د ا ﺶ ﺑ ﻤﺎریﺷﻨﺎ ﮔ ﺎ (ﺷﺎ ﺎی ا:۶۲۹۰‐۲۵۸۸، ﺷﺎ ﺎی چ: ۹۲۷۰‐۲۲۵۱) ﺳﺎل ﻫﺸﺘﻢ، ﺟﻠﺪ ۲، ﺑ ﺎر و ﺗﺎ ﺴﺘﺎن ۱۳۹۸ Plant Pathology Science (eISSN:2588-6290, pISSN:2251-9270) Vol. 8(2), 2019
Extensional Article Integrated Management of Diseases Caused by Graminicolous Fungi SEPIDEH FEKRIKOHAN, REZA MOSTOWFIZADEH-GHALAMFARSA Department of Plant Protection, School of Agriculture, Shiraz University, Shiraz, Iran Received: 07.03.2019 Accepted: 30.07.2019 Fekrikohan S and MostowfizadehGhalamfarsa R (2019) Integrated management of diseases caused by graminicolous fungi. Plant Pathology Science 8(2):58-69. DOI: 10.2982/PPS.8.2.58 Abstract Wheat is one of the most important cereals grown as human and animal food in the world, including Iran. This crop is infected by various pathogens such as fungi. Graminicolous fungi are important pathogens which cause root and crown rot, leaf blight and black spot on wheat. Some methods, with high efficiency and safety for human and environment, have been employed for controlling these diseases. Since the activity of these fungi depends on some factors such as soil temperature, pH, moisture and nutrients, the proper agricultural practices before planting and suitable irrigation and good fertilization would be effective in pathogen control. Various species of Trichoderma, arbuscular endomycorrhizal fungi and some bacterial species may control the disease through some mechanisms such as biofilm production, plant growth promotion and enzyme production. Generally, integrated management with the aid of simultaneous application of several control measures would give the best results. Key words: Wheat, Pleosporaceae, Root rot, leaf spot
Corresponding author: [email protected]
۵۸
دا ﺶ ﺑ ﻤﺎ ریﺷﻨﺎ ﮔ ﺎ ﺳﺎل ﻫﺸﺘﻢ، ﺟﻠﺪ ۲، ﺑ ﺎر و ﺗﺎ ﺴﺘﺎن ۱۳۹۸ Plant Pathology Science Yasouj University & RICeST (Iran) Vol.8(2), 2019
ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺗﺮو ﻣﺪﯾ ﺖ ﺗﻠﻔ ﺑ ﻤ ﺎریﻫﺎی ﻧﺎ از ﻗ ﺎ رچﻫﺎی ﮔﻨﺪﻣ ﺎن زی ﺳ ﺪە ﻓﮑﺮیﮐ ﻦ و رﺿﺎ ﻣﺴﺘﻮ زادە ﻗﻠﻤﻔﺮﺳﺎ ﺨﺶ ﮔ ﺎەﭘﺰﺷ ، دا ﺸﮑﺪە ﮐﺸﺎورزی، دا ﺸ ﺎە ﺷ از در ﺎﻓﺖ: ١٣٩٧ ١٢ ١٦ ﺬ ﯾﺮش: ١٣٩٨ ٠٥ ٠٨ ﻓﮑﺮی ﮐ ﻦ س و ﻣﺴﺘﻮ زادەﻗﻠﻤﻔﺮﺳﺎ ر (۱۳۹۸) ﻣﺪﯾ ﺖ ﺗﻠﻔ ﺑ ﻤﺎریﻫﺎی ﻧﺎ از ﻗ ﺎ رچﻫﺎی ﮔﻨﺪﻣ ﺎنزی. دا ﺶ ﺑ ﻤﺎ ریﺷﻨﺎ ﮔ ﺎ DOI: 10.2982/PPS.8.2.58 .۵۸ ‐ ۶۹:(۲)۸ ﭼﮑ ﺪە ﮔﻨﺪم از ﻣ ﻢ ﺗ ﻦ ﮔ ﺎﻫﺎن زرا اﺳﺖ ﮐﻪ ﻪ ﻃﻮر ﮔﺴ دە در اﯾﺮان و ﺟ ﺎن ﺑﺮای ﻏﺬای ا ﺴﺎن و دام ﮐﺸﺖ ﺷﻮد. اﯾﻦ ﻣﺤﺼﻮل ﺗﻮﺳﻂ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠ ا ز ﺟ ﻤ ﻠ ﻪ ﻗ ﺎ رچ ﻫ ﺎ ﻣ ﻮرد ﺣ ﻤ ﻠ ﻪ ﻗﺮار ﮔ د. ﻗ ﺎ رچﻫﺎی ﮔﻨﺪﻣ ﺎنزی ﺑ ﻤﺎرﮔﺮان ﻣ ﻫﺴ ﻨﺪ ﮐﻪ در ﮔﻨﺪم ﭘﻮﺳ ﺪ ر ﺸﻪ و ﻃﻮﻗﻪ، ﻟ ﻪ ﺑﺮ و ﻧﻘﻄﻪ ﺳ ﺎە ا ﺠﺎد ﮐﻨﻨﺪ. روش ﻫﺎ ﺎ ﺎرا ز ﺎد و ا ﻤﻦ ﺑﺮای ا ﺴﺎن و ﻣﺤ ﻂ ز ﺴﺖ ﺑﺮای ﻣ ﺎرزە ﺎ آنﻫﺎ ﻪ ﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪە اﺳﺖ. از آنﺟﺎ ﮐﻪ ﻓﻌﺎﻟ ﺖ ا ﯾ ﻦ ﻗ ﺎ رچﻫﺎ ﻪ ﻋﻮاﻣ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻣﺎ، اﺳ ﺪﯾﺘﻪ، رﻃ ﺖ و ﻣﻮاد ﻏﺬا ﻣﻮﺟﻮد در ﺧﺎ ﺴﺘ دارد، اﻧﺠﺎم درﺳﺖ ﻋﻤﻠ ﺎت زرا ﻗ ﻞ از ﺎﺷﺖ و آﺑ ﺎری و ﮐﻮدد ﻣﻨﺎﺳﺐ، در ﻣ ﺎر اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺴ ﺎر ﻣﺆﺛﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. از ﻃﺮف د ﮕﺮ اﻧﻮا از ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی Trichoderma و ﻗ ﺎ رچر ﺸﻪﻫﺎی آر ﻮﺳﮑﻮ و ﺑ ﺮ ﺎ یﻫﺎ ﻪ روش ﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮﻟ ﺪ ﺑﯿﻮﻓ ﻠﻢ، اﻓﺰا ﺶ رﺷﺪ ﮔ ﺎە و ﺗﻮﻟ ﺪ آﻧ ﻢ ﺑ ﻤﺎری را ﻣ ﺎر ﮐﻨﻨﺪ. ﻪ ﻃﻮر ﻣ ﺎرزە ﺗﻠﻔ ﺎ اﺳﺘﻔﺎدە از ﭼﻨﺪ روش ﻪ ﻃﻮر ﻫﻢ زﻣﺎن ﺑ ﻦ ﻧ ﺠﻪ را دﻫﺪ. واژ ﺎن ﻠ ﺪی: ﮔﻨﺪم، Pleosporaceae، ﭘﻮﺳ ﺪ ر ﺸﻪ، ﻟ ﻪ ﺑ ﺮ
ﻣﻘﺪﻣﻪ ﮔﻨﺪم (.Triticum aestivum L) از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻪ ﻃﻮر وﺳﯿﻊ در اﯾﺮان و ﺟ ﺎن ﻪ دو ﺻﻮرت آ و د ﻢ ﮐﺸﺖ ﺷﻮد. اﯾﻦ ﮔ ﺎە ﻏﺬای ﺑ ﺶ از ﮏ ﺳﻮم ﻣﺮدم دﻧ ﺎ را ﺗﺄﻣ ﮐ ﻨ ﺪ . ﮔﻨﺪم ﭼﻪ از ﻧﻈﺮ ﺗﻮﻟ ﺪ و ﭼﻪ از ﻧﻈﺮ ﺗﻐﺬ ﻪ از ﺳﺎﯾﺮ ﮔﻨﺪﻣ ﺎن ﻣ ﻢ ﺗﺮ اﺳﺖ. ﮔ ﺎە ﮔﻨﺪم در درﺟﻪ اول ﺑﺮای ﺗﻐﺬ ﻪ ا ﺴﺎن و در درﺟﻪ دوم ﺑﺮای ﺗﻐﺬ ﻪ دام و ﻣﺼﺎرف ﺻﻨﻌ ﺎ ر ﺮد د ا رد. ﻣ ان ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺗﻮﻟ ﺪ ﮔﻨﺪم در اﯾﺮان ۱۴ ﻣ ﻠﯿﻮن ﺗﻦ اﺳﺖ (FAOSTAT 2017). ﺗﺎ ﻨﻮن ﺑ ﻤﺎ ریﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠ ﺷﺎﻣﻞ زﻧﮓ ﻫﺎ، ﺳ ﺎﻫﮏ ﻫﺎ، ﺳﻔ ﺪک ﭘﻮدری، ﺳﻔ ﺪک ﮐﺮ ، ﻟ ﻪ ﺑ ﺮ ﻫﺎ، ﺳﻮﺧﺘ ﺑﺮگ، ﻧﻘﻄﻪ ﺳ ﺎە و ﭘﻮﺳ ﺪ ر ﺸﻪ و ﻃﻮﻗﻪ روی اﯾﻦ ﮔ ﺎە ﮔﺰارش ﺷﺪە اﺳﺖ. ﻗ ﺎ رچﻫﺎی ﮔﻨﺪﻣ ﺎن زی (Graminicolous) ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی ,Alternaria, Bipolaris, Cladosporium Curvularia و Exserohilum از ﺑ ﻤﺎر ﮔﺮﻫﺎی ﻣ ﻢ ﮔﻨﺪم ﻫﺴ ﻨﺪ(Mirabolfathy and Ershad 2006) . ا ﯾ ﻦ ﻗ ﺎ رچ ﻫﺎ اﻏﻠﺐ ﻓﻘﻂ ﺎ ﺗﻮﻟ ﺪﻣﺜﻞ ﻏ ﺟ و ﺸﮑ ﻞ ﮐﻨ ﺪﯾﻮم ﺗﮑﺜ ﺎﺑﻨﺪ. ﮐﻨ ﺪﯾﻮم ﺑﺮﻫﺎی اﯾﻦ ﻗ ﺎ رچﻫﺎ ﺗ ەرﻧﮓ و ﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘ ﻢ ﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻨﻔﺮد ﺎ ﺧﻮﺷﻪای ﺸﮑ ﻞ ﺷﻮﻧﺪ. ﮐﻨ ﺪﯾﻮم ﻫﺎ روی ﮐﻨ ﺪﯾﻮم ﺑﺮ ﻫﺎ ﻪ ﺻﻮرت ﺟﺎﻧ رﺷﺪ ﮐﻨﻨﺪ و ﺣﺎﻟﺖ اﻧﻔﺮادی داﺷﺘﻪ و ﻪ ﺻﻮرت اﺳﺘﻮاﻧﻪای ﺧﻤ ﺪە و ﺎ ﮔﺮزی واروﻧﻪ ﺸﮑ ﻞ ﺷﻮﻧﺪ. اﯾﻦ ﻗ ﺎ رچ ﻫﺎ در ﻫﺮ دو ﺣﺎﻟﺖ ﭘﻮدەُرﺳﺖ و اﻧ ﻞ در ﻃﺒ ﻌﺖ وﺟﻮد دارﻧﺪ. در ﺣﺎﻟﺖ اﻧ ﻣﻮﺟﺐ ﺳﻮﺧﺘ ﺑﺮگ ﻫﺎ و ﻠﻪ ﺑ ﺮ و ﭘﻮﺳ ﺪ ﻃﻮﻗﻪ و ر ﺸﻪ در ﺗ ە ﮔﻨﺪﻣ ﺎن ﺷﻮﻧﺪ ( Alcorn 1988, Shoemaker 1959 ). ۱‐ ﻣ ﺎن ﻫ ﺎ ی ﻗ ﺎ رچﻫﺎی ﮔﻨﺪﻣ ﺎن زی ﻣ ﻢ ﺗ ﻦ ﻣ ﺎن ﻗ ﺎ رچﻫﺎی ﮔﻨﺪﻣ ﺎن زی ﮔﻨﺪﻣ ﺎن زرا و وﺣ ﻫﺴ ﻨﺪ. از ﺟﻤﻠﻪ ﮔ ﺎﻫﺎ ﮐﻪ ﻪ ﻋﻨﻮان ﻣ ﺎن
