Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich

Egzemplarz echa bezpłatny IZERSKIE Kwartalnik „Stowarzyszenia LGD PARTNERSTWO IZERSKIE” • Nr 25 (2015)

Słowo od Redaktora Możemy powiedzieć bez żadnej przesady, że to wydanie „Ech Izerskich” jest podwójnie ju- bileuszowe. Po pierwsze – jest to już 25. emisja naszej gazety. A ze względu na fakt, iż ukazuje się w rytmie kwartalnika – mamy za sobą już pełne sześć lat spotkań. Zaczynaliśmy skromnie, od 4 i 8 stron, teraz mamy regularnie co najmniej 16 stron lektury, a zdarzało się także więcej. Zaczy- naliśmy w 11 gmin, przez dłuższy czas było ich 17, a od niedawna jest już 18, bo dołączył do nas Jeżów Sudecki.

Najważniejsze jednak jest dla gazety, że jej re- daktorzy docierają wciąż do nowych środowisk, nowych twórców i rękodzielników, nowych po- mysłów, chociaż wydawałoby się, że przez sześć lat udało się nam rozmawiać już ze wszystkimi, których aktywność jest wyróżniająca. Na całe szczęście jest inaczej i przed nami zapewne zno- wu ujawnią się nowe osoby, miejsca i zdarzenia. Pogórze pełne bowiem jest ludzi „niespokoj- nych”, to znaczy twórczych, których warto po- znać. A my będziemy to ułatwiać, ku obopólnej satysfakcji. Obiecujemy też, że będziemy po- wracać w miejsca i do ludzi dawniej poznanych, żeby dopytać, co się u nich dzieje, bo to jest tak samo interesujące...

Redaktor Naczelna z Mikułowej. Superson Kingi autorstwa z piernika wydmuszki Jajka Bożena Mulik więta Wielkanocne od wieków były i są dla wszystkim symbolem początku nowej energii, nowych Śnadziei i nowych oczekiwań. Wszystkim mieszkańcom miast i wsi Pogórza Izerskiego życzymy, by Targi Turystyczne spełniły się ich marzenia, a każdy następny dzień kolejnego roku był lepszy i pełniejszy w nowe doznania. w Austrii, Zarząd LGD Partnerstwo Izerskie i pracownicy Biura Linz FerienMesse

W dniach 22-24 stycznia 2015 r. Stowarzysze- Śląska okazała się bardzo atrakcyjna i wzbudziła Izerska Osiemnastka nie LGD Partnerstwo Izerskie, na zaproszenie duże zainteresowanie. Wydziału Turystyki Urzędu Marszałkowskiego Kolejną atrakcją naszego stoiska były warsz- Województwa Dolnośląskiego wraz z Polskim taty z grawerowania kryształów. Prowadziła je Ośrodkiem Informacji Turystycznej (POIT) Huta Julia z Piechowic, która w 2014 roku zo- Jeżów Sudecki – z nami w Wiedniu, uczestniczyło w Międzynarodo- stała uznana za najlepszy produkt turystyczny wych Targach Turystycznych w Linz. Dolnego Śląska (więcej o hucie na str. 11). Jeżów Sudecki stał się niedawno osiemnastą Impreza była zorganizowana w nowoczesnym Jednak prospekty, mapy i ulotki to nie wszyst- gminą wchodzącą w skład Stowarzyszenia LGD Design Center w Linz. Podczas FerienMesse halę ko co mieliśmy w swojej ofercie promocyjnej. Partnerstwo Izerskie. Tym sposobem jesteśmy odwiedziło 15 tys. osób, które mogły skorzystać Podczas targów częstowaliśmy odwiedzających jednym z najliczniejszych partnerstw w kraju. z oferty urlopowej 170 wystawców z 21 krajów. produktami lokalnymi, które cieszyły się bar- Skupiamy gminy wyjątkowo rozmaite, od górzy- Dzięki przedstawicielowi POIT w Wiedniu, dzo dużym zainteresowaniem. Lwóweckie piwo, stych (Świeradów-Zdrój), do nizinnych (Warta Włodzimierzowi Szelongowi, nasze materia- wędliny, ciasta domowego wypieku czy pierniki Bolesławiecka, czy Zgorzelec), od uprzemysło- ły trafiły do największych biur podróży, które to tylko niektóre smakołyki, które trafiły do od- wionych do zorientowanych na turystykę i agro- organizują wyjazdy do Polski. Oferta Dolnego wiedzających. turystykę. A z jakim „wianem” przychodzi do nas Jeżów Sudecki? – Bardzo atrakcyjnym – mówią jego gospoda- rze i żeby nie poprzestać na słowach, ilustrują tę tezę konkretami. – W obszarze Jeżowa Sudeckiego mamy ka- pitalne zabytki historii, z efektownym pała- cem w Czernicy i całymi kompleksami domów przysłupowo-szachulcowych. Mamy jedyną w granicach Partnerstwa Izerskiego górę zabu- dowaną ośrodkiem narciarskim, znanym już szeroko w Polsce i będącym świetną bazą tre- ningową, nawet dla olimpijczyków. Na stokach Łysej Góry ćwiczyli przecież polscy narciarze alpejscy. Co ważne – w barwach naszego klu- bu „Aesculap”. Mamy też Górę Szybowcową, która od dziesiątków lat jest lotniskiem dla małych samolotów, szybowców i paraglajtów. dok. na str. 6 Kalendarz imprez i zdarzeń – 2015 rok – Stowarzyszenie LGD Partnerstwo Izerskie

