunalne. Przez obszar gminy Lipsk w odległo ści ok. 2 km od Lipska przebiega dział wodny I – go rz ędu mi ędzy dorzeczem Wisły a Niemna. Cz ęść północna nale ży do dorzecza Niemna (Wołkuszanka z dopływami), pozostała cz ęść gminy do dorzecza Wisły (Biebrza z dopływami). Obszar gminy obj ęty jest do ść g ęst ą sieci ą odpływu wód powierzchniowych (rzeki, strumienie, rowy melioracyjne). Brak jezior jest wynikiem braku zagł ębie ń bezodpływowych. Naturalny odpływ wód powierzchniowych jest zró żnicowany. W cz ęś ci południowo –

34

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 34 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

zachodniej odpływ jest znacznie utrudniony w wyniku małych spadków terenu w szeroko zabagnionej dolinie rzeki Biebrzy. W cz ęś ci pozostałej gminy odpływ wód jest dobry. Podstawow ą sie ć hydrograficzn ą stanowi rzeka Biebrza z Nied źwiedzic ą, Wołkuszanka z Haciłówk ą i Pierstunk ą z całym systemem drobnych bezimiennych cieków i rowów. Wszystkie bezimienne cieki charakteryzuje mały przepływ roczny wód. Jedynie rzeka Biebrza charakteryzuje si ę wi ększymi przepływami. Wody rzek (Program Ochrony Środowiska Województwa Podlaskiego na lata 2007 – 2010)) utrzymane s ą w III klasie czysto ści (woda zadawalaj ącej jako ści), w miejscowo ści Lipsk rzeka Biebrza posiada IV klas ę czysto ści (woda o niezadawalaj ącej jako ści). Według bada ń WiO Ś (2010 – 2012) w punkcie pomiarowo kontrolnym Biebrza – Lipsk, woda w rzece jest niezeutrofizowana ze wzgl ędu na zanieczyszczenia komunalne.

Biebrza w wyniku niewielkiego spadku dna doliny płynie korytem kr ętym tworz ąc zakola. W wi ększo ści dolina rzeki jest zabagniona, miejscami zakrzaczona i trudnodost ępna. Rzeka Wołkuszanka na odcinku od granicy gminy w cz ęś ci zachodniej do mostu na drodze Wołkusz - Lubinowo jest uregulowana, pozostały odcinek nieuregulowany, ze wzgl ędu na liczne stanowiska bobrów powinien pozosta ć w stanie naturalnym. Rzeka Nied źwiedzica na całej długo ści jest uregulowana. Najwy ższe stany wód w rzekach wyst ępuj ą w miesi ącach lutym i marcu, a najni ższe w lipcu i sierpniu. Wyst ępowanie wód podziemnych na terenie gminy Lipsk ma charakter zró żnicowany. Najpłytsze wody wyst ępuj ą w obr ębie dolin i obni żeń, gdzie zwierciadło wody układa si ę na gł ęboko ści mniejszej ni ż 1 m od powierzchni terenu. Na terenach wysoczyzny morenowej warstw ą wodono śną s ą piaski i żwiry. Zwierciadło wód gruntowych wyst ępuje tu na gł ęboko ści od 8 do 15 m. Wody wysoczyznowe wyst ępuj ą na piaskach pod glin ą układaj ą si ę płytko do 8 – 10 m od powierzchni terenu. Na obszarach wzgórz i pagórków wody pobierane s ą zazwyczaj z gł ęboko ści poni żej 30m. Na obszarach gliniastych wody gruntowe wyst ępuj ą bezpo średnio na warstwach o słabej przepuszczalno ści, gł ęboko ść ich zalegania waha si ę od 2 do 6 m nie tworz ąc poziomu ci ągłego. S ą to wody uzale żnione od intensywno ści i wielko ści opadów. W okresie suszy mog ą wyst ępowa ć niedobory a w okresie intensywnych opadów mog ą wyst ępowa ć tzw. wierzchówki. 3.1.6 Zagro żenia wód powierzchniowych

Głównym zagro żeniem wód powierzchniowych jest bezpo średnie odprowadzanie do nich ścieków nieoczyszczonych. Obecnie na terenie gminy nie wyst ępuje zagro żenie bezpo średnie, natomiast istnieje po średnie zagro żenie zanieczyszczenia zarówno wód podziemnych jak i powierzchniowych. Fakt zwodoci ągowania wsi na terenie gminy przy jednoczesnym braku w tych wsiach kanalizacji i małych oczyszczalni mo że spowodowa ć zanieczyszczenie wód podziemnych, a w dalszej kolejno ści wód powierzchniowych (nale ży tu doda ć, że na terenie gminy istnieje ju ż 17 realizacji przydomowych oczyszczalni ścieków). Obecnie gospodarstwa zwodoci ągowane posiadaj ą zbiorniki szczelne. Kanalizacja sanitarna nie wyst ępuje w żadnej z wsi na terenie gminy. Ochrona czysto ści wód rzeki Biebrzy i unikalnych zasobów przyrody Biebrza ńskiego Parku Narodowego wymaga pilnego rozwi ązania i pełnej realizacji zada ń z zakresu gospodarki ściekowej (zadanie strategiczne). Zagro żeniem dla wód powierzchniowych mo że by ć równie ż nadmierne nawo żenie użytków rolnych nawozami sztucznymi, które razem z wodami opadowymi spływaj ą do cieków i rzek zanieczyszczaj ąc je.

35

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 35 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

3.2 Lasy i gospodarka le śna 3.2.1 Charakterystyka własno ściowa lasów Powierzchnia lasów na terenie miasta i gminy Lipsk stanowi około 23% jej ogólnej powierzchni, z czego prawie 72% stanowi ą lasy prywatne. Struktura własno ściowa lasów na terenie miasta i gminy Lipsk: ‹ lasy publiczne Skarbu Pa ństwa w zarz ądzie nadle śnictw - 1026ha, ‹ lasy osób fizycznych - 3022ha, ‹ pozostałe lasy - 161 ha. Tabela 2 Struktura władania obszarami le śnymi Rok Pow. gminy Lasy Lasy Pozostałe Ogółem % (ha) pa ństwowe prywatne lasy (ha) (ha) (ha) (ha) 2015 18 421 1026 3022 161 4209 23% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych pochodz ących z Urz ędu Miasta w Lipsku

Zwarte kompleksy le śne na terenie gminy wyst ępuj ą w cz ęś ci północno zachodniej (Jasionowo, Krasne, Wy żarne, Podwołkuszne, Skieblewo), dominuje w śród nich bór świe ży. Drzewostan tworzy głównie sosna z nielicznym udziałem świerku i brzozy. W obni żeniach terenu wyst ępuje ols z olsz ą w drzewostanie. Do ść znaczn ą powierzchni ę w tym kompleksie zajmuje bór bagienny na torfowisku wysokim. Gatunkiem najliczniej wyst ępuj ącym na tym terenie jest brzoza ze znacznym udziałem sosny, a niekiedy świerku.

Drugi wi ększy kompleks le śny znajduje si ę w północnej cz ęś ci gminy, w rejonie wsi Żabickie, Staro żyńce, Bohatery Le śne, Nowe i Lubinowo. Przewa żaj ą tu bory sosnowe świe że z fragmentami boru suchego. Drzewostan tworzy sosna z udziałem brzozy i na niewielkich powierzchniach - świerku. Drobne kompleksy w dolinie Biebrzy tworzy brzoza i olsza. Wiek drzewostanów waha si ę od 10 do 70 lat. Lasy spełniaj ą głównie funkcj ę gospodarcz ą oraz glebochronn ą (zapobiegaj ąc erozji wodnej i eolicznej głównie na glebach pochodzenia wydmowego). Na terenie gminy brak jest lasów pełni ących funkcj ę rekreacyjno - wypoczyn kową.

Lasy Pa ństwowe Na terenie gminy Lipsk lasy Skarbu Pa ństwa w Zarz ądzie Nadle śnictwa Augustów i Płaska zajmuj ą powierzchni ę 1026,5ha. Ogólna powierzchnia lasów zarz ądzanych przez Nadle śnictwo Augustów wynosi 688,63ha (stan an dzie ń 01.01.2015r.), w tym grunty le śne zalesione 668,21ha. Wszystkie lasy pełni ą tu funkcj ę ochronn ą, ich powierzchnia wynosi 670,41ha, w tym drzewostany 665,27ha, natomiast grunty niezalesione 4,69ha. Pozostałe lasy zajmuj ą 18,22ha, czyli około 2,6% całej powierzchni lasów b ędących w zarz ądzie Nadle śnictwa Augustów. Podstawow ą jednostk ą w klasyfikacji siedlisk le śnych jest typ siedliskowy lasu, obejmuj ący wszystkie powierzchnie le śne o zbli żonych warunkach siedliskowych wykazuj ąc podobne mo żliwo ści produkcyjne. Poni ższe zestawienie ilustruje typy siedliskowe i ich udział procentowych lasów b ędących w zarz ądzie Nadle śnictwa Augustów.

36

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 36 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Tabela 3 Typy siedliskowe i ich udział procentowych lasów b ędących w zarz ądzie Nadle śnictwa Augustów

Typ siedliskowy Symbol Powierzchnia Udział siedliska [ha] procentowy [%] Bór mieszany świe ży BM ŚW 170,47 25,51

Bór świe ży BŚW 150,09 22,46

Las mieszany bagienny LMB 108,73 16,27

Bór bagienny BB 90,48 13,54

Bór mieszany bagienny BMB 64,42 9,64

Ols jesionowy OLJ 39,19 5,87

Ols OL 25,47 3,81

Las mieszany wilgotny LMW 7,80 1,17

Bór wilgotny BW 4,33 0,65

Las mieszany świe ży LM ŚW 2,78 0,41

Bór mieszany wilgotny BMW 2,39ha 0,36

Las wilgotny LW 2,06 0,31 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Nadle śnictwa Augustów Jak wynika z powy ższego zestawienia w Nadle śnictwie Augustów przewa żaj ą: ‹ bór mieszany świe ży (25,51%), w którym dominuj ącym gatunkiem drzewostanu jest sosna, gatunkami domieszkowymi są: świerk, rzadziej modrzew, osika, brzoza, ‹ bór świe ży (22,46%), w składzie gatunkowym drzewostanu panuje sosna z domieszk ą brzozy. Udział procentowy pozostałych typów siedlisk wynosi poni żej 20%. Przy czym najmniejszy udział wynosi 0,31% i przynale ży do lasu wilgotnego z głównym gatunkiem drzewostanu: d ąb szypułkowy i jesion. Powierzchnia drzewostanu w Nadle śnictwie Augustów wynosi 668,21ha, przy czym poszczególne gatunki główne zajmuj ą powierzchnie: 1) sosna - 483,67ha, 2) brzoza - 99,91ha, 3) olsza -71,21ha, 4) świerk - 12,74ha, 5) osika - 0,45ha, 6) modrzew - 0,23ha. Jak wynika z powy ższego zestawienia dominuj ącym gatunkiem jest sosna, która stanowi a ż 72,38% całego drzewostanu. Osika i modrzew stanowi ą tu poni żej 0,5% całego drzewostanu. W Nadle śnictwie Augustów zdecydowanie przewa żaj ą drzewa w III i IV klasie wieku tj. 51-60 lat oraz 61-70 lat, które stanowi ą odpowiednio 20% oraz 23% całego

37

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 37 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

drzewostanu. Najmniejsz ą powierzchni ę zajmuj ą drzewa w wieku 121-140 lat, które stanowi ą zaledwie 0,08%. Około 1% ogółu drzewostanu stanowi ą drzewa w wieku 101-120 lat. Poni ższa tabela ilustruje struktur ę wiekow ą drzewostanów w klasach i podklasach. Tabela 4 Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w lasach Nadle śnictwa Augustów Powierzchnia Przedział wiekowy Powierzchnia Klasa wieku drzewostanu ogółem drzewostanu I 48,55ha 1-10 lat 16,03ha 21-30 lat 32,52ha II 140,21 ha 31-40 lat 79,90 ha 41-50 lat 60,31 ha III 185,13 ha 41-50 lat 50,75 ha 51-60 lat 134,38 ha IV 234,14 ha 61-70 lat 155,65 ha 71-80 lat 78,49 ha V 40,43 ha 81-90 lat 20,04 ha 91-100 lat 20,39 ha VI 6,10ha 101-120 lat 6,10ha VII 0,56 ha 121-140 ha 0,56 ha VIII 13,09 ha 141 lat i wy żej 13,09 ha Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Nadle śnictwa Augustów Ogólna powierzchnia lasów zarz ądzanych przez Nadle śnictwo Płaska wynosi 337,83ha, w tym lasy gospodarcze zajmuj ą powierzchni ę 137,45ha (czyli około 41% powierzchni nadle śnictwa), pozostałe lasy pełni ą funkcj ę ochronn ą. Poni ższe zestawienie ilustruje typy siedliskowe i ich udział procentowych lasów będących w zarz ądzie Nadle śnictwa Płaska. Tabela 5 Typy siedliskowe i ich udział procentowych lasów b ędących w zarz ądzie Nadle śnictwa Płaska Typ siedliskowy Symbol Powierzchnia Udział siedliska [ha] procentowy [%] Bór mieszany świe ży BM ŚW 122,06 36,41 Bór świe ży BŚW 133,86 39,93 Las mieszany bagienny LMB 15,48 4,62 Las mieszany wilgotny LMW 3,08 0,92 Las mieszany świe ży LM ŚW 46,45 13,86 Bór mieszany wilgotny BMW 12,56 3,75 Las świe ży LŚW 1,75 0,52 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Nadle śnictwa Płaska

38

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 38 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Jak wynika z powy ższego zestawienia w Nadle śnictwie Płaska przewa żaj ą: ‹ bór świe ży (39,93%), w składzie gatunkowym drzewostanu panuje sosna z domieszk ą brzozy; ‹ bór mieszany świe ży (36,41%), w którym dominuj ącym gatunkiem drzewostanu jest sosna, gatunkami domieszkowymi są: świerk, rzadziej modrzew, osika, brzoza, Udział procentowy pozostałych typów siedlisk wynosi poni żej 15%. Przy czym najmniejszy udział wynosi 0,52% i przynale ży do lasu świe żego z głównym gatunkiem drzewostanu: d ąb z domieszk ą modrzewia i brzozy. Powierzchnia poszczególnych gatunków głównych: sosna - 312,07ha, brzoza - 16,14ha, olsza - 1,44ha, świerk - 6,13ha, dąb - 1,2ha, modrzew - 0,85ha. Jak wynika z powy ższego zestawienia dominuj ącym gatunkiem jest sosna, która stanowi a ż 92,37% całego drzewostanu. Olsza, d ąb i modrzew stanowi ą tu poni żej 0,5% całego drzewostanu. Tabela 6 Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w Nadle śnictwie Płaska Przedział wiekowy Powierzchnia drzewostanu 1-10 lat 7,21 ha 11-20 lat 3,59 ha 21-30 lat 35,23 ha 31-40 lat 33,17 ha 41-50 lat 83,62 ha 51-60 lat 73,12 ha 61-70 lat 48,95 ha 71-80 lat 10,69 ha 81-90 lat 30,97 ha 100 lat i wi ęcej 11,28 ha Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Nadle śnictwa Płaska

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Nadle śnictwa Płaska

Z powy ższego zestawienia wynika, że najwi ększa powierzchni ę zajmuj ą drzewostany w wieku 41-50 lat, które stanowi ą niespełna 25% ogólnego drzewostanu. Do ść znaczn ą grup ę stanowi ą równie ż drzewa w wieku od 51 do 60 lat - około 14,5% ogólnego drzewostanu. Najmniejsz ą powierzchni ę zajmuj ą drzewostany w wieku 11-20 lat, stanowi ące zaledwie 1% ogólnej powierzchni drzewostanu.

39

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 39 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Stan granic Granice nadle śnictwa w zdecydowanej wi ększo ści s ą wyra źne, utrwalone granitowymi, słupami i zakopanymi pod nimi znakami podziemnymi. Wyj ątek stanowi ą tu niektóre poło żone na terenach bagiennych nowoprzyj ęte grunty w obr ębie Balinka. Do obowi ązków Nadle śnictwa nale ży utrzymanie aktualnej dokumentacji prawnej zwi ązanej ze stanem posiadania i ze zmianami w rodzaju u żytkowania gruntów oraz ochrona znaków granicznych poło żonych na terenie lasów pa ństwowych. Na terenie Nadleśnictwa Augustów znajduj ą si ę uci ąż liwe dla gospodarki le śnej enklawy gruntów obcej własno ści. S ą to grunty rolne, najcz ęś ciej ł ąki i pastwiska, które w miar ę istniej ących mo żliwo ści nale ży stopniowo przejmowa ć b ądź wymienia ć. Wschodnia i południowa cz ęść obr ębu Balinka s ąsiaduje z gruntami prywatnymi, co przy nieregularnym przebiegu granic, stwarza powa żne zagro żenie ich naruszenia. Uci ąż liwe jest te ż rozrzucenie małych kompleksów le śnych w śród gruntów obcej własno ści. Ma to miejsce głównie w obr ębie Balinka, gdzie zdarzały si ę w przeszło ści przypadki naruszenia granic.

Lasy niestanowi ące własno ści Skarbu Pa ństwa obj ęte uproszczonym planem urz ądzenia lasu. Obr ęb ewidencyjny Bartniki: Lasy o ł ącznej powierzchni 97,50ha poło żone w II Krainie Mazursko-Podlaskiej, dzielnicy 4 Puszczy Augustowskiej. Stan zdrowotny i sanitarny mo żna uzna ć za średni. Nie wyodr ębniono lasów ochronnych oraz stref uszkodzenia przemysłowego. Siedliskowe typy lasu i przyj ęte dla nich gospodarcze typy drzewostanu: ‹ bór świe ży - 47,32ha: • gatunek główny: sosna, • gatunek domieszkowe: brzoza, świerk, ‹ bór mieszany świe ży - 50,06ha: • gatunek główny: świerk, sosna, • gatunek domieszkowe: modrzew, d ąb, klon, brzoza, grab, ‹ ols - 0,12ha: • gatunek główny: olcha, • gatunek domieszkowe: jesion, świerk, brzoza. Zestawienie mi ąż szo ści (obj ęto ści) drzewostanu gatunków panuj ących: ‹ sosna - 17 258 m 3; ‹ brzoza - 85 m 3; ‹ olcha - 0 m 3. Tabela 7 Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Bartniki Powierzchnia w ha I II III IV V VI VII i Nieza- wy żej lesiona a b a b a b a b a b 1,17 - 3,33 54,24 20,45 7,92 - 1,57 - - - - 8,82 Uproszczony plan urz ądzenia lasu dla obr ębu ewidencyjnego Bartniki opracowany był na okres: 1.I.2008r. - 31.XII.2017r.

40

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 40 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Obr ęb ewidencyjny Jaczniki: Lasy o ł ącznej powierzchni 48,29ha poło żone w II Krainie Mazursko-Podlaskiej, dzielnicy 4 Puszczy Augustowskiej. Stan zdrowotny i sanitarny mo żna uzna ć za średni. Nie wyodr ębniono lasów ochronnych oraz stref uszkodzenia przemysłowego. Siedliskowe typy lasu i przyj ęte dla nich gospodarcze typy drzewostanu: ‹ bór świe ży - 44,57ha: • gatunek główny: sosna (mi ąż szo ść 7587m 3), • gatunek domieszkowe: brzoza, świerk, ‹ bór mieszany świe ży - 3,72ha: • gatunek główny: świerk, sosna, • gatunek domieszkowe: modrzew, d ąb, klon, brzoza, grab, Zestawienie mi ąż szo ści (obj ęto ści) drzewostanu gatunków panuj ących: ‹ sosna - 182 m 3; ‹ brzoza - 138 m 3; ‹ olcha - 2876 m 3. Tabela 8 Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr. Jaczniki Powierzchnia w ha I II III IV V VI VII i Nieza- wy żej lesiona a b a b a b a b a b 7,08 0,83 - 6,11 32,36 ------1,91 Uproszczony plan urz ądzenia lasu dla obr ębu ewidencyjnego Jaczniki opracowany był na okres: 1.I.2008r. - 31.XII.2017r. Obr ęb ewidencyjny Jałowo: Lasy o ł ącznej powierzchni 29,01ha poło żone w II Krainie Mazursko-Podlaskiej, dzielnicy Suwalsko-Augustowskiej. Siedliskowe typy lasu i przyj ęte dla nich gospodarcze typy drzewostanu: ‹ las mieszany świe ży - 1,27ha: • gatunek główny: d ąb, świerk, sosna, • gatunek domieszkowe: modrzew, ‹ ols - 27,74ha: • gatunek główny: olcha, • gatunek domieszkowe: jesion. Tabela 9 Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Jałowo Powierzchnia w ha I II III IV V VI VII i Nieza- wy żej lesiona a b a b a b a b a b - 4,40 0,57 0,10 11,76 10,46 1,72 ------

41

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 41 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Tabela 10 Zestawienie powierzchni lasów ochronnych w obr ębie Jałowo L.p. Kategoria ochronno ści Oddział, pododdział Powierzchnia [ha] 1 Biebrza ński Park 1a-11,47, 1b- 0,77, 1c- 1,09, 26,64 Narodowy (ochrona 1g- 0,41, 1l- 4,30, 1m- 8,6 krajobrazów) 2 Biebrza ński Park 1d-0,98, 1f- 0,29, 1h- 0,10, 2,37 Narodowy (otulina) 1i- 0,16, 1j- 0,10, 1k- 074 Razem 29,01 Uproszczony plan urz ądzenia lasu dla obr ębu ewidencyjnego Jałowo opracowany był na okres: 1.I.2007r. - 31.XII.2016r. Obr ęb ewidencyjny Jasionowo: Lasy o ł ącznej powierzchni 80,76ha poło żone w II Krainie Mazursko-Podlaskiej, dzielnicy 4 Puszczy Augustowskiej. Stan zdrowotny i sanitarny mo żna uzna ć za średni. Nie wyodr ębniono lasów ochronnych oraz stref uszkodzenia przemysłowego. Siedliskowe typy lasu i przyj ęte dla nich gospodarcze typy drzewostanu: ‹ bór świe ży - 74,63ha: • gatunek główny: sosna (mi ąż szo ść 13 283m 3), • gatunek domieszkowe: świerk, brzoza, ‹ bór mieszany świe ży - 6,13ha: • gatunek główny: świerk, sosna, • gatunek domieszkowe: modrzew, d ąb, klon, brzoza, grab, Tabela 11 Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr. Jasionowo Powierzchnia w ha I II III IV V VI VII i Nieza- wy żej lesiona a b a b a b a b a b 4,18 0,36 7,88 8,57 9,13 38,18 4,18 5,23 1,46 - - - 1,59 Uproszczony plan urz ądzenia lasu dla obr ębu ewidencyjnego Jałowo opracowany był na okres: 1.I.2008r. - 31.XII.2017r. Obr ęb ewidencyjny Kopczany: Lasy o ł ącznej powierzchni 15,54ha poło żone w II Krainie Mazursko-Podlaskiej, dzielnicy 4 Puszczy Augustowskiej. Stan zdrowotny i sanitarny mo żna uzna ć za średni. Nie wyodr ębniono lasów ochronnych oraz stref uszkodzenia przemysłowego. Siedliskowe typy lasu i przyj ęte dla nich gospodarcze typy drzewostanu: ‹ bór świe ży - 0,27ha: • gatunek główny: sosna, • gatunek domieszkowe: świerk, brzoza, ‹ bór mieszany świe ży - 15,27ha: • gatunek główny: świerk, sosna, • gatunek domieszkowe: modrzew, d ąb, klon, brzoza, grab.

42

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 42 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Tabela 12 Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Kopczany Powierzchnia w ha I II III IV V VI VII i Nieza- wy żej lesiona a b a b a b a b a b 8,13 0,85 0,15 1,24 4,29 ------0,88 Uproszczony plan urz ądzenia lasu dla obr ębu ewidencyjnego Kopczany opracowany był na okres: 1.I.2008r. - 31.XII.2017r.

Obr ęb ewidencyjny Krasne: Lasy o ł ącznej powierzchni 44,88ha poło żone w II Krainie Mazursko-Podlaskiej, dzielnicy 4 Puszczy Augustowskiej. Stan zdrowotny i sanitarny mo żna uzna ć za średni. Nie wyodr ębniono lasów ochronnych oraz stref uszkodzenia przemysłowego. Siedliskowe typy lasu i przyj ęte dla nich gospodarcze typy drzewostanu: ‹ bór świe ży - 42,15ha: • gatunek główny: sosna, • gatunek domieszkowe: świerk, brzoza, ‹ bór mieszany świe ży - 1,17ha: • gatunek główny: świerk, sosna, • gatunek domieszkowe: modrzew, d ąb, klon, brzoza, grab, ‹ bór mieszany wilgotny - 1,56ha: • gatunek główny: sosna, świerk, • gatunek domieszkowe: brzoza, d ąb. Zestawienie mi ąż szo ści (obj ęto ści) drzewostanu gatunków panuj ących: ‹ sosna - 9 946 m 3; ‹ świerk - 76 m 3. Tabela 13 Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Krasne Powierzchnia w ha I II III IV V VI VII i Nieza- wy żej lesiona a b a b a b a b a b - - 0,10 1,68 4,94 33,11 3,80 1,25 - - - - - Uproszczony plan urz ądzenia lasu dla obr ębu ewidencyjnego Krasne opracowany był na okres: 1.I.2008r. - 31.XII.2017r. Obr ęb ewidencyjny Kurianka: Lasy o ł ącznej powierzchni 45,80ha poło żone w II Krainie Mazursko-Podlaskiej, dzielnicy 4 Puszczy Augustowskiej. Stan zdrowotny i sanitarny mo żna uzna ć za średni. Nie wyodr ębniono lasów ochronnych oraz stref uszkodzenia przemysłowego. Siedliskowe typy lasu i przyj ęte dla nich gospodarcze typy drzewostanu: ‹ bór mieszany świe ży - 45,80ha: • gatunek główny: świerk, sosna (mi ąż szo ść 10 812m 3), • gatunek domieszkowe: modrzew, d ąb, klon, brzoza, grab.

43

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 43 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Tabela 14 Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Kurianka Powierzchnia w ha I II III IV V VI VII i Nieza- wy żej lesiona a b a b a b a b a b - - - 3,36 41,76 ------0,68 Uproszczony plan urz ądzenia lasu dla obr ębu ewidencyjnego Kurianka opracowany był na okres: 1.I.2008r. - 31.XII.2017r. Obr ęb ewidencyjny Lipsk : Lasy o ł ącznej powierzchni 1259,61ha poło żone w II Krainie Mazursko-Podlaskiej, dzielnicy Suwalsko-Augustowskiej.

Siedliskowe typy lasu i przyj ęte dla nich gospodarcze typy drzewostanu: ‹ bór suchy - 1,33ha: • gatunek główny: sosna, • gatunek domieszkowe: brzoza, ‹ bór mieszany świe ży - 569,81ha: • gatunek główny: sosna, • gatunek domieszkowe: świerk, ‹ bór wilgotny - 181,12ha: • gatunek główny: świerk, sosna, • gatunek domieszkowe: brzoza, ‹ bór bagienny - 349,99ha: • gatunek główny: sosna, • gatunek domieszkowe: brzoza, ‹ bór mieszany świe ży - 27,35ha: • gatunek główny: sosna, świerk, • gatunek domieszkowe: d ąb, ‹ bór mieszany wilgotny - 38,44ha: • gatunek główny: świerk, sosna, • gatunek domieszkowe: brzoza, ‹ las mieszany świe ży - 0,79ha: • gatunek główny: d ąb, świerk, sosna, • gatunek domieszkowe: modrzew, ‹ ols - 94,61ha: • gatunek główny: olcha, • gatunek domieszkowe: jesion.

Zestawienie mi ąż szo ści (obj ęto ści) drzewostanu gatunków panuj ących: ‹ sosna - 1 118,45 m 3; ‹ brzoza - 13 484 m 3, ‹ olcha - 11 619 m 3, ‹ osika - 68 m 3.

44

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 44 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Tabela 15 Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Lipsk Powierzchnia w ha I II III IV V VI VII i Nieza- wy żej lesiona a b a b a b a b a b 13,96 76,89 246,23 334,93 157,28 162,31 71,38 49,80 26,01 80,97 10,66 - 27,08 Uproszczony plan urz ądzenia lasu dla obr ębu ewidencyjnego Lipsk opracowany był na okres: 1.I.2004r. - 31.XII.2013r. Obr ęb ewidencyjny Lipszczany: Lasy o ł ącznej powierzchni 7,92ha poło żone w II Krainie Mazursko-Podlaskiej, dzielnicy 4 Puszczy Augustowskiej. Stan zdrowotny i sanitarny mo żna uzna ć za średni. Nie wyodr ębniono lasów ochronnych oraz stref uszkodzenia przemysłowego. Siedliskowe typy lasu i przyj ęte dla nich gospodarcze typy drzewostanu: ‹ bór mieszany świe ży - 3,82ha: • gatunek główny: świerk, sosna (mi ąż szo ść 97m 3), • gatunek domieszkowe: modrzew, d ąb, klon, brzoza, grab, ‹ ols jesionowy - 4,10ha: • gatunek główny: olcha (mi ąż szo ść 713m 3), jesion, • gatunek domieszkowe: świerk, brzoza. Tabela 16 Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Lipszczany Powierzchnia w ha I II III IV V VI VII i Nieza- wy żej lesiona a b a b a b a b a b 3,31 - - 4,10 0,51 ------Uproszczony plan urz ądzenia lasu dla obr ębu ewidencyjnego Lipszczany opracowany był na okres: 1.I.2008r. - 31.XII.2017r. Obr ęb ewidencyjny Lubinowo: Lasy o ł ącznej powierzchni 249,65ha poło żone w II Krainie Mazursko-Podlaskiej, dzielnicy 4 Puszczy Augustowskiej. Stan zdrowotny i sanitarny mo żna uzna ć za średni. Nie wyodr ębniono lasów ochronnych oraz stref uszkodzenia przemysłowego. Siedliskowe typy lasu i przyj ęte dla nich gospodarcze typy drzewostanu: ‹ bór świe ży - 179,32ha: • gatunek główny: sosna, • gatunek domieszkowe: brzoza, świerk, ‹ bór mieszany świe ży - 49,33ha: • gatunek główny: d ąb, sosna, • gatunek domieszkowe: modrzew, świerk, klon, brzoza, grab, ‹ bór mieszany bagienny - 16,94ha: • gatunek główny: sosna, • gatunek domieszkowe: świerk, brzoza, ‹ las mieszany bagienny - 3,51ha: • gatunek główny: sosna, • gatunek domieszkowe: świerk, brzoza,

45

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 45 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Zestawienie mi ąż szo ści (obj ęto ści) drzewostanu gatunków panuj ących: ‹ sosna - 46 945 m 3; ‹ brzoza - 550 m 3, ‹ świerk - 231 m 3. Tabela 17 Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Lubinowo Powierzchnia w ha I II III IV V VI VII i Nieza- wy żej lesiona a b a b a b a b a b 3,31 - - 4,10 0,51 ------Uproszczony plan urz ądzenia lasu dla obr ębu ewidencyjnego Lubinowo opracowany był na okres: 1.I.2008r. - 31.XII.2017r. Obr ęb ewidencyjny Ł ąki wsi Krasne: Lasy o ł ącznej powierzchni 41,01ha poło żone w II Krainie Mazursko-Podlaskiej, dzielnicy 4 Puszczy Augustowskiej. Stan zdrowotny i sanitarny mo żna uzna ć za średni. Nie wyodr ębniono lasów ochronnych oraz stref uszkodzenia przemysłowego. Siedliskowe typy lasu i przyj ęte dla nich gospodarcze typy drzewostanu: ‹ bór suchy - 0,76ha: • gatunek główny: sosna, • gatunek domieszkowe: brzoza, ‹ bór świe ży - 18,79ha: • gatunek główny: sosna, • gatunek domieszkowe: brzoza, świerk, ‹ bór mieszany świe ży - 8,85ha: • gatunek główny: świerk, sosna, • gatunek domieszkowe: modrzew, d ąb, klon, brzoza, grab, ‹ bór mieszany wilgotny - 1,83ha: • gatunek główny: sosna, świerk, • gatunek domieszkowe: brzoza, d ąb, ‹ ols - 10,78ha: • gatunek główny: olcha, • gatunek domieszkowe: jesion, świerk, brzoza. Zestawienie mi ąż szo ści (obj ęto ści) drzewostanu gatunków panuj ących: sosna - 4 991 m 3, brzoza - 1 505 m 3. Tabela 18 Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr. Łąki wsi Krasne Powierzchnia w ha I II III IV V VI VII i Nieza- wy żej lesiona a b a b a b a b a b - - - 10,23 11,46 8,83 2,86 5,48 - 1,97 - - 0,18 Uproszczony plan urz ądzenia lasu dla obr ębu ewidencyjnego Krasne opracowany był na okres: 1.I.2008r. - 31.XII.2017r. Obr ęb ewidencyjny Nowe Le śne Bohatery:

46

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 46 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Lasy o ł ącznej powierzchni 146,24ha poło żone w II Krainie Mazursko-Podlaskiej, dzielnicy 4 Puszczy Augustowskiej. Stan zdrowotny i sanitarny mo żna uzna ć za średni. Nie wyodr ębniono lasów ochronnych oraz stref uszkodzenia przemysłowego. Siedliskowe typy lasu i przyj ęte dla nich gospodarcze typy drzewostanu: ‹ bór suchy - 7,86ha: • gatunek główny: sosna, • gatunek domieszkowe: brzoza, ‹ bór świe ży - 129,56ha: • gatunek główny: sosna, • gatunek domieszkowe: brzoza, świerk, ‹ bór mieszany świe ży - 5,83ha: • gatunek główny: świerk, sosna, • gatunek domieszkowe: modrzew, d ąb, klon, brzoza, grab, ‹ bór mieszany wilgotny: • gatunek główny: sosna, świerk, • gatunek domieszkowe: brzoza, d ąb, ‹ ols - 2,99ha: • gatunek główny: olcha, • gatunek domieszkowe: jesion, świerk, brzoza. Tabela 19 Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr. Nowe Le śne Bohatery Powierzchnia w ha I II III IV V VI VII i Nieza- wy żej lesiona a b a b a b a b a b 0,28 - 5,19 81,55 10,00 28,70 16,34 1,50 1,34 - - - 1,34 Uproszczony plan urz ądzenia lasu dla obr ębu ewidencyjnego Nowe Le śne Bohatery opracowany był na okres: 1.I.2008r. - 31.XII.2017r. Obr ęb ewidencyjny Rogo żyn Nowy: Lasy o ł ącznej powierzchni 76,12ha poło żone w II Krainie Mazursko-Podlaskiej, dzielnicy Suwalsko-Augustowskiej. Stan sanitarny mo żna uzna ć za średni. Wi ększo ść terenów le śnych obr ębu Rogo żyn Nowy znajduje si ę w zasi ęgu Biebrza ńskiego Parku Narodowego. Siedliskowe typy lasu i przyj ęte dla nich gospodarcze typy drzewostanu: ‹ bór bagienny - 29,54ha: • gatunek główny: sosna (mi ąż szo ść 3 971m 3), • gatunek domieszkowe: brzoza (mi ąż szo ść 1 845m 3), ‹ ols - 46,58ha: • gatunek główny: olcha (mi ąż szo ść 2 356m 3), • gatunek domieszkowe: jesion. Tabela 20 Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr. Rogo żyn Nowy Powierzchnia w ha I II III IV V VI VII i Nieza- a b a b a b a b a b wy żej lesiona 1,78 13,37 9,05 10,28 27,29 1,52 - 1,22 - - - - 11,61 Uproszczony plan urz ądzenia lasu dla obr ębu ewidencyjnego Rogo żyn Nowy opracowany był na okres: 1.I.2004r. - 31.XII.2013r. Obr ęb ewidencyjny Rogo żyn Stary:

47

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 47 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Lasy o ł ącznej powierzchni 46,37ha poło żone w II Krainie Mazursko-Podlaskiej, dzielnicy Suwalsko-Augustowskiej. Stan sanitarny lasu mo żna uzna ć za średni.

Siedliskowe typy lasu i przyj ęte dla nich gospodarcze typy drzewostanu: ‹ bór świe ży - 1,76ha: • gatunek główny: sosna, • gatunek domieszkowe: brzoza, ‹ bór mieszany świe ży - 0,67ha: • gatunek główny: sosna, świerk, • gatunek domieszkowe: d ąb, ‹ las mieszany świe ży - 2,92ha: • gatunek główny: d ąb, świerk, sosna, • gatunek domieszkowe: modrzew, ‹ ols - 41,02ha: • gatunek główny: olcha, • gatunek domieszkowe: jesion.

Zestawienie mi ąż szo ści (obj ęto ści) drzewostanu gatunków panuj ących: ‹ sosna - 266 m 3; ‹ brzoza - 6 382 m 3, ‹ olcha - 205 m 3. Tabela 21 Zestawienie powierzchni lasów ochronnych w obr ębie Rogo żyn Stary L.p. Kategoria Oddział, pododdział Powierzc ochronno ś hnia [ha] ci 1 Biebrza ński 1a-0,15, 1b- 0,11, 1c- 0,23, 1d- 29,15, 1f- 0,11, 1g-0,07, 1h- 68,48 Park 0,60, 1i- 0,12, 1j- 0,62, 1k- 1,82, 1l- 0,35, 1m- 0,13, 1n- Narodowy 0,45, 1o- 3,74, 1p- 0,39, 1r-0,24, 1s-0,19, 1t- 1,20, 1w- (otulina) 0,22, 1x- 0,55, 1y- 0,23, 2a-0,26, 2b- 0,08, 2c- 0,40, 2d- 0,45, 2f- 1,29, 2g- 0,30, 2h- 0,55, 2i- 1,11, 2j- 0,55, 2k- 1,04, 2l- 1,56, 2m- 0,39, 2n- 0,75, 2o- 0,23, 2p- 0,28, 2r- 3,81, 2s-0,37, 2t- 0,88, 2w- 0,85, 2x- 0,72, 2y- 0,15, 2z- 0,72, 2ax-084, 3a- 0,56, 3b- 0,82, 3c - 0,94, 3d- 1,16, 3f- 0,6, 3g- 0,28, 3h-0,61, 3i- 0,81, 3j- 0,32, 3k- 0,17, 3l- 0,45, 3m-1,63, 3n-0,53, 3o- 1,35. Tabela 22 Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr. Rogo żyn Stary Powierzchnia w ha I II III IV V VI VII i Nieza- wy żej lesiona a b a b a b a b a b - 3,47 2,53 1,20 0,79 37,69 ------0,69 Uproszczony plan urz ądzenia lasu dla obr ębu ewidencyjnego Rogo żyn Stary opracowany był na okres: 1.I.2007r. - 31.XII.2016r.

Obr ęb ewidencyjny Rogo żynek:

48

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 48 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Lasy o ł ącznej powierzchni 49,40ha poło żone w II Krainie Mazursko-Podlaskiej, dzielnicy Suwalsko-Augustowskiej. Stan sanitarny lasu mo żna uzna ć za średni.

Siedliskowe typy lasu i przyj ęte dla nich gospodarcze typy drzewostanu: ‹ las mieszany świe ży - 25,17ha: • gatunek główny: d ąb, świerk, sosna, • gatunek domieszkowe: modrzew, ‹ las świe ży - 7,06ha: • gatunek główny: d ąb, świerk, • gatunek domieszkowe: klon, lipa, ‹ ols - 17,17ha: • gatunek główny: olcha, • gatunek domieszkowe: jesion.

Zestawienie mi ąż szo ści (obj ęto ści) drzewostanu gatunków panuj ących: ‹ sosna - 3 553 m 3; ‹ świerk - 3 790m 3, ‹ brzoza - 199 m 3, ‹ olcha - 1 013 m 3.

Tabela 23 Zestawienie powierzchni lasów ochronnych w obr ębie Rogo żynek L.p. Kategoria Oddział, pododdział Powierzc ochronno ści hnia [ha] 1 Biebrza ński 1a-2,38, 1b- 3,62, 1c- 7,06, 1d- 1,83, 1f- 0,19, 1g-5,31, 1l- 31,37 Park 0,14, 1j- 0,46, 1l- 2,04, 1m- 0,28, 1n- 0,20, 1o- 0,55, 2b- Narodowy 0,17, 2c- 1,69, 2d- 1,05, 2f- 0,62, 2g- 0,15, 2h- 0,11, 2i- (ochrona 0,11, 2j- 0,17, 2k- 0,17, 2l- 0,18, 2m- 0,62, 2n- 1,07, 2o- krajobrazów) 0,23, 2t- 0,84, 2w- 0,13 2 Biebrza ński 1h- 7,52, 1k- 0,16, 1p- 12,33, 1r- 2,21, 1s- 0,66, 2a- 1,01, 26,48 Park 2p- 0,48, 2r- 1,81, 2s- 0,30 Narodowy (otulina) Ogółem 57,85 Tabela 24 Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Rogo żynek Powierzchnia w ha I II III IV V VI VII i Nieza- wy żej lesiona a b a b a b a b a b - 8,04 5,62 1,12 4,22 29,41 ------0,71 Uproszczony plan urz ądzenia lasu dla obr ębu ewidencyjnego Rogo żynek opracowany był na okres: 1.I.2007r. - 31.XII.2016r. Obr ęb ewidencyjny Rygałówka:

49

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 49 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Lasy o ł ącznej powierzchni 13,88ha poło żone w II Krainie Mazursko-Podlaskiej, dzielnicy 4 Puszczy Augustowskiej. Stan zdrowotny i sanitarny mo żna uzna ć za średni. Nie wyodr ębniono lasów ochronnych oraz stref uszkodzenia przemysłowego.

Siedliskowe typy lasu i przyj ęte dla nich gospodarcze typy drzewostanu: ‹ bór mieszany świe ży - 13,88ha: • gatunek główny: świerk, sosna (mi ąż szo ść 2 866m 3), • gatunek domieszkowe: modrzew, d ąb, klon, brzoza, grab. Tabela 25 Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Rygałówka Powierzchnia w ha I II III IV V VI VII i Nieza- wy żej lesiona a b a b a b a b a b - - - 1,97 11,76 ------0,15 Uproszczony plan urz ądzenia lasu dla obr ębu ewidencyjnego Rygałówka opracowany był na okres: 1.I.2008r. - 31.XII.2017r.

Obr ęb ewidencyjny Siółko: Lasy o ł ącznej powierzchni 31,17ha poło żone w II Krainie Mazursko-Podlaskiej, dzielnicy 4 Puszczy Augustowskiej. Stan zdrowotny i sanitarny mo żna uzna ć za średni. Nie wyodr ębniono lasów ochronnych oraz stref uszkodzenia przemysłowego.

Siedliskowe typy lasu i przyj ęte dla nich gospodarcze typy drzewostanu: ‹ bór mieszany świe ży- 36,51ha: • gatunek główny: świerk, sosna, • gatunek domieszkowe: modrzew, d ąb, klon, brzoza, grab. ‹ ols - 0,66ha: • gatunek główny: olcha Zestawienie mi ąż szo ści (obj ęto ści) drzewostanu gatunków panuj ących: ‹ sosna - 7 888 m 3; ‹ olcha - 167 m 3. Tabela 26 Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Siółko Powierzchnia w ha I II III IV V VI VII i Nieza- wy żej lesiona a b a b a b a b a b - - - 1,97 4,20 31,00 ------Uproszczony plan urz ądzenia lasu dla obr ębu ewidencyjnego Siółko opracowany był na okres: 1.I.2008r. - 31.XII.2017r. Obr ęb ewidencyjny Skieblewo:

50

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 50 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Lasy o ł ącznej powierzchni 223,90ha poło żone w II Krainie Mazursko-Podlaskiej, dzielnicy Suwalsko-Augustowskiej. Stan sanitarny lasu jest średni. Siedliskowe typy lasu i przyj ęte dla nich gospodarcze typy drzewostanu: ‹ bór świe ży - 3,13ha: • gatunek główny: sosna, • gatunek domieszkowe: brzoza, ‹ bór wilgotny - 79,14ha: • gatunek główny: sosna, świerk, • gatunek domieszkowe: brzoza, ‹ bór bagienny - 13,27ha: • gatunek główny: sosna, • gatunek domieszkowe: brzoza, ‹ bór mieszany świe ży - 80,21ha: • gatunek główny: sosna, świerk, • gatunek domieszkowe: dąb, brzoza, ‹ bór mieszany wilgotny- 1,14ha: • gatunek główny: świerk, sosna, • gatunek domieszkowe: brzoza, ‹ las mieszany świe ży - 7,13ha: • gatunek główny: świerk, sosna, • gatunek domieszkowe: brzoza, ‹ ols - 45,80ha: • gatunek główny: olcha, • gatunek domieszkowe: jesion. Zestawienie mi ąż szo ści (obj ęto ści) drzewostanu gatunków panuj ących: sosna - 15 129 m3, brzoza- 9 059 m 3, olcha - 121 m 3. Tabela 27 Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Skieblewo Powierzchnia w ha I II III IV V VI VII i Nieza- wy żej lesiona a b a b a b a b a b 0,95 6,22 11,52 43,84 42,37 64,38 23,10 8,32 - - - - 23,20 Uproszczony plan urz ądzenia lasu dla obr ębu ewidencyjnego Skieblewo opracowany był na okres: 1.I.2004r. - 31.XII.2013r. Obr ęb ewidencyjny Stare Le śne Bohatery: Lasy o ł ącznej powierzchni 9,17ha poło żone w II Krainie Mazursko-Podlaskiej, dzielnicy 4 Puszczy Augustowskiej. Stan zdrowotny i sanitarny mo żna uzna ć za średni. Nie wyodr ębniono lasów ochronnych oraz stref uszkodzenia przemysłowego.

Siedliskowe typy lasu i przyj ęte dla nich gospodarcze typy drzewostanu: ‹ bór świe ży - 3,13ha: • gatunek główny: sosna (mi ąż szo ść 1 806m 3), • gatunek domieszkowe: brzoza, świerk.

Tabela 28 Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr. Stare Le śne Bohatery

51

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 51 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Powierzchnia w ha I II III IV V VI VII i Nieza- wy żej lesiona a b a b a b a b a b - - - 1,81 3,82 1,00 - 2,54 - - - - - Uproszczony plan urz ądzenia lasu dla obr ębu ewidencyjnego Stare Bohatery opracowany był na okres: 1.I.2008r. - 31.XII.2017r.

Obr ęb ewidencyjny Staro żyńce: Lasy o ł ącznej powierzchni 184,95ha poło żone w II Krainie Mazursko-Podlaskiej, dzielnicy 4 Puszczy Augustowskiej. Stan zdrowotny i sanitarny można uzna ć za średni. Nie wyodr ębniono lasów ochronnych oraz stref uszkodzenia przemysłowego.

Siedliskowe typy lasu i przyj ęte dla nich gospodarcze typy drzewostanu: ‹ bór świe ży - 66,19ha: • gatunek główny: sosna, • gatunek domieszkowe: brzoza, świerk, ‹ bór mieszany świe ży - 99,71ha: • gatunek główny: świerk, sosna, • gatunek domieszkowe: modrzew, d ąb, klon, brzoza, grab, ‹ bór mieszany wilgotny- 5,84ha: • gatunek główny: sosna, świerk, • gatunek domieszkowe: olcha, brzoza, ‹ ols - 13,21ha: • gatunek główny: olcha, • gatunek domieszkowe: jesion, świerk, brzoza.

Zestawienie mi ąż szo ści (obj ęto ści) drzewostanu gatunków panuj ących: ‹ sosna - 34 036 m 3; ‹ brzoza- 1 034 m 3; ‹ olcha - 922 m 3.

Tabela 29 Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Staro żyńce Powierzchnia w ha I II III IV V VI VII i Nieza- wy żej lesiona a b a b a b a b a b 6,82 1,12 6,40 25,21 30,44 27,82 58,07 12,17 2,57 9,61 - - 4,72 Uproszczony plan urz ądzenia lasu dla obr ębu ewidencyjnego Staro żyńce opracowany był na okres: 1.I.2008r. - 31.XII.2017r. Obr ęb ewidencyjny Wołkusz: Lasy o ł ącznej powierzchni 59,23ha poło żone w II Krainie Mazursko-Podlaskiej, dzielnicy Suwalsko-Augustowskiej. Stan sanitarny lasu jest średni. Siedliskowe typy lasu i przyj ęte dla nich gospodarcze typy drzewostanu: ‹ bór suchy - 3,46ha:

52

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 52 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

• gatunek główny: sosna, ‹ bór świe ży - 25,62ha: • gatunek główny: sosna, • gatunek domieszkowe: brzoza, ‹ bór mieszany świe ży - 24,96ha: • gatunek główny: sosna, świerk, • gatunek domieszkowe: d ąb, brzoza, ‹ las mieszany świe ży - 5,19ha: • gatunek główny: d ąb, świerk, sosna, • gatunek domieszkowe: modrzew. Tabela 30 Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Wołkusz Powierzchnia w ha I II III IV V VI VII i Nieza- wy żej lesiona a b a b a b a b a b - 4,21 2,07 - 7,33 20,74 2,98 3,31 11,61 6,98 - - - Uproszczony plan urz ądzenia lasu dla obr ębu ewidencyjnego Wołkusz opracowany był na okres: 1.I.2004r. - 31.XII.2013r. Obr ęb ewidencyjny Wy żarne: Lasy o ł ącznej powierzchni 20,42ha poło żone w II Krainie Mazursko-Podlaskiej, dzielnicy Suwalsko-Augustowskiej. Stan sanitarny lasu jest średni. Siedliskowe typy lasu i przyj ęte dla nich gospodarcze typy drzewostanu: ‹ bór suchy - 0,67ha: • gatunek główny: sosna, • gatunek domieszkowy: brzoza, ‹ bór wilgotny - 19/75ha: • gatunek główny: sosna, świerk, • gatunek domieszkowe: brzoza. Zestawienie mi ąż szo ści (obj ęto ści) drzewostanu gatunków panuj ących: sosna - 928m3, brzoza- 405 m 3, osika - 104 m 3. Tabela 31 Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Wy żarne Powierzchnia w ha I II III IV V VI VII i Nieza- wy żej lesiona a b a b a b a b a b - 13,94 - 0,89 - - - 5,15 - 0,11 - - 0,33 Uproszczony plan urz ądzenia lasu dla obr ębu ewidencyjnego Wy żarne opracowany był na okres: 1.I.2004r. - 31.XII.2013r. Obr ęb ewidencyjny Żabickie:

53

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 53 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Lasy o ł ącznej powierzchni 172,55ha poło żone w II Krainie Mazursko-Podlaskiej, dzielnicy 4 Puszczy Augustowskiej. Stan zdrowotny i sanitarny mo żna uzna ć za średni. Nie wyodr ębniono lasów ochronnych oraz stref uszkodzenia przemysłowego. Siedliskowe typy lasu i przyj ęte dla nich gospodarcze typy drzewostanu: ‹ bór świe ży - 104,91ha: • gatunek główny: sosna, • gatunek domieszkowe: brzoza, świerk, ‹ bór mieszany świe ży - 15,28ha: • gatunek główny: świerk, sosna, • gatunek domieszkowe: modrzew, d ąb, klon, brzoza, grab, ‹ bór mieszany wilgotny- 0,76ha: • gatunek główny: sosna, świerk, • gatunek domieszkowe: brzoza, d ąb, ‹ las mieszany wilgotny - 30,18ha: • gatunek główny: sosna, świerk, • gatunek domieszkowe: d ąb, grab, brzoza, ‹ ols - 21,42ha: • gatunek główny: olcha, • gatunek domieszkowe: jesion, świerk, brzoza. Zestawienie mi ąż szo ści (obj ęto ści) drzewostanu gatunków panuj ących: ‹ sosna - 27 667 m 3; ‹ brzoza- 2 490 m 3; ‹ olcha - 1 995 m 3, ‹ świerk - 236 m 3. Tabela 32 Struktura wiekowa drzewostanów w klasach i podklasach wieku w obr ębie Żabickie Powierzchnia w ha I II III IV V VI VII i Nieza- wy żej lesiona a b a b a b a b a b 1,35 2,22 7,76 11,14 25,05 31,88 22,26 58,77 3,75 3,41 - - 4,96 Uproszczony plan urz ądzenia lasu dla obr ębu ewidencyjnego Żabickie opracowany był na okres: 1.I.2008r. - 31.XII.2017r.

3.2.2 Charakterystyka przyrodniczych warunków produkcji le śnej Przynale żno ść do krainy i dzielnicy przyrodniczo-le śnej Lasy Nadle śnictwa Augustów poło żone s ą w II Krainie Przyrodniczo-Le śnej Mazursko-Podlaskiej w Dzielnicy Puszczy Augustowskiej Mezoregionie Równiny Augustowskiej i stanowi ą cz ęść zwartego masywu le śnego. Puszcza Augustowska poło żona jest głównie na utworach glacjofluwialnych (zandrach), które wytworzyły si ę w fazie pozna ńskiej zlodowacenia bałtyckiego (Kondracki 1972). Zandr suwalsko-augustowski zajmuje około 1200 km powierzchni i zbudowany jest z drobno i średnioziarnistych piasków dochodz ących w rejonie Mikaszówki i Augustowa do 50 m mi ąż szo ści ( Żurek 1975). Kondracki (1972) podaje, że pod piaskami sandrowymi zalega kilkumetrowy podkład gliny, a pod ni ą znów piaski glacjofluwialne. Miejscami glina wynurza si ę na powierzchni ę tworz ąc wyspy w śród zandru.

54

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 54 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Klimat tego obszaru jest do ść ostry, nasycony cechami kontynentalizmu, na które szczególny wpływ wywiera cyrkulacja atmosferyczna. Napływaj ące nad t ę cz ęść Polski powietrze, głównie z kontynentu euroazjatyckiego i rzadziej znad Atlantyku, powoduje du żą zmienno ść pogody i niestabilno ść czasow ą. Zaznacza si ę to przede wszystkim w temperaturze powietrza, ale znajduje tak że odbicie na wszystkich pozostałych elementach klimatu. O surowo ści klimatu Krainy Mazursko – Podlaskiej świadczy równie ż najkrótszy w Polsce termiczny okres wegetacyjny ro ślin, który wynosi od 190 do 210 dni. Najliczniej wyst ępuj ą tu bory sosnowe, spotykane na ubogich i średnio żyznych siedliskach świe żych, wilgotnych i bagiennych. Sosna zwyczajna jest podstawowym gatunkiem lasotwórczym, posiada tu optymalne warunki rozwojowe i wykształca bardzo warto ściowe ekotypy znane szeroko jako sosna mazurska i sosna supraska. Kolejnym gatunkiem o zasadniczym znaczeniu w Krainie II jest świerk pospolity, wyst ępuj ący jako gatunek panuj ący w niektórych drzewostanach, tworz ący zespoły ni żowych świerczyn borealnych. Siedliska żyzne, zwi ązane z podło żem gliniastym i gliniasto-piaszczystym reprezentowane s ą przez tzw. gr ądy, czyli lasy li ściaste, gdzie gatunkiem dominuj ącym jest dąb szypułkowy (rzadziej bezszypułkowy), który w zmieszaniu ze świerkiem, grabem, brzoz ą i niekiedy lip ą, preferuje siedliska zarówno świe że jak i wilgotne. Na siedliskach o wilgotnym lub bagiennym charakterze, czyli w zagł ębieniach terenowych oraz s ąsiedztwie rzek, strumieni, wyst ępuj ą zbiorowiska ro ślinne znane jako olsy lub ł ęgi olszowe oraz ł ęgi jesionowo-olszowe. Istotn ą rol ę odgrywa tutaj olsza czarna, która tworzy drzewostany lite lub z domieszk ą jesionu. Du że znaczenie przyrodnicze i gospodarcze ma brzoza pojawiaj ąca si ę na wszystkich siedliskach. Pozostałe gatunki drzewiaste, takie jak jesion, grab, klon, lipa, modrzew, wyst ępuj ą w le śnych zespołach ro ślinnych z reguły w formie domieszek.

3.3 Charakterystyka rolnictwa 3.3.1 Struktura u żytkowania gruntów Tabela 33 Struktura u żytkowania gruntów w gminie Lipsk Lp. Grunty 2013 2014 06.2015 miasto % miasto % miasto % i wie ś i wie ś i wie ś (ha) (ha) (ha) 1. Powierzchnia ogółem 18 421 100 18 421 100 18 421 100

1.1. Użytki rolne ogółem 12 068 65,5 11 957 64,9 12 051 65,4

1.1.1. Grunty orne 7 910 42,9 7 599 41,3 7882 42,78

1.1.2. Łąki 3 372 18,3 3 263 17,7 3367 18,28

1.1.3 Pastwiska 699 3,8 670 3,6 696 3,78

Lasy oraz zadrzewienia i 4 200 22,8 4 214 22,9 4 214 22,8 1.2. zakrzaczenia 1.3. Tereny pozostałe 2 153 11,7 2 250 12,2 2 156 11,8 Źródło: Urz ąd Statystyczny w Białymstoku - Dane dla jednostki podziału terytorialnego oraz dane pochodz ące ze Starostwa Powiatowego w Augustowie

55

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 55 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Powierzchnia gminy Lipsk wynosi 18 421ha. Grunty rolne zajmuj ą 12051 ha, co stanowi ponad 65% powierzchni gminy. Grunty le śne na terenie gminy stanowi ą 22,8% powierzchni, w przewa żaj ącej wi ększo ści s ą własno ści ą pa ństwa. Poza lasami wi ększo ść gruntów nale ży do gospodarki indywidualnej. W śród u żytków rolnych dominuj ącymi gruntami s ą grunty orne stanowi ące około 42,8% powierzchni całej gminy. W porównaniu do lat ubiegłych w połowie 2015r. odnotowano: - wzrost udziału u żytków rolnych w tym: gruntów rolnych, ł ąk i pastwisk, - udział lasów i gruntów zadrzewionych i zakrzewionych utrzymuje si ę na takim samym poziomie w stosunku do lat ubiegłych. z jednoczesnym spadkiem powierzchni w gospodarstwach indywidualnych.

3.3.2. Ekosystemy ł ąkowo – pastwiskowe Koncentracja u żytków zielonych na terenie gminy Lipsk wyst ępuje w obr ębie zagł ębie ń terenowych oraz w dolinach rzek Wołkuszanki i Niedźwiedzicy oraz mniejszych cieków wodnych. Ł ąki i pastwiska poło żone w dolinie Biebrzy stanowi ą stosunkowo słab ą warto ść produkcyjn ą. Na ogóln ą powierzchni ę gminy 18421ha w roku 2015 ł ąki i pastwiska zajmowały 4063ha tj. 22% ogólnej powierzchni gminy. Na terenie miasta i gminy Lipsk dominuj ą ł ąki i pastwiska klasy IV, które stanowi ą około 12% ogólnej powierzchni gminy. Grunty klasy V i VI stanowi ą podobny procentowy udział powierzchniowy, który wynosi odpowiednio 4% i 5,3%. Grunty klasy III stanowi ą nieliczny procent powierzchni gminy, który wynosi 0,3%.

Źródło: Opracowanie własne Jak wida ć z powy ższego zestawienia na terenie miasta i gminy Lipsk nie wyst ępuj ą kompleksy u żytków zielonych bardzo dobrych i dobrych (klasy I i II) – kompleksy do którego zaliczaj ą si ę ł ąki i pastwiska. W skład kompleksu u żytków zielonych średnich wchodz ą użytki zielone wyst ępuj ące na glebach mineralnych, mułowo-torfowych, torfowych i murszowych. W klasyfikacji bonitacyjnej zaliczane s ą do III i IV klasy. Powierzchnia ł ąk i pastwisk III klasy bonitacyjnej wynosi 55,9063ha i 2186,6786ha. Klasa IV dominuje na terenie miasta i gminy Lipsk, stanowi ąc prawie 12% jej ogólnej powierzchni. Kompleks u żytków zielonych bardzo słabych i słabych obejmuje użytki zielone, które znajduj ą si ę na glebach mineralnych oraz torfowych i mułowo-torfowych charakteryzuj ących si ę nadmiern ą lub niedostateczn ą wilgotno ści ą. W klasyfikacji bonitacyjnej zaliczane s ą do V

56

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 56 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

i VI klasy. Powierzchnia ł ąk i pastwisk V klasy bonitacyjnej wynosi 738,022ha, natomiast VI klasy 976,3725ha. Tabela 34 Klasy bonitacyjne ł ąk i pastwisk Nazwa wsi Powierzchnie ł ąk i pastwisk [ha] III IV V VI Bartniki 1,5240 64,9559 44,3098 32,6920 Bartniki Kolonia - 13,5719 3,8000 3,8630 Dolinczany Nowe 5,0800 38,0970 5,1080 6,1370 Dolinczany Stare 1,8800 10,6810 6,6010 1,4554 Dulkowszczyzna 9,9937 135,0234 16,5723 15,1191 Jaczniki 1,6140 176,4327 32,8459 23,4513 Jałowo 0,1300 10,6000 18,1800 37,7910 Jasionowo - 9,4540 2,0060 3,2710 Kolonia Lipsk 0,6380 37,4290 42,9253 57,3048 Kopczany 0,4000 124,6798 27,2126 6,6133 Krasne - 152,5380 37,0278 10,1591 Kurianka 16,0553 243,0037 55,8979 77,3775 - 24,0178 6,5500 1,5540 Lipsk 4,8452 179,1288 110,2873 293,3585 Lipszczany 0,5400 26,4540 10,7050 10,2740 Lubinowo - 15,5640 5,0450 2,1608 Nowe Le śne Bohatery - 28,5356 12,6586 8,0460 - 4,9300 22,0040 94,8317 Nowy Rogo żyn - 19,9750 10,0520 30,3650 Podwołkuszne - 2,7500 2,6080 4,0740 Rakowicze 1,3321 96,9641 24,5082 7,6123 Rogo żynek - 1,4600 14,2800 37,9820 Rygałówka 6,4600 65,0517 22,2601 11,8323 Siółko 3,0540 82,0119 10,7325 2,1284 Skieblewo 0,6600 226,1254 57,1012 21,6170 Stare Le śne Bohatery - 42,9895 22,9930 10,8400 Staro żyńce 0,0900 76,7587 11,1285 6,8625 Stary Rogo żyn 1,4600 167,1440 25,6307 76,7092 Wołkusz - 36,8570 50,8443 20,7818 Wy żarne - 7,1800 4,4280 2,9890 Żabickie 0,0800 40,9700 6,3400 1,7573 Grunty osób prawnych 0,0700 25,3447 15,3790 55,3622 Ogółem 55,9063 2186,6786 738,022 976,3725 Źródło: Dane pochodz ące z Urz ędu Miasta w Lipsku

57

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 57 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Z powy ższego zestawienia wynika, że grunty klasy III wyst ępuj ą do ść licznie w miejscowo ściach: Bartniki, Dolinczany Nowe i Stare, Dulkowszczy źnie, Jaczniki, Jałowo, Kolonia Lipsk, Kopczany, Kurianka, Lipszczany, Rakowicze, Rygałówka, Siółko, Skieblewo, Staro żyńce, Stary Rogo żyn, Żabickie. Użytki klasy IV, V i VI wyst ępuj ą na powierzchni całej gminy. 3.3.3 Rolnicza przestrze ń produkcyjna Jako ść rolniczej przestrzeni produkcyjnej W strukturze u żytkowania gruntów wyra źnie dominuj ą grunty orne stanowi ące 42,8% powierzchni u żytków rolnych (7881ha), natomiast najmniejszy wska źnik 0,01% zajmuj ą sady. Gleby tego regionu utworzone s ą z piasków lu źnych i słabogliniastych, piasków gliniastych lekkich, glin średnich i lekkich. Wyst ępuj ą też osady eoliczne, deluwialne oraz organiczne wyst ępuj ące jako torfy. Tabela 35 Podział gruntów na terenie gminy Lipsk - stan na dzie ń 01.01.2015r. Powierzchnia % pow. Wyszczególnienie rodzajów gruntów [ ha] gminy Powierzchnia gminy ogółem – 18421ha 18421 100 Użytki rolne 12051 65,4 - użytki rolne - grunty orne 7881 42,79 - użytki rolne - sady 1 0,01 - użytki rolne - łąki trwałe i pastwiska trwałe 4063 22,06 - użytki rolne - grunty rolne zabudowane 20 0,11 - użytki rolne - grunty pod rowami i stawami 85 0,46 Lasy oraz grunty zadrzewione i zakrzewione 4214 22,88 Grunty pod wodami powierzchniowymi płyn ącymi 105 0,57 Grunty zabudowane i zurbanizowane - tereny mieszkaniowe 8 0,04 Grunty zabudowane i zurbanizowane - tereny przemysłowe 7 0,04 Grunty zabudowane i zurbanizowane - tereny inne zabudowane 19 0,10 Grunty zabudowane i zurbanizowane - tereny rekreacji i wypoczynku 7 0,04 Grunty zabudowane i zurbanizowane - tereny komunikacyjne - drogi 451 2,45 Grunty zabudowane i zurbanizowane - tereny komunikacyjne - inne 3 0,02 Grunty zabudowane i zurbanizowane - użytki kopalne 13 0,07 Nieu żytki 1536 8,34 Tereny ró żne 7 0,04 Opracowanie własne na podstawie danych ze Starostwa Powiatowego w Augustowie aktualnych na dzie ń 01.01.2015r. Ogółem grunty orne w gospodarstwach indywidualnych na terenie gminy Lipsk zajmuj ą 7885 ha powierzchni, u żytki zielone 4063 ha powierzchni. Na terenie miasta i gminy Lipsk dominuj ą grunty orne klasy V, które stanowi ą 12,4% ogólnej powierzchni gminy. Grunty klasy IVa i IVb oraz VI stanowi ą podobny procentowy udział powierzchniowy, który wynosi odpowiednio 9,5% i 11% oraz 9%. Grunty klasy IIIa i IIIb stanowi ą nieliczny procent powierzchni gminy i wynosz ą odpowiednio 0,005% oraz 1,1%.

58

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 58 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Źródło: Opracowanie własne

Jak wida ć z powy ższego zestawienia na terenie miasta i gminy Lipsk nie wyst ępuj ą grunty orne o wysokiej klasie przydatno ści rolniczej I i II czyli grunty najlepsze, czyli zasobne we wszystkie składniki pokarmowe ro ślin, maj ące dobr ą naturaln ą struktur ę, nawet na znacznej gł ęboko ści, b ędące łatwe do uprawy.

Na terenie gminy wyst ępuj ą nieznaczne u żytki klasy III, ich udział procentowy w stosunku do powierzchni całej gminy wynosi zaledwie 0,005% (dla gruntów klasy IIIa) oraz 1,082% (dla gruntów klasy IIIb). Grunty klasy III maj ą wyra źnie gorsze wła ściwo ści fizyczne i chemiczne lub wyst ępuj ące w gorszych warunkach fizjograficznych od gleb klasy I i II. Odnosi si ę to przede wszystkim do stosunków wodnych. Dlatego wybór ro ślin, które mog ą by ć uprawiane, jest mniejszy. Wysoko ść plonów waha si ę w szerokich granicach w zale żno ści od stopnia kultury, umiej ętno ści uprawy i nawo żenia, a tak że w pewnym stopniu od warunków atmosferycznych. Wi ększo ść gleb wykazuje ju ż pewne oznaki procesu degradacji, jednak że nie mo żna ich nazwa ć glebami wadliwymi, gdy ż ujemne cechy wyst ępuj ą w nieznacznym stopniu.

Grunty orne klasy IVa czyli gleby orne średniej jako ści, lepsze zajmuj ą powierzchni ę 1744,9866ha, czyli około 9,5% powierzchni gminy. Natomiast grunty orne klasy IVb czyli gleby orne średniej jako ści, gorsze zajmuj ą powierzchni ę 2022,3068ha, co stanowi około 11% powierzchni gminy. Grunty klasy IV stanowi ą gleby o zdecydowanie mniejszym wyborze ro ślin uprawnych ni ż gleby poprzednich, wy ższych klas. Na ogół uzyskuje si ę na nich średnie plony, nawet wówczas, gdy stosuje si ę dobr ą agrotechnik ę. Plony ro ślin w znacznym stopniu uzale żnione s ą od ilo ści i rozkładu opadów atmosferycznych, szczególnie w okresie wegetacyjnym.

Na terenie miasta i gminy Lipsk dominuj ą grunty klasy V, które stanowi ą około 12,5% powierzchni gminy. Gleby orne słabe, mało żyzne, słabo urodzajne i zawodne. Grunty klasy VI czyli gleby orne najsłabsze zajmuj ą powierzchni ę 1650,5686ha stanowi ąc około 9% powierzchni ogólnej gminy. Gleby te s ą słabe, wadliwe i zawodne, plony uprawianych na nich ro ślin s ą bardzo niskie i niepewne. Na podstawie danych uzyskanych z Urz ędu Miasta Lipsk, aktualnych na dzie ń 03.06.2015r. podział gruntów ornych na klasy w poszczególnych miejscowo ściach przedstawia si ę nast ępuj ąco:

59

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 59 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Tabela 36 Powierzchnie gruntów ornych z podziałem na klasy Nazwa wsi Powierzchnie gruntów ornych [ha] IIIa IIIb IVa IVb V VI Bartniki - 3,4982 33,9731 84,0255 123,9662 112,8686 Bartniki Kolonia - - 0,5300 13,5368 38,8451 34,9185 Dolinczany Nowe - - 72,8344 57,4860 23,8340 6,1850 Dolinczany Stare - - 14,7130 37,0901 25,5512 9,4467 Dulkowszczyzna - 30,2692 156,6898 108,0230 85,5104 29,5346 Jaczniki - 9,3409 128,8299 97,9615 92,0074 101,1709 Jałowo 0,4700 35,1891 53,6680 20,2760 3,1270 - Jasionowo - - 11,4871 17,9070 21,4800 21,4670 Kolonia Lipsk - 1,8250 99,5779 71,5768 38,1530 19,9700 Kopczany - 2,4200 62,5100 133,6833 162,3275 54,5285 Krasne - - 15,3056 40,7454 91,6118 100,8292 Kurianka - 29,8181 272,3100 262,7088 143,0533 67,5927 Lichosielce - 0,6700 3,8931 11,7591 24,3020 25,5770 Lipsk 0,3549 57,8622 305,5082 299,1931 203,2827 129,1058 Lipszczany - - 63,3129 74,8515 34,4749 10,0540 Lubinowo - - - 2,7700 13,5200 31,2563 Nowe Le śne Bohatery - 0,0314 0,8281 9,9340 35,8449 33,1189 Nowy Lipsk - - 7,3000 91,0688 121,3880 57,6750 Nowy Rogo żyn - 0,0720 16,3783 13,2933 79,1800 37,8687 Podwołkuszne - - - 5,7940 6,7630 8,4330 Rakowicze - 5,2900 92,3550 121,5056 89,8596 52,9135 Rogo żynek - - - 10,7740 40,1790 38,0600 Rygałówka - 0,0300 15,0190 50,9511 67,8429 85,2656 Siółko - 7,7105 98,5114 60,0828 76,4302 56,7020 Skieblewo - 0,1470 127,6473 166,7934 185,9516 104,6725 Stare Le śne Bohatery - 0,5100 5,6000 10,5507 44,5168 55,5251 Staro żyńce - 2,4743 13,9930 54,4075 101,6948 71,7140 Stary Rogo żyn - 5,4350 55,5908 48,3315 146,4548 95,9277 Wołkusz - - 0,1600 11,2800 60,5052 108,7461 Wy żarne - - 0,1230 2,0560 6,2440 22,1260 Żabickie - - 5,0800 17,9019 62,0453 41,0640 Grunty osób prawnych 0,1327 6,7225 11,2577 13,9883 17,2817 26,2517 Ogółem 0,9576 199,3154 1744,9866 2022,3068 2267,2283 1650,5686

60

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 60 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Z powy ższego zestawienia wynika, że grunty klasy IIIa wyst ępuj ą jedynie w Jałowie i Lipsku, natomiast klasy IIIb w Bartnikach, Dulkowszczy źnie, Jacznikach, Jałowie, Kolonii Lipsk, Kopczanach, Kuriankach, Lichosielcach, Lipsku, Nowych i Starych Le śnych Bohaterach, Nowym Rogo żynie, Rakowiczach, Rygałówce, Siółku, Skieblewie, Staro żyńcach, Starym Rogo żynie. Grunty klasy IV wyst ępuj ą na powierzchni całej gminy oprócz miejscowo ści: Lubinowo, Podwołkuszne, Rogo żynek. Najsłabsze grunty klasy V i V wyst ępuj ą w ka żdej miejscowo ści, jedynie w Jałowie nie wyst ępuj ą grunty klasy VI. 3.3.4 Struktura własno ści gruntów Podstawow ą form ą własno ści w rolnictwie w gminie Lipsk jest gospodarka indywidualna. Według stanu na dzie ń 01.01.2015r. liczba gospodarstw rolnych stanowi ących własno ść osób fizycznych wynosi 2232, natomiast stanowi ących własno ść osób prawnych 31. Na terenie gminy funkcjonuje 2263 gospodarstw rolnych (dane pochodz ące z Urz ędu Miasta Lipsk na dzie ń 01.01.2015r.). Tabela 37 Struktura gospodarstw rolnych według ich powierzchni w 2015 roku L.P. Zakres powierzchni Ilo ść gospodarstw Ilo ść gospodarstw osób fizycznych osób prawnych 1 0,0 - 0,4999 ha 618 sztuk 12 sztuk 2 0,5 - 0,9999 ha 150 sztuk 4 sztuk 3 1,0 - 1,4999 ha 152 sztuk 0 sztuk 4 1,5 - 1,9999 ha 96 sztuk 1 sztuk 5 2,0 - 2,9999 ha 196 sztuk 3 sztuk 6 3,0 - 4,9999 ha 209 sztuk 3 sztuk 7 5,0 - 6,9999 ha 173 sztuk 1 sztuk 8 7,0 - 9,9999 ha 210 sztuk 1 sztuk 29 10,0 - 14,9999 ha 241 sztuk 2 sztuk 10 15,0 - 19,9999 ha 100 sztuk 2 sztuk 11 20,0 - 29,9999 ha 62 sztuk 1 sztuk 12 30,0 - 49,9999 ha 24 sztuk 1 sztuk 13 50,0 - 99,9999 ha 1 sztuk 0 sztuk 14 100,0 ha i powy żej 0 sztuk 0 sztuk Jak wynika z powy ższego zestawienia w śród gospodarstw rolnych stanowi ących własno ść osób fizycznych dominuj ą gospodarstwa o powierzchni do 0,5 ha - 618 sztuk (stanowi ą one około 28% liczby wszystkich gospodarstw). Około 10% wszystkich gospodarstw stanowi ą gospodarstwa rolne o powierzchni od 10,0 ha do 14,9999 ha, od 7,0 do 9,9999ha oraz od 3,0 ha do 4,9999 ha. Na terenie gminy Lipsk wyst ępuje jedno gospodarstwo rolne o powierzchni od 50,0 do 99,9999 ha, nie występuje natomiast gospodarstwo przekraczaj ące 100 ha. Wśród gospodarstw rolnych stanowi ących własno ść osób prawnych dominuj ą gospodarstwa o powierzchni do 0,5 ha - 12 sztuk (stanowi ą one około 39% liczby wszystkich

61

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 61 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

gospodarstw). Około 10% wszystkich gospodarstw stanowi ą gospodarstwa rolne o powierzchni od 2,0 ha do 2,9999 ha oraz od 3,0 do 4,9999ha. Na terenie gminy Lipsk nie wyst ępuj ą gospodarstwa rolne o powierzchni przekraczaj ącej 50 ha.

3.4 Wymogi ochrony krajobrazu, w tym krajobrazu kulturowego Ochrona krajobrazu jest to działalno ść zapewniaj ąca ochron ę, utrzymanie lub restytucj ę naturalnych i kulturowych walorów okre ślonego środowiska geograficznego. Ochrona krajobrazu ł ączy si ę z ochron ą przyrody i środowiska. Jedno i drugie d ąż y przez zespół idei i działa ń do zachowania środowiska w stanie zapewniaj ącym optymalne warunki bytowania człowieka i gwarantuj ące ci ągło ść najwa żniejszych procesów w biosferze (np.: globalny i lokalne obiegi wody w przyrodzie) jako podstawy produkcyjnej działalno ści człowieka. Krajobraz to ogół cech przyrodniczych i antropogenicznych wyró żniaj ących okre ślony teren, zespół typowych cech danego terenu. Jednym słowem to wszystko co nas otacza. Na terenie Gminy Lipsk ochronie podlega krajobraz polodowcowy całej gminy, poprzez ograniczenie zmian naturalnie ukształtowanej powierzchni terenu oraz zachowanie naturalnej zieleni wysokiej (lasów, śródpolnych zadrzewie ń). Rekultywacja terenów poeksploatacyjnych winna mie ć na celu przywrócenie naturalnego krajobrazu. Szczególnej ochronie podlega krajobraz na terenach chronionych w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody (parku narodowego wraz z otulin ą, obszarów chronionego krajobrazu oraz obszarów Natura 2000). Zadaniem terenów chronionych jest głównie ochrona krajobrazów wybitnych. Na terenie Gminy tej ochronie podlega ok. 64% jej powierzchni. Tak ą rol ę spełnia Biebrza ński Park Narodowy utworzony w celu ochrony obszarów o najwy ższych walorach przyrodniczych terenów bagienno - torfowych oraz Obszary Chronionego Krajobrazu „Puszcza i Jeziora Augustowskie’ i „Dolina Biebrzy” jako tereny chronione ze wzgl ędu na wyró żniaj ący si ę krajobraz. W celu wzmocnienia ochrony przyrody w tym krajobrazu, utworzono równie ż OBSZARY NATURA 2000, które obejmuj ą wcze śniejsze obszary chronione. Ogólnie nale żałoby si ę kierowa ć zasadami kształtowania krajobrazu rolniczego, który jest dominuj ący na terenie Gminy Lipsk. Zasady kształtowania krajobrazów rolniczych: • Ochrona i kształtowanie bogatej struktury ekologicznej krajobrazu rolniczego (zadrzewienia, płaty le śne, oczka wodne, miedze) • Zachowanie mozaiki zbiorowisk naturalnych, półnaturalnych i antropogenicznych • Hamowanie komasacji pól – ochrona miedz (i chwastów) • Rozwój sieci zadrzewie ń w obszarach rolniczych – stanowi ą środowisko życia i pokarm dla bardzo wielu gatunków • Uprawa ro ślin motylkowych. Ich unikatow ą cech ą jest zdolno ść do wi ązania azotu atmosferycznego dzi ęki symbiozie z bakteriami z rodzaju Rhizobium. Ponadto ro śliny te maj ą znaczenie miododajne • Na terenach chronionych – przywrócenie tradycyjnego krajobrazu rolniczego • Ochrona wód - ochrona zbiorników śródpolnych, zagospodarowanie strefy brzegowej przez ro ślinno ść - najlepiej naturaln ą • Obudowa ro ślinno ści ą obiektów nieestetycznych czy szkodliwych • Edukacja ekologiczna ludno ści wiejskiej (ochrona zadrzewie ń, zakaz wypalania ro ślinno ści, zakaz nieuregulowanego wyrzucania śmieci i wylewania ścieków, dbało ść o estetyk ę otoczenia)

62

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 62 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Jak równie ż: • Ograniczenia zabudowy, • Zasady lokalizacji dominant wysoko ściowych, • Maksymaln ą wysoko ść zabudowy, • Czy nawet dopuszczaln ą kolorystyk ę budynków W rozumieniu ustawy z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami „Krajobraz kulturowy to przestrze ń, historycznie ukształtowana w wyniku działalno ści człowieka, zawieraj ąca wytwory cywilizacji oraz elementy przyrodnicze”. Krajobraz kulturowy użytkowany i ukształtowany przez człowieka, cz ęsto wykorzystywany był w sposób niezrównowa żony. Jego przemiany maj ą charakter żywiołowy i przede wszystkim eksploatacyjny. Jednak ze wzgl ędu na zawarte w nim warto ści i znaczenie dla człowieka, wa żne jest obj ęcie go ochron ą. Aby zapobiec dalszym negatywnym zmianom, nale ży podj ąć szereg działa ń zachowuj ących, a tak że przywracaj ących architektur ę regionalna i naturaln ą ro ślinno ść . W celu ochrony walorów kulturowych nale ży nadawa ć istniej ącym budynkom charakter regionalny poprzez zmian ę pokry ć dachowych, kolorystyki ścian elewacyjnych, wprowadzanie regionalnych elementów i zdobników budynku. Zalecane winno by ć stosowanie materiałów budowlanych oraz form charakterystycznych dla regionu, mi ędzy innymi dachy dwuspadowe, o k ącie nachylenia połaci 35 0- 45 0. Warunki zabudowy winny by ć tak ustalane , aby unikn ąć obiektów dysharmonizuj ących z otoczeniem oraz lokalizowane zgodnie z ustalonym historycznie układem przestrzennym. Przejawem dbało ści o krajobraz jest stosowanie w nasadzeniach ro ślin rodzimych, które najlepiej znosz ą niekorzystne warunki. Wa żne jest równie ż obj ęcie ochron ą wszystkich obiektów o walorach kulturowych, które s ą elementem krajobrazu kulturowego np. kapliczki, krzy że, przydro żne figury.

4.0. WYST ĘPOWANIA OBIEKTÓW I TERENÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODR ĘBNYCH

4.1. Biebrza ński Park Narodowy wraz z otulin ą

Źródło: http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/

63

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 63 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Biebrza ński Park Narodowy wraz z otulin ą – został utworzony w 1993 roku w celu ochrony obszarów o najwy ższych walorach przyrodniczych oraz wód powierzchniowych i podziemnych. Ze wzgl ędu na niespotykane w Europie tereny bagienno-torfowe oraz bardzo zró żnicowan ą faun ę, a w szczególno ści bogaty świat ptaków, park został umieszczony na li ście obszarów chronionych konwencj ą RAMSAR. Jest to najwi ększy park narodowy w Polsce o powierzchni 59 223 ha. Ponad 1/4 powierzchni Biebrza ńskiego Parku Narodowego 15547 ha stanowi ą lasy, grunty rolne - 18 182 ha, a nieu żytki - słynne Bagna Biebrza ńskie, w rzeczywisto ści najbardziej cenne przyrodniczo ekosystemy – 25 494 ha. Wokół Parku utworzono otulin ę o powierzchni 66 824 ha. Rzeka Biebrza wraz ze swoimi starorzeczami, meandrami i zakolami stanowi główn ą o ś hydrologiczn ą Parku. Szata ro ślinna parku odznacza si ę du żą ró żnorodno ści ą, wysokim stopniem naturalno ści i obecno ści ą wielu rzadkich gatunków. Jedn ą z jego charakterystycznych cech florystycznych jest dominacja świerka i du ży udział gatunków borealnych i reliktów glacjalnych: brzoza niska, trzcinnik prosty, turzyca strunowa, turzyca życicowa, ba żyna czarna, bagno zwyczajne, żurawina błotna, gnidosz królewski, tłustosz pospolity, wielosił bł ękitny, wierzba lapo ńska, skalnica torfowiskowa, niebielistka trwała, wełnianeczka alpejska, borówka bagienna i szereg mszaków. W granicach Parku stwierdzono 90 gatunków podlegaj ące ochronie całkowitej i 17 pod ochron ą cz ęś ciow ą, 45 gatunków tu wyst ępuj ących znalazło si ę na "Czerwonej li ście ro ślin naczyniowych zagro żonych w Polsce". Do najrzadszych gatunków nale żą : zanokcica zielona, skrzyp pstry, widłak wroniec, rosiczka długolistna, w ąkrotka zwyczajna, tłustosz zwyczajny, płesznik zwyczajny, zaraza niebieska, niebielistka trwała, szachownica kostkowata, kosaciec bezlistny oraz 20 gatunków storczykowatych. Do najbardziej interesuj ących pod wzgl ędem bogactwa florystycznego siedlisk zaliczy ć nale ży obok mechowisk turzycowych - mineralne wyniesienia "gr ądy". Dolina Biebrzy jest unikatow ą w skali Europy enklaw ą dla ptaków wodno-błotnych. Obserwowano tu 271 gatunków ptaków, w tym ponad 180 l ęgowych. Jest najwa żniejsz ą ostoj ą dubelta, kropiatki, orlika grubodziobego, rybitwy białoskrzydłej i derkacza w Europie Środkowej i Zachodniej. Dlatego te ż dolina Biebrzy została uznana przez Bird Life International za ostoj ę ptaków o randze światowej. W śród drobnych ssaków uwag ę zwraca pospolito ść i wysokie zag ęszczenie nornika północnego Microtus oeconomus, świadcz ąca o specyfice środowisk bagiennych. Z pozostałych ssaków na uwag ę zasługuj ą: wilk, wydra, ło ś i bóbr. Znajduje si ę tu najwi ększa w kraju ostoja łosia (ok. 400 sztuk). Ponadto na terenie parku stwierdzono wyst ępowanie 12 gatunków płazów, 5 gatunków gadów i 36 gatunków ryb. Fauna bezkr ęgowców jest reprezentowana przez grup ę ponad 700 gat. motyli, w tym 94 gatunki motyli dziennych. Wykazano obecno ść 448 gatunków paj ąków, w śród nich znacz ący udział (71) maj ą gatunki rzadkie znane z nie wi ęcej ni ż 3-5 stanowisk w kraju, a 10 gatunków paj ąków znanych jest tylko st ąd. Do tej pory poznano ponad 500 gatunków chrz ąszczy, 42 gatunki chru ścików i 19 gatunków pijawek. Dla Parku obowi ązuje Zarz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie zada ń ochronnych dla Biebrza ńskiego Parku Narodowego , gdzie w zał ączniku nr 1 dotycz ącego „Identyfikacji i oceny istniej ących i potencjalnych zagro żeń wewn ętrznych i zewn ętrznych oraz wskazanie sposobów eliminacji lub ograniczania tych zagro żeń i ich skutków” wskazuje si ę jako zagro żenie obszaru Parku urbanizacj ę prowadz ącą do obni żenia

64

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 64 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

jego walorów przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych ze wskazaniem sposobu eliminacji lub ograniczenia zagro żeń i ich skutków: 1) Działania na rzecz wprowadzenia do studiów uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i planów zagospodarowania przestrzennego województwa zapisów postuluj ących ograniczanie zabudowy obszarów Parku, w szczególno ści poło żonych poza granicami zwartej zabudowy oraz innych zasad i wytycznych dotycz ących zrównowa żonego gospodarowania przestrzeni ą i budownictwa na terenie Parku. 2) Działania na rzecz zapobiegania urbanizacji obszaru Parku w ramach uzgodnie ń decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, odnosz ących si ę do terenu Parku. 3) Promowanie tradycyjnych lokalnych cech architektonicznych. 4) Wykup nieruchomo ści nieb ędących w u żytkowaniu wieczystym Parku Działania na rzecz wprowadzenia do studiów uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i planów zagospodarowania przestrzennego województwa zapisów dotycz ących: 1) zast ępowania linii napowietrznych przewodami podziemnymi, 2) umieszczania na liniach napowietrznych elementów odstraszaj ących ptaki w celu obni żenia ich śmiertelno ści. Do zagro żeń wewn ętrznych potencjalnych zalicza si ę nowe inwestycje drogowe powoduj ące zanieczyszczenie i zmniejszenie walorów środowiska przyrodniczego. W celu eliminacji lub ograniczania zagro żeń i ich skutków zaleca si ę: 1. Ocen ę wpływu inwestycji na przyrod ę Parku i opiniowanie przedsi ęwzi ęć . 2. Działania na rzecz wprowadzenia do studiów uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i wojewódzkich planów zagospodarowania przestrzennego, zapisów ograniczaj ących budow ę infrastruktury technicznej oraz inwestycje drogowe i kolejowe, stwarzaj ących zagro żenia dla walorów przyrodniczych Parku Nadmierny rozwój turystyki wodnej skutkuj ący w szczególno ści: 1) płoszeniem i niepokojeniem ptaków oraz ssaków, 2) niszczeniem ro ślinno ści wodnej i przybrze żnej, 3) przekształceniami morfologicznymi koryta rzeki Biebrzy W celu zmniejszenia lub eliminacji zaleca si ę: 1) Monitorowanie skutków turystyki wodnej. 2) Limitowanie udost ępniania wód Parku do turystyki. 3) Okresowe sprz ątanie odpadów pozostawionych przez turystów. 4)Zwalczanie przest ępstw i wykrocze ń w zakresie nieprzestrzegania regulaminu udost ępniania Biebrza ńskiego Parku Narodowego. 5) Edukacja turystów w zakresie odpowiedzialnego korzystania z wód. 6)Działania na rzecz wprowadzenia do studiów uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i wojewódzkich planów zagospodarowania przestrzennego, zapisów ograniczaj ących nadmierny rozwój turystyki wodnej. Urbanizacja obszarów otuliny Parku maj ąca wpływ na przyrod ę Parku i jego walory krajobrazowe (np. zabudowa panoram widokowych).

65

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 65 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Działania na rzecz wprowadzenia do studiów uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zapisów ograniczaj ących zabudow ę w wybranych miejscach w s ąsiedztwie granic Parku. Zagro żenia zewn ętrzne potencjalne : Inwestycje z zakresu energetyki wiatrowej stanowi ące zagro żenie dla ptaków oraz nietoperzy w celu eliminacji lub ograniczania zagro żeń: 1. Starania o wprowadzenie do studiów uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i wojewódzkich planów zagospodarowania przestrzennego, zapisów ograniczaj ących budow ę farm wiatrowych na trasach w ędrówek oraz na obszarach żerowania ptaków w otoczeniu Parku. 2. Prowadzenie uzgodnie ń w ramach post ępowa ń w sprawie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w sposób zgodny z potrzebami ochrony przyrody Zanieczyszczenie środowiska powodowane przez nowe inwestycje drogowe i kolejowe oraz nowe obiekty przemysłowe nale ży wprowadzi ć działania na rzecz wprowadzenia do studiów uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i wojewódzkich planów zagospodarowania przestrzennego, zapisów ograniczaj ących w otulinie Parku budow ę obiektów przemysłowych, inwestycji drogowych lub kolejowych mog ących negatywnie wpływa ć na stan środowiska wewn ątrz Parku. W granicach Biebrza ńskiego Parku Narodowego znajduj ą si ę tereny nale żą ce do czternastu gmin i pi ęciu powiatów: ‹ POWIAT AUGUSTÓW: • gmina LIPSK - w granicach Parku znajduje si ę 1756 ha obszaru gminy, s ą to głównie łąki le żą ce przy górnym prawobrze żnym odcinku Biebrzy; • gmina SZTABIN - w granicach Parku znajduje si ę 5559 ha obszaru gminy, stanowi ą go tereny ł ąkowe i zaro ślowe w dolinach rzek Biebrzy oraz Netty; • gmina BARGŁÓW KO ŚCIELNY - w granicach Parku znajduje si ę niewielki obszar łąk nad rzek ą Nett ą o pow. 281 ha terenu nale żą cego do gminy; ‹ POWIAT GRAJEWO: • gmina RAJGRÓD w granicach Parku znajduje si ę du ży kompleks bagiennych lasów tzw "Brzeziny Ciszewskie" oraz półnaturalnych ł ąk nad dolnym odcinkiem rzeki Jegrzni o powierzchni 1466 ha; • gmina GRAJEWO w granicach Parku znajduje si ę obszar gminy o powierzchni 972 ha terenu gminy. Stanowi go du ży kompleks bagiennych brzezin na torfowiskach tzw "Brzeziny Kapickie" oraz ł ąki nad starym korytem rzeki Ełk (Ł ęg) i środkow ą Jegrzni ą; • gmina RADZIŁÓW w granicach Parku poło żony jest du ży kompleks sosnowych borów "So śnia" a tak że naturalnych turzycowisk oraz u żytkowanych ł ąk nad doln ą Biebrz ą o powierzchni 4177 ha obszaru gminy; ‹ POWIAT ŁOM ŻA: • gmina JEDWABNE w granicach Parku le ży niewielki teren 326 ha ł ąk nad doln ą Biebrz ą;. • gmina WIZNA w granicach Parku poło żony jest obszar 25 ha ł ąk w dolnej Biebrzy; ‹ POWIAT MO ŃKI: • gmina JA ŚWIŁY w granicach Parku znajduje si ę 1189 ha terytorium gminy. S ą to użytkowane rolniczo nadbiebrza ńskie ł ąki w okolicach Dolistowa Starego i Nowego oraz wsi Zabiele;

66

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 66 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

• gmina TRZCIANNE w granicach Parku znajduje si ę wielki obszar 16.539 ha sosnowych borów bagiennych, olsów i brzezin, turzycowisk, u żytkowanych rolniczo półnaturalnych ł ąk w dolnym basenie rzeki Biebrzy i lewobrze żnej środkowej Narwi; • gmina GONI ĄDZ w granicach Parku poło żony jest wielki, licz ący 23087 ha obszar gminy, co stanowi 58% jej powierzchni. Stanowi ą j ą sosnowe i bagienne bory, tereny zaro ślowe, ci ągi mineralnych, piaszczystych wydm, turzycowisk oraz u żytkowanych rolniczo ł ąk. Na obszarze tym znajduje si ę słynny rezerwat "Czerwone Bagno", najwi ększa europejska naturalna ostoja łosia; ‹ POWIAT SOKÓŁKA: • gmina NOWY DWÓR w granicach Parku jest 171 ha obszaru gminy. Stanowi ą go głównie u żytkowane rolniczo ł ąki w rejonie górnej Biebrzy; • gmina SUCHOWOLA w granicach Parku znajduje si ę obszar 3132 ha ł ąk nad środkow ą Biebrz ą; • gmina D ĄBROWA BIAŁOSTOCKA w granicach Biebrza ńskiego Parku Narodowego znajduje si ę licz ący 1843 ha obszar nale żą cy do gminy. S ą to głównie użytkowane rolniczo ł ąki poło żone przy lewobrze żnym górnym odcinku Biebrzy.

Współdziałanie Biebrza ńskiego Parku Narodowego z lokalnymi samorz ądami jest ukierunkowane na wspieranie rozwoju społeczno-gospodarczego gmin oraz rozwi ązywanie zagadnie ń ochrony środowiska, zagospodarowania turystycznego, ochron ę dziedzictwa kulturowego i historycznego a tak że wł ączanie lokalnej społeczno ści w procesy ochrony przyrody Parku.

Siedziba dyrekcji BPN znajduje si ę w Osowcu-Stacji miejscowo ści Osowiec-Twierdza,

Źródło : http://www.biebrza.org.pl/plik,43,podzial-administracyjny.jpg 4.2 Obszary Chronionego Krajobrazu

Zgodnie z przepisami ustawy o ochronie przyrody obszar chronionego krajobrazu obejmuje tereny chronione ze wzgl ędu na wyró żniaj ący si ę krajobraz o zró żnicowanych ekosystemach, warto ściowe ze wzgl ędu na mo żliwo ść zaspokajania potrzeb zwi ązanych z

67

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 67 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

turystyk ą i wypoczynkiem lub pełnion ą funkcj ą korytarzy ekologicznych. Na terenie gminy Lipsk wyst ępuj ą: 1) Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Biebrzy” – ustanowiony uchwał ą Nr XII/93/15 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 22 czerwca 2015r.w sprawie wyznaczenia Obszaru Chronionego Krajobrazu „Dolina Biebrzy" (Dz. Urz. Woj. Podlaskiego z 2015r., poz.2121). W skład Obszaru wchodzi cały Biebrza ński Park Narodowy o powierzchni 59.223 ha oraz tereny wokół Parku o powierzchni 33 876 ha. Granica Obszaru pokrywa si ę z granic ą otuliny Parku. Osi ą i głównym czynnikiem stanowi ącym o krajobrazie i unikatowej w skali Europy przyrodzie tego terenu jest rzeka Biebrza wraz z jej dopływami. Rze źba OCK Dolina Biebrzy jest stosunkowo mało urozmaicona. Wyra źne wzniesienia zaznaczaj ą si ę tylko na granicach Kotliny Biebrza ńskiej z obszarami wysoczyzn: Białostockiej, Wysokomazowieckiej i Kolne ńskiej. Dolina Biebrzy to płaska, zabagniona kotlina, w której niczym wyspy urozmaicaj ą monotoni ę krajobrazu niewielkie mineralne wyniesienia zwane gr ądzikami. Najcz ęś ciej s ą one poro śni ęte lasami. Na całym Obszarze lasy zajmuj ą niewielk ą powierzchni ę - ok. 1/3. 2) Obszar Chronionego Krajobrazu „Puszcza i Jeziora Augustowskie", powołany uchwał ą Nr XII/89/15 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 22 czerwca 2015r.. w sprawie wyznaczenia Obszaru Chronionego Krajobrazu „Puszcza i Jeziora Augustowskie" (Dz. Urz. Woj. Podlaskiego z 2015r., poz.2117). Zajmuje powierzchni ę 65 475 ha, z czego ponad 50 000 ha przypada na lasy. Obejmuje znacz ą cz ęść Puszczy Augustowskiej wraz z jeziorami w jej obr ębie i na obrze żach. Najcenniejszym obiektem kulturowym i historycznym Obszaru jest Kanał Augustowski, będący równie ż atrakcyjnym szlakiem kajakowym.

4.3 Obszary Natura 2000

Natura 2000 jest programem sieci obszarów obj ętych ochron ą przyrody na terytorium Unii Europejskiej. Celem programu jest zachowanie okre ślonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uwa żane s ą za cenne i zagro żone w skali całej Europy. Wspólne działanie na rzecz zachowania dziedzictwa przyrodniczego Europy w oparciu o jednolite prawo ma na celu optymalizacj ę kosztów i spot ęgowanie korzystnych dla środowiska efektów. Sie ć Natura 2000 to sposób na wypełnienie zobowi ąza ń Unii Europejskiej, nało żonych przez Konwencj ę z Rio. Podstaw ę prawn ą sieci Natura 2000 stanowi ą dwa akty prawne: • Dyrektywa Rady 79/409/EWG z 2 kwietnia 1979 roku o ochronie dzikich ptaków - tzw. Dyrektywa Ptasia; • Dyrektywa Rady 92/43/EWG z 21 maja 1992 roku o ochronie siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory - tzw. Dyrektywa Siedliskowa. Zgodnie z przepisami ustawy o ochronie przyrody sie ć obszarów Natura 2000 obejmuje: a. obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO) - przedmiotem ochrony s ą wyst ępuj ące w nich populacje ptaków z zał ącznika I oraz z zał ącznika II Dyrektywy Ptasiej, wraz z ich siedliskami; b. specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO) - przedmiotem ochrony s ą siedliska przyrodnicze (ekosystemy) z zał ącznika I oraz populacje i siedliska ro ślin i zwierz ąt z zał ącznika II Dyrektywy Siedliskowej

68

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 68 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Na terenie gminy Lipsk wyst ępuj ą: 1) obszary specjalnej ochrony ptaków: ‹ OSO (obszar specjalnej ochrony ptaków) Natura 2000 „Puszcza Augustowska” PLB200002 zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 roku w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. Nr 25, poz. 133 ze zm). Obszar obejmuje kompleks le śny Puszczy Augustowskiej, le żą cy na pograniczu Równiny Augustowskiej i Kotliny Biebrza ńskiej. Obszar ten pokrywaj ą urozmaicone drzewostany (ok. 90% powierzchni), które w wielu fragmentach zachowały naturalny charakter. Dominuj ą bory, w śród których szczególn ą uwag ę zwracaj ą dobrze zachowane bory wilgotne i bory bagienne. Du że powierzchnie zajmuj ą olsy, miejscami wyst ępuj ą dobrze zachowane gr ądy. Główn ą rzek ą jest Wołkuszanka, uchodz ąca przez Kanał Augustowski do Niemna. W południowo-zachodniej cz ęś ci obszar obejmuje dolin ę Rospudy. Tereny odlesione zajmuj ą u żytki zielone. Ostoja ptasia o randze europejskiej E 24. Wyst ępuje co najmniej 40 gatunków ptaków z Zał ącznika I Dyrektywy Ptasiej. W okresie l ęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej nast ępuj ących gatunków ptaków: b ąk, błotniak stawowy, bocian czarny, cietrzew, dzi ęcioł białogrzbiety, dzi ęcioł trójpalczasty, dzi ęcioł zielonosiwy, gado żer, głuszec, kania czarna, kania ruda, kraska, orlik krzykliwy, żuraw, włochatka, podgorzałka, puchacz, trzmielojad; w stosunkowo wysokim zag ęszczeniu wyst ępuje błotniak ł ąkowy. Zagro żeniem jest presja rekreacyjno-turystyczna, w tym tak że presja osadnicza, eutrofizacja wód, fragmentacja obszaru w wyniku budowy autostrad, naturalna sukcesja ro ślinno ści krzewiastej i drzewiastej oraz celowe zalesianie obszarów, na których zaprzestano u żytkowania rolniczego. ‹ OSO (obszar specjalnej ochrony ptaków) Natura 2000 „Ostoja Biebrza ńska” PLB200006 zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 roku w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. Nr 25, poz. 133 ze zm). Według regionalizacji fizycznogeograficznej Polski prof. Jerzego Kondrackiego Obszar Natura 2000 Ostoja Biebrza ńska poło żony jest w mezoregionie Kotlina Biebrza ńska le żą cym w pasie Nizin Środkowopolskich, w obr ębie Wysoczyzny Podlasko – Białostockiej. Od zachodu Kotlin ę Biebrza ńsk ą ogranicza Wysoczyzna Kolne ńska, od południa Wysoczyzna Wysokomazowiecka, od wschodu Wysoczyzna Białostocka, od północy Pojezierze Ełckie i Równina Augustowska. Zgodnie z regionalizacj ą biogeograficzn ą prof. Jana Marka Matuszkiewicza Obszar Natura 2000 Ostoja Biebrza ńska poło żony jest głównie w Okr ęgu Bagien Biebrza ńskoNarwia ńskich, Podkrainy Biebrza ńskiej, Krainy Północnopodlaskiej, Działu Północno Mazursko- Białoruskiego, Podprowincji Środowoeuropejskiej Wła ściwej, Prowincji Środkowoeuropejskiej. W obr ębie Okr ęgu Bagien Biebrza ńsko-Narwia ńskich wydzielone zostały nast ępuj ące podokr ęgi: Podokr ęg Bagna Wizna, Podokr ęg Laskowiecki, Podokr ęg Bagien “Ławki”, “Podlaskiego” i “Biebrza ńskiego”, Podokr ęg Gugne ński, Podokr ęg Ciemnoszyjski, Podokr ęg Cerwonego Bagna, Podokr ęg Sztubi ński, Podokr ęg Górnej Biebrzy. Według regionalizacji klimatycznej prof. Wincentego Okołowicza Obszar Natura 2000 Ostoja Biebrza ńska poło żony jest w strefie klimatu o przewadze wpływów kontynentalnych charakteryzuj ących si ę w odniesieniu do Polski centralnej wi ększ ą roczn ą amplitud ą temperatury powietrza, do ść pó źną i krótk ą wiosn ą oraz dług ą i stosunkowo chłodn ą zim ą Z geomorfologicznego punktu widzenia Obszar Natura 2000 Ostoja Biebrza ńska zajmuje dolin ę Biebrzy b ędącej szerokim, płaskim obni żeniem terenu, poło żonym od kilkunastu do kilkudziesi ęciu metrów poni żej s ąsiaduj ących

69

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 69 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

wysoczyzn. Dolin ę otaczaj ą wysoczyzny morenowe, z wyj ątkiem północy i północnego wschodu, gdzie wchodz ą do niej sandry: Augustowski, Rajgrodzki i Ełcki. Wyró żnia si ę w niej trzy ni ższe jednostki geomorfologiczne zwane basenami: północny - obejmuj ący dolin ę na wschód od Sztabina, środkowy - od Sztabina do Osowca i trzeci, południowy - od Osowca do uj ścia Biebrzy do Narwi. Baseny rozdzielone s ą przew ęż eniami doliny o szeroko ści ok. 1 km. Obszar obejmuje tak że Basen Wizny. Basen Północny zwany te ż Basenem Górnym Biebrzy obejmuje 40 - kilometrowy odcinek doliny o szeroko ści 1-3 km. Zło ża torfu osi ągaj ą tu mi ąż szo ść 3-6 m i miejscami s ą pod ścielone gyti ą. Cech ą charakterystyczn ą rze źby terenu Basenu Górnego jest obecno ść osta ńców morenowych. Basen Środkowy ma kształt zbli żony do trapezu o wymiarach 20 x 40 km. Jest to kompleks torfowisk o powierzchni ok. 45000 ha. i miąż szo ści torfu 1-3 m. W północnej jego cz ęś ci pod zło żami torfu zalega piasek i żwir, a w południowej osady wodne i glina. Basen Środkowy wyró żniaj ą otoczone torfowiskami rozległe piaszczyste wydmy, ukształtowane w wyniku procesów eolicznych. Basen Południowy, najbardziej naturalny w dolinie Biebrzy, zwany te ż Basenem Dolnym, ma kształt rynny o długo ści 30 km i szeroko ści 12-15 km. Torfowiska o mi ąż szo ści torfu 1-2 m zajmuj ą tu powierzchni ę ok. 21000 ha. Charakteryzuje si ę obecno ści ą pasa wydm w cz ęś ci północno-wschodniej oraz niewielkich wyniesie ń mineralnych (wydm, gr ądzików). Wzdłu ż koryta rzeki rozci ąga si ę strefa mułowa szeroko ści 1-2 km z licznymi starorzeczami i zakolami. Zgodnie z podziałem hydrograficznym Polski Obszar Natura 2000 Ostoja Biebrza ńska le ży w dorzeczu Biebrzy wchodz ącej w skład dorzecza Narwi, a nast ępnie Wisły i zlewiska Morza Bałtyckiego. Długo ść rzeki wynosi ok. 165 km, a powierzchnia dorzecza 7051,2 km2 . Przeci ętny spadek Biebrzy wynosi 0,36‰, natomiast na obszarze Pradoliny jest o połow ę mniejszy i wynosi 0,19‰. Średni przepływ roczny (na wysoko ści Burzyna) wynosi 27,5 m3 /s. Cechuje go du ża nierównomierno ść . Charakterystyczne s ą wysokie wezbrania wiosenne pochodzenia roztopowego i gł ębokie ni żówki letnio-jesienne. Pradolina Biebrzy cechuje si ę najwi ększ ą w Polsce pojemno ści ą retencyjn ą - porównywaln ą do pojemno ści najwi ększych w kraju zbiorników wodnych. W XIX w przeprowadzono na obszarze Kotliny Biebrzy wielkie prace hydrotechniczne (zbudowano m.in. Kanał Augustowski ł ącz ący dorzecze Biebrzy z Niemnem). Spowodowały one zmiany zarówno w sieci wodnej jak i w układzie poziomu wód gruntowych. Torfowiska Doliny Biebrzy s ą zasilane ciekami, a tak że wodami podziemnymi i wysi ękowymi. Wyst ępuj ą one przede wszystkim wzdłu ż kraw ędzi doliny, zwłaszcza w basenie północnym i południowym. Dominuj ącymi siedliskami na Obszarze Natura 2000 Ostoja Biebrza ńska s ą siedliska mokradłowe: zalewane wodami rzecznymi lub podtapiane wodami podziemnymi torfowiska niskie ze zbiorowiskami turzycowymi i turzycowo- mszystymi, corocznie zalewane wodami rzecznymi mułowiska i torfowiska poro śni ęte szuwarami wła ściwymi, bagienne olsy, okresowo zalewane przyrzeczne równiny madowe oraz odwodnione i zagospodarowane torfowiska ze zbiorowiskami ł ąkowymi. Torfowiska doliny Biebrzy s ą najwi ększym, prawie nie zmienionym kompleksem torfowisk dolinowych w Europie Środkowej i Zachodniej. Koryto rzeki Biebrzy z licznymi meandrami i starorzeczami w ró żnym stadium zarastania ma naturalny charakter. Rezultatem naturalnego charakteru rzeki s ą rozległe, coroczne zalewy. Długo utrzymuj ące si ę zalewy, jak te ż zasilanie wodami podziemnymi sprawia, że du że obszary torfowisk obj ęte s ą czynnym procesem torfotwórczym, a zbiorowiska torfowiskowe zajmuj ą wielkie przestrzenie. Z powodu silnego uwilgotnienia, a tym samym trudnego dost ępu, były one przez stulecia u żytkowane w sposób bardzo ekstensywny. Na Obszarze Natura 2000 Ostoja Biebrza ńska gniazduje wiele gatunków ptaków zwi ązanych ze środowiskiem bagiennym. Wyst ępuj ą tu izolowane stanowiska l ęgowe gatunków borealnych, a tak że gatunków, których centrum zasi ęgu geograficznego znajduje si ę w

70

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 70 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

strefie tajgi i tundry Ponadto Kotlina Biebrza ńska ma ogromne znaczenie dla wielu gatunków ptaków żeruj ących oraz wypoczywaj ących w czasie corocznych w ędrówek. Dla ptaków siewkowatych, wymagaj ących rozległych, podmokłych obszarów, Biebrza stanowi jedn ą z najwa żniejszych ostoi w Europie Środkowej. W otoczeniu Obszaru Natura 2000 Ostoja Biebrza ńska zostało ustanowionych szereg obszarów chronionych. Od strony północnej s ąsiaduje on ze specjalnym obszarem ochrony siedlisk Puszcza Augustowska i obszarem specjalnej ochrony ptaków Puszcza Augustowska. W bliskim sąsiedztwie poło żone s ą równie ż specjalne obszary ochrony siedlisk Ostoja Knyszy ńska i Narwia ńskie Bagna oraz obszary specjalnej ochrony ptaków Bagienna Dolina Narwi i Puszcza Knyszy ńska, a na południu Bagno Wizna. Obszar Natura 2000 Ostoja Biebrza ńska pokrywa si ę w znacz ącej cz ęś ci ze specjalnym obszarem ochrony siedlisk Dolina Biebrzy.

2) projektowane specjalne obszary ochrony siedlisk: ‹ SOO (obszar specjalnej ochrony siedlisk) Natura 2000 „Ostoja Augustowska”, kod obszaru PLH 200005. Ostoja Augustowska obejmuje swym zasi ęgiem obszar prawie całej polskiej cz ęś ci Puszczy Augustowskiej, stanowi ącej jeden z najwi ększych i najlepiej zachowanych kompleksów le śnych Europy środkowo-wschodniej (lesisto ść terenu blisko 90%), z pomini ęciem Wigierskiego Parku Narodowego. Zgodnie z regionalizacj ą fizycznogeograficzn ą Polski, Puszcza Augustowska le ży w wi ększo ści na terenie Równiny Augustowskiej, a fragment północno-wschodni zaliczany jest do Pojezierza Wschodniosuwalskiego; oba te mezoregiony le żą w obr ębie Pojezierza Litewskiego. Południowe rubie że Puszczy Augustowskiej le żą ju ż w obr ębie pradoliny Biebrzy, poza zasi ęgiem ostatniego zlodowacenia (bałtyckiego). Równina Augustowska stanowi płask ą przestrze ń sandrów, zbudowanych z piasków i żwirów osadzonych przez wody topniej ącego lodowca. Równina ta le ży na wysoko ści 100 - 140 m n. p. m., a jej powierzchnia lekko pochylona jest ku południowemu -wschodowi. Przez teren Puszczy przebiega dział wodny pomi ędzy dorzeczem Wisły i Niemna. W dorzeczu Wisły znajduje si ę południowo-zachodnia cz ęść Równiny Augustowskiej, odwadniana przez rzek ę Nett ę -dopływ Biebrzy. Wa żniejszymi dopływami Netty s ą rzeki: Rospuda, Blizna i Szczeberka. W dorzeczu Niemna główn ą rzek ą jest Czarna Ha ńcza, która wraz z krótkimi dopływami odwadnia północno-wschodni ą cz ęść Równiny. Du żym urozmaiceniem terenu s ą polodowcowe jeziora rynnowe, o układzie równole żnikowym (np. Sajno, Studzieniczne, Mikaszewo), rzadziej południkowym (Serwy). Charakterystyczn ą cech ą drzewostanów Puszczy Augustowskiej jest wysoki udział świerka w zbiorowiskach le śnych. Gatunek ten wyst ępuje zarówno na glebach mineralnych, jak i na torfowiskach. Obszar ten wyróżnia tak że du ży udział we florze gatunków borealnych takich jak: turzyca kulista Carex globularis , turzyca delikatna Carex disperma , gwiazdnica grubolistna Stellaria crassifolia , wełnianeczka alpejska Baeothryon alpinum , wielosił bł ękitny Polemonium coeruleum , brzoza niska Betula humilis , skalnica torfowiskowa Saxifraga hirculus i inne. Osobliwo ści ą jest tak że wyst ępowanie kłoci wiechowatej Cladium mariscus , gatunku subatlantyckiego. Liczne gatunki zachodnioeuropejskie osi ągaj ą tu wschodnie granice zasi ęgu. Brak tu natomiast gatunków rozprzestrzenionych w zachodniej oraz środkowej Polsce (d ębu szypułkowatego, jodły, buka, jaworu, lipy szerokolistnej, brekinii). Podobne wła ściwo ści jak flora posiadaj ą zbiorowiska ro ślinne północno - wschodniej Polski: znaczny udział maj ą zbiorowiska o charakterze borealnym.

71

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 71 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

‹ projektowany SOO (obszar specjalnej ochrony siedlisk) Natura 2000 „Dolina Biebrzy” PLH200008 , zatwierdzony przez Komisj ę Europejsk ą. Według regionalizacji fizycznogeograficznej Polski Kondrackiego (1988) obszar Natura 2000 Dolina Biebrzy poło żony jest w znacz ącej wi ększo ści w mezoregionie Kotlina Biebrza ńska nale żą cym do makroregionu Nizina Północnopodlaska w obr ębie podprowincji Wysoczyzny Podlasko-Białoruskie i prowincji Ni żu Wschodniobałtycko- Białoruskiego. Jedynie niewielki fragment górnego odcinka doliny Biebrzy jest poło żony w północnej cz ęś ci mezoregionu Wzgórz Sokólskich. Od zachodu Kotlinę Biebrza ńsk ą ogranicza Wysoczyzna Kolne ńska, od południa Wysoczyzna Wysokomazowiecka, od wschodu Wysoczyzna Białostocka i Wzgórza Sokólskie, od północy Pojezierze Ełckie i Równina Augustowska. Według regionalizacji klimatycznej Okołowicza (1978) obszar Natura 2000 Dolina Biebrzy poło żony jest w strefie klimatu o przewadze wpływów kontynentalnych charakteryzuj ących si ę w odniesieniu do Polski centralnej wi ększ ą roczn ą amplitud ą temperatury powietrza, do ść pó źną i krótk ą wiosn ą oraz dług ą i stosunkowo chłodn ą zim ą. Zgodnie z podziałem hydrograficznym Polski obszar Natura 2000 Dolina Biebrzy le ży w dorzeczu Biebrzy wchodz ącej w skład dorzecza Narwi, a nast ępnie Wisły i zlewiska Morza Bałtyckiego. Długo ść rzeki wynosi ok. 165 km, a powierzchnia dorzecza 7051,2 km2. Przeci ętny spadek Biebrzy wynosi 0,36‰, natomiast na obszarze Pradoliny jest o połow ę mniejszy i wynosi 0,19‰. Średni przepływ roczny (na wysoko ści Burzyna) wynosi 27,5 m3/s. Cechuje go du ża nierównomierno ść . Charakterystyczne s ą wysokie wezbrania wiosenne pochodzenia roztopowego i gł ębokie ni żówki letnio-jesienne. Pradolina Biebrzy cechuje si ę najwi ększ ą w Polsce pojemno ści ą retencyjn ą - porównywaln ą do pojemno ści najwi ększych w kraju zbiorników wodnych. W XIX w. przeprowadzono na obszarze Kotliny Biebrzy wielkie prace hydrotechniczne (zbudowano m.in. Kanał Augustowski ł ącz ący dorzecze Biebrzy z Niemnem). Spowodowały one zmiany zarówno w sieci wodnej jak i w układzie poziomu wód gruntowych. Torfowiska Doliny Biebrzy s ą zasilane ciekami, a tak że wodami podziemnymi i wysi ękowymi. Wyst ępuj ą one przede wszystkim wzdłu ż kraw ędzi doliny, zwłaszcza w basenie północnym i południowym. Z geomorfologicznego punktu widzenia obszar Natura 2000 zajmuje dolin ę Biebrzy będącej szerokim, płaskim obni żeniem terenu, poło żonym od kilkunastu do kilkudziesi ęciu metrów poni żej s ąsiaduj ących wysoczyzn. Dolin ę otaczaj ą wysoczyzny morenowe, z wyj ątkiem północy i północnego wschodu, gdzie wchodz ą do niej sandry: Augustowski, Rajgrodzki i Ełcki. Wyró żnia si ę w niej trzy ni ższe jednostki geomorfologiczne zwane basenami: północny -obejmuj ący dolin ę na wschód od Sztabina, środkowy –od Sztabina do Osowca i trzeci, południowy -od Osowca do uj ścia Biebrzy do Narwi. Baseny rozdzielone s ą przew ęż eniami doliny o szeroko ści ok. 1 km. Obszar obejmuje tak że Basen Wizny. Basen Północny zwany te ż Basenem Górnym Biebrzy obejmuje 40 -kilometrowy odcinek doliny o szeroko ści 1-3 km. Zło ża torfu osi ągaj ą tu mi ąż szo ść 3-6 m i miejscami s ą pod ścielone gyti ą. Jest to tzw. odcinek torfowy pradoliny Biebrzy, gdy ż koryto rzeki wyci ęte jest całkowicie w torfie, a cała powierzchnia doliny jest stosunkowo równa, lekko opadaj ąca od brzegów ku rzece, która płynie najcz ęś ciej środkiem doliny. Brzegi koryta s ą słabo wyodr ębnione, a szuwary lub trz ęsawiska turzycowe wchodz ą bezpo średnio do wody. Cech ą charakterystyczn ą rze źby terenu Basenu Górnego jest obecno ść osta ńców morenowych.

72

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 72 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Basen Środkowy ma kształt zbli żony do trapezu o wymiarach 20 x 40 km. Jest to kompleks torfowisk o powierzchni ok. 45000 ha i mi ąż szo ści torfu 1-3 m. W północnej jego cz ęś ci pod zło żami torfu zalega piasek i żwir, a w południowej osady wodne i glina. Basen Środkowy wyró żniaj ą otoczone torfowiskami rozległe piaszczyste wydmy, ukształtowane w wyniku procesów eolicznych. Jednak wa żniejsz ą rol ę w krajobrazie Basenu Środkowego odgrywaj ą liczne, aczkolwiek niewielkie wyniesienia (2-4 m nad poziomem torfowisk), b ędące widocznymi pozostało ściami tarasu pradolinnego. Powierzchnie takich wysp s ą płaskie i bardzo łagodnie zapadaj ą pod osady tarasu zalewowego. Kilka wysp tarasowych grupuje si ę we wschodniej cz ęś ci Basenu Środkowego. Maj ą one zró żnicowany charakter: Kopytkowo, Jasionowo i D ębowo zbudowane s ą z piaszczystej gliny morenowej, Jagłowo i Polkowo z piasków i żwirów. Basen Południowy , najbardziej naturalny w dolinie Biebrzy, zwany też Basenem Dolnym, ma kształt rynny o długo ści 30 km i szeroko ści 12-15 km. Torfowiska o mi ąż szo ści torfu 1-2 m zajmuj ą tu powierzchni ę ok. 21000 ha. Charakteryzuje si ę obecno ści ą pasa wydm w cz ęś ci północno-wschodniej oraz niewielkich wyniesie ń mineralnych (wydm, gr ądzików). Wzdłu ż koryta rzeki rozci ąga si ę strefa mułowa szeroko ści 1-2 km z licznymi starorzeczami i zakolami. Nale ży podkre śli ć, że Pradolina Biebrza ńska jest jedynym obszarem zwartego wyst ępowania wydm w Polsce północno-wschodniej. Wydmy wyst ępuj ą w dnie pradoliny, na jej tarasach, jak i na przyległej wysoczy źnie. Obszary wydmowe nie tworz ą ci ągłego pasa, lecz grupuj ą si ę w sze ściu du żych kompleksach, z czego cztery znajduj ą si ę w obr ębie Obszaru Natura 2000 Dolina Biebrzy: (a) obszar południowo-wschodniej cz ęś ci basenu Biebrzy Dolnej, gdzie wydmy tworzą pot ęż ne, zwarte pole o średnicy około 8 km. Liczne wydmy paraboliczne zrastaj ą si ę tworz ąc wały długo ści kilku kilometrów. Najwy ższe ich punkty s ą wyniesione do dwudziestu kilku metrów ponad poziom tarasu pradolinnego; (b) obszar mi ędzy Osowcem i kolonią Nowa Wie ś wyci ągni ęty południkowo we wschodniej cz ęś ci basenu Biebrzy Dolnej. Szczególnie interesuj ące jest zwarte pole wydmowe o pi ęknych formach parabolicznych i wałowych, wyst ępuj ące na tarasie pradolinnym mi ędzy Osowcem i Dobarzem; (c) pola wydmowe basenu Biebrzy Środkowej, które koncentruj ą si ę prawie wył ącznie na południe od rzek Ełku i Jegrzni; (d) obszar tzw. Wyspy Sztabi ńskiej, który jest najsilniej zwydmiony w cz ęś ci północno- zachodniej. W tym rejonie na długo ści 12 km i szeroko ści 1-2 km ci ągnie si ę zwarte pole wydmowe obfituj ące w parabole, wały jak i formy izolowane. Obecny stan zabagnienia pradoliny jest wynikiem oddziaływania czterech czynników, których rola zmieniała si ę w ci ągu ostatnich kilku tysi ęcy lat. Pierwszym z nich s ą procesy geomorfologiczne, najsilniej oddziaływuj ące w pocz ątkowych okresach formowania si ę doliny. Wpływ na zabagnienie maj ą szczególnie dwa przejawy procesów geomorfologicznych (a) wytworzenie zagł ębie ń lub formy dolinnej, w której rozpoczyna si ę pó źniej proces zatorfienia, (b) przekształcanie wytworzonej formy przez ró żne procesy rze źbotwórcze zmieniaj ące przepływy i blokuj ące odpływy. Drugim czynnikiem jest oddziaływanie hydroklimatyczne, reprezentowane przez procesy rozwijaj ące si ę pod wpływem zmian klimatu, a zwi ązane głównie z działalno ści ą systemu wodnego (powierzchniowego i podziemnego). Tu szczególnie wa żne jest przemienne wyst ępowanie przemiennych okresów o wy ższych i ni ższych opadach i temperaturach, co wpływa na tempo procesu biomasy i odkładanie si ę pokładów torfów. Trzecim jest czynnik biologiczny, wi ążą cy si ę bezpo średnio z procesami wzrostu

73

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 73 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

torfowiska, bardzo ści śle sprz ęż ony z czynnikiem hydro-klimatycznym i geomorfologicznym. Torfowiska szuwarowe powstaj ą przy wybitnym nasileniu dopływu powierzchniowego, co zapewnia im wysoki trofizm i bujny rozwój masy ro ślinnej. Torfowiska mszysto-darniowe rozwijaj ą si ę w zasadzie przy braku zalewów i wyra źnie wyodr ębnionych koryt rzecznych. Zwarta dar ń torfowiska utrudnia przepływ wody, spi ętrza j ą, co z kolei po-woduje narastanie torfu. Trudno ści w przepływie wody wynikaj ą równie ż z charakteru rze źby podło ża. Torfowiska tego typu zakładaj ą si ę cz ęsto w kotlinach o wyra źnie zarysowanych kraw ędziach, które utrudniaj ą odpływ, zmuszaj ąc jednocze śnie do rozprzestrzeniania si ę torfu w kierunku pionowym. Torfowiska olesowe wyst ępuj ą w wy ższych partiach terenu, cz ęsto na łagodnie opadaj ących stokach i cechuj ą si ę wyra źnie mniejszym stopniem zabagnienia. Mówi o tym silny rozkład torfu spowodowany du żymi wahaniami poziomu wód, a wi ąza ć to mo żna z mał ą intensywno ści ą zasilania i spi ętrzania napływaj ących wód. Czynnikiem którego rola rosła w ci ągu ostatnich kilkuset lat jest oddziaływanie antropogeniczne, bezpo średnio na zbiorowiska dolinowe lub na ich otoczenie. Mo żna wskaza ć trzy główne rodzaje aktywno ści ludzkiej, najsilniej wpływaj ące na dzisiejszy stopie ń wykształcenia obszarów mokradłowych. Pierwsza dotyczy wycinania lasów na zboczach wysoczyzn, co spowodowało wzmo żon ą denudacj ę i erozj ę denn ą koryt. Drugi rodzaj aktywno ści wi ąż e si ę z naruszaniem pokrywy glebowej na wydmach (w wyniku uprawy ziemi, wykopów i zabudowy) co powodowało uruchomienie silnych, wtórnych procesów eolicznych. Trzecia kategoria aktywno ści to koszenie i wypasanie torfowisk. Ci ągłe koszenie stymuluje utrzymywanie si ę zbiorowisk otwartych, mszysto- darniowych i turzycowiskowych. Obecnie dominuj ącymi siedliskami na Obszarze Natura 2000 Dolina Biebrzy s ą siedliska mokradłowe: zalewane wodami rzecznymi lub podtapiane wodami podziemnymi torfowiska niskie ze zbiorowiskami turzycowymi i turzycowo-mszystymi, corocznie zalewane wodami rzecznymi mułowiska i torfowiska poro śni ęte szuwarami wła ściwymi, bagienne olsy, okresowo zalewane przyrzeczne równiny madowe oraz odwodnione i zagospodarowane torfowiska ze zbiorowiskami ł ąkowymi. Przestrzenne rozmieszczenie zbiorowisk ro ślinnych i dominacji poszczególnych procesów torfotwórczych wielokrotnie ulegało zmianie. Na podstawie analizy torfów subfosylnych oraz zró żnicowania zbiorowisk ro ślinnych w połowie lat sze ść dziesi ątych, a nast ępnie w roku 2000 mo żna wskaza ć na wyst ępowanie zarówno obszarów z bardzo stabiln ą ro ślinno ści ą bagienn ą jak i obszarów o zmieniaj ących si ę zbiorowiskach ro ślinnych. Mimo swojej dynamiki torfowiska doliny Biebrzy s ą najwi ększym, prawie nie zmienionym kompleksem torfowisk dolinowych w Europie Środkowej i Zachodniej. Koryto rzeki Biebrzy z licznymi meandrami i starorzeczami w ró żnym stadium zarastania ma naturalny charakter. Rezultatem naturalnego charakteru rzeki s ą rozległe, coroczne zalewy. Długo utrzymuj ące si ę zalewy, jak te ż zasilanie wodami podziemnymi sprawia, że du że obszary torfowisk obj ęte s ą czynnym procesem torfotwórczym, a zbiorowiska torfowiskowe zajmuj ą wielkie przestrzenie. Z powodu silnego uwilgotnienia, a tym samym trudnego dost ępu, były one u żytkowane w sposób bardzo ekstensywny, cho ć ró żny w ró żnych okresach czasu. Pomijaj ąc najstarsz ą eksploatacj ę z epoki neolitu, o nieznanych dla nas konsekwencjach przyrodniczych wa żnym okresem był czas osadnictwa Jad źwingów, którzy zasiedlali w małych osadach gr ądziki i stoki wysoczyzn a ż do doliny Narwi. Lud ten przetrwał do około XII, XIII wieku i pozostawił po sobie liczne ślady wskazuj ące na punktowe przynajmniej uruchamianie procesów eolicznych. Ponowne, bardziej intensywne

74

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 74 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

osadnictwo rozpocz ęło si ę w XVI i XVII wieku. Wsie i pola uprawne (w wi ększo ści istniej ące do chwili obecnej) powstawały na zalesionych gr ądach. Obszary bagienne były eksploatowane z ró żną intensywno ści ą, przy czym bior ąc pod uwag ę zmiany w liczbie ludno ści i post ęp w narz ędziach rolniczych mo żna przyj ąć , że najwi ększy areał koszonych ł ąk i torfowisk wyst ępował w okresie mi ędzywojennym. Okres pó źniejszy to stopniowe zanikanie gospodarki ł ąkowej w dolinie Biebrzy. 4.4 Pomniki przyrody Zgodnie z przepisami ustawy o ochronie przyrody pomnikami przyrody s ą pojedyncze twory przyrody żywej i nieo żywionej lub ich skupiska o szczególnej warto ści przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowe oraz odznaczaj ące si ę indywidualnymi cechami, wyró żniaj ącymi je w śród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie. Poni żesz zestawienie zawiera przedstawia pomniki przyrody zlokalizowane w granicach gminy Lipsk. Tabela 38 Pomniki przyrody na terenie gminy Lipsk

Nr Nazwa i opis pomnika przyrody Podstawa Lokalizacja ewid. prawna

246.1.S Modrzew europejski obw. 2,09m, Przy osadzie wys. 28m Zarz ądzenie Nr 12/80 słu żbowej 246.2.S Modrzew europejski obw. 1,44m, 246.S Wojewody Suwalskiego le śnictwa wys. 24m z dnia 12.03.1980r Jesionowo, 246.3.S Modrzew europejski obw. 1,63m, (Dz. Urz.WRN w Suwałkach we wsi Krasne, wys. 28m Nr 2, poz. 10) dom nr 68 246.4.S Modrzew europejski obw. 2,13m, wys. 27m 246.5.S Modrzew europejski obw. 2,51m, wys. 28m 246.6.S Modrzew europejski obw. 2,70m, wys. 28m 246.7.S Modrzew europejski obw. 2,10m, wys. 26m 246.8.S Modrzew europejski obw. 2,32m, wys. 26m 246.9.S Modrzew europejski obw. 1,58m, wys. 24m Rozporz ądzenie Nr 32/96 Miejscowo ść 450.1.S Lipa drobnolistna obw. 2,27m, wys. 450.S Wojewody Suwalskiego Wołkusz, 25m z 26.06.1996 r (Dz. Urz. przy domu nr 5, 450.2.S Lipa drobnolistna obw. 2,40m, wys. Woj. Suw. Nr 49, poz. 139 25m 450.3.S Lipa drobnolistna obw. 2,78m, wys. 25m

Źródło: Karty ewidencyjne pomników przyrody

75

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 75 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

5. STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ. 5.1. Ogólna charakterystyka środowiska kulturowego

Na terenie obecnej gminy Lipsk na przestrzeni wieków wykształcił si ę specyficzny skład etniczny ludno ści, który wywarł szczególne pi ętno na tradycyjnej kulturze ludowej tego obszaru. Na skład etniczny ludno ści zło żyły si ę elementy: polski, litewski, wielkoruski i białoruski. Najlepszym przykładem specyfiki kultury tych terenów mog ą by ć formy architektoniczne budownictwa wiejskiego, nielicznie zachowane do czasów obecnych, świadcz ące jednak o ró żnorodno ści i bogactwie twórczym. Nale ży tu doda ć, że na kształtowanie si ę formy budownictwa wiejskiego tych terenów, obok czynników historycznych i społeczno-gospodarczych, du ży wpływ miały warunki fizjograficzne. Bogato zalesione tereny Puszczy Augustowskiej dostarczały drewna iglastego, które stało si ę podstawowy materiałem budowlanym. Istniej ące osadnictwo wiejskie na tym terenie w wi ększo ści jest osadnictwem rozproszonym- kolonijnym. Powstało ono w wyniku akcji regulacyjnych i komasacyjnych prowadzonych w 2 poł. XIX wieku, a nast ępnie kontynuowanych a ż do II wojny światowej. Form ę osadnictwa kolonijnego poprzedzały wsie zwarte typu: ulicówki, rz ędówki czy szeregówki oraz przysiółki, wyst ępuj ące powszechnie na tym terenie do XIX wieku. We wsiach zwartych zagrody posiadały ujednolicony układ, natomiast we wsiach kolonijnych charakteryzowały si ę znaczn ą swobod ą w zabudowie. Przeci ętna zagroda składała si ę zazwyczaj z domu, jednego lub dwóch budynków inwentarskich, stodoły, szopy, oraz cz ęsto spichlerza i wolnostoj ącej piwnicy. Podstawow ą budowl ę stanowił budynek mieszkalny- chałupa. Stare, wyst ępuj ące na tym obszarze chałupy nale żą do tzw. form szerokofrontowych. Dziel ą si ę ponadto, w zale żno ści od usytuowania wej ścia, na symetryczne i asymetryczne. Pierwszy typ posiada wej ście mniej wi ęcej po środku budynku, drugi blisko jednej ze ścian szczytowych. Form ą wyj ściow ą dla obu typów chałup był budynek posiadaj ący tylko dwa pomieszczenia: izb ę i sie ń b ądź izb ę i kuchni ę. Bardziej rozpowszechnion ą form ą były domy asymetryczne w ró żnych odmianach z których podstawowa zawiera naro żnie zlokalizowan ą sie ń. Budynki gospodarcze charakteryzuj ą si ę stosunkowo prostymi układami i nie wykazuj ą tak du żego zró żnicowania. Stodoły wył ącznie szerokofrontowe posiadaj ą najcz ęś ciej jedno klepisko i dwa s ąsieki, czasem plewnik dobudowany z tyłu. W śród budynków inwentarskich (chlewy, obory, stajnie) przewa żaj ą obiekty jednotraktowe, kilkupomieszczeniowe z oddzielnymi wej ściami. Spichlerze nale żą do dwóch typów: w ąskofrontowych (wej ście w ścianie szczytowej) i szerokofrontowych (wej ście w ścianie wzdłu żnej), z podcieniami lub bez. Podstawowym materiałem przy budowie tych obiektów było drewno, ale do ść cz ęsto ściany budynków gospodarskich wznoszono z gliny (technologia nazywana glinobitk ą) i kamienia. Najpowszechniejszym typem dachów pozostały dachy dwuspadowe o konstrukcji krokwiowej. Podstawowym materiałem do krycia były: słoma i wióry. Zdobnictwo w tradycyjnym budownictwie ludowym tych terenów charakteryzuje si ę ró żnorodno ści ą form i bogactwem detali. Prawie wył ącznie skupiło si ę na dekoracyjnym wyko ńczeniu budynków mieszkalnych. Składaj ą si ę na nie min.: du że bogato zdobione powierzchnie szczytów dachowych i ścian chałup, w których układ szalunku nawi ązywał do figur geometrycznych czy wzorów zaczerpni ętych z architektury murowanej, misterne ażurowe ozdoby okienne z motywami ro ślinnymi i zoomorficznymi, estetycznie wykonane drzwi wej ściowe o bogatym szalunku i małe ganki o bogatym wystroju. Wszystko to razem daje dowód wysokiego kunsztu ludowych rzemie ślników.

76

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 76 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Niestety przykładów tego typu architektury na terenie gminy Lipsk nie spotyka si ę dzi ś cz ęsto. Ze wzgl ędu na zbyt nisk ą trwało ść materiału i „nowe trendy” w budownictwie zostały one w znacznej mierze wyparte. 5.2 Wykaz obiektów zabytkowych

5.2.1 Zabytki nieruchome wpisane do wojewódzkiej ewidencji zabytków

Tabela 39 Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do wojewódzkiej ewidencji zabytków L.P. Miejscowo ść Rodzaj zabytku

1 budynek mieszkalny- chałupa nr 26 Bartniki 2 budynek gospodarczy- obora w zagrodzie nr 52

3 budynek mieszkalny- chałupa nr 55

4 budynek mieszkalny nr 6, nr rej. 508 z dn. 27.06.1986 r.

5 budynek mieszkalny- chałupa nr 14 Krasne 6 budynek mieszkalny nr 39, nr rej. 509 z dn. 27.06.1986 r. - skre ślony z rejestru zabytków decyzj ą z dnia 27.04.2015, znak: DOZ-OAiK-6700/1394/14 (MP-2)

7 budynek gospodarczy- chlew w zagrodzie nr 39

8 budynek gospodarczy- obora, chlew w zagrodzie nr 39

9 układ urbanistyczny cz ęś ci miasta, nr rej. 436 z dn. 28.11.1985 r.

10 ko ściół parafialny p.w. MB Anielskiej, nr rej. 656 z dn. 10.03.1989r.

11 budynek mieszkalny, plebania, ul. Ko ścielna 28

12 cmentarz żydowski, nr rej. 881 z dn. 22.11.1991 r.

13 cmentarz rzymskokatolicki 14 budynek gospodarczy- kurnik w zagrodzie nr 27, Al. 400 lecia 30 Lipsk 15 budynek gospodarczy- obora w zagrodzie nr 27, Al. 400 lecia 30

16 budynek mieszkalny- chałupa nr 25, ul. Batorego 25

17 budynek gospodarczy- spichrz piwnica w zagrodzie nr 16, ul. Ko ścielna 28, ob. nr 28

18 budynek mieszkalny- chałupa, ul. Ko ścielna 22A, ob. nr 36

19 budynek gospodarczy- stodoła w zagrodzie nr 22 a, ul. Ko ścielna 22A, ob. nr 36

77

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 77 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

20 budynek gospodarczy- suszarnia w zagrodzie nr 25, ul. Ko ścielna 25 - budynek nie istnieje

21 Dom ludowy, ul. Ko ścielna 30

22 budynek mieszkalny- chałupa nr 44, ul. Ko ścielna 44

23 budynek mieszkalny- chałupa nr 4, ul. Lipowa 4 24 budynek mieszkalny- chałupa nr 10, ul. Lipowa 10

25 budynek mieszkalny- chałupa nr 5, ul. Miejska 5 Lipsk 26 budynek mieszkalny- chałupa nr 7, ul. Miejska 7, ob. nr 11

27 budynek gospodarczy- stodoła w zagrodzie nr 7, ul. Miejska 7, ob. nr 11

28 budynek mieszkalny- chałupa nr 1, ul. Ogrodowa 1

29 budynek gospodarczy- spichlerz w zagrodzie nr 1, ul. Ogrodowa 1

30 budynek gospodarczy- stodoła w zagrodzie nr 1, ul. Ogrodowa 1

31 budynek mieszkalny- chałupa nr 5, ul. Ogrodowa 5

32 budynek mieszkalny- chałupa nr 5, ul. Ogrodowa 5

33 budynek mieszkalny- chałupa nr 14, ul. Rynek 14, ob. nr 13

34 budynek mieszkalny- chałupa nr 17, ul. Rynek 17

35 budynek mieszkalny- chałupa nr 6, ul. Zacisze 6

36 budynek mieszkalny- chałupa nr 2, ul. Zamiejska 2

37 budynek gospodarczy- obora w zagrodzie nr 3, ul. Zamiejska 3

38 budynek mieszkalny- chałupa nr 5, ul. Zamiejska 5

39 budynek mieszkalny- chałupa nr 4

40 budynek gospodarczy- spichrz w zagrodzie nr 4

41 budynek gospodarczy- spichrz w zagrodzie nr 10

42 Lipszczany budynek gospodarczy- stodoła w zagrodzie nr 10 43 budynek gospodarczy- obora w zagrodzie nr 10

44 budynek gospodarczy- stodoła w zagrodzie nr 11

45 budynek mieszkalny- chałupa w nr 12

46 budynek mieszkalny- chałupa w nr 13

78

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 78 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

47 Nowe Le śne budynek mieszkalny- chałupa, chlew nr 14 Bohatery 48 budynek gospodarczy- stodoła w zagrodzie nr 4 Nowy 49 budynek mieszkalny- chałupa nr 5 Rogożyn 50 budynek mieszkalny- chałupa nr 6

51 budynek mieszkalny- chałupa nr 10

52 budynek gospodarczy- obora, chlew w zagrodzie nr 10

53 Rakowicze budynek mieszkalny- chałupa nr 9

54 budynek mieszkalny- chałupa nr 24

55 budynek mieszkalny- chałupa nr 26

56 budynek mieszkalny- chałupa nr 27 57 budynek mieszkalny- chałupa nr 28

58 budynek mieszkalny nr 34 Rakowicze 59 piwnica nr 39

60 budynek gospodarczy- obora, chlew, spichlerz w zagrodzie nr 39

61 budynek mieszkalny- chałupa nr 80

62 budynek mieszkalny- chałupa nr 2 Rogo żynek 63 budynek mieszkalny- chałupa nr 3

64 budynek mieszkalny- chałupa nr 13

65 budynek mieszkalny- chałupa nr 14

66 cerkiew prawosławna ob. ko ściół rzymskokatolicki p.w. Przemienienia Pa ńskiego, nr rej. 1058 z dn. 18.09.1996 r. 67 kaplica cmentarna

68 cmentarz rzymskokatolicki Rygałówka 69 budynek mieszkalny- chałupa nr 8

70 budynek mieszkalny- chałupa nr 18

71 budynek gospodarczy- stodoła w zagrodzie nr 18

72 budynek gospodarczy- chlew w zagrodzie nr 18

73 budynek mieszkalny- chałupa nr 9 Skieblewo 74 budynek mieszkalny- chałupa nr 10

79

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 79 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

75 budynek gospodarczy- chlew w zagrodzie nr 10

76 budynek mieszkalny- chałupa nr 16

77 budynek gospodarczy- spichrz w zagrodzie nr 20 Skieblewo 78 budynek mieszkalny- chałupa nr 21

79 budynek mieszkalny- chałupa nr 29

80 budynek gospodarczy- chlew w zagrodzie nr 35

81 budynek gospodarczy- chlew w zagrodzie nr 48

82 budynek mieszkalny- chałupa nr 7

83 budynek gospodarczy- stodoła w zagrodzie nr 13

84 piwnica w zagrodzie nr 18 Staro żyńce 85 budynek gospodarczy- chlew w zagrodzie nr 18

86 budynek mieszkalny- chałupa nr 25

87 budynek gospodarczy- obora w zagrodzie nr 25

88 budynek mieszkalny- chałupa nr 27

89 budynek gospodarczy- stodoła w zagrodzie nr 30

90 budynek mieszkalny- chałupa nr 20 Wołkusz 91 budynek gospodarczy- obora chlew nr 20

92 budynek gospodarczy- stodoła w zagrodzie nr 20

5.2.2 Zabytki nieruchome wpisane do gminnej ewidencji zabytków Tabela 40 Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do gminnej ewidencji zabytków Nr Adres Rodzaj zabytku Wpis do rejestru karty zabytku zabytków województwa podlaskiego 1 Krasne 6 Drewniany budynek mieszkalny z dnia 27.06.1986r. pod nr 508 2 Krasne 39 Drewniany budynek mieszkalny z dnia 27.06.1986r. pod nr 509 - skre ślony z rejestru zabytków dec. z dn. 27.04.2015, znak: DOZ-OAiK-6700/1394/14 (MP-2) 3 Lipsk Układ urbanistyczny miejscowo ści z dnia 28.11.1985r. pod nr 436

80

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 80 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

4 ul. Ko ścielna Ko ściół parafialny p.w. Matki Boskiej z dnia 10.03.1989r. Lipsk Anielskiej pod nr 656 5 Lipsk Parafialny cmentarz rzymskokatolicki - 6 ul. Ko ścielna Dom katolicki - 30 Lipsk 7 Lipsk Cmentarz żydowski z dnia 22.11.1991r. pod nr 881 8 Lipszczany 4 Drewniany budynek mieszkalny - 9 Lipszczany 4 Spichlerz drewniany - 10 Lipszczany 5 Stodoła kamienno-drewniana - 11 Lipszczany Obora drewniana - 10 12 Lipszczany Stodoła drewniana - 10 13 Lipszczany Spichlerz drewniany - 10 14 Lipszczany Drewniany budynek mieszkalny - 12 15 Rygałówka Ko ściół parafialny z dnia 18.09.1996 r. pod p.w. Przemienienia Pa ńskiego nr A-1058 16 Rygałówka Cmentarz rzymskokatolicki - 17 Wołkusz 1 Dwór murowany - Stanowiska archeologiczne 1 Dolinczany Punkt osadniczy - nowo żytno ść - 25-90/14 2 Jaczniki Ślad osadnictwa - epoka kamienia - 25-90/21 3 Jaczniki Ślad osadnictwa - wczesne średniowiecze - 25-90/18 4 Jaczniki Ślad osadnictwa - wczesne średniowiecze - 25-90/17 5 Jaczniki Ślad osadnictwa - nowo żytno ść - 25-90/20 6 Jaczniki Ślad osadnictwa - nowo żytno ść - 25-90/19 7 Jałowo Osada - pó źna faza wczesnego - 25-88/63 średniowiecza Osada - nowo żytno ść 8 Jałowo Osada ? - nowo żytno ść - 25-88/64 9 Jałowo Ślad osadnictwa - wczesne średniowiecze - 25-88/65 10 Jałowo Ślad osadnictwa - wczesne średniowiecze - 25-88/66 Ślad osadnictwa - nowo żytno ść 11 Jałowo Ślad osadnictwa - pó źna faza wczesnego - 25-88/67 średniowiecza Osada - nowo żytno ść

81

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 81 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

12 Jałowo Osada - pó źna faza wczesnego - 25-88/68 średniowiecza Ślad osadnictwa - nowo żytno ść 13 Jałowo Osada?/obozowisko? - mezolit, wczesna - 25-88/69 epoka żelaza Ślad osadnictwa - pó źne średniowiecze 14 Jałowo Ślad osadnictwa - mezolit, wczesna epoka - 25-88/70 żelaza 15 Jałowo Ślad osadnictwa - pó źne średniowiecze - 25-88/71 Ślad osadnictwa - nowo żytno ść 16 Jałowo Ślad osadnictwa - epoka kamienia - 25-88/72 17 Jałowo Ślad osadnictwa - pó źne średniowiecze - 25-88/73 18 Jałowo Ślad osadnictwa - nowo żytno ść - 25-88/74 19 Jałowo Ślad osadnictwa - nowo żytno ść - 25-88/75 20 Lipsk Osada? - nowo żytno ść - 25-88/76 21 Lipszczany Osada? - wczesne średniowiecze - 25-90/15 22 Lipszczany Ślad osadnictwa - średniowiecze - 25-90/29 23 Lipszczany Ślad osadnictwa - średniowiecze - 25-90/30 24 Lipszczany Ślad osadnictwa - wczesne średniowiecze - 25-90/31 25 Lipszczany Ślad osadnictwa - nowo żytno ść - 25-90/32 26 Lipszczany Ślad osadnictwa - nowo żytno ść - 25-90/33 27 Rakowicze Ślad osadnictwa - pó źny okres wpływów - 25-90/34 rzymskich 28 Rakowicze Ślad osadnictwa - nowo żytno ść - 25-90/35 29 Rakowicze Ślad osadnictwa - wczesne średniowiecze - 25-90/36 30 Rakowicze Ślad osadnictwa - nowo żytność - 25-90/37 31 Rakowicze Osada? - nowo żytno ść - 25-90/38 32 Rakowicze Cmentarzysko? - chronologia - 25-90/39 nieokre ślona 33 Rakowicze Ślad osadnictwa - wczesne średniowiecze - 25-90/46 Ślad osadnictwa - nowo żytno ść 34 Rakowicze Ślad osadnictwa - wczesne średniowiecze - 25-90/47 35 Rakowicze Ślad osadnictwa - nowo żytno ść -

82

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 82 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

25-90/48 36 Rakowicze Ślad osadnictwa, neolit - wczesna epoka - 25-90/49 br ązu 37 Rygałówka Ślad osadnictwa - wczesne średniowiecze - 25-90/28 Ślad osadnictwa - nowo żytno ść 38 Rygałówka Ślad osadnictwa - nowo żytno ść - 25-90/28 39 Rygałówka Osada - wczesne średniowiecze - 25-90/40 Osada - nowo żytno ść 40 Rygałówka Osada - nowo żytno ść - 25-90/41 41 Rygałówka Ślad osadnictwa - neolit - 25-90/42 Osada ?- nowo żytno ść 42 Rygałówka Ślad osadnictwa - epoka kamienia - 25-90/43 Ślad osadnictwa - pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa - nowo żytno ść 43 Rygałówka Ślad osadnictwa - neolit, wczesna epoka - 25-90/44 br ązu Ślad osadnictwa - nowo żytno ść 44 Rygałówka Ślad osadnictwa - epoka kamienia - 25-90/45 Ślad osadnictwa - pó źny okres wpływów rzymskich 45 Rygałówka Osada - pó źne średniowiecze, - 25-90/55 nowo żytno ść

46 Rygałówka Ślad osadnictwa - neolit, wczesna epoka - 25-90/56 br ązu Osada - pó źny okres wpływów rzymskich Osada - nowo żytno ść 47 Rygałówka Osada - pó źne średniowiecze, - 25-90/57 nowo żytno ść

48 Rygałówka Osada - pó źne średniowiecze - 25-90/58 Ślad osadnictwa - nowo żytno ść 49 Rygałówka Ślad osadnictwa - epoka kamienia - 25-90/27 Osada - okres wpływów rzymskich Osada - nowo żytno ść 50 Rygałówka Ślad osadnictwa - schyłek neolitu, - 25-90/26 wczesna epoka br ązu Osada - pó źny okres wpływów rzymskich Osada - pó źne średniowiecze, nowo żytno ść 51 Rygałówka Ślad osadnictwa - epoka kamienia - 25-90/25 Osada - okres wpływów rzymskich Osada - średniowiecze 52 Rygałówka Osada - okres wpływów rzymskich - 25-90/24 Osada - średniowiecze 53 Rygałówka Osada ? - średniowiecze - 25-90/23 Osada ?- pó źne średniowiecze,

83

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 83 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

nowo żytno ść 54 Rygałówka Osada? - okres wpływów rzymskich - 25-90/22 55 Siółko Osada - wczesne średniowiecze - 25-90/50 Ślad osadnictwa - nowo żytno ść 56 Siółko Osada - nowo żytno ść - 25-90/51 57 Siółko Ślad osadnictwa - wczesne średniowiecze - 25-90/52 Osada - pó źne średniowiecze, nowo żytno ść 58 Siółko Osada ?- wczesne średniowiecze - 25-90/53 Osada ?- nowo żytno ść 59 Siółko Ślad osadnictwa - wczesne średniowiecze - 25-90/54 Osada ?- nowo żytno ść

5.2.3 Obiekty zabytkowe wpisane do rejestru zabytków Na terenie gminy Lipsk znajduj ą si ę nast ępuj ące obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych na podstawie decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków: 1) LIPSK: - ko ściół par. p.w. MB Anielskiej, pocz. XX , 1923, wpisany do rejestru zabytków województwa podlaskiego w dniu 10.03.1989r. pod nr 656. Ko ściół murowany, o ścianach zewn ętrznych licowanych czerwon ą cegł ą, z elementami dekoracyjnymi podkre ślonymi tynkiem. Ko ściół bazylikowy, dwuwie żowy z iglicami, trójnawowy, wzniesiony na rzucie krzy ża łaci ńskiego; - układ urbanistyczny cz ęś ci miasta, koniec XVI , wpisany do rejestru zabytków województwa podlaskiego w dniu 28.11.1985r. pod nr 436. Układ urbanistyczny wyznaczony jest osiami jezdni ulic: Saperów, Zamiejskiej, Ogrodowej, Pustej i Batorego, - cmentarz żydowski , wpisany do rejestru zabytków województwa podlaskiego w dniu 22.11.1991r. pod nr A-881. Poło żony w płn.-wsch. cz ęś ci miasta, na wzniesieniu, za zarysem granic w formie wału ziemnego z pozostało ści ą kamieni, poro śni ęty młodymi drzewami li ściastymi. Zało ży w ko ńcu XVIII wieku, na rzucie prostok ąta. Zachowała si ę niewielka część kamiennych nagrobków-macew z widocznymi inskrypcjami. 2) KRASNE: - dom nr 6, drewniany, wzniesiony w 1928r ., wpisany do rejestru zabytków województwa podlaskiego w dniu 27.06.1986r. pod nr 508. Budowla parterowa, na rzucie prostok ąta, z gankiem dostawionym od frontu, a sieni ą od podwórza. Kryty dachem dwuspadowym podbitym blach ą, ściany oszalowane, dekoracyjnie potraktowane płycinowe okiennice, nadokienniki, odeskowane w ęgły, wiatrownice i listwy okapowe.

84

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 84 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Dwutraktowe wn ętrze zło żone z kuchni, trzech izb i poprzedzaj ącej ganek sieni zachowało si ę bez zmian;

- dom nr 39, drewniany, wzniesiony w 1930r ., wpisany do rejestru zabytków województwa podlaskiego w dniu 27.06.1986r. pod nr 509 - skre ślony z rejestru zabytków decyzj ą z dnia 27.04.2015, znak: DOZ-OAiK-6700/1394/14 (MP-2). Pierwotnie był budynkiem parterowym, krytym dachem dwuspadowym, z gankiem od frontu i sieni ą dostawion ą do elewacji tylnej. Obecnie budynek został powi ększony od stront podwórza o dobudówk ę z cegieł silikatowych, co zupełnie zmieniło jego polan i brył ę. Wymieniono równie ż stolark ę okienn ą na PCV, o podziałach nieodpowiadaj ących pierwotnym. Nowy szalunek został uło żony bez zachowania oryginalnego układu. Zlikwidowano tradycyjne ozdoby elewacji: nadokienniki, okiennice płycionwe, listwy jętkowe w szczytach (zachowały si ę jedynie wiatrownice, deski osłaniaj ące w ęgły, listwy okapowe na ganku). W zwi ązku z utrat ą warto ści zabytkowych obiekt nale ży wykre śli ć z rejestru zabytków i usun ąć go z gminnej ewidencji zabytków.

3) RYGAŁÓWKA: - ko ściół rzymsko-katolicki parafialny p.w. Przemienienia Pa ńskiego , wpisany do rejestru zabytków województwa podlaskiego w dniu 18.09.1996 r. pod nr A-1058. W XVIII wieku stała tutaj drewniana cerkiew prawosławna pod wezwaniem św. Mikołaja Biskupa. W 1919 zmieniono cerkiew na ko ściół rzymskokatolicki. Ko ściół jest murowany, tynkowany, jednowie żowy, zbudowany na rzucie krzy ża greckiego z apsyd ą za prezbiterium. Otwory okienne i drzwiowy w fasadzie zamkni ęte łukami półkolistymi.

5.2.4 Zabytki ruchome Do rejestru zabytków ruchomych województwa podlaskiego wpisane s ą nast ępuj ące obiekty: 1) zabytki malarstwa, rze źby i rzemiosła artystycznego stanowi ące wystrój i wyposa żenie Ko ścioła p.w. Matki Bo żej Anielskiej w Lipsku , wpisane do rejestru zabytków ruchomych pod nr B-109, na podstawie decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Suwałkach znak, KL. WKZ. 533/d/34/86 z dnia 5 maja 1986r.: a) Ołtarz główny, nr karty ewidencyjnej 464, b) Ołtarz boczny, nr karty ewidencyjnej 465, c) Obraz przedstawiaj ący Matk ę Bosk ą z Dzieci ątkiem, nr karty ewidencyjnej 466, d) Ołtarz boczny, nr karty ewidencyjnej 468, e) Ambona, nr karty ewidencyjnej 469, f) Chrzcielnica, nr karty ewidencyjnej 470, g) Feretron, nr karty ewidencyjnej 467, h) Rze źba przedstawiaj ąca Chrystusa, nr karty ewidencyjnej 467, i) Krzy ż ołtarzowy, nr karty ewidencyjnej 473, j) Krzy ż ołtarzowy, nr karty ewidencyjnej 474;

2) obraz przedstawiaj ący Świ ętą Trójc ę w Ko ściele p.w. Przemienienia Pa ńskiego w Rygałówce, wpisany do rejestru zabytków ruchomych pod nr B-175, na podstawie decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Białymstoku znak, RZ-IM-J/4011- 5/07/08 z dnia 30 stycznia 2008r., nr karty ewidencyjnej 586.

85

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 85 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

5.3 Cmentarze i miejsca pami ęci w gminie Lipsk Na terenie gminy Lipsk wyst ępuj ą nast ępuj ące cmentarze wyznaniowe: 1) Lipsk - cmentarz przyko ścielny rzymskokatolicki , usytuowany wokół ko ścioła p.w. Matki Bo żej Anielskiej wzniesionego w latach 1906-1914 w miejscu wcze śniejszych świ ąty ń. Otoczony murem z kamienia polnego, ze słupami dekorowanymi płycinami i nakrytymi czterospadowymi, romboidalnymi daszkami, posadowiony na betonowym fundamencie i nakryty dwuspadowym pokryciem z blachy; 2) Lipsk - cmentarz parafialny rzymskokatolicki , zało żony w 1825roku. Poło żony w płn- wsch. cz ęś ci miejscowo ści, na wzniesieniu. Zało żony na rzucie prostok ąta, ogrodzony murem z kamienia polnego, z bramami umieszczonymi we wschodnim i zachodnim murze poł ączonymi alej ą główn ą, poro śni ęty w wi ększo ści drzewami li ściastymi. Najstarsze zachowane do dzi ś nagrobki datuj ą si ę na 2 połow ę XIX w. i pocz ątek XX w. W 1978r. na cmentarzu lipskim wzniesiono pomnik- Grób Nieznanego Żołnierza; 3) Rygałówka - cmentarz parafialny rzymskokatolicki , zało żony w 2 połowie XIX wieku. Zało żony na rzucie czworoboku, poro śni ęty drzewami li ściastymi i iglastymi. W pobli żu bramy cmentarnej usytuowana jest drewniana kaplica cmentarna, posadowiona na kamiennej podmurówce; 4) Lipsk - cmentarz żydowski , poło żony w płn.-wsch. cz ęś ci miasta, na wzniesieniu, za zarysem granic w formie wału ziemnego z pozostało ści ą kamieni, poro śni ęty młodymi drzewami li ściastymi. Zało ży w ko ńcu XVIII wieku, na rzucie prostok ąta. Zachowała si ę niewielka cz ęść kamiennych nagrobków-macew z widocznymi inskrypcjami. Wpisany do rejestru zabytków województwa podlaskiego w dniu 22.11.1991r. pod nr A-881. Poło żony w płn.-wsch. cz ęś ci miasta.

Na terenie gminy Lipsk znajduj ą si ę nast ępuj ące miejsca pami ęci narodowej: 1) tablice pami ątkowe : ‹ Lipsk ul. Batorego 4, tablica upami ętniaj ąca zaopatrzenie si ę w żywno ść dla oddziału Henryka Dobrza ńskiego we wrze śniu 1939r. Na tablicy napis „W tym domu we wrze śniu 1939r. patrol oddziału mjr „Hubala" zaopatrywał si ę w żywno ść "; 2) zbiorowe mogiły : ‹ Jasionowo, pomnik na mogile zbiorowej 58 mieszka ńców we wsi Jasionowo (znajduj ącej si ę w odległo ści 10 km od Lipska drog ą w kierunku Augustowi) zamordowanych 26 sierpnia 1943r. Na tablicy wymieniono nazwiska i ilo ść osób zamordowanych z poszczególnych rodzin. W 1979r. ks. Wacław Sztukowski w tym miejscu kaplic ę; 3) pomniki: ‹ Lipsk, ul. Batorego róg Ko ścielnej - pomnik po świ ęcony oddziałowi „Hubalczyków", utworzonemu przez majora Henryka Dobrza ńskiego we wsi Krasne w 1939r. Pomnik w formie głazu na betonowym postumencie, z napisem na tablicy „We wrze śniu 1939r. z ziemi lipskiej wyruszył ze swoim oddziałem mjr Henryk Dobrza ński „Hubal" w 40 rocznic ę powstania oddziału społecze ństwa Lipska"; ‹ Lipsk, droga w kierunku D ąbrowy Białostockiej - pomnik upami ętniaj ący akt nadania miastu Krzy ża Grunwaldu III klasy. Wzniesiony z piaskowca z napisem: „Lipsk odznaczony orderem Krzy ża Grunwaldu za patriotyczn ą postaw ę mieszka ńców 12.V.1973r.; ‹ Lipsk, droga w kierunku D ąbrowy Białostockiej - pomnik ku czci żołnierzy Armii Radzieckiej, w formie głazu z napisem: „Szlak wyzwolenia Lipsk n. Biebrz ą - Dąbrowa - Harasimowicze - Sokółka - czarna Białostocka - Białystok w tym miejscu

86

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 86 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

18 lipca 1944r. walcz ąc bohatersko o wyzwolenie Lipska poległo 12 żołnierzy Armii Radzieckiej za t ę walk ę Artylerzysta ST. Sier żą nt Mikołaj Szewieliew otrzymał tytuł Bohatera Zwi ązku Radzieckiego w hołdzie poległym mieszka ńcy Lipska ‹ Lipsk - rynek. Pomnik poległych i zamordowanych w czasie II wojny światowej. Wzniesiony z piaskowca w 1972r. w formie wysokiego obelisku; ‹ Lipsk ul. Zamiejskiej 4. Obelisk po świ ęcony bł. Mariannie Biernackiej, która oddała swoje życie za synow ą. Dobrowolnie znalazła si ę w grupie Polaków aresztowanych, nast ępnie rozstrzelanych przez Niemców 13 lipca 1943 r. na fortach w Naumowiczach (niedaleko Grodna, obecnie terytorium Białorusi). Ocaliła dwa życia: synowej i dziecka, które wkrótce miało si ę urodzi ć. Dnia 13 czerwca 1999 r. Jan Paweł II beatyfikował j ą wraz z innymi m ęczennikami II wojny światowej. Obelisk znajduje si ę przy domu, w którym mieszkała . ‹ Siółko - pomnik ku czci ofiar terroru, w formie głazu polnego posadowionego na betonowym cokole. Na głazie umieszczona metalowa tablica z napisem: „W hołdzie 15 mieszka ńców wsi Siółko rozstrzelanym przez hitlerowskich okupantów w dniu 22 czerwca 1941r. Siółko 1981 Rodacy". Poni żej na granitowej tablicy umieszczono nazwiska i wiek zamordowanych; 4) budownictwo obronne: ‹ umocnienia Linii Mołotowa. Ewenementem na skal ę ogólnopolsk ą s ą zachowane na terenie gminy Lipsk schrony z okresu II wojny światowej (48 obiektów). Schrony te zbudowała Armia Czerwona w latach 1940 - 1941, bowiem tereny te w tym czasie nale żały do sowieckiej strefy okupacyjnej. S ą to pozostało ści tzw. linii Mołotowa, któr ą Zwi ązek Radziecki wybudował na całej długo ści linii granicznej z hitlerowskimi Niemcami. Obiekty obecnie pozbawione ochrony, niezagospodarowane, cz ęsto nieoznaczone na mapach i niezainwentaryzowane.

5.4 Wojewódzka ewidencja stanowisk archeologicznych Tabela 41 Wykaz stanowisk archeologicznych według Archeologicznego Zdj ęcia Polski (AZP):

L.P. AZP nr Nr Miejscowo ść Funkcja Chronologia obszaru stan 1 1 Dulko- Osada Średniowiecze wszczyzna Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVI -XVIIw. 2 2 Kurianka Osada Wczesne średniowiecze Osada Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. 3 3 kopiec Okres nowo żytny 4 4 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Osada Średniowiecze 5 5 Osada Pó źne średniowiecze - okres Osada nowożytny 24-89 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVI -XVIIw. Okres nowo żytny XVII -XIXw. 6 6 Grób (grobowiec) Okres nowo żytny ? 7 7 Osada Pó źne średniowiecze Lipsk Osada Okres nowo żytny XVI -XVIIw. Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. 8 8 Osada ? Pó źne średniowiecze - okres nowożytny 9 9 Osada ? Średniowiecze 10 10 ? Nieznana

87

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 87 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

11 11 Osada Pó źne średniowiecze Osada Średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. 12 12 Ślad osadnictwa Pó źny neolit 13 13 Ślad osadnictwa Pó źny neolit - wczesna epoka br ązu 14 14 Ślad osadnictwa Późny neolit - wczesna epoka br ązu 15 15 Ślad osadnictwa Pó źny neolit - wczesna epoka br ązu 16 16 Ślad osadnictwa Neolit - wczesna średniowiecze 17 17 Kurhan ? Nieznana 18 18 Cmentarz Okres nowo żytny 19 19 Cmentarz Okres nowo żytny 20 20 Cmentarz Nieznana 21 21 Cmentarz Nieznana 22 22 Toponomastyczny Nieznana ślad grodziska

23 23 Grobla ? Okres nowo żytny, pocz ątek XIXw. ?

24 24 Kurhan ? Nieznana

25 25 Toponomastyczny Nieznana

ślad grodziska

26 26 Toponomastyczny Nieznana ślad grodziska

Ślad osadnictwa Wczesna epoka żelaza Osada Staro żytno ść 27 27 Skieblewo Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 28 28 Ślad osadnictwa Pó źny neolit - wczesna epoka br ązu 29 29 Osada Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. 30 30 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. 31 31 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Lipsk Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 32 32 Osada Pó źne średniowiecze 24-89 Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. 33 33 Osada Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. 34 34 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 35 35 Ślad osadnictwa Mezolit ? neolit ? wczesna epoka Ślad osadnictwa br ązu ? Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Pó źne średniowiecze 36 36 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza 37 37 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVI-XVIIw. Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 38 38 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza 39 39 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 40 40 Ślad osadnictwa Mezolit ? neolit ? 41 41 Kurianka Ślad osadnictwa Mezolit ? 42 42 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza 43 43 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze

88

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 88 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 44 44 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza Dulko- Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze wszczyzna Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 45 45 Osada Wczesne średniowiecze Wie ś historyczna Pó źne średniowiecze Wie ś historyczna Okres nowo żytny XVII -XIXw. 46 46 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza 47 47 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 48 48 Kurianka Osada Pó źne średniowiecze Wie ś historyczna Okres nowo żytny XVI -XVIIw. Wie ś historyczna Okres nowo żytny XVII -XIXw. 49 49 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVI -XVIIw. Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 50 50 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. 51 51 Skieblewo Osada Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 52 52 Ślad osadnictwa Epoka kamienia Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze 53 53 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza Osada Wczesne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 54 54 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Osada Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw.

55 55 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw.

56 56 Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw.

57 57 Skieblewo Ślad osadnictwa Epoka kamienia ? Epoka br ązu?

Osada Pradzieje

Osada Wczesne średniowiecze

Osada Pó źne średniowiecze

Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw.

58 58 Osada Pó źne średniowiecze 24-89 Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. 59 59 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 60 60 Lipsk Osada Wczesna faza wczesnego Ślad osadnictwa średniowiecza Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Okres nowo żytny XVII -XIXw. 61 61 Skieblewo Osada Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. 62 62 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVI -XVIIw. 63 63 Staro żyńce Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze 64 64 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze 65 65 Kurianka Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVI -XVIIw. 66 66 Skieblewo Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVI -XVIIw. Wie ś historyczna Okres nowo żytny XVII -XIXw. 67 67 Ślad osadnictwa Mezolit ? neolit ? Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze 68 68 Lipsk Ślad osadnictwa Epoka kamienia

89

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 89 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 69 69 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVI -XVIIw. Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 70 1 Siółko Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza Osada Wczesne średniowiecze Osada Pó źne średniowiecze Dwór Okres nowo żytny XVII -XIXw. 71 2 Osada Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVI -XVIIw. Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 72 3 Kopczany Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 73 4 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 74 5 Ślad osadnictwa Neolit? 75 6 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 76 7 Siółko Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 77 8 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze 24-90 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 78 9 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze

79 10 Osada Wczesne średniowiecze Rygałówka Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVI -XVIIw. Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. 80 11 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. 81 12 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 82 13 Ślad osadnictwa Mezolit? 83 14 Ślad osadnictwa Mezolit? 84 15 Ślad osadnictwa Mezolit? 85 16 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 86 17 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 87 18 Rakowicze Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza 88 19 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 89 20 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVI -XVIIw. 90 21 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVIII -XIXw. 91 22 Osada Nieokre ślona 92 23 Ślad osadnictwa Mezolit ? neolit ? 93 24 Ślad osadnictwa Mezolit ? neolit ? 94 25 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 95 26 Wie ś historyczna Okres nowo żytny XVII -XIXw. 96 27 Kopczany Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza 97 28 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVIw. Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 98 29 Miejsce produkcji Okres nowo żytny szkła 99 2 Ślad osadnictwa Pradzieje Osada Pó źne średniowiecze 100 23-88 3 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze 101 4 Miejsce wytopu Epoka żelaza żelaza

90

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 90 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

102 5 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze 103 6 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Osada Okres nowo żytny 104 7 Krasne Ślad osadnictwa Pradzieje 105 8 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze 106 9 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze 107 10 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze 108 11 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny 109 12 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze 110 13 Ślad osadnictwa Pradzieje Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze 111 23-88 14 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny 112 15 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza Osada Wczesne średniowiecze Osada Pó źna faza wczesnego średniowiecz Osada Okres nowo żytny Miejsce wytopu Epoka żelaza żelaza 113 16 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze

114 17 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny

115 18 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny

116 19 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny Krasne 117 20 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Osada Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny 118 21 Podwoł- Osada Pó źne średniowiecze kuszne Wie ś historyczna Okres nowo żytny 119 22 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze 120 25 Krasne Osada Pó źne średniowiecze Wie ś historyczna Okres nowo żytny 121 1 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVI -XVIIw. Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 122 2 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze 123 3 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze 124 4 Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. 125 5 Osada Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 126 23-89 6 Żabickie Ślad osadnictwa Epoka kamienia-wczesna epoka br ązu Ślad osadnictwa Epoka br ązu Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza Osada Pó źne średniowiecze 127 7 Ślad osadnictwa Mezolit Obozowisko/osad Mezolit - wczesna epoka żelaza a Wczesna epoka żelaza Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. Osada 128 8 Ślad osadnictwa Mezolit ? neolit ? Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVI -XVIIw. 129 9 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze

91

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 91 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 130 10 Ślad osadnictwa Mezolit ? neolit ? 131 11 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 132 12 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVI -XVIIw. 133 13 Skieblewo Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 134 14 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVI -XVIIw. Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 135 15 Żabickie Osada Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 136 23-89 16 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVI -XVIIw. 137 17 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza Ślad osadnictwa Wczesna epoka żelaza Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 138 18 Wie ś historyczna Okres nowo żytny XVI -XVIIw. 139 19 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze 140 20 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVI -XVIIw. 141 21 Osada Pó źne średniowiecze Wie ś historyczna Okres nowo żytny XVI -XVIIw. Wie ś historyczna Okres nowo żytny XVII -XIXw. 142 22 Osada Pó źne średniowiecze 143 23 Staro żyńce Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 144 24 Osada Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 145 25 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Miejsce wytopu Epoka żelaza żelaza 146 26 Bartniki Ślad osadnictwa Epoka kamienia Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze 147 27 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze 148 28 Ślad osadnictwa Mezolit ? neolit ? Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVI -XVIIw. 149 29 Lubinowo Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVI -XVIIw. 150 30 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 151 31 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 152 1 Nowe Le śne Obozowisko Paleolit schyłkowy Bohatery 153 2 Stare Le śne Obozowisko Paleolit schyłkowy Bohatery Obozowisko Paleolit schyłkowy 154 3 Ślad osadnictwa Mezolit ? neolit ? 23-90 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze 155 4 Obozowisko Epoka kamienia 156 5 Wołkusz Obozowisko Mezolit 157 6 Obozowisko Paleolit schyłkowy Obozowisko Paleolit schyłkowy Obozowisko Paleolit schyłkowy Obozowisko Paleolit schyłkowy Obozowisko Paleolit schyłkowy - mezolit Obozowisko Mezolit

92

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 92 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

158 7 Ślad osadnictwa Mezolit ? neolit ? 159 8 Ślad osadnictwa Mezolit ? neolit ? Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVI -XVIIw. Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 160 9 Ślad osadnictwa Mezolit ? neolit ? Osada Pó źne średniowiecze Wołkusz Osada Okres nowo żytny XVI -XVIIw. 161 10 Ślad osadnictwa Mezolit ? neolit ? Osada Wczesne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. 162 11 Ślad osadnictwa Okres wpływów rzymskich? okres w ędrówek ludów? Osada Okres nowo żytny XVI -XVIIw. Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. 163 12 Ślad osadnictwa Mezolit ? neolit ? Osada Wczesne średniowiecze 23-90 Osada Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVI -XVIIw. 164 13 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza Osada Wczesne średniowiecze Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVI -XVIIw. 165 14 Ślad osadnictwa Mezolit ? neolit ? Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze 166 15 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze 167 16 Obozowisko Mezolit ? neolit ? Osada Wczesne średniowiecze Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. Miejsce wytopu Epoka żelaza żelaza 168 17 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. 169 18 Osada Pó źne średniowiecze

170 19 Osada Pó źne średniowiecze

Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw.

171 20 Osada Pó źne średniowiecze

Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw.

172 21 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze

173 22 Ślad osadnictwa Pradzieje Osada Wczesne średniowiecze Osada Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. 174 23 Ślad osadnictwa Mezolit ? neolit ? Wołkusz Ślad osadnictwa Pradzieje 175 24 Ślad osadnictwa Mezolit Obozowisko ? Mezolit - wczesna epoka żelaza Osada Wczesne średniowiecze Osada Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. 176 25 Obozowisko Mezolit ? neolit ?

93

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 93 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Osada Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. 177 26 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza Osada Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVI -XVIIw. 178 27 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVI -XVIIw. 179 28 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVI -XVIIw. 180 29 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza Osada Wczesna faza pó źnego średniowiecza Osada Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 181 30 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Nowe Le śne Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 182 31 Bohatery Osada Wczesne średniowiecze Osada Pó źne średniowiecze Wie ś historyczna Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 183 32 Ślad osadnictwa Epoka kamienia Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze 184 23-90 33 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze 185 34 Osada Wczesne średniowiecze Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze 186 35 Stare Le śne Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze

Bohatery

187 36 Nowe Le śne Osada Wczesne średniowiecze

Bohatery

188 37 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza

Ślad osadnictwa Neolit - wczesna epoka br ązu

189 38 Osada Pó źne średniowiecze

190 39 Osada Wczesne średniowiecze

Osada Pó źne średniowiecze

Ślad osadnictwa Okres nowo żytny Stare Le śne 191 40 Osada Wczesna faza pó źnego średniowiecza Bohatery 192 41 Osada Pó źne średniowiecze Wie ś historyczna Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 193 42 Osada Wczesne średniowiecze Osada Pó źne średniowiecze 194 43 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze 195 44 Ślad osadnictwa Wczesna faza pó źnego średniowiecza 196 45 Ślad osadnictwa Mezolit ? neolit ? Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza Ślad osadnictwa Pó źny okres wpływów rzymskich Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Osada Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 197 46 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 198 47 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Osada Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 199 48 Ślad osadnictwa Mezolit ? neolit ? Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze

94

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 94 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Osada Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 200 49 Nowe Le śne Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Bohatery Osada 1666r. Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 201 50 Ślad osadnictwa Epoka kamienia 202 51 Osada Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 203 52 Osada Epoka kamienia 204 53 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 205 54 Ślad osadnictwa Mezolit Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 206 55 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 207 56 Bartniki Ślad osadnictwa Epoka kamienia 208 57 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVI -XVIIw. 209 58 Osada Pó źne średniowiecze Wie ś historyczna Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 210 59 Ślad osadnictwa Pó źny okres wpływów rzymskich

211 60 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze

212 61 Ślad osadnictwa Epoka kamienia 23-90 213 62 Stare Le śne Ślad osadnictwa Epoka kamienia Bohatery Osada Wczesne średniowiecze 214 63 Ślad osadnictwa Epoka kamienia Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 215 64 Ślad osadnictwa Epoka kamienia 216 65 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 217 66 Bartniki Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 218 67 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze 219 68 Ślad osadnictwa Epoka kamienia Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 220 69 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 221 70 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza 222 71 Ślad osadnictwa Wczesna faza wczesnego Osada średniowiecza Stare Le śne Pó źne średniowiecze 223 72 Bohatery Ślad osadnictwa Epoka kamienia Osada Wczesna faza wczesnego Ślad osadnictwa średniowiecza Pó źne średniowiecze 224 73 Osada Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 225 1 Osada Okres nowo żytny 226 2 Osada Pó źne średniowiecze i okres Osada nowo żytny Pó źne średniowiecze 227 3 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze 24-88 Osada Średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 228 4 Osada Wczesne średniowiecze Osada Średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 229 5 Osada ? Pó źne średniowiecze - okres

95

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 95 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

nowo żytny 230 6 Osada ? Okres nowo żytny ? 231 7 Lipsk Osada Pó źna faza wczesnego średniowiecza Osada ? Pó źne średniowiecze - okres Osada nowo żytny Okres nowo żytny XVI -XVIIw. 232 8 Osada ? Pó źne średniowiecze - okres Ślad osadnictwa nowo żytny Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 233 9 Osada Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 234 10 Ślad osadnictwa Pradzieje Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. Osada ? Okres nowo żytny 235 11 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 236 12 Osada ? Średniowiecze - okres nowo żytny 237 13 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Osada ? Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 238 14 Ślad osadnictwa Neolit ? Ślad osadnictwa Epoka kamienia 24-88 Osada Pó źne średniowiecze 239 15 Osada ? Średniowiecze 240 16 Osada Okres nowo żytny

241 17 Cmentarz? ?

Cmentarzysko?

242 18 Osada Pó źne średniowiecze

Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XVIIIw.

243 19 Osada Pó źne średniowiecze

244 20 Osada Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. 245 21 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 246 22 Osada Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. Miejsce wytopu Okres nowo żytny szkła 247 23 Lipsk Osada Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 248 24 Ślad osadnictwa Mezolit ? neolit ? Osada Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 249 25 Osada Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 250 26 Osada Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. 251 27 Osada Pó źne średniowiecze Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. 252 28 Osada Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 253 29 Osada Pó źne średniowiecze

96

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 96 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Osada Okres nowo żytny XVII -XIXw. 254 30 Osada Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVI -XVIIw. 255 31 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza Osada Pó źne średniowiecze 256 32 Osada Pó źne średniowiecze 257 33 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze 258 34 Ślad osadnictwa Mezolit ? neolit ? 259 24-88 35 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 260 36 Jasionowo Kopiec Okres nowo żytny ? 261 37 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 262 38 Lipsk Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 263 39 Osada Pó źne średniowiecze Jasionowo Osada Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 264 40 Osada Pó źne średniowiecze 265 41 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza Osada Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 266 42 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze 267 43 Lipsk Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 268 44 Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XIXw. 269 45 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Okres nowo żytny XVII -XVIIIw. 270 62 Brak karty ewidencyjnej stanowiska archeologicznego 271 63 Osada Pó źna faza wczesnego średniowiecza Osada Nowo żytno ść 272 64 Osada ? Nowo żytno ść 273 65 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze 274 66 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Ślad osadnictwa Nowo żytno ść 275 67 Ślad osadnictwa Pó źna faza wczesnego średniowiecza 25-88 Jałowo Osada Nowo żytno ść 276 68 Osada Pó źna faza wczesnego średniowiecza Ślad osadnictwa Nowo żytno ść 277 69 Osada? Mezolit - wczesna epoka żelaza Obozowisko? Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa 278 70 Ślad osadnictwa Mezolit - wczesna epoka żelaza 279 71 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Nowo żytno ść 280 72 Ślad osadnictwa Epoka kamienia 281 73 Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze 282 74 Ślad osadnictwa Nowo żytno ść 283 75 Ślad osadnictwa Nowo żytno ść 284 76 Lipsk Osada? Nowo żytno ść 285 14 Dolinczany Punkt osadniczy Nowo żytno ść 286 15 Lipszczany Punkt osadniczy Wczesne średniowiecze 287 25-90 16 Rygałówka Ślad osadnictwa Nowo żytno ść 288 17 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze 289 18 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze

97

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 97 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

290 19 Jaczniki Ślad osadnictwa Nowo żytno ść 291 20 Ślad osadnictwa Nowo żytno ść 292 21 Ślad osadnictwa Epoka kamienia 293 22 Punkt osadniczy Okres wpływów rzymskich 294 23 Punkt osadniczy Średniowiecze Punkt osadniczy Pó źne średniowiecze- nowo żytno ść 295 24 Punkt osadniczy Okres wpływów rzymskich Punkt osadniczy Średniowiecze 296 25 Rygałówka Ślad osadnictwa Epoka kamienia Punkt osadniczy Okres wpływów rzymskich Punkt osadniczy Średniowiecze 297 26 Ślad osadnictwa Koniec epoki kamienia Punkt osadniczy Pó źny okres wpływów rzymskich Punkt osadniczy Pó źne średniowiecze- nowo żytno ść 298 27 Ślad osadnictwa Epoka kamienia Punkt osadniczy Okres wpływów rzymskich Punkt osadniczy Nowo żytno ść 299 28 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Ślad osadnictwa Nowo żytność 300 29 Lipszczany Ślad osadnictwa Średniowiecze 301 30 Ślad osadnictwa Średniowiecze

302 31 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze

303 32 Brak karty ewidencyjnej stanowiska archeologicznego

304 33 Lipszczany Ślad osadnictwa Nowo żytno ść 25-90 305 34 Rakowicze Ślad osadnictwa Pó źny okres wpływów rzymskich 306 35 Ślad osadnictwa Nowo żytno ść 307 36 Rakowicze Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze 308 37 Ślad osadnictwa Nowo żytno ść 309 38 Punkt osadniczy Nowo żytno ść 310 39 Cmentarzysko? ? 311 40 Osada Wczesne średniowiecze Punkt osadniczy Nowo żytno ść 312 41 Punkt osadniczy Nowo żytno ść 313 42 Ślad osadnictwa Neolit ? Rygałówka Punkt osadniczy Nowo żytno ść 314 43 Ślad osadnictwa Epoka kamienia Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Nowo żytno ść 315 44 Ślad osadnictwa Koniec neolitu-wczesna epoka br ązu Ślad osadnictwa Nowo żytno ść 316 45 Ślad osadnictwa Epoka kamienia Ślad osadnictwa Pó źny okres wpływów rzymskich 317 46 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Ślad osadnictwa Nowo żytno ść 318 47 Rakowicze Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Ślad osadnictwa Pó źne średniowiecze -nowo żytno ść 319 48 Ślad osadnictwa Nowo żytno ść 320 49 Ślad osadnictwa Neolit-wczesna epoka br ązu 321 50 Punkt osadniczy Wczesne średniowiecze Ślad osadnictwa Nowo żytno ść 322 51 Punkt osadniczy Nowo żytno ść 323 52 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Siółko Punkt osadniczy Pó źne średniowiecze -nowo żytno ść

98

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 98 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

324 53 Punkt osadniczy Wczesne średniowiecze Punkt osadniczy Nowo żytno ść 325 54 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Punkt osadniczy Nowo żytno ść 326 55 Punkt osadniczy Pó źne średniowiecze -nowo żytno ść 327 25-90 56 Ślad osadnictwa Neolit-wczesna epoka br ązu Rygałówka Punkt osadniczy Pó źny okres wpływów rzymskich Punkt osadniczy Nowo żytno ść 328 57 Punkt osadniczy Pó źne średniowiecze -nowo żytno ść 329 58 Punkt osadniczy Pó źne średniowiecze Ślad osadnictwa Nowo żytno ść Źródło: Karty ewidencyjne stanowisk archeologicznych pozyskane z Delegatury Wojewódzkiego Urz ędu Ochrony Zabytków w Suwałkach

5.5 Rekomendacje i wnioski zawarte w audycie krajobrazowym lub okre ślone przez audyt krajobrazowy granice krajobrazów priorytetowych Dla obszaru województwa podlaskiego nie został opracowany audyt krajobrazowy. W zwi ązku z powy ższym nie jest mo żliwe ustalenie rekomendacji i wniosków oraz okre ślenie granic krajobrazów priorytetowych w niniejszej zmiany Studium. 6. 0. WARUNKÓW I JAKO ŚĆ ŻYCIA MIESZKA ŃCÓW W TYM OCHRONY ICH ZDROWIA 6.1. Potencjał ludno ści, jego rozmieszczenie i struktura 6.1.1. Struktura ludno ści W 2014 roku gmin ę Lipsk zamieszkiwało 5407 osób, w tym 2692 m ęż czyzn i 2715 kobiet. Ludno ść gminy stanowi zaledwie 0,5% ludno ści województwa i około 10% ludno ści powiatu augustowskiego. Tabela 42 Zmiany potencjału ludno ści w gminie Lipsk Rok 2010r. 2011r. 2012r. 2013r. 2014r. Ogółem 5624 5553 5489 5419 5407 w tym: K M K M K M K M K M - kobiety, 2804 2820 2791 2762 2754 2735 2722 2697 2715 2692 - męż czy źni Źródło: Urz ąd Statystyczny w Białymstoku - Dane dla jednostki podziału terytorialnego

Średnia g ęsto ść zaludnienia Gminy Lipsk ok. 29 osób/km 2 jest ni ższa ni ż g ęsto ść zaludnienia powiatu augustowskiego ok. 35 osób/km 2 oraz województwa podlaskiego ok. 59 osób/km 2. Liczba ludno ści w gminie Lipsk na przestrzeni ostatnich lat nieznacznie lecz sukcesywnie zmniejsza si ę. W latach 2010 – 2014 ubyło z ternu gminy 89 osób. Liczb ę ludno ści od roku 2010 do 2014 przedstawiono w poni ższej tabeli. Tabela 43 Liczba mieszka ńców gminy Lipsk w latach 2010 – 2014r. Rok 2010r. 2011r. 2012r. 2013r. 2014r. Ogółem 5624 5553 5489 5419 5407 - w mieście Miasto Wie ś Miasto Wie ś Miasto Wie ś Miasto Wie ś Miasto Wie ś - na wsi 2549 3075 2509 3044 2476 3013 2443 2976 2440 2967 Źródło: Urz ąd Statystyczny w Białymstoku - Dane dla jednostki podziału terytorialnego

99

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 99 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

W 2014 r. na obszarze gminy m ęż czy źni stanowili 49,8% ogółu mieszka ńców. Z danych tych wynika, że na terenie tym wyst ępuje minimalna przewaga liczby kobiet nad liczb ą m ęż czyzn. Tabela 44 Struktura wieku ludno ści gminy Lipsk według grup wiekowych Grupy w wieku: Rok Przedprodukcyjnym Produkcyjnym Poprodukcyjnym 0-17 lat 18-59 lat K., 60 i wi ęcej lat K., 18-64 lata M. 65 i wi ęcej lat M. 2010 18,81% 61,74% 19,45% 2011 18,19% 62,15% 19,67% 2012 17,51% 62,40% 20,09% 2013 16,24% 63,41% 20,35% 2014 16,00% 63,44% 20,57% Źródło: Urz ąd Statystyczny w Białymstoku - Dane dla jednostki podziału terytorialnego

W latach 2010 - 2014 daje si ę zauwa żyć nast ępuj ące tendencje: - spada ogólny udział dzieci i młodzieży (0-17 lat), - wzrasta udział ludno ści w grupie wieku produkcyjnego (18-59/64 lata), - wzrósł udział ludno ści w wieku poprodukcyjnym (60/65 i wi ęcej lat). Tabela 45 Struktura wieku ludno ści gminy Lipsk Wiek ludno ści Lata Ogółem 1 - 17 lat 18 - 59/64 lat 60/65 i wi ęcej lat

2012 5489 961 3425 1103

2013 5419 880 3436 1103

Przyrost -70 -81 11 0 2012-2013

2014 5407 680 3615 1112

Przyrost -12 -200 179 9 2013-2014 Źródło: Urz ąd Statystyczny w Białymstoku Ogólna liczba mieszka ńców gminy i miasta Lipsk systematycznie maleje, w latach 2012-2013 przyrost wyniósł -70 osób, natomiast w roku 2013-2014 wyniósł -12. Od roku 2010 zauwa żyć mo żna sukcesywne zmniejszenie liczby ludzi w wieku przedprodukcyjnym, pomi ędzy rokiem 2013 i 2014 wynosi -200 osób. Jednocze śnie ro śnie liczba ludzie w wieku produkcyjnym, w latach 2012-2013 przyrost wyniósł 11 osób, natomiast w latach 2013-2014 ju ż 179 osób, co stanowiło około 3% liczby ludno ści gminy w roku 2014. W latach 2012-2013 nie zmieniła si ę liczba ludno ści w wieku produkcyjnym, natomiast w latach 2014-2013 wzrosła o 9 osób. Jak wida ć z powy ższego zestawienia jednoznacznie wynika, że społecze ństwo gminy i miasta Lipsk starzeje si ę. Stanowi to odzwierciedlenie sytuacji społecze ństwa całego kraju.

100

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 100 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

6.1.2 Ruch naturalny Tabela 46 Ruch naturalny w gminie Lipsk 2010r. 2011r. 2012r. 2013r. 2014r.

Mał żeństwa 30 44 27 31 28

46 44 48 31 39 Kobiety Męż czy źni Kobiety Męż czy źni Kobiety Męż czy źni Kobiety Męż czy źni Kobiety Męż czy źni Urodzenia 22 24 21 33 18 30 16 15 15 24

76 70 68 76 62 Kobiety Męż czy źni Kobiety Męż czy źni Kobiety Męż czy źni Kobiety Męż czy źni Kobiety Męż czy źni Zgony 40 36 52 18 31 37 37 39 34 28

Przyrost -30 -26 -20 -45 -23 naturalny Przyrost -5,3 -4,7 -3,6 -8,3 -4,3 naturalny na 1000 M Źródło: Urz ąd Statystyczny w Białymstoku - Dane dla jednostki podziału terytorialnego

W 2013r. nast ąpił zdecydowany spadek przyrostu naturalnego, co w przeliczeniu na 1000 mieszka ńców wyniosło -8,3. W roku 2014 przyrost naturalny na 1000M był około dwukrotnie wy ższy od roku poprzedniego. Natomiast liczba urodze ń żywych jest ni ższa od średniej z lat 2010-2013, która wynosiłaby ponad 42. Zauwa żalny jest natomiast spadek w stosunku do lat ubiegłych, liczby zgonów. 6.1.3 Migracje ludno ści Tabela 47 Migracje ludno ści w gminie Lipsk

Wyszczególnienie 2010 2011 2012 2013 2014 Napływ ogółem, 39 47 32 41 38 w tym z zagranicy Odpływ ogółem, 61 96 83 86 70 w tym za granic ę Saldo migracji -22 -49 -51 -45 -32

Źródło: Urz ąd Statystyczny w Białymstoku - Dane dla jednostki podziału terytorialnego 6.1.4 Bezrobocie Tabela 48 Wielko ść i struktura bezrobocia w gminie Lipsk

Bezrobotni zarejestrowani Rok Ogółem Męż czy źni Kobiety 2011 419 205 214 2012 423 220 203 2013 465 255 210

101

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 101 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

2014 381 197 184

Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym 2011 12,1% 10,9% 13,6% 2012 12,4% 11,8% 13,0% 2013 13,5% 13,7% 13,3% 2014 11,1% 10,6% 11,7% Źródło: Urz ąd Statystyczny w Białymstoku - Dane dla jednostki podziału terytorialnego

Z powy ższego zestawienia wynika, że w latach 2011-2013 sukcesywnie wzrastała liczba zarejestrowanych bezrobotnych. Wska źnik procentowy bezrobocia w 2013roku wyniósł a ż 13,5% w śród ludno ści w wieku produkcyjnym. W śród bezrobotnych w wieku produkcyjnym nieznaczn ą wi ększo ść stanowili męż czy źni (13,7% w roku 2013) przy czym kobiety stanowiły 13,3% bezrobotnych. W roku 2014 sytuacja bezrobotnych uległa zmianie. Zmniejszyła si ę ogólna liczba bezrobotnych o 84 osoby w stosunku do roku 2013r. Zmniejszył sie procentowy udział bezrobotnych w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym o prawie 3% w stosunku do roku 2013.

6.2 Zasoby i warunki mieszkaniowe Tabela 49 Zasoby mieszkaniowe w gminie Lipsk

Wyszczególnienie 2012 2013 Przyrost 2014 Przyrost 2012-2013 2013-2014

Mieszkania 1845 1847 2 1853 6 Izby 7531 7544 13 7576 32 Pow. u żytkowa [ty ś. m. 2] 147,1 147,4 0,3 148,3 0,9 Przeci ętnie: - mieszka ń na 1000 336,1 340,8 4,7 342,7 1,9 mieszka ńców 26,8 27,2 0,4 27,4 0,2 - m2 pow. u żytkowej / osob ę Źródło: Urz ąd Statystyczny w Białymstoku - Dane dla jednostki podziału terytorialnego

W latach 2012-2013 przybyły na terenie gminy Lipsk ogółem 2 mieszkania, natomiast w latach 2013-2014 - 6 mieszka ń. Jak wynika z powy ższego ruch budowlany na tych terenach jest niewielki. Udział potencjału mieszkaniowego gminy Lipsk w potencjale mieszkaniowym województwa jest nieznaczny.

102

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 102 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Tabela 50 Ruch budowlany

Budynki nowe oddane do u żytkowania

Rok Ogółem Mieszkalne Niemieszkalne

6, w tym: 2012 12 6 ‹ 1 - zbiorniki, silosy i budynki magazynowe, ‹ 5 budynków gospodarstw rolnych

12, w tym: 2013 15 3 ‹ 1 handlowo-usługowy, ‹ 2 gara że, ‹ 9 budynków gospodarstw rolnych 2014 26 12 14, w tym: ‹ 3 gara że, ‹ 10 budynków gospodarstw rolnych. ‹ 1 budynek do sprawowania kultu religijnego i czynno ści religijnych Budownictwo indywidualne

2012 6 - 6

2013 14 3 11

2014 26 12 14 Źródło: Urz ąd Statystyczny w Białymstoku - Dane dla jednostki podziału terytorialnego

Z powy ższego zestawienia wynika, że w gminie Lipsk z roku na roku przybywa budynków, zarówno mieszkalnych jak i niemieszkalnych. W przeci ągu lat 2012-2013 przyrost liczby nowych budynków mieszkalnych oddanych do u żytkowania wynosił 3, natomiast w latach 2013-2014 wynosił 9. Ogólna liczba nowych budynków oddanych do użytkowania w latach 2013-2014 wyniosła 11. Wśród budynków niemieszkalnych oddanych do u żytkowania dominowały budynki gospodarstw rolnych. W 2013r. do u żytkowania oddany został jeden budynek handlowo-usługowy „Biedronka” w Lipsku, o powierzchni zabudowy 1262m 2 , natomiast w 2014r. jeden budynek przeznaczony do sprawowania kultu religijnego i czynno ści religijnych w Lipsku (budynek ceremonii pogrzebowej) o powierzchni zabudowy 91m 2. W budownictwie indywidualnym równie ż obserwuje si ę tendencj ę wzrostow ą w latach 2012-2014. W 2014r. liczba budynków mieszkalnych w stosunku do roku 2013 wzrosła o 9 sztuk, natomiast budynków niemieszkalnych 3. Ogólna liczba budynków zrealizowanych w ramach budownictwa indywidualnego w 2014r. wyniosła 26 sztuk.

6.3 Infrastruktura społeczna 6.3.1 Oświata i wychowanie Przedszkola Jedynym przedszkolem funkcjonuj ącym w roku 2015 na terenie miasta i gminy Lipsk jest Samorz ądowe Przedszkole w Lipsku. Z powy ższych zestawie ń wynika, że w latach

103

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 103 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

2012-2013 nast ąpił spadek liczby dzieci ucz ęszczaj ących do przedszkola. W roku 2013 chłopcy stanowili 52% liczby wszystkich dzieci ucz ęszczaj ących do przedszkola, natomiast w 2012r. udział ten wynosił 56%. W 2014r. liczba dzieci ucz ęszczaj ących do przedszkola wyniosła 78, z czego 38 stanowiły dziewczynki, natomiast 40 chłopcy. W stosunku do roku 2013 liczba dzieci w przedszkolu w roku 2014 wzrosła o 5 osób. Jednak że w stosunku do roku 2012 obserwuje si ę tendencj ę spadkow ą liczby dzieci ucz ęszczaj ących do przedszkola. Sytuacja w opiece przedszkolnej na terenie gminy Lipsk przedstawia si ę nast ępuj ąco: Tabela 51 Wykaz placówek i oddziałów przedszkoli

Placówki

Rok Ogółem Przedszkola Oddziały przedszkolne przy szkołach

2012 3 1 2

2013 3 1 2

2014 3 1 2

Dzieci w przedszkolach

Ogółem Dziewczynki Chłopcy

2012 90 40 50

2013 73 35 38

2014 78 38 40 Źródło: Urz ąd Statystyczny w Białymstoku - Dane dla jednostki podziału terytorialnego

Źródło: Opracowania własne Szkoły podstawowe W 2014r. na terenie miasta i gminy Lipsk funkcjonowały trzy szkoły podstawowe: 1) Szkoła Podstawowa im. Anastazji Milewskiej, 2) Szkoła Podstawowa w Bartnikach,

104

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 104 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

3) Szkoła Podstawowa w Rygałówce. Łączna liczba uczniów ucz ących si ę w w/w szkołach podstawowych w roku szkolnym 2013/2014 wyniosła 270 osób, przy czym liczba uczniów przypadaj ących na 1 oddział w szkole wynosiła 17. W roku szkolnym 2012/2013 liczba uczniów wyniosła 284, natomiast w roku 2010/2011 - 348. Sytuacja w szkołach podstawowych na terenie gminy Lipsk przedstawiała si ę nast ępuj ąco: Tabela 52 Szkoły podstawowe na terenie gminy Lipsk

Wyszczególnienie 2012 2013 2014 Szkoły podstawowe 3 3 3 Pomieszczenia do nauki 31 - - Oddziały szkolne 16 16 - Nauczyciele 24,28 26,29 - Liczba uczniów na 1 pomieszczenie etatu etatu - Liczba uczniów na 1 oddział 9 - - Uczniowie 18 17 - Absolwenci (1990/91, 1997/98) 284 270 - 51 74 Źródło: Urz ąd Statystyczny w Białymstoku - Dane dla jednostki podziału terytorialnego W mie ście Lipsk funkcjonuje Gimnazjum im. Stefana Batorego, w którym w roku szkolnym 2013/2014 nauk ę pobierało 178 uczniów, przy czym liczba uczniów przypadających na 1 oddział w gimnazjum wynosiła 20. W roku szkolnym 2012/2013 liczba uczniów wyniosła 197, natomiast w roku 2010/2011 - 206. Z powy ższych zestawie ń jednoznacznie wynika tendencja spadkowa liczby uczniów ucz ęszczaj ących do szkół podstawowych i gimnazjum, spowodowana niskim a nawet ujemnych przyrostem naturalnym.

6.3.2 Kultura i czytelnictwo W Lipsku funkcjonuje Miejsko-Gminny O środek Kultury, w którym znajduj ą si ę: • sala konferencyjno-widowiskowa na 99 miejsc, • biblioteka publiczna, • pracownie merytoryczne: plastyczne, muzyczne, komputerowe, baletowe (taneczne); • świetlica dla dzieci, • sala do organizacji uroczysto ści rodzinnych, • siedziba Towarzystwa Przyjaciół Lipska. Ośrodek Kultury opiekuje si ę równie ż Muzeum Lipskiej Pisanki i Tradycji, Lipskie pisanki wykonywane metod ą batiku szpilkowego, zdobione charakterystycznym dla tego terenu ornamentem, stanowi ą ozdob ę muzealnych i prywatnych kolekcji sztuki ludowej w kraju i świecie. W Miejsko-Gminnym O środku Kultury w Lipsku funkcjonuje tylko jedna Biblioteka Publiczna. Ksi ęgozbiór biblioteki z roku na rok powi ększa si ę, jednak że liczba osób korzystaj ących z biblioteki w roku 2013 spadła o 26 osób w stosunku do roku 2012.

105

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 105 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Rozwój czytelnictwa w gminie Lipsk w latach 2012-2014 ilustruje poni ższe zestawienie:

Tabela 53 Rozwój czytelnictwa w gminie Lipsk

Wyszczególnienie 2012 2013 2014

Placówki biblioteczne - ogółem 1 1 1 - biblioteki 1 1 1 - filie biblioteczne 0 0 0 - punkty biblioteczne 0 0 0 Ksi ęgozbiór w [tys.] 17,6 17,8 18,5 Czytelnicy 388 362 - Wypo życzenia [tys.] 7,1 4,5 - Ksi ęgozbiór na 1000 M. 3202 3283 - Źródło: Urz ąd Statystyczny w Białymstoku - Dane dla jednostki podziału terytorialnego 6.3.3 Zdrowie i pomoc społeczna Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Lipsku zapewnia ogółowi ludno ści zamieszkałej na obszarze gminy świadcze ń w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej. W SP ZOZ w Lipsku funkcjonuj ą: poradnia dla Dzieci, 3 Poradnie Lekarzy Rodzinnych, Poradnia "K", Poradnia Rehabilitacji Medycznej, Laboratorium Analityczne, Gabinety Fizjoterapii, Gabinet Zabiegowy i Szczepień, Pracownia EKG.

6.3.4 Handel i gastronomia Zarejestrowane działalno ści gospodarcze na terenie gminy Lipsk w zakresie handlu i gastronomii, według danych na maj 2015 roku: 1) sprzeda ż hurtowa i detaliczna pozostałych pojazdów samochodowych, z wył ączeniem motocykli - 1; 2) sprzeda ż detaliczna cz ęś ci i akcesoriów do pojazdów samochodowych, z wył ączeniem motocykli - 1; 3) sprzeda ż hurtowa zbo ża, nieprzetworzonego tytoniu, nasion i pasz dla zwierz ąt - 1; 4) sprzeda ż hurtowa żywych zwierz ąt - 4; 5) sprzeda ż hurtowa owoców i warzyw - 1; 6) sprzeda ż hurtowa drewna, materiałów budowlanych i wyposa żenia sanitarnego - 1; 7) sprzeda ż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach z przewag ą żywno ści, napojów i wyrobów tytoniowych - 9; 8) pozostała sprzeda ż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach - 4; 9) sprzeda ż detaliczna paliw do pojazdów silnikowych na stacjach paliw - 1; 10) sprzeda ż detaliczna drobnych wyrobów metalowych, farb i szkła prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach - 1; 11) sprzeda ż detaliczna sprz ętu sportowego prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach - 1; 12) sprzeda ż detaliczna obuwia i wyrobów skórzanych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach - 1;

106

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 106 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

13) sprzeda ż detaliczna wyrobów farmaceutycznych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach - 3; 14) sprzeda ż detaliczna kwiatów, ro ślin, nasion, nawozów, żywych zwierz ąt domowych, karmy dla zwierz ąt domowych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach - 2; 15) sprzeda ż detaliczna pozostałych nowych wyrobów prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach - 1; 16) sprzeda ż detaliczna artykułów u żywanych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach- 4; 17) sprzeda ż detaliczna wyrobów tekstylnych, odzie ż i obuwia prowadzona na straganach i targowiskach - 5; 18) sprzeda ż detaliczna pozostałych wyrobów prowadzona na straganach i targowiskach - 1; 19) pozostała sprzeda ż detaliczna prowadzona poza sieci ą sklepow ą, straganami i targowiskami - 1; 20) restauracje i inne stałe placówki gastronomiczne - 1; 21) przygotowywanie i podawanie napojów - 1; 22) produkcja pieczywa, produkcja świe żych wyrobów ciastkarskich i ciasta - 2.

Według danych na maj 2015 roku na terenie gminy Lipsk liczba zarejestrowanych działalno ści gospodarczej wyniosła 166. Tabela 54 Podział działalno ści gospodarczej ze wzgl ędu na przewa żaj ącą funkcj ę L.P. Opis działalno ści Liczba wpisów do rejestru działalno ści gospodarczej 1 Rolnictwo, le śnictwo 16 2 Przetwórstwo przemysłowe 14 3 Budownictwo 22 4 Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów 53 5 Transport i gospodarka magazynowa 16 6 Zakwaterowanie i usługi gastronomiczne 3 7 Informacja i komunikacja 5 8 Ubezpieczenia, dział finansowy 9 9 Obsługa rynku nieruchomo ści 1 10 Dział prawniczy, po średnictwo, reklama 7 11 Wynajem maszyn i sprz ętu 5 12 Pozarynkowe formy edukacji 3 13 Praktyka lekarska 6 14 Pozostała działalno ść usługowa 6

6.3.5 Turystyka i wypoczynek Podstawow ą atrakcj ę turystyczn ą gminy s ą tereny nale żą ce do Biebrza ńskiego Parku Narodowego, którego cz ęść znajduje si ę na obszarze gminy. Biebrza ński Park Narodowy obejmuje swoimi granicami najbardziej naturalne, warto ściowe przyrodniczo obszary Kotliny Biebrza ńskiej.

107

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 107 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Przez teren gminy przebiegaj ą szlaki turystyczne, zwi ązane bezpo średnio z niepowtarzalnymi walorami przyrodniczymi Biebrza ńskiego Parku Narodowego. Jednym z nich jest szlak kajakowy. Szlak kajakowy rzek ą Biebrz ą stanowi wspaniał ą okazj ą do zwiedzenia dzikiej rzeki i otaczaj ącego j ą Biebrza ńskiego Parku Narodowego - unikalnego ekosystemu bagien i moczarów, siedliska setek gatunków ró żnych zwierz ąt, przede wszystkim tysi ęcy ptaków wodnych. Pod wzgl ędem technicznym spływ Biebrz ą jest łatwy, przewodniki kajakarskie jako pocz ątek spływu wskazuj ą Koloni ę Holaki lub Rogo żynek. Ł ączna długo ść spływu od mostku w pobli żu Kolonii Holaki (droga Duba śno-Choru żowce) do poł ączenia Biebrzy z Narwi ą wynosi 151km. Przez gmin ę Lipsk przebiegaj ą nast ępuj ące etapy szlaku kajakowego: ‹ Rogo żynek - Lipsk 7,5 km (pocz ątek szlaku kajakowego rzeki Biebrzy). Dogodne miejsce rozpocz ęcia spływu znajduje si ę na prywatnej działce naprzeciw skr ętu w lewo drogi lokalnej prowadz ącej przez wie ś Rogo żynek; ‹ cz ęś ciowo Lipsk - Kamienna Nowa 16,6 km (24,1 km). W odległo ści 3 km od rzeki znajduje si ę le śniczówka BPN - Trzyrzeczki i ście żka przyrodnicza "Las". Na szlaku mało jest atrakcyjnych miejsc biwakowych. Noclegi mo żliwe s ą w oznakowanych obozowiskach, kwaterach agroturystycznych. Na terenie gminy Lipsk funkcjonuje kilka gospodarstw agroturystycznych, które oferuj ą ró żnego rodzaju usługi, pocz ąwszy od zakwaterowania, poprzez cz ęś ciowe lub całodniowe posiłki, w ędkarstwo i jazd ę konn ą, po uczestnictwo w pracach gospodarskich. Gminny O środek Rekreacji w Lipsku stanowi obiekt sportowo - rekreacyjny z budynkiem sanitariatu i kuchni ą turystyczn ą oraz polem namiotowym z wypo życzalni ą kajaków. O środek posiada instalacj ę wodno - kanalizacyjn ą (do budynku sanitariatu i do kuchni), jak te ż instalacj ę elektryczn ą zewn ętrzn ą i wewn ętrzn ą (o świetlenie, instalacja wewn ętrzna budynków kuchni, sanitariatu itp.).

6.3.6 Łączno ść

Na terenie gminy Lipsk znajduj ą si ę dwie placówki pocztowo- telekomunikacyjne, w Lipsku i Nowych Le śnych Bohaterach. Na koniec I kwartału 2014r. najwi ększymi operatorami telefonii komórkowej w Polsce pod wzgl ędem liczby abonentów są: T-Mobile Polska (15,667 mln abonentów ), Orange Polska (15,325 mln abonentów), Plus (14,129 mln abonentów), Play (12,3 mln abonentów). Na terenie gminy Lipsk znajduj ą si ę nast ępuj ące przeka źniki operatów komórkowych: 1. na wie ży ko ścioła parafialnego w Lipsku (dz. nr 388 przy ul. Kościelnej) - stacja ORANGE Polska S.A.; 2. cz. dz.52/4 w obr ębie wsi Kopczany (obok świetlicy wiejskiej) - stacja ORANGE Polska S.A.; 3. cz. dz. nr 112/1 w obr ębie 0011 Lipsk przy drodze wojewódzkiej nr 664 - stacja Mobile POLSKA S.A.; 4. dz. nr 878/6 w mie ście Lipsk (na terenie byłej Spółdzielni Usług Rolniczych przy ul. Jermakowicza w Lipsku) - stacja ORANGE Polska S.A. 6.3.7 Administracja Z zakresu administracji na terenie gminy Lipsk istniej ą: - Posterunek Policji w Lipsku, - Ochotnicza Stra ż Po żarna w Lipsku, Bartnikach, Siółku, Krasnem, Kuriance,

108

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 108 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

- Urz ąd Miejski w Lipsku z Urz ędem Stanu Cywilnego, - Zakład Gospodarki Komunalnej., - Miejsko-Gminny O środek Pomocy Społecznej w Lipsku. 6.3.8 Usługi

Urz ędy pocztowo - telekomunikacyjne znajduj ą si ę w miejscowo ściach: - Lipsk, - Nowe Le śne Bohatery, Placówki bankowe w miejscowo ści Lipsk: - PKO Bank Polski. Agencja, - Bank Spółdzielczy w Suwałkach O. w Lipsku, - Bank Polskiej Spółdzielczo ści. Bankomat, Apteki - Ośrodek Zdrowia z Punktem Aptecznym w miejscowo ści Lipsk oraz - apteki zlokalizowane przy ulicach: Rynek 7A i Ko ścielnej 2. Obiekty sakralne: - Ko ściół pw. Matki Bo żej Anielskiej w Lipsku, - Ko ściół pw. Przemienienia Pa ńskiego w Rygałówce, - Kaplica w Jasionowie, - Kaplica we wsi Bohatery Stare.

Cmentarz rzymsko-katolicki w miejscowo ściach: - Lipsk. - Rygałówka. Cmenta ż żydowski (nieczynny) w miejscowo ści: - Lipsk. Szkoły podstawowe w miejscowo ściach: - Szkoła Podstawowa im. Anastazji Milewskiej w Lipsku, - Szkoła Podstawowa w Bartnikach, - Szkoła Podstawowa w Rygałówce. Przedszkola w miejscowo ści: Lipsk. Biblioteka w miejscowo ści: Lipsk.

7. ZAGRO ŻENIA BEZPIECZE ŃSTWA LUDNO ŚCI I JEJ MIENIA

Zagro żenia dla ludno ści i jej mienia mog ą wynika ć z uwarunkowa ń przyrodniczych oraz społecznych. Do pierwszych zalicza si ę kl ęski żywiołowe, np. powodzie, silne wiatry, intensywne opady deszczu i śniegu, do drugich zagro żenia wynikaj ące z funkcjonowania istniej ącej infrastruktury technicznej oraz aspołecznych zachowa ń ludzi. Za monitoring zagro żeń oraz zapobieganie im i usuwanie szkód odpowiedzialne s ą odpowiednie słu żby, takie jak policja, Pa ństwowa Stra ż Po żarna, słu żby zdrowia i inne. W celu wyeliminowania przyczyn powoduj ących zagro żenia po żarowe wła ściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu obowi ązany jest do uwzgl ędniania wymaga ń w zakresie ochrony przeciwpo żarowej zgodnie z ustaw ą z dnia 15 pa ździernika 2009r o ochronie przeciwpo żarowej (je.tekst z 2009r.,Nr 179, poz.1380z pó ż.zm.) : 1) przestrzega ć przeciwpo żarowych wymaga ń techniczno-budowlanych, instalacyjnych i technologicznych;

109

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 109 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

2) wyposa żyć budynek, obiekt budowlany lub teren w wymagane urządzenia przeciwpo żar- rowe i ga śnice; 3) zapewni ć konserwacj ę oraz naprawy urz ądze ń przeciwpo żarowych i ga śnic w sposób gwarantuj ący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie; 4) zapewni ć osobom przebywaj ącym w budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie, bezpiecze ństwo i mo żliwo ść ewakuacji; 5) przygotowa ć budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej; 6) zapozna ć pracowników z przepisami przeciwpo żarowymi; 7) ustali ć sposoby post ępowania na wypadek powstania po żaru, kl ęski żywiołowej lub innego miejscowego zagro żenia. Na obszarze gminy działaj ą jednostki OSP w Lipsku, Bartnikach, Siółku, Krasnem, Kuriance. Woda do celów przeciwpo żarowych gromadzona jest w zbiornikach przeciwpo żarowych zlokalizowanych we wsiach: 1) Rakowicze - działka nr geod. 182, 2) Bartniki - działka nr geod. 459/2, zbiornik o powierzchni około 90m 2. Poza tym woda wyst ępuje w naturalnych zagł ębieniach terenu gdzie woda gromadzi si ę samoczynni. We wsiach gdzie jest sie ć wodoci ągowa do celów przeciwpo żarowych wykorzystywane s ą hydranty. Na terenie gminy zlokalizowane s ą cztery stacje operatorów telefonii komórkowej, wykazane w punkcie 6.3.6 niniejszego opracowania. Najwi ększe obawy ludzi budz ą instalacje stacji bazowych telefonii komórkowej lokalizowane w obszarze zabudowanym. Stacja bazowa znajduj ąca si ę w takim obszarze emituje jednak pole elektromagnetyczne o znacznie mniejszej mocy, ni ż stacja bazowa zlokalizowana w terenie otwartym. Dla porównania w życiu codziennym otoczeni jeste śmy o wiele silniejszymi polami elektromagnetycznymi, pochodz ącymi od innych źródeł ni ż stacje bazowe, w tym od urz ądze ń powszechnego u żytku takich, jak kuchenki mikrofalowe, monitory komputerowe, pralki, żelazka, maszynki do golenia, czy zbli żane do głowy suszarki do włosów itp. Na terenie gminy Lipsk nie wyst ępuj ą zakłady przemysłowe oraz usługowe powoduj ące ponadnormatywny hałas, promieniowanie i wibracje szkodliwe dla ludzi i środowiska.

Na terenie miasta i gminy Lipsk nie wyst ępuj ą obszary osuwania si ę mas ziemnych . 8. POTRZEB I MO ŻLIWO ŚCI ROZWOJU GMINY 8.1 Analizy ekonomiczne, środowiskowe i społeczne Zgodnie z ustaw ą o samorz ądzie gminnym Gmina i Miasto Lipsk prowadzi gospodark ę finansow ą na podstawie uchwalonego corocznie bud żetu gminy. Jest on rocznym programem finansowym obejmuj ącym dochody i wydatki oraz wskazuj ącym pokrycia niedoboru lub rozdysponowania nadwy żki. Wydatki bud żetowe s ą ści śle powiązane z wysoko ści ą osi ąganych dochodów oraz realizowanym zakresem zada ń. „Wieloletnia prognoza finansowa Gminy Lipsk na lata 2015-20120” przyj ęta uchwałą Nr III/9/14 Rady Miejskiej w Lipsku z dnia 17 grudnia 2014r. opracowana została w zakresie przedsi ęwzi ęć realizowanych do 2018 roku. Zgodnie z wy żej wymienion ą prognoz ą w latach 2015-2016 planuje si ę: - budow ę gara żu OSP w Rygałówce, na któr ą przeznacza si ę kwot ę 203.100 zł, - przebudow ę i rozbudow ę (gara ż) budynku OSP w Lipsku, na któr ą przeznacza si ę kwot ę 63.500zł. W latach 2015-2017 zaplanowano wydatki zwi ązane z: - robotami budowlanymi w budynku przedszkola w Lipsku, na ł ączn ą sum ę 250.000zł.

110

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 110 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

W 2015 r. w zakresie dochodów maj ątkowych planuje si ę sprzeda ż działki le śnej w Wołkuszu i działek poło żonych w Lipsku pomi ędzy Poczt ą, a przystankiem autobusowym. W latach przyszłych wpływy ze sprzeda ży maj ątku planowane s ą z tytułu sprzeda ży użytkowania wieczystego na rzecz dotychczasowych u żytkowników, sprzeda ż działki wraz z budynkiem byłej zlewni mleka w Kuriance, sprzeda ż cz ęś ci rolnych działek gminnych nieprzydatnych na cele publiczne oraz innych działek (tzw. byłe „grzebowiska”, piaskownie i działki z kopalinami). Zaplanowano wpływ dochód z dzier żawy żwirowni gminnej w Lipszczanach w latach 2016 – 2017 rocznie po 192 400 zł (plus waloryzacja). W 2015 roku planuje si ę zako ńczenie zadania dotycz ącego „Wdra żania elektronicznych usług dla ludno ści województwa podlaskiego – cz ęść II, administracja samorz ądowa dofinansowane z RPOWP. Koszt całkowity to 196 197 zł, z tego wydatki maj ątkowe w 2015 roku – 61 511 zł (ł ączne dofinansowanie 93 790 zł) i wydatki bie żą ce w 2015 roku 67 996 zł (ł ączne dofinansowanie 72 977 zł). Na inwestycj ę dotycz ącą . „Przebudowa odcinka ulicy powiatowej Nr 2569B - Ko ścielnej w Lipsku (od ul. Batorego w stron ę Sztabina – odcinek o długo ści 330 mb)”, planowan ą do realizacji w ramach z Programu Wieloletniego pn. „Narodowy Program Przebudowy Dróg Lokalnych – Etap II Bezpiecze ństwo – Dost ępno ść – Rozwój” przeznaczono kwot ę 800 000 zł. Finansowanie zadania odbywa ć si ę b ędzie: „Narodowy Program Przebudowy Dróg Lokalnych – Etap II Bezpiecze ństwo – Dost ępno ść – Rozwój” 400 000 zł, Powiat Augustowski (dotacja dla Gminy Lipsk) 200 000 zł i Gmina Lipsk 200 000 zł. Zaplanowano równie ż dotacj ę inwestycyjn ą dla SP ZOZ w Lipsku na 1 800 zł na dofinansowanie zakupu zestawu do magnetoterapii. Jednocze śnie zakładana prognoza przewiduje przeznaczenie poni ższych kwot : - 41 000 zł na zakup 82 udziałów w BIOM Sp. z o.o. w Dolistowie, - 15 000 zł na adaptacj ę budynku na potrzeby środowiskowego domu samopomocy w Lipsku, - 22 000 zł na przebudow ę cz ęś ci instalacji wodoci ągowej i kanalizacyjnej na ul. Ko ścielnej w Lipsku, - 26 000 zł na wykonanie centralnego ogrzewania w świetlicy wiejskiej w Kopczanach, - 10 000 zł na pomoc finansow ą dla Powiatu Augustowskiego na zakup sprz ętu dla KP PSP w Augustowie. W latach kolejnych planuje si ę inwestycje zgodnie z potrzebami gminy, a tak że mo żliwo ściami pozyskania na nie dofinansowania ze środków UE. W latach 2015 – 2018 nie planuje si ę przedsi ęwzi ęć bie żą cych. Nie planuje si ę udziela ć gwarancji, czy por ęcze ń. Przychody – spłata po życzek przez MGOK w Lipsku 21 536 zł i SP ZOZ w Lipsku 50 000 zł, rozchody spłata rat kredytów i po życzek w kwocie 503 000 zł. Nadwy żki bud żetowe w latach 2015-2020 przeznacza si ę na spłaty rat kredytów i po życzek. Dług na koniec 2015 roku planowany jest na kwot ę 5 835 000 zł. Obszar gminy Lipsk, pod wzgl ędem przyrodniczym, obejmuje rozległe torfowiska Doliny Biebrzy z mozaik ą wód, szuwarów, turzycowisk, zakrzacze ń i enklaw le śnych. W cz ęś ci północnej przechodz ą one w obni żenie sandrowe porosłej puszcz ą Równiny Augustowskiej. Ró żnorodno ść siedlisk i zbiorowisk ro ślinnych stwarza warunki dla egzystencji setek gatunków świata zwierz ęcego - niekiedy rzadkich, a nawet gin ących. St ąd tak wielka warto ść tej krainy jako " żywego laboratorium" unikatowej w skali Europy przyrody. Na obszarze Gminy Lipsk ró żnymi formami statusów ochronnych obj ęte s ą: – tereny Biebrza ńskiego Parku Narodowego,

111

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 111 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

– obszary chronionego krajobrazu: • Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Biebrzy, • Obszar Chronionego Krajobrazu Puszcza i Jeziora Augustowskie, – obszary specjalnej ochrony ptaków Natura 2000: • Ostoja Biebrza ńska, kod obszaru PLB 200006, • Puszcza Augustowska, kod obszaru PLB 200002, - specjalne obszary ochrony siedlisk Natura 2000: • Dolina Biebrzy, kod obszaru PLH 200008, • Ostoja Augustowska, kod obszaru PLH 200005, - pomniki przyrody w postaci zespołu drzew: • dziewi ęć modrzewi europejskich we wsi Krasne, • trzy lipy drobnolistne we wsi Wołkusz. Lasy wraz z terenami zakrzaczonymi i zadrzewionymi zajmuj ą ponad 22,6 % powierzchni gminy. Najwi ększe kompleksy le śne wyst ępuj ą w północno – zachodniej cz ęś ci gminy. Do ść znaczn ą powierzchni ę w tym kompleksie zajmuje bór bagienny na torfowisku wysokim. Drugi wi ększy kompleks lasu znajduje si ę w cz ęś ci północnej gminy w rejonie wsi Żabickie, Staro żyńce, Bohatyry Le śne Nowe i Lubinowo. Lasy te spełniaj ą głównie funkcj ę gospodarcz ą zabezpieczaj ąc w ograniczonym zakresie indywidualnych wła ścicieli w niezb ędne w gospodarstwie rolnym materiały drzewne i opał. Cz ęść lasów pełni spełnia równie ż funkcj ę glebochronn ą zapobiegaj ąc erozji wodnej i eolicznej. Odnosi si ę to do lasów wyst ępuj ących na glebach pochodzenia wydmowego w rejonie wsi Bohatyry Le śne Nowe, Staro żyńce, Żabickie oraz w cz ęś ci zachodniej gminy na południe od wsi Jasionowo i Krasne. W gminie brak jest lasów spełniaj ących funkcje rekreacyjno – wypoczynkowe. Na terenie gminy Lipsk nie wyst ępuj ą punkty pomiarowe zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Nale ży przepuszcza ć, że teren gminy nale ży do obszarów o poziomach st ęż eń nieprzekraczaj ących dopuszczalnych poziomów. W zwi ązku z powy ższym stan aerosanitarny gminy Lipsk jest zadowalaj ący. W granicach gminy nie wyst ępuj ą zakłady przemysłowe oraz obiekty uci ąż liwe pod wzgl ędem emisji hałasu do środowiska. Najistotniejszym źródłem zanieczyszczenia środowiska oraz emisji hałasu jest komunikacja samochodowa na drogach. Głównie drogi wojewódzkie nr 664 i 673 o nawierzchni twardej, ulepszonej, bitumicznej oraz powiatowe w wi ększo ści o nawierzchni bitumicznej po cz ęś ci gruntowe oraz nieznaczna cz ęść o nawierzchni tłuczeniowej czy brukowej. Spaliny i hałas komunikacyjny stwarzaj ą du że zagro żenia dla środowiska i zdrowia ludzi. Wzrastaj ąca liczba samochodów, cz ęsto starych, wyeksploatowanych – to tak że źródło du żej ilo ści odpadów. Zagro żeniem środowiska jest wi ęc transport pod ka żdą postaci ą. Na terenie gminy Lipsk głównymi źródłami promieniowania elektromagnetycznego s ą linie elektroenergetyczne SN i Nn, usytuowane w sposób mało kolizyjny, nie stwarzaj ący zagro żenia. Na terenie gminy zlokalizowana jest elektrownia słoneczna (fotowoltaiczna ) o mocy 0,3 MW. W obr ębie środowiska społecznego uwzgl ędnione zostały czynniki takie jak: charakterystyka ludno ści, ochrona zdrowia, opieka społeczna, edukacja i placówki o światowe, środowisko kulturowe, w tym biblioteki i imprezy cykliczne, sport i turystyka wraz z dziedzictwem kulturowym. Ogólna charakterystyka ludno ści miasta i gminy Lipsk (dane statystyczne za rok 2014 przyj ęte z Głównego Urz ędu Statystycznego): • średnia g ęsto ść zaludnienia Gminy Lipsk to ok. 29 osób/km 2,

112

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 112 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

• ogólna liczba ludno ści wyniosła 5407 mieszka ńców, w tym 2715 kobiet oraz 2692 męż czyzn, • ogólna liczba mieszka ńców w granicach administracyjnych miasta Lipsk wyniosła 2440, natomiast na terenach wiejskich 2967 mieszka ńców, • ogólna liczba mieszka ńców gminy i miasta Lipsk systematycznie maleje, w latach 2012- 2013 przyrost wyniósł -70 osób, natomiast w roku 2013-2014 wyniósł -12, • ludno ść w wieku przedprodukcyjnym (0-17 lat) stanowiła 16% ogółu społecze ństwa, w wieku produkcyjnym (kobiety 18-59lat, m ęż czy źni 18-64 lat) natomiast 63,44%. Pozostała cz ęść społecze ństwa, tj. 20,57%, stanowiła ludno ść w wieku poprodukcyjnym (kobiety 60 lat i wi ęcej, m ęż czy źni 65 lat u wi ęcej, • w latach 2010 - 2014 daje si ę zauwa żyć nast ępuj ące tendencje: V spada ogólny udział dzieci i młodzie ży, V wzrasta udział ludno ści w grupie wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym, • liczba urodze ń w roku 2014 wyniosła 39, z czego liczba kobiet to 15 i m ęż czyzn 24, natomiast liczba zgonów to 62, z czego 34 to kobiety a m ęż czy źni 28, • przyrost naturalny w 2014 roku wyniósł -23, • ogólny napływ ludzi do gminy (w tym z zagranicy) wyniósł 38 osób, przy czym odpływ wyniósł a ż 70 osób. Saldo migracji w 2014 roku wyniosło - 32 osoby, • ogólna liczba bezrobotnych w gminie wyniosła 381 osób, z czego prawie 52% stanowili męż czy źni, kobiety natomiast 48%, • udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym wyniósł 11,1%. Podstawow ą opiek ę medyczn ą mieszka ńcom gminy Lipsk zapewnia Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Lipsku. Na terenie gminy znajduje si ę te ż 2 apteki prywatne w mie ście Lipsk. Miejsko - Gminny O środek Pomocy Społecznej w Lipsku udziela pomocy mieszka ńcom gminy w zwi ązku z: ubóstwem, bezrobociem, niepełnosprawno ści ą, bezradno ści ą w sprawach opieku ńczo – wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego, długotrwał ą ci ęż ką chorob ą. Zadania o światowe gminy realizuj ą nast ępuj ące placówki: • Zespół Szkół Samorz ądowych w Lipsku, w skład którego wchodz ą: ‹ Samorz ądowe Przedszkole, ‹ Szkoła Podstawowa im. Anastazji Milewskiej, ‹ Gimnazjum im. Stefana Batorego, • Szkoła Podstawowa w Rygałówce i Bartnikach. Potrzeby kulturalne mieszka ńców gminy zaspokaja Miejsko-Gminny O środek Kultury w Lipsku. W tym samym budynku swoj ą siedzib ę maj ą równie ż Biblioteka Publiczna, Towarzystwo Przyjaciół Lipska (TPL) oraz Suwalski Oddział Stowarzyszenia Twórców Ludowych (STL). Działaj ą tam nast ępuj ące koła i grupy nieformalne: Zespół Regionalny „Lipsk”, sekcja taneczna. Odbywaj ą si ę tu ró żne wystawy, a swoj ą siedzib ę ma tu równie ż Zespół redakcyjny lokalnej gazety „Echo Lipska”. W mie ście Lipsk działa równie ż Muzeum Lipskiej Pisanki i Tradycji/Muzeum Regionalne/, prowadzone przez Stowarzyszenie Miło śników Lipskiej Pisanki i Tradycji/STL. Na wiejskim obszarze gminy nie działaj ą żadne placówki kulturalne. Działalno ści ą kulturaln ą i edukacyjn ą zajmuj ą si ę tam Szkoły podstawowe w Bartnikach i w Rygałówce. Na terenie gminy działa równie ż 13 organizacji pozarz ądowych (w tym 5 jednostek OSP). Obszar tych działa ń to przede wszystkim szeroko poj ęty rozwój gminy, osoby niepełnosprawne, osoby z problemem alkoholowym, twórczo ść ludowa, dziedzictwo kulturowe i kulinarne, sport, rolnictwo oraz ochrona przeciwpo żarowa.

113

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 113 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Okolice Lipska to tereny bogate kulturowo, których specyfik ę okre śla struktura etniczna ludno ści - pogranicze kultur i religii. Lipsk jest o środkiem zachowanych tu jeszcze tradycji r ękodzielniczych m. in. pisankarstwa i tkactwa. Na terenie Gminy Lipsk znajduje si ę zespół schronów bojowych z okresu II wojny światowej, pozostało ści tzw. Linii Mołotowa budowanej przez Armi ę Czerwon ą w latach 1940 – 1941. Podstawow ą atrakcj ą turystyczn ą gminy s ą tereny nale żą ce do Biebrza ńskiego Parku Narodowego, którego cz ęść znajduje si ę na obszarze gminy. Przez teren gminy przebiegaj ą szlaki turystyczne, zwi ązane bezpo średnio z niepowtarzalnymi walorami przyrodniczymi Biebrza ńskiego Parku Narodowego. Gminny O środek Rekreacji w Lipsku stanowi obiekt sportowo - rekreacyjny z budynkiem sanitariatu i kuchni ą turystyczn ą oraz polem namiotowym z wypo życzalni ą kajaków. Zarejestrowane kwatery agroturystyczne na terenie gminy Lipsk zlokalizowane są w nast ępuj ących miejscowo ściach: Lipsk, Rogo żynek, Kopczany i Rakowicze. Mo żliwo ści dalszego rozwoju gminy Lipsk wynikaj ą z kilku korzystnych przesłanek, m.in.: - unikatowych walorów środowiska przyrodniczego (czyste powietrze, gleby) daj ące mo żliwo ści rozwoju rolnictwa ekologicznego oraz turystyki wyspecjalizowanej i agroturystyki, - poło żenia miasta i gminy na wa żnym szlaku komunikacyjnym do Grodna na Białorusi i przejściem granicznym w Lipszczanach, - rozwoju infrastruktury komunikacyjnej, poprzez popraw ę stanu technicznego i dalszy rozwój sieci dróg, - rozwoju infrastruktury komunalnej (wodoci ągi, kanalizacje, gaz, energetyka itp.), - rozwój systemu oczyszczania ścieków, - rozwój atrakcyjnej dla mieszka ńców i turystów infrastruktury społecznej. 8.2 Prognozy demograficzne Poni ższa prognoza demograficzna została sporz ądzona na podstawie opracowa ń Głównego Urz ędu Statystycznego na lata 2014-2050. Opracowanie GUS bazuje na zało żeniu o systematycznym, powolnym wzro ście intensywno ści urodze ń, wobec obserwowanych dynamicznych zmian społeczno-ekonomicznych i kulturowych, maj ących istotny wpływ na wzorce zachowa ń demograficznych i migracyjnych. Przedmiotowa publikacja zawiera zało żenia i analiz ę przewidywanych trendów zmian w przebiegu procesów demograficznych (płodno ści i umieralno ści) oraz wyniki prognozy ludno ści do 2050r. sporz ądzonej na podstawie przyj ętych wariantów zało żeń. Prognoza demograficzna dotycz ąca mieszka ńców miasta i gminy Lipsk została sporz ądzona na podstawie danych dotycz ących powiatu augustowskiego. Główny Urz ąd Statystyczny nie opublikował szczegółowych danych statystycznych dla poszczególnych gmin. Tabela 55 Analiza demograficzna Prognozowana liczba mieszka ńców

w 2015r. w 2020r. w 2025r. w 2030r.

powiatu augustowskiego 59 209 58 261 57 249 56 094

całej gminy Lipsk 5 391 5 305 5 251 5 175

miasta Lipska 2 367 2 329 2 289 2 243

114

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 114 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Z powy ższego zestawienia jednoznacznie wynika, że zarówno ludno ść całej gminy Lipsk jak i samego miasta Lipska b ędzie systematycznie spadała. W okresie obj ętym analiz ą dostrzegalny jest wi ęc wyra źny spadek liczby ludno ści, z roku na rok pogł ębiaj ący recesj ę liczby ludno ści, natomiast ci ągło ść procesów, w ramach których liczba ludno ści podlega zmniejszeniu, świadczy o systemowym charakterze zjawiska.

Źródło – opracowanie własne

Główny Urz ąd Statystyczny przedstawił równie ż dany statystyczne dotycz ące zmian demograficznych ludno ści z podziałem na wiek: przedprodukcyjny, produkcyjny, poprodukcyjny. Poni ższe zestawienia zostały wyliczone dla całej gminy Lipsk. Tabela 56 Analiza demograficzna z podziałem na wiek Prognozowana liczba ludno ści W wieku: w 2015r. w 2020r. w 2025r. w 2030r. przedprodukcyjnym 676 621 576 524 produkcyjnym 3 624 3 569 3 445 3 349 poprodukcyjnym 1 091 1 115 1 230 1 302 Źródło – opracowanie własne Jak wynika z powy ższego zestawienia liczba ludno ści w wieku przedprodukcyjnym (0-17 lat) będzie systematycznie spadała. Trend ten odpowiada ogólnemu trendowi spadku liczby ludno ści w gminie Lipsk w poszczególnych latach. Przy jednoczesnym spadku liczby ludno ści w wieku przedprodukcyjnym rosn ąć będzie liczba ludzi w wieku poprodukcyjnym (kobiety 60 lat i wi ęcej, m ęż czy źni 65 lat u wi ęcej). Taka sytuacja pokrywa si ę z ogólnokrajowym zjawiskiem starzenia si ę społecze ństwa. Liczba ludno ści w wieku produkcyjnym (kobiety 18-59lat, m ęż czy źni 18-64 lat) będzie malała z ka żdym rokiem, zgodnie z poni ższym wykresem.

115

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 115 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

8.3 Mo żliwo ści finansowania przez gmin ę wykonania sieci komunikacyjnej i infrastruktury technicznej, a tak że infrastruktury społecznej, słu żą cych realizacji zada ń własnych gminy Samorz ąd gminny musi realizowa ć zadania publiczne maj ące na celu zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. Zadaniami tymi s ą m.in. zadania zwi ązane z zaopatrzeniem w infrastruktur ę techniczn ą: energi ę elektryczn ą, ciepln ą, kanalizacyjn ą, wodoci ągow ą oraz z usuwaniem oraz oczyszczaniem ścieków komunalnych. Zadania publiczne zwi ązane s ą równie ż z o świat ą, z komunalnym budownictwem mieszkaniowym, z pomoc ą społeczn ą oraz ośrodkami i zakładami opieku ńczymi, z utrzymaniem gminnych dróg i organizacji ruchu drogowego, z utrzymaniem porz ądku publicznego, z utrzymaniem obiektów administracyjnych i utrzymaniem gminnych obiektów oraz urz ądze ń u żyteczno ści publicznej, ale tak że z rozpowszechnianiem kultury w gminie. System finansowania zada ń publicznych oparty jest na nast ępuj ących głównych funduszach publicznych: ‹ dochodach własnych - np. wpływy z podatku: od nieruchomo ści, rolnego, le śnego, od środków transportu, spadków i darowizn, od czynno ści cywilnoprawnych, wpływy z opłat: skarbowej, targowej, eksploatacyjnej i z innych opłat stanowi ących dochody gminy, uiszczanych na podstawie odr ębnych przepisów; ‹ dotacjach celowych i subwencjach z bud żetu pa ństwa; ‹ środkach pochodz ących z bud żetu Unii Europejskiej albo z innych źródeł zagranicznych.

W Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Lipsk do roku 2020 wskazano list ę zada ń planowanych do realizacji w gminie w okresie 2014 – 2017 z perspektyw ą do roku 2021: 1) modernizacja i przebudowa uj ęcia wody w mie ście Lipsk ( źródło finansowania: środki własne i dotacja); 2) budowa 3 zbiorczych oczyszczalni ścieków o przepustowo ści do 25 m 3/dob ę (Skieblewo, Kurianka, Krasne) wraz z systemem kanalizacji sanitarnej ( źródło finansowania: środki własne i dotacja); 3) budowa przyzagrodowych oczyszczalni ścieków ( źródło finansowania: środki własne i dotacja); 4) budowa przepompowni ścieków przy ul. Nowodworskiej i przebudowa kanałów sanitarnych w Lipsku oraz rozbudowa kanalizacji sanitarnej w ul. Saperów w Lipsku ( źródło finansowania: środki własne i dotacja); 5) utworzenie punktu selektywnej zbiórki odpadów ( źródło finansowania: środki własne i dotacja); 6) termomodernizacja i remonty obiektów u żyteczno ści publicznej ( źródło finansowania: środki własne i dotacja); 7) przebudowa dróg gminnych i budowa kompleksu ście żek rowerowych ( źródło finansowania: środki własne i dotacja); 8) obiekty rekreacyjne: przebudowa i modernizacja basenu k ąpielowego w Lipsku wraz z budow ą studni gł ębinowej z infrastruktur ą do celów zaopatrzenia tego basenu w wod ę, budowa sceny plenerowej przy M-GOK w Lipsku, budowa boiska do piłki r ęcznej przy Zespole Szkół Samorz ądowych w Lipsku, zagospodarowanie na cele rekreacyjne terenu w Parku Miejskim w Lipsku (źródło finansowania: środki własne i dotacja).

116

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 116 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Z powy ższego zestawienia wynika, że zaplanowane zadania realizowane b ędą ze środków własnych gminy oraz z otrzymanych dotacji. Niew ątpliwie powy ższa lista zada ń publicznych niezb ędnych do wykonania b ędzie si ę zmieniała w miar ę upływu lat i zachodz ących zmian technologicznych, społecznych, kulturowych. Równie ż pozyskane z zewn ątrz środki finansowe mog ą warunkowa ć realizacj ę innych zada ń publicznych słu żą cych społecze ństwu gminy Lipsk. 8.4 Bilans terenów przeznaczonych pod zabudow ę: a) maksymalne w skali gminy zapotrzebowanie na now ą zabudow ę: Przeprowadzone analizy demograficzne jednoznacznie wskazuj ą, że liczba mieszka ńców gminy Lipsk b ędzie si ę zmniejszała z roku na rok. Zakłada si ę, że w 2020r. gmin ę b ędzie zamieszkiwało 5 305 osób, w 2025r. - 5251 osób, natomiast w roku 2030 - 5175 osób. W zwi ązku z powy ższym nie zachodz ą przesłanki, aby wyznacza ć nowe tereny przeznaczone pod zabudow ę, dla których nale żałoby opracowa ć plany miejscowe. Wzrost zapotrzebowania na now ą zabudow ę mo że by ć rozwi ązany poprzez uzupełnianie istniej ącej zabudowy. W okresie perspektywicznym do roku 2030 powierzchnia u żytkowa nowej zabudowy na terenie miasta i gminy Lipsk maksymalnie winna wynie ść : 1) zabudow ę mieszkaniow ą jednorodzinn ą/wielorodzinn ą - 15 000m 2; 2) zabudow ę mieszkaniow ą z usługami - 500m 2; 3) zabudow ę zwi ązan ą z usługami i produkcj ą - 16 000m 2. b) chłonno ść obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno- przestrzennej : Oszacowano chłonno ść obszarów, rozumian ą, jako mo żliwo ść lokalizowania na tych obszarach nowej zabudowy. W uj ęciu ogólnym najwi ęcej wolnych działek mo żliwych do zagospodarowania, zwanych „rezerwami terenu" wyst ępuje w graniach administracyjnych miasta Lipsk: 1) teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej - ograniczonej ulicami Ko ścieln ą, Batorego, Pust ą, Zako ścieln ą; 2) teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej - przy ulicy Saperów; 3) teren zabudowy produkcyjno-usługowej - ograniczony ulicami Batorego i Jermakowicza oraz granic ą administracyjn ą miasta Lipska; 4) teren zabudowy produkcyjno-usługowej - przy ulicy Batorego i Pustej; 5) teren usług sportu i rekreacji - przy ul. Zamiejskiej. Analiz ę chłonno ści przeprowadzono z nast ępuj ącymi zało żeniami: ‹ powierzchnia terenu przeznaczonego pod komunikacj ę wynosi około 15% powierzchni terenu; ‹ minimalna powierzchnia nowo wydzielonej działki w zabudowie jednorodzinnej wynosi 800m 2; ‹ średnia powierzchnia użytkowa budynku mieszkalnego jednorodzinnego, okre ślona na podstawie danych GUS z 2014roku, wynosi 148m2; ‹ liczba osób przypadaj ących na jedno mieszkanie - 3 osoby; ‹ minimalna powierzchnia nowo wydzielonej działki w zabudowie produkcyjno- usługowej wynosi 4000m 2; ‹ średnia powierzchnia obiektów produkcyjno-usługowych 200m 2.

117

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 117 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Tabela 57 Analiza chłonno ści terenów przeznaczonych pod zabudow ę

Tereny przeznaczone pod zabudow ę

1 - MN 2 - MN 3 - PU 4 - PU 5 - US

Powierzchnia ogólna terenu 50 760m 2 29 286 m2 163 040 m 2 62 279 m 2 32 080 m 2

Powierzchnia pod zabudow ę 43 146 m 2 24 893 m 2 138 584 m 2 52 937 m 2 Brak Liczba działek budowlanych 53 szt. 31 szt. 34 szt. 13 szt. ustale ń Średnia powierzchnia 7 844 m2 4 5880 m 2 6 800 m 2 2 600 m 2 użytkowa zabudowy

Chłonno ść terenu 159 osób 93 osoby - - -

Analiza chłonno ści nie obejmuje nowej zabudowy zagrodowej, która może by ć realizowana równie ż w graniach terenów zwartej struktury osadniczej wsi: Krasne, Wy żarne, Skieblewo, Żabickie, Staro żyńce, Bartniki, Stare Le śne Bohatery, Nowe Le śne Bohatery, Wołkusz, Lubinowo, Bartniki, Kopczany, Lichosielce, Rakowicze, Siółko, Rygałówka, Lipszczany, Dolinczany, Jaczniki, Kurianka, Stary Rogo żyn, Rogo żynek, Jałowo, Dulkowszczyzna. Zabudowa zagrodowa realizowana na terenach rolniczych nie powoduje zmiany przeznaczenia tych terenów. Nowe siedliska rolnicze mog ą by ć równie ż realizowane poza terenami zwartej struktury osadniczej wsi przez rolników spełniaj ących warunki ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. W zwi ązku z powy ższym nie przeprowadza si ę analizy chłonno ści terenów w przedmiocie nowej zabudowy zagrodowej, która nie została wyodr ębniona ani w graniach terenów zwartej struktury osadniczej wsi ani na terenach rolniczych poza jednostkami osadniczymi. c) chłonno ść obszarów przeznaczonych w planach miejscowych pod zabudow ę, innych ni ż wymienione w pkt b) : ‹ Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu w rejonie ulic Pustej i Stolarskiej w Lipsku – uchwała Nr XXXI/191/98 Rady Miejskiej w Lipsku z dnia 31 marca 1989r. (Dz. Urz. Woj. Suw. Nr 24, poz.138), wraz ze zmian ą przyj ętą uchwał ą Nr XIII/92/04 Rady Miejskiej w Lipsku z dnia 27 kwietnia 2004r. (Dz. Urz. Woj. Podlaskiego Nr 59, poz.993). W przedmiotowym planie wyznaczono nast ępuj ące tereny budowlane: 1) MWN - teren zabudowy jednorodzinnej, z dopuszczeniem zabudowy wielorodzinnej; 2) MN - teren zabudowy jednorodzinnej; 3) MW - teren zabudowy wielorodzinnej 4) MNU - teren zabudowy mieszkalno-usługowej; 5) MUR - teren zabudowy rzemie ślniczo-usługowej-produkcyjnej; 6) AP - teren zabudowy inwestycji celu publicznego zwi ązanego z bezpiecze ństwem i obronno ści ą Polski.

Teren AP został ju ż zagospodarowany zgodnie z przeznaczeniem tj. wybudowany został budynek Stra ży Granicznej. S ąsiaduj ący teren MW równie ż został ju ż zabudowany budynkiem wielorodzinnym.

118

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 118 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Na terenach przeznaczonych pod zabudow ę jednorodzinn ą 4 działki budowlane zostały ju ż zainwestowane, natomiast na terenie zabudowy mieszkalno-usługowej trzy działki zostały zabudowane. Analiz ę chłonno ści wyznaczonych terenów mieszkaniowych w Lipsku przeprowadzono z nast ępuj ącymi zało żeniami: ‹ średnia powierzchnia u żytkowa budynku mieszkalnego jednorodzinnego, okre ślona na podstawie danych GUS z 2014roku, wynosi 148m 2; ‹ liczba osób przypadaj ących na jedno mieszkanie - 3 osoby; ‹ dla terenów MUR analiz ę przeprowadzono przy zało żeniach jak dla zabudowy mieszkaniowej. Tabela 58 Analiza chłonno ści terenów przeznaczonych pod zabudow ę

Tereny przeznaczone pod zabudow ę

MWN MN MNU MUR

Powierzchnia ogólna terenu 6 490 m 2 5 856 m 2 7 750 m 2 5 100 m 2

Liczba wolnych 12 szt. 10 szt. 1 szt. 3 szt. działek budowlanych

Średnia powierzchnia 1 776 m2 1 480 m2 148 m2 444 m2 użytkowa zabudowy

Chłonno ść terenu 36 osób 30 osób 3 osoby 9 osób

‹ Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego cz ęś ci terenów wsi Lipszczany w gminie Lipsk, powiat augustowski, zwi ązany z drogowym przej ściem granicznym – uchwała Nr V/38/07 Rady Miejskiej w Lipsku z dnia 26 marca 2007r. (Dz. Urz. Woj. Podlaskiego Nr 105, poz.930). W przedmiotowym planie wyznaczono nast ępuj ące tereny budowlane: 1) AU - teren drogowego przej ścia granicznego; 2) U - teren zabudowy usługowej; 3) RM/MN - teren zabudowy zagrodowej i mieszkalnej jednorodzinnej;

Teren AU słu ży realizacji inwestycji celu publicznego w zakresie bezpiecze ństwa i obronno ści kraju - przej ście graniczne Polska - Białoru ś. Działka do chwili obecnej nie została zainwestowana zgodnie ze wskazanym przeznaczeniem. W graniach terenów planowanej zabudowy usługowej dwie działki s ą ju ż zabudowane, w zwi ązku z czym nie b ędą brane pod uwag ę w niniejszej analizie. Równie ż na terenach oznaczonych symbolem RM/MN znajduj ą si ę trzy działki zainwestowane zgodnie z przeznaczeniem, których nie uj ęto w niniejszej analizie. Analiz ę chłonno ści terenów przeznaczonych pod zabudow ę przeprowadzono z nast ępuj ącymi zało żeniami: ‹ średnia powierzchnia u żytkowa budynku mieszkalnego jednorodzinnego, okre ślona na podstawie danych GUS z 2014roku, wynosi 148m 2; ‹ liczba osób przypadaj ących na jedno mieszkanie - 3 osoby; ‹ średnia powierzchnia obiektów usługowych 200m 2;

119

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 119 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

‹ sumaryczna powierzchnia zabudowy wszystkich obiektów kubaturowych na wydzielonej działce budowlanej nie mo że by ć wi ększa ni ż 50% powierzchni całej działki. Tabela 59 Analiza chłonno ści terenów przeznaczonych pod zabudow ę

Tereny przeznaczone pod zabudow ę

U RM/MN

Powierzchnia ogólna terenu 61 100 m2 21 500 m2

Liczba wolnych działek budowlanych 28 szt. 13 szt. wydzielonych na planie miejscowym

Średnia powierzchnia u żytkowa 11 200 m 2 1 924 m2 zabudowy wolnych działek budowlanych

Chłonno ść terenu - 39 osób

d) Porównanie maksymalnego w skali gminy zapotrzebowanie na now ą zabudow ę (a) oraz sumy powierzchni u żytkowej zabudowy (b + c) Tabela 60 Zestawienie powierzchniowe

Maksymalne w skali gminy Suma chłonno ści obszarów zapotrzebowanie na now ą w jednostkach osadniczych i zabudow ę przeznaczonych w planach miejscowych pod zabudow ę

Zabudowa mieszkaniowa 15 000 m2 17 652 m2

Zabudowa mieszkaniowa z usługami 500m 2 592 m2

Zabudowa zwi ązana z usługami 16 000m 2 20 600m 2

Jak wida ć z powy ższego zestawienia tabelarycznego zało żone maksymalne zapotrzebowanie w skali gminy na now ą zabudow ę jest mniejsze ni ż suma terenów przewidzianych pod zabudow ę w planach miejscowych oraz mo żliwych do zabudowy w jednostkach osadniczych. W zwi ązku z powy ższym nie przewiduje si ę wyznaczenia nowej zabudowy poza obszarami wyznaczonymi w planach miejscowych oraz poza jednostkami osadniczymi. Jednak że dopuszcza si ę lokalizowanie nowych siedlisk rolniczych poza w/w obszarami. Zabudowa zagrodowa jest ści śle zwi ązana z terenami rolniczymi i nie zmienia ich przeznaczenia, w zwi ązku czym uzupełnienie istniej ącej zabudowy o nowe siedliska rolnicze jest zgodne z przyj ętymi kierunkami rozwoju osadnictwa gminy Lipsk. Ponadto nale ży zaznaczy ć, że sporz ądzony bilans terenu opiera si ę na analizach obecnych warunków demograficznych, społecznych i ekonomicznych gminy Lipsk. Nie uwzgl ędnia natomiast sytuacji niespodziewanych np. nagłego wzrostu migracji ludno ści w zwi ązku z budow ą przej ścia granicznego w Lipszczanach, b ądź wzrostu emigracji ze wzgl ędu na pogł ębiaj ące si ę zubo żenie społecze ństwa. W miar ę potrzeb dopuszcza si ę mo żliwo ść

120

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 120 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

lokalizacji nowych terenów pod zabudow ę i stosownie do tego realizacj ę nowych planów miejscowych nie naruszaj ących ustale ń niniejszego studium. e) mo żliwo ści finansowania przez gmin ę wykonania sieci komunikacyjnych i infrastruktury technicznej oraz społecznej, słu żą cych realizacji zada ń własnych: Na podstawie „Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Lipsk do roku 2020" okre ślono mo żliwo ści finansowania przez gmin ę wykonania sieci komunikacyjnych i infrastruktury technicznej oraz społecznej, słu żą cych realizacji zada ń własnych. Wykonanie wyszczególnionych zada ń zaplanowano na lata 2014 – 2017 z perspektyw ą do roku 2021.

Tabela nr 61 Zadania gminne zaplanowane z perspektyw ą do roku 2021 L.P. Nazwa zadania Warto ść Źródło kosztorysowa finansowania [tys. zł] 1 Modernizacja i przebudowa uj ęcia wody w 246 164 - dotacja mie ście Lipsk 82 - środki własne 2 Budowa 3 zbiorczych oczyszczalni 720 482 - dotacja ścieków o przepustowo ści do 25 m 3/dob ę 238 - środki własne (Skieblewo, Kurianka, Krasne) wraz z systemem kanalizacji sanitarnej 3 Budowa przyzagrodowych oczyszczalni 2 400 1 608 - dotacja ścieków w ilo ści 200 szt. 792 - środki własne 4 Budowa przepompowni ścieków przy 850 570 - dotacja ul. Nowodworskiej i przebudowa kanałów 280 - środki własne sanitarnych w Lipsku oraz rozbudowa kanalizacji sanitarnej w ul. Saperów w Lipsku 5 Utworzenie punktu selektywnej zbiórki 180 153 - dotacja odpadów 27 - środki własne 6 Termomodernizacja budynku 350 środki własne Samorz ądowego Przedszkola w Lipsku 7 Termomodernizacja budynku remizy OSP 39 środki własne w Bartnikach 8 Termomodernizacja i przebudowa z 920 616 - dotacja rozbudow ą oraz remont budynku byłej 304 - środki własne szkoły w Krasnem na potrzeby świetlicy wiejskiej 9 Termomodernizacja oraz przebudowa i 340 228 - dotacja remont budynku byłej szkoły w Lipsku 112 - środki własne przy ul. Szkolnej na potrzeby działaj ących w gminie organizacji pozarz ądowych 10 Termomodernizacja i przebudowa oraz 200 134 - dotacja remont budynku byłej szkoły w 66 - środki własne Skieblewie na potrzeby świetlicy wiejskiej 11 Remont budynku Muzeum Regionalnego i 772 734 –dotacja budynku gospodarczego na działce nr 586, 38 - środki własne poło żonej w Lipsku przy ul. Rynek 2 12 Termomodernizacja i remont świetlicy w 100 100 – środki własne Kopczanach 13 Termomodernizacja oraz remont budynku 533 357 - dotacja świetlicy w Rygałówce, zagospodarowanie 176 - środki własne przyległego terenu i budowa boiska

121

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 121 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

sportowego o nawierzchni trawiastej przy Szkole Podstawowej w Rygałówce. 14 Adaptacja budynku po byłej szkole 80 środki własne podstawowej w Starych Le śnych Bohaterach, w cz ęś ci na świetlic ę wiejsk ą, w cz ęś ci na cele mieszkaniowe (mieszkania socjalne) 15 Termomodernizacja i remont budynku 47 środki własne socjalnego w Starych Le śnych Bohaterach 16 Monta ż paneli fotowoltaicznych na 180 Dotacja – 40%, śr. budynkach u żyteczno ści publicznej w wł mieszk. 60% mie ście i gminie Lipsk o ł ącznej mocy do (po życzka z NFO Ś) 30 kW (szkoła podstawowa w Lipsku) 17 Termomodernizacja budynku byłej szkoły 800 800 – dotacja w Kuriance i przebudowa budynku ze Wojewody zmian ą sposobu jego u żytkowania na Środowiskowy Dom Samopomocy 18 Przebudowa dróg publicznych 17 961 dotacja środki własne środki powiatu 19 Budowa kompleksu ście żek rowerowych 341 228 - dotacja na terenie gminy Lipsk o dl. 11 km, szer. 113 - środki własne ok. 1 m 20 Budowa parkingu przy ul. Zako ścielnej w 100 67 - dotacja Lipsku o pow. ok. 1760 m 2 33 - środki własne 21 Budowa gara żu OSP w Rygałówce 71 Środki własne 22 Budowa gara żu OSP w Lipsku 97 97 -Środki wł. gminy i OSP Lipsk 23 Przebudowa i modernizacja basenu 1 600 1072 - dotacja kąpielowego przy ul. Batorego w Lipsku 528 - środki własne wraz z budow ą studni gł ębinowej z infrastruktur ą do celów zaopatrzenia tego basenu w wod ę 24 Budowa sceny plenerowej przy M-GOK w 240 161 - dotacja Lipsku przy ul. Rynek. 79 - środki własne 25 Budowa boiska do piłki r ęcznej przy 150 101 - dotacja Zespole Szkół Samorz ądowych w Lipsku 49 - środki własne o pow. ok. 1000 m 2 26 Zagospodarowanie na cele rekreacyjne 26 dotacja terenu w Parku Miejskim w Lipsku środki własne Tabela nr 62 Wydatki gminy na poszczególne zadania pogrupowane na sieci komunikacyjne, techniczne i obiekty społeczne, słu żą ce realizacji zada ń własnych

L.P. Zadanie Warto ść kosztorysowa [tys. zł]

1 Sieci komunikacyjne 18 402

2 Sieci infrastruktury technicznej 4 396

3 Obiekty infrastruktury społecznej 6 545

122

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 122 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

f) Potrzeby inwestycyjne gminy wynikaj ące z konieczno ści realizacji zada ń własnych, zwi ązanych z lokalizacj ą nowej zabudowy na obszarach o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej oraz obszarach przeznaczonych w planach miejscowych pod zabudow ę: Lokalizacja nowej zabudowy na w/w obszarach jest zwi ązana z konieczno ści ą rozbudowy istniej ącej sieci komunikacyjnej i infrastruktury technicznej. Istniej ące obiekty infrastruktury społecznej zaspokajaj ą potrzeby mieszka ńców w zakresie bezpiecze ństwa, oświaty i nauki, kultury, opieki społecznej i słu żby zdrowia. Inwestycje zwi ązane z utrzymaniem i modernizacj ą w/w obiektów realizowane b ędzie w ramach potrzeb i posiadanych środków finansowych. Realizacja zada ń własnych gminy przewidzianych w „Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Lipsk do roku 2020" z perspektyw ą do 2021 roku w znacznym zakresie zaspokajaj ą potrzeby inwestycyjne gminy zwi ązane z lokalizacj ą nowej zabudowy na obszarach o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej oraz obszarach przeznaczonych w planach miejscowych pod zabudow ę. 9. STANU PRAWNEGO GRUNTÓW Według danych Starostwa Powiatowego w Augustowie stan władania gruntów w mieście i gminie Lipsk na dzie ń 01.01.2015r. przedstawia poni ższa tabela Tabela 63 Struktura własno ści gruntów w mie ście i gminie Lipsk

Miasto Tereny Suma Udział % w

Lipsk wsi kolumn stosunku do L.p. Władanie gruntów [ha] [ha] 3+4 powierzchni [ha] gminy 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. Skarb Pa ństwa 26 1751 1777 9,65 w tym grunty: - Zasobu Własno ści Rolnej 4 85 - w zarz ądzie Lasów Pa ństwowych -- 1127 - przekazane w u żytkowanie 16 263 wieczyste - spółek SP, przedsi ębiorstw -- 133 pa ństwowych - pozostałe 6 143 2. Grunty gmin i zwi ązków 40 383 423 2,30 mi ędzygminnych 3. Grunty osób fizycznych 400 15419 15819 85,87 4. Grunty spółdzielni 3 -- 3 0,02 5. Grunty ko ściołów 13 32 45 0,24 6. Wspólnoty gruntowe -- 22 22 0,12 7. Grunty powiatów 8 48 56 0,30 8. Grunty województwa 5 66 71 0,39 9. Grunty spółek prawa handlowego 3 28 31 0,17 10. Grunty pozostałe -- 174 174 0,94 Razem: 18 421 ha 100%

123

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 123 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Z analizy struktury własno ści wynika, że podstawow ą form ą własno ści w rolnictwie w gminie Lipsk jest gospodarka indywidualna, we władaniu której znajduje si ę 97% powierzchni u żytków rolnych. Według stanu na dzie ń 01.01.2015r. liczba gospodarstw rolnych stanowi ących własno ść osób fizycznych wynosi 2232, natomiast stanowi ących własno ść osób prawnych 31. Na terenie gminy funkcjonuje 2263 gospodarstw rolnych dane pochodz ące z Urz ędu Miasta Lipsk na dzie ń 01.01.2015r. Tabela 64 Struktura gospodarstw rolnych według ich powierzchni w 2015 roku Ilo ść gospodarstw Ilo ść gospodarstw Zakres powierzchni osób fizycznych osób prawnych 0,0 - 0,4999 ha 618 sztuk 12 sztuk 0,5 - 0,9999 ha 150 sztuk 4 sztuk 1,0 - 1,4999 ha 152 sztuk 0 sztuk 1,5 - 1,9999 ha 96 sztuk 1 sztuk 2,0 - 2,9999 ha 196 sztuk 3 sztuk 3,0 - 4,9999 ha 209 sztuk 3 sztuk 5,0 - 6,9999 ha 173 sztuk 1 sztuk 7,0 - 9,9999 ha 210 sztuk 1 sztuk 10,0 - 14,9999 ha 241 sztuk 2 sztuk 15,0 - 19,9999 ha 100 sztuk 2 sztuk 20,0 - 29,9999 ha 62 sztuk 1 sztuk 30,0 - 49,9999 ha 24 sztuk 1 sztuk 50,0 - 99,9999 ha 1 sztuk 0 sztuk 100,0 ha i powy żej 0 sztuk 0 sztuk

Jak wynika z powy ższego zestawienia w śród gospodarstw rolnych stanowi ących własno ść osób fizycznych dominuj ą gospodarstwa o powierzchni do 0,5 ha - 618 sztuk (stanowi ą one około 28% liczby wszystkich gospodarstw). Około 10% wszystkich gospodarstw stanowi ą gospodarstwa rolne o powierzchni od 10,0 ha do 14,9999 ha, od 7,0 do 9,9999ha oraz od 3,0 ha do 4,9999 ha. Na terenie gminy Lipsk wyst ępuje jedno gospodarstwo rolne o powierzchni od 50,0 do 99,9999 ha, nie występuje natomiast gospodarstwo przekraczaj ące 100 ha. Wśród gospodarstw rolnych stanowi ących własno ść osób prawnych dominuj ą gospodarstwa o powierzchni do 0,5 ha - 12 sztuk (stanowi ą one około 39% liczby wszystkich gospodarstw). Około 10% wszystkich gospodarstw stanowi ą gospodarstwa rolne o powierzchni od 2,0 ha do 2,9999 ha oraz od 3,0 do 4,9999ha. Na terenie gminy Lipsk nie wyst ępuj ą gospodarstwa rolne o powierzchni przekraczaj ącej 50 ha.

124

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 124 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

10. WYST ĘPOWANIA OBSZARÓW NATURALNYCH ZAGRO ŻEŃ GEOLOGICZNYCH W granicach gminy Lipsk nie wyst ępuj ą obszary naturalnych zagro żeń geologicznych.

11. WYST ĘPOWANIA UDOKUMENTOWANYCH ZŁÓ Ż KOPALIN, ZASOBÓW WÓD PODZIEMNYCH ORAZ UDOKUMENTOWANYCH KOMPLEKSÓW PODZIEMNEGO SKŁADOWANIA DWUTLENKU W ĘGLA 11.1.Tereny powierzchniowej eksploatacji surowców Na terenie gminy Lipsk wyst ępuj ą udokumentowane zło ża kruszywa naturalnego, cz ęść z nich jest eksploatowana w chwili obecnej, tj: „ Żabickie", „Bartniki III", „ Żabickie I", „Lipsk III", „Lipsk I", „Bartniki II", „Lipsk Kolonie", „Kopczany", „ Żabickie II", „Lipszczany II", „Staro żyńce II". W kwietniu 2015r. Starosta Augustowski zatwierdził dokumentacj ę geologiczn ą zło ża piasku ze żwirem „Bartniki IV". Zło że zlokalizowane jest na działce nr geod. 53/3 w Bartnikach (obr ęb nr 0001) i stanowi udokumentowane zło że kruszywa naturalnego. Według stanu na dzie ń 31 grudnia 2014r. zasobno ść zło ża wynosiła 893.056 ton. Starosta Augustowski w listopadzie 2012r. wydał decyzj ę o zako ńczeniu rekultywacji gruntów poeksploatacyjnych na zło żu „Lipsk II" zlokalizowanym w obr ębie działek nr geod. 114 i 115 we wsi Lipsk. Zgodnie z zapisami decyzji „wykonano rekultywacj ę gruntów polegaj ącą na wyprofilowaniu skarb wyrobiska do bezpiecznego k ąta nachylenia oraz wyrównaniu sp ągu wyrobiska". W koncesji na wydobywanie kruszywa okre ślono ł ączne wydobycie ze zło ża Lipsk II 75 040 ton piasku ze żwirem oraz 132 245 piasku. Decyzj ą z dnia 27 stycznia 2015r. Starosta Augustowski zobowi ązał Star-Krusz Sp. z o.o. w Augustowie do wykonania rekultywacji gruntów w obr ębie działek nr geod. 341, 342, 631, 532, 633 w Lipsku po eksploatacji zło ża kruszywa naturalnego „Staro żyńce I" gmina Lipsk. Jako kierunek rekultywacji okre ślono rolny. Tabela 65 Eksploatowane zło ża kruszywa naturalnego

L.P. Nazwa zło ża Lokalizacja Projektowane Koncesja wydobycie kruszywa ze zło ża 1 Lipsk I Działka nr geod. 111/1 w 66 515 ton, z dnia 04.08.2003r. Lipsku roczne wydobycie OS-III-7512/2/2/03 do 20 000m 3 Wa żno ść do 30.08.2018r. 2 Lipsk Działki nr geod. 105, z dnia 14.07.2005r. Kolonie 106/2 we wsi Kolonie 1 203 337ton ŚR.IV-7412/II/112/05/BR Lipsk Wa żno ść do 30.11.2015r. 3 Żabickie Działki nr geod. 227, 229 154,833 tys. ton z dnia 09.10.2006r. w miejscowo ści Żabickie piasku ze żwirem OS.7510/2/06 Wa żno ść do dnia 30.10.2016r. 4 Kopczany Działki nr geod. 49/2, 474,7 tys. ton piasku z dnia 11.08.2008r. 49/3 obr ęb Kopczany ze żwirem, roczne OS.7510/4/08 wydobycie do 20 Wa żno ść do 30.07.2023r. 000m 3 5 Bartniki II Działki nr geod. 162, 165 180, 782 tys. ton z dnia 04.12.2009r. obr ęb Bartniki piasku ze żwirem, OS.7510/5/09 roczne wydobycie do Wa żno ść do 04.12.2019r. 20 000m 3

125

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 125 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

6 Żabickie I Działka nr geod. 172 w 87 303 ton, z dnia 08.08..2011r. miejscowo ści Żabickie roczne wydobycie OS.6522.8.2011 do 20 000m 3 Wa żno ść do 08.08..2020r. 7 Lipsk III Działki nr geod. 114, 115 284,645 ton, z dnia 25.01.2012r. we wsi roczne wydobycie OS.6522.12.2011 do 20 000m 3 Wa żno ść do 25.01.2027r . 8 Żabickie II Działka nr geod. 174 w miejscowo ści Żabickie, z dnia 05.06.2012r. dz. nr geod. 242 w 246 903 ton OS.6522.6.2012 Skieblewie Wa żno ść do 25.01.2027r. 9 Bartniki III Działki nr geod. 100, 101 313 233 ton, z dnia 09.06.2011r. obr ęb Bartniki roczne wydobycie OS.6522.5.2011 do 20 000m 3 Wa żno ść do 09.06.2021r. 10 Lipszczany II Działki nr geod. 4, 7, 9, brak danych z dnia 03.06.2013r. 11, 13, 15, 17, 20 obr ęb DIS-III.7422.8.2013 Dolinczany, dz. nr geod. Wa żno ść do 31.10.2017r. 315 we wsi Rakowicze 11 Staro żyńce II Działki nr geod. 457/1, 341 206 ton z dnia 28.07.2014r. 457/2 w miejscowo ści piasku ze żwirem GP.6522.2.2014 Staro żyńce Wa żno ść do 28.07.2034r.

11.2 Wody podziemne Na obszarze gminy wyst ępowanie wód podziemnych ma charakter zró żnicowany. Najpłytsze wyst ępowanie wody zwi ązane jest z holoce ńskimi aluwiami w obr ębie dolin i obni żeń, gdzie zwierciadło wody układa si ę na gł ęboko ści mniejszej ni ż 1 m od powierzchni terenu. Natomiast na terenie wysoczyzny morenowej wody podziemne wyst ępuj ą na ró żnych gł ęboko ściach w zale żno ści od zalegania piasków i żwirów mi ędzymorenowych jako podstawowych warstw wodono śnych. W piaskach i żwirach swobodne zwierciadło wód gruntowych wyst ępuje na gł ęboko ści wi ększej od 8 do 15 m i wi ęcej. Wody wysoczyznowe wyst ępuj ą na piaskach pod glin ą układaj ą si ę płytko do 8 – 10 m od powierzchni terenu. Obszary wzgórz i pagórków charakteryzuj ą si ę gł ęboko zalegaj ącym I poziomem zwierciadła wód podziemnych. Wody ujmowane s ą tu na gł ęboko ściach ni żej ni ż 30 m. Na obszarach gliniastych wody gruntowe wyst ępuj ą bezpo średnio na warstwach o słabej przepuszczalno ści, gł ęboko ść ich zalegania waha si ę od 2 do 6 m nie tworz ąc poziomu ci ągłego. S ą to wody uzale żnione od intensywno ści i wielko ści opadów. W okresie suszy mog ą wyst ępowa ć niedobory a w okresie intensywnych opadów mog ą wyst ępowa ć tzw. wierzchówki.

11.3 Wyst ępowanie udokumentowanych kompleksów podziemnego składowania dwutlenku w ęgla Na terenie miasta i gminy Lipsk nie wyst ępuj ą udokumentowane kompleksy podziemnego składowania dwutlenku w ęgla

12. WYST ĘPOWANIA TERENÓW GÓRNICZYCH WYZNACZONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODR ĘBNYCH Zgodnie z prawem geologicznym i górniczym przez pojęcie terenu górniczego nale ży rozumie ć przestrze ń obj ęta przewidywanymi szkodliwymi wpływami robót górniczych zakładu górniczego. Bli źniaczym poj ęciem jest obszar górniczy, w obr ębie którego dozwolone jest prowadzenie działalno ści koncesjonowanej w zakresie eksploatacji, podziemnego bezzbiornikowego magazynowania substancji czy podziemnego składowania odpadów oraz prowadzenia robót górniczych niezb ędnych do wykonywania koncesji.

126

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 126 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Zgodnie z przepisami prawa obszar górniczy podlega wpisowi do rejestru obszarów górniczych. Na terenie gminy Lipsk wyst ępuj ą nast ępuj ące obszary górnicze: „ Żabickie", „Bartniki III", „ Żabickie I", „Lipsk III", „Lipsk I", „Bartniki II", „Lipsk Kolonie", „Kopczany", „ Żabickie II", „Lipszczany II", „Staro żyńce II". W kwietniu 2015r. Starosta Augustowski zatwierdził dokumentacj ę geologiczn ą zło ża piasku ze żwirem „Bartniki IV". Zło że zlokalizowane jest na działce nr geod. 53/3 w Bartnikach (obr ęb nr 0001), teren górniczy i obszar górnicze nie zostały wyodr ębnione. Tabela 66 Zestawienie terenów górniczych w gminie Lipsk

L.P. Nazwa zło ża Lokalizacja Powierzchnia Powierzchnia kruszywa obszaru terenu górniczego górniczego 1 Lipsk I Działka nr geod. 111/1 w Lipsku 6 891m 2 12 565m 2 2 Lipsk Działki nr geod. 105, 106/2 Kolonie we wsi Kolonie Lipsk Pole A - 31 Pole A - 38 805m 2 642m 2 Pole B - 24 Pole B - 29 655m2 622m 2 3 Kopczany Działki nr geod. 49/2, 49/3 obr ęb Kopczany 1,93ha 2,76ha 4 Bartniki II Działki nr geod. 162, 165 obr ęb Bartniki 1,96ha 2,81ha 5 Żabickie I Działka nr geod. 172 13 220m2 19 426m2 w miejscowo ści Żabickie 6 Lipsk III Działki nr geod. 114, 115 we wsi Kolonie Lipsk 18 620m 2 29 960m 2 7 Żabickie II Działka nr geod. 174 w miejscowo ści Żabickie, dz. nr geod. 242 w Skieblewie 19 991m 2 19 991m 2 8 Bartniki III Działki nr geod. 100, 101 obr ęb Bartniki 19 449m 2 24 406m 2 9 Lipszczany II Działki nr geod. 4, 7, 9, 11, 12,31ha 14,15ha 13, 15, 17, 20 obr ęb Dolinczany, dz. nr geod. 315 we wsi Rakowicze 10 Staro żyńce II Działki nr geod. 457/1, 457/2 w miejscowo ści Staro żyńce 26 446m 2 26 446m 2 11 Żabickie Działki nr geod. 227, 229 1,60ha 1,85ha w miejscowo ści Żabickie

Starosta Augustowski wydał dwie decyzje dotycz ące rekultywacji gruntów poeksploatacyjnych: 1) na zło żu LIPSK II w obr ębie działek nr geod. 114 i 115 we wsi Lipsk. W decyzji z dnia 27.11.2012r. uznano zako ńczenie rekultywacji na w/w gruntach. W ramach rekultywacji

127

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 127 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

wykonano wyprofilowanie skarp wyrobiska do bezpiecznego k ąta nachylenia oraz wyrównanie sp ągu wyrobiska; 2) zobowi ązanie do wykonania rekultywacji gruntów w obrębie działek nr geod. 341, 342, 631, 532, 633 po eksploatacji zło ża kruszywa naturalnego „Staro żyńce I" gm. Lipsk do dnia 31.05.2015r. Decyzja z dnia 27.01.2015r. jako kierunek rekultywacji okre śliła rolny.

13. STANU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ, W TYM STOPNIA UPORZ ĄDKOWANIA GOSPODARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ, ENERGETYCZNEJ ORAZ GOSPODARKI ODPADAMI 13.1 Infrastruktura komunikacyjna 13.1.1 Komunikacja drogowa Drogi wojewódzkie - droga wojewódzka nr 664 Augustów- Lipsk- Granica Państwa, klasa techniczna Z/G/Z - na odcinku Augustów-Lipsk planowane jest dostosowanie drogi do parametrów klasy G i zmiana kategorii na drog ę krajow ą z planowanym nowym drogowym przej ściem granicznym w miejscowo ści Lipszczany, - droga wojewódzka nr 673 Lipsk – Dąbrowa Białostocka – Sokółka, klasa techniczna G/Z - na odcinku Lipsk-Dąbrowa Białostocka planowane jest dostosowanie drogi do parametrów klasy G. Drogi powiatowe - droga nr 1228B Sztabin-Krasnybór-Jastrz ębna-Lipsk - droga nr 1234B Gruszki-Rubcowo-Skieblewo-droga 664 - droga nr 1235B Kurianki-Starozy ńce-Bartniki-droga 1237B - droga nr 1236B Lipsk-Rogo żynek - droga nr 1237B Kopczany-Bartniki-Wołkusz-Sołojewszczyzna - droga nr 1238B Kopczany-Dulkowszczyzna-St. Rogo żyn-Rogo żynek - droga nr 1239B Rakowicze-Lichosielce - droga nr 1240B Rygałówka-Dolinczany-Panarlica-Dubaśno-dr. 670 - droga nr 1231B od drogi 664-Krasne Ogólna długo ść dróg powiatowych wynosi 77,51km. Tabela 67 Wykaz ulic miejskich w Lipsku w Powiatowym Zarz ądzie Dróg

L.p. Nr ulicy Nazwa ulicy Długo ść [km] 1 2568B Aleja 400 - lecia 0,804 2 2569B Ko ścielna 1,320 3 2570B Miejska 0,390 4 2571B Rynek 0,610 5 2572B Saperów 1,030 6 2573B Stolarska 0,450 7 2574B Zamiejska 0,650 Razem 5,254

128

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 128 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Drogi gminne Tabela 68 Wykaz dróg gminnych Lp. Nr drogi Przebieg drogi Długo ść Rodzaj Szeroko ść Szeroko ść [km] nawierzchni jezdni pasa [m] drogowego [m] 1 G102731 ul. Szkolna 0,252 Bitumiczna 5,8 7,0 – 16,0 2 G102732 ul. Nowodworska 0,402 Bitumiczna 6,3 - 7,0 13,0-17,0 3 G102733 ul. Le śna 0,338 Gruntowa 2,5 7,0 3A G102733 ul. Zacisze 0,432 Gruntowa 2,5-3,0 8,0 G102734 ul. Lipowa, 0,262 Bitumiczna 5,0 8,0 i 12,0 4. 0,160 Żwirowa 3,5 – 5,0 0,422 Razem 4A G102734 ul. Pusta, 1,018 Bitumiczna 5,8 – 6,0 6,0-14,0 4B G102734 ul. Ogrodowa 0,390 Bitumiczna 6,0 9,0-12,0 ul. Rybacka 0,175 Gruntowa 2,5-3,2 6,0-8,0 G102735 0,198 Płyta bet. 3,0 5. 0,080 Żwirowa 5,0-5,3 0,453 Razem G102736 ul. Cicha 0,180 Z płyt 4,5 6,0 6 betonowych 7 G102737 ul. Żłobikowskiego 0,245 Bitumiczna 5,7-5,9 11,0-13,0 8 G102738 ul. Słoneczna 0,348 Bitumiczna 6,0 12,0 ul. Zako ścielna 0,640 Bitumiczna 4,0-5,8 6,0-12,0 9 G102739 0,204 Gruntowa 3,5-4,0 0,844 Razem 10 G102740 ul. Krótka 0,090 Bitumiczna 6,0 10,0-15,0 11 G102741 ul. Górna 0,234 Bitumiczna 5,8 10,0 12 G102742 ul. Dolna 0,247 Bitumiczna 5,6-6,0 6,0-8,0 13 G102743 ul. Rzemie ślnicza 0,210 Bitumiczna 4,8 7,5 14 G102744 ul. Wesoła 0,220 Bitumiczna 5,8 10,0 G102807 ul. Ja śminowa 0,241 Gruntowa 2,5-3,0 12,0 14A 0,111 Żwirowa 5,0-5,3 0,352 Razem 15 G102745 ul. Kasztanowa 0,311 Bitumiczna 6,2 11,0 Od drogi woj. Nr 673 - 1,570 Bitumiczna 5,0-6,0 9,0-14,0 16 G102746 Ul. Jermakowicza do drogi woj. Nr 664 G102747 ul. Grodzie ńska do 2,404 Bitumiczna 5,2-7,6 9,0-16,0 17 drogi woj. Nr 664 Nowe Le śne Bohatery - 0,576 Żwirowa 4,2-5,0 7,0-12,0 Stare Le śne Bohatery - 0,469 Bitumiczna 5,0 18 G102748 droga powiatowa nr 1,045 Razem 1237B

Nowe Le śne Bohatery - 0,618 Żwirowa 5,2-5,5 6,0-10,0 droga powiatowa nr 0,312 Bitumiczna 5,0 19 G102749 1237B 0,150 Gruntowa 3,5 1,080 Razem od drogi nr. 102782 - 3,530 Gruntowa 2,8-3,2 7,0-10,0 20 G102750 Bartniki - granica pa ństwa 21 G102751 Skieblewo /od drogi 3.690 żwirowa 5,0-6,3 6,0-12,0

129

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 129 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

powiatowej nr 1234B/ do drogi pow. Nr 1235B Kolonia Lipsk – od 0,340 Żwirowa 4,0 6,0 22 G102752 drogi woj. Nr 664 do 0,450 Gruntowa 3,0 drogi G102778 0,790 Razem od drogi powiatowej nr 2,000 żwirowa 3,0-3,5 3,5-6,0 23 G102753 1228B - Nowy Lipsk 1,240 Gruntowa 2,0 3,240 Razem od drogi powiatowej nr 0,770 Żwirowa 3,0-4,8 12,0 24 G102754 1239B -Rakowicze - 0,060 Gruntowa 3,0 granica pa ństwa 0,830 Razem Od drogi pow. Nr 1,680 żwirowa 4,0 12,0 25 G102755 1239B – Lipszczany – do drogi woj. Nr 664 we wsi Rakowicze od 1,175 Bitumiczna 3,0 9,0 dr. pow. Nr 1239B do 0,800 Żwirowa 3,0 26 G102756 granicy pa ństwa 1,975 Razem

od drogi powiatowej 2,065 żwirowa 3,8 6,0 27 G102757 nr 1240B -Rygałówka – Jaczniki Kol od drogi nr. G102760/ - 0,705 Żwirowa 5,0 9,0-12,0 28 G102758 Jaczniki – Jaczniki kol. 0,465 Bitumiczna 1,170 Razem od drogi nr G102760 2,485 Gruntowa 2,8- 3,2 7,0- 13,0 29 G102759 /Dulkowszczyzna/ - do 0,745 Żwirowa 3,5 drogi G102760 /Siółko/ 3,230 Razem Lipsk - Kurianka 9,951 Bitumiczna 5,0 8,0- 15,0 30 G102760 Dulkowszczyzna - Jaczniki- Siółko Jaczniki- / od drogi 1,805 Żwirowa 3,5-4,0 4,0 – 9,0 G102760/ - do drogi 31 G102761 woj. Nr 664 /przystanek PKS/ Od drogi pow. Nr 1,874 Bitumiczna 3,5- 5,0 9,0- 10,0 1238B -wie ś Stary 32 G102762 Rogo żyn – do drogi G102766 od drogi powiatowej nr 2,595 żwirowa 4,0 5,0 -12,0 1238B /Stary Rogo żyn 33 G102763 – Rogo żyn ko ńce – do drogi pow. Nr 1238B Stary Rogo żyn od drogi 2,290 żwirowa 4,2 – 5,0 7,0-12,0 G102762 do mostu na 34 G102764 rzece Biebrzy - granica gminy od drogi powiatowej nr 1,980 Gruntowa 2,8-3,0 3,0 35 G102765 1238B do drogi G102764 Jaczniki – od drogi 1,590 żwirowa 3,5- 5,0 6,0-12,0 36 G102766 G102758 - Stary Rogo żyn

130

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 130 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Od drogi G102766 0,350 żwirowa 4,5 9,0 droga do wsi Stary 37 G102767 Rogo ży – droga wewn ętrzna Granica gminy – wie ś 0,065 Gruntowa 3,0 9,0 38 G102768 Lubinowo – granica 1,735 Żwirowa 3,5 gminy 1,800 Razem Lubinowo - granica 0,640 Gruntowa 3,0 5,0 39 G102769 gminy 0,645 Żwirowa 3,5- 4,0 1,285 Razem Od drogi pow. Nr 1,430 Gruntowa 2,8- 3,2 5,0-9,0 1237B Wołkusz – 40 G102770 Sołojewszczyzna – rz. Wołkuszanka Staro żyńce /od drogi 3,265 Gruntowa 2,6-3,0 3,0-12,0 41 G102771 G102805/- rzeka Wołkuszanka Od drogi nr G102773 0,605 Żwirowa 3,0-3,2 3,0-6,0 42 G102772 /Dulkowszczyzna / do 0,455 Gruntowa 2,5-2,8 drogi pow. nr. 1237B 1,060 Razem od drogi wojewódzkiej 1,700 Żwirowa 4,0-4,5 4,0-8,0 nr 664 - Kurianka 0,705 Gruntowa 2,5 43 G102773 /kolonia/ 2,405 Razem

od drogi powiatowej 1,570 Gruntowa 3,0 4,0-5,0 44 G102774 nr1235B - Kurianka 0,750 Żwirowa 3,5-4,5 /kolonia/ 2,320 Razem Od drogi pow. Nr 1,940 Bitumiczna 3,7- 4,0 4,0-13,0 45 G102775 1234B - Żabickie - 2,620 Żwirowa 3,8-5,0 Staro żyńce 4,560 Razem od drogi powiatowej nr 2,110 Gruntowa 2,5-3,5 9,0-12,0 46 G102776 1234B do granicy 0,800 Żwirowa 3,5 obr ębu wsi Kurianka 2,910 Razem od drogi 0,660 Gruntowa 3,0 -3,5 5,0-7,0 woj. Nr 664 do drogi 0,250 Żwirowa 4,0 47 G102777 G102751 /grunty wsi 0,910 Razem Kurianka/ od drogi powiatowej nr 2,940 Żwirowa 3,0 5,0 1234B /Skieblewo/ do 48 G102778 drogi G102777 /Kurianka/ Od drogi pow. Nr 1,800 Żwirowa 4,5 4,0-8,0 49 G102779 1231B /Krasne/ – do wsi Podwołkuszne wie ś Kopczany, od 2,205 Żwirowa 3,0-4,0 6,0 drogi 0,350 Gruntowa 2,5 G102781/równoległa 2,555 Razem 50 G102780 do drogi powiatowej nr 1237B /- do granicy pa ństwa Kopczany /przystanek 0,200 Żwirowa 3,5 5,0 – 6,0 51 G102781 PKS/ - Kopczany – do 2,175 Gruntowa 2,5-3,0 drogi G102787 2,375 Razem

131

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 131 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Kopczany /od drogi 2,015 Gruntowa 2,5-3,0 6,0-9,0 powiatowej NR 1237B) 0,700 Żwirowa 3,0 52 G102782 do Bartniki kol. /droga 2,715 Razem 102783 od drogi powiatowej nr 2,195 żwirowa 3,,5-4,0 6,0-12,0 53 G102783 1235B – Bartniki kol – do drogi pow.Nr 1235B od drogi powiatowej 1,655 Gruntowa 2,8-3,2 9,0 54 G102784 nr 1235B do drogi 0,220 Żwirowa 4,0 G102782 1,875 Razem Rakowicze /od drogi 2,575 Żwirowa 3,0-6,4 8,0-15,0 wojewódzkiej nr 664/ - 0,280 Gruntowa 3,5-4,0 55 G102785 droga pow. Nr 1240B – 2,855 Razem Lipszczany /wie ś/ – do drogi nr 664 Kopczany /od dr. 1,045 Żwirowa 2,8-3,3 28,0 56 G102786 powiatowej nr 1237B/ do granicy pa ństwa Kopczany /od drogi 4,590 Bitumiczna 4,0 9,0-15,0 powiatowej nr 1237B/ 57 G102787 do drogi woj. Nr 664 /Siółko/ Od drogi G102747 - 0,340 Żwirowa 3,0 6,0 58 G102788 Kolonia Lipsk 2,030 Gruntowa 3,0 2,370 Razem Jasionowo /od drogi 0,810 Gruntowa 3,0 4,0-5,0 59 G102789 wojewódzkiej nr 664/ - do drogi G102791 Nowy Lipsk /od drogi 2,770 Gruntowa 3,0- 4,5 6,0 powiatowej nr 1228B/ - 60 G102790 droga wojewódzka nr 664 Jasionowo /od drogi 1,120 Gruntowa 3,0 6,0-12,0 wojewódzkiej nr 664/ - 0,890 Żwirowa 3,0 61 G102791 Krasne /do drogi 2,010 Razem G102779/ Od drogi pow. Nr 0,530 Gruntowa 2,5-3,0 5,0-9,0 62 G102792 1231B – Krasne 0,200 Bitumiczna 2,5 0,730 Razem Wy żarne – Krasne do 1,535 Gruntowa 3,0 5,0-15,0 dr. pow. Nr 1231B 0,350 Żwirowa 3,0-3,5 63 G102793 1,885 Razem

od drogi wojewódzkiej 1,225 Żwirowa 3,0-4,0 5,0-9,0 64 G102794 nr 664 – Wy żarne

Wołkusz /od drogi 0,145 Brukowcowa 5,0 12,0 – 14,0 powiatowej nr 1237B/ 65 G102795 - do granicy gminy /most na rz. Wołkuszance/

132

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 132 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

od drogi powiatowej 0,830 Gruntowa 3,0 6,0 66 G102796 nr1228B do Jasionowo 0,600 Żwirowa 3,5 kol. 1,430 Razem od drogi G102803 – 1,613 Bitumiczna 3,5-3,8 6,0 67 G102797 Dolinczany Nowe – granica gminy Od drogi G102803 – 0,265 Gruntowa 2,5 12,0 68 G102798 Dolinczany – granica 0,610 Żwirowa 2,6-3,0 pa ństwa 0,875 Razem od drogi powiatowej nr 1,760 żwirowa 3,0 – 5,0 6,0-12,0 69 G102799 1240B – Dolinczany Stare Wie ś Jałowo /od drogi 0,590 Bitumiczna 2,7-5,3 3,0-9,0 70 G102800 woj. Nr 673/ 0,130 Żwirowa 4,0 0,720 Razem Wie ś Jałowo /od drogi 0,400 Żwirowa 4,2-4,7 7,0-12,0 71 G102801 woj. Nr 673/ 0,330 Gruntowa 3,0 0,730 Razem Wieś Jałowo /od drogi 0,550 Gruntowa 2,5 5,0 72 G102802 woj. Nr 673/

Lipszczany /od drogi 2,800 Bitumiczna 4,5-4,7 10,0-12,0 G102803 wojewódzkiej nr 664/ - 73 Dolinczany – granica gminy Staro żyńce /od drogi 1,705 Gruntowa 3,0 6,0-8,0 powiatowej nr 1235B/ - 74 G102804 Stare Le śne Bohatery / do drogi powiat. Nr 1237B/ Staro żyńce /od drogi 1,955 Żwirowa 3,2- 3,5 6,0-10,0 75 G102805 powiatowej nr 1235B/ do drogi G102775 Od drogi G102760 - 1,250 Bitumiczna 6,0 12,0 76 G102806 Wie ś Kurianka- do drogi woj. Nr 664 RAZEM: 131,945km

13.1.2 Komunikacja zbiorowa Obsługa ludno ści w gminie Lipsk odbywa si ę transportem autobusowym. Przez jej teren prowadzone s ą relacje o znaczeniu mi ędzygminnym i wewn ątrzgminnym. Obszar gminy Lipsk obsługiwany jest przez PPKS Białystok lini ą D ąbrowa Białostocka – Lipsk. Są to nieliczne kursy autobusów, niewystarczaj ące dla potrzeb mieszka ńców. W zdecydowanej wi ększo ści mieszka ńcy korzystaj ą z własnych samochodów osobowych. 13.1.3 Charakterystyka stanu technicznego dróg publicznych Drogi wojewódzkie - Droga wojewódzka nr 664 o znaczeniu regionalnym III klasy technicznej (G i Z), o nawierzchni twardej, ulepszonej bitumicznej- Augustów-Lipsk-Granica Pa ństwa.

133

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 133 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

- Droga wojewódzka nr 673 o znaczeniu regionalnym IV klasy technicznej (G), o nawierzchni twardej, ulepszonej bitumicznej- Lipsk-Bąbrowa Białostocka- Sokółka. Drogi powiatowe - droga nr 1228B Sztabin-Krasnybór-Jastrz ębna-Lipsk o nawierzchni twardej, bitumicznej; - droga nr 1234B Gruszki-Rubcowo-Skieblewo-droga 664 o nawierzchni twardej, bitumicznej; - droga nr 1235B Kurianki-Starozy ńce-Bartniki-droga 1237B o nawierzchni gruntowej utwardzonej; - droga nr 1236B Lipsk-Rogo żynek o nawierzchni twardej, bitumicznej; - droga nr 1237B Kopczany-Bartniki-Wołkusz-Sołojewszczyzna o nawierzchni twardej, bitumicznej; - droga nr 1238B Kopczany-Dulkowszczyzna-St. Rogo żyn-Rogo żynek o nawierzchni cz ęś ciowo gruntowej utwardzonej oraz twardej, bitumicznej; - droga nr 1239B Rakowicze-Lichosielce o nawierzchni gruntowej utwardzonej; - droga nr 1240B Rygałówka-Dolinczany-Panarlica-Duba śno-dr. 670 o nawierzchni cz ęś ciowo gruntowej utwardzonej oraz twardej, bitumicznej; - droga nr 1231B od drogi 664-Krasne - twarda, tłuczniowa. Drogi gminne Na terenie gminy znajduj ą si ę drogi gminne publiczne o nawierzchni: - bitumicznej - około 36,1km, - gruntowej - około 41km, - żwirowej - około 50,6km, - z płyt betonowych - około 0,4km. Z analizy układu dróg publicznych wynika, że sie ć tych dróg jest wystarczaj ąca do obsługi istniej ącej sieci osadniczej. Stan techniczny niektórych dróg jest jednak niezadowalaj ący. Nale żałoby d ąż yć do poprawy parametrów technicznych odpowiadaj ących wymogom zwi ększaj ącego si ę nat ęż enia ruchu oraz bezpiecze ństwa (poprzez odpowiednie parametry pasów jezdni i utwardzenia bitumiczne). 13.2 Infrastruktura techniczna 13.2.1 Zaopatrzenie w wod ę

Na terenie Gminy Lipsk eksploatowane s ą trzy komunalne uj ęcia wody: Lipsk, Skieblewo, Krasne. Cz ęść terenu gminy dodatkowo zaopatrywana jest w wod ę z uj ęć wody w Choru żowce (gmina Nowy Dwór) i Stock (gmina D ąbrowa Białostocka).

Uj ęcie wody Lipsk wybudowane zostało w 1974r. i składa si ę z trzech studni o gł ęboko ści ostatecznej 45m, 45m i 54m. Jedna ze studni stanowi alternatywne źródło poboru wody. Maksymalna wydajno śc eksploatacyjna uj ęcia wynosi 70m 3/h, natomiast w stosunku rocznym wynosi 337625m 3/rok. Pozwolenie wodnoprawne na pobór wody wydane w dniu 26.06.2013r. przez Starost ę Augustowskiego wa żne jest do dnia 26.06.2033r. Dla przedmiotowego uj ęcia wody nie wyznaczono strefy ochrony po średniej.

Uj ęcie wody Skieblewo wybudowane zostało w 1992r. i składa si ę z dwóch studni o gł ęboko ści ostatecznej 33m i 34m. Obie studnie stanowi ą czynne źródło poboru wody. Maksymalna wydajno śc eksploatacyjna uj ęcia wynosi 32m 3/h, natomiast w stosunku rocznym

134

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 134 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

wynosi 280320m 3/rok. Pozwolenie wodnoprawne na pobór wody wydane w dniu 10.12.2012r. przez Starost ę Augustowskiego wa żne jest do dnia 10.12.2022r. Dla przedmiotowego uj ęcia wody nie wyznaczono strefy ochrony po średniej. Uj ęcie wody Krasne wybudowane zostało w 1989r. i składa si ę z jednej czynnej studni o gł ęboko ści ostatecznej 52m. Maksymalna wydajno śc eksploatacyjna uj ęcia wynosi 32m 3/h, natomiast w stosunku rocznym wynosi 280320m 3/rok. Pozwolenie wodnoprawne na pobór wody wydane w dniu 10.12.2012r. przez Starostę Augustowskiego wa żne jest do dnia 10.12.2022r. Dla przedmiotowego uj ęcia wody nie wyznaczono strefy ochrony po średniej. Dane dotycz ące sieci wodoci ągowych na terenie gminy Lipsk: 1) wodoci ąg Lipsk : a) długo ść całej sieci wodoci ągowej - 15 648m, b) aktualna liczba ludno ści zaopatrywane w wod ę - Lipsk 2400, c) wydajno ść wodoci ągowa - 1680 m 3/dob ę, d) średni dobowy pobór wody - 382 m 3/dob ę, e) ilo ść ujmowanej wody - 195 m 3/dob ę, 2) wodoci ąg Skieblewo - a) zaopatrywane miejscowo ści - Skieblewo, Żabickie, Kolonia Lipsk, Lipsk, Kurianka, Dulkowszczyzna, Jaczniki, Rakowicze, Lichosielce, Kopczany, Bartniki, Staro żyńce, Bohatery Stare i Nowe, Wołkusz, Lubinowo, Rogożyn Stary i Nowy, Rogo żynek, przepompownia Rakowicze, b) długo ść całej sieci wodoci ągowej - 101 384m, c) aktualna liczba ludno ści zaopatrywane w wod ę - 1 444, d) wydajno ść wodoci ągowa - 768 m 3/dob ę, e) średni dobowy pobór wody - 384 m 3/dob ę, f) ilo ść ujmowanej wody - 187 m 3/dob ę, 3) wodoci ąg Krasne - a) zaopatrywane miejscowo ści - Krasne, Nowy Lipsk, Jasionowo, Wy żarne,Podwołkuszne, b) długo ść całej sieci wodoci ągowej - 23 881m, c) aktualna liczba ludno ści zaopatrywane w wod ę - 436, d) wydajno ść wodoci ągowa - 1440 m 3/dob ę, e) średni dobowy pobór wody - 135 m 3/dob ę, f) ilo ść ujmowanej wody - 37 m 3/dob ę,

Miasto Lipsk jest w 100% zwodoci ągowane, natomiast tereny wiejskie gminy w około 90%. W samym mie ście zainwentaryzowanych jest 390 sztuk przył ączy wodoci ągowych, natomiast na pozostałych terenach wiejskich 656 sztuk. Wydajno ść istniej ących uj ęć wody jest wystarczaj ąca dla zaspokojenia potrzeb istniej ących i perspektywicznych.

13.2.2 Kanalizacja sanitarna, oczyszczanie ścieków Tabela 69 Charakterystyka sieci kanalizacyjnej w gminie Lipsk. Wyszczególnienie 2011 2012 2013 31.12.2014 Długo ść sieci kanalizacyjnej w km 9,8 9,8 9,8 9,8 Poł ączenia kanalizacyjnej prowadz ące 270 270 274 277 do budynków mieszkalnych w szt. Źródło: Urz ąd Statystyczny w Białymstoku - Dane dla jednostki podziału terytorialnego

135

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 135 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Miasto Lipsk jest w 95% skanalizowane, natomiast na terenach wiejskich gminy brak jest kanalizacji sanitarnej. Ścieki bytowe z budynków zlokalizowanych na terenach wiejskich unieszkodliwiane s ą w szczelnych zbiornikach bezodpływowych, w ilo ści ok.470 (stan na 2014r), a nast ępnie dowo żone s ą do oczyszczalni ścieków w Lipsku. Niektóre gospodarstwa rolnicze posiadaj ą przydomowe oczyszczalnie ścieków (18 sztuk na koniec 2014r.), czyli zespół urz ądze ń, w którym znaczna cz ęść ścieków jest oczyszczana do tego stopnia, że mo żna je odprowadza ć do gruntu lub pobliskich wód powierzchniowych bez zagro żenia ska żeniem gleby i wód. W mie ście Lipsk funkcjonuje miejska oczyszczalnia ścieków, dla której na koniec roku 2013 wydano pozwolenie wodnoprawne na wprowadzenie oczyszczonych ścieków komunalnych do wód rzeki Biebrzy w ilo ści: a) maksymalnej godzinowej - 21m 3/h, b) średniej dobowej - 430m 3/d, c) maksymalnej rocznej - 156950m 3/rok. Długo ść sieci kanalizacyjnej w mie ście Lipsku na koniec 2014r. wynosiła około 10km i utrzymywała si ę na takim samym poziomie od roku 2011. W zwi ązku z dalszym porz ądkowaniem gospodarki ściekowej istnieje konieczno ść skanalizowania pozostałych terenów zainwestowanych w mie ście Lipsku i sukcesywne podł ączanie terenów wsi oraz budowy oczyszczalni przydomowych dla zabudowy kolonijnej i lu źnej zagrodowej.

13.2.3 Usuwanie i unieszkodliwianie odpadów Odpady, w zale żno ści do źródła ich powstawania, mo żna podzieli ć na: 1) odpady komunalne; 2) odpady przemysłowe; 3) odpady niebezpieczne. Odpady komunalne Odpady powstaj ące w gospodarstwach domowych, z wył ączeniem pojazdów wycofanych z eksploatacji, a tak że odpady niezawieraj ące odpadów niebezpiecznych pochodz ące od innych wytwórców odpadów, które ze wzgl ędu na swój charakter lub skład s ą podobne do odpadów powstaj ących w gospodarstwach domowych; zmieszane odpady komunalne pozostaj ą zmieszanymi odpadami komunalnymi, nawet je żeli zostały poddane czynno ści przetwarzania odpadów, która nie zmieniła w sposób znacz ący ich wła ściwo ści . Odpady komunalne: ° odpady z gospodarstw domowych; ° odpady z obiektów u żyteczno ści publicznej i obsługi ludno ści, których skład jest zbli żony do odpadów z gospodarstw domowych z przewag ą ilo ści papieru, drewna opakowaniowego, tworzyw sztucznych, a tak że cz ęś ciowo szkła i tekstyliów wynikaj ących głównie z du żego udziału odpadów pochodz ących z opakowa ń transportowych; ° odpady zwi ązane z funkcjonowaniem podmiotów gospodarczych; ° odpady uliczne z terenów otwartych powstaj ące przy sprz ątaniu ulic i placów oraz opró żnianiu koszy ulicznych stanowi ące mieszanin ę drobnej frakcji mineralnej oraz opakowa ń z domieszk ą odpadów organicznych; ° odpady wielkogabarytowe, czyli takie, których rozmiary uniemo żliwiaj ą wspólne gromadzenie i wywóz z pozostałymi odpadami komunalnymi; s ą to głównie zu żyte

136

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 136 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

sprz ęty gospodarstwa domowego (lodówki, pralki, telewizory, itp.), meble, odpady poremontowe; do grupy tej zaliczane s ą tak że porzucone wraki samochodów ° odpady niebezpieczne: zu żyte baterie, akumulatory, świetlówki, termometry, opakowania po farbach, lakierach, rozpuszczalniki, smary, oleje, przeterminowane i nie wykorzystane leki. Odpady przemysłowe Odpady przemysłowe to odpady powstaj ące w toku działalno ści gospodarczej, cz ęś ciowo nie do unikni ęcia. Odpady przemysłowe zostaj ą wytwarzane nie tylko przez fabryki, ale równie ż w szpitalach, magazynach, warsztatach samochodowych, zakładach budowlanych. Specyficzn ą grup ą odpadów przemysłowych s ą odpady niebezpieczne. Wyst ępuj ą one w bardzo wielu zakładach przemysłowych, jednak trudno jest ograniczy ć ich ilo ść . Ograniczanie zagro żeń stwarzanych przez odpady niebezpieczne polega na ich unieszkodliwianiu. Odpady przemysłowe wytwarzane w zakładach pracy to m.in.: • zaolejone czy ściwo i płyny szlifierskie, • sprz ęt elektroniczny, monitory, komputery, • zu żyte źródła światła zawieraj ące rt ęć , • odpady z warsztatów samochodowych, • zu żyte akumulatory, • przeterminowana żywno ść , • odpady produkcyjne, • odpady tworzyw sztucznych • odpady z przetwórstwa żywno ści i żywno ść przeterminowana, • olej i odpady ropopochodne, • sprz ęt AGD i urz ądzenia chłodnicze, • inne odpady na zlecenie wytwarzaj ącego Odpady niebezpieczne Źródłem odpadów niebezpiecznych s ą procesy przemysłowe, rolnictwo a tak że cz ęść odpadów komunalnych. Oznacza to, że znacz ąca cz ęść źródeł tych odpadów ma charakter rozproszony, co stwarza okre ślone trudno ści przy sporz ądzaniu bilansu poszczególnych odpadów. Do odpadów niebezpiecznych zaliczamy: ° odpady zawieraj ące PCB, ° oleje odpadowe, ° odpady zawieraj ące azbest, ° odpady medyczne, ° odpady weterynaryjne. Odzysk surowców wtórnych ma na celu wył ączenie ich ze strumienia odpadów trafiaj ącego na składowisko. Wydzielone stanowi ą materiał do dalszej przeróbki. Do najcz ęś ciej selekcjonowanych frakcji nale żą makulatura, szkło, tworzywa sztuczne i metale. Wynika to głównie z mo żliwo ści pó źniejszego ich zagospodarowania i zbytu.

Gmina Lipsk nale ży do Zwi ązku Komunalnego „Biebrza" z siedzib ą w Dolistowie Starym I, gm. Jaswiły. Jest to zwi ązek mi ędzygminny zrzeszaj ący 19 gmin z powiatu augustowskiego, monieckiego, sokólskiego i grajewskiego. Jednym z projektów Zwi ązku Komunalnego „Biebrza" jest utworzenie Biebrza ńskiego Systemu Gospodarki Odpadami, który w sposób kompleksowy i racjonalny rozwi ązywałby problemy zagospodarowania odpadów na obszarze gmin nadbiebrza ńskich. W ramach w/w projektu wybudowano: - Zakład Zagospodarowania Odpadów (ZZO)w Koszarówce gm. Grajewo, które obok Zakładu Recyklingu w Dolistowie Starym stanowi główny o środek zagospodarowania

137

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 137 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

odpadów na terenie obj ętym projektem; - 3 stacje przeładunkowe w D ąbrowie Białostockiej, Mo ńkach i Augustowie , których zadaniem jest poprawa efektywno ści transportu odpadów na obszarze projektu, umo żliwiaj ących zmniejszenie kosztów transportu z obszarów odległych oraz zwi ększenie stopnia zag ęszczenia przewo żonych odpadów. Instalacja Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Koszarówce stanowi Regionaln ą Instalacj ę do Przetwarzania Odpadów Komunalnych tzw. RIPOK w Regionie Północnym i posiada wszelkie niezb ędne zezwolenia na u żytkowanie Stacji Przeładunkowych Odpadów w Augustowie, D ąbrowie Białostockiej i Świerzbieniach, Gmina Mo ńki. We wsi Koszarówka powstały: hala sortowni odpadów, kompostownia odpadów biodegradowalnych, kwatera składowa odpadów (balastu), magazyny na odpady problemowe i niebezpieczne oraz surowce wtórne, a tak że budynki: administracyjny, socjalno-sanitarny i gara żowy oraz niezb ędna infrastruktura techniczna. Od grudnia 2013r. Instalacja jest w pełni eksploatowana, dostarczane s ą tu bezpo średnio lub ze stacji przeładunkowych odpady komunalne zbierane przez lokalnych operatorów. Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne s ą poddane mechaniczno-biologicznemu przetworzeniu w sortowni i kompostowni. Na sortowni nast ępuje odzysk surowców wtórnych oraz odbierana jest frakcja podsitowa, która jest kierowana do kompostowni w której odpady biodegradowalne i selektywnie zbierane odpady zielone ulegaj ą biologicznemu przetworzeniu. Pozostało ści z procesu, tzw. balast, jest kierowany na składowisko, a odebrane w sortowni surowce wtórne s ą przekazywane do recyklerów. Ponadto w sortowni odebrane s ą odpady niebezpieczne i przekazane do specjalistycznych instalacji. Gmina Lipsk w roku 2014 osi ągn ęła nast ępuj ące poziomy: a) recyklingu, przygotowania do ponownego u życia nast ępuj ących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła odebranych z obszaru gminy – 9,35 % (w roku 2013 - 7,82%, natomiast w 2012 - 7,22%); b) ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji przekazanych do składowania – 35,70 % (w roku 2013 - 11,54%, natomiast w 2012 - 24,42%). Całkowita ilo ść odpadów przyj ętych z terenu gminy i miasta Lipsk w 2014r. wyniosła 848,17 ton, przy czym ilo ść odpadów zmieszanych wyniosła: 1) stycze ń - 64,68 ton, 2) luty - 58,92 ton, 3) marzec - 59,60 ton, 4) kwiecie ń - 71,16 ton, 5) maj - 74,78 ton, 6)w całym 2014 roku - 777,64 ton,

Zbiórk ą odpadów komunalnych na terenie miasta i gminy Lipsk w roku 2015 zajmuje si ę firma MPO w Białymstoku. Gminnym systemem gospodarowania odpadami nie zostały obj ęte nieruchomo ści niezamieszkałe przez mieszka ńców. Wła ściciele takich nieruchomo ści zobowi ązani s ą do wyposa żenia nieruchomo ści w urz ądzenia do gromadzenia odpadów oraz do posiadania aktualnych umów na wywóz nieczysto ści stałych zawartych z przedsi ębiorstwem posiadaj ącym zezwolenie na świadczenie usług w zakresie odbioru odpadów komunalnych na terenie gminy Lipsk.

138

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 138 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

W odległo ści około 4km od miasta Lipska, przy drodze wojewódzkiej nr 664 Augustów- granica pa ństwa, na działce komunalnej nr geod. 112/1 znajduje si ę teren zamkni ętego składowiska odpadów innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne. W granicach ogrodzenia kwatera składowiskowa zajmuje powierzchni ę 10179,44 m 2, w tym bryła składowiska – 8959,80 m 2. Powierzchnia całkowita składowiska to 1,2 ha. Rekultywacja składowiska została zako ńczona we wrze śniu 2012 r., natomiast protokół odbioru ko ńcowego robót podpisano w maju 2013r. W chwili obecnej trwa monitoring składowiska, który prowadzony b ędzie do 30.12.2041 r. Rozwi ązanie gospodarki odpadowej w gminie nale ży uzna ć za rozwi ązanie optymalne. 13.2.4 Elektroenergetyka Źródłem zasilania w energi ę elektryczn ą gminy Lipsk jest stacja 110/15 kV zlokalizowana w D ąbrowie Białostockiej. Stan sieci SN i nN nie jest najlepszy. Cz ęść sieci wymaga modernizacji i uzupełnie ń. Wszelkie działania zwi ązane z rozwojem systemu energetycznego na terenie gminy Lipsk musz ą by ć zgodne z ogólnymi zało żeniami i programem okre ślonym przez PGE Dystrybucja S.A. Oddział Białystok oraz rejonowe zakłady energetyczne. Według danych za 2011 rok mieszka ńcy gminy zu żyli w przeci ągu roku ł ącznie 1531 MWh energii elektrycznej mniej ni ż w 2010 czy 2009 roku. System elektroenergetyczny jest sukcesywnie dostosowywany do potrzeb rozwoju sieci osadniczej gminy poprzez modernizacj ę, rozbudow ę sieci Sn i nN i utrzymanie w dobrym stanie technicznym istniej ących urz ądze ń oraz budow ę nowych o odpowiednich parametrach układów przesyłu i transformacji Sn/nN. Rozwój gminy uwarunkowany jest równie ż przez: - zastosowanie niekonwencjonalnych źródeł energii elektrycznej, - modernizację wyeksploatowanych sieci, w tym o świetlenia dróg i zastosowanie energooszcz ędnych urz ądze ń o świetleniowych, - sukcesywn ą wymian ę istniej ących instalacji elektrycznych na odpowiadaj ące normom europejskim i budow ę nowych instalacji zapewniaj ących ochron ę przeciwpora żeniow ą. Na terenie gminy zlokalizowana jest elektrownia słoneczna (fotowoltaiczna ) o mocy 0,3 MW w miejscowo ści Kol. Lipsk . Jest to inwestycja zlokalizowana na powierzchni ok. 7600m 2 na gruncie dzier żawionym od Gminy Lipsk. W zwi ązku z rosn ącym zapotrzebowaniem i wzrastaj ącymi cenami energii elektrycznej nale ży bra ć pod uwag ę mo żliwo ść lokalizacji na terenie gminy inwestycji z zakresu energii odnawialnej, w szczególno ści z mikroinstalacji , która gwarantuje wiele korzyści, w tym: • niezale żno ść energetyczną wobec zakładu energetycznego, • mo żliwo ść odsprzeda ży nadwy żki energii, • dost ęp do naturalnej, darmowej i ekologicznej energii.

139

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 139 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

13.2.5 Ciepłownictwo W zakresie ciepłownictwa potrzeby miasta Lipsk zaspokajane s ą za pomoc ą 3 kotłowni lokalnych i 22 indywidualnych. Kotłownie zaopatruj ą w ciepło budynki mieszkalne wielorodzinne oraz budynki u żyteczno ści publicznej. Tabela 70 Wykaz kotłowni w mie ście Lipsk - Stan na dzie ń 01.01.2015 r Moc Rodzaj Roczne Lp. Adres kotłowni grzewcza ogrzewania zu życie opału Uwagi - kW litry/tony 1. Samorz ądowe Przedszkole w Lipsku, ul. Miejska 4 115 olejowe 14 703 l. indywidualna 2. Miejsko-Gminny O środek Kultury w Lipsku, ul. Rynek 23 210 olejowe 11 500 l. indywidualna 3. Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Lipsku, 175 olejowe 21 000 l indywidualna ul. Rynek 7 4. Poczta Polska ul. Żłobikowskiego 2 96 olejowe 6 000 l indywidualna 5. Miejsko-Gminny O środek Pomocy Społecznej w Lipsku 25 węglowe 15,0 ton indywidualna ul. Ko ścielna 3 6. Zakład Gospodarki Komunalnej w Lipsku ul. Stolarska 3 25 węglowe 17.0 ton indywidualna 7. Budynek Mieszkalny w Lipsku ul. Ko ścielna 5 20 węglowe 13.0 ton indywidualna (była agronomówka) 8. Spółdzielnia Mieszkaniowa w 102 990 l zbiorcza – Lipsku ul. Pusta 1 x 400 olejowe 115 260 ton ogrzewa - 5 1 x 400 pellet budynków (104 mieszka ń) 9. Spółdzielnia Mieszkaniowa zbiorcza – w Lipsku ul. Batorego 260 olejowe 37 690 l. ogrzewa - 2 budynki (42 mieszkania) 10. Spółdzielnia Mieszkaniowa zbiorcza – w Lipsku ul. Nowodworska 2120 węglowa 56 160 miał ogrzewa -14 budynków /192 mieszkania/ 11. Wspólnota Mieszkaniowa w Lipsku ul. Szkolna 3 100 olejowe 8 000 l. indywidualna (budynek 12-rodzinny 12. Wspólnota Mieszkaniowa w indywidualna Lipsku ul. Szkolna 5 140 olejowe 20 000 l. (budynek 18-rodzinny) 13. Przedsi ębiorstwo Produkcyjno- 50 - bud. olejowe 4 000 l. Usługowo-Handl. ATC administr. 2 kotłownie PLASTIK, ul. Jermakowicza 12 50 - bud. olejowe 4 000 l. indywidualne usługowy 14. Urz ąd Miejski i Bank Spółdzielczy w Lipsku, 40 węgiel 22.0 t budynek ul. Żłobikowskiego 4/2 kamienny wspólny

140

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 140 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

15. Posterunek Policji 35 węgiel 14.0 t W Lipsku ul. Rynek kamienny indywidualna 16. Wspólnota Mieszkaniowa 80 olejowe 10 000.0 l indywidualna w Lipsku ul. Batorego 18 (bud. 24- rodzin.) 17. Wspólnota Mieszkaniowa 60 węgiel 18.0 ton indywidualna w Lipsku ul. Rynek 6/6A kamienny 18. Ochotnicza Stra ż Po żarna 80 węgiel 6.0 ton w Lipsku ul. Stolarska kamienny indywidualna 19. PPU-H ROLMET 60 olejowe 4 000 l indywidualna Lipsk ul. Jermakowicza 20. Zespół Szkół Samorz ądowych w Lipsku, ul. Szkolna 1, 670 drewno 570 m3 indywidualna 21. ROL-BUD Toczyłowscy, drewno 31.0 m3 Michalczuk Sp.J. 50 węgiel 6.0 ton indywidualna ul. Pusta 38, 16-315 Lipsk 22. BIEDRONKA, ul. Pusta 18 olejowe 3 000,0 l indywidualna 16-315 Lipsk 23. Placówka Stra ży Granicznej w Lipsku ul. Pusta 225 olejowe 21 000,0 l indywidualna Źródło: dane uzyskane z Urz ędu Gminy Lipsk Tabela 71 Kotłownie inne w mie ście Lipsk

Lp. Adres kotłowni Moc grzewcza Rodzaj ogrzewania Roczne zu życie opału [kW] 1. Sklep ,,MI Ś”w Lipsku ul. Ko ścielna 50 drewno 30 m 3

2. Sklep ,,ARKA” w Lipsku węgiel 9.0 ton ul. Ko ścielna 55 kamienny 3. Sklep ,,CENTRUM” w 60 pellet 10.0 ton Lipsku ul. Ko ścielna Źródło: dane uzyskane z Urz ędu Gminy Lipsk

Tabela 72 Wykaz kotłowni olejowych w obiektach publicznych na terenie wiejskim gminy Lipsk

Lp. Adres kotłowni Moc grzewcza Rodzaj ogrzewania Roczne zu życie opału [kW] 1. Szkoła Podstawowa w Rygałówce 3 90 Olejowe 9 000 l

2. Szkoła Podstawowa w Bartnikach 115 olejowe 7 000 l 3. Stowarzyszenie Inicjatyw Społeczno-Gospodarczych 75 olejowe 4 000 l w Kuriance, (budynek byłej szkoły podstawowej) 4. Świetlica wiejska w Rygałówce3, 17 olejowe 3 000 l Źródło: dane uzyskane z Urz ędu Gminy Lipsk

141

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 141 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Ponadto na terenie gminy w nielicznych budynkach prywatnych zamontowane s ą piece zasilane olejem opałowym. Gmina nie posiada wykazu tych gospodarstw. Wi ększo ść indywidualnych gospodarstw domowych na terenie gminy posiada własne kotłownie opalane drewnem, niektóre z dodatkiem w ęgla. W sezonie grzewczym nast ępuje wzrost emisji pyłowo – gazowej na terenach zabudowy zagrodowej i mieszkaniowej nie podł ączonych do ogólnych systemów ciepłowniczych. Najwi ększy problem emisji zanieczyszcze ń z procesów spalania jest w sektorze komunalno – bytowym, gdzie głównie ze względu na wysokie ceny oleju opałowego i brak dost ępno ści do sieci gazowych u żywa si ę jako paliwo w ęgiel kamienny. Wszelkie metody produkcji energii w oparciu o wykorzystanie paliw kopalnych, w szczególno ści w ęgla kamiennego prowadz ą do ogromnego zanieczyszczenia atmosfery, ziemi i wody. To z kolei prowadzi do niekorzystnego wpływu jaki zanieczyszczenie to wywiera na ro ślinach i zwierz ętach, a tak że ludziach. W wyniku spalania paliw kopalnych do atmosfery dostaj ą si ę wszelkiego rodzaju popioły, tlenek azotu, dwutlenek w ęgla i siarki. Powstaj ą tak że inne odpady takie jak żużel, czy odpady wynikaj ące z odsiarczania spalin, które powoduj ą mi ędzy innymi: obumieranie ro ślin , powstanie chorób u ludzi i zwierząt, niszczenie si ę ró żnego rodzaju materiałów , korozj ę metali , niszczenie budynków , szybsze zu żywanie si ę maszyn i ich elementów , ograniczenie dopływu światła słonecznego, co zwi ększa zu życie energii ,straty w komunikacji wynikaj ące z gorszej widoczno ści .

13.2.6 Zaopatrzenie w gaz Na terenie miasta i gminy brak jest sieci gazowej rozdzielczej gazu ziemnego. Mieszka ńcy korzystaj ą jednak z gazu butlowego . Ewentualna realizacja sieci gazu ziemnego pozwoliłaby przestawi ć istniej ące kotłownie i piece w ęglowe i olejowe na ten no śnik energii i zmniejszy ć koszty ich eksploatacji oraz znacznie obni żyć emisj ę zanieczyszcze ń do atmosfery.

13.2.7 Telekomunikacja Łączno ść przewodowa zapewnia na obszarze całej gminy poł ączenia w ruchu automatycznym Telekomunikacja Polska S.A. Na terenach wiejskich sie ć telefoniczna jest napowietrzna. Ponadto na terenie gminy s ą zlokalizowane wieże telekomunikacji bezprzewodowej operatorów sieci: - Lipsk - Plus, Aero 2, Orange, T-Mobile; - Skieblewo - Kolonia Lipsk: Orange, T-Mobile; - Rakowicze - Plus. Zasi ęg ich obejmuje prawie obszar całej gminy. Ze wzgl ędu na powszechny dost ęp mieszka ńców gminy do sieci telefonii bezprzewodowej, mo żna uzna ć, że potrzeby w zakresie telekomunikacji s ą zaspokojone. 14. ZADA Ń SŁU ŻĄ CYCH REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH W zmianie Studium uwzgl ędnia si ę uwarunkowania wynikaj ące w szczególno ści z zada ń słu żą cych realizacji ponadlokalnych celów publicznych i okre śla si ę obszary, na których b ędą one rozmieszczone zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa podlaskiego, zatwierdzonego Uchwał ą Nr IX/80/03 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 27 czerwca 2003r. (Dz.Urz.Woj.Podlaskiego nr 108, poz.2026) zmienionego Uchwał ą Nr XL/479/14 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 20 czerwca 2014r. (Dz. Urz. Woj. Podlaskiego poz. 2319). Nale żą do nich nast ępuje inwestycje:

142

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 142 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

• organizacja mi ędzynarodowej trasy rowerowej R65 ”Pier ście ń rowerowy Suwalszczyzny”; • przebudowa mostów na rzekach i ciekach bez nazwy w ci ągu drogi wojewódzkiej Lipsk - Dąbrowa Białostocka - Sokółka.

Potencjalnym zadaniem programów rz ądowych jest budowa przej ścia granicznego z Białorusi ą w Lipszczanach oraz dróg dojazdowych: V droga wojewódzka Nr 664 Augustów – Lipsk – Lipszczany ; V droga powiatowa Nr 673 Lipsk – Dąbrowa Białostocka – Sokółka.

15. WYMAGA Ń DOTYCZ ĄCYCH OCHRONY PRZECIWPOWODZIO- WEJ

Na obszarze opracowania zagro żenie powodziowe wyst ępuje w dnie doliny rzeki Biebrzy. Zgodnie z ustaw ą „Prawo wodne” z dnia 18 lipca 2001 r. (jedn. tekst Dz. U. z 2015r., poz.469) dla obszaru ka żdej jednostki administracyjnej powinny by ć wyznaczone obszary nara żone na niebezpiecze ństwo powodzi poprzez: 1) studium okre ślaj ące obszary bezpo średniego zagro żenia powodzi ą opracowywane na zlecenie Dyrektora RZGW; 2) rozporz ądzenie ministra wła ściwego do spraw gospodarki wodnej okre ślaj ące obszary potencjalnego zagro żenia powodzi ą. Dla rzeki Biebrzy wykonano „ Studium dla obszarów nieobwałowanych nara żonych na niebezpiecze ństwo powodzi – rzeka Biebrza” (2004), zgodnie z którym oznaczono zasi ęg wielkiej wody o prawdopodobie ństwie 1%, zasi ęg wielkiej wody o prawdopodobie ństwie 5%, strefa płytkiego zalewu (0,5 m) od wody 1 %. Powy ższe tereny zostały uwidocznione na rysunku uwarunkowa ń zagospodarowania przestrzennego gminy Lipsk stanowi ącym zał ącznik nr 2 do niniejszego opracowania.

Istotn ą kwesti ą jest zachowanie aktualnego sposobu zagospodarowania terenów zalewowych, głównie jako ł ąki i pastwiska i wprowadzenie zakazu ich zabudowy. Takimi instrumentami prawnymi s ą studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

143

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 143 BURMISTRZ LIPSKA

ZAŁĄCZNIK Nr 2 do Uchwały nr XIII/96/16 Rady Miejskiej w Lipsku z dnia 28.04.2016r.

ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWA I KIERUNKÓW ZAGASPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY LIPSK Tekst ujednolicony

TOM II KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY LIPSK

L i p s k 2015/2016

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 1 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

S p i s t r e ś c i:

Cz ęść I - WST ĘP 5 Cz ęść II - KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I 5 GMINY LIPSK 1. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów, w 5 tym wynikaj ące z audytu krajobrazowego 1.1.Główne funkcje i cele rozwoju gminy 5 1.2. Główne kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy 6 1.3. Strefy polityki przestrzennej 8 1.4. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów 12 wynikaj ące z audytu krajobrazowego 2. Kierunki i wska źniki dotycz ące zagospodarowania oraz u żytkowania terenów, w tym 12 tereny przeznaczone pod zabudow ę oraz tereny wył ączone spod zabudowy 2.1. Wytyczne dotycz ące kierunków zagospodarowania i u żytkowania terenów 12 2.2. Wska źniki dotycz ące zagospodarowania terenu 18 2.3. Tereny wył ączone spod zabudowy 19 3. Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobra- 20 zu, w tym krajobrazu kulturowego i uzdrowisk 3.1.Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów 20 3.1.1.Ochrona powietrza 20 3.1.2. Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych 21 3.1.3. Zmniejszenie zagro żeń przed hałasem 21 3.1.4.Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym 22 3.1.5. Ochrona gruntów le śnych 23 3.1.6. Ochrona gruntów rolnych 23 3.2. Obszary oraz zasady ochrony środowiska przyrodniczego 24 3.2.1. Obszar Biebrza ńskiego Parku Narodowego 24 3.2.2. Obszary chronionego krajobrazu 25 3.2.3. Obszary Natura 2000 27 3.2.4. Pomniki przyrody na terenie gminy Lipsk 27 3.2.5.Projektowane tereny chronione na podstawie ustawy o ochronie przyrody 27 3.2.6. Ochrona i wzbogacanie walorów przyrodniczych doliny rzeki Biebrzy 28 3.2.7. Ochrona zieleni cmentarnej oraz pomników przyrody 28 3.3 . Zasady kształtowania środowiska na obszarach nie obj ętych ochron ą 28 3.4.Zasady ochrony krajobrazu w tym krajobrazu kulturowego 29 3.5. Uzdrowiska 30

2

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 2 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

4. Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury 30 współczesnej 4.1. Obszary ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współ- 30 czesnej 4.2. Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współcze- 35 snej 4.2.1. Zasady ochrony zabytków nieruchomych 35 4.2.2. Zasady ochrony zabytków ruchomych 36 4.2.3. Zasady ochrony stanowisk archeologicznych 36 4.2.4. Zasady ochrony dóbr kultury współczesnej 36 4.2.5. Praktyczne wykorzystanie zasobów dziedzictwa kulturowego według 36 Programu opieki nad zabytkami gminy Lipsk 5. Kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej 37 5.1. Kierunki rozwoju komunikacji 37 5.2. Kierunki rozwoju infrastruktury technicznej 40 5.2.1.Zaopatrzenia w wod ę 40 5.2.2. Odprowadzanie ścieków sanitarnych i opadowych 40 5.2.3. Gospodarka odpadami 41 5.2.4. Elektroenergetyka 42 5.2.5. Zaopatrzenie w ciepło 43 5.2.6. System gazowniczy 43 5.2.7. Telekomunikacja 43 6. Obszary, na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lo- 44 kalnym 7. Obszary, na których rozmieszczone b ędą inwestycje o znaczeniu ponadlokalnym, 46 zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa i ustale- niami programów zawieraj ących zadania rz ądowe 8. Obszary, dla których obowi ązkowe jest sporz ądzenie miejscowego planu zagospoda- 46 rowania przestrzennego na podstawie przepisów odr ębnych, w tym obszary wymagające przeprowadzenia scale ń i podziału nieruchomo ści, a tak że obszary przestrzeni publicz- nej 9. Obszary, dla których gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania 47 przestrzennego, w tym obszary wymagaj ące zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne 10. Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej 47 10.1. Kierunki i zasady kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej 47 10.2. Ochrona i wzbogacanie walorów rolniczej przestrzeni produkcyjnej 48 10.3. Kierunki i zasady kształtowania le śnej przestrzeni produkcyjnej 48 11. Obszary szczególnego zagro żenia powodzi ą oraz obszary osuwania si ę mas ziem- 49 nych 3

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 3 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

12. Obiekty lub obszary, dla których wyznacza si ę w zło żu kopaliny filar ochronny 50 13. Obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowi ązuj ące na nich ogra- 50 niczenia prowadzenia działalno ści gospodarczej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. Nr 41, poz. 412 z pó źn.zm.) 14. Obszary wymagaj ące przekształce ń, rehabilitacji, rekultywacji lub remediacji 50 15. Obszary zdegradowane 50 16. Granice terenów zamkni ętych i ich stref ochronnych 51 17. Obszary funkcjonalne o znaczeniu lokalnym, w zale żno ści od uwarunkowa ń i po- 51 trzeb zagospodarowania wyst ępuj ących w gminie 17.1. Miejski o środek lokalny 51 17.2. Obszar funkcjonalny przygranicza - Lipszczany 51 18. Granice obszarów, na których rozmieszczone b ędą urz ądzenia wytwarzaj ące energi ę 52 z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczaj ącej 100 kW, a tak że ich stref ochron- nych zwi ązanych z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i u żytkowaniu terenu 19. Lokalizacja obiektów handlowych o powierzchni sprzeda ży powy żej 2000m 2 54 Cz ęść III - UZASADNIENIE PRZYJ ĘTYCH ROZWI ĄZA Ń ORAZ SYNTEZA 54 USTALE Ń ZMIANY STUDIUM

1. Uzasadnienie przyj ętych rozwi ąza ń 54 2. Synteza uwarunkowa ń maj ących wpływ na ustalenia kierunków zagospodarowania 56 przestrzennego 3. Synteza ustale ń projektu zmiany Studium 59

4

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 4 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

CZ ĘŚĆ I WST ĘP Niniejsze opracowanie stanowi cz ęść projektow ą zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk. Na cało ść opracowania składaj ą si ę nast ępuj ące cz ęś ci: TOM I - UWARUNKOWANIA ROZWOJU PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY LIPSK Integraln ą cz ęś ci ą tomu I stanowi ą rysunki w skali 1:25 000: • Zał ącznik Nr 1 – Uwarunkowania wynikaj ące z użytkowania terenów. • Zał ącznik Nr 2 – Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu środowiska. • Zał ącznik Nr 3 - Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu dziedzictwa kulturowego i za- bytków oraz dóbr kultury współczesnej. TOM II - KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY LIPSK oraz rysunek przedstawiony na zał ączniku Nr 1 - Kierunki zagospodarowania przestrzennego. Przedmiot i podstawa opracowania 1) Przedmiotem niniejszego opracowania jest wykonanie zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk. 2) Podstaw ą opracowania zmiany jest: ‹ ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. (jed- nolity tekst Dz. U. z 2015 r. poz. 199 ze zmianami ), ‹ uchwała Nr XXXIV/272/14 Rady Miejskiej w Lipsku z dnia 14 listopada 2014 r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków za- gospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk” 3) Niniejsza zmiana Studium jest aktualizacj ą „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospoda- rowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk” , zatwierdzonego uchwał ą Nr XXII/206/02 Rady Miejskiej w Lipsku z dnia 26 marca 2002r. Zmiany te wprowadzono niemal we wszyst- kich rozdziałach, w zwi ązku z tym nie wyró żniano tych fragmentów tekstu, które zostały usu- ni ęte. Pozostałe, aktualne fragmenty tekstu Studium opracowanego w 2001r. zostały przenie- sione do niniejszego opracowania i oznaczone kursywą w kolorze niebieskim. 4) Rysunki zmiany Studium sporz ądzono na kopiach map topograficznych pozyskanych od Marszałka Województwa Podlaskiego - Licencja nr DMG-II.7522.64.2015_20_P, z dnia 27.05.2015r.

CZ ĘŚĆ II KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY LIPSK

1. KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ GMINY ORAZ W PRZEZNACZENIU TERENÓW, W TYM WYNIKAJ ĄCE Z AUDYTU KRAJOBRAZOWEGO

1.1.Główne funkcje i cele rozwoju gminy Jako główny cel rozwoju gminy Lipsk przyjęty w zmianie Studium zało żono osi ągni ęcie wszechstronnego zrównowa żonego rozwoju rozumianego jako poprawa warunków życia

5

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 5 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

mieszka ńców przy zachowaniu równowagi mi ędzy aktywno ści ą gospodarcz ą a ochron ą środo- wiska przyrodniczego i kulturowego. „Czynnikami tego rozwoju, które musz ą by ć brane pod uwag ę s ą przede wszystkim uni- katowe walory środowiska przyrodniczego, kulturowego oraz transgraniczne poło żenie i typo- wo rolniczy charakter gminy. Wzrost gospodarczy, skutkuj ący podniesieniem jako ści życia nast ąpi ć mo że poprzez rozwój nowoczesnego rolnictwa ekologicznego, wykorzystanie poten- cjału turystycznego i rozwoju infrastruktury. Bior ąc to pod uwagę d ąż ymy do tego, żeby Lipsk stał si ę o środkiem obsługuj ącym okolicznych rolników, ruch turystyczny i tranzytowy (w nie- dalekiej przyszło ści planuje si ę otworzenie przej ścia granicznego w Lipszczanach – wie ś poło- żona 14 km od Lipska)."1 Istniej ący stan zidentyfikowany został w oparciu o dokumenty strategiczne, które przed- stawiaj ą mo żliwo ści rozwoju gminy nie tylko w aspekcie lokalnym, lecz tak że w odniesieniu do mo żliwo ści rozwojowych gminy w aspekcie powiatowym, wojewódzkim i krajowym. Zgodnie z przyj ętą „Strategi ą rozwoju Miasta i Gminy Lipsk do 2020r.” wyznaczona zo- stała misja jako „ Miasto i gmina Lipsk jako o środek kulturalno - turystyczno - historyczny oparty na twórczości ludowej i produkcji rolnej”, któr ą gmina osi ągnie poprzez wyznaczo- ne cele strategiczne, a mianowicie poprzez: 1) Rozwój infrastruktury technicznej z uwzgl ędnieniem ochrony środowiska; 2) Ochrona atmosfery - energia cieplna i elektryczna z OZE; 3) Rozwój kultury, sportu, turystyki i rekreacji; 4) Poprawa bezpiecze ństwa i jako ści życia mieszka ńców; 5) Rozwój sfery społecznej i edukacja ekologiczna. Powy ższe cele motywuj ą pozostałe ustalenia dotycz ące polityki przestrzennej i kierun- ków zagospodarowania przestrzennego gminy. Osi ągni ęcie ich nie mo że si ę jednak odby ć z pomini ęciem uwarunkowa ń rozwoju gminy omówionych w tomie I.

Głównymi szansami rozwoju gminy Lipsk s ą: a) unikatowe walory środowiska przyrodniczego (czyste powietrze, gleby) daj ące mo żliwo ści rozwoju rolnictwa ekologicznego oraz turystyki wyspecjalizowanej i agroturystyki, b) mo żliwo ść współpracy przygranicznej w zakresie ochrony walorów turystyczno - wypo- czynkowych, utworzenie w tym celu Transgranicznego Obszaru „Trzy Puszcze" c) poło żenie na obszarze Zielonych Płuc Polski i Zielonych Płuc Europy, d) szczególne cechy klimatu (bioklimat terenów le śnych, niski stopie ń zanieczyszczenia po- wietrza), e) transgraniczne poło żenie gminy Lipsk, która od strony wschodniej graniczy z Republik ą Białorusi, f) członkowstwo w stowarzyszeniu „Euroregion Niemen", którego najwy ższym celem jest wszechstronna działalno ść na rzecz rozwoju społeczno – gospodarczego cz ęś ci polskiej Eu- roregionu Niemen, w tym wspieranie trwałego rozwoju, w zgodzie z prawami natury, po- prawianie warunków życia mieszka ńców, rozkwit wszelkich prawem dozwolonych form współpracy przygranicznej i transgranicznej z regionami s ąsiednich krajów oraz promocja uczestnictwa Polski w strukturach Wspólnoty Europejskiej g) rezerwa terenów pod zabudow ę mieszkaniow ą, usługow ą, produkcyjno-usługow ą.

1.2. Główne kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy Perspektywiczne kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy Lipsk, wynikaj ące z uwarunkowa ń przestrzenno - gospodarczych oraz zamierze ń rz ądowych i innych znanych obecnie zamierze ń instytucji działaj ących na terenie województwa nie stwarzaj ą generalnie

1 Plan Rozwoju Miejscowo ści Lipsk z 2005r 6

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 6 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

przesłanek do wyró żnienia na terenie gminy obszarów, które uległyby zasadniczym przekształ- ceniom przestrzennym. Jednak że nawet niewielkie zmiany wynikaj ące z zamierzonych działa ń gminy w zakresie rozwoju społeczno-gospodarczego w okresie perspektywicznym spowoduj ą pewne przekształ- cenia przestrzenne na obszarze działalno ści inwestycyjnej. Przekształcenia te wynikaj ą z zakładanego w studium rozwoju poszczególnych dziedzin życia społeczno - gospodarczego. Szczególnym przekształceniom mog ą ulec: - tereny powierzchniowej eksploatacji surowców mineralnych, w tym dalsza eksploatacja użytkowanych dotychczas wyrobisk, oraz eksploatacja oraz terenów złó ż, wyrobiska po wy- eksploatowaniu powinny by ć zrekultywowane w kierunku rolniczym lub leśnym, - obszary rolne, które w wyniku przekształce ń rolnych i scale ń mog ą ulec przeobra żeniom co do wielko ści gospodarstw rolnych i struktury upraw, - obszary le śne, które w wyniku ulepszania drzewostanu i zwi ększania powierzchni leśnych mog ą spowodowa ć przeobra żenia przestrzenne. Analiza uwarunkowa ń wewn ętrznych i zewn ętrznych miasta i gminy Lipsk pozwoliła na okre ślenie kierunków jej rozwoju, które winny zmierza ć do: 1) tworzenia warunków do kształtowania przejrzystej struktury przestrzennej miejscowo ści poprzez modernizacj ę istniej ących obiektów i przeznaczenie wolnych terenów pod nowe zainwestowanie, 2) porz ądkowanie terenów zabudowanych poło żonych szczególnie wzdłu ż najwa żniejszych szlaków komunikacyjnych i szlaków turystycznych, 3) utrzymanie harmonijnego krajobrazu otwartego szczególnie na obszarach najbardziej atrakcyjnych krajobrazowo i kulturowo, 4) tworzenie terenów przestrzeni publicznych, miejsc wypoczynku, sportu, zieleni, ci ągów pieszych i tras rowerowych. Dotychczasowy rozwój sieci osadniczej pozwala na ustalenie nast ępuj ącej hierarchii strukturalno-administracyjnej: ‹ Miasto Lipsk – wielofunkcyjny gminny o środek rozwoju wspomagaj ący o środek po- wiatowy w zakresie szkolnictwa średniego, ochrony zdrowia, kultury oraz rozwoju przed- si ębiorczo ści i otoczenia biznesu. W perspektywie pełni ć on mo że równie ż funkcj ę o środ- ka rozrz ądu i obsługi potencjalnego ruchu transgranicznego i turystycznego w północnej cz ęś ci Biebrza ńskiego Parku Narodowego oraz południowej cz ęś ci Puszczy Augustow- skiej (plan zagospodarowania przestrzennego województwa); ‹ wsie o funkcji rolniczej z ewentualnymi usługami. Zró żnicowanie planowanej struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta i gminy Lipsk wynikaj ące z analizy uwarunkowa ń wewn ętrznych i zewn ętrznych były powodem wy- znaczenia stref polityki przestrzennej o odmiennych priorytetach rozwojowych. W wyodr ębnionych strefach polityki przestrzennej, okre ślony został docelowy stan zain- westowania, kierunek zmian w zagospodarowaniu przestrzennym oraz dopuszczalny zakres tych zmian w przeznaczeniu poszczególnych terenów. W granicach ka żdej ze stref, wyznaczonych na rysunku „Kierunków zagospodarowania przestrzennego”, obowi ązuj ą zasady ochrony środowiska, krajobrazu, przyrody, dziedzictwa kulturowego i zabytków, w tym stanowisk archeologicznych, ustalone w niniejszej zmianie Studium uwarunkowa ń oraz zgodnie z przepisami odrębnymi.

7

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 7 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

1.3. Strefy polityki przestrzennej Obszar gminy Lipsk został podzielony na strefy polityki przestrzennej, oznaczone symbo- lami: A1, A2, A3, A4, B, C i D. Strefy A1, A2, A3, A4 zostały wyznaczone w granicach admi- nistracyjnych miasta Lipska. Granice poszczególnych stref zostały przedstawione na rysunku zmiany Studium - „Kierunki zagospodarowania przestrzennego” (zał ącznik nr 1 do niniejszego tomu zmiany Studium).

Rys. 1. Strefy polityki przestrzennej gminy Lipsk - opracowanie własne A1 - Strefa śródmiejska miasta Lipsk - obejmuj ąca układ urbanistyczny miasta Lipsk wpi- sany do rejestru zabytków województwa podlaskiego. Granice strefy wyznaczone zostały w osiach ulic: Batorego, Pustej, Zamiejskiej i Saperów. W wyznaczonej strefie planuje si ę przede wszystkim rozwój funkcji mieszkaniowej wraz z usługami towarzysz ącymi, a tak że rozwój funkcji z zakresu administracji, usług publicznych i komercyjnych zwi ązanych z funkcjonowaniem wielofunkcyjnego o środka gminnego. Za rozwojem wy żej wymienionych funkcji przemawiaj ą: wysoki stopie uzbrojenia terenu, dobra dost ępno ść komunikacyjna terenu oraz rezerwy terenów pod zabudow ę.

W zwi ązku z ustalon ą ochron ą konserwatorsk ą strefy A1 ka żde działanie inwestycyjne musi by ć realizowane zgodnie z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w uzgodnieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Ustalenia obowi ązuj ące w strefie: a) nakaz trwałego zachowania elementów historycznego układu przestrzennego miasta oraz: - zachowanie istniej ącej zwartej struktury osadniczej, z mo żliwo ści ą jej uzupełniania i wskazaniem terenów rozwoju; - restauracji i modernizacji technicznej obiektów o warto ściach kulturowych z dostoso- waniem współczesnej funkcji do warto ści obiektów; - dostosowanie nowej zabudowy do historycznej kompozycji przestrzennej w zakresie sytuacji, skali i bryły zabudowy, przy zało żeniu harmonijnego współistnienia elemen- tów kompozycji historycznej i współczesnej; - adaptacja istniejącej i projektowanej zabudowy usługowej z uwzgl ędnieniem istniej ą- cych ju ż zwi ązków przestrzennych; 8

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 8 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

b) ka żde działanie inwestycyjne winno by ć poprzedzone opini ą wojewódzkiego konserwatora zabytków, dotycz ące w szczególno ści: - zmiany przebiegu i szeroko ści ulic, wielko ści placów, linii zabudowy, przebiegu i ro- dzaju ogrodze ń, kompozycji zieleni i innych elementów kompozycji urbanistycznej; - budowy nowych obiektów, - zasadniczych zmian elewacji lub gabarytów istniej ących obiektów nie b ędących zabyt- kami, - zmiany sposobu u żytkowania obiektów zabytkowych; c) ochrona zieleni miejskiej, zwłaszcza drzew i krzewów oraz ograniczenie do niezb ędnego minimum ich usuwania oraz nakaz nasadze ń zast ępczych ka żdorazowo w przypadku ko- nieczno ści wycinki.

A2- Strefa osadnicza z preferencj ą zabudowy mieszkaniowej o niskiej intensywno ści. Strefa obejmuj ąca tereny chronione na podstawie ustawy o ochronie przyrody. Strefa zloka- lizowana na obszarach chronionego krajobrazu: „Dolina Biebrzy" i „Puszcza i Jeziora Augu- stowskie" oraz na terenie otuliny Biebrza ńskiego Parku Narodowego. W strefie osadniczej wyst ępuj ą na ogół korzystne warunki do wprowadzenia nowych inwe- stycji, wyj ątek stanowi ą tereny podmokłe, cz ęś ciowo zmeliorowane, które ograniczaj ą rozwój zabudowy, ale jej nie wykluczaj ą. W zwi ązku z powy ższym, strefa osadnicza predysponowana jest do dalszego rozwoju zabudowy mieszkaniowej i usługowej, w tym usług turystycznych oraz zrównowa żonego rozwoju działalno ści gospodarczej. Główne kierunki zagospodarowania strefy: ° zachowanie istniej ącej zwartej struktury osadniczej; ° realizacja nowej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, zagrodowej oraz zabudowy usługowej, ° adaptacja i modernizacja oraz ewentualna budowa nowych układów komunikacyjnych, ° utrzymanie istniej ących oraz wprowadzanie nowych drzew i krzewów wzdłuż dróg; ° zagospodarowanie terenu usług turystycznych (w tym: modernizacja basenu k ąpielowe- go, realizacja obiektów rekreacyjnych itp.); ° wprowadzenie zakazu zabudowy na obszarach zagro żenia powodziowego, ° utrzymanie istniej ących terenów rolniczych. A3- Strefa rozwoju funkcji mieszkaniowej, usługowo-produkcyjnej. Strefa obejmuj ąca fragment otuliny Biebrza ńskiego Parku Narodowego i obszary niechro- nione na podstawie ustawy o ochronie przyrody. Strefa predysponowana do kontynuacji inten- sywnego wielofunkcyjnego rozwoju. W strefie tej mo żliwy jest dalszy zrównowa żony rozwój działalno ści gospodarczych o charakterze niekonfliktowym w formie małych i średnich zakła- dów i usług działalno ści gospodarczej – o lokalizacji rozproszonej i cz ęś ciowo zwi ązanej z zabudow ą mieszkaniow ą oraz o lokalizacji skoncentrowanej. Strefa osadnicza stanowi tereny zainwestowane o funkcjach mieszkaniowych, usługowo - produkcyjnych oraz tereny urz ądze ń infrastruktury technicznej i komunalnej. Główne kierunki zagospodarowania: ° zachowanie istniej ącej zwartej struktury osadniczej z mo żliwo ści ą jej uzupełniania w zabudowie jednorodzinnej, wielorodzinnej i zagrodowej, ° dostosowanie sposobów zagospodarowania okre ślonego w obowi ązuj ącym miejsco- wym planie zagospodarowania przestrzennego przy ulicy Pustej, ° ograniczenie w otulinie Biebrza ńskiego Parku Narodowego budowy obiektów przemy- słowych, inwestycji drogowych mog ących negatywnie wpływa ć na stan środowiska wewn ątrz Parku; ° mo żliwo ść rozbudowy istniej ącego cmentarza rzymskokatolickiego w kierunku północ- nym, 9

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 9 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

° adaptacja i modernizacja oraz ewentualna budowa nowej infrastruktury technicznej. A4- Strefa o najwy ższym re żimie ochronnym . Strefa obejmuj ąca tereny Biebrza ńskiego Par- ku Narodowego w granicach administracyjnych miasta Lipska. Główne kierunki zagospodarowania: ° dostosowanie sposobów u żytkowania i zagospodarowania terenów do warunków i usta- le ń okre ślonych w zadaniach ochronnych Biebrza ńskiego Parku Narodowego, ° utrzymanie u żytkowania rolniczego, ° zakaz zabudowy, ° zakaz budowy urządze ń wytwarzaj ących energi ę z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczaj ącej 100kW, w szczególno ści elektrowni wiatrowych, ° ograniczenie rozbudowy i podnoszenia parametrów sieci dróg lokalnych.

STREFA B - o wysokim re żimie ochronnym . Strefa zlokalizowana na terenach Biebrza ń- skiego Parku Narodowego, obszarów Natura 2000: „Dolina Biebrzy" i „Ostoja Biebrza ńska".

Gospodarowanie przestrzeni ą strefy B musi by ć zgodne z zasadami ochrony okre ślonymi w: 1) Zarz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie zadań ochronnych dla Biebrza ńskiego Parku Narodowego (opublikowanym w Dzienniku Urz ędowym Ministra Środowiska w dniu 28 stycznia 2015r.); 2) planami zada ń ochronnych dla obszarów Natura 2000 przyj ętymi zarz ądzeniami Regional- nego Dyrektora Ochrony Środowiska w Białymstoku.

Główne kierunki zagospodarowania: 1) dąż enie w kierunku zahamowania degradacyjnych procesów w przestrzeni i środowiska po- wodowanych niekontrolowanym rozwojem zabudowy mieszkaniowej i infrastruktury. 2) dostosowanie sposobów u żytkowania i zagospodarowania terenów do warunków i ustale ń określonych w w/w przepisach prawa, 3) w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego oraz decyzjach administracyj- nych lokalizacyjnych nale ży dąż yć do: a) ograniczania zabudowy, w szczególno ści poza granicami terenów zwartej struktury osad- niczej wsi, b) ograniczenia nadmiernego rozwoju turystyki wodnej (innej ni ż turystyka kwalifikowana, realizowana w sposób zrównowa żony, w poszanowaniu przyrody ekosystemów wod- nych), c) ograniczenia budowy infrastruktury technicznej oraz drogowej stwarzaj ącej zagro żenia dla walorów przyrodniczych poprzez: • zast ępowanie linii napowietrznych przewodami podziemnymi, • rozbudow ę systemu oczyszczania ścieków, kanalizacji wsi, oczyszczania ścieków bu- rzowych, budowy płyt obornikowych na terenach zainwestowanych, • zakaz lokalizacji urz ądze ń wytwarzaj ących energi ę z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczaj ącej 100kW, • ograniczenie rozbudowy i podnoszenia parametrów sieci dróg lokalnych.

STREFA C - o podwyższonym re żimie ochronnym z mo żliwo ści ą rozwoju osadnictwa i rolnictwa ekologicznego. Strefa obejmuj ąca tereny chronione na podstawie ustawy o ochronie przyrody: 1) otulin ę Biebrza ńskiego Parku Narodowego; 2) obszary chronionego krajobrazu: „Dolina Biebrzy" oraz „Puszcza i Jeziora Augustowskie"; 3) obszary Natura 2000: „ Dolina Biebrzy", „Ostoja Augustowska", „Ostoja Biebrza ńska", „Puszcza Augustowska". 10

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 10 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Gospodarowanie przestrzeni ą w strefie C musi by ć zgodne z zasadami ochrony okre ślonymi w: 1) uchwale Nr XII/93/15 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 22 czerwca 2015 r. w sprawie wyznaczenia Obszaru Chronionego Krajobrazu „Dolina Biebrzy” (opublikowanej w Dzienniku Urz ędowym Województwa Podlaskiego w dniu 26 czerwca 2015, poz. 2121); 2) uchwale Nr XII/89/15 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 22 Czerwca 2015 r. w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu „Puszcza i Jeziora Augustowskie” (opublikowa- nej w Dzienniku Urz ędowym Województwa Podlaskiego w dniu 26 czerwca 2015, poz. 2117); 3) planami zada ń ochronnych dla obszarów Natura 2000 przyj ętymi zarz ądzeniami Regional- nego Dyrektora Ochrony Środowiska w Białymstoku, w tym zarz ądzenie Nr 27/2013 Re- gionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Białymstoku z dnia 31 grudnia 2013 r. w sprawie ustanowienia planu zada ń ochronnych dla obszaru Natura 2000 Ostoja Augustow- ska PLH200005 (opublikowane w Dzienniku Urz ędowym Województwa Podlaskiego w dniu 10 stycznia 2014, poz. 137).

Główne kierunki zagospodarowania strefy: ‹ ograniczenie urbanizacji obszarów otuliny Parku mająca wpływ na przyrod ę Parku i jego walory krajobrazowe (np. zabudowa panoram widokowych), ‹ zakaz budowy inwestycji mog ących negatywnie wpływa ć na stan środowisko, ‹ dopuszczenie nowej zabudowy mieszkaniowej i usługowej oraz obiektów drobnej wytwór- czo ści i rzemiosła nieuci ąż liwego dla środowiska w granicach terenów zwartej struktury osadniczej wsi Krasne, Wy żarne, Nowy i Stary Rogo żyn, Dulkowszczyzna, Jaczniki, Staro- żyńce, Wołkusz, Lubinowo, Kopczany, Rogo żynek, Jałowo, ‹ adaptuje si ę istniej ącą rozproszon ą zabudow ę zagrodow ą z dopuszczeniem nowej zabudowy zagrodowej na podstawie przepisów odr ębnych, ‹ utrzymanie istniej ących terenów le śnych oraz zalesienia i zadrzewienia mało przydatnych gruntów rolniczych, ‹ lokalizacja odnawialnych źródeł energii o mocy nie przekraczaj ącej 100 kW, ‹ zakaz wydobywanie złó ż kruszywa naturalnego, ‹ zakaz zabudowy mieszkaniowej na terenach obszarach zagro żenia powodziowego. Strefa D– strefa rolniczo – osadnicza z usługami zwi ązanymi z obsług ą rolnictwa i le- śnictwa . Strefa zlokalizowana poza obszarami chronionymi na podstawie ustawy o ochronie przyro- dy. Główne kierunki zagospodarowania strefy: 1) przyjmuje si ę ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego cz ęś ci tere- nów si Lipszczany w gminie Lipsk powiat augustowski zwi ązanych z drogowym przej ściem granicznym (uchwała Nr V/38/07 Rady Miejskiej w Lipsku z dnia 26 marca 2007r., opubli- kowana w Dzienniku Urz ędowym Województwa Podlaskiego w dniu 10 maja 2007r., Nr 105, poz. 930) 2) w granicach terenów zwartej struktury osadniczej wsi Skieblewo, Żabickie, Kurianka, Sta- ro żyńce, Bartniki, Nowe Le śne Bohatery, Stare Le śne Bohatery, Kopczany, Rygałówka, Siółko, Rakowicze, Lipszczany, Dolinczany, Jaczniki ustala si ę: a) adaptacj ę istniej ącej zabudowy zagrodowej z dopuszczeniem jej rozbudowy, b) mo żliwo ść realizacji nowej zabudowy mieszkaniowej w zabudowie zagrodowej, jednoro- dzinnej i usługowej oraz obiektów drobnej wytwórczości i rzemiosła zwłaszcza nieuci ąż- liwych dla środowiska, c) chów i hodowla zwierz ąt zgodnie z przepisami odr ębnymi, 3) adaptuje si ę istniej ącą zabudow ę zagrodow ą rozproszon ą z dopuszczeniem nowej zabudowy zagrodowej na podstawie przepisów ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego;

11

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 11 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

4) utrzymanie istniej ących lasów oraz zalesienia i zadrzewienia mało przydatnych gruntów rolniczych, 5) utrzymanie terenów wód płyn ących, 6) eksploatacja udokumentowanych złó ż kopalin w granicach obszarów górniczych okre ślo- nych na terenach górniczych, dla których nale żałoby opracowa ć miejscowe plany zagospo- darowania przestrzennego; 7) dopuszcza si ę lokalizacj ę urz ądze ń wytwarzaj ących energi ę z odnawialnych źródeł energii o mocy powy żej 100kW - instalacji fotowoltaicznej.

1.4. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów wynikaj ące z audytu krajobrazowego Dla obszaru województwa podlaskiego nie został opracowany audyt krajobrazowy w zwi ązku z powy ższym nie jest mo żliwe okre ślenie kierunków zmian w strukturze przestrzennej gminy Lipsk oraz w przeznaczeniu terenów na jego podstawie.

2. KIERUNKI I WSKA ŹNIKI DOTYCZ ĄCE ZAGOSPODAROWANIA ORAZ U ŻYTKOWANIA TERENÓW, W TYM TERENY PRZEZNACZONE POD ZABUDOW Ę ORAZ TERENY WYŁ ĄCZONE SPOD ZABUDOWY 2.1. Wytyczne dotycz ące kierunków zagospodarowania i u żytkowania terenów Opracowane kierunki zagospodarowania i u żytkowania terenów zostały oparte o bilans terenów, z którego wynika, że na terenie miasta i gminy Lipsk, poza obszarami o zwartej struk- turze osadniczej nie wyst ępuje potrzeba wyznaczania nowych terenów pod zabudow ę. W granicach zwartej struktury osadniczej wsi, wyznaczonej na rysunku „Kierunków zago- spodarowania przestrzennego” dopuszcza si ę mo żliwo ść realizacji nowej zabudowy zagrodo- wej, jednorodzinnej, usług publicznych i zabudowy usługowo-magazynowej zwi ązanej z funk- cj ą rolnicz ą lub inwestycji celu publicznego. Natomiast w zwartej strukturze osadniczej miasta Lipsk mo że wyst ąpi ć potrzeba lokali- zacji zabudowy o ró żnych funkcjach. Doprecyzowanie wymaga ń w zakresie kształtowania ładu przestrzennego i zabudowy lub zagospodarowania dopuszczalnego poszczególnych tere- nów– mo że nast ąpi ć po szczegółowym rozpoznaniu uwarunkowa ń w ramach miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo na podstawie przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennego. W granicach terenów istniej ącej i projektowanej zabudowy mieszkaniowej, usługowej, obiektów produkcyjnych, składów i magazynów oraz terenów produkcji i obsługi rolnej, wprowadza si ę zakaz budowy zakładów stwarzaj ących zagro żenie dla życia lub zdrowia ludzi, a w szczególno ści zagro żenia wyst ąpienia powa żnych awarii. Zagospodarowanie i u żytkowanie wyszczególnionych poni żej terenów musi by ć zgodne z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz wymaga ń zwi ązanych z ochron ą środowiska i przyrody. Zasady obsługi sieci infrastruktury technicznej w zakresie zaopatrzenia w energi ę elek- tryczn ą, wod ę, ciepło oraz odprowadzania ścieków i gromadzenia odpadów – zgodnie z ustale- niami niniejszej zmiany Studium uwarunkowa ń oraz przepisami szczególnymi. Teren zabudowy wielorodzinnej obejmuj ące zabudowę mieszkaniową wielorodzinną. Zagospodarowanie uzupełniaj ące: zabudowa usługowa (zarówno w formie wolnostoj ących lub dobudowanych do budynków mieszkalnych), zorganizowane gara że i parkingi, utwardzone doj ścia i dojazdy, tereny zieleni urz ądzonej (w ramach uatrakcyjnienia terenów zabudowy i zapewnienia wymaganej powierzchni biologicznie czynnej) i zieleni izolacyjnej (w przypadku zaistnienia konieczno ści wprowadzenia tego typu zieleni), tereny sportowo- rekreacyjne (np. 12

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 12 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

place zabaw, boiska sportowe dla mieszka ńców), niezb ędne wyposa żenie terenów w infrastruk- tur ę techniczn ą. Zagospodarowanie dopuszczalne: zabudowa jednorodzinna, zabudowa usługowa zwi ązana z prowadzeniem nieuci ąż liwej działalno ści gospodarczej. Zasady zagospodarowania: ° zachowanie zasad ochrony konserwatorskiej w strefie A1, ° lokalizacja zabudowy zgodnej z zagospodarowaniem uzupełniaj ącym i dopuszczalnym, ° bilansowanie nowej zabudowy w zale żno ści od mo żliwo ści komunikacyjnych i realiza- cji miejsc postojowych, parkingowych, ° parkingi i gara że nale ży realizowa ć jako towarzysz ące zabudowie mieszkaniowej i usługowej, ° zapewnienie dost ępno ści komunikacyjnej i niezb ędnego wyposa żenia terenów w infra- struktur ę techniczn ą.

Teren wolnostoj ącej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej . Zagospodarowanie uzupełniaj ące: budynki gospodarcze i gara żowe, tereny zieleni urz ądzo- nej (w ramach uatrakcyjnienia terenów zabudowy i zapewnienia wymaganej powierzchni bio- logicznie czynnej). Zagospodarowanie dopuszczalne: zabudowa bli źniacza, pergole, wiaty rekreacyjne, oczka wodne, usługi nieuci ąż liwe towarzysz ące zabudowie mieszkaniowej. Zasady zagospodarowania: ° zachowanie zasad ochrony konserwatorskiej dla terenów w strefie A1, ° lokalizacja zabudowy zgodnej z zagospodarowaniem uzupełniaj ącym i dopuszczalnym, ° zapewnienie dost ępno ści komunikacyjnej i niezb ędnego wyposa żenia terenów w infra- strukturę techniczn ą.

Teren zabudowy zagrodowej , w tym: zabudowa mieszkaniowa wraz z zabudowaniami gospodarczymi w rodzinnych gospodarstwach rolnych, hodowlanych, ogrodniczych . Zagospodarowanie uzupełniaj ące: budynki gara żowe dla samochodów osobowych, budynki usługowe i magazynowe zwi ązane z funkcj ą rolnicz ą. Zagospodarowanie dopuszczalne: ° w istniej ących budynkach mieszkalnych mo żliwo ść prowadzenia działalno ści agrotury- stycznej, ° mo żliwo ść lokalizacji obiektów małej architektury oraz budowli typu altany, wiatro- chrony, grille, sauny, ° chów lub hodowla zwierz ąt zgodnie z przepisami odr ębnymi. Zasady zagospodarowania: ° lokalizacja zabudowy zgodnej z zagospodarowaniem uzupełniaj ącym i dopuszczalnym, ° adaptuje si ę istniej ącą zabudow ę zagrodow ą rozproszon ą z dopuszczeniem nowej za- budowy zagrodowej na podstawie przepisów ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego.

Teren zabudowy usługowej , w tym zabudowa usługowa zwi ązana z handlem, ochron ą zdrowia, usługami sakralnymi itp. oraz zabudowa usług publicznych (np. kultury, administra- cji, bezpiecze ństwa publicznego) itp. Zagospodarowanie uzupełniaj ące: budynki gospodarcze, gara że, parkingi, ziele ń zapewnia- jąca wymagan ą powierzchni ę biologicznie czynn ą. Zagospodarowanie dopuszczalne: zabudowa usługowo-mieszkaniowa oraz obiekty zamiesz- kania zbiorowego. Zasady zagospodarowania: ° zachowanie zasad ochrony konserwatorskiej w strefie A1,

13

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 13 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

° uzupełnienie istniej ącego zagospodarowania terenów zabudowy usługowej zgodnie z przeznaczeniem uzupełniaj ącym lub dopuszczalnym, ° kreowanie przestrzeni publicznych o znaczeniu lokalnym i ponadlokalnym, ° w miar ę dost ępno ści terenu wprowadzenie zieleni urz ądzonej ogólnodost ępnej, ° bilansowanie nowej zabudowy w zale żno ści od mo żliwo ści komunikacyjnych i realiza- cji miejsc postojowych, ° zapewnienie dost ępno ści komunikacyjnej i niezb ędnego wyposa żenia terenów w infra- struktur ę techniczn ą, ° nie ustala si ę terenów pod lokalizacj ę obiektów handlowych o powierzchni sprzeda ży powy żej 2000m 2, ° lokalizacja przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko zgodnie z przepisami Rozporz ądzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r. w sprawie przed- si ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko (Dz. U. z 2010r. Nr 213, poz.1397 z pó źn.zm.).

Teren zabudowy usług o światy – z przeznaczeniem pod zabudow ę usług publicznych obejmuj ących obiekty szkół publicznych lub przedszkoli. Zagospodarowanie uzupełniaj ące: budynki gospodarcze, gara że, parkingi, obiekty sportowo- rekreacyjne, ziele ń towarzysz ąca. Zagospodarowanie dopuszczalne: placówki opieku ńczo – wychowawcze, domy opieki spo- łecznej itp. Zasady zagospodarowania: ° uzupełnienie istniej ącego zagospodarowania o obiekty i urz ądzenia zwi ązane z prze- znaczeniem uzupełniaj ącym i dopuszczalnym terenu, ° zapewnienie wymaganej powierzchni biologicznie czynnej, ° bilansowanie ilo ści miejsc parkingowych w zale żno ści od potrzeb i dost ępno ści terenu, ° zapewnienie dost ępno ści komunikacyjnej i niezb ędnego wyposa żenia terenów w infra- strukturę techniczną.

Teren zabudowy produkcyjno-usługowej (budynki produkcyjne, składy, magazyny, hurtownie, zakłady przetwórcze i remontowe). Zagospodarowanie uzupełniaj ące : zorganizowane gara że i parkingi. Zasady zagospodarowania: ° dopuszcza si ę rozbudow ę i zmian ę przeznaczenia istniej ących budynków zgodnie z przeznaczeniem terenu, ° wprowadzenie zieleni izolacyjnej w bezpo średnim s ąsiedztwie terenów o innym prze- znaczeniu, ° bilansowanie ilo ści miejsc parkingowych w zale żno ści od potrzeb i dost ępno ści terenu, ° zapewnienie dost ępno ści komunikacyjnej i niezb ędnego wyposa żenia terenów w infra- struktur ę techniczn ą, ° lokalizacja przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko zgodnie z przepisami Rozporz ądzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r. w sprawie przed- si ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko (Dz. U. z 2010r. Nr 213, poz.1397 z pó źn.zm.).

Teren zabudowy sportu i rekreacji , np. boiska, stadiony sportowe, kompleksy sporto- we, korty tenisowe, inne urz ądzenia sportowe oraz zaplecze zwi ązane z obsługą przedmiotowej zabudowy (w tym parkingi). Zagospodarowanie uzupełniaj ące: hale widowiskowe, ziele ń rekreacyjna i komunikacja (schody, ście żki itp.). Zagospodarowanie dopuszczalne: place i obiekty imprez sezonowych. 14

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 14 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Zasady zagospodarowania: ° wprowadzenie zieleni izolacyjnej od przyległych terenów mieszkaniowych, ° bilansowanie ilo ści miejsc parkingowych w zale żno ści od potrzeb i dost ępno ści terenu, ° zapewnienie dost ępno ści komunikacyjnej i niezb ędnego wyposa żenia terenów w infra- struktur ę techniczn ą.

Teren zabudowy usług turystycznych zwi ązany z wypoczynkiem i rekreacj ą. Zagospodarowanie uzupełniaj ące: basen rekreacyjny, obiekty zwi ązane z funkcj ą terenu przeznaczone na funkcj ę wypoczynkow ą (np. altany, pergole) oraz komunikacyjn ą (np. schody, ście żki, mostki, parkingi), urz ądzenia wodne (np. fontanny, oczka wodne, studnie), Zagospodarowanie dopuszczalne: obiekty zamieszkania zbiorowego, pola campingowe i caravaningowe. Zasady zagospodarowania: ° lokalizacja zabudowy zgodnej z zagospodarowaniem uzupełniaj ącym i dopuszczalnym, ° wprowadzenie zieleni urz ądzonej ogólnodost ępnej.

Teren zieleni urz ądzonej , w szczególno ści: parki, skwery i ziele ńce. Zagospodarowanie uzupełniaj ące: tereny urz ądze ń wypoczynkowych i ekspozycyjnych, ście żki rowerowe, niewielkie zbiorniki wodne, obiekty małej architektury, place zabaw i ogro- dzenia. Zagospodarowanie dopuszczalne: sezonowe, niezwi ązane trwale z gruntem obiekty usługo- we, w tym gastronomiczne, niekoliduj ące z zagospodarowaniem podstawowym. Zasady zagospodarowania: ° przeprowadzenie niezb ędnych prac piel ęgnacyjnych i porz ądkowych w istniej ącym par- ku, ° zapewnienie dost ępno ści komunikacyjnej w celu wzmocnienia znaczenia obszarów w strukturze gminy i uaktywnienia obszarów przestrzeni publicznych, ° zaleca si ę wprowadzenie zró żnicowanych rodzajów zieleni, w tym gatunków trwale zie- lonych i wprowadzenia gatunków ozdobnych o zró żnicowanych porach kwitnienia, ° zakaz wprowadzania gatunków inwazyjnych obcego pochodzenia, ° ograniczenie lokalizacji infrastruktury technicznej wył ącznie do niezb ędnych, zwi ąza- nych z funkcj ą podstawow ą elementów, ° bilansowanie ilo ści miejsc parkingowych w zale żno ści od potrzeb.

Teren ogrodów działkowych , w tym: obiekty i urz ądzenia zwi ązane z prowadzeniem ogrodów działkowych, obiekty administracji i obsługi gospodarczej ogrodów działkowych, urz ądzenia sanitarne, obiekty małej architektury, parkingi słu żą ce obsłudze terenów ogrodów działkowych, sieci infrastrukturalne. Zasady zagospodarowania: ° kontynuacja dotychczasowego przeznaczenia terenów, ° zakaz wprowadzania gatunków inwazyjnych obcego pochodzenia, ° zapewnienie dost ępno ści komunikacyjnej, ° bilansowanie ilo ści miejsc parkingowych w zale żno ści od potrzeb i dost ępno ści terenu, ° nie wyznacza si ę nowych terenów ogrodów działkowych.

Tereny cmentarzy Zagospodarowanie uzupełniaj ące : tereny zieleni, obiekty małej architektury, w tym kultu religijnego, komunikacja wewn ętrzna, miejsca parkingowe. Zagospodarowanie dopuszczalne : obiekty usługowe zwi ązane z pochówkiem i obsług ą cmentarn ą.

15

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 15 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Zasady zagospodarowania: ° przeprowadzenia niezb ędnych prac piel ęgnacyjnych i porz ądkowych, ° uwzgl ędnienie, ustalonej na podstawie przepisów odr ębnych, strefy sanitarnej od cmen- tarzy, ° nie przewiduje si ę wyznaczenia nowych lokalizacji cmentarzy oprócz rozbudowy ist- niej ącego cmentarza rzymskokatolickiego w kierunku północnym.

Tereny dróg publicznych (drogi wojewódzkie, powiatowe, gminne). Zagospodarowanie uzupełniaj ące: obiekty budowlane i urz ądzenia techniczne zwi ązane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsług ą ruchu, a tak że urz ądzenia zwi ązane z potrzebami zarz ądzania drog ą Zagospodarowanie dopuszczalne: mosty, przepusty, przej ścia i tunele dla zwierz ąt, reklamy, zadrzewienia, infrastruktura techniczna. Zasady zagospodarowania: ° utrzymanie istniej ących dróg publicznych z mo żliwo ści ą zmiany ich parametrów tech- nicznych, korekt w liniach rozgraniczaj ących, ° utrzymanie i ochrona istniej ących oraz wprowadzanie nowych drzew i krzewów wzdłuż dróg; ° lokalizacja infrastruktury technicznej w liniach rozgraniczaj ących dróg w uzgodnieniu z zarz ądc ą drogi, ° sytuowanie reklam w uzgodnieniu z zarz ądc ą drogi, ° oświetlenie terenów dróg wzdłu ż zabudowy mieszkaniowej.

Tereny dróg wewn ętrznych - drogi i ulice niezaliczone do dróg publicznych. Zagospodarowanie dopuszczalne: przepusty, zadrzewienia, infrastruktura techniczna. Zasady zagospodarowania: ° utrzymanie istniej ącego przeznaczenia terenów, z mo żliwo ści ą zmiany parametrów, utwardze ń jezdni lub zmiany trasy, stosownie do potrzeb obsługiwanych terenów, ° utrzymanie istniej ących oraz wprowadzanie nowych drzew i krzewów wzdłuż dróg; ° lokalizacja infrastruktury technicznej, ° mo żliwo ść zmiany klasyfikacji drogi na publiczn ą przy spełnieniu wymaga ń przepisów o drogach publicznych.

Tereny obiektów infrastruktury technicznej , w tym: obiekty i urz ądzenia słu żą ce do przesyłania płynów, gazu i energii elektrycznej wraz z urz ądzeniami towarzysz ącymi w postaci stacji transformatorowych, słupów, studzienek, szafek itp. oraz uj ęcia wody, hydrofornie, prze- pompownie, oczyszczalnie ścieków, uj ęcia wody, punkty selektywnej zbiórki odpadów, stacje przeka źnikowe, stacje bazowe telefonii komórkowej itp. Zasady zagospodarowania: ° utrzymanie istniej ącego przeznaczenia terenów, ° w przypadku realizacji gazoci ągu wysokiego ci śnienia obowi ązek wyznaczenia pasa technologicznego, ° lokalizacja przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko wymienio- nych w Rozporz ądzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r. w sprawie przedsi ę- wzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko (Dz. U. z 2010r. Nr 213, poz.1397 z pó źn.zm.) wymaga przeprowadzenia procedury oceny oddziaływania na środowisko.

16

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 16 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Tereny le śne , obejmuj ące grunty le śne wraz z obiektami zwi ązanymi z gospodark ą le śną i infrastruktur ą techniczn ą. Zagospodarowanie uzupełniaj ące: wykorzystywane dla potrzeb gospodarki le śnej: budynki i budowle, urz ądzenia melioracji wodnych, linie podziału przestrzennego lasu, drogi le śne, tere- ny pod liniami energetycznymi, szkółki le śne, miejsca składowania drewna, a tak że wykorzy- stywany na parkingi le śne i urz ądzenia turystyczne. Zagospodarowanie dopuszczalne: dolesienia enklaw le śnych oraz gruntów rolnych nieprzy- datnych do produkcji rolniczej. Zasady zagospodarowania: ° zmiana przeznaczenia gruntów le śnych na cele niele śne jest mo żliwa zgodnie z przepi- sami o ochronie gruntów rolnych i le śnych, w drodze sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, ° utrzymanie dotychczasowe przeznaczenie terenów le śnych, ° dopuszcza si ę zagospodarowanie alternatywne w postaci terenów zieleni urz ądzonej.

Tereny udokumentowanych złó ż kruszywa naturalnego i tereny górnicze , w tym wydobywanie kruszywa naturalnego w granicach udokumentowanego zło ża, na terenach i obszarach górniczych. Zagospodarowanie dopuszczalne: rekultywacja terenów zdegradowanych na cele le śne, rol- ne, rekreacyjne lub zgodnie z uzyskan ą koncesj ą. Zasady zagospodarowania: ° eksploatacj ę kopaliny nale ży prowadzi ć zgodnie z uzyskan ą koncesj ą okre ślaj ącą wa- runki wydobycia, ° adaptuje si ę istniej ące żwirownie i obszary górnicze do czasu ich wyeksploatowania, ° rekultywacj ę wyrobisk poeksploatacyjnych zgodnie z zatwierdzonym projektem rekul- tywacji poprzez nadanie lub przywrócenie terenom zdewastowanym warto ści u żytko- wych lub przyrodniczych, wła ściwe ukształtowanie ich rze źby, poprawienie wła ściwo- ści fizycznych i chemicznych, uregulowanie stosunków wodnych, odtworzenie gleb, umocnienie skarp oraz odbudowanie lub zbudowanie niezb ędnych dróg, ° ochrona wód podziemnych i gleb przed niekontrolowanym zanieczyszczaniem, ° nakłada si ę obowi ązek ograniczenia uci ąż liwo ści przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych do gra- nic obszaru górniczego, ° zakaz wyznaczania obszarów/terenów górniczych na terenach obj ętych ochron ą przyro- dy.

Tereny rolnicze , w tym użytki rolne, stawy, zbiorniki retencyjne, urz ądzenia melioracji wodnych. Zasady zagospodarowania: ° ochrona gleb najwy ższych klas bonitacyjnych (III) przed nieuzasadnion ą zabudow ą oraz niewła ściwymi zabiegami agrotechnicznymi, ° ograniczenie realizacji obiektów inwentarskich w systemie bez ściółkowym z uwagi na ryzyko zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych, ° wzbogacanie terenów rolniczej przestrzeni produkcyjnej zadrzewieniami śródpolnymi oraz realizacj ą zieleni wzdłu ż ci ągów komunikacyjnych oraz cieków wodnych i wód powierzchniowych, które zapobiegn ą erozji i zanieczyszczeniu wód oraz gleb. Tereny wód powierzchniowych , w tym wody płyn ące i stoj ące, cieki naturalne. Zagospodarowanie dopuszczalne: kładki, pomosty, mosty, infrastruktura techniczna. Zasady zagospodarowania: ° utrzymanie istniej ącego przeznaczenia wód powierzchniowych,

17

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 17 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

° przestrzegania przepisów dotycz ących obszarów chronionych ustanowionych na pod- stawie ustawy o ochronie przyrody. ° zakaz obni żania poziomu wody w zbiornikach wód stoj ących, ° zakaz odprowadzania do wód nie oczyszczonych ścieków, ° nakaz ochrony ro ślinno ści wodnej, szuwarowej, drzew i krzewów, ° nakaz pozostawienia pasa dost ępu wzdłu ż brzegów wód publicznych gwarantuj ącego swobodne przechodzenie i wykonywanie robót konserwacyjnych. 2.2. Wska źniki dotycz ące zagospodarowania terenu O rodzaju, intensywno ści zabudowy, standardach przestrzennych i standardach wypo- sa żenia technicznego zadecyduj ą miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego albo de- cyzje wydane na podstawie przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzen- nym, w których zaleca si ę uwzgl ędnienie przyj ęcie poszczególnych wska źników. Zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna ° powierzchnie nowo wydzielonych działek budowlanych – nie ustala si ę, winne one za- bezpiecza ć poza budynkami mieszkalnymi realizacj ę miejsc parkingowych, terenów zieleni biologicznie czynnej i terenów placów zabaw, wydzielone miejsce składowania odpadów stałych ( śmietniki), ° budynki o maksymalnie trzech kondygnacjach nadziemnych, ° rezerwa terenu pod minimum jedno miejsce parkingowe przypadaj ące na jedno miesz- kanie, ° minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej: 25% powierzchni działki budow- lanej, ° maksymalna powierzchnia zabudowy działki budowlanej- nie ustala si ę, ° formy architektoniczne budynków i ich wysoko ści nale ży wkomponowywa ć, w krajo- braz harmonizuj ący z otoczeniem. Zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna ° minimalne powierzchnie nowo wydzielonych działek budowlanych: - dla zabudowy szeregowej – 400 m 2, - dla zabudowy bli źniaczej – 600 m2, - dla zabudowy wolnostoj ącej – 800 m2, ° budynki o maksymalnie dwóch kondygnacjach nadziemnych, ° rezerwa terenu pod minimum dwa miejsca parkingowe przypadaj ące na jeden budynek mieszkalny, ° minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej- 40% powierzchni działki budow- lanej, ° maksymalna powierzchnia zabudowy działki budowlanej: 50%, ° dla budynków mieszkalnych zaleca si ę stosowanie dachów stromych, ° formy architektoniczne budynków i ich wysoko ści nale ży wkomponowywa ć w krajo- braz harmonizuj ący z otoczeniem. Zabudowa usługowa ° minimalne powierzchnie nowo wydzielonych działek budowlanych- nie ustala si ę, ° budynki o maksymalnie trzech kondygnacjach nadziemnych, ° rezerwa terenu pod minimum 2,5 miejsca parkingowe na ka żde 100 m 2 powierzchni użytkowej budynku, ° minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej - 15% powierzchni działki budow- lanej, ° maksymalna powierzchnia zabudowy działki budowlanej - 50%, ° formy architektoniczne budynków i ich wysoko ści nale ży wkomponowywa ć w krajo- braz harmonizuj ący z otoczeniem.

18

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 18 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Zabudowa produkcyjno-usługowej – obejmuj ąca budynki takie jak: produkcyjne, składy, magazyny, hurtownie, zakłady przetwórcze, remontowe i rzemie ślnicze. ° minimalne powierzchnie nowo wydzielonych działek budowlanych: nie ustala si ę, ° rezerwa terenu pod minimum 2 miejsca parkingowe na ka żde 100 m 2 powierzchni użytkowej budynku, ° budynki o maksymalnie dwóch kondygnacjach nadziemnych, ° dopuszcza si ę wysoko ść budynków i budowli powy żej 10 m od terenu j.w. je żeli b ędzie to niezb ędne ze wzgl ędów technologii produkcji, ° minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej- 15% powierzchni działki budow- lanej, ° maksymalna powierzchnia zabudowy działki budowlanej -70 %, ° bezpo średni lub po średni (poprzez drogi wewn ętrzne) dost ęp do drogi publicznej, ° formy architektoniczne budynków i ich wysoko ści nale ży wkomponowywa ć w krajo- braz harmonizuj ący z otoczeniem. Zabudowa sportowo-rekreacyjna ° minimalne powierzchnie nowo wydzielonych działek budowlanych: 1500 m 2, ° maksymalna wysoko ść obiektów – nie ustala si ę, ° ilo ść miejsc parkingowych w zale żno ści od potrzeb i dost ępno ści terenu ° minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej -30% powierzchni działki budow- lanej, ° maksymalna powierzchnia zabudowy działki budowlanej- 50 %, ° formy architektoniczne obiektów, ich wysoko ści nale ży wkomponowywa ć w krajobraz harmonizuj ący z otoczeniem.

Dla pozostałej zabudowy oraz terenów z nimi zwi ązanych- szczegółowe parametry takie jak: wielko ści powierzchni działek, powierzchni biologicznie czynnej i powierzchni zabudowy, zasad podziału terenów na działki oraz parametry i wska źniki kształtowania zabudowy, w tym wysoko ści budynków, winne by ć adekwatnie do istniej ących warunków przestrzennych wyst ę- puj ących na terenach s ąsiaduj ących, a ich realizacja ustalona na podstawie przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym lub przepisów szczególnych.

Zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 25 czerwca 2003r. w sprawie sposobu zgłaszania oraz oznakowania przeszkód lotniczych (Dz. U. z 2003r. Nr 130, poz. 1193 z pó źn. zm.) zgłoszeniu do wła ściwego organu nadzoru nad lotnictwem wojskowym podlegaj ą wszystkie stałe lub tymczasowe obiekty budowlane o wysoko ści 50m n.p.t. i wi ęcej. Zgłosze- nie nale ży kierowa ć ka żdorazowo, przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budow ę do Szefo- stwa Słu żby Ruchu Lotniczego Sił Zbrojnych RP. 2.3. Tereny wył ączone spod zabudowy Na obszarze gminy Lipsk wskazuje si ę nast ępuj ące tereny wył ączone spod zabudowy: ° tereny wzdłu ż sieci elektroenergetycznych i gazowych oraz urz ądze ń z nimi zwi ązanych wyznaczone w odległo ściach okre ślonych przepisami szczególnymi, ° tereny poło żone w odległo ściach od zewn ętrznych kraw ędzi jezdni dróg publicznych okre ślonych w przepisach o drogach publicznych, ° ograniczenie lokalizacji zabudowy na gruntach chronionych na mocy przepisów ustawy o ochronie gruntów rolnych i le śnych, ° gruntów le śnych, z dopuszczeniem zabudowy zgodnie z przepisami ustawy o lasach, ° budynki i budowle powinny by ć lokalizowane w odległo ści co najmniej 12 m od ściany lasu ze wzgl ędu na zagro żenie po żarowe oraz ewentualne zagro żenie upadkiem drzewa, ° na terenach udokumentowanych złóż kruszywa naturalnego i terenach górniczych,

19

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 19 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

° w odległo ści minimum 50m wokół terenów czynnych cmentarzy oraz ograniczenie w tym obszarze lokalizacji uj ęć wody, obiektów zwi ązanych z produkcj ą i przechowywa- niem żywno ści wynikaj ący z tytułu przepisów okre ślaj ących wymagania, jakim powin- ny odpowiada ć cmentarze, ° tereny ochronne rzek i zbiorników wodnych zgodnie z przepisami o ochronie przyrody i wła ściwych aktów wykonawczych. 3. OBSZARY ORAZ ZASADY OCHRONY ŚRODOWISKA I JEGO ZASOBÓW, OCHRONY PRZYRODY, KRAJOBRAZU, W TYM KRAJOBRAZU KULTUROWEGO I UZDROWISK 3.1.Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów Zgodnie z przyj ętymi celami rozwoju przestrzennego gminy zasadnicz ą rol ę w tym pro- cesie pełni ć b ędą przyj ęte kierunki ochrony środowiska , okre ślone w przyj ętym „Programie ochrony środowiska dla gminy Lipska lata 2012 – 2015 z perspektyw ą na lata 2016 – 2019”. Zmiana Studium okre śla ochron ę tych zasobów w odniesieniu do: 1) poprawy jako ści powietrza atmosferycznego, 2) osi ągni ęcia i utrzymania dobrego stanu wód powierzchniowych oraz jako ści wód podziem- nych i racjonalizacja ich wykorzystania, 3) zmniejszenia zagro żeń przed hałasem, 4) ochron ę przed promieniowaniem elektromagnetycznym, 5) ochron ę gruntów le śnych, 6) ochron ę gruntów rolnych. 3.1.1.Ochrona powietrza Źródła zanieczyszcze ń powietrza mo żemy podzieli ć ze wzgl ędu na pochodzenie na dwie grupy: pochodzenia naturalnego (erozja wietrzna skał, po żary lasów, pył kosmiczny oraz niektóre procesy biologiczne.) oraz antropogenicznego. (b ędące wynikiem działalno ści czło- wieka np. przemysł, energetyka, komunikacja, rolnictwo). „Według danych WIO Ś (2011) na terenie Gminy Lipsk nie wyst ępuj ą zakłady przemy- słowe będące najwi ększymi emitorami zanieczyszcze ń w skali województwa. Najwi ększa emi- sja zanieczyszcze ń powietrza pochodzi z kotłowni. Gmina Lipsk, nale żą ca do powiatu augu- stowskiego, nale żą cego do strefy podlaskiej, według oceny poziomów substancji i klasyfikacji stref woj. podlaskiego w 2011 r. (WIO Ś) została zaklasyfikowana jako A pod wzgl ędem ró ż- nych kryteriów. Oznacza to, że poziom st ęż eń poszczególnych zanieczyszcze ń na terenie tej strefy nie przekracza odpowiednio poziomu dopuszczalnego, poziomu docelowego oraz po- ziomu celu długoterminowego.”( Program ochrony środowiska). Główne źródła lokalnych zanieczyszcze ń powietrza wyst ępuj ące w gminie Lipsk to transport samochodowy i rozproszone źródła emisji na terenach zabudowanych. Do głównych kierunków działa ń zmierzaj ących do ochrony ludno ści i środowiska przed szkodliwymi sub- stancjami emitowanymi do atmosfery nale ży zaliczy ć: ‹ ograniczanie emisji szkodliwych gazów i pyłów przez istniej ące zakłady usługowe i rze- mie ślnicze, ‹ ścisłe przestrzeganie przepisów o ochronie atmosfery w przypadku nowych inwestycji, ‹ eliminowanie w ęgla jako paliwa używanego w paleniskach domowych, usługowych i spół- dzielniach mieszkaniowych na rzecz paliwa nie emituj ącego szkodliwych gazów i pyłów do atmosfery (gaz ziemny, oleje opałowe, instalacje geotermiczne, pr ąd elektryczny, drewno opałowe, słoma i inne). 20

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 20 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

‹ lokalizowanie zabudowy mieszkalnej w przepisowej odległo ści od tras komunikacyjnych o nasilonym ruchu pojazdów (drogi wojewódzkie), ‹ promowanie nowych no śników energii ekologicznej pochodz ących ze źródeł odnawialnych - energia słoneczna, wiatrowa, wodna geotermalna.

3.1.2. Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych W celu ochrony wód powierzchniowych i podziemnych, nale ży podj ąć na obszarze gmi- ny nast ępuj ące działania: ‹ wyposa żenie terenów zwartej struktury osadniczej wsi w systemy wodno-kanalizacyjne z odprowadzaniem ścieków do oczyszczalni, ‹ budow ę oczyszczalni przydomowych na terenach, gdzie budowa sieci kanalizacyjnej jest nieopłacalna z przyczyn ekonomicznych lub technicznych, ‹ wyposa żenie zabudowy rozproszonej nie obj ętej sieci ą kanalizacyjn ą w szczelne zbiorniki osadowe, z dostarczaniem ścieków do oczyszczalni, ‹ ewidencjonowanie i kontrola techniczna zbiorników bezodpływowych, ‹ ograniczenie stosowania chemicznych środków ochrony ro ślin i nawozów sztucznych na całym obszarze gminy, natomiast na terenach podmokłych (o płytkim zaleganiem wód grun- towych) zakaz ich stosowania, ‹ wyznaczenie granic głównych zbiorników wód podziemnych, stref ochronnych i zasad go- spodarowania w tych strefach oraz ścisłe przestrzeganie zasad ochrony uj ęć wód gł ębino- wych, ‹ ochrona i efektywne u żytkowanie zasobów wodnych równie ż poprzez ograniczenie realiza- cji inwestycji maj ących na celu odprowadzenie wód z terenów rolniczych, ‹ stopniowe ograniczanie negatywnego wpływu na środowisko zanieczyszcze ń obszarowych pochodz ących z działalno ści rolniczej, ‹ modernizacj ę istniej ących stacji uzdatniania wody, ‹ minimalizacj ę strat wody na przesyle wody wodoci ągowej poprzez sukcesywn ą wymianę i renowacj ę wyeksploatowanych odcinków sieci wodoci ągowej, ‹ przeprowadzenie akcji edukacyjno - informacyjnej propaguj ącej optymalizacj ę zu życia wo- dy przez indywidualnych u żytkowników. W celu zwi ększenia zasobów wód powierzchniowych, nale ży: ‹ zachowanie istniej ących cieków powierzchniowych zarówno naturalnych jak i sztucznych, ‹ racjonalnie gospodarowa ć wod ą na obszarach typowo rolniczych z wykorzystaniem istniej ą- cych systemów melioracyjnych, ‹ wykorzystywa ć dost ępne zasoby wodne do celów rekreacyjno – turystycznych w sposób zrównowa żony, z jednoczesnym ograniczeniem dalszego nadmiernego rozwoju turystyki wodnej w Biebrza ńskim Parku Narodowym, ‹ opracowa ć i wdro żyć program małej retencji.

3.1.3. Zmniejszenie zagro żeń przed hałasem W zale żno ści od źródła wyst ąpienia hałas mo żna podzieli ć na dwa rodzaje: przemysło- wy i komunikacyjny (drogowy, lotniczy, kolejowy). Na obszarze Gminy Lipsk hałas przemy- słowy nie jest źródłem problemów, z uwagi na brak zakładów przemysłowych uci ąż liwych dla 21

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 21 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

środowiska. Problemem jest natomiast hałas komunikacyjny, którego uci ąż liwo ść zarówno dla ludzi, jak i środowiska w głównej mierze uzale żniona jest od: nat ęż enia ruchu, pr ędko ści, udziału pojazdów ci ęż kich w strumieniu pojazdów i stanu technicznego pojazdów, a tak że ro- dzaju i stanu nawierzchni dróg. Długotrwałe przebywanie w strefie hałasu ma negatywny sku- tek na organizm ludzki, powoduj ąc głównie uczucie zm ęczenia, jak równie ż stres, rozdra żnie- nia czy bezsenno ść . Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku prowadzi pomiary hałasu komunikacyjnego w wybranych punktach pomiarowo-kontrolnych. Takie pomiary nie były jednak wykonywane na terenie Gminy Lipsk. Dla ochrony ludno ści przed hałasem nale ży przestrzega ć: ‹ dotrzymania ustalonych norm poziomów hałasu w środowisku na podstawie rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 112), ‹ nie przekraczanie dopuszczalnych poziomów hałasu poza terenem obj ętym tytułem praw- nym (prawo własno ści, u żytkowanie wieczyste, dzier żawa, trwały zarz ąd etc.), w zwi ązku z eksploatacj ą urz ądze ń technicznych i obiektów budowlanych, ‹ wprowadzenie zieleni izolacyjnej wzdłu ż głównych ci ągów komunikacyjnych oraz wokół terenów przemysłowych i innych generuj ących hałas, ‹ wykonanie stosownych ocen oddziaływania na środowisko inwestycji uci ąż liwych lub mo- gących pogorszy ć jego stan na etapie uzyskania decyzji o warunkach zabudowy i zagospo- darowania i na tej podstawie eliminowanie rozwi ąza ń i propozycji niekorzystnych z punktu widzenia mo żliwo ści zachowania obowi ązuj ących norm hałasu i wibracji. 3.1.4.Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym Głównymi źródłami sztucznego promieniowania s ą: stacje bazowe telefonii komórkowej, stacje i linie energetyczne, stacje radiowe i telewizyjne oraz CBradio i radiostacje amatorskie, wojskowe i cywilne urz ądzenia radionawigacji i radiolokacji, a nawet urz ądzenia powszechne- go u żytku: kuchenki mikrofalowe, monitory, aparaty komórkowe itp. Ci ągły rozwój techniki powoduje znaczny wzrost ilo ści promieniowania elektromagnetycznego. Na terenie Gminy Lipsk brak jest napowietrznych linii wysokiego napi ęcia. Odbiorcy energii elektrycznej zasilani s ą ze stacji 110/15 kV w D ąbrowie Białostockiej. Obszar Gminy pokryty jest jedynie sieci ą SN ( średniego napi ęcia) i Nn (niskiego napi ęcia), usytuowan ą w sposób nie stwarzaj ący zagro żenia kolizj ą. Do punktowych źródeł promieniowania niejonizuj ącego nale żą tak że, m.in.: • pojedyncze nadajniki radiowe, • urz ądzenia emituj ące pole elektromagnetyczne pracuj ące w zakładach przemysłowych, ośrodkach medycznych oraz b ędące w dyspozycji miejskiej policji i stra ży po żarnej oraz straży granicznej. Na terenie gminy Lipsk zlokalizowanych jest 5 stacji telefonii komórkowej, w tym: 3 na terenie wiejskim gminy w miejscowo ściach: Kol. Lipsk, Kopczany i Rakowicze oraz 2 stacje w mie ście Lipsk. W przypadku stacji bazowych telefonii komórkowej pola elektromagnetyczne s ą wypromieniowywane na bardzo du żych wysoko ściach, w miejscach niedost ępnych dla ludzi. Aby ograniczy ć uci ąż liwo ści promieniowania elektromagnetycznego koniecznym jest podej- mowanie niektórych działa ń polegaj ących na: ‹ analizie wpływu na środowisko nowych obiektów emituj ących promieniowanie elektromagnetyczne (na etapie wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu i pozwole ń na budow ę), ‹ zobowi ązywaniu inwestorów do pomiarów kontrolnych rzeczywistego rozkładu elektromagnetycznego promieniowania niejonizuj ącego w otoczeniu stacji i uwzgl ędniania kierunków radiolinii przy ewentualnym lokalizowaniu nowych obiektów zwi ązanych z przebywaniem ludzi.

22

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 22 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

3.1.5. Ochrona gruntów le śnych Grunty le śne, niezale żnie od formy własno ści, podlegaj ą ochronie na mocy ustaw: z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i le śnych (j.t. Dz.U. z 2015r. poz. 909 z pó źn. zm.), z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo o ochronie środowiska (Dz.U. 2013 poz. 1232 z pó źn. zm.) oraz ustawy o lasach z dnia 28 wrze śnia 1991 r. (Dz.U. z 2014r. poz. 1153 z pó źn. zm.). Dla ochrony zasobów le śnych przed niekorzystnymi zmianami w środowisku ustala si ę: ‹ ochron ę gruntów le śnych realizowaną poprzez przestrzeganie zakazów okre ślonych w w/w ustawach, a w szczególno ści na zakazie: - przeznaczania gruntów le śnych na cele niele śne (z wyj ątkiem przypadków okre ślo- nych w ustawie), - niszczenia lasów i gruntów le śnych, - działa ń osłabiaj ących biologiczn ą odporno ść drzewostanów; ‹ ochron ę i powi ększanie zasobów le śnych poprzez wprowadzanie zalesie ń na gruntach nieprzydatnych do produkcji rolniczej, w zasi ęgu obszarów Natura 2000 działania te nale ży uzale żni ć od pozytywnego wyniku raportu oddziaływania na środowisko, ‹ prowadzenie stałego monitoringu środowiska le śnego w celu przeciwdziałania stanom niepożą danym, ‹ ró żnicowanie struktury gatunkowej lasów i popraw ę struktury wiekowej drzewostanów, ‹ użytkowanie zasobów le śnych przez realizacj ę funkcji produkcyjnych na zasadzie ra- cjonalnej gospodarki le śnej, ‹ szkolenie prywatnych wła ścicieli lasów na temat prawidłowych zasad gospodarki le- śnej, ‹ udost ępnianie i zagospodarowanie lasów do celów rozwoju turystyki i wypoczynku, re- generacji zdrowia, edukacji ekologicznej.

3.1.6. Ochrona gruntów rolnych Wymogi ochrony gruntów rolnych szczególnie przydatnych do produkcji rolniczej, okre- ślone s ą w ustawie o ochronie gruntów rolnych i le śnych z dnia 3 lutego 1995 r. (j.t. Dz.U. z 2015r. poz. 909 z pó źn. zm.). Szczególnej ochronie podlegaj ą grunty rolne stanowi ące u żytki rolne klasy III. Ochrona polega głównie na ograniczaniu przeznaczania ich na cele nierolnicze. W warunkach gminy Lipsk, powierzchnia gleb nale żą cych do klasy III nie jest du ża, i wynosi około 1,1% powierzchni gminy. Grunty klasy III występuj ą w miejscowo ściach: Bartniki, Dul- kowszczy źnie, Jaczniki, Jałowo, Kolonia Lipsk, Kopczany, Kurianka, Lichosielce, Nowe Le śne Bohatery, Rakowicze, Nowy Rogo żyn, Rygałówka, Siółko, Skieblewo, Stare Le śne Bohatery, Staro żyńce. Natomiast wi ększe powierzchnie gruntów organicznych wyst ępuj ą w dolinach rzecznych i obni żeniach terenowych. Torfy pradoliny Biebrzy tworz ą torfy torfowisk niskich, słabo rozło żone o du żej chłonno ści. Procesy torfotwórcze w pradolinie trwaj ą do dzi ś i dopro- wadziły do wytworzenia si ę kilkumetrowej warstwy torfu. W torfie w okolicach Lipska na gł ę- boko ści od 30 do 360 cm spotyka si ę przewarstwienia gytii. Osady deluwialne i bagienne sta- nowi ą grunty słabono śne i nie nadaj ą si ę do bezpo średniego posadowienia budynków. Dla ochrony powierzchni ziemi i gleb przed degradacj ą ustala si ę: ‹ zachowanie w dotychczasowym u żytkowaniu terenów ł ąk i pastwisk w dolinie Biebrzy oraz na śródpolnych obni żeniach, ‹ utrzymanie istniej ących i tworzenie nowych obszarów zieleni buforowej, przede wszystkim miedz i zadrzewie ń śródpolnych i nadwodnych, ‹ ochron ę gruntów rolnych wysokiej jako ści, ze szczególnym uwzgl ędnieniem zwartych kompleksów gleb chronionych poza terenami zurbanizowanymi, ‹ ochron ę gleb przed erozj ą dzi ęki zalesianiu terenów zdegradowanych,

23

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 23 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

‹ rekultywacji gleb zdegradowanych, ‹ ochron ę gleb przed niewła ściw ą agrotechnik ą i nadmiern ą intensyfikacj ą produkcji rol- nej oraz nadmiernym stosowaniem środków ochrony ro ślin i nawozów.

3.2. Obszary oraz zasady ochrony środowiska przyrodniczego 3.2.1. Obszar Biebrza ńskiego Parku Narodowego Biebrza ński Park Narodowy został utworzony moc ą rozporz ądzenia Rady Ministrów z dnia 9 wrze śnia 1993 roku (Dz.U. nr 86, poz.399). Park zajmuje powierzchni ę 59223 ha, z czego 1756ha poło żonych jest w gminie Lipsk. Wszelkie działania na terenie BPN nale ży re- alizowa ć zgodnie z Zarz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie zada ń ochronnych dla Biebrza ńskiego Parku Narodowego (Dz. Urz ędowy Ministra Środowiska z dnia 28 stycznia 2015r.). Do głównych zagro żeń warto ści przyrodniczych Parku zostały zali- czone: ‹ dalsza urbanizacja obszaru Parku, ‹ wykup nieruchomo ści i lasów nieb ędących w u żytkowaniu wieczystym Parku, ‹ rozbudow ę i podnoszenie parametrów sieci dróg lokalnych, ‹ intensyfikacja produkcji rolnej, ‹ budowa, rozbudowa i odbudowa urz ądze ń wodnych, ‹ gatunki inwazyjne. W celu eliminacji lub ograniczenia głównych zagro żeń Parku nale ży przestrzega ć zasad i wy- tycznych zrównowa żonego gospodarowania przestrzeni ą mi ędzy innymi poprzez: ‹ w opracowaniach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz decy- zjach administracyjnych nale ży podj ąć działania na rzecz zapobiegania urbanizacji ob- szaru Parku, w szczególno ści poło żonych poza granicami terenów zwartej struktury osadniczej wsi, ‹ ograniczenie budowy infrastruktury technicznej oraz drogowej stwarzaj ącej zagro żenia dla walorów przyrodniczych Parku poprzez: - zast ępowania linii napowietrznych przewodami podziemnymi, - umieszczania na liniach napowietrznych elementów odstraszaj ących ptaki, - rozbudowa systemu oczyszczania ścieków, oczyszczania ścieków burzowych, budowy płyt obornikowych w zabudowie zagrodowej, - zakaz budowy farm wiatrowych na trasach w ędrówek oraz na obszarach żerowania ptaków w otoczeniu Parku, - ograniczenie rozbudowy i podnoszenia parametrów sieci dróg lokalnych, ‹ promowanie tradycyjnych lokalnych cech architektonicznych budownictwa, ‹ ograniczenie nadmiernego rozwoju turystyki wodnej, ‹ zakaz budowy inwestycji mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, ‹ ochrona zasobów wodnych oraz stanu uwodnienia siedlisk przyrodniczych poprzez ograniczenie budowy i odbudowy urz ądze ń wodnych nie słu żą cych celom ochrony przyrody, ‹ zakaz lokalizacji ferm zwierz ąt futerkowych, w szczególno ści norek ameryka ńskich, ‹ wspieranie ekstensywnego rolnictwa, ‹ ogranicza ć odpływ wód z systemów melioracyjnych na gruntach cennych przyrodniczo, ‹ kontrolowa ć stosowanie nawozów, ogranicza ć stosowania środków ochrony ro ślin,

24

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 24 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

‹ zapewnienie integralno ści obszarów chronionych, utrzymanie ci ągło ści ekologicznej układów i zapewnienie swobodnej migracji zwierz ąt poprzez budow ę przej ść , przepu- stów dla dzikich zwierz ąt.

3.2.2. Obszary chronionego krajobrazu Zasady gospodarowania na obszarach chronionego krajobrazu oraz w strefach ochron- nych wokół jezior, rzek i innych zbiorników wodnych, reguluj ą odpowiednie ustalenia w spra- wach obszarów chronionego krajobrazu: 1) Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Biebrzy” – ustanowiony uchwał ą Nr XII/93/15 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 22 czerwca 2015r.w sprawie wyznaczenia Obszaru Chronionego Krajobrazu „Dolina Biebrzy" (Dz. Urz. Woj. Podlaskiego z 2015r., poz.2121), 2) Obszar Chronionego Krajobrazu „Puszcza i Jeziora Augustowskie”, powołany uchwał ą Nr XII/89/15 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 22 czerwca 2015r.. w sprawie wyzna- czenia Obszaru Chronionego Krajobrazu „Puszcza i Jeziora Augustowskie" (Dz. Urz. Woj. Podlaskiego z 2015r., poz.2117).

źródło: http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/ Opracowanie własne - Przebieg OCK – Puszcza i Jeziora Augustowskie oraz Dolina Biebrzy Ustalenia obowi ązuj ące na obszarach chronionego krajobrazu: 1. Zakazy: 1) zabijania dziko wyst ępuj ących zwierz ąt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronie ń i miejsc rozrodu oraz tarlisk, zło żonej ikry, z wyj ątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wy- konywania czynno ści zwi ązanych z racjonaln ą gospodark ą roln ą, le śną, ryback ą i łowiecką; 2) likwidowania i niszczenia zadrzewie ń śródpolnych, przydro żnych i nadwodnych, je żeli nie wynikaj ą one z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej i zapewnienia bezpiecze ństwa ru- chu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urz ądze ń wodnych; 3) wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniało ści, w tym ko- palnych szcz ątków ro ślin i zwierz ąt, a tak że minerałów i bursztynu; 4) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcaj ących rze źbę terenu, z wyj ątkiem prac zwi ązanych z zabezpieczeniem przeciwsztormowym, przeciwpowodziowym lub przeciwo- 25

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 25 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

suwiskowym lub utrzymaniem, budow ą, odbudow ą, napraw ą lub remontem urz ądze ń wod- nych; 5) dokonywania zmian stosunków wodnych, je żeli słu żą innym celom ni ż ochrona przyrody lub zrównowa żone wykorzystanie u żytków rolnych i le śnych oraz racjonalna gospodarka wodna lub rybacka; 6) likwidowania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy i obszarów wodno-błotnych; 7) lokalizowania obiektów budowlanych w pasie szeroko ści 100 m od linii brzegów rzek, je- zior i innych zbiorników wodnych, z wyj ątkiem urz ądze ń wodnych oraz obiektów słu żą- cych prowadzeniu racjonalnej gospodarki rolnej, le śnej lub rybackiej. 2. Zakazy o których mowa w ust. 1 pkt 3 i 4 nie dotycz ą cz ęś ci Obszaru, na których poło- żone s ą zło ża skał: 1) udokumentowane do dnia 31 grudnia 2004 r., których dokumentacje zostały zatwierdzone przez wła ściwy organ administracji geologicznej; 2) udokumentowane na podstawie koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie, udzielonych do dnia 31 grudnia 2004 r.; 3) udokumentowane na podstawie informacji geologicznych zawartych w dokumentacjach sporz ądzonych i zatwierdzonych przez wła ściwy organ administracji geologicznej do dnia 31grudnia 2004 r.; 4) wykorzystywanych do celów leczniczych w rozumieniu ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz. U. z 2012 r. poz. 651 z pó źn. zm.). 3. Zakaz, o którym mowa w ust. 1 pkt 7 nie dotyczy: 1) obszarów zwartej zabudowy miejscowo ści w granicach okre ślonych w studiach uwarunko- wa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planach zago- spodarowania przestrzennego, gdzie dopuszcza si ę uzupełnianie zabudowy mieszkaniowej, usługowej i letniskowej pod warunkiem wyznaczenia nieprzekraczalnej linii zabudowy od brzegu wód, okre ślonej poprzez poł ączenie istniej ących budynków na przylegaj ących działkach w rozumieniu ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2012 r. poz. 647 z pó źn. zm.); 2) siedlisk rolniczych – w zakresie uzupełniania istniej ącej zabudowy o obiekty do prowadze- nia gospodarstwa rolnego, pod warunkiem nie przekraczania dotychczasowej linii zabudo- wy od brzegów wód; 3) terenów ogólnodost ępnych k ąpielisk, pla ż i przystani wodnych; 4) istniej ących obiektów letniskowych, mieszkalnych, usługowych oraz o funkcji mieszanej nie koliduj ącej z podstawowym i uzupełniaj ącym przeznaczeniem terenu, zrealizowanych na podstawie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które utraciły moc przed dniem 1 stycznia 2004 r., gdzie dopuszcza si ę ich odbudow ę, rozbudow ę lub nadbudow ę w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. 2013 r. poz. 1409 ze zm.) w celu poprawy standardów ochrony środowiska oraz walorów estetyczno- krajobrazowych, pod warunkiem nie przybli żania zabudowy do brzegów wód, a tak że zwi ększania istniej ącej powierzchni zabudowy: a) o nie wi ęcej ni ż 10m2 w przypadku budynków o powierzchni mniejszej lub równej 100m2, b) o nie wi ęcej ni ż 10% w przypadku budynków o powierzchni powy żej 100 m 2; 5) zbiorników wodnych pochodzenia antropogenicznego o powierzchni nie wi ększej ni ż 0,5 ha i o gł ęboko ści nie wi ększej ni ż 3 m.

26

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 26 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Nale ży d ąż yć do zapewnienia integralno ści obszarów chronionych, utrzymania ci ągło- ści ekologicznej układów i zapewnienia swobodnej migracji zwierz ąt poprzez budow ę przej ść , przepustów dla dzikich zwierz ąt

3.2.3. Obszary Natura 2000

Na terenie gminy Lipsk wyst ępuj ą obszary specjalnej ochrony ptaków Natura 2000: 1) OSO „Puszcza Augustowska” PLB200002 i OSO „Ostoja Biebrza ńska” PLB200006” opisa- ne w punkcie 4.3 „Uwarunkowa ń”, a ich granice uwidocznione na zał ącznikach graficznych; 2) Projektowane specjalne obszary ochrony siedlisk: ‹ Ostoja Augustowska, kod obszaru PLH 200005;

‹ OSO Natura 2000 „Dolina Biebrzy” PLH200008.

3.2.4. Pomniki przyrody na terenie gminy Lipsk

Nr Nazwa i opis pomnika przyrody Podstawa Lokalizacja ewid. prawna

246.1.S Modrzew europejski obw. 2,09m, Przy osadzie wys. 28m Zarz ądzenie Nr 12/80 słu żbowej 246.2.S Modrzew europejski obw. 1,44m, 246.S Wojewody Suwalskiego le śnictwa wys. 24m z dnia 12.03.1980r Jesionowo, 246.3.S Modrzew europejski obw. 1,63m, (Dz. Urz.WRN w Suwałkach we wsi Krasne, wys. 28m Nr 2, poz. 10) dom nr 68 246.4.S Modrzew europejski obw. 2,13m, wys. 27m 246.5.S Modrzew europejski obw. 2,51m, wys. 28m 246.6.S Modrzew europejski obw. 2,70m, wys. 28m 246.7.S Modrzew europejski obw. 2,10m, wys. 26m 246.8.S Modrzew europejski obw. 2,32m, wys. 26m 246.9.S Modrzew europejski obw. 1,58m, wys. 24m Rozporz ądzenie Nr 32/96 Miejscowo ść 450.1.S Lipa drobnolistna obw. 2,27m, wys. 450.S Wojewody Suwalskiego Wołkusz, 25m z 26.06.1996 r (Dz. Urz. przy domu nr 5, 450.2.S Lipa drobnolistna obw. 2,40m, wys. Woj. Suw. Nr 49, poz. 139 25m 450.3.S Lipa drobnolistna obw. 2,78m, wys. 25m

Źródło: Karty ewidencyjne pomników przyrody

3.2.5.Projektowane tereny chronione na podstawie ustawy o ochronie przyrody Projektowany Transgraniczny Obszar Chroniony „Trzy Puszcze”, obejmuj ący „Wigierski Park Narodowy”, obszar chronionego krajobrazu „Puszcza i Jeziora Augustowskie” oraz ob- szar chronionego krajobrazu „Pojezierze Sejne ńskie” w Polsce, rezerwat „Cepklia ż”, „D żukij-

27

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 27 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

ski Park Narodowy”, „Metelski Park Regionalny” i „Wiejszejski Park Regionalny” na Litwie oraz 4 rezerwaty przyrody na Białorusi.

3.2.6.Ochrona i wzbogacanie walorów przyrodniczych doliny rzeki Biebrzy Zadania: - utrzymanie nienaruszalnego przepływu biologicznego rzek oraz działania na rzecz dobrego stanu ekologicznego wód w rzece Biebrzy i jej dopływach, - utrzymanie nienaruszalnego stanu obszarów Biebrza ńskiego Parku Narodowego na terenie gminy Lipsk, - utrzymanie głównie rolniczego u żytkowania obszarów dolin rzecznych, - ograniczenie do niezb ędnego minimum prowadzenia instalacji infrastruktury technicznej mog ących spowodowa ć zagro żenia sanitarne lub utrudnienia w funkcjonowania systemów ekologicznych i melioracyjnych, - ochron ę istniej ących zadrzewie ń i zalesie ń przed przeznaczeniem na cele niele śne i wycin- kami, - ograniczenie odpływu wód z systemów melioracyjnych na gruntach Skarbu Pa ństwa, przez wykonanie i utrzymanie istniej ących urz ądze ń hydrotechnicznych, umo żliwiaj ących regula- cj ę odpływu, budow ę infrastruktury technicznej słu żą cej podnoszeniu poziomu wód, - odtwarzanie naturalnej sieci hydrograficznej, - usuwanie krzewów, porostów drzew oraz systematyczne koszenie zgodnie z potrzebami, - utrzymania stref buforowych wzdłu ż brzegów rzek w postaci pasów ro ślinno ści stanowi ącej barier ę przed zanieczyszczeniami obszarowymi i erozj ą, - rozbudowa systemu oczyszczania ścieków, w tym burzowych, kanalizacji wsi, budowy płyt obornikowych w gospodarstwach rolnych, - limitowanie udost ępniania w ędkowania i turystyki wodnej, - edukacja mieszka ńców i turystów w zakresie odpowiedzialnego korzystania z wód. 3.2.7. Ochrona zieleni cmentarnej oraz pomników przyrody Zadania: - zakaz przeznaczania terenów cmentarzy i pomników przyrody na inne cele w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego i decyzjach o warunkach zabudowy i zagospo- darowania terenu, - zakaz prowadzenia na w/w terenach i w ich s ąsiedztwie regulacji stosunków wodnych mo- gących spowodowa ć zniszczenie drzewostanu, a w przypadkach bezwzgl ędnej konieczno ści poprzedzenia ich stosownymi ekspertyzami, - konserwacja i piel ęgnacja.

3.3. Zasady kształtowania środowiska na obszarach nie obj ętych ochron ą Dla terenów nie obj ętych formami ochrony i nie wchodz ących w skład systemu przyrodniczego gminy przyjmuje si ę nast ępuj ące zasady: ‹ Zachowanie istniej ących cieków powierzchniowych zarówno naturalnych jak i sztucznych; ‹ Udro żnienie i utrzymanie przepustowo ści rowów melioracyjnych; ‹ Ograniczenie zabudowy kubaturowej od granicy lasu, od brzegów cieków i zbiorników wodnych w odległo ści wynikaj ącej z przepisów szczególnych; ‹ Zachowanie zadrzewie ń śródpolnych, przywodnych i przydro żnych; ‹ Dostosowanie doboru gatunkowego na terenach przeznaczonych do zalesienia zgodnych z warunkami siedliskowymi; ‹ Dopuszczenie zalesienia gruntów nieprzydatnych rolniczo; ‹ Stosowanie ogrodze ń umo żliwiaj ących migracj ę drobnych zwierz ąt.

28

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 28 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

3.4.Zasady ochrony krajobrazu w tym krajobrazu kulturowego Na terenie Gminy Lipsk ochronie podlega krajobraz polodowcowy całej gminy, poprzez ograniczenie zmian naturalnie ukształtowanej powierzchni terenu oraz zachowanie naturalnej zieleni wysokiej (lasów, śródpolnych zadrzewie ń). Rekultywacja terenów poeksploatacyjnych winna mie ć na celu przywrócenie naturalnego krajobrazu. Szczególnej ochronie podlega krajo- braz na terenach chronionych w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody (parku narodowego wraz z otulin ą, obszarów chronionego krajobrazu oraz obszarów Natura 2000). Zadaniem tere- nów chronionych jest głównie ochrona krajobrazów wybitnych. Na terenie Gminy tej ochronie podlega ok. 64% jej powierzchni. Tak ą rol ę spełnia Biebrza ński Park Narodowy utworzony w celu ochrony obszarów o najwy ższych walorach przyrodniczych terenów bagienno - torfowych oraz Obszary Chronionego Krajobrazu „Puszcza i Jeziora Augustowskie’ i „Dolina Biebrzy” jako tereny chronione ze wzgl ędu na wyró żniaj ący si ę krajobraz. W celu wzmocnienia ochrony przyrody w tym krajobrazu, utworzono równie ż OBSZARY NATURA 2000, które obejmuj ą wcze śniejsze obszary chronione. Ogólnie nale żałoby si ę kierowa ć zasadami kształtowania krajobrazu rolniczego, który jest dominuj ący na terenie Gminy Lipsk. Zasady kształtowania krajobrazów rolniczych • Ochrona i kształtowanie bogatej struktury ekologicznej krajobrazu rolniczego (zadrze- wienia, płaty le śne, oczka wodne, miedze), • Zachowanie mozaiki zbiorowisk naturalnych, półnaturalnych i antropogenicznych • Hamowanie komasacji pól – ochrona miedz (i chwastów), • Rozwój sieci zadrzewie ń w obszarach rolniczych – stanowi ą środowisko życia i pokarm dla bardzo wielu gatunków, • Uprawa ro ślin motylkowych. Ich unikatow ą cech ą jest zdolno ść do wi ązania azotu at- mosferycznego dzi ęki symbiozie z bakteriami z rodzaju Rhizobium. Ponadto ro śliny te maj ą znaczenie miododajne, • Na terenach chronionych – przywrócenie tradycyjnego krajobrazu rolniczego, • Ochrona wód - ochrona zbiorników śródpolnych, zagospodarowanie strefy brzegowej przez ro ślinno ść - najlepiej naturaln ą, • Obudowa ro ślinno ści ą obiektów nieestetycznych czy szkodliwych, • Edukacja ekologiczna ludno ści wiejskiej (ochrona zadrzewie ń, zakaz wypalania ro ślin- no ści, zakaz nieuregulowanego wyrzucania śmieci i wylewania ścieków, dbało ść o estetyk ę otoczenia). Jak równie ż: • Ograniczenia zabudowy rozproszonej, • Zasady lokalizacji dominant wysoko ściowych, • Maksymaln ą wysoko ść zabudowy, • Czy nawet dopuszczaln ą kolorystyk ę budynków. W rozumieniu ustawy z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami „Krajobraz kulturowy to przestrze ń, historycznie ukształtowana w wyniku działalno ści czło- wieka, zawieraj ąca wytwory cywilizacji oraz elementy przyrodnicze”. Krajobraz kulturowy użytkowany i ukształtowany przez człowieka, cz ęsto wykorzystywa- ny był w sposób niezrównowa żony. Jego przemiany maj ą charakter żywiołowy i przede wszystkim eksploatacyjny. Jednak ze wzgl ędu na zawarte w nim warto ści i znaczenie dla człowieka, wa żne jest obj ęcie go ochron ą. W celu zachowania istniej ących warto ści krajobrazu kulturowego na całym obszarze gminy, przy wznoszeniu nowych obiektów budowlanych nale ży stosowa ć formy architektury

29

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 29 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

tradycyjnej zharmonizowane z zabudow ą istniej ącą i otaczaj ącym krajobrazem. Wyklucza si ę, poza miastem Lipsk, dla zabudowy mieszkaniowej, wznoszenia obiektów wy ższych ni ż 2 kon- dygnacje nadziemne (w tym poddasze u żytkowe) i stosowanie dachów płaskich. Aby zapobiec dalszym negatywnym zmianom, nale ży podj ąć szereg działa ń zachowuj ą- cych, a tak że przywracaj ących architektur ę regionalna i naturaln ą ro ślinno ść mi ędzy i innymi poprzez nast ępujące zasady i kierunki działania: 1) obligatoryjne zachowanie obiektów o warto ściach kulturowych oraz ich dbało ść przed zmia- nami mog ącymi spowodowa ć degradacj ę ich warto ści historycznych, estetycznych i archi- tektonicznych, 2) ochron ę układów ruralistycznych, zabudowy siedlisk oraz historycznie ukształtowan ą sie ć dróg, ulic i placów oraz osi widokowych, 3) przy wznoszeniu nowych oraz przebudowie istniej ących obiektów budowlanych nale ży sto- sowa ć formy architektury tradycyjnej zharmonizowane z zabudow ą istniej ącą i otaczaj ącym krajobrazem, 4) porz ądkowanie istniej ących zało żeń parkowych i cmentarzy, 5) obj ęcie ochron ą wszystkich obiektów o walorach kulturowych, które s ą elementem krajobra- zu kulturowego np. kapliczki, krzy że, przydro żne figury, 6) zmiany w strukturze własno ści gruntów, powinny w miar ę mo żliwo ści, uwzgl ędnia ć dawn ą strukturę władania, co pozwoliłoby przywróci ć tradycyjny charakter kulturowy przestrzeni. 7) stosowanie w nasadzeniach ro ślin rodzimych, które najlepiej znosz ą niekorzystne warunki.

3.5. Uzdrowiska Na terenie gminy Lipsk nie wyst ępują i nie przewiduje si ę lokalizowania uzdrowisk.

4. OBSZARY I ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ 4.1. Obszary ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współcze- snej Nale ży mie ć na uwadze to, i ż ochrona i utrzymanie w nale żytym stanie technicznym obiektów zabytkowych i kulturowych w miar ę ubytku ludno ści b ędzie coraz trudniejsze.

Jednocze śnie, istniej ące na terenie gminy dobra kultury w postaci obiektów zabytko- wych, obiektów o warto ściach kulturowych, obiektów archeologicznych b ędą nabierały z bie- giem lat wartości historycznej (niektóre z nich wpisane zostan ą do rejestru zabytków), ale tak że ulegały dalszej degradacji technicznej, je żeli nie podejmie si ę odpowiednich działań w celu utrzymania ich nale żytego stanu lub rekonstrukcji niektórych z nich.

Rozwi ązanie tego trudnego problemu b ędzie wymagało skoordynowania działa ń admini- stracji rz ądowej i samorz ądowej.

Zgodnie z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy uwzgl ędnia si ę w szcze- gólno ści ochron ę zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru i ich otoczenia, innych zabyt- ków nieruchomych znajduj ących si ę w gminnej ewidencji zabytków oraz parków kulturowych.

Obiekty zabytkowe zlokalizowane na terenie miasta i gminy Lipsk zostały szczegółowo opisane w „Uwarunkowaniach - pkt 5. Stan dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej”.

30

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 30 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Zestawienie zbiorcze zabytków z podziałem na form ę ochrony zawiera poni ższa tabela.

Wpis do Nr karty w Nr ewid. w L.P. Adres zabytku Rodzaj zabytku rejestru gminnej wojewódzkiej zabytków ewidencji ewidencji zabytków zabytków 1 Lipsk Ko ściół par. p.w. MB w dniu 4 172 Anielskiej 10.03.1989r. pod nr 656 2 Układ urbanistyczny cz ęś ci w dniu 3 171 miasta 28.11.1985r. pod nr 436 3 Cmentarz żydowski w dniu 7 174 22.11.1991r. pod nr A-881 4 Krasne Drewniany dom nr 6 w dniu 1 166 27.06.1986r. pod nr 508 5 Drewniany dom nr 39 - 2 168

6 Rygałówka Ko ściół rzymsko-katolicki w dniu 15 228 parafialny p.w. Przemie- 18.09.1996r. nienia Pa ńskiego pod nr A-1058 7 Lipsk Parafialny cmentarz rzym- - 5 175 skokatolicki 8 Lipsk Dom katolicki - 6 ul. Ko ścielna 30 Drewniany budynek miesz- - 8 201 9 Lipszczany 4 kalny Spichlerz drewniany - 9 202 10 Lipszczany 5 Stodoła kamienno- - 10 drewniana 11 Obora drewniana - 11 205 Lipszczany 10 Stodoła drewniana - 12 204 Spichlerz drewniany - 13 203 12 Lipszczany 12 Drewniany budynek miesz- - 14 207 kalny 13 Rygałówka Cmentarz rzymskokatolicki - 16 230 14 Wołkusz 1 Dwór murowany - 17 15 budynek mieszkalny- cha- - - 163 Bartniki łupa nr 26 16 budynek gospodarczy- obo- - - 164 ra w zagrodzie nr 52 17 budynek mieszkalny- cha- - - 165 łupa nr 55 18 Krasne budynek mieszkalny- cha- - - 167 łupa nr 14 19 budynek gospodarczy- - - 169 chlew w zagrodzie nr 39

31

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 31 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

- - 170 budynek gospodarczy- obo- ra, chlew w zagrodzie nr 39 20 Lipsk budynek mieszkalny, ple- - - 173 ul. Ko ścielna 28 bania 21 Lipsk budynek gospodarczy- kur- - - 176 Al. 400 lecia 30 nik budynek gospodarczy- obo- - - 177 ra 22 Lipsk budynek mieszkalny - - 178 ul. Batorego 25 23 Lipsk budynek gospodarczy- - - 179 ul. Ko ścielna 28 spichrz piwnica 24 Lipsk budynek mieszkalny - - 180 ul. Ko ścielna 34 budynek gospodarczy- sto- - - 181 doła 25 Lipsk budynek gospodarczy- su- - - 182 ul. Ko ścielna 53 szarnia - budynek nie ist- nieje 26 Lipsk Dom ludowy - - 183 ul. Ko ścielna 30 27 Lipsk budynek mieszkalny - - 184 ul. Ko ścielna 88 28 Lipsk budynek mieszkalny - - 185 ul. Lipowa 4 29 Lipsk budynek mieszkalny - - 186 ul. Lipowa 10 30 Lipsk budynek mieszkalny - - 187 ul. Miejska 5 31 Lipsk budynek mieszkalny - - 188 ul. Miejska 1 32 Lipsk budynek gospodarczy- sto- - - 189 ul. Miejska 11 doła budynek mieszkalny - - 190

33 Lipsk budynek gospodarczy- spi- - - 191 ul. Ogrodowa 1 chlerz budynek gospodarczy- sto- - - 192 doła 34 Lipsk budynek mieszkalny - - 193 ul. Ogrodowa 3 35 Lipsk budynek mieszkalny - - 194 ul. Ogrodowa 5 36 Lipsk budynek mieszkalny - - 195 ul. Rynek 14 37 Lipsk budynek mieszkalny - - 196 ul. Rynek 17 38 Lipsk budynek mieszkalny - - 197 ul. Zacisze 6 39 Lipsk ul. Za- budynek mieszkalny - - 198 miejska 2 40 Lipsk budynek gospodarczy - - 199 ul. Zamiejska 3

32

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 32 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

41 Lipsk budynek mieszkalny - - 200 ul. Zamiejska 5 budynek mieszkalny- cha- - - 201 42 łupa nr 4

budynek gospodarczy- - - 202

spichrz w zagrodzie nr 4

budynek gospodarczy- - - 203 spichrz w zagrodzie nr 10 43 budynek gospodarczy- sto- - - 204

doła w zagrodzie nr 10 Lipszczany budynek gospodarczy- obo- - - 205 ra w zagrodzie nr 10 44 budynek gospodarczy- sto- - - 206 doła w zagrodzie nr 11 45 budynek mieszkalny- cha- - - 207 łupa w nr 12 46 budynek mieszkalny- cha- - - 208 łupa w nr 13 47 Nowe Le śne budynek mieszkalny- cha- - - 209 Bohatery łupa, chlew nr 14 48 budynek gospodarczy- sto- - - 210 doła w zagrodzie nr 4

49 budynek mieszkalny- cha- - - 211

łupa nr 5

50 Nowy budynek mieszkalny- cha- - - 212 Rogo żyn łupa nr 6 budynek mieszkalny- cha- - - 213 łupa nr 10 51 budynek gospodarczy- obo- - - 214 ra, chlew w zagrodzie nr 10 52 Rakowicze budynek mieszkalny- cha- - - 215 łupa nr 9 53 budynek mieszkalny- cha- - - 216 łupa nr 24 54 budynek mieszkalny- cha- - - 217 łupa nr 26 55 budynek mieszkalny- cha- - - 218 łupa nr 27 56 budynek mieszkalny- cha- - - 219 łupa nr 28 57 budynek mieszkalny nr 34 - - 220 piwnica nr 39 - - 221

33

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 33 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

budynek gospodarczy- obo- - - 222 58 ra, chlew, spichlerz w za- grodzie nr 39 59 budynek mieszkalny- cha- - - 223 łupa nr 80 60 Rogo żynek budynek mieszkalny- cha- - - 224 łupa nr 2 61 budynek mieszkalny- cha- - - 225 łupa nr 3 62 budynek mieszkalny- cha- - - 226 łupa nr 13 63 budynek mieszkalny- cha- - - 227 łupa nr 14 64 Rygałówka kaplica cmentarna - - 229 65 budynek mieszkalny- cha- - - 231 łupa nr 8 budynek mieszkalny- cha- - - 232 łupa nr 18

budynek gospodarczy- sto- - - 233 66 doła w zagrodzie nr 18 budynek gospodarczy- - - 234 chlew w zagrodzie nr 18 67 Skieblewo budynek mieszkalny- cha- - - 235 łupa nr 9 budynek mieszkalny- cha- - - 236 łupa nr 10 68 budynek gospodarczy- - - 237 chlew w zagrodzie nr 10 69 budynek mieszkalny- cha- - - 238 łupa nr 16 70 budynek gospodarczy- - - 239 spichrz w zagrodzie nr 20 71 budynek mieszkalny- cha- - - 240 łupa nr 21 72 budynek mieszkalny- cha- - - 241 łupa nr 29 73 budynek gospodarczy- - - 242 chlew w zagrodzie nr 35 74 budynek gospodarczy- - - 243 chlew w zagrodzie nr 48 75 Staro żyńce budynek mieszkalny- cha- - - 244 łupa nr 7 76 budynek gospodarczy- sto- - - 245 doła w zagrodzie nr 13

34

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 34 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

piwnica w zagrodzie nr 18 - - 246 77 budynek gospodarczy- - - 247 chlew w zagrodzie nr 18 budynek mieszkalny- cha- - - 248 łupa nr 25 78 budynek gospodarczy- obo- - - 249 ra w zagrodzie nr 25 79 budynek mieszkalny- cha- - - 250 łupa nr 27 80 budynek gospodarczy- sto- - - 251 doła w zagrodzie nr 30 81 Wołkusz budynek mieszkalny- cha- - - 252 łupa budynek gospodarczy- obo- - - 253 82 ra chlew nr 20 budynek gospodarczy- sto- - - 254 doła w zagrodzie nr 20

4.2. Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej 4.2.1. Zasady ochrony zabytków nieruchomych: 1) Ustalanie w planach miejscowych zagospodarowania przestrzennego oraz decyzjach ad- ministracyjnych odpowiednich zalece ń w celu ochrony zabytków i warto ści kulturowych; 2) Zachowanie walorów historycznych i kompozycyjnych układu urbanistycznego miasta Lipsk, jego rozplanowania oraz dyspozycji przestrzennej. W szczególno ści zachowana powinna zosta ć historyczna kompozycja głównych ulic, placów; 4) Ochrona historycznej formy i warto ści architektonicznych zabudowy, zachowanie naj- cenniejszych obiektów historycznych poprzez kontrol ę ich stanu technicznego oraz udzielanie pomocy wła ścicielom zabytków w celu nale żytego utrzymania obiektów; 5) Przedmiotem ochrony jest: pierwotna forma budynków, oryginalny detal architektonicz- ny, oryginalna substancja budowlana, zastosowane materiały; 6) Konserwacja i rewaloryzacja obiektów zabytkowych; 7) Zakaz wyburzania, rozbudowy, nadbudowy, zmiany formy dachu oraz zmiany formy elewacji budynków wpisanych do rejestru zabytków, chyba że tak ą zgod ę wyrazi kon- serwator zabytków; 8) Prace remontowe zabytków wymagaj ą jednoczesnego przeprowadzenia zabiegów kon- serwatorskich i rewaloryzacyjnych; 9) Dostosowanie nowej zabudowy do walorów historycznych budynków pod wzgl ędem ga- barytów, kompozycji bryły, elewacji, dachów; 10) Obiekty architektury militarnej winne by ć obj ęte gminn ą ewidencj ą zabytków z wyko- rzystaniem ich na cele turystyczne np. stworzenie historycznego szlaku turystycznego; 11) Ustanowienie ochrony cmentarzy, jako miejsca kultu i tradycji oraz okre śli ć zasady i warunki ich zagospodarowania, bior ąc pod uwag ę, w zale żno ści od indywidualnych uwa- runkowa ń, stan zachowania zieleni cmentarnej, historycznych ogrodze ń i pomników; 12) Zgodnie z Programem opieki nad zabytkami gminy Lipsk: a) podj ęcie działa ń maj ących na celu ochron ę prawn ą poprzez wpis do rejestru zabytków obiektów zabytkowych o znacz ących dla regionu warto ściach historycznych, arty- stycznych i naukowych – kaplica cmentarna p.w. Opieki św. Józefa w Rygałówce,

35

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 35 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

b) podj ęcie działa ń maj ących na celu ochron ę prawn ą poprzez wpisanie do wojewódzkiej ewidencji zabytków – szkoły w Krasnem, le śniczówki w Wołkuszu, budynku nr 2 przy Rynku w Lipsku - oraz wytypowanie innych obiektów budownictwa wiejskiego (domy mieszkalne, budynki gospodarcze) o warto ściach zabytkowych, c) ze wzgl ędu na utrat ę warto ści zabytkowych domu nr 39 w Krasnem nale żałoby wykre- śli ć go z rejestru zabytków i usun ąć go z gminnej ewidencji zabytków, d) podj ęcie działa ń zmierzaj ących do wykorzystania zespołu budownictwa obronnego tzw. Linii Mołotowa jako atrakcji turystycznej, e) wspieranie działa ń zmierzaj ących do powstrzymania procesu niszczenia tradycyjnej zabudowy drewnianej, nieu żytkowanej, w złym stanie technicznym, daj ącej mo żli- wo ść adaptacji do nowej funkcji, f) przeprowadzenie prac rewaloryzacyjnych zabytkowych cmentarzy: grzebalnych rzym- skokatolickich w Lipsku i Rygałówce oraz żydowskiego w Lipsku, g) nale ży wykona ć dokumentacj ę ewidencyjn ą starych nagrobków, przewa żnie żelaznych i żeliwnych, pochodz ących z 2. poł. XIX i 1. poł. XX wieku, h) prowadzenie gminnej ewidencji zabytków (aktualizacja danych, monitoring dotycz ący prac remontowych i konserwatorskich).

4.2.2. Zasady ochrony zabytków ruchomych: 1) Zwracanie uwagi w trakcie wykonywania remontów zabytkowych kapliczek na zachowa- nie lub przywracanie ich pierwotnej, tradycyjnej bryły, formy, stylu, materiałów, pokrycia dachowego, wystroju i detalu architektonicznego; 2) Wykonanie ewidencji kapliczek i krzy ży przydro żnych; 3) Nale ży wykona ć karty ewidencyjne zabytków ruchomych tym zabytkom z ko ściołów pa- rafialnych w Lipsku i Rygałówce, które takiego opracowania nie posiadaj ą.

4.2.3. Zasady ochrony stanowisk archeologicznych: 1) Obj ęcie ochron ą stanowisk archeologicznych wykazanych w pkt. 5.4. „Uwarunkowa ń”; 2) Wpisem do rejestru zabytków województwa podlaskiego (Rejestr C) nie jest obj ęty żaden zabytek archeologiczny z terenu gminy Lipsk. Nale ży d ąż yć do ochrony zaewidencjono- wanych stanowisk archeologicznych poprzez ich wpis do rejestru zabytków; 3) Stanowiska archeologiczne zlokalizowane na terenie gminy Lipsk na podstawie Arche- ologicznego Zdj ęcia Polski (AZP) uj ęte s ą w wojewódzkiej ewidencji zabytków - 329 stanowisk, do gminnej ewidencji zabytków wpisano jedynie 59 z nich. W zwi ązku z po- wy ższym konieczna jest aktualizacja stanowisk archeologicznych w gminnej ewidencji zabytków; 4) Na obszarze ze stanowiskami archeologicznymi dopuszcza si ę działalno ść inwestycyjn ą, która musi by ć realizowana zgodnie z przepisami w zakresie ochrony zabytków i ochrony nad zabytkami.

4.2.4. Zasady ochrony dóbr kultury współczesnej: Na terenie miast i gminy Lipsk nie wyst ępuj ą dobra kultury współczesnej.

4.2.5. Praktyczne wykorzystanie zasobów dziedzictwa kulturowego według Programu opieki nad zabytkami gminy Lipsk: 1) Kreowanie nowych szlaków edukacyjno-turystycznych po zasobach dziedzictwa kulturo- wego gminy; 2) Wspieranie rozwoju agroturystyki z wykorzystaniem obiektów tradycyjnej, regionalnej zabudowy; 36

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 36 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

3) W powi ązaniu z ochron ą środowiska naturalnego wykorzystanie zasobów kulturowych w promocji gminy i intensyfikacji jej rozwoju, z inwestycjami w otoczeniu rolnictwa, ochron ą tradycyjnych form gospodarowania i zagospodarowania przestrzeni przydomo- wej; 4) Wspieranie i kreowanie idei powołania muzeum regionalnego-skansenu.

5. KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ

5.1. Kierunki rozwoju komunikacji. Drogi publiczne Z analizy układu dróg publicznych wynika, że sie ć tych dróg przebiegaj ących przez ob- szar gminy Lipsk jest wystarczaj ąca do obsługi istniej ącej sieci osadniczej. Stan techniczny niektórych dróg jest jednak niezadowalaj ący. Nale żałoby d ąż yć do poprawy parametrów tech- nicznych odpowiadaj ących wymogom zwi ększaj ącego si ę nat ęż enia ruchu oraz bezpiecze ństwa (poprzez odpowiednie pasy jezdni i utwardzenia bitumiczne). Zmiana Studium zakłada budow ę oraz wykonanie bie żą cych remontów i modernizacji dróg z uwzgl ędnieniem priorytetów dla: - odcinków dróg obsługuj ących najwi ększ ą liczb ę mieszka ńców i obszarów o najwi ększej w skali gminy aktywno ści gospodarczej, - odcinków o najwi ększych zagro żeniach funkcjonowania ruchu, mog ących wywoła ć parali ż życia społeczno - gospodarczego cz ęś ci sieci osadniczej. - budowy, przebudowy lub modernizacji dróg po żarowych zapewniaj ących dojazd dla ekip ratowniczych. Wymagane parametry techniczne i u żytkowe dróg publicznych oraz odległo ści lokalizacji obiektów budowlanych od tych dróg nale ży zapewni ć zgodnie z przepisami ustawy o drogach publicznych i aktami wykonawczymi. Drogi wojewódzkie, zgodnie z planem zagospodarowania województwa podlaskiego za- kładaj ą: ‹ Nr 664 Augustów- Lipsk- Granica Pa ństwa, klasa techniczna Z/G/Z - na odcinku Au- gustów-Lipsk planowane jest dostosowanie drogi do parametrów klasy G i zmiana ka- tegorii na drog ę krajow ą z planowanym nowym drogowym przej ściem granicznym w miejscowo ści Lipszczany, ‹ droga wojewódzka Nr 673 Lipsk – Dąbrowa Białostocka – Sokółka, klasa techniczna G/Z- na odcinku Lipsk-Dąbrowa Białostocka planowane jest dostosowanie drogi do pa- rametrów klasy G. W zało żeniach finansowych do 2021r. gmina przewiduje ni żej wymienione inwestycje drogowe: ‹ w mie ście Lipsk przebudow ę gminnych ulic lub ich cz ęś ci: Zako ścielnej (od ul. Pustej – do drogi nr ewid. 281/51 i nr 895), Ja śminowej, Rybackiej, Ko ścielnej, Le śnej, Zacisze ‹ wykonanie nowej nawierzchni ulic w mie ście Lipsk: Żłobikowskiego, Grodzie ńskiej, Cichej, ‹ przebudowa odcinków dróg gminnych: - Nr G102748 (od miejscowo ści Nowe Le śne Bohatery do kaplicy, - Nr G102749 (od mostu na drodze powiatowej nr 1237B do kaplicy), - Nr G 102751 Skieblewo (od drogi powiatowej Gruszki -Rubcowo-Skieblewo do drogi powiatowej (Kurianka-Staro żyńce), - Nr G 102799 we wsiach Dolinczany i Rygałówka (wodociecz),

37

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 37 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

‹ przebudowa nawierzchni dróg gminnych: - Nr G102753 we wsi Nowy Lipsk (obok T. Bartoszewicz), G102763 w Starym Rogo- żynie (Ko ńce), Nr G102764 Stary Rogo żyn – gr. Gminy, Nr G102759 od dr. gm. Nr 2760 B do dr. powiat. Nr 1240 B Rygałówka – Duba śno, Nr G10278 we wsi Kopczany, Nr G102781 od dr. gminnej Nr G10278 do dr. powiatowej Nr 1237 B, Nr G102775 Ża- bickie – Staro żyńce , Nr G102805 Staro żyńce – Kol. Staro żyńce, Nr G102771 Staro- żyńce – rzeka Wołkuszanka, Nr G102790 od dr. powiat. Nr 1228 B do drogi woje- wódzkiej Nr 664, Nr G102766 Jaczniki – Stary Rogo żyn, Nr G102768 we wsi Lubi- nowo, Nr G102774 od drogi powiatowej (Kurianka – Staro żyńce) – Kol. Kurianka, Nr G102754 Rakowicze – gr. Pa ństwa, ‹ przebudowa ulic powiatowych w mie ście Lipsk: Saperów Nr 2572B przebudow ę drogi powiatowej Nr 1235B Kurianka - Staro żyńce - Bartniki - do drogi powiatowej 1237B, ‹ przebudowa drogi powiatowej Nr 1237 B Kopczany – Bartniki – Wołkusz – Sołojewsz- czyzna, Nr 1238 B Kopczany – Dulkowszczyzna – Stary Rogo żyn – Rogo żynek, Nr 1236 B Lipsk – Rogo żynek.

Drogi wewn ętrzne Pozostała sie ć istniej ących i planowanych dróg wewn ętrznych stanowi ą sie ć bezpo śred- nio obsługuj ącą tereny zainwestowane, rolne i le śne. Ich przebieg i urz ądzenie nale ży dostoso- wa ć do aktualnych potrzeb.

Szlaki turystyczne, ście żki i trasy rowerowe Na obszarze gminy projektuje si ę system ście żek rowerowych składaj ący si ę z nast ępuj ą- cych tras:

1) Mi ędzynarodowy szlak turystyki rowerowej z Polski na Białoru ś (Biała Piska) – granica województwa – Augustów – Lipszczany – Grodno;

2) „ Pier ście ń rowerowy Suwalszczyzny R65 ” - szlak o charakterze transgranicznym, ozna- kowany tabliczkami z symbolem R-65. Przez Suwalszczyzn ę prowadzi w okolicy dwóch przej ść granicznych z Litw ą (Budzisko i Ogrodniki) oraz w terenie nadgranicznym z Białorusi ą i rosyjskim Obwodem Kaliningradzkim. Ma długo ść 316,3 km i tworzy zamkni ętą p ętl ę z dwoma głównymi w ęzłami w Dowspudzie k. Raczek i w Żegarach k. Sejn, gdzie krzy żuje si ę z innymi wa żnymi szlakami rowerowymi. Trasa na kompleksowe poznanie całego regionu Su- walszczyzny w kilka dni. Na trasie m.in.: Góry Sudawskie i Wi żajny, Puszcza Romincka i wiadukty w Sta ńczykach, Dolina Rospudy i Dowspuda z romantycznymi ruinami pałacu hra- biego Paca, a tak że Kanał Augustowski, Dolina Górnej Biebrzy, Puszcza Augustowska, Ziemia Sejne ńska z Pu ńskiem i Sejnami. Na terenie gminy Lipsk odcinek szlaku R65 przebiega przez: Nowy Lipsk - Lipsk - Ku- rianka - Dulkowszczyzna - Siółko - Kopczany - Bartniki - Staro żyńce - Żabickie;

3) Podlaski Szlak Bociani - najdłu ższy znakowany szlaki rowerowy województwa podlaskie- go licz ący 412,5 km, ł ącz ący najpi ękniejsze miejsca województwa, w tym 4 parki narodowe: Białowieski – najstarszy polski park narodowy, wpisany na List ę Światowego Dziedzictwa Ludzko ści - ostoja żubra, Narwia ński - nazywany polsk ą Amazoni ą, Biebrza ński - najwi ększy park narodowy w Polsce - ostoja łosia oraz raj dla ornitologów, Wigierski – zespół jezior sta- nowi ący jeden z najciekawszych i bezcennych krajobrazów naszego kraju. Nadrz ędnym walo- rem szlaku obrazuj ącym jego unikatowo ść jest wyst ępowanie wielu skupisk bocianów, trwale wpisanych w krajobraz Podlasia. Podlaski Szlak Bociani nale ży do sieci Zielonych Szlaków - Greenways w Polsce. Gre- enways to szlaki dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego, tworzone wzdłu ż rzek, tradycyjnych,

38

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 38 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

historycznych tras handlowych, naturalnych korytarzy przyrodniczych i kolei. Zielone szlaki łącz ą regiony, atrakcje turystyczne i lokalne inicjatywy społeczne, wspieraj ą rozwój turystyki przyjaznej dla środowiska i rekreacji oraz promuj ą zdrowy i aktywny styl życia. Na terenie gminy Lipsk projektowany odcinek Podlaskiego Szlaku Bocianiego przebie- ga przez: Podwołkuszne - Lipsk - Skieblewo - Żabickie - Staro żyńce - Bartniki - Bohatery No- we - Wołkusz;

4) Zachodni szlak turystyczny Lipsk – Jałowo – Szuszalewo – Kamienna Stara i Nowa – Ostrowie Biebrza ńskie – Nowy Lipsk – Lipsk. Długo ść szlaku wynosi ok. 33 km. Szlak jest dost ępny dla rowerów i w zasadzie dla samochodów osobowych. Szlak na odcinku od Lipska do mostu na Biebrzy w Ostrowiu Biebrza ńskim, pokrywa si ę ze szlakiem “niebieskim” wyty- czonym przez pracowników Biebrza ńskiego Parku Narodowego. Od mostu na Biebrzy do Lip- ska szlak pokrywa si ę ze szlakiem “zielonym” BPN. Szlak prowadzi północną cz ęś ci ą gminy Dąbrowa Białostocka i południowo-zachodnimi terenami gminy Lipsk. W cz ęś ci „zielonej” obok szlaku znajduj ą si ę unikalne i nieznane w Polsce ekosystemy otwartych turzycowisk i mechowisk, karłowatych lasów bagiennych i zbiorowisk żurawin na torfowiskach wysokich. Cały szlak prowadzi wokół środkowego odcinka biegu górnej Biebrzy. Pod wzgl ędem bota- nicznym, z punktu widzenia fitocenoz, jest to jedno z najciekawszych miejsc w Polsce;

5) Trasa Nied źwiedzicy - szlak rowerowy dolinami górnej Biebrzy, Nied źwiedzicy i Nurki. Długo ść całkowita trasy około 33,2 km, szlak dost ępny jest równie ż dla samochodów. Lipsk - Kurianka - Jaczniki - Rygałówka - Ponarlica - Koniuszki - Rogo żyn Nowy - Rogo żynek - Lipsk. Szlak nie jest zagospodarowany turystycznie. Walory przyrodnicze i krajobrazowe szla- ku okre śla dolina górnej Biebrzy przy jej źródłach oraz doliny rzek Nied źwiedzica i Nurka. Na podkre ślenie zasługuj ą walory etnograficzne i historyczne miejscowo ści, przez które prowadzi szlak. Wie ś Ponarlica jest najstarsz ą siedzib ą ludzk ą na tych terenach - wymieniana w doku- mencie lokacyjnym z 1498r. wydanym przez Wielkiego Ksi ęcia Litewskiego Aleksandra Ja- giellończyka.

6) Trasa rzeki Wołkuszanka - szlak turystyczny dolinami Haciłówki i Wołkuszanki , Lipsk - Skieblewo - Wołkusz - Bartniki - Staro żyńce - Kurianka. Szlak prowadzi północn ą cz ęś ci ą gminy Lipsk. Długo ść szlaku ok. 40 km, dost ępny dla rowerzystów i samochodów. Szlak nie jest zagospodarowany turystycznie. Walory przyrodnicze i krajobrazowe szlaku okre ślaj ą doliny rzeki: Haciłówki, Wolku- szanki, Perstunki oraz Biebrzy, a tak że południowo-wschodni fragment Biebrzy. Z zabytków kultury materialnej do obejrzenia pozostały nieliczne ju ż obiekty drewnianych zabudowa ń wiejskich, zwłaszcza we wsiach Wołkusz i Staro żyńce. Zbiory etnograficzne mo żemy obejrze ć w Społecznym Muzeum Regionalnym w Lipsku. Ewenementem na skal ę ogólnopolsk ą s ą poło żone wzdłu ż szlaku, na odcinku od Lip- ska po Wołkusz, schrony bojowe, zbudowane przez Armi ę Czerwon ą w latach 1940 – 1941. Stanowi ą one pozostały w granicach polskich fragment tzw. Grodzie ńskiego Rejonu Umocnio- nego, który był cz ęś ci ą “linii Mołotowa” wybudowanej na zachodnich granicach przedwojen- nego ZSRR.

7) Trasa Biebrza – Wigry . Długo ść całkowita trasy 60,1 km; . Trasa prowadzi od Lipska nad Biebrz ą przez Puszcz ę Augustowsk ą do Wigierskiego Parku Narodowego. Godne obejrzenia po drodze liczne schrony bojowe „Linii Mołotowa" z lat 1940-1941, gustowne budownictwo wiejskie. Szlak ociera si ę o rezerwaty „Kuria ńskie Bagno", „Mały Borek", „Perku ć", prowadzi na dwukomorow ą śluz ę Paniewo na Kanale Augustowskim i nast ępn ą Gorczyc ę, biegnie wzdłu ż wyj ątkowo pi ęknego jeziora Serwy, obok jeziora Tobołowo, a potem panoramy jeziora Wigry.

39

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 39 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Na terenie gminy Lipsk odcinek Trasy Biebrza – Wigry przebiega przez: Lipsk - Kolo- nia Lipsk - Skieblewo - granica gminy. Na terenie gminy planowana jest realizacja transgranicznego rowerowego szlaku tury- stycznego z Polski na Litw ę i Białoru ś, w tym szlaku: (Biała Piska) – granica województwa – Augustów – Lipszczany – Grodno, w powi ązaniu z mi ędzyregionalnymi, regionalnymi i lokal- nymi szlakami rowerowymi, w szczególno ści ł ącz ącymi elementy zagospodarowania tury- stycznego, wraz z infrastruktur ą. Gmina Lipsk w latach 2018 – 2021 planuje budow ę kompleksu ście żek rowerowych na terenie gminy Lipsk o długo ści około 11 km.

5.2. Kierunki rozwoju infrastruktury technicznej.

Proponowane rozwi ązania oparto na rozeznaniu bie żą cych i przyszłych potrzeb. Dopusz- cza si ę mo żliwo ści wprowadzenia nowych elementów i rozwi ąza ń systemów bez konieczno ści zmiany tre ści Studium pod warunkiem i ż nie zostan ą naruszone istotne jego elementy .

5.2.1.Zaopatrzenia w wod ę. Miasto Lipsk jest w 100% zwodoci ągowane, natomiast tereny wiejskie gminy w około 90%. Adaptuje si ę w zmianie Studium system zaopatrzenia w wod ę miasta i gminy. Wydajno ść istniej ących uj ęć wody jest wystarczaj ąca dla zaspokojenia potrzeb istniej ących i perspekty- wicznych. Dopuszcza si ę mo żliwo ść zaopatrzenia w wod ę z indywidualnych uj ęć wody dla poje- dynczych gospodarstw domowych. W celu poprawy jako ści wody pitnej w latach 2015-2021 planowana jest modernizacja i przebudowa uj ęcia wody w mie ście Lipsku, która b ędzie obejmowała wymian ę urz ądze ń w hydroforni wraz z budow ą studni gł ębinowej.

Dla zapewnienia ci ągłej dostawy wody o jako ści zgodnej z obowi ązującymi normami sanitarnymi w ilo ści pokrywaj ącej potrzeby miejscowej ludno ści oraz usamodzielnienie si ę gminy od zakupu wody ze źródeł zewn ętrznych nale ży d ąż yć poprzez: - utrzymanie w nale żytym stanie technicznym z ewentualn ą modernizacj ą i rozbudow ą ist- niejących uj ęć wody wraz ze stacjami uzdatniania, - zwi ększenie pewno ści i sprawno ści dystrybucji wody oraz zmniejszenie ilo ści sytuacji awa- ryjnych w wyniku diagnozowania stanu technicznego sieci wodoci ągowej i wymiany nie- sprawnej armatury oraz odcinków sieci o du żej awaryjno ści, - rozwój sieci wodoci ągowej w gminie z wykorzystaniem istniej ących wodoci ągów, w szczególno ści podł ączenie do systemu wodoci ągowego wsi dotychczas niezwodoci ągowa- nych,

Jednocze śnie nale ży zabezpieczy ć tereny zabudowane i lasy w niezb ędne ilo ści wody do celów przeciwpo żarowych z urz ądze ń zapewniaj ących wymagan ą wydajno ść i ci śnienie zgod- nie z Rozporz ądzeniem Ministra Spraw Wewn ętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpo żarowego zaopatrzenia w wod ę oraz dróg po żarowych (Dz.U. Nr 124 poz. 1030). Wszystkie sieci wodoci ągowe zarówno istniej ące jak i projektowane, powinny znajdo- wa ć si ę na terenie ogólnodost ępnym dla czynno ści eksploatacyjnych z mo żliwo ści ą dojazdu sprz ętu specjalistycznego.

5.2.2. Odprowadzanie ścieków sanitarnych i opadowych Nale ży realizowa ć nast ępuj ące zadania rozwoju systemów odprowadzania i oczysz- czania ścieków sanitarnych: 40

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 40 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

a) podejmowanie działa ń w kierunku budowy systemu kanalizacji na terenie gminy, b) rozbudowa systemu kanalizacji typu rozdzielczego, (powinien istnie ć niezale żny system kanalizacji sanitarnej do odprowadzania ścieków bytowo - gospodarczych i oddzielny do odprowadzania wód opadowych), c) nale ży zmodernizowa ć i zapewni ć wykorzystanie w jak najwi ększym stopniu istniejącą oczyszczalni ę ścieków, d) rozwijanie systemów scentralizowanej kanalizacji sanitarnej na terenie gminy, e) uzupełnianie sieci kanalizacyjnej w sposób ci ągły, w miar ę zagospodarowania kolej- nych terenów. Podj ęcie decyzji co do rozbudowy lub modernizacji oczyszczalni ścieków i scentrali- zowanego systemu kanalizacji wymaga ć b ędzie ka żdorazowo: - sonda żu w śród mieszka ńców co do ch ęci i mo żliwo ści partycypacji w kosztach inwestycji, - stosownych szczegółowych analiz techniczno - ekonomicznych, - rozeznania mo żliwo ści uzyskania zewn ętrznego wsparcia finansowego.

Na terenie gminy Lipsk po roku 2016r. planuje si ę: - budow ę 3 zbiorczych oczyszczalni ścieków o przepustowo ści do 25m 3/dob ę we wsiach Skie- blewo, Kurianka i Krasne wraz z systemem sieci kanalizacyjnej, - budow ę przepompowni ścieków przy ul. Nowodworskiej, - przebudow ę kanałów sanitarnych w Lipsku o długo ści około 200mb., - rozbudow ę sieci kanalizacyjnej w ul. Saperów w Lipsku, - budow ę przyzagrodowych oczyszczalni ścieków w ilo ści około 200sztuk. Na obszarach zabudowy rozproszonej, w której nieracjonalna jest budowa scentrali- zowanych systemów przewiduje si ę preferowanie indywidualnych przydomowych oczyszczalni ścieków dla budownictwa mieszkaniowego; nale ży d ąż yć do eliminowania odprowadzania ścieków do szczelnych zbiorników bezodpływowych, gdyż jest to rozwi ązanie nieekonomiczne, uci ąż liwe dla u żytkowników i nie zapewniaj ące ochrony środowiska, zwłaszcza ochrony wód gruntowych. 5.2.3. Gospodarka odpadami Zgodnie z zało żeniami Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego do 2020r. przyj ęto rozwój nowoczesnych systemów gromadzenia, usuwania i unieszkodliwiania odpadów stałych w tym odpadów niebezpiecznych, ukierunkowanych na ochron ę środowiska i optymalne go- spodarcze wykorzystanie cz ęś ci odpadów poprzez: a) tworzenie nowoczesnych systemów odzysku, recyklingu i unieszkodliwiania odpadów – budowa Zakładów Zagospodarowania Odpadów, b) powszechn ą selektywn ą zbiórk ę odpadów, c) kompleksowe rozwi ązywania problemu bezpiecznego unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych, w tym medycznych i budowlanych (azbest) oraz utylizacji odpadów pochodzenia zwierz ęcego, d) dostosowanie istniej ących składowisk i zakładów Zagospodarowania Odpadów do obowi ą- zuj ących wymogów i standardów, e) stał ą systematyczn ą i powszechn ą edukacj ę społecze ństwa o efektach ekologicznych i gospodarczych stosowania zbiórki selektywnej, Zgodnie z „Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Podlaskiego na lata 2009 – 2012” system gospodarki odpadami w województwie jest oparty o zakłady zagospodarowania odpadów.

Gmina Lipsk nale ży do Zwi ązku Komunalnego „Biebrza" z siedzib ą w Dolistowie Starym I, gm. Jaswiły. Jest to zwi ązek mi ędzygminny zrzeszaj ący 19 gmin z powiatu augustowskiego, monieckiego, sokólskiego i grajewskiego.

41

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 41 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Jednym z projektów Zwi ązku Komunalnego „Biebrza" jest utworzenie Biebrza ńskiego Systemu Gospodarki Odpadami, który w sposób kompleksowy i racjonalny rozwi ązywałby problemy zagospodarowania odpadów na obszarze gmin nadbiebrza ńskich. W ramach w/w projektu wybudowano: - Zakład Zagospodarowania Odpadów (ZZO)w Koszarówce gm. Grajewo, które obok Zakładu Recyklingu w Dolistowie Starym stanowi główny o środek zagospodarowania odpadów na te- renie obj ętym projektem; - 3 stacje przeładunkowe w D ąbrowie Białostockiej, Mo ńkach i Augustowie , których zadaniem jest poprawa efektywno ści transportu odpadów na obszarze projektu, umo żliwiaj ących zmniej- szenie kosztów transportu z obszarów odległych oraz zwi ększenie stopnia zag ęszczenia prze- wo żonych odpadów. Instalacja Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Koszarówce stanowi Regionaln ą Instalacj ę do Przetwarzania Odpadów Komunalnych tzw. RIPOK w Regionie Północnym i posiada wszelkie niezb ędne zezwolenia na u żytkowanie Stacji Przeładunkowych Odpadów w Augustowie, D ąbrowie Białostockiej i Świerzbieniach, Gmina Mo ńki. Zgodnie z ustaw ą o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminie , na terenie miasta Lipsk pla- nowany jest utworzenie punktu selektywnej zbiórki odpadów. Działania i zadania na rzecz realizacji rozwoju systemu usuwania i unieszkodliwiania odpadów stałych powinny skoncentrowa ć si ę na stworzeniu systemu gromadzenia usuwania i unieszkodliwiania odpadów w sposób racjonalny, gwarantuj ący bezpiecze ństwo środowiska i maksymalne wykorzystanie wtórne składników u żytkowych, odpowiadaj ącego nowym krajo- wym przepisom prawnym, w których uwzgl ędniono wymogi Unii Europejskiej.

5.2.4. Elektroenergetyka Zaopatrzenie terenów osadniczych miasta i gminy w energi ę elektryczn ą zapewni ą istnie- jące i w przyszło ści rozbudowywane sieci elektroenergetyczne średniego napi ęcia 15 kV wy- prowadzone z GPZ 110/15 kV w D ąbrowie Białostockiej. Z kolei zasilanie terenów przeznaczonych pod zabudow ę zapewniaj ą istniej ące i rozbu- dowywane sieci nN wyprowadzone z poszczególnych stacji transformatorowych 15/0,4 kV. Zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami realizacja i finansowanie inwestycji energetycz- nych zwi ązanych z przył ączeniem do sieci energetycznej odbywa ć si ę będzie na podstawie umów o przył ączenie zawieranych pomi ędzy zainteresowanymi podmiotami, a zarz ądc ą sieci energetycznej. Szczegółowe zasady przył ączenia do sieci okre ślone zostan ą ka żdorazowo w wydanych przez zarz ądc ę sieci energetycznej warunkach przył ączenia i umowie o przył ączenie. W celu zabudowy terenów znajduj ących si ę pod lub w bezpo średnim s ąsiedztwie elektroener- getycznych linii napowietrznych z przewodami gołymi, nale ży uwzgl ędni ć wymogi określone w normie PN-E 05100-1: 1998 „Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Projektowanie i bu- dowa”. Odległo ść pozioma przewodów od ka żdej łatwo dost ępnej cz ęś ci budynku (w przypad- ku zbli żenia budynku do linii) powinna wynosi ć, co najmniej: ‹ 3,6 m - dla linii SN-15 kV. ‹ 1,5 m - dla linii nN. Ustalenia w zakresie elektroenergetyki: ‹ rezerwacja odpowiednich pasów terenów wolnych od zabudowy i przeszkód tereno- wych na obszarze istniej ących lub projektowanych dróg publicznych dla budowy linii energetycznych średniego napi ęcia (SN) i niskiego napi ęcia (nN), miejsca w liniach rozgraniczaj ących ulic na cele prowadzenia sieci elektroenergetycznych, ‹ dla planowanej zabudowy wymagaj ącej dostawy energii elektrycznej nale ży wyznaczy ć tereny dla lokalizowania stacji transformatorowych z uwzgl ędnieniem zasady lokaliza- cji w miejscach pozwalaj ących na równomierny rozkład obci ąż enia wokół stacji, ‹ unikanie kolizji z istniej ącym energetycznym uzbrojeniem naziemnym i podziemnym, 42

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 42 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

‹ zapewnienie dost ępu do urz ądze ń energetycznych w celu prowadzenia konserwacji i usuwania awarii.

5.2. 5. Zaopatrzenie w ciepło Podstawowe kierunki rozwoju systemów grzewczych: a) sukcesywne zwi ększanie udziału proekologicznych no śników energii cieplnej do celów grzewczych takich jak: olej opałowy i energia elektryczna, jak równie ż niekonwencjonalne źródła energii (energia słoneczna, wiatr) w celu zmniejszenia zanieczyszcze ń środowiska, b) wprowadzenie nowoczesnych, wysokosprawnych, zautomatyzowanych urz ądze ń grzew- czych na paliwo ekologiczne gwarantuj ących małe zu życie paliwa, ułatwion ą obsług ę i zmniejszaj ących w efekcie koszty eksploatacji jak równie ż nowych rozwi ąza ń technicznych w wewn ętrznych instalacjach grzewczych, c) ekologizacja no śników energii cieplnej powinna by ć wprowadzona w pierwszej kolejno ści w wi ększych źródłach ciepła tj. zaopatruj ących obiekty u żyteczno ści publicznej i zakłady produkcyjne, a) zmniejszenie strat cieplnych w budynkach nowo projektowanych, jak równie ż w istniej ących o złych warunkach termoizolacyjnych. Podstawowe zadania w zakresie rozwoju systemów grzewczych: a) realizacja systemu elektroenergetycznego z uwzgl ędnieniem potrzeb cieplnych budownic- twa, b) propagowanie najnowszych osi ągni ęć techniki ciepłowniczej z wykorzystaniem paliw pro- ekologicznych, c) preferowanie zaopatrzenia w ciepło nowo wznoszonych z kotłowniami na paliwo ekolo- giczne, d) propagowanie stosowanych docieple ń budynków istniej ących i projektowanych, e) propagowanie i ewentualna realizacja przy pomocy środków zewn ętrznych, organizacji proekologicznych, niekonwencjonalnych rozwi ąza ń ciepłowniczych takich jak np. baterie słoneczne, elektrownie wiatrowe. 5.2.6. System gazowniczy W obowi ązuj ącym „Planie zagospodarowania przestrzennego województwa podlaskie- go”, zatwierdzonym w 2003r., na terenie gminy Lipsk planowany jest przebieg tranzytowego gazoci ągu wysokiego ci śnienia tłocznia Iwacewicze (Białoru ś)-Lipszczany-Lipsk-Augustów- Raczki DN 1000 oraz projektowan ą lini ą gazoci ągu wysokiego ci śnienia WAR.I DN 400 wraz ze stacj ą redukcyjno-pomiarow ą I 0 (odc. Raczki-Augustów-Lipsk oraz Lipsk-Augustów- Bargłów Ko ścielny-Rajgród). W nowej edycji projektu planu zagospodarowania przestrzennego województwa podla- skiego w/w inwestycje będą miały inne źródła zasilania t.j. interkonektora Litwa - Polska lub z gazoci ągu od strony PSG Sp. z o. o. Oddział Gda ńsk, a tym samym innym przebieg, omijaj ący miasto i gmin ę Lipsk. 5.2.7. Telekomunikacja Dostosowanie systemu telekomunikacyjnego i teleinformatycznych przewodowych i bezprzewodowych stosownie do potrzeb wynikaj ących z rozwoju zagospodarowania prze- strzennego gminy oraz podniesienie standardu usług wymaga ć b ędzie: - rozbudowy sieci abonenckich w rejonach, gdzie wyst ępuje zapotrzebowanie, - utrzymania istniej ących urz ądze ń telekomunikacyjnych abonenckich w dobrym stanie tech- nicznym , - sukcesywna wymiana sieci napowietrznych na kablow ą na obszarach obj ętych formami ochrony przyrody, w szczególno ści w Biebrza ńskim Parku Narodowym.

43

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 43 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

6. OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE B ĘDĄ INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU LOKALNYM Inwestycjami publicznymi s ą działania o znaczeniu lokalnym (gminnym) i ponadlokal- nym (powiatowym, wojewódzkim i krajowym), stanowi ące realizacj ę celów, o których mowa w ustawie o gospodarce nieruchomo ściami. Obszary realizacji inwestycji celu publicznego oraz zada ń publicznych o znaczeniu lo- kalnym ustalone na podstawie „Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Lipsk do 2020r.”, przewi- dziane do realizacji w latach 2015-2021: 1) obszar miasta Lipsk: ‹ przebudowa i budowa ulic na osiedlu przy ulicy Pustej w Lipsku, ‹ przebudowa odcinka ul. Rybackiej (drogi gminnej nr G102735) w Lipsku, ‹ budowa nawierzchni: poczwórne powierzchniowe utrwalenie/masa bitumiczna na uli- cach miejskich i drogach gminnych na długo ści ok. 20 km ‹ budowa nawierzchni: poczwórne powierzchniowe utrwalenie/nawierzchnia żwirowa na drogach gminnych na długo ści ok. 40 km, ‹ przebudowa ulicy powiatowej Ko ścielnej w Lipsku Nr 2569B – odcinek o długo ści 330 mb., ‹ przebudowa ulicy powiatowej Saperów w Lipsku Nr 2572B o dł. ok. 1400 mb, ‹ przebudowa ulicy Le śnej o dł. 338 mb, ‹ przebudowa ulicy Zacisze o dł. 432 mb, budowa kompleksu ście żek rowerowych na te- renie gminy Lipsk o dł. ok. 11 km, szer. ok. 1,5 m, ‹ modernizacja i przebudowa uj ęcia wody w mie ście Lipsku, która b ędzie obejmowała wymian ę urz ądze ń w hydroforni wraz z budow ą studni gł ębinowej, ‹ budowa studni gł ębinowej na terenie usług turystycznych w Lipsku, ‹ budowa przepompowni ścieków przy ul. Nowodworskiej w Lipsku, ‹ przebudowa kanałów sanitarnych w Lipsku o długo ści około 200mb., ‹ rozbudowa sieci kanalizacyjnej w ul. Saperów w Lipsku, ‹ budowa i przebudow ę sieci kanalizacji deszczowej, ‹ budowa punktu selektywnej zbiórki odpadów pomi ędzy ulicami B. Jarmakowicza i Ba- torego w Lipsku, na terenie przeznaczonym pod zabudow ę produkcyjno-składow ą, ‹ termomodernizacja budynku Samorz ądowego Przedszkola w Lipsku (wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, docieplenie ścian, fundamentów), ‹ przebudowa i modernizacja basenu k ąpielowego przy ul przy ul. Batorego w Lipsku wraz z budow ą studni gł ębinowej z infrastruktur ą do celów zaopatrzenia tego basenu w wod ę, ‹ budowa boiska do piłki r ęcznej przy Zespole Szkół Samorz ądowych w Lipsku o pow. ok. 1000 m 2, 2) obszary wiejskie gminy Lipsk: ‹ przebudowa odcinka drogi gminnej nr G102748 (od miejscowo ści Nowe Le śne Bohate- ry do kaplicy), ‹ przebudowa odcinka drogi gminnej nr G102749 (od mostu na drodze powiatowej nr 1237B do kaplicy), ‹ przebudowa drogi gminnej Nr G102751 Skieblewo (od drogi powiat. Gruszki - Rubcowo-Skieblewo do drogi powiatowej (Kurianka-Staro żyńce) na odcinku o długo ści 3690 mb, szer. 5,00 m, ‹ przebudowa drogi gminnej Nr G 102799 we wsiach Dolinczany i Rygałówka (wodo- ciecz) na odcinku o długo ści 800 mb, szeroko ści 5,00 m, ‹ przebudowa drogi powiatowej Nr 1235B Kurianka - Staro żyńce - Bartniki - do drogi powiatowej 1237B - odcinek o długo ści 5,2 km,

44

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 44 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

‹ przebudowa drogi powiatowej Nr 1237 B Kopczany – Bartniki – Wołkusz – Soło- jewszczyzna o dl. 11,080 km, ‹ przebudowa drogi powiatowej Nr 1238 B Kopczany – Dulkowszczyzna – Stary Rogo- żyn – Rogo żynek odcinek o dł. ok. 2 km, ‹ przebudowa drogi powiatowej Nr 1236 B Lipsk – Rogo żynek o dł. 3,814 km, ‹ budowa kompleksu ście żek rowerowych na terenie gminy Lipsk o dł. ok. 11 km, szer. ok. 1,5 m, ‹ budowa 3 zbiorczych oczyszczalni ścieków o przepustowo ści do 25m 3/dob ę we wsiach Skieblewo, Kurianka i Krasne wraz z systemem sieci kanalizacyjnej, ‹ zagospodarowanie na cele rekreacyjne terenu przyległego i budowa boiska sportowego o nawierzchni trawiastej przy Szkole Podstawowej w Rygałówce. Ze wzgl ędu na punktowy i liniowy charakter inwestycji celu publicznego nie wyznacza si ę obszarów ich lokalizacji na zał ączniku graficznym nr 1 do niniejszego tomu zmiany Stu- dium . Na terenie miasta i gminy Lipsk przewiduje si ę realizacj ę nast ępuj ących zada ń publicznych niestanowi ących inwestycji celu publicznego: ‹ remont budynku Muzeum Regionalnego i bud. gospodarczego na działce nr 586, poło- żonej w Lipsku przy ul. Rynek 2 z zamian ą ogrzewania piecowego na olejowe, ‹ termomodernizacja budynku byłej szkoły w Kuriance (wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, docieplenie ścian, fundamentów) i przebudowa budynku ze zmian ą sposobu jego u żytkowania na Środowiskowy Dom Samopomocy, ‹ termomodernizacja (ocieplenie ścian, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej) i przebudowa z rozbudow ą oraz remont budynku byłej szkoły w Krasnem na potrzeby świetlicy wiejskiej wraz z wymian ą ogrzewania piecowego na ogrzewanie gazowe (wymiana pokrycia dachowego, remont elewacji, zało żenie instalacji centralnego ogrzewania i wymiana instalacji elektrycznej), ‹ termomodernizacja (ocieplenie ścian, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej) oraz przebudowa i remont budynku byłej szkoły w Lipsku przy ul. Szkolnej na potrzeby działaj ących w gminie organizacji pozarz ądowych, ‹ termomodernizacja (ocieplenie ścian, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej) i przebudowa oraz remont budynku byłej szkoły w Skieblewie na potrzeby świetlicy wiejskiej, ‹ termomodernizacja i remont świetlicy w Kopczanach z zamian ą ogrzewania piecowego na elektryczne, ‹ termomodernizacja (ocieplenie ścian i wymiana stolarki okiennej i drzwiowej) oraz re- mont budynku świetlicy w Rygałówce, zagospodarowanie przyległego terenu i budowa boiska sportowego o nawierzchni trawiastej przy Szkole Podstawowej w Rygałówce, ‹ adaptacja budynku po byłej szkole podstawowej w Starych Le śnych Bohaterach, w cz ęś ci na świetlic ę wiejsk ą, w cz ęś ci na cele mieszkaniowe (mieszkania socjalne) z zamian ą ogrzewania piecowego na olejowe, ‹ termomodernizacja i remont budynku socjalnego w Starych Le śnych Bohaterach, ‹ termomodernizacja budynków zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej SM w Lipsku - zadanie realizowane przez Spółdzielni ę Mieszkaniow ą, ‹ monta ż kolektorów słonecznych na budynkach osób fizycznych w ilo ści – ok. 40 szt., ‹ budowa gara żu OSP w Rygałówce, ‹ budowa gara żu OSP w Lipsku, ‹ budowa parkingu przy ul. Zako ścielnej w Lipsku o pow. ok. 1760 m 2 (80x22) - zadanie realizowane przez Parafi ę, ‹ zagospodarowanie na cele rekreacyjne terenu w Parku Miejskim w Lipsku,

45

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 45 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

‹ budowa sceny plenerowej przy M-GOK w Lipsku przy ul. Rynek. 7. OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE B ĘDĄ INWESTYCJE O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, ZGODNIE Z USTALENIAMI PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZ- TWA I USTALENIAMI PROGRAMÓW ZAWIERAJ ĄCYCH ZADANIA RZ ĄDOWE. Do zada ń ponadlokalnych celów publicznych w zakresie zagospodarowania przestrzennego na obszarze miasta i gminy Lipsk, wymagaj ących wsparcia na poziomie rz ądowym i samorz ądu woje- wództwa, w planie zagospodarowania przestrzennego województwa podlaskiego zaliczono obszar, na którym przewiduje si ę: ‹ budow ę przej ścia granicznego z Białorusi ą w Lipszczanach.

Na zał ączniku graficznym nr 1 do niniejszego tomu zmiany Studium nie wyznacza si ę obszarów ni żej wymienionych inwestycji o znaczeniu ponadlokalnym ze wzgl ędu na ich punk- towy i liniowy charakter: ‹ przebudowa mostów na rzekach i ciekach bez nazwy w ci ągu drogi wojewódzkiej Lipsk - Dąbrowa Białostocka - Sokółka. ‹ organizacja mi ędzynarodowej trasy rowerowej R65 ”Pier ście ń rowerowy Suwalszczy- zny”; ‹ realizacja transgranicznych pieszych i rowerowych szlaków turystycznych z Polski na Litw ę i Białoru ś, w tym szlaków: (Biała Piska) – granica województwa – Augustów – Lipszczany – Grodno, ‹ dostosowanie dróg wojewódzkich na całej długo ści lub wyszczególnionych odcinkach do parametrów klasy G: - Nr 664 na odcinku Augustów – Lipsk i ewentualnie zmiana kategorii na drog ę krajo- wą, - Nr 673 na odcinku Lipsk – Dąbrowa Białostocka-Sokółka ‹ dostosowanie drogi wojewódzkiej do parametrów klasy Z: - Nr 664 na odcinkach Raczki – Augustów i Lipsk – granica pa ństwa, ‹ dostosowanie drogi powiatowej o szczególnym znaczeniu dla rozwoju województwa – do klasy Z- Nr 864 Lipsk - Gruszka ze wzgl ędów turystycznych. W/w inwestycje liniowe zostały zaznaczone na zał ączniku graficznym nr 1 do niniej- szego tomu zmiany Studium.

8. OBSZARY, DLA KTÓRYCH OBOWI ĄZKOWE JEST SPORZ ĄDZENIE MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODR ĘBNYCH, W TYM OBSZARY WYMAGAJ ĄCE PRZEPROWADZENIA SCALE Ń I PODZIAŁU NIERUCHOMO ŚCI, A TAK ŻE OBSZARY PRZESTRZENI PUBLICZNEJ Na terenie miasta i gminy Lipsk nie występuj ą tereny, dla których istnieje obowi ązek sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych. Opracowana zmiana Studium nie wyznacza granic obszarów wymagaj ących scale ń i po- działów. Uzale żnione jest to od szczegółowego okre ślenia przeznaczenia terenu oraz po- wierzchni i kształtu działki inwestycyjnej. Tym niemniej, je żeli w trakcie opracowania miej-

46

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 46 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

scowych planów wyniknie potrzeba przeprowadzenia procedury scaleniowej, działania takiego nie b ędzie si ę uznawa ć za sprzeczne z niniejsz ą zmian ą Studium.

9. OBSZARY, DLA KTÓRYCH GMINA ZAMIERZA SPORZ ĄDZI Ć MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO, W TYM OBSZARY WYMAGAJ ĄCE ZMIANY PRZEZNACZENIA GRUNTÓW ROLNYCH I LE ŚNYCH NA CELE NIEROLNICZE I NIELE ŚNE. Na obszarze miasta Lipsk wyst ępuj ą tereny rozwojowe przeznaczone pod: 1) teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej - ograniczonej ulicami Ko ścieln ą, Bato- rego, Pust ą, Zako ścieln ą; 2) teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej - przy ulicy Saperów; 3) teren zabudowy produkcyjno-usługowej - ograniczony ulicami Batorego i Jermakowicza oraz granic ą administracyjn ą miasta Lipska; 4) teren zabudowy produkcyjno-usługowej - przy ulicy Batorego i Pustej; 5) teren usług sportu i rekreacji - przy ul. Zamiejskiej.

Ewentualny zakres oraz kolejno ść opracowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego ustala Burmistrz Miasta Lipsk, po przeprowadzeniu niezb ędnych analiz doty- cz ących zasadno ści przyst ąpienia do sporz ądzenia planu i stopnia zgodności przewidywanych rozwi ąza ń z ustaleniami niniejszej zmiany Studium. Na terenach wiejskich gminy Lipsk nie przewiduje si ę opracowania miejscowych pla- nów zagospodarowania przestrzennego dla nowych terenów mieszkaniowych.

10. KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LE ŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ 10.1. Kierunki i zasady kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej Istniej ące obecnie uwarunkowania glebowo - rolnicze stanowić b ędą w dalszym ci ągu podstaw ę gospodarki rolnej w gminie. Stopniowo zmniejsza ć si ę b ędzie ilo ść gospodarstw rolnych przy zwi ększaniu si ę ich średniej powierzchni. Tempo tych zmian zale żeć b ędzie od polityki rolnej prowadzonej przez Pa ństwo (ceny produktów rolnych, ceny środków produkcji, mo żliwo ści zbytu, kredytowania rolnictwa) oraz od mo żliwo ści tworzenia nowych miejsc pracy na wsi i w miastach dla ludno- ści odchodz ącej z rolnictwa. Nale ży oczekiwa ć wzrostu poziomu technologii rolniczej i warunków cywilizacyjnych ży- cia mieszka ńców wsi w wyniku rozwoju systemów infrastruktury technicznej. Nale ży podj ąć działania w celu wykorzystania rolniczej przestrzeni produkcyjnej do celów rozwoju agroturystyki i rolnictwa ekologicznego. Na terenach prawnie chronionych, głównie na obszarze Biebrza ńskiego Parku Naro- dowego nale ży tworzy ć warunki rozwoju gospodarstw małoobszarowych, produkuj ących meto- dami ekologicznymi, gdzie produkcja ro ślinna przeznaczona jest głównie na potrzeby produkcji zwierz ęcej, sadownictwa, zielarstwa, warzywnictwa. Tworzenie warunków do intensywnego wykorzystania rolniczej przestrzeni produkcyj- nej i maj ątku produkcyjnego rolnictwa powinno polega ć na: a) utrzymanie dominuj ącej pozycji rodzinnych gospodarstw rolnych, b) utrzymanie istniej ącego mozaikowatego podziału pół, c) zachowanie zadrzewie ń i zakrzewie ń śródpolnych, d) poprawie jako ści rolniczej przestrzeni produkcyjnej poprzez: - dalsz ą regulacj ę stosunków wodnych (melioracje, drena ż),

47

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 47 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

- zwi ększenie udziału nawo żenia naturalnego, e) popieraniu rozwoju otoczenia rolnictwa w zakresie mechanizacji prac rolniczych zaopa- trzenia w środki produkcji, zbytu produkcji rolnej, przetwórstwa rolniczego i obsługi wete- rynaryjnej, f) podnoszeniu poziomu technologii produkcji rolniczej i warunków zamieszkiwania ludno ści wiejskiej poprzez: - rozwoju we wsiach wyposa żenia w urz ądzenia infrastruktury technicznej: wodoci ągów, kanalizacji, elektroenergetyki, telekomunikacji, usuwania i utylizacji odpadów, g) utrzymaniu istniej ących urz ądze ń obsługi ludno ści i podnoszenie ich standardu w celu podniesienia jako ści świadczonych usług w zakresie oświaty, zdrowia i kultury oraz bez- piecze ństwa przeciwpo żarowego, h) tworzeniu warunków do powstawania nowych usług. Proponuje si ę zalesianie nieu żytków i najsłabszych gruntów rolnych, których uprawa jest nieopłacalna, szczególnie na obszarach chronionych, obrze żach kompleksów le śnych i w ich enklawach. Ekologizacj ę terenów rolniczych nale ży rozwija ć poprzez: a) stworzenie najkorzystniejszych warunków do produkcji zdrowej żywno ści, rozwój produkcji warzywnictwa, sadownictwa i zielarstwa, b) realizacj ę zmiany sposobu użytkowania terenów przeznaczonych na inne cele ni ż rolnicze, ze wzgl ędu na ich zł ą jako ść gleb oraz niekorzystne walory siedliskowe dla rolnictwa, c) systematyczne eliminowanie chemicznych środków ochrony upraw, zwłaszcza na terenach narażonych na ska żenie wód, d) eliminowanie stosowania nawozów mineralnych na rzecz nawo żenia organicznego, e) przeciwdziałanie procesom obni żania si ę poziomu wód gruntowych oraz ujemnym skutkom melioracji, f) upowszechnianie samowystarczalno ści paszowej gospodarstw rolnych, g) upowszechnianie stosowania przyjaznych środowisku no śników energii: wody, wiatru, sub- stancji organicznych (oleje, alkohol).

10.2. Ochrona i wzbogacanie walorów rolniczej przestrzeni produkcyjnej Zadania: - ochrona kompleksów gruntów rolnych III klasy bonitacyjnej oraz lokalnych zabagnie ń i zatorfie ń przed przeznaczeniem na cele nierolnicze, w planach miejscowych, a w przypad- kach uzasadnionej konieczno ści ograniczenie wył ączonej powierzchni do niezb ędnego mi- nimum, z zastosowaniem ustawowych przepisów, - ochrona systemów drena żowych przed zakłóceniami ich funkcjonowania na etapie plano- wania miejscowego (konieczno ść prognozy skutków wpływu zamierzenia na funkcjonowa- nie systemu regulacji stosunków wodnych) i decyzjach o warunkach zabudowy i zagospo- darowania terenu, - rekultywacja zdegradowanych gruntów rolnych, w tym przeznaczonych do eksploatacji surowców mineralnych, - wykorzystanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej do produkcji metodami ekologicznymi, - łączenie produkcji rolniczej z agroturystyk ą.

10.3. Kierunki i zasady kształtowania le śnej przestrzeni produkcyjnej: Lasy pełni ą funkcje ekologiczne (ochronne), gospodarcze (produkcyjne) i społeczne (so- cjalne). W skali gminy głównymi kierunkami rozwoju gospodarki le śnej jest: 1) utrzymanie trwało ści lasów i ci ągło ści wykorzystania ich wielostronnych funkcji, 2) powi ększenie zasobów le śnych i wzmagania ich korzystnego wpływu na warunki życia czło- wieka i funkcjonowania cało ści przyrody,

48

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 48 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

3) powszechnej ochronie lasów, 4) zachowanie i przywracanie biologicznej ró żnorodno ści lasów, 5) utrzymanie produkcyjnej zasobno ści lasów i produktów ubocznych na zasadzie racjonalnej, zrównowa żonej gospodarki wielofunkcyjnej, 6) zachowanie w równowadze ekosystemów le śnych, 7) ochrona zasobów glebowych i wodnych w lasach, 8) zwi ększenie lesisto ści na obszarach do tego preferowanych ze wzgl ędów przyrodniczych a tak że gospodarczych, 7) produkcji drewna i produktów ubocznych na zasadzie racjonalnej, zrównowa żonej gospodarki wielofunkcyjnej. 8) wprowadzenie nowych zalesie ń na grunty nieprzydatne rolniczo, odłoguj ące i nieu żytki. 9) gospodark ę le śna na terenie Biebrza ńskiego Parku Narodowego nale ży prowadzi ć zgodnie z zadaniami ochronnymi dla przedmiotowego parku.

Jednym z podstawowych czynników decyduj ących o trwało ści lasów: - jest zachowanie w stanie zbli żonym do naturalnego i odtworzenie śródle śnych zbiorników i cieków wodnych, - zachowanie w stanie nienaruszonym śródle śnych nieu żytków, tj. bagna, torfowiska, le śne łąki wraz z ich flor ą i faun ą w celu ochrony pełnej ró żnorodno ści przyrodniczej, - profilaktyk ę ochronn ą maj ącą na celu ochron ę zasobów le śnych przed szkodnikami owadzi- mi i grzybowymi, - przeciwdziałanie zagro żeniu po żarowemu i doskonaleniu metod walki z po żarami lasów. Zmiana Studium ustala mo żliwo ść wprowadzania zalesień na terenach produkcji rolni- czej o ni ższych klasach bonitacyjnych. Z zalesie ń wył ącza si ę grunty, na których wyst ępuj ą siedliska niele śne wskazane w Rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 16 marca 2005 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków ro ślin i zwierz ąt, wymagaj ących ochrony w formie wyznaczenia Obszarów Natura 2000.

11. OBSZARY SZCZEGÓLNEGO ZAGRO ŻENIA POWODZI Ą ORAZ OBSZARY OSUWANIA SI Ę MAS ZIEMNYCH.

Na obszarze opracowania zagro żenie powodziowe wyst ępuje w dnie doliny rzeki Bie- brzy. Zgodnie z opracowanym w 2004r. „Studium dla obszarów nieobwałowanych nara żonych na niebezpiecze ństwo powodzi – rzeka Biebrza” oznaczono zasi ęg wielkiej wody o prawdopo- dobie ństwie 1%, zasi ęg wielkiej wody o prawdopodobie ństwie 5%, strefa płytkiego zalewu (0,5 m) od wody 1 %. Powy ższe tereny zostały uwidocznione na zał ączniku nr 2 do tomu I zmiany Studium „Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu środowiska". Tereny zalewowe, wy- znaczone w oparciu o zasi ęg wielkiej wody o prawdopodobie ństwie 1%, zostały przedstawione na załączniku nr 1 do tomu II zmiany Studium „Kierunki zagospodarowania przestrzennego". Na obszarach szczególnego zagro żenia powodzi ą zabrania sie wykonywania robót oraz czynno ści utrudniaj ących ochron ę przed powodzi ą lub zwi ększaj ących zagro żenie powodzio- we, w tym: 1) wykonywania urz ądze ń wodnych oraz budowy innych obiektów budowlanych, z wyj ątkiem dróg rowerowych, 2) sadzenia drzew lub krzewów, z wyj ątkiem plantacji wiklinowych na potrzeby regulacji wód oraz ro ślinno ści stanowi ącej element zabudowy biologicznej dolin rzecznych lub słu żą cej do wzmacniania brzegów, obwałowa ń lub odsypisk, 3) zmiany ukształtowania terenu, składowania materiałów oraz wykonywania innych robót, z wyjątkiem robót zwi ązanych z regulacj ą lub utrzymywaniem wód, budow ą, przebudow ą lub remontem drogi rowerowej, a tak że utrzymywaniem, odbudow ą, rozbudow ą lub przebudo-

49

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 49 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

wą wałów przeciwpowodziowych wraz z obiektami zwi ązanymi z nimi funkcjonalnie oraz czynno ści zwi ązanych z wyznaczeniem szlaku turystycznego pieszego lub rowerowego. Istotn ą kwesti ą jest zachowanie aktualnego sposobu zagospodarowania terenów zalewo- wych, głównie jako ł ąki i pastwiska i wprowadzenie powy ższych zakazów. Na terenie miasta i gminy Lipsk nie wyst ępuj ą obszary osuwania si ę mas ziemnych.

12. OBIEKTY LUB OBSZARY, DLA KTÓRYCH WYZNACZA SI Ę W ZŁO ŻU KOPALINY FILAR OCHRONNY.

Wyst ępuj ące na terenie gminy Lipsk obszary złó ż kopalin nie wymagaj ą wyznaczenia filarów ochronnych ze wzgl ędu na dokumentowanie złó ż na terenach niekonfliktowych. Na obszarze gminy Lipsk wyst ępuj ą nast ępuj ące udokumentowane zło ża kruszywa naturalnego: „Żabickie", „Bartniki III", „ Żabickie I", „Lipsk III", „Lipsk I", „Bartniki II", „Bartniki IV", „Lipsk Kolonie", „Kopczany", „ Żabickie II", „Lipszczany II", „Staro żyńce II". Eksploatacj ę złó ż kopalin nale ży prowadzi ć zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami ustawy Prawo geologiczne i górnicze. Dla terenu górniczego b ądź jego fragmentu przeznaczonego pod powierzchniow ą eksplo- atacj ę kruszywa, który przewiduje si ę istotne skutki dla środowiska nale żałoby sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

13. OBSZARY POMNIKÓW ZAGŁADY I ICH STREF OCHRONNYCH ORAZ OBOWI ĄZUJ ĄCE NA NICH OGRANICZENIA PROWADZE- NIA DZIAŁALNO ŚCI GOSPODARCZEJ, ZGODNIE Z PRZEPISAMI USTAWY Z DNIA 7 MAJA 1999 r. O OCHRONIE TERENÓW BYŁYCH HITLEROWSKICH OBOZÓW ZAGŁADY (DZ. U. Nr 41, poz.412 z pó źn.zm.) W granicach gminy Lipsk nie wyst ępuj ą obszary pomników zagłady i ich stref ochron- nych.

14. OBSZARY WYMAGAJ ĄCE PRZEKSZTAŁCE Ń, REHABILITACJI, REKULTYWACJI LUB REMEDIACJI Na terenie gminy Lipsk nie wyst ępuj ą obszary wymagające przekształce ń, rehabilitacji i re mediacji. Obszarami przeznaczonymi do rekultywacji s ą tereny po eksploatacji złó ż zgodnie z warunkami okre ślonymi w koncesji na wydobycie. Decyzj ą z dnia 27 stycznia 2015r. Starosta Augustowski zobowi ązał Star-Krusz Sp. z o.o. w Augustowie do wykonania rekultywacji gruntów w obr ębie działek nr geod. 341, 342, 631, 532, 633 w Lipsku po eksploatacji zło ża kruszywa naturalnego „Staro żyńce I" gmina Lipsk. Jako kierunek rekultywacji określono rolny.

15. OBSZARY ZDEGRADOWANE Na terenie gminy Lipsk obszar charakteryzuj ący si ę cechami obszarów zdegradowanych zlokalizowany jest w granicach układu urbanistycznego miasta Lipsk - wpisanego do rejestru zabytków województwa podlaskiego. Zdegradowane zabudowania historyczne wymagaj ą działa ń zmierzaj ących do powstrzy- mania procesu ich niszczenia i przeprowadzenia prac rewitalizacyjnych, maj ących na celu ożywienie społeczno-gospodarcze, popraw ę jako ści życia i bezpiecze ństwa mieszka ńców, pod-

50

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 50 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

noszenie estetyki powierzchni publicznych, przywracanie obiektom zabytkowym utraconych warto ści.

16.GRANICE TERENÓW ZAMKNI ĘTYCH I ICH STREF OCHRONNYCH Na terenie gminy Lipsk nie wyst ępuj ą tereny zamkni ęte oraz ich strefy ochronne.

17. OBSZARY FUNKCJONALNE O ZNACZENIU LOKALNYM, W ZALE ŻNO ŚCI OD UWARUNKOWA Ń I POTRZEB ZAGOSPODAROWANIA WYST ĘPUJ ĄCYCH W GMINIE 17.1. Miejski o środek lokalny Miasto Lipsk stanowi lokalny o środek koncentracji funkcji mieszkalnych i usługowych dla ludno ści. W granicach miasta Lipsk zlokalizowane s ą zarówno tereny mieszkaniowe (zabu- dowy jednorodzinnej oraz wielorodzinnej) oraz tereny zabudowy zagrodowej obsługuj ące go- spodarstwa rolnicze. W zakresie usług w graniach miast zlokalizowane s ą usługi o światy (szkoły oraz przedszkole), usługi administracyjne (urz ąd miejski, posterunek policji, ochotni- cza stra ż po żarna, zakład gospodarki komunalnej, Miejsko-Gminny O środek Pomocy Społecz- nej, Miejsko-Gminny O środek Kultury z bibliotek ą), usługi medyczne (Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej) oraz usługi sakralne (ko ściół parafialny p.w. MB Anielskiej). W Lipsku zlokalizowany jest równie ż urz ąd pocztowo-telekomunikacyjny oraz placówki banko- we. W mie ście skoncentrowane s ą równie ż usługi, w tym handlu ró żnego typu oraz tereny pro- dukcyjno-usługowe z magazynami.

Lipsk - miejski o środek lokalny. Źródło: opracowanie własne.

51

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 51 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

17.2. Obszar funkcjonalny przygranicza - Lipszczany „Plan zagospodarowania przestrzennego województwa podlaskiego” przyj ęty Uchwał ą Nr IX/80/03 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 27 czerwca 2003r. wskazuje, że gmina Lipsk wchodzi w skład obszaru problemowego przygranicza (z republik ą Białorusi). W planie okre ślono, że „ w tym obszarze wyst ępuje szereg niekorzystnych zjawisk demograficznych. W szczególno ści nasila si ę proces: depopulacji, niekorzystnej struktury wiekowej, defeminizacji. Narasta zjawisko bezrobocia i zubo żenia mieszka ńców."

Dla cz ęś ci obszaru obr ębu geodezyjnego Lipszczany obowi ązuje miejscowy plan zago- spodarowania przestrzennego cz ęś ci terenów wsi Lipszczany w gminie Lipsk powiat augu- stowski zwi ązanych z drogowym przej ściem granicznym (uchwała Nr V/38/07 Rady Miej- skiej w Lipsku z dnia 26 marca 2007r., opublikowana w Dzienniku Urz ędowym Województwa Podlaskiego w dniu 10 maja 2007r., Nr 105, poz. 930). W przedmiotowym planie wyznaczono nast ępuj ące tereny budowlane: 1) AU - teren drogowego przej ścia granicznego, słu ży realizacji inwestycji celu publicznego w zakresie bezpiecze ństwa i obronno ści kraju - przej ście graniczne Polska - Białoru ś. Działka do chwili obecnej nie została zainwestowana zgodnie ze wskazanym przeznacze- niem; 2) U - teren zabudowy usługowej; 3) RM/MN - teren zabudowy zagrodowej i mieszkalnej jednorodzinnej.

Uruchomienie przej ścia granicznego spowodowałoby rozwój gminy w kierunku gospo- darczym i turystycznym z Białorusi ą.

Obszar funkcjonalny przygranicza - Lipszczany. Źródło: opracowanie własne.

52

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 52 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

18. GRANICE OBSZARÓW, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE B ĘDĄ URZ ĄDZENIA WYTWARZAJ ĄCE ENERGI Ę Z ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII O MOCY PRZEKRACZAJ ĄCEJ 100 KW, A TAK ŻE ICH STREF OCHRONNYCH ZWI ĄZANYCH Z OGRANICZENIAMI W ZABUDOWIE ORAZ ZAGOSPODARO- WANIU I U ŻYTKOWANIU TERENU Według ustawy prawo energetyczne odnawialnymi źródłami energii s ą źródła wykorzy- stuj ące w procesie przetwarzania energi ę: wiatru, promieniowania słonecznego, geotermaln ą, fal, pr ądów i pływów morskich, spadku rzek oraz energi ę pozyskiwan ą z biogazu wysypisko- wego, a tak że biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo rozkładu składowanych odpadów organicznych. W Gminie Lipsk energia biologicznego rozkładu biomasy w formie ciepła i biogazu oraz energia wiatru oraz geotermia nie znalazły zastosowania w praktyce. 1. Na terenie gminy Lipsk zostały wyznaczone: 1) obszary, na których rozmieszczone s ą urz ądzenia wytwarzaj ące energi ę z odnawialnych źró- deł energii (promieniowania słonecznego) wraz z infrastruktur ą techniczn ą konieczn ą do ich obsługi oraz przesyłu wytworzonej energii mocy przekraczaj ącej 100kW, w miejscowo ści Kol. Lipsk; 2) obszary, na których mog ą by ć lokalizowane urz ądzenia wytwarzaj ące energi ę z odnawial- nych źródeł energii o mocy przekraczaj ącej 100kW, na których dopuszcza si ę lokalizacj ę źródeł wykorzystuj ących w procesie przetwarzania energi ę promieniowania słonecznego, wraz z infrastruktur ą techniczn ą konieczn ą do ich obsługi oraz przesyłu wytworzonej energii – grunty w miejscowo ści Kol. Lipsk, zgodnie z oznaczeniem na rysunku „Kierunków zago- spodarowania przestrzennego”; 3) obszary, o których mowa w pkt. 1 i pkt. 2 stanowi ą jednocze śnie strefy ochronne zwi ązane z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i u żytkowaniu terenu. 2. Na terenach gminy Lipsk zakazuje si ę: 1) lokalizowania urz ądze ń wytwarzaj ących energi ę z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczaj ącej 100kW, wykorzystuj ących w procesie przetwarzania energi ę wiatru (m.in. w formie nowych zespołów farm wiatrowych lub pojedynczych obiektów i urz ądze ń); 2) lokalizowania urz ądze ń wytwarzaj ących energi ę z odnawialnych źródeł energii, wykorzy- stuj ących w procesie przetwarzania: a) biomas ę w postaci stałych lub ciekłych substancji pochodzenia ro ślinnego lub zwie- rz ęcego, które ulegaj ą biodegradacji, pochodz ące z produktów, odpadów i pozostało ści z produkcji rolnej i le śnej i przemysłu przetwarzaj ącego ich produkty, b) biogazu pozyskanego z surowców pochodz ących z oczyszczalni ścieków oraz skła- dowisk odpadów; c) biogazu rolniczego otrzymywanego w procesie fermentacji metanowej surowców rol- niczych, produktów ubocznych rolnictwa, płynnych lub stałych odchodów zwierz ęcych, produktów ubocznych, odpadów lub pozostało ści z przetwórstwa produktów pochodze- nia rolniczego lub biomasy le śnej. 3. Na terenach gminy Lipsk dopuszcza si ę lokalizacj ę urz ądze ń wytwarzaj ących energi ę z od- nawialnych źródeł energii w formie mikroinstalacji i małych instalacji o mocy nieprzekra- czaj ącej 100 kW (zgodnie z definicj ą zawart ą w ustawie z dnia 20 lutego 2015 r. o odna- wialnych źródłach energii), wraz z infrastruktur ą konieczn ą do ich obsługi, pod warun- kiem , że nie koliduj ą: - z istniej ącym zagospodarowaniem terenów, na poszczególnych terenach zró żnicowanych ze wzgl ędu na wyst ępuj ące formy ochrony przyrody i na obszarze Biebrza ńskiego Parku Naro- 53

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 53 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

dowego – o wysokim re żimie ochronnym - dopuszczenie dotyczy jedynie realizacji w/w in- westycji na cele zwi ązane z funkcjonowaniem BPN oraz: - z terenami zabudowanymi lub przyległymi do terenów zabudowanych, - nie przesłaniaj ą panoram i osi widokowych istotnych dla zachowania walorów krajobrazo- wych obszaru gminy oraz obszary wymagaj ące ochrony akustycznej (nale ży zachowa ć od- powiednie odległo ści od obiektów obj ętych ochron ą przed hałasem i zastosowa ć technologie ograniczaj ące hałas). 4. Lokalizacja urz ądze ń wytwarzaj ących energi ę z odnawialnych źródeł energii innych ni ż wy- mienione w pkt I, jest mo żliwa pod warunkiem • w przypadku mocy przekraczaj ącej 100kW - zmiany niniejszego Studium i obowi ązku opracowania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, • w przypadku mocy równej lub mniejszej 100kW - przy braku planu miejscowego mo ż- liwo ść uzyskania decyzji o warunkach zabudowy.

19. LOKALIZACJA OBIEKTÓW HANDLOWYCH O POWIERZCHNI SPRZEDA ŻY POWY ŻEJ 2000m 2 Na terenie gminy Lipsk nie wyst ępuj ą i nie planowane s ą obiekty handlowe o powierzchni sprzeda ży powy żej 2000m 2.

CZ ĘŚĆ III UZASADNIENIE PRZYJ ĘTYCH ROZWI ĄZA Ń ORAZ SYNTEZA USTALE Ń ZMIANY STUDIUM

1. UZASADNIENIE PRZYJ ĘTYCH ROZWI ĄZA Ń

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest podstawo- wym dokumentem kreuj ącym polityk ę przestrzenn ą gminy, w którym przyjmuje si ę okre ślon ą wizj ę i cele rozwoju przestrzennego gminy. Dokument ten wymaga ci ągłego monitorowania pod wzgl ędem aktualno ści zarówno obowi ązuj ących przepisów prawa jak i uwarunkowa ń lo- kalnych gminy. W celu okre ślenia polityki przestrzennej miast i gminy Lipsk, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego, Rada Miejska w Lipsku uchwał ą Nr XXXIV/272/14 z dnia 14 listopada 2014 r. przyst ąpiła do sporz ądzenia zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk”, zatwierdzonego uchwał ą Nr XXII/206/02 Rady Miejskiej w Lipsku z dnia 26 marca 2002r. Zasadno ść przyst ąpienia do sporz ądzenia zmiany Studium potwierdziła „Analiza zmian w zagospodarowaniu przestrzennym miasta i gminy Lipsk w okresie 2010r.-2014r." – opraco- wana w lipcu 2014r., której wynikiem był wniosek w spawie przyst ąpienia do zmiany Studium ze wzgl ędu na zmiany uwarunkowa ń i potrzeb rozwoju gminy oraz dostosowanie zapisów całego opracowania do aktualnych przepisów prawa. Procedura zmiany Studium została przeprowadzona zgodnie z art. 10 ustawy o plano- waniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003r. (j.t. Dz.U. z 2015r. poz. 199 z pó źn. zm.). Zmiana studium spełnia wymogi rozporz ądzenia Ministra Infrastruktury z dnia 24 kwietnia 2004r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospoda- rowania przestrzennego gminy (Dz.U. Nr 118,poz. 1233). Zmiana Studium uwzgl ędnia tak że dostosowanie zapisów do obowi ązuj ących ustaw i przepisów szczególnych aktualnych na dzie ń opracowania. Studium jako dokument kierunkowy, dostosowany do skali opracowania, okre śla przyj ęte przez gmin ę zasady kształtowania struktury przestrzennej miasta i gminy oraz okre śla planowane kierunki zmian. 54

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 54 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Wprowadzenie zmian merytorycznych i wielu zmian redakcyjnych podyktowane było konieczno ści ą aktualizacji danych dotycz ących gminy oraz obowi ązkiem dostosowania zapi- sów Studium do aktualnych przepisów prawa. Zmian ę Studium opracowano w formie ujedno- liconego tekstu i rysunków, w którym wykorzystano niewielkie fragmenty zapisów z dotych- czas obwi ązuj ącego studium z 2002r. Zmiana Studium składa si ę z dwóch cz ęś ci: TOM I - UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY LIPSK Cz ęść I – Informacje wst ępne Cz ęść II – Uwarunkowania rozwoju przestrzennego. Integraln ą częś ci ą tomu I stanowi ą rysunki w skali 1:25 000: • Zał ącznik Nr 1 – Uwarunkowania wynikaj ące z u żytkowania terenów. • Zał ącznik Nr 2 – Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu środowiska. • Zał ącznik Nr 3 - Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu dziedzictwa kulturowego i za- bytków oraz dóbr kultury współczesnej. TOM II - KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY LIPSK, Cz ęść I –Wst ęp Cz ęść II – Kierunki zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk Cz ęść III – Uzasadnienie przyj ętych rozwi ąza ń. Integraln ą cz ęś ci ą tomu II stanowi rysunek w skali 1: 25 000 • Zał ącznik Nr 1- Kierunki zagospodarowania przestrzennego.

Zgodnie z ustaw ą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w zmianie Studium uwzgl ędniono uwarunkowania wynikaj ące z: - dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia, terenu, - stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony, - stanu środowiska, w tym stanu rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej, wielko ści i jako ści zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu, w tym krajo- brazu kulturowego, - wyst ępowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odr ębnych, - stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej - warunków i jako ść życia mieszka ńców, w tym ochrony ich zdrowia, - zagro żenia bezpiecze ństwa ludno ści i jej mienia, - potrzeby i mo żliwo ści rozwoju gminy, - stanu prawnego gruntów, - wyst ępowania udokumentowanych złó ż kopalin i zasobów wód podziemnych, - wyst ępowania terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odr ębnych, - stanu systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopnia uporz ądkowania go- spodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami, - zada ń słu żą ce realizacji ponadlokalnych celów publicznych, - wymaga ń dotycz ących ochrony przeciwpowodziowej.

W cz ęś ci pierwszej uwarunkowa ń zawarto informacje wynikaj ące z ustale ń opracowa ń strategicznych, w tym:

55

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 55 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

- „Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie ” (KSRR), - „Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego do 2020r.”, - „ Planu zagospodarowania przestrzennego województwa podlaskiego - „Strategii rozwoju powiatu augustowskiego do 2020 roku, cz ęść II - Misja i cele rozwoju powiatu augustowskiego”, - „Strategia rozwoju Miasta i Gminy Lipsk do roku 2020”. W oparciu o zadania strategiczne wymienione w w/w dokumentach wyznaczono kie- runki zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk, w tym: ° rozbudowa infrastruktury telekomunikacyjnej, ° przebudowa systemu energetycznego, ° wspieranie rozwoju infrastruktury gazowej, w tym planowana budowa gazoci ągu wyso- kiego ci śnienia. ° dostosowanie standardów technicznych dróg publicznych do ich klas funkcjonalnych i potrzeb ruchu , ° ochrona powietrza, gleb, wody i innych zasobów, ° efektywny system gospodarowania odpadami, ° ochrona zasobów przyrodniczych i warto ści krajobrazowych, w tym planowany trans- graniczny obszar chroniony „Trzy Puszcze", ° turystyka transgraniczna i mi ędzynarodowa, w tym m.in. realizacja transgranicznego szlaku turystycznego z Polski na Białoru ś: (Biała Piska) – granica województwa – Au- gustów – Lipszczany – Grodno, ° poprawienie obsługi ruchu na granicach z Białorusi ą poprzez planowane drogowe przej ście graniczne w Lipszczanach, ° tworzenie warunków do wykorzystania dla rozwoju przemysłu i przedsi ębiorczo ści ist- niej ących uzbrojonych terenów, urz ądze ń technicznych i obiektów w Lipsku.

Rysunki zmiany Studium sporz ądzono na kopiach map topograficznych pozyskanych od Marszałka Województwa Podlaskiego - Licencja nr DMG-II.7522.64.2015_20_P z dnia 27.05.2015r.

2. SYNTEZA UWARUNKOWA Ń MAJ ĄCYCH WPŁYW NA USTALENIA KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO.

1) Uwarunkowania wynikaj ące z poło żenia: Gmina Lipsk poło żona jest w rejonie przygranicznym północno-wschodniej cz ęś ci kraju w województwie podlaskim. Powierzchnia gminy wynosi 184,21 km 2, co stanowi niecały 1% powierzchni województwa i około 11% powierzchni powiatu augustowskiego, na terenie któ- rego jest poło żona. Gmina Lipsk jest jedyn ą gmin ą miejsko – wiejsk ą wchodz ącą w skład po- wiatu augustowskiego. Miasto Lipsk pełni rol ę centrum administracyjnego gminy. Obszar gminy Lipsk od półno- cy s ąsiaduje z gmin ą Płaska, od zachodu gmin ą Sztabin, a od południa z gminami D ąbrowa Białostocka i Nowy Dwór, wschodni ą granic ę gminy stanowi granica pa ństwa. Przygraniczne położenie gminy wi ąż e si ę z projektowanym rozwojem ruchu turystycznego i tranzytowego po uruchomieniu przej ścia granicznego w Lipszczanach.

56

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 56 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

2) Uwarunkowania wynikaj ące z dotychczasowego zagospodarowania i u żytkowania te- renu Gmina Lipsk charakteryzuje si ę zachowanym w znacznym stopniu, zbli żonym do natu- ralnego, środowiskiem przyrodniczym o wysokich i unikalnych walorach w skali kraju. Na jej obszarze wyst ępuj ą komponenty naturalnych lasów o cennej i ró żnorodnej ro ślinno ści o naj- wy ższym stopniu naturalno ści i najwy ższej bioró żnorodno ści. Wysoki stopie ń naturalno ści gminy wynika z samej struktury u żytkowania gruntów, w której dominuj ą obszary uznane za biologicznie czynne – aktywne, tj.: ł ąki, pastwiska, lasy, zadrzewienia, nieu żytki bagienne. Analiza uwarunkowa ń wewn ętrznych i zewn ętrznych miasta i gminy Lipsk pozwoliła na okre ślenie kierunków jej rozwoju, które winny zmierza ć do: 1) tworzenia warunków do kształtowania przejrzystej struktury przestrzennej miejscowo ści poprzez modernizacj ę istniej ących obiektów i przeznaczenie wolnych terenów pod nowe zainwestowanie, 2) porz ądkowanie terenów zabudowanych poło żonych szczególnie wzdłu ż najwa żniejszych szlaków komunikacyjnych i szlaków turystycznych, 3) utrzymanie harmonijnego krajobrazu otwartego szczególnie na obszarach najbardziej atrakcyjnych krajobrazowo i kulturowo, 4) tworzenie terenów przestrzeni publicznych, miejsc wypoczynku, sportu, zieleni, ci ągów pieszych i tras rowerowych. Dotychczasowy rozwój sieci osadniczej pozwolił na ustalenie nast ępuj ącej hierarchii strukturalno-administracyjnej: ‹ Miasto Lipsk – wielofunkcyjny gminny o środek rozwoju wspomagaj ący o środek po- wiatowy w zakresie szkolnictwa średniego, ochrony zdrowia, kultury oraz rozwoju przed- si ębiorczo ści i otoczenia biznesu. W perspektywie pełni ć on mo że równie ż funkcj ę o środ- ka rozrz ądu i obsługi potencjalnego ruchu transgranicznego i turystycznego w północnej cz ęś ci Biebrza ńskiego Parku Narodowego oraz południowej cz ęś ci Puszczy Augustow- skiej (plan województwa); ‹ wsie o funkcji rolniczej z ewentualnymi usługami. Znaczne zró żnicowanie planowanej struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta i gminy Lipsk wynikaj ące z analizy uwarunkowa ń wewn ętrznych i zewn ętrznych były powodem wy- znaczenia czterech stref polityki przestrzennej o odmiennych priorytetach rozwojowych. W wyodr ębnionych strefach polityki przestrzennej, okre ślony został docelowy stan zain- westowania, kierunek zmian w zagospodarowaniu przestrzennym oraz dopuszczalny zakres tych zmian w przeznaczeniu poszczególnych terenów. Istotnym dla polityki przestrzennej gminy było wskazanie terenów proponowanych do obj ęcia ograniczeniem i zakazem zabudowy.

3) Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu środowiska, ochrony przyrody, krajobrazu w tym krajobrazu kulturowego Gmina Lipsk charakteryzuje si ę zachowanym w znacznym stopniu, zbli żonym do natu- ralnego, środowiskiem przyrodniczym o wysokich i unikalnych walorach w skali kraju. Na jej obszarze wyst ępuj ą komponenty naturalnych lasów o cennej i ró żnorodnej ro ślinno ści o naj- wy ższym stopniu naturalno ści i najwy ższej bioró żnorodno ści. Wysoki stopie ń naturalno ści gminy wynika z samej struktury u żytkowania gruntów, w której dominuj ą obszary uznane za biologicznie czynne – aktywne, tj.: ł ąki, pastwiska, lasy, zadrzewienia, nieu żytki bagienne. Jako ść środowiska w Gminie Lipsk mo żna okre śli ć jako wzgl ędnie dobr ą. Na terenie Gminy Lipsk nie wyst ępuj ą zakłady przemysłowe b ędące najwi ększymi emitorami zanieczysz- cze ń w skali województwa, a poziom st ęż eń poszczególnych zanieczyszcze ń nie przekracza poziomów dopuszczalnych. Głównymi źródłami lokalnych zanieczyszcze ń powietrza wyst ępu-

57

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 57 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

jących w gminie Lipsk mo żna zaliczy ć transport samochodowy i rozproszone źródła emisji na terenach zabudowanych. Do głównych kierunków działań zmierzaj ących do ochrony ludności i środowiska nale ży zaliczy ć: • eliminacj ę spalania w ęgla na paliwa nie emituj ące szkodliwych gazów i pyłów do at- mosfery, • wyposa żenie terenów zwartej struktury osadniczej wsi w systemy wodno-kanalizacyjne z odprowadzaniem ścieków do oczyszczalni, • eliminacj ę zanieczyszcze ń obszarowych pochodz ących z działalno ści rolniczej, • nie przekraczanie dopuszczalnych poziomów hałasu w zwi ązku z eksploatacj ą urz ądze ń technicznych i obiektów budowlanych, Gmina Lipsk nale ży do cennych przyrodniczo terenów województwa, o czym świadcz ą zlokalizowane w jej granicach formy ochrony przyrody obejmuj ące około 64% jej powierzch- ni t.j.: - Biebrza ński Park Narodowy, - dwa obszary chronionego krajobrazu „Dolina Biebrzy” „Puszcza i Jeziora Augustowskie” - dwa obszary specjalnej ochrony ptaków Natura 2000: „Puszcza Augustowska” PLB200002 i „Ostoja Biebrza ńska” PLB200006”. Oprócz istniej ących ju ż form ochrony przyrody na obszarze gminy projektowane s ą jesz- cze: - dwa specjalne obszary ochrony siedlisk: „Ostoja Augustowska” -PLH 200005 i „Dolina Bie- brzy” PLH200008, - Transgraniczny Obszar Chroniony „Trzy Puszcze”. Na wyst ępuj ących terenach chronionych obowi ązuj ą ustalenia wynikaj ące z przepisów prawa dotycz ących ochrony przyrody. Główn ą zasad ą ochrony istniej ącego krajobrazu jest ochrona oraz zapobieganie jego przekształceniom poprzez ograniczenie zmian naturalnie ukształtowanej powierzchni terenów rolniczych oraz zachowanie naturalnej zieleni wysokiej (lasów, śródpolnych zadrzewie ń). W celu zachowania istniej ących warto ści krajobrazu kulturowego nale żałoby kierowa ć si ę zasad ą wznoszenia obiektów budowlanych dostosowanych architektonicznie do architektury regional- nej wkomponowanych i harmonizuj ących z otaczaj ącym krajobrazem.

4) Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu środowiska kulturowego Na terenie gminy wyst ępuj ą obszary ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków. W granicach administracyjnych gminy znajduj ą si ę obiekty zabytkowe wpisane do rejestru za- bytków oraz obiekty uj ęte w wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków, a tak że stanowiska archeologiczne. Ze wzgl ędu na liczne zasoby o znacz ącej warto ści historyczno- kulturowej nale ży podj ąć priorytetowe działania d ążą ce do zachowania i dalszej ochrony obiektów wpisanych do rejestru i ewidencji zabytków maksymalnej ochrony zachowanych zasobów dziedzictwa kulturowego i tworzenia warunków sprzyjających rekonstrukcji niektórych z nich w harmonii z otoczeniem.

5) Uwarunkowania wynikaj ące z sytuacji społeczno – gospodarczej: Rozwój miasta i gminy Lipsk powinien d ąż yć do osi ągni ęcia celu jakim jest wyrówny- wanie dysproporcji w poziomie zagospodarowania w stosunku do rozwini ętych obszarów kra- ju z jednoczesnym zapewnieniu poprawy warunków życia mieszka ńców przy zachowaniu rów- nowagi mi ędzy aktywno ści ą gospodarcz ą a ochron ą środowiska przyrodniczego i kulturowego. Wzrost gospodarczy, skutkuj ący podniesieniem jako ści życia nast ąpi ć mo że poprzez rozwój nowoczesnego rolnictwa ekologicznego, wykorzystanie potencjału turystycznego i rozwoju infrastruktury. Wytworzenie wizerunku miasta Lipsk jako wielofunkcyjnego o środka rozwoju obsługuj ącego okolicznych mieszkańców gminy oraz wspomagaj ącego o środek powiatowy w 58

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 58 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

zakresie szkolnictwa średniego, ochrony zdrowia, kultury oraz przedsi ębiorczo ści i otoczenia biznesu. W perspektywie zakłada si ę że Lipsk b ędzie pełnił funkcj ę obsługi ruchu turystyczne- go i tranzytowego poprzez zrealizowanie przej ścia granicznego w Lipszczanach.

3. SYNTEZA USTALE Ń PROJEKTU ZMIANY STUDIUM

1. Struktura funkcjonalno-przestrzenna Struktura funkcjonalno przestrzenna – została wyznaczona na podstawie przeprowadzo- nych analiz oraz odmiennych uwarunkowa ń przestrzenno –gospodarczych. Nie wyznaczono kierunków zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów wynikaj ą- cych z audytu krajobrazowego ze wzgl ędu na brak tego opracowania dla obszaru województwa podlaskiego. Obszar gminy Lipsk został podzielony na strefy polityki przestrzennej: A1, A2, A3, A4, B, C, D. Strefy A1, A2, A3, A4 obejmuj ą obszar w granicach administracyjnych miasta Lip- ska. Główne kierunki zagospodarowania: A1 - Strefa śródmiejska miasta Lipsk A2- Strefa osadnicza z preferencj ą zabudowy mieszkaniowej o niskiej intensywno ści. A3- Strefa rozwoju funkcji mieszkaniowej, usługowo-produkcyjnej. A4- Strefa o najwy ższym re żimie ochronnym. STREFA B - o wysokim re żimie ochronnym , obejmuj ąca tereny Biebrza ńskiego Parku Na- rodowego, obszarów Natura 2000: „Dolina Biebrzy" i „Ostoja Biebrza ńska". STREFA C - o podwy ższonym re żimie ochronnym z mo żliwo ści ą rozwoju osadnictwa i rolnictwa ekologicznego, obejmuj ąca tereny chronione na podstawie ustawy o ochronie przyrody. Strefa D – strefa rolniczo – osadnicza z usługami zwi ązanymi z obsług ą rolnictwa i le- śnictwa , obejmuj ąca pozostałe tereny gminy Lipsk. Zasady zagospodarowania poszczególnych stref okre ślono z uwzgl ędnieniem przepisów odr ębnych w zakresie ochrony środowiska, krajobrazu, przyrody, dziedzictwa kulturowego i zabytków, w tym stanowisk archeologicznych. Opracowane kierunki zmian w strukturze przestrzennej zostały oparte o bilans terenów, z którego wynika, że na terenie miasta i gminy Lipsk, poza obszarami o zwartej strukturze osad- niczej nie wyst ępuje potrzeba wyznaczania nowych terenów pod zabudow ę.

2. System przyrodniczy Gmina Lipsk nale ży do cennych przyrodniczo terenów województwa, o czym świadcz ą zlokalizowane w jej granicach formy ochrony przyrody. W zmianie Studium zaktualizowano granice Biebrza ńskiego Parku Narodowego oraz wrysowane zostały nowe granice: - Obszarów Chronionego Krajobrazu: „Dolina Biebrzy” i „Puszcza i Jeziora Augustowskie” - Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000: „Puszcza Augustowska” PLB200002 i „Ostoja Biebrza ńska” PLB200006”. - projektowanych specjalne obszary ochrony siedlisk: „Ostoja Augustowska” -PLH 200005 i „Dolina Biebrzy” PLH200008, - Transgraniczny Obszar Chroniony „Trzy Puszcze”. Dla ka żdego z wy żej wymienionych obszarów obowi ązuj ą ograniczenia w zagospodarowaniu terenu zawarte w przepisach odr ębnych. Ze wzgl ędu na funkcj ę krajobrazu bardzo wa żna jest jego ochrona oraz zapobieganie jego przekształceniom. W celu zabezpieczenia krajobrazu przyj ęto zasad ę ograniczenia zmian natu- 59

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 59 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

ralnie ukształtowanej powierzchni terenu oraz zachowanie naturalnej zieleni wysokiej (lasów, śródpolnych zadrzewie ń). Rekultywacja terenów poeksploatacyjnych winna mie ć na celu przywrócenie naturalnego krajobrazu. Szczególnej ochronie podlega krajobraz na terenach chronionych w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody. Ogólnie teren Gminy Lipsk mo żna zaliczy ć do krajobrazu rolniczego, dla którego zostały zapisane zasady jego ochrony m.in. po- przez: • kształtowanie bogatej struktury ekologicznej krajobrazu rolniczego (zadrzewienia, płaty le śne, oczka wodne, miedze), • zachowanie mozaiki zbiorowisk naturalnych, półnaturalnych i antropogenicznych • hamowanie komasacji pól – ochrona miedz (i chwastów), • rozwój sieci zadrzewie ń w obszarach rolniczych – stanowi ą środowisko życia i pokarm dla bardzo wielu gatunków, • ograniczenia zabudowy rozproszonej, • zasady lokalizacji dominant wysoko ściowych. Ochron ą powinny by ć obj ęte równie ż tereny wód powierzchniowych i podziemnych, które za- gro żone s ą głównie zanieczyszczeniami antropogenicznymi.

3. Dziedzictwo kulturowe W zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków w zmianie Studium przyjmuje si ę ochron ę zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru i ich otoczenia, innych zabytków nieruchomych znajduj ących si ę w gminnej ewidencji zabytków, a tak że stanowiska archeolo- giczne. Ochrony wymagaj ą w szczególno ści obiekty i zespoły zabytkowe w sposób, który nie spowo- duje degradacji ich warto ści historycznych, estetycznych i architektonicznych. Jednym z priorytetowych kierunków ochrony jest układ urbanistyczny miasta Lipsk poprzez zachowanie walorów historycznych i kompozycyjnych jego rozplanowania oraz dys- pozycji przestrzennej. W szczególno ści zachowana powinna zosta ć historyczna kompozycja głównych ulic, placów i form architektonicznych zabudowy.

4. Komunikacja i infrastruktura techniczna 4.1. Komunikacja Zewn ętrzne powi ązania komunikacyjne miasta i gminy Lipsk zapewniaj ą publiczne drogi wojewódzkie: Nr 664 Augustów- Lipsk- Granica Pa ństwa, Nr 673 Lipsk – Dąbrowa Bia- łostocka – Sokółka. Oprócz w/w powi ąza ń z gminami s ąsiaduj ącymi i miejscowo ściami sta- nowi ą drogi powiatowe i gminne. Głównym celem polityki rozwoju systemu komunikacji i budowy urz ądze ń infrastruk- tury technicznej jest stworzenie warunków dla sprawnego, bezpiecznego i ekonomicznego funkcjonowania, z jednoczesnym ograniczeniem konfliktów przestrzennych oraz uci ąż liwo ści dla środowiska. Wa żnym zagadnieniem dla rozwoju gminy jest budowa i oznakowanie tras i ście żek turystycznych w tym rowerowych. Gmina Lipsk w latach 2018 – 2021 planuje budow ę kompleksu ście żek rowerowych na terenie gminy Lipsk o długości około 11 km.

4.2. System zaopatrzenia w wod ę Na terenie Gminy Lipsk eksploatowane s ą trzy komunalne uj ęcia wody: Lipsk, Skieb- lewo, Krasne. Cz ęść terenu gminy dodatkowo zaopatrywana jest w wod ę z uj ęć wody w Cho- ru żowce (gmina Nowy Dwór) i Stock (gmina D ąbrowa Białostocka). Miasto Lipsk jest w 100% zwodoci ągowane, natomiast tereny wiejskie gminy w około 90%. Wydajno ść istniej ących uj ęć wody jest wystarczaj ąca dla zaspokojenia potrzeb istniej ą- cych i perspektywicznych. Dopuszcza si ę mo żliwo ść zaopatrzenia w wod ę z indywidualnych uj ęć wody dla poje- dynczych gospodarstw domowych.

60

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 60 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

W celu poprawy jako ści wody pitnej w latach 2015-2021 planowana jest modernizacja i przebudowa uj ęcia wody w mie ście Lipsku, która b ędzie obejmowała wymian ę urz ądze ń w hydroforni wraz z budow ą studni gł ębinowej.

4.3. System kanalizacji sanitarnej i deszczowej Miasto Lipsk jest w 95% skanalizowane, natomiast na terenach wiejskich gminy brak jest kanalizacji sanitarnej. Głównym systemem odprowadzania ścieków komunalnych z tere- nów zabudowy wielorodzinnej, usługowej, przemysłowej i cz ęś ci jednorodzinnej jest ogólno miejska kanalizacja sanitarna i oczyszczalnia ścieków zlokalizowana w zachodniej cz ęś ci mia- sta. Ścieki bytowe z budynków zlokalizowanych na terenach wiejskich unieszkodliwiane s ą w szczelnych zbiornikach bezodpływowych, w ilo ści ok.470 (stan na 2014r), a nast ępnie do- wo żone s ą do oczyszczalni ścieków w Lipsku. Niektóre gospodarstwa rolnicze posiadaj ą przy- domowe oczyszczalnie ścieków (18 sztuk na koniec 2014r.), czyli zespół urz ądze ń, w którym znaczna cz ęść ścieków jest oczyszczana do tego stopnia, że mo żna je odprowadza ć do gruntu lub pobliskich wód powierzchniowych bez zagro żenia ska żeniem gleby i wód. W zwi ązku z dalszym porz ądkowaniem gospodarki ściekowej istnieje konieczno ść skanalizowania pozostałych terenów zainwestowanych w mie ście Lipsku i sukcesywne podł ą- czanie terenów wsi oraz budowy oczyszczalni przydomowych dla zabudowy kolonijnej i lu ź- nej zagrodowej.

4.4 System gospodarki odpadami Miasto i gmina Lipsk w „Planie Gospodarki Odpadami Województwa Podlaskiego na lata 2009-2012” zostało umieszczone w Regionie Północnym i gospodarka odpadami powinna by ć realizowana w ramach tego regionu. Gmina Lipsk należy do Zwi ązku Komunalnego „Bie- brza" z siedzib ą w Dolistowie Starym I, gm. Jaswiły. Jednym z projektów Zwi ązku Komunalnego „Biebrza" jest utworzenie Biebrza ńskiego Systemu Gospodarki Odpadami, który w sposób kompleksowy i racjonalny rozwi ązywałby problemy zagospodarowania odpadów na obszarze gmin nadbiebrza ńskich. W ramach w/w projektu wybudowano: - Zakład Zagospodarowania Odpadów (ZZO)w Koszarówce gm. Grajewo, które obok Zakładu Recyklingu w Dolistowie Starym stanowi główny o środek zagospodarowania odpadów na terenie obj ętym projektem; - 3 stacje przeładunkowe w D ąbrowie Białostockiej, Mo ńkach i Augustowie, których zadaniem jest poprawa efektywno ści transportu odpadów na obszarze projektu, umo żliwiaj ących zmniej-szenie kosztów transportu z obszarów odległych oraz zwi ększenie stopnia zag ęsz- czenia prze-wo żonych odpadów. We wsi Koszarówka powstały: hala sortowni odpadów, kompostownia odpadów bio- degradowalnych, kwatera składowa odpadów (balastu), magazyny na odpady problemowe i niebezpieczne oraz surowce wtórne, a tak że budynki: administracyjny, socjalno-sanitarny i garażowy oraz niezb ędna infrastruktura techniczna. Od grudnia 2013r. Instalacja jest w pełni eksploatowana, dostarczane s ą tu bezpo śred- nio lub ze stacji przeładunkowych odpady komunalne zbierane przez lokalnych operatorów. Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne s ą poddane mechaniczno-biologicznemu przetworzeniu w sortowni i kompostowni. Na sortowni nast ępuje odzysk surowców wtórnych oraz odbierana jest frakcja podsitowa, która jest kierowana do kompostowni w której odpady biodegradowalne i selektywnie zbierane odpady zielone ulegaj ą biologicznemu przetworzeniu. Pozostało ści z procesu, tzw. balast, jest kierowany na składowisko, a odebrane w sortowni su- rowce wtórne s ą przekazywane do recyklerów. Ponadto w sortowni odebrane s ą odpady nie- bezpieczne i przekazane do specjalistycznych instalacji.

61

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 61 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

Na terenie miasta Lipsk w cz ęś ci północno-zachodniej miasta planowane jest utworze- nie punktu selektywnej zbiórki odpadów.

4.5. Elektroenergetyka Źródłem zasilania w energi ę elektryczn ą gminy Lipsk jest stacja 110/15 kV zlokali- zowana w D ąbrowie Białostockiej. System elektroenergetyczny dystrybucyjny ( średniego i ni- skiego napi ęcia) winien by ć sukcesywnie rozbudowywany i modernizowany oraz spełnia ć wymagania i potrzeby wszystkich odbiorców. Głównym celem polityki rozwoju systemu infrastruktury energetycznej jest stworze- nie warunków dla sprawnego, bezpiecznego i ekonomicznego funkcjonowania, z jednocze- snym ograniczeniem konfliktów przestrzennych oraz uci ąż liwo ści dla środowiska. Wa żnym czynnikiem b ędzie równie ż racjonalna gospodarka przestrzeni ą przy lokalizowaniu urz ądze ń i sieci elektroenergetycznych poprzez stopniow ą eliminacj ę sieci napowietrznych SN i Nn z te- renów chronionych i zamian ę ich na sieci kablowe. 4.6. Zaopatrzenie w ciepło W zakresie ciepłownictwa potrzeby miasta Lipsk zaspokajane s ą za pomoc ą 3 kotłow- ni lokalnych i 22 indywidualnych. Kotłownie zaopatruj ą w ciepło budynki mieszkalne wieloro- dzinne oraz budynki u żyteczno ści publicznej. Ponadto na terenie gminy w nielicznych budynkach prywatnych zamontowane s ą piece zasilane olejem opałowym. Gmina nie posiada wykazu tych gospodarstw. Wi ększo ść indywi- dualnych gospodarstw domowych na terenie gminy posiada własne kotłownie opalane drew- nem, niektóre z dodatkiem w ęgla. Podstawowe kierunki rozwoju systemów grzewczych: a) sukcesywne zwi ększanie udziału proekologicznych no śników energii cieplnej do celów grzewczych takich jak: olej opałowy i energia elektryczna, jak równie ż niekonwencjonalne źródła energii (energia słoneczna, wiatr) w celu zmniejszenia zanieczyszcze ń środowiska, b) wprowadzenie nowoczesnych, wysokosprawnych, zautomatyzowanych urz ądzeń grzew- czych na paliwo ekologiczne gwarantuj ących małe zu życie paliwa, ułatwion ą obsług ę i zmniejszaj ących w efekcie koszty eksploatacji jak równie ż nowych rozwi ąza ń technicznych w wewn ętrznych instalacjach grzewczych, c) ekologizacja no śników energii cieplnej powinna by ć wprowadzona w pierwszej kolejno ści w wi ększych źródłach ciepła tj. zaopatruj ących obiekty u żyteczno ści publicznej i zakłady produkcyjne, d) zmniejszenie strat cieplnych w budynkach nowo projektowanych, jak równie ż w istniej ą- cych o złych warunkach termoizolacyjnych.

5. Planowane inwestycje celu publicznego: 1) o znaczeniu lokalnym przewidziane do realizacji w latach 2015-2021 w zakresie: a) komunikacji (planowane przebudowy ulic w mieście Lipsku i dróg na terenie gminy), b) infrastruktury technicznej: • modernizacja i przebudowa uj ęcia wody w mie ście Lipsku, która b ędzie obejmowała wymian ę urz ądze ń w hydroforni wraz z budow ą studni gł ębinowej, • budowa studni gł ębinowej na terenie usług turystycznych w Lipsku, • budowa 3 zbiorczych oczyszczalni ścieków o przepustowo ści do 25m 3/dob ę we wsiach Skieblewo, Kurianka i Krasne wraz z systemem sieci kanalizacyjnej, • budowa przepompowni ścieków przy ul. Nowodworskiej w Lipsku, • przebudowa kanałów sanitarnych w Lipsku o długo ści około 200mb., • rozbudowa sieci kanalizacyjnej w ul. Saperów w Lipsku,

62

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 62 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Lipsk

• budowa i przebudow ę sieci kanalizacji deszczowej, • budowa punktu selektywnej zbiórki odpadów pomi ędzy ulicami B. Jarmakowicza i Batorego w Lipsku, na terenie przeznaczonym pod zabudow ę produkcyjno-składow ą, c) obiektów publicznych: ‹ termomodernizacja budynku Samorz ądowego Przedszkola w Lipsku, ‹ przebudowa i modernizacja basenu k ąpielowego przy ul przy ul. Batorego w Lipsku, ‹ budowa boiska do piłki r ęcznej przy Zespole Szkół Samorz ądowych w Lipsku, ‹ zagospodarowanie na cele rekreacyjne terenu przyległego i budowa boiska sportowego o nawierzchni trawiastej przy Szkole Podstawowej w Rygałówce. 2) o znaczeniu ponadlokalnym (z wynikaj ące z Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Podlaskiego) z zakresu: a) komunikacji - dostosowanie dróg wojewódzkich na całej długo ści lub wyszczególnionych odcinkach do parametrów klasy G: - Nr 664 na odcinku Augustów – Lipsk i ewentualnie zmiana kategorii na drog ę krajo- wą, - Nr 673 na odcinku Lipsk – Dąbrowa Białostocka-Sokółka - dostosowanie drogi wojewódzkiej do parametrów klasy Z: - Nr 664 na odcinkach Raczki – Augustów i Lipsk – granica pa ństwa, - dostosowanie drogi powiatowej o szczególnym znaczeniu dla rozwoju województwa – do klasy Z- Nr 864 Lipsk - Gruszka ze wzgl ędów turystycznych. b) infrastruktury: ‹ przebudowa mostów na rzekach i ciekach bez nazwy w ci ągu drogi wojewódzkiej Lipsk - Dąbrowa Białostocka - Sokółka. ‹ organizacja mi ędzynarodowej trasy rowerowej R65 ”Pier ście ń rowerowy Suwalszczy- zny”; ‹ realizacja transgranicznych pieszych i rowerowych szlaków turystycznych z Polski na Litw ę i Białoru ś, w tym szlaków: (Biała Piska) – granica województwa – Augustów – Lipszczany – Grodno. 6. Rolnicza i le śna przestrze ń produkcyjna. Wyszczególnione zostały kierunki i zasady prowadz ące do regulacji procesów produk- cyjnych. W ramach rozwoju i zagospodarowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej w miej- scowo ściach o korzystnych warunkach glebowych, w postaci wy ższych klas bonitacyjnych, dąż y si ę do obj ęcia ochron ą przed zmian ą na cele nierolnicze, wspierania prawidłowego u żyt- kowania gleb i ochron ą przed wprowadzaniem niewła ściwych zabiegów agrotechnicznych. W zwi ązku z zachodz ącymi procesami urbanizacyjnymi przestrze ń produkcyjna w po- zostałych cz ęś ciach gminy w okresie perspektywicznym ulegnie dalszym procesom przekształ- ce ń. Przewidywane s ą, zatem znaczne pomniejszenia areału gruntów rolnych i zmiany w struk- turze ilo ściowej i wielko ściowej gospodarstw. Grunty le śne podobnie jak grunty rolne podlegaj ą ochronie, w zwi ązku, z czym wy- szczególniono działania, które maj ą kształtowa ć le śną przestrze ń produkcyjn ą. Na terenie gminy wzdłu ż rzeki Biebrzy wyst ępuj ą obszary bezpo średniego zagro żenia powodzi ą. S ą to obszary w u żytkowaniu rolniczym, które pozostaj ą wył ączone z zabudowy oraz rozbudowy istniej ących budynków.

63

Id: 114EF3C9-43BF-439F-B30D-C9E394D37C09. Podpisany Strona 63