[email protected]:ﻣﺴﺌﻮل ﻣﻜﺎﺗﺒﻪ
۵۹ ﻣﺪﯾ ﺖ ﺗﻠﻔ ﺑ ﻤ ﺎ ریﻫﺎی ﻧﺎ از ﻗﺎرچﻫﺎی ﮔﻨﺪﻣ ﺎنزی ﻓﮑﺮیﮐ ﻦ و ﻣﺴﺘﻮ زادە ﻗﻠﻤﻔﺮﺳﺎ Plant Pathology Science Yasouj University & RICeST (Iran) Vol. 8(2), 2019
ﺑﺮای اﯾﻦ ﻗ ﺎ رچ ﻫﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪە اﻧﺪ، ﻋﻼوە ﺑﺮ ﮔﻨﺪم، ﺟﻮ، ﺑﺮﻧﺞ، ذرت، ذ رتﺧﻮﺷﻪای و ﻧ ﺸﮑﺮ، ﺗﻮان ﻪ ﺗﻌﺪادی از ﻋﻠﻒﻫﺎی ﻫﺮز ﻣﺎﻧﻨﺪ او ﺎرﺳﻼم (.Cyperus sp. L)، ﺳﻮروف (.Echinochloa crus-galli L)، ﺳﻮرﮔﻮم (.Sorghum spp. L)، ﻋﻠﻒ ﺎغ (ِ .Dactylis spp. L)، ﻗﻤ ﺶ (.Arundo donax L)، ﻗ ﺎق (.Sorghum L halepence)، ﻞ ﺧﺮﭼﻨ آو ﺰان (.Heliconia rostrata L)، ﻟﻮ (.Typha latifolia L)، ﻣ غ (.Cynodon dactylon L)، ﻋﻠﻒ ﺳﺘﺎرە (.Heteranthera zosterifolia L)، ﺑ ﺮ از درﺧﺘﺎن ﻣﺜﻞ ﺎج (.Pinus spp. L ) و ﺑ ﺮ از ﮔ ﺎﻫﺎن ﺧﻮرا ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺎﻣ ﻪ (Abelmoschus esanlentus (L.) Moench)، ﺧ ﺎر (.Cucumis sativus L)، ﻣﻮز (.Musa sapientum L)، ﻣﯿﻮە اژدﻫﺎ (.Hylocereus undatus L) (.Saccharum officinarum L) و ﮔ ﺎﻫﺎ از ﺗ ەﻫﺎی Malvaceae ،Uforbiaceae ،Anacardiaceae، Rutaceae و Zingiberaceae ا ﺷ ﺎ رە ﮐ ﺮد (,Ellis 1971, Ahmadpour et al. 2011 .( Manamgoda et al. 2011 and 2014, Oeurn et al. 2015, Singh et al. 2016 ٢‐ﺑ ﻤﺎریﻫﺎی ﻧﺎ از ﻗ ﺎ رچﻫﺎی ﮔﻨﺪﻣ ﺎن زی در ﮔﻨﺪم اﯾﻦ ﮔﺮوە از ﻗ ﺎ رچﻫﺎ ﺑ ﻤﺎ ریﻫﺎی ﻧﻘﻄﻪ ﺳ ﺎە ﺬر، ﻣﺮگ ﺬر، ﭘﻮﺳ ﺪ ر ﺸﻪ و ﻃﻮﻗﻪ و ﻟ ﻪ ﺑ ﺮ را روی ﮔﻨﺪم ا ﺠﺎد ﮐﻨﻨﺪ (Shamim et al. 2008, Matusinsky et al. 2010). ﻫﻤﭽﻨ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻪ ﺳ ﻠﻪ ﺣﻤﻠﻪ ً ﮐﺮدە، ﺎﻋﺚ ﺳ ﺎە ﺷﺪن ﭘﻮﺳﺘﻪ داﻧﻪ ﺷﻮﻧﺪ. در آﻟﻮد ﻫﺎی ﺷﺪ ﺪ داﻧﻪ ﭼﺮوﮐ ﺪە و ﻻﻏ ﺮ ﺷﺪە و ﺎ اﺻ ﺸﮑ ﻞ ﻧ ﺷﻮد (Etebarian and Mohammadifar 2007). ﻧ ﺠﻪ ﺑ ﻤﺎر ﺷﺪن ﮔ ﺎە ﺗﻮﺳﻂ آن ﻫﺎ ﺎﻫﺶ ﮐ ﻔ ﺖ و ً ﻤ ﺖ داﻧﻪ و ﺣ ﺎﻫﺶ ﮐ ﻔ ﺖ ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺗﻮﻟ ﺪ ﺷﺪە ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. ﻣﻌﻤﻮ ﺑﻮﺗﻪﻫﺎی ﺑ ﻤﺎر در ﻣﺰرﻋﻪ ﮐﻮﺗﺎە ﺗﺮ از ﺳﺎﯾ ﻦ ﻫﺴ ﻨﺪ. ﻋﻼوە ﺑﺮ اﯾﻦ آﻟﻮد ﺷﺪ ﺪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﻪ ﻣﺮ گ ﮔ ﺎﻫﭽﻪ ﺎ ﺣ ﻣﺮگ ﺬر ﻗ ﻞ از ﺧﺮوج از ﺧﺎ ﺷﻮد. در ﻧ ﺠﻪ ﮐﭽ در ﻣﺰرﻋﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪە ﺷﻮد. ﺟﺪول ۱ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی ﻗﺎرچ ﮔﻨﺪﻣ ﺎن زی ا ﺠﺎد ﮐﻨﻨﺪە ﺑ ﻤﺎری در ﮔﻨﺪم در اﯾﺮان را ﺸﺎن دﻫﺪ. ﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﻪ اﻫﻤ ﺖ ز ﺎد و اﻗﺘﺼﺎدی ﺑﻮدن ﮔﻨﺪم و ﺷﺪت ﺧﺴﺎرت وارد ﺷﺪە ﻪ آن ﺗﻮﺳﻂ ﻗ ﺎ رچﻫﺎی ﮔﻨﺪﻣ ﺎن زی، ﺑﺮر روشﻫﺎی ﻣ ﺎر و ﻣ ﺎرزە ﺎ ﺑ ﻤﺎری اﻫﻤ ﺖ ﻗﺎ ﻞ ﺗﻮﺟ د ا رد. ﻫﺪف از ﻧ ﺎرش اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺮر روشﻫﺎی ﻣ ﺎر ﺑ ﻤﺎریﻫﺎی ﻧﺎ از اﯾﻦ ﻗ ﺎ رچ ﻫﺎ و اراﺋﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗ ﻦ راە ﺎر در ا ﻂ اﯾﺮان اﺳﺖ. ۳‐ﻣﺪﯾ ﺖ ﺑ ﻤﺎریﻫﺎی ﻧﺎ از ﻗ ﺎ رچﻫﺎی ﮔﻨﺪﻣ ﺎن زی در ﮔﻨﺪم ﺑ ﻤﺎریﻫﺎی ا ﺠﺎد ﺷﺪە ﺗﻮﺳﻂ اﯾﻦ ﮔﺮوە از ﻗ ﺎ رچﻫﺎ در ﮔﻨﺪم ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ ی ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺎ ﺣ ﺗﺮ ﮐﯿ از ﭼﻨﺪ ﮔﻮﻧﻪ ﺎ ﭼﻨﺪ ﺟ ﺲ ا ﺠﺎد ﺷﻮد (Hashemi Alizadeh et al. 2013) از اﯾﻦ رو روشﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎو ﺑﺮای ﻣ ﺎر آن ﻫﺎ وﺟ ﻮد د ا رد. اﯾﻦ روش ﻫﺎ ﻪ ﻃﻮر در ﭼ ﺎر دﺳﺘﻪ روشﻫﺎی زرا ، ﮐﺸﺖ رﻗﻢﻫﺎی ﻣﻘﺎوم، ﻣ ﺎرزە ز ﺴ و ﻣ ﺎرزە ﺷ ﻤ ﺎ ﻗﺮار ﮔ ﻧﺪ. ۳‐۱ ‐ روشﻫﺎی زرا ۳‐۱ ‐ ۱‐ ﻣ ﺎرزە ﺎ ﻋﻠﻒﻫﺎی ﻫﺮز : ﻋﻠﻒﻫﺎی ﻫﺮز ﺗ ە ﮔﻨﺪﻣ ﺎن از ﻣ ﺎنﻫﺎی اﯾﻦ ﻗﺎرﭼ ﺎی ﺑ ﻤﺎرﮔﺮ و ﻣﺤﻞ زﻣﺴﺘﺎنﮔﺬرا آﻧ ﺎ ﻫﺴ ﻨﺪ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ از ﺑ ﺑﺮدن آﻧ ﺎ ﭘ ﺶ از ﺎﺷﺖ ﮔﻨﺪم ﺗﺎﺛ ز ﺎدی در ﺎﻫﺶ ﺑﺮوز و ﺷﯿ ع اﯾﻦ ﺑ ﻤﺎ ر ﺎ د ا رد. ۳‐۱ ‐ ۲‐ﺗﻨﻈ ﻢ ﺗﺎر ــــﺦ ﺎﺷﺖ : ﺧﺴﺎرت اﯾﻦ ﮔﺮوە از ﻗ ﺎ رچ ﻫﺎ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺮم و ﺧﺸﮏ و در ﻓﺼﻞﻫﺎی ﮔﺮم ﺳﺎل اﻓﺰا ﺶ ﺎ ﺪ. ﺑ ﻦ ا ﻂ ﺑﺮای ﺑﺮوز ﻟ ﻪ ﺑ ﺮ ﻧﺎ از اﯾﻦ ﻗ ﺎ رچ ﻫﺎ دﻣﺎی ۲۹ درﺟﻪ ﺳﻠﺴﯿﻮس و رﻃ ﺖ ﺎﻻی ۹۰% اﺳﺖ (Viani 2014). ﺑﺮر ﻓ ﮑﺮیﮐ ﻦ و ﻣﺴﺘﻮ زادە ﻗﻠﻤﻔﺮﺳﺎ (۱۳۹۸ ) ﺸﺎن داد ﮐﻪ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟ ﺲﻫﺎ ی ﮔﻨﺪﻣ ﺎن زی ﺣﺪا رﺷﺪ ﺧﻮد را در دﻣﺎﻫﺎی ۲۵ ﺗﺎ ۳۵ درﺟﻪ ﺳﻠﺴﯿﻮس دارﻧﺪ. ﻗﺪرت ﺧ ﺴ ﺎ رت زا آن ﻫﺎ در ﺧﺎ ﻫﺎی ﺧﺸﮏ و دارای ﺗ ﺶ ﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺑ ﺶ ﺗﺮ اﺳﺖ (HashemiAlizadeh et al. 2013) ﻪ ﻫﻤ دﻟ ﻞ ﮐﺸﺖ ﺎ ﯾ ە ﮔﻨﺪم در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺮﻣﺴ ﻧﻘﺶ ﻣ در ﻣ ﺎر ﺑ ﻤﺎریﻫﺎ ی ﻧﺎ از اﯾﻦ ﻗ ﺎ رچ ﻫﺎ د ا رد. ﺗﻨﻈ ﻢ ﺗﺎر ــــﺦ ﮐﺸﺖ در ﻣ ﺎر ﭘﻮﺳ ﺪ ر ﺸﻪ ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ. ﮐﺸﺖ دﯾﺮ ﻫﻨ ﺎم ﻪ دﻟ ﻞ ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮدن زﻣﺎن ﺑ ﺶ ﺗﺮ ﺑﺮای از ﺑ رﻓ
۶۰ دا ﺶ ﺑ ﻤﺎ ریﺷﻨﺎ ﮔ ﺎ ﺳﺎل ﻫﺸﺘﻢ، ﺟﻠﺪ ۲، ﺑ ﺎر و ﺗﺎ ﺴﺘﺎن ۱۳۹۸ Plant Pathology Science Yasouj University & RICeST (Iran) Vol.8(2), 2019
ﺟﺪول ۱ ‐ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ ی ﮔﻨﺪﻣ ﺎن زی ﺑ ﻤﺎرﮔﺮ ﮔﻨﺪم در اﯾﺮان Table 1. Graminicolous wheat pathogene species in Iran ﻣﻨ ﺎﺑﻊ ﻣﺤﻞ ﮔﺰا رش ﺑ ﻤ ﺎ ری ﮔﻮﻧﻪ ﺑ ﻤﺎری ا ﺠﺎد ﺷﺪە ﭘﻮﺳ ﺪ ر ﺸﻪ و ﻃﻮﻗﻪ ,Irani and Ershad 2000, Mansouri et al. 2001 آذر ﺎ ﺠﺎن ﻏﺮ ، ا ﻼم، Bipolaris .Mirabolfathy and Ershad 2006, Safaei et al ﺧﺮاﺳﺎن ﺷﻤﺎ ، sorokiniana ,Abbasi and Aliabadi 2009, Ershad 2009 ,2008 زﻧﺠﺎن، ﻓﺎرس، ﮐﺮﻣﺎن، ,Amarloo et al. 2012, Dehghan et al. 2015 ﻠﺴﺘﺎن، ﻟﺮﺳﺘﺎن، Mehraabi et al. 2015 ﻣﺮﮐﺰی Mohammadipour and Ershad 2002 آذر ﺎ ﺠﺎن ، Curvularia ﻓ ﺎ رس australiensis ﻓ ﺎ رس C. papendorfi Irani and Ershad 2000, Mohammadipour and آذر ﺎ ﺠﺎن ﻏﺮ ، C. spicifera Ershad 2002, Saaneei et al. 2011 آذر ﺎ ﺠﺎن ، ﻓﺎرس، ﻠﺴﺘﺎن ﻓ ﺎ رس .C verruculosa ﻓﺎرس Exserohilum rostratum ﻟ ﻪ ﺑ ﺮ ,Irani and Ershad 2000, Mansouri et al. 2001 آذر ﺎ ﺠﺎن ﻏﺮ ، ا ﻼم، B. sorokiniana ,Mirabolfathy and Ershad 2006, Ershad 2009 ﺧﺮاﺳﺎن ﺷﻤﺎ ، ,Safaei et al. 2008, Abbasi and Aliabadi 2009 زﻧﺠﺎن، ﻓﺎرس، ﮐﺮﻣﺎن، ,Amarloo et al. 2012, Mehraabi et al. 2015 ﻟﺮﺳﺘﺎن، ﻣﺮﮐﺰی Irani and Ershad 2000, Mohammadipour and آذر ﺎ ﺠﺎن ﻏﺮ ، B. spicifera Ershad 2002, Saaneei et al. 2011 آذر ﺎ ﺠﺎن ، ﻠﺴﺘﺎن
ﻓ ﺎ رس .C australiensis ﻓ ﺎ رس C. papendorfi ﻓ ﺎ رس E. rostratum
ﻋﺎﻣﻞ ﺑ ﻤﺎری در ﻘﺎ ﺎ و ﺎ ﮔﺬاﺷ زﻣﺎن ﻢ ﺗﺮ ﺑﺮای ﻧﻔﻮذ ر ﺸﻪﻫﺎی ﺗﺎزە ﻪ اﻋﻤﺎق ﺧﺎ و در ﻧ ﺠﻪ، آﻟﻮدە ﺷﺪن ﻤ آن ﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻋﺎﻣﻞ ﺑ ﻤﺎری ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻔ ﺪ ﺎﺷﺪ. ﻪ ﻃﻮر ﺎ ﺪ از ﺎﺷﺖ ﺬر در ﻋﻤﻖ ز ﺎد ﺧﻮدداری ﮐﺮد. اﻟﺒﺘﻪ در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻪ آبوﻫﻮای ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺴ ﺎر ﻣ ﻢ اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﻮﺻ ﻪ ﺷﻮد ﺑﺮای ﺗﻌﯿ ﺑ ﻦ ﺗﺎر ــــﺦ ﮐﺸﺖ از اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮا ﺰ ﻣ ﻮﻃﻪ در ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺳﺘﻔﺎدە ﺷﻮد (Adesemoye et al. 2015). ۳‐۱ ‐ ۳‐ ﺑ ﺮﻗ ﺮا ری ﺗ ﻨ ﺎ وب زرا : از راەﻫﺎی ﻣ ﺎر ﺑ ﻤﺎری ﭘﻮﺳ ﺪ ر ﺸﻪ در ﮔﻨﺪم ﺑﺮﻗﺮاری ﺗﻨﺎوب اﺳﺖ. ﻪ اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻮان از ﮔ ﺎﻫﺎ ﻏ از ﮔﻨﺪﻣ ﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻓﺘﺎبﮔﺮدان (.Helianthus annuus L)، ﺎﻗﻼ ( Vicia faba .L)، ﭼﻐﻨﺪر (.Beta vulgaris L)، ﺧﺮدل (.Sinapis arvensis L)، ﺳ ﺐ زﻣﯿ ( Solanum .tuberosum L)، ﺳﻮرﮔﻮم (Sorghum bicolor (L.) Moench)، ﻠﺰا (.Brassica napus L)، ﻣﺎش (Vigna radiata (L.) R. Wilczek) و ﻧﺨﻮدﻓﺮﻧ (.Pisum sativum L ) ا ﺳ ﺘ ﻔ ﺎ د ە ﮐ ﺮد. در ﺳﺎلﻫﺎی اﺧ اﺳﺘﻔﺎدە از ﻠﺰا در ﺗﻨﺎوب ﺎ ﮔﻨﺪم ﺴ ﺎر راﯾﺞ ﺷﺪە اﺳﺖ، ز ﺮا اﯾﻦ ﮔ ﺎە، ﻣ ﺎن ﻋﺎﻣﻞ ﺑ ﻤﺎری ﻧﺒﻮدە و ﻋﻼوە ﺑﺮ اﯾﻦ
۶۱ ﻣﺪﯾ ﺖ ﺗﻠﻔ ﺑ ﻤ ﺎ ریﻫﺎی ﻧﺎ از ﻗﺎرچﻫﺎی ﮔﻨﺪﻣ ﺎنزی ﻓﮑﺮیﮐ ﻦ و ﻣﺴﺘﻮ زادە ﻗﻠﻤﻔﺮﺳﺎ Plant Pathology Science Yasouj University & RICeST (Iran) Vol. 8(2), 2019
ﺗ ﻮ ا ﻧ ﺪ ﻣﻮادی ﺗﺮﺷﺢ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ رﺷﺪ ﻋﺎﻣﻞ ﺑ ﻤﺎری را ﮐﻮب ﮐﻨﺪ (Fernandez and Conner 2011a). ﺑ ﻦ دورە ﺗﻨﺎوب ﺎ اﯾﻦ ﮔ ﺎە، ﺗﻨﺎوب دو ﺳﺎﻟﻪ اﺳﺖ. آ ﺶ ﮔﺬاﺷ زﻣ ﻪ ﻣﺪت ﮏ ﺳﺎل ﻧ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻔ ﺪ ﺎﺷﺪ (Moore and Conner 2011a, Fernandez et al. 2005, Mansouri 2012). اﻟﺒﺘﻪ در ﻫﻨ ﺎم ﻪ ﺎر ﺑﺮدن ﺗﻨﺎوب ﺎ آ ﺶ ﮔﺬاﺷ زﻣ ﺎ ﺪ دﻗﺖ ز ﺎدی در ﺣﺬف ﻋﻠﻒﻫﺎی ﻫﺮز ﺎ اﺳﺘﻔﺎدە از ﮔ ﺎﻫﺎن ﻓﺎﻗﺪ ﺬر ﻋﻠﻒ ﻫﺮز در ﺗﻨﺎوب ﺸﺎن داد، ز ﺮا اﯾﻦ ﻋﻠﻒﻫﺎی ﻫﺮز ﻧ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣ ﺎن ﻣﻨﺎﺳ ﺑﺮای ﻋﺎﻣﻞ ﺑ ﻤﺎری ﺎﺷﻨﺪ. از ﻃﺮ وﺟﻮد آن ﻫﺎ در زﻣ ﺗﻮاﻧﺪ ﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﺒﻊ زادﻣﺎ ﻪ ﻋﻤﻞ ﮐﺮدە و ﻣﻨﺠﺮ ﻪ اﻓﺰا ﺶ اﺣﺘﻤﺎل آﻟﻮد ﺷﻮد (Adesemoye et al. 2015). ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺗﻨﺎوب اﻣ ﺎن ﺬﯾ ﺮ ﻧ ﺎﺷﺪ ﺗﻮان ﺎ ز ﺮ ﺧﺎ ﮐﺮدن ﻘﺎ ﺎ، ﺎ ﺪاری ﺗﺎ ﺴﺘﺎﻧﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﺑ ﻤﺎری را ﺎﻫﺶ داد، ز ﺮا اﯾﻦ ﺎر ﺎﻋﺚ ﻋﺖ ﺨﺸ ﺪن ﻪ ﺗﺠ ﻪ ﻘﺎ ﺎ ﺷﻮد. ﻋﻼوە ﺑﺮ اﯾﻦ وﻗ زﻣ ﺧﺎ از ﻘﺎ ﺎ ﺎﺷﺪ ﻧﻮر ﺧﻮرﺷ ﺪ ﺑ ﺶ ﺗﺮی را ﺟﺬب ﮐﺮدە، ﮔ ﺮم ﺗﺮ ﺷﺪە و ﻣ ان رﻃ ﺖ آن ﺎﻫﺶ ﺎ ﺪ، در ﻧ ﺠﻪ ا ﻂ ﺑﺮای ﻘﺎی ﻋﺎﻣﻞ ﺑ ﻤﺎری ﻧﺎﻣﺴﺎﻋ ﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ (Burrows 2013 ،Mansouri 2012). ۳‐۱ ‐ ۴‐ آﺑ ﺎری ﺑ ﯿﻨﻪ: ﻣ ان و زﻣﺎن آﺑ ﺎری ﺴ ﺎر ﻣ ﻢ اﺳﺖ. آﺑ ﺎری ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺲ از ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺧﻮﺷﻪد ﺗﻮاﻧﺪ ﺑ ﻤ ﺎ ری ر ﺸﻪ و ﻃﻮﻗﻪ را ﺗﺎ ﺣﺪ ز ﺎدی ﻣ ﺎر ﮐﻨﺪ؛ ز ﺮا ﺑ ﺶ ﺗ ﻦ ﺧﺴﺎرت در ا ﻂ ﺗ ﺶ آ در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻪ ﻫﻤﺮاە ﮔﺮﻣﺎی ﺷﺪ ﺪ ﻫﻮا د ﺪە ﺷﺪە اﺳﺖ. ﻪ ﻃﻮر ﮐﺸﺖ ﮔ ﺎە در ﺴ دارای زﻫﮑ ﻣﻨﺎﺳﺐ و رﻋﺎ ﺖ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﮐﺸﺖ رﻃ ﺖ را ﻣ ﺎر ﮐﺮدە و ﺎﻋﺚ ﺟﻠﻮﮔ ی از ﺑﺮوز ﺑ ﻤﺎریﻫﺎی ﻧﺎ از ﮔﻨﺪﻣ ﺎن زی ﻫﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. از ﻃﺮف د ﮕﺮ ﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﻪ ﮔﺮم و ﺧﺸﮏ ﺑﻮدن ا ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﻨﺪم ﺎری در اﯾﺮان، آﺑ ﺎری ﻣ ﻨﻈﻢ و ﺎ ﻧﻘﺶ ﻣ در ﻣ ﺎر ﺑ ﻤﺎری ﻧﺎ از ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی ﮔﻨﺪﻣ ﺎن زی ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ. اﻟﺒﺘﻪ ﻧﮑﺘﻪای ﮐﻪ ﺎ ﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮕ د ﻋﺪم آﺑ ﺎری ﻪ ﺻﻮر اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﻪ ﺗﺮا ﻢ ﺑ ﺶ از ﺣﺪ ﮔ ﺎە ﺷﻮد؛ ز ﺮا در ﻏ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺑﺮگﻫﺎی ﺑﺰرگ ﮔ ﺎە ﺎﻋﺚ ﺳﺎ ﻪ اﻧﺪازی ﺷﺪە و ا ﻂ رﻃ ﻣﻨﺎﺳﺐ را ﺑﺮای رﺷﺪ ﻗﺎرچ و ﺧ ﺴ ﺎ رت زا ا ﺠﺎد ﺧﻮاﻫﻨ ﺪ ﮐ ﺮد .(HashemiAlizadeh et al. 2013) ۳‐۱ ‐ ۵‐ ﮐﻮدد ﺑ ﯿﻨﻪ: ﺎﻫﺶ اﺳﺘﻔﺎدە از ﮐﻮدﻫﺎی ﻧﯿ وژﻧﻪ ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣ ﺎن ﺗ ﻮ ا ﻧ ﺪ در ﻣ ﺎر ﭘﻮﺳ ﺪ ﻣﻌﻤﻮ ر ﺸﻪ و ﻃﻮﻗﻪ ﮔﻨﺪم ﻣﺆﺛﺮ ﺎﺷﺪ. ﻋﻼوە ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺘﻔﺎدە از ﮐﻮدﻫﺎی ﻓﺴﻔﺎﺗﻪ ﻪ دﻟ ﻞ ﺗﻮﻟ ﺪ ر ﺸﻪﻫﺎی ز ﺎدﺗﺮ ﻪ ﺟ ان ﺧﺴﺎرت ﻧﺎ از اﯾﻦ ﺑ ﻤﺎری ﻤﮏ ﮐﻨﺪ (Moore et al. 2005, Adesemoye et al. 2015 ). ۳‐۲ ‐ ﮐﺸﺖ رﻗﻢ ﻣﻘﺎوم راەﺣﻞ د ﮕﺮ ﺑﺮای ﻣ ﺎرزە ﺎ اﯾﻦ ﺑ ﻤﺎریﻫﺎ ﮐﺸﺖ رﻗﻢ ﻣﻘﺎوم اﺳﺖ. ﺗﺎ ﻨﻮن ﺑﺮر ﻫﺎ در دﻧ ﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﺪە و ارﻗﺎم ﺎ رﮔﻪ (line) ﻫﺎ ﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻘﺎوم، ﻧ ﻤﻪﻣﻘﺎوم ﺎ ﺣﺴﺎس ﻣﻌﺮ ﺷﺪە اﻧﺪ. ﻣﻨﻈﻮر از ارﻗﺎم ﻧ ﻤﻪﻣﻘﺎوم آنﻫﺎ ﻫﺴ ﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﯾﻦ ﮔﺮوە از ﻗ ﺎ رچ ﻫﺎ ﺧﺴﺎرت ﺑ ﻨ ﻨ ﺪ ، اﻣﺎ ﻣ ان ﺎﻫﺶ ﮐ ﻔ ﺖ و ﻤ ﺖ ﻣﺤﺼﻮل در آن ﻫﺎ ﻤ از ارﻗﺎم ﺣﺴﺎس اﺳﺖ. ﺑﺮر ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭼﻨﺪ رﻗﻢ ﻪ ﭘﻮﺳ ﺪ ر ﺸﻪ و ﻃﻮﻗﻪ ﻧﺎ از ﻗﺎرچ Bipolaris sorokiniana در اﯾﺮان ﺸﺎن دادە رﻗﻢﻫﺎی ﺳ ﻼن، زر ﻦ و ﻧ ﮏ ﻧﮋاد ﻣﻘﺎوم، ارﻗﺎم ﭘ ﺸﺘﺎز، اﻟﻮﻧﺪ، ﺎﺳ ﺎرد، اﻟﻤﻮت، داراب، ﻣﺮودﺷﺖ و ﻻﯾﻦﻫﺎی C-78-14 و M-79-6 ﻧ ﻤﻪ ﻣﻘﺎوم و ارﻗﺎم ﻣﺎرون، ﮏ ﮐﺮاس روﺷﻦ و ﮐ ﺮ ﺣﺴﺎس ﻫﺴ ﻨﺪ (Samiei et al. 2008). ﭘﮋوﻫﺶ و ﻫﻤ ﺎران ﺸﺎن دادە ﮐﻪ رﻗﻢﻫﺎی ﮔﻨﺪم دارای د ورە ﭘﺮ ﺷﺪن داﻧﻪ ﮐﻮﺗﺎە ﺗﺮ و ﺗﺤﻤﻞ ﺎﻻﺗﺮ ﺴ ﺖ ﻪ ﻣﺎزد ، ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑ ﺸ ی ﻪ ﺑ ﻤﺎری ﻧﻘﻄﻪ ﺳ ﺎە ﺸﺎن دﻫﻨﺪ .(Li et al. 2019) ۳‐۳ ‐ ﻣ ﺎرزە ز ﺴ ۳‐۳ ‐ ۱‐اﺳﺘﻔﺎدە از ﻗ ﺎ رچﻫﺎی ﻣﺘﻌﺎرض : ﺗﺎ ﻨﻮن ﻗﺎرﭼ ﺎی ﻣﺘﻌﺪدی ﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻞ ﻣ ﺎر ز ﺴ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ Bipolaris (از ﺟﻤﻠﻪ B. hawaiiensis (Bugnic. ex M.B. Ellis) J.Y. ،B. ellisi (Danquah) Alcorn B. sorokiniana ،Uchida and Aragaki و B. spicifera) ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪەا ﻧﺪ. از ﺟﻤﻠﻪ آنﻫﺎ ﺗﻮان ﻪ ﻌ ﻗ ﺎ رچر ﺸﻪﻫﺎی آر ﻮﺳﮑﻮ و ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی Trichoderma (از ﺟﻤﻠﻪ T. harzianum J.H. Rifai 1969، T. virens (Giddens Mill. and A.A. Foster) Arx و T. viride Pers. 1794) اﺷﺎرە ﮐﺮد ( Etebarian and Mohammadifar 2007, HashemiAlizadeh et al. 2013, Singh et al. 2016). روش اﺛﺮ ﻫﺮ
۶۲ دا ﺶ ﺑ ﻤﺎ ریﺷﻨﺎ ﮔ ﺎ ﺳﺎل ﻫﺸﺘﻢ، ﺟﻠﺪ ۲، ﺑ ﺎر و ﺗﺎ ﺴﺘﺎن ۱۳۹۸ Plant Pathology Science Yasouj University & RICeST (Iran) Vol.8(2), 2019
ﮏ از ﻣ ﺎرﮐﻨﻨﺪەﻫﺎی ز ﺴ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ. ﻗ ﺎ رچﻫﺎی آر ﻮﺳﮑﻮ ﺎ ﺑ ﺒﻮد روا ﻂ ﺧﺎ و ﮔ ﺎە، ﺟﺬب آب و ﻋﻨﺎ ﻣ ﻢ (ﻣﺎﻧﻨﺪ روی، ﻓﺴﻔﺮ و ﻣﺲ) و ﻣﻮادﻏﺬا ، ﺗﻐﯿ ات در ﻣﻮاد ﺷ ﻤ ﺎ ﺎﻓﺖﻫﺎی ﮔ ﺎە، ﺗﻐﯿ ﺳﺎﺧﺘﺎر ر ﺸﻪ، ﺎﻫﺶ ﺗ ﺶﻫﺎی ﻣﺤ ، رﻗﺎ ﺖ ﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﺑ ﻤﺎر ﮔﺮﻫﺎ ﺑﺮ ﻣﺤﻞ اﺳﺘﻘﺮار و ﻣﻮادﻏﺬا و اﻓﺰا ﺶ ﺟﻤﻌ ﺖ ﺎ یﻫﺎی ﻣﻔ ﺪ ﺧﺎ ﻪ ﺎﻫﺶ و ﻣ ﺎر ﺑ ﻤﺎری ﻤﮏ ﮐﻨﺪ (Hashemi Alizadeh et al. 2013). ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ Trichodeerma ﻧ ﺎ ﺎﻫﺶ ﺎ ﺣ ﺗﻮﻗﻒ رﺷﺪ ر ﺴﻪ ﻗﺎرچ و ﻓﻌﺎل ﮐﺮدن ﻣﺴ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳ ﺴﺘﻤ ﮏ ا ﺴﺎ ( ﺎ اﺛﺮ اﻓﺰا ﺶ در ﺗﻮﻟ ﺪ آﻧ ﻢﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻨ ﻞ ﭘﺮو ﺎﻧ ﺪ، آﻣﻮﻧ ﺎﻻﯾﺰ، ﭘﺮا ﺴ ﺪاز، ﮐﯿ ﯿﻨﺎز و ﺳﺎﯾﺮ آﻧ ﻢﻫﺎی ﻣﺮﺗ ﻂ ﺎ اﯾﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ) ﻣﺸﺎ ﻪ ﺎ ا ﻂ ﺣﻤﻠﻪ ﺑ ﻤﺎر ﮔﺮ در ﮔ ﺎە در ﻣ ﺎر ﺑ ﻤﺎریﻫﺎی ﻧﺎ از ﻗ ﺎ رچﻫﺎی Bipolaris ﻣﺆﺛﺮ ﻫﺴ ﻨﺪ (Singh et al. 2016). ﮔﻮﻧﻪ T. viride ﺎ ﺗﻮﻟ ﺪ ﻣﻮاد ﻓﺮار ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﺘﺎﻟﺪﺋ ﺪ ﺎﻋﺚ ﻣ ﺎر ﺑ ﻤﺎر ﮔﺮﻫﺎ ﺷﻮد (Dennis and Webster 1971). ﻣ ان اﺛﺮ ﮔﺬاری ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ Trichoderma روی ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑ ﻤﺎر ﮔﺮ ﻫﺎ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ. ﺑﺮای ﻣﺜﺎل ﺑﺮر اﻋﺘ ﺎر ﺎن و ﻣﺤﻤﺪیﻓﺮ (2007) ﺸﺎن دادە ﮐﻪ ﺳ ﻪ T. harzianum M ﺑ ﺶ ﺗ ﻦ اﺛﺮ را روی B. spicifera د ا رد. ﻫﻤﭽﻨ ﺟﺪا ﻪ -T. harzianum UBSTH 501 ﺎﻻﺗ ﻦ ﺎزدارﻧﺪ از رﺷﺪ ر ﺴﻪ B. sorokiniana داﺷﺘﻪ اﺳﺖ (Singh et al. 2016). ﻻزم ﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻏﻠﻈﺖ ﻗﺎرچ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدە ﻧ اﻫﻤ ﺖ ز ﺎدی د ا رد. ﺑﺮای ﻣﺜﺎل ﻢ ﺗ ﻦ ﻏﻠﻈﺖ ﻻزم ﺑﺮای ﻣ ﺎر ز ﺴ ﻪوﺳ ﻠﻪ ﺳﻮﺳ ﺎ ﺴﯿﻮن اﺳﭙﻮرﻫﺎی T. harzianum ۱۰۵×۱ اﺳﭙﻮر در ﻣ ﻟﯿ اﺳﺖ ( Etebarian and .(Mohammadifar 2007 ۳‐۳ ‐ ۲‐اﺳﺘﻔﺎدە از ﺎ یﻫﺎی ﻣﺘﻌﺎرض : ﺗﺎ ﻨﻮن ﺎ یﻫﺎی ﻣﺘﻌﺪدی از ﺟﻤﻠﻪ .Escherichia ،Bacillus sp .Achromobacter sp. ، Pseudomonas sp.،sp. Paenibacillus sp و .Stenotrophomonas sp ﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻞ ﻣ ﺎر ز ﺴ ﻣﻌﺮ ﺷﺪەاﻧﺪ (Gozari et al. 2018, Villa-Rodríguez et al. 2019 ). از ﻣ ﺎن آنﻫﺎ ﺑ ﺮر ﻫﺎی ز ﺎدی در ﻣﻮرد ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی ﻣﻔ ﺪ Bacillus و Pseudomonas، ﻧﺤﻮە اﺛﺮ آن ﻫﺎ و ﺟﺪا ﻪﻫﺎی ﻣﺆﺛﺮﺗﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﺪە اﺳﺖ ( .Dal Belo 2003, Mohammadi et al. 2005, Hashemi Alizadeh et al 2013, Khezri 2016, 2017, Singh et al. 2016, Gozari et al. 2018, Minaeva et al. 2018, Villa-Rodriguez 2019). ﺎ ی P. fluorescens Flügge ﺎ ﺗﻮﻟ ﺪ ﻣﻮادی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳ ﺪروﻓﻮر، ﺳ ﺎﻧ ﺪ ﻫ ﺪروژن، ﭘﺮوﺗﺌﺎز، ﻓﻨﺎز ﻦ، اﺳ ﺪ ﮐ ﻮﮐﺴ ﻠ ﮏ و اﺳ ﺪ آﻧ اﻟﯿ ﮏ روی رﺷﺪ ﭘﻮدەُر ﺳ و اﻧ ﺑ ﻤﺎرﮔﺮ اﺛﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﺎﻋﺚ ﻣ ﺎر ﺑ ﻤﺎری ﺷﻮد (Hashemi Alizadeh et al. 2013). اﯾﻦ ﺎ ی ﺎ ﺗﺄﺛ ﺑﺮ ﻓﻌﺎﻟ ﺖ آﻧ ﻢﻫﺎی ا ﺴ ﺪاز و ﭘﺮا ﺴ ﺪاز در ﮔ ﺎە ﺎﻋﺚ ﻣ ﺎر ﺑ ﻤﺎری از ﻃ ﻖ ﻓﻌﺎل ﮐﺮدن ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳ ﺴ ﺘﻤ ﮏ ا ﺴﺎ ﺷﻮد. ﻣ ان ﭘﺮا ﺴ ﺪاز ﻌﺪ از ﺗﻠﻘﯿﺢ ﺗﺎ ۴۰% ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﻓﺰا ﺶ ﺎ ﺪ ( ,Maksimov et al. 2015 Minaeva and Akimova 2013, Minaeva et al. 2018, Chowdhury et al. 2015 ). ﺟﺪا ﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠ از Bacillus subtilis Ehrenburg و B. amyloliquefaciens Priest ﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻞ ﻣ ﺎر ز ﺴ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی Bipolaris ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪەاﻧﺪ (Singh et al. 2016). اﯾﻦ ﺎ ی ﻫﺎ ﺎ ﺗﻮﻟ ﺪ ﺑﯿﻮﻓ ﻠﻢ، اﻓﺰا ﺶ ﻃﻮل ر ﺸﻪ و ﻋﺖ رﺷﺪ ﮔ ﺎە و ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ از رﺷﺪ ر ﺴﻪ ﻗﺎرچ ﺑ ﻤﺎرﮔﺮ ﺎﻋﺚ ﻣ ﺎر آن ﺷﻮﻧﺪ ( Singh et al. 2016). ﻣ ﺎر ﺑ ﻤﺎری از ﻃ ﻖ ﺑﯿﻮﻓ ﻠﻢ در ﭘﻨﺞ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺪ. در اﺑﺘﺪا ﺎ ی ﻪ ﺻﻮرت ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺬﯾ ﺮ ﻪ ر ﺸﻪ ﻣﺘﺼﻞ ﺷ ﻮ د . ﻪ ﻣﺮور اﯾﻦ اﺗﺼﺎل ﺑﺮﮔﺸﺖﻧﺎ ﺬﯾ ﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. ﺲ از آن ﺎ ی ﺎﻟﻎ ﺷﺪە، وع ﻪ ا ﺠﺎد ﺑﯿﻮﻓ ﻠﻢ ﮐﻨﺪ. در ﻧ ﺎ ﺖ ﺎ ی ﺲ از ﺗ ﻤ ﻞ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﯿﻮﻓ ﻠﻢ از ر ﺸﻪ ﺟﺪا و در ﻣﺤ ﻂ ﺧﺎ ﻣﻨ ﺷﻮد (Sauer 2003). ﻣ ان ﺑﯿﻮﻓ ﻠﻢ ﺗﻮﻟ ﺪ ﺷﺪە ﺗﻮﺳﻂ ﺎ ی ﺎ ﻗﺪرت آن ﺑﺮای ﻣ ﺎر ﺑ ﻤﺎریﻫﺎی ﻧﺎ از ﻗ ﺎ رچﻫﺎی ﮔﻨﺪﻣ ﺎن زی را ﻄﻪ ﻣ ﺴ ﺘ ﻘ ﻢ د ا رد. ﺑ ﺮر ﻫﺎ در ﻣﻮرد ﻣ ان ﺑﯿﻮﻓ ﻠﻢ ﺗﻮﻟ ﺪ ﺷﺪە در ﺟﺪا ﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ B. subtilis و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در ﺗﻮﻟ ﺪ آن ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ (Khezri 2015,2017). ﺟﺪا ﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ B. subtilis از ﻃ ﻖ ﺗ ﻮﻟ ﺪ ﻣ ﻮا د ﻓ ﺮا ر ﺿ ﺪ ﻗ ﺎ ر ، آﻧ ﻢ ﻫﺎ ، ﺗﺮﺷﺤﺎت ﺧﺎرج ﺳﻠﻮ و ﺑﯿﻮﻓ ﻠﻢ ﺎﻋﺚ اﻓﺰا ﺶ رﺷﺪ ﮔ ﺎە و ﻋﺒﻮر آن از ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺣﺴﺎس ﺷﻮﻧﺪ ( Bais et al. 2004, Fiddaman and Rosal, 1994, Jamil et al. 2007, Kloepper et al. 2004, Ongena et al. 2007, Zhao et al. 2014). ﺑﺮر ﺧ ی (2017) ﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻣ ان ﺗﻮﻟ ﺪ ﺑﯿﻮﻓ ﻠﻢ ﻪ ﻋﻮاﻣ ﭼﻮن دﻣﺎ، ﻓﺸﺎر اﺳﻤﺰی، اﺳ ﺪﯾﺘﻪ و ﻣ ان ﻣﻮاد ﻣﻮﺟﻮد در ﺧﺎ
۶۳ ﻣﺪﯾ ﺖ ﺗﻠﻔ ﺑ ﻤ ﺎ ریﻫﺎی ﻧﺎ از ﻗﺎرچﻫﺎی ﮔﻨﺪﻣ ﺎنزی ﻓﮑﺮیﮐ ﻦ و ﻣﺴﺘﻮ زادە ﻗﻠﻤﻔﺮﺳﺎ Plant Pathology Science Yasouj University & RICeST (Iran) Vol. 8(2), 2019
ﺴﺘ د ا رد. ﻃﺒﻖ اﯾﻦ ﺑﺮ ر ﺑ ﺶ ﺗ ﻦ ﻣﻘﺪار ﺑﯿﻮﻓ ﻠﻢ در دﻣﺎی ۳۰ درﺟﻪ ﺳﻠﺴﯿﻮس، اﺳ ﺪﯾﺘﻪ ۷ و ﻓﺸﺎر اﺳﻤﺰی ۷۵% ﺳﻮﮐﺮوز اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺪ. ﻻزم ﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻓﺰا ﺶ ﻠ ول ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰا ﺶ ﺗﻮﻟ ﺪ ﺑﯿﻮﻓ ﻠﻢ و ﻤﺒﻮد آﻫﻦ ﻣﻨﺠﺮ ﻪ ﺎﻫﺶ آن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ (Oglesby-Sherrouse 2006, Morikawa et al. 2014 ). ﺎ وﺟﻮد ﻻزم ﺑﻮدن ﻗﻨﺪﻫﺎی ﻣﺘﻨ ع ﺑﺮ ای ﺗﻮﻟ ﺪ ﺑﯿﻮﻓ ﻠﻢ، ﻣﻘﺪار ﻗﻨﺪ راﻣﻨﻮز و ﺎﻻ ﺘﻮز ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺤ ﻂ ﺗﺄﺛ ی در ﺗﻮﻟ ﺪ ﺑﯿﻮﻓ ﻠﻢ ﻧﺪارد (Khezri 2015). ﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﻪ ﻣﻮارد ذﮐﺮ ﺷﺪە اﺣﺘﻤﺎل ر و د ﮐﻪ اﺳﺘﻔﺎدە از ﺎ ی B. subtilis در ا ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮐﺸﺖ ﮔﻨﺪم در اﯾﺮان ﺎرا داﺷﺘﻪ ﺎﺷﺪ. اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻦ ﻣﻮﺿ ع ﻣ وط ﻪ ﺧﻨ ﺑﻮدن ﺧﺎ از ﻟﺤﺎظ اﺳ ﺪﯾﺘﻪ و ﺎ ﺑﻮدن آﻫﻦ در آن اﺳﺖ. ﺑﺮر ﺧ ی (2017) روی ﺟﺪا ﻪﻫﺎی B. subtilis ﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺑ ﺶ ﺗ ﻦ ﻣ ان ﺗﻮﻟ ﺪ ﺑﯿﻮﻓ ﻠﻢ در ﺟﺪا ﻪﻫﺎی B3 ،B1 و B4 اﺗﻔﺎق ا ﻓ ﺘ ﺪ . ﮐﻪ از ﻣ ﺎن آنﻫﺎﺟﺪا ﻪﻫﺎی B3 و B4 ر ﺸﻪ را ﺑ ﻠﻮﻧ ە ﮐﺮدە، در ﻧ ﺠﻪ در ﻣ ﺎر ﺑ ﻤﺎریﻫﺎی ﻧﺎ از ﮔﻨﺪﻣ ﺎن زی ﻣﺆﺛﺮﺗﺮ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﻨﺪ.
۳‐۴‐ ﻣ ﺎرزە ﺷ ﻤ ﺎ ﻗ ﺎ رچﻫﺎی ﮔﻨﺪﻣ ﺎن زی ﺳﺎ ﻦ ﺧﺎ ﻫﺴ ﻨﺪ. ﻪ ﻫﻤ دﻟ ﻞ ﻣ ﺎ رزە ﺷ ﻤ ﺎ ﺎ آن ﻫﺎ ﻣﺸ ﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. از ﻃﺮف د ﮕﺮ ﻪ دﻟ ﻞ اﺛﺮات ز ﺎن آور اﯾﻦ روش ﺑﺮای ﻣﺤ ﻂ ز ﺴﺖ و ا ﺴﺎن در ﺳﺎلﻫﺎی اﺧ ﺳ ﺑﺮ آن ﺑﻮدە ﮐﻪ ﻪ ﺟﺰ ﻣﻮاﻗﻊ اﺿﻄﺮاری از اﯾﻦ روش ﻣ ﺎر اﺳﺘﻔﺎدە ﺸﻮد. ﺑﺮای ﻣ ﺎرزە ﺷ ﻤ ﺎ ﺳﻤﻮم ﻣﺘﻔﺎو ﻣﻌﺮ ﺷﺪە اﺳﺖ. از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻮان ﻪ ﮐ ﻮﮐﺴ + ﺗ ام ( ﻪ ﺴ ﺖ ﮏ ﻪ ﮏ)، واﯾﺘﺎوا ﺲ ۱ ﮔﺮم در ﻟﯿ ، ﺎر ﻨﺪاز ﻢ و ﺗ ﺎد ﻤﻨﻮل ﺑﺮای ﺿﺪﻋﻔﻮ ﺬر و ﭘﺮو ﮑﻮﻧﺎزول، ﺗ ﻠﺖ، ﺗﺒﻮﮐﻮﻧﺎزول ﻪ ﺻﻮرت ﻣﺤﻠﻮل ﺎ روی ﺑﺮگ اﺷﺎرە ﮐﺮد ( Sharma-Poudyal et al. 2016, Singh et al. 2014). در ﻣ ﺎن ﻗﺎرچﮐﺶﻫﺎی ﺬری واﯾﺘﺎوا ﺲ ﻪ ﻣ ان ۲ ۵ ﮔ ﺮم در ﮐ ﻠﻮﮔﺮم ﻋﻠ ﻪ B. sorokiniana ﺑ ﻦ ﻧ ﺠﻪ را داﺷﺘﻪ اﺳﺖ (Singh et al. 2014) اﻣﺎ در ﻣﻮرد ﺑ ﻤﺎری ﻧﻘﻄﻪ ﺳ ﺎە ﺎ وﺟﻮد اﻓﺰا ﺶ رﺷﺪ ﮔ ﺎە و وزن ﻣﺤﺼﻮل، اﺛﺮی در ﻣ ﺎر ﺑ ﻤﺎری ﻧﺪاﺷﺖ. د ر ا ﯾ ﻦ ﻣ ﻮرد، ﺗ ﻠﺖ ﻪ ﻣ ان ۰ ۵ ﮔﺮم در ﻟﯿ ﺑ ﻦ ﻧ ﺠﻪ را داﺷﺖ (Malaker and Mian 2009). ﻻزم ﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ از آنﺟﺎ ﮐﻪ ﻗ ﺎ رچﻫﺎی ﮔﻨﺪﻣ ﺎن زی ا ﺠﺎدﮐﻨﻨﺪە ﭘﻮﺳ ﺪ ﻣﻌﻤﻮ ر ﺸﻪ و ﻃﻮﻗﻪ ﺗ ﻮ ا ﻧ ﻨ ﺪ ﺎﻋﺚ ا ﺠﺎد ﻟ ﻪ ﺑ ﺮ ﻧ ﺷﻮﻧﺪ، ﺳﻤﻮم ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدە ﻗﺎدر ﻪ ﻣ ﺎر ﻫ ﺮ دو دﺳﺘﻪ ﺑ ﻤﺎری ﻫﺴ ﻨﺪ. در ﺑﺮر اﺛﺮ ﻗ ﺎ رچﮐﺶﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻣ ﺎر ﺑ ﻤﺎ ری ﭘﻮﺳ ﺪ ﻣﻌﻤﻮ ر ﺸﻪ و ﻟ ﻪ ﺑ ﺮ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪە ﮐﻪ روش اﺛﺮﮔﺬاری ﺳﻤﻮم ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ. ﺑﺮای ﻣﺜﺎل ﺗﺒﻮﮐﻮﻧﺎزول ﺎﻋﺚ ﺎﻫﺶ ﺷﺪت ﺳﻮﺧﺘ و ﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد ﮔ ﺎﻫﭽﻪ ﺑ ﻤﺎر ﺷﻮد. ﺗ ﺎد ﻤﻨﻮل و ﺗﺮ ﮐ ﺐ ﮐ ﻮﮐﺴ ﺎ ﺗ ام ﻋﻼوە ﺑﺮ آن ﺎﻋﺚ اﻓﺰا ﺶ ﺗﻮﻟ ﺪ ﺟﻮاﻧﻪ در ﮔ ﺎە ﺷﻮﻧﺪ. از ﻃﺮف د ﮕﺮ اﺳﺘﻔﺎدە از ﻗ ﺎ رچﮐﺶ ﺑ ﺮ ﭘﺮو ﮑﻮﻧﺎزول ﻋﻼوە ﺑﺮ ﺎﻫﺶ ﺑ ﻤﺎری، وزن ۱۰۰۰ داﻧﻪ را ﻧ اﻓﺰا ﺶ دﻫﺪ ( .Sharma-Powdial et al 2016). اﺛﺮ ﻗ ﺎ رچ ﮐ روﻏﻦ ر ﺤﺎن (.Ocimum basilicum L ) در ﻣ ﺎر ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی Bipolaris و Cochliobolus ﻪ اﺛ ﺎت رﺳ ﺪە اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻣﻮرد ﻧ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﯾﺮ روش ﻫﺎ ﺗﺄﺛ ات ﻣﺘﻔﺎو روی ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺎرچ ﺑ ﻤﺎرﮔﺮ ﮔ ﺬ ا رد. ﺑﺮای ﻣﺜﺎل ۸۰ ﻣ ﮔ ﺮم در ﻣ ﻟﯿ آن ﺎﻋﺚ ﺗﻮﻗﻒ ﺎﻣﻞ رﺷﺪ ر ﺴﻪ در ﺗﻤﺎم ﺟﺪا ﻪ ﻫﺎ ﻪ ﺧﺼﻮص ﺟﺪا ﻪﻫﺎی B. ellisi ﺷﺪ. ﻫﻤﭽﻨ اﯾﻦ ﻣﺎدە ﺎ ﻏﻠﻈﺖ ۴۰ ﻣ ﮔ ﺮم در ﻣ ﻟﯿ ﺟﻮاﻧﻪز اﺳﭙﻮرﻫﺎی B. hawaiiensis را ﻪ ﻃﻮر ﺎﻣﻞ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮐﺮد (Azzaz et al. 2018). د ﮕﺮ از ﻣﻮاد ﺷ ﻤ ﺎ ﻗﺎ ﻞ اﺳﺘﻔﺎدە ﺑ وﺗ ﺎد ﺎزول اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻣﺎدە اﺛﺮ ﻗ ﺎ رچ ﮐ ﻣﺴﺘﻘ ﻢ ﻧﺪا رد؛ اﻣﺎ در ﻓﻌﺎل ﺷﺪن ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳ ﺴﺘﻤ ﮏ ا ﺴﺎ د ر ﮔ ﺎ ە ﻧ ﻘ ﺶ د ا رد (Azami-sardooei et al. 2017). اﯾﻦ ﻣﺎدە را ﺗﻮان ﺎی ﮔ ﺎە ﻫﻤﺮاە ﺎ آب آﺑ ﺎری و ﺎ ﺎﺷ ﺪن روی اﻧﺪام ﻫﻮا ﮔ ﺎە اﺳﺘﻔﺎدە ﮐﺮد (Desmond et al. 2008). ﻧ ﺠﻪﮔ ی ﺎﻓﺘﻪﻫﺎی ﺣﺎ ﺻﻞ از ﺑ ﺮر ﻫﺎی ﻣﺤﻘﻘ ﺸﺎن دﻫﺪ ﮐﻪ روشﻫﺎی ﻣﺘﻨﻮ ﺑﺮای ﻣ ﺎرزە ﺎ ﺑ ﻤﺎریﻫﺎی ﻧﺎ از ﻗ ﺎ رچﻫﺎی ﮔﻨﺪﻣ ﺎن زی در ﮔﻨﺪم وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻋﻼوە ﺑﺮ ﺎرا ﺎﻻ (ﺣ ﻣ ﺎر ۱۰۰ درﺻﺪی ﺑ ﻤﺎر ﮔﺮ)، اﺛﺮﻫﺎی ﺳﻮء ﻣﻮاد ﺷ ﻤ ﺎ ﺑﺮای ﻣﺤ ﻂ ز ﺴﺖ و ا ﺴﺎن را ﻧﺪارﻧﺪ. ﻣ ﻢ ﺗ ﻦ روشﻫﺎ ﮐﻪ ﺗ ﻮ ا ﻧ ﺪ ﻣﺎﻧﻊ از ﺑﺮوز اﯾﻦ ﺑ ﻤﺎ ری ﻫﺎ در ﻣﺰرﻋﻪ ﺷﻮﻧﺪ، روشﻫﺎی زرا ( ﺗﻨﻈ ﻢ ﺗﺎر ــــﺦ ﺎﺷﺖ، ﻣ ﺎرزە ﺎ ﻋﻠﻒﻫﺎی ﻫﺮز ﻗ ﻞ از ﮐﺸﺖ و آﺑ ﺎری و ﮐﻮدد ﻣﻨﺎﺳﺐ)، ﮐﺸﺖ رﻗﻢ ﻣﻘﺎوم، اﺳﺘﻔﺎدە ﺑ ﯿﻨﻪ از ﻣ ﺎرﮐﻨﻨﺪەﻫﺎی ز ﺴ و ﺿﺪﻋﻔﻮ ﺬر و ﺧﺎ ﺎ ﺳﻢ -
۶۴ دا ﺶ ﺑ ﻤﺎ ریﺷﻨﺎ ﮔ ﺎ ﺳﺎل ﻫﺸﺘﻢ، ﺟﻠﺪ ۲، ﺑ ﺎر و ﺗﺎ ﺴﺘﺎن ۱۳۹۸ Plant Pathology Science Yasouj University & RICeST (Iran) Vol.8(2), 2019
ﻫﺎی ﺷ ﻤ ﺎ ﻗ ﻞ از ﺎﺷﺖ ﻧ ﺗﻮ اﻧﺪ ﺴ ﺎر ﻣﺆﺛﺮ ﺎﺷﺪ. در ﺻﻮرت اﻣ ﺎن ﺬﯾ ﺮ ﻧﺒﻮدن ﺳﺎﯾﺮ روشﻫﺎی ﻏ ﺷ ﻤ ﺎ ، اﺳﺘﻔﺎدە از ﺳﻢﻫﺎی ﺷ ﻤ ﺎ ﺟﺬ ﻪ ﺻﻮرت ﻣﺤﻠﻮل ﺎ روی ﺑﺮ گ ﻧ ﺑﺮای ﻣ ﺎرزە ﻪ ﻋﻨﻮان ً آﺧ ﻦ راە ﺎر ﺗﻮﺻ ﻪ ﺷ ﺪ . اﻟﺒﺘﻪ ﻻزم ﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﮏ روش ﻪ ﺗﻦﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮ ﺑ ﻤﺎری را ﻣ ﺎر ﻧﮑﺮدە و ﺎ ﻧ ﺠﻪ ﻣﻄﻠﻮ ﻧ ﺪ ا رد. ﻪ ﻫﻤ دﻟ ﻞ ﺑ ﻦ ﺗﻮﺻ ﻪ اﺳﺘﻔﺎدە از ﭼﻨﺪﯾﻦ روش ﻣ ﺎرزە ﻪ ﺻﻮرت ﺗﻠﻔ اﺳﺖ. ﻣﻨﺎﺑﻊ References 1. Abbasi M and Aliabadi F (2009) The List of Fungi Reported in Proceedings of 12th to 18th Iranian Plant Protection Congress. Elm and Honar Publication, Tehran. 2. Adesemoye TO, Wegulo SN and Klein RN (2015) Common root rot and Fusarium foot rot of wheat. Available online at: http://extensionpublications.unl.edu/ assets/ pdf/g1998.pdf 3. Ahmadpour A, Donyaadust Chelaan M, Heydarian Z and Javan-Nikkhah M (2011) New species of Bipolaris and Curvularia on grass species in Iran. Rostaniha 12:39- 49. 4. Alcorn JL (1988) The taxonomy of "Helminthosporium" species. Annual Review of Phytopathology 26:37-56. 5. Amarloo A, Ruhaani H and Mehdikhaani-Moghadam E (2012) Identification of basic stem rot and root rot fungi on wheat in Khorasan. Iranian Journal of Plant Protection 25:332-340. 6. Azami-sardooei Z, Fekrat F and Ghalavand F (2017) A review on the application of Benzothiadiazol in plant diseases management. Plant pathology science 6(2):33-42 (In Persian). Azzaz NA, Elsherbiny EA and El-Khateeb AY (2018) Chemical composition and fungicidal effects of Ocimum basilicum essential oil on Bipolaris and Cochliobolus species. Journal Agriculture Science Technology 18:1143-1152. 7. Bais HP, Fall R and Vivanco JM (2004) Biocontrol of Bacillus subtilis against infection of arabidopsis roots by Pseudomonas syringae is facilitated by biofilm formation and surfactin production. Plant Physiology 134:307-319. 8. Burrows M (2013) Guide to common root and crown diseases of cereal crops in Montana. Available online at: http://plantpath.msuextension.org/pdfs/crown-root.pdf 9. Chowdhury S, Singh K, Kumar J, Deepshikha KS, Vaish S, Chand R ... and Karwasra S (2015) Evaluation of sources of resistance to leaf blight (Bipolaris sorokiniana and Alternaria triticina) in wheat (Triticum aestivum) and Triticale. Indian Phytopathology 68:221-222. 10. Dal Bello GM, Sisterna MN and Monaco CI (2003) Antagonistic effect of soil rhizosphere microorganisms on Bipolaris sorokiniana, the causal agent of wheat seedling blight. International Journal of Pest Management 49:313-317. 11. Dehghan M, Ebrahim Nejad Sh and Barari H (2015) Identification of causing pathogens and associate of wheat root and crown rots in Gorgan region. Plant pathology 7:73-82. (In Persian with English Abstract).
۶۵ ﻣﺪﯾ ﺖ ﺗﻠﻔ ﺑ ﻤ ﺎ ریﻫﺎی ﻧﺎ از ﻗﺎرچﻫﺎی ﮔﻨﺪﻣ ﺎنزی ﻓﮑﺮیﮐ ﻦ و ﻣﺴﺘﻮ زادە ﻗﻠﻤﻔﺮﺳﺎ Plant Pathology Science Yasouj University & RICeST (Iran) Vol. 8(2), 2019
12. Dennis C and Webster J (1971) Antagonistic properties of species-groups of Trichoderma: III. Hyphal interaction. Transactions of the British Mycological Society 57:363-369. 13. Desmond OJ, Manners JM, Schenk PM, Maclean DJ and Kazan K (2008) Gene expression analysis of the wheat response to infection by Fusarium pseudograminearum. Physiological and Molecular Plant Pathology 73:40-47. 14. Ellis MB (1971) Dematiaceous Hyphomycetes. England: Commonwealth Mycological Institute. 15. Ershad D (2009) Fungi of Iran. 3rd ed. Iranian Research Institute of Plant Protection, Tehran, Iran. (In Persian). 16. Etebarian H and Mohammadifar M (2007) Evaluation of some Trichoderma isolates for biological control of crown and root rot of wheat caused by Bipolaris spicifera (Bainier) Subram. Seed and Seedlings 32:343-356. (In Persian with English Abstract). 17. FAOSTAT (2017) FAO statistics Division 2016. Online: http://faostat.fao.org /en/data/QC. 18. Fernandez MR and Conner RL (2011a) Root and crown rot of wheat. Prairie Soils and Crops 4:151-157. 19. Fernandez MR and Conner RL (2011b) Black point and smudge in wheat. Prairie Soils and Crops 4:158-164. 20. Fiddaman PJ and Rossall S (1994) Effect of substrate on the production of antifungal volatiles from Bacillus subtilis. Journal of Applied Bacteriology 76:395- 405. 21. Gozari M, Mohamaizadeh M, Gozari M and Rafati M (2018) Isolation, identification and evaluation of the Actinobacteria derived from wheat farms to perform for biological control of fungal diseases. Journal of Invironmental Science and Technology 20:11-25. (In Persian with English Abstract). 22. Hashemi Alizadeh S.K, Roohani H and Tarighi S (2013) Evaluation of Mutual effect of Mycorhizal fungi Pseudomonas fluorescens and Glomus fluorescens in biological control of common root rot of wheat by Bipolaris sorokiniana. Plant Protection 27:142-148. (In Persian with English Abstract). 23. Hernández-Restrepo M, Madrid H, Tan YP, da Cunha KC, Gene J, Guarro J and Crous PW (2018) Multi-locus phylogeny and taxonomy of Exserohilum. Persoonia 41:71-108. 24. Irani H. and Ershad D. 2000. Identification and prevalation of Bipolaris species the casual agents o foot and root rot of winter wheat in west Azarbaijan. Proceedings of the 14th Iranian Plant Protection Congress, Isfahan, P.221. 25. Jamil B, Hasan F, Hameed A and Ahmed S (2007) Isolation of Bacillus subtilis MH- 4 from soil and its potential of polypeptidic antibiotic production. Pakistan Journal of Pharmaceutical Sciences 20:26-31.
۶۶ دا ﺶ ﺑ ﻤﺎ ریﺷﻨﺎ ﮔ ﺎ ﺳﺎل ﻫﺸﺘﻢ، ﺟﻠﺪ ۲، ﺑ ﺎر و ﺗﺎ ﺴﺘﺎن ۱۳۹۸ Plant Pathology Science Yasouj University & RICeST (Iran) Vol.8(2), 2019
26. Khezri M (2016) Influence of some environmental and nutritional conditions on biofilm formation of probiotic Bacillus subtilis strains. Biological Control of Plant and Pest Diseases 4:157-165. (In Persian with English Abstract). 27. Khezri M (2017) Effect of biofilm by plant probiotic rhizobacteria on root colonization and growth of wheat. 6:93-102. (In Persian with English Abstract). 28. Kloepper JW, Ryu CM, Zhang SA (2004) Induced system resistance and promotion of plant growth by Bacillus spp. Phytopathology 94:1259-1266. 29. Li QY, Xu QQ, Jiang YM, Niu JS, Xu KG and He RS (2019) The correlation between wheat black point and agronomic traits in the North China Plain. Crop Protection 119:17-23. 30. Maksimov IV, Veselova SV, Nuzhnaya, TV, Sarvarova, ER and Khairullin, RM (2015) Plant growth promoting bacteria in regulation of plant resistance to stress factors, Russian Journal Plant Physiology 62:715-726. 31. Malaker PK and Mian IH (2009) Effect of seed treatment and foliar spray with fungicides in controlling black point disease of wheat. Bangladesh Journal of Agricultural Research 34:425-434. 32. Manamgoda DS, Cai L and Bahkali AH (2011) Cochliobolus: an overview and current status of species. Fungal Diversity 51:3-42. 33. Manamgoda DS, Rossman AY, Castlebury AL, Crous PW, Madrid H, Chukeatirote E, and Hyde KD (2014) The genues Bipolaris. Studies in Mycology 79:221-288. 34. Mansouri B, Ravanloo A, Noor Allahi Kh, Azarbakht N, Jafari H and Ghalandar M (2001) Common root and stem rot of wheat in west Azarbaijan, Ilam, Lorestan, Zanjan and Markazi provinces. Proceeding of the 15th Iranian Plant Protection Congress, Kermanshah, Iran. 35. Mansouri B (2012) Common root and stem rot and control management in wheat farms in Iran. Available online at https://www.agrilib.ir/book_3597.pdf 36. Mathre DE, Johnston RH and Grey WE (2003) Diagnosis of common root rot of wheat and barley. Plant Health Progress 4:11. 37. Matusinsky P, Frei P, Mikolasova R, Svacinova I, Tvaruzek L and Spitzer T (2010) Species-specific detection of Bipolaris sorokiniana from wheat and barley tissues. Crop Protection 29:1325-1330. 38. Mehraabi R, Toraabi M, Rajabpour M, Karami N, Hasani A and Ebraahimi A (2015) Molecular identification of Cochliobolus sativus, the causal agent of wheat spot blotch disease, using its sequencing and its phylogenetic relationships with other Cochliobolus species. Seed and Plant Improvement Journal 2:399-417. 39. Minaeva O M, Akimova E E, Tereshchenko N N, Zyubanova TI, Apenysheva M V, and Kravets A V (2018) Effect of Pseudomonas Bacteria on Peroxidase Activity in Wheat Plants when Infected with Bipolaris sorokiniana. Russian Journal of Plant Physiology 65:717-725. 40. Minaeva OM and Akimova EE (2013) Effectiveness of applying bacteria Pseudomonas sp., strain B-6798, for anti-phytopathogenic protection of crops in Western Siberia, Vestn. Tomsk Gos. Universal, Biology 3:19–37.
۶۷ ﻣﺪﯾ ﺖ ﺗﻠﻔ ﺑ ﻤ ﺎ ریﻫﺎی ﻧﺎ از ﻗﺎرچﻫﺎی ﮔﻨﺪﻣ ﺎنزی ﻓﮑﺮیﮐ ﻦ و ﻣﺴﺘﻮ زادە ﻗﻠﻤﻔﺮﺳﺎ Plant Pathology Science Yasouj University & RICeST (Iran) Vol. 8(2), 2019
41. Mirabolfathy M and Ershad D (2006) Bipolaris, Curvularia, Drechslera and Exserohilum diseases of turfgrass in Iran. Iranian Journal of Plant Pathology 42:83- 85. 42. Mohammadi K, Rahimian H, Etebarian H.N and Ghalandar M (2005) Biological Control of Common Root Rot of Wheat by Antagonistic Bacteria Isolated from Wheat Rhizosphere. Iranian Journal of Plant Pathology 41:383-402. (In Persian with English Abstract). 43. Mohammadipour M and Ershad DD (2002) Identification of Bipolaris species the causal agent of root and foot rot of wheat in east Azarbaijan. Proceedings of the 15th Iranian Plant Protection Congress, Kermanshah, Iran. (In Persian with English Abstract). 44. Moore K, Manning B, Simpfendorfer S and Verrell A (2005) Root and crown diseases of wheat and barley in Northern NSW. Available online at: https://www.dpi.nsw. gov.au/__data/assets/pdf_file/0019/159031/root-crown-rot- diseases.pdf. 45. Morikawa M (2006) Beneficial biofilm formation by industrial bacteria Bacillus subtilis and related species. Journal of Bioscience and Bioengineering 101:1-8. 46. Oeurn S, Jitjak W and Sanoamuang N (2015) Fungi on dragon fruit in Loei Province, Thailand and the ability of Bipolaris cactivora to cause post-harvest fruit rot. Asia-Pacific Journal of Science and Technology 20:405-418. 47. Oglesby-Sherrouse AG, Djapgne L, Nguyen AT, Vasil A and Vasil ML (2014) The complex interplay of iron, biofilm formation, and mucoidy affecting antimicrobial resistance of Pseudomonas aeruginosa. Pathogens and Disease 70:307-320. 48. Ongena M, Jourdan E, Adam A, Paquot M, Brans A, Joris B, Arpigny JL and Thonart P (2007) Surfactin and fengycin lipopeptides of Bacillus subtilis as elicitors of induced systemic resistance in plants. Environmental Microbiology 9:1084-1090. 49. Saaneei J, Razavi E and Okhovat M (2011) Rice brown spot disease and identification of the causal agent fungi in Golestan province. Creal Research 1:65- 74. 50. Safaei D, Okhovat M, Hajaroud Gh and Yunesi H (2008) Identification, comparison in pathogenisity and transmitance of Bipolaris sp. the factor of root rot and stem rot of wheat in Kermanshah province. Journal of Science and Technology of Agriculure and Natural Resources 12:207-214. 51. Samiei F, Javan-nikkhah M, Zamani Zadeh HR and Rafiei-Karahrudi Z (2008) Reaction of some wheat cultivars to Bipolaris sorokiniana the causal agent of common root rot. Journal of Plant Protection 22:211-219. (In Persian with English Abstract). 52. Sauer K (2003) The genomics and proteomics of biofilm formation. Genome Biology 4: 219. 53. Shamim I, Shahzad A, Anjum M and Iftikhar A (2008) Selection of in vitro technique for pathogenicity and screening of wheat cultivares agaist Bipolaris sorokiniana. Pakistan Journal of Botany 40:415-420.
۶۸ دا ﺶ ﺑ ﻤﺎ ریﺷﻨﺎ ﮔ ﺎ ﺳﺎل ﻫﺸﺘﻢ، ﺟﻠﺪ ۲، ﺑ ﺎر و ﺗﺎ ﺴﺘﺎن ۱۳۹۸ Plant Pathology Science Yasouj University & RICeST (Iran) Vol.8(2), 2019
54. Sharma-Poudyal D, Sharma RC and Duveiller E (2016) Control of Helminthosporium leaf blight of spring wheat using seed treatments and single foliar spray in Indo-Gangetic Plains of Nepal. Crop Protection 88:161-166. 55. Shoemaker RA (1959) Nomenclature of Drechslera and Bipolaris, grass parasites segregated from Helminthosporium. Canadian Journal of Botany 37:879-887. 56. Singh DP, Kumar A, Solanki IS, Singh SP, Verma J, Mahapatra S, and Dutta S (2014). Management of spot blotch of wheat caused by Bipolaris sorokiniana in wheat using fungicides. Indian Phytopathology 67:308-310. 57. Singh UB, Malviya D, Singh S, Imran M, Pathak N, Alam M, and Sharma AK (2016) Compatible salt-tolerant rhizosphere microbe-mediated induction of phenylpropanoid cascade and induced systemic responses against Bipolaris sorokiniana (Sacc.) Shoemaker causing spot blotch disease in wheat (Triticum aestivum L.). Applied Soil Ecology 108:300-306. 58. Viani A (2014) Forecasting potential distribution of spot blotch in wheat under climate change scenario in Indo-Gangetic plains. Ph.D. thesis, Plant Pathology, Indian Agricultural Research Institute, New Delhi, India. 59. Villa-Rodríguez E, Parra-Cota F, Castro-Longoria E, López-Cervantes J and Santos- Villalobos SDL (2019) Bacillus subtilis TE3: a promising biological control agent against Bipolaris sorokiniana, the causal agent of spot blotch in wheat (Triticum turgidum L. subsp. durum). Biological Control 132:135-143. 60. Zhao Y, Selvaraj JN, Xing F, Zhou L, Wang Y, Song Y, Tan X, Sun L, Sangare L, Folly YME and Liu Y (2014) Antagonistic action of Bacillus subtilis strain SG6 on Fusarium graminearum. PLoS ONE 9:e92486.
۶۹