46. 4 lipca Międzynarodowy Turniej Piłki Nożnej Lubomierz Lp. Miesiąc Tytuł Miejsce realizacji 47. 4 lipca Rodzinne Marsze na Orientację Świeradów-Zdrój 1. kwiecień V Międzynarodowego Rajdu Pieszego „3 Dni – 3 Świeradów-Zdrój 48. 4-5 lipca „Święto Pieczenicy” w Gościszowie Nowogrodziec Kraje – 3 Wędrówki” 49. 11-12 lipca X Ogólnopolskie Imieniny Henryka, Henryki Lubań 2. 1 kwietnia Wystawa fotografii Marty Niebieszczańskiej Gryfów Śląski i Henrykowa (Islandia)– Biblioteka Publiczna 50. 17 lipca Konkurs Piosenki Kolonijnej „Żabie Chóry” Świeradów-Zdrój 3. 11 kwietnia „Tryptyk Rzymki” widowisko muzyczne Leśna w wykonaniu Grupy Od Anioła Stróża 51. 17-19 lipiec Lwóweckie Lato Agatowe Lwówek Śląski z Siekierczyna w 10.rocznicę śmierci Papieża Św. 52. 18 lipca II Międzynarodowe Leśniańskie Poławianie Pereł Leśna Jana Pawła II 53. 18-19 lipca XVII IZERSKA GALA Mirsk 4. 11-12 kwietnia XVII Ogólnopolskie Marsze na Orientację Siedlęcin 54. 4-9 sierpnia Europejskie Spotkania Młodych Muzyków Świeradów– Zdrój „Puchar Wagarowicza” 55. 7-9 sierpnia Festiwal Legend w Pławnej Dolnej Pławna 5. 18 kwietnia XVIII Bieg Przełajowy „ Powitanie Wiosny ”– Gryfów Śląski 56. 15 sierpnia Otwarte Zawody Szachowe Nowogrodziec Rząsiny o Puchar Dyrektora GCKiS, Sala konferencyjna 6. 1 maja Football`owy 1 Maj – Otwarty Turniej Piłki Leśna GCKiS Nożnej o Wiosenny Puchar Orlika 57. 15 sierpnia Turniej Piłkarski „Orlików” Nowogrodziec 7. 1 maja „IX Międzynarodowy Festiwal Orkiestr Dętych” Olszyna o Puchar Burmistrza Nowogrodźca 8. 2 maja 224.rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja – Leśna 58. 14-16 sierpnia XIX Ogólnopolski Festiwal Filmów Komediowych Lubomierz uroczystość państwowa w Lubomierzu Izerska Parada Powozów 59. 15-16 sierpnia Dni Gminy Nowogrodziec 2015 Nowogrodziec 9. 3 maja Ludowa Majówka Mirsk „III Jarmark Garncarski 10. 3 maja 224.rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja – Lubomierz Wielki Garniec z Nowogrodźca uroczystość państwowa nad Kwisą” 11. 3 maja Majówka 2015 Lubań 60. 29-30 sierpnia XIX IRajd Rowerowy „Zaręba – Siekierczyn – Siekierczyn 12. 5 maja Koncert Ludowa Majówka Mirsk Frydlant” z udziałem zespołów regionu 61. 29-30 sierpnia Dożynki Gminne w Zagajniku Nowogrodziec jeleniogórskiego 62. 29 sierpnia Spływ Bobrem na trasie Nielestno – Lwówek Lwówek Śląski 13. 8 maja „Odjazdowy bibliotekarz” Nowogrodziec Śląski 14. 9 maja Otwarcie Sezonu Rowerowego w Zaclerzu Zaclerz 63. 30 sierpnia Dożynki Gminne Lubań Jarmark Henrykowski 15. 15-17 maja 30 Rajd Karkonoski Gryfów Śląski Dzień Placka 16. 16-17 maja Noc Muzeów – Koncert muzyki Siedlęcin 64. 1 września 76. Rocznica wybuchu II Wojny Światowej – Leśna Średniowiecznej, Stowarzyszenie ”Wieża uroczystość państwowa Książęca w Siedlęcinie”, 65. 5 września Wystawa koni śląskich i koników polskich Lubomierz Fundacja Zamku Chudów 66. 6 września Dożynki w Giebułtowie Mirsk 17. 17 maja Gminny Rajd Rowerowy „Siekierczyńska 40-tka” Siekierczyn 67. 6 września Dożynki w Siekierczynie Siekierczyn 18. 17 maja XXIV Memoriał Uliczny im. Michała Fludra Wleń 68. 6 września Dożynki Gminne Lwówek Śląski 19. 22 maja HORYZONTY KULTURY Wleń 69. 6 września XXXII „Piknik Cross Country” Jeżów Sudecki Dzień Pracownika Kultury i Bibliotekarza 70. 6 wrzesien „Dożynki Gminne” Olszyna 20. 21-24 maj VI edycja Międzynarodowego Festiwalu pn. Nowogrodziec 71. 12 września Czerniawa jaka Strawa – impreza kulinarna Świeradów-Zdrój „Muzyka u J.I. Schnabla” 72. 12 września Rajd Rowerowy – Pętla Powiatowa Lwówek Śląski 21. 23-24 maj „Dni Olszyny” Olszyna 73. 13 września Święto Chleba – XX edycja konkursu na Nowogrodziec 22. 24 maja Święto Ludowe – Dzień Chłopca Lubań tradycyjne wypieki chlebowe 23. 30 maja III Piesze Wędrówki Rodzinne o tytuł Rodziny Leśna 74. 25-26 września VII Dolnośląski Festiwal Dary Lasu Lwówek Śląski Roku wraz z festynem rodzinnym „Z deszczu pod 75. wrzesień Ogólnopolskie Zawody JU-JITSU Mirsk tęczę” 76. wrzesień Sulikowskie Mistrzostwa Europy w Zupie Sulików 24. 30 maja-1 Międzynarodowy Turniej Piłki Nożnej o Puchar Lwówek Śląski 77. 3 października Finał imprezy rowerowej Bike Maraton Świeradów– Zdrój czerwca Starosty Lwóweckiego 78. 10 października Święto Latawca Świeradów-Zdrój 25. 31 maja Zawody wędkarskie w kat. młodzieżowej z okazji Mirsk 79. 18 października Otwarte Szachowe Mistrzostwa Gminy Wiejski Dom Kultury Dnia Dziecka Nowogrodziec w Wykrotach 80. 23-25 Sejmik Mineralogiczny Lwówek Śląski 26. 31 maja Dzień Dziecka Siekierczyn października 27. maj Dzień Dziecka Warta Bolesławiecka 81. 11 listopada Święto Niepodległości – uroczystość Leśna 28. maj •Plener rzeźbiarsko-malarski Świeradów– Zdrój 82. 22 listopada XX Gminny Przegląd Dziecięcych Zespołów Siekierczyn •Festiwal Piosenki Dziecięcej Artystycznych w Zarębie, 29. maj Dzień Strażaka połączony z 70 rocznicą OSP we Platerówka 83. 16-17 grudnia Bożonarodzeniowy Nowogrodziecki Nowogrodziec Włosieniu Jarmark Ceramiczny zakończony Kolędą na 30. maj Mała Wulkaniczna Majówka Sulików Nowogrodzieckim Rynku 31. 1 czerwca Wleńlandia– Miasto Dzieci Wleń 84. 19 grudnia Lwóweckie Jasełka Uliczne, Międzynarodowy Lwówek Śląski Ale KOSMOS! Zjazd Mikołajów 32. 5-7 czerwca Kwisonalia -Błonia nad Kwisą Gryfów Śląski 85. 20 grudnia IX Jarmark Adwentowy Wleń 33. 7 czerwca „Kamieniołomy w gminie Siekierczyn – Siekierczyn 86. 20 grudnia Gminny Konkurs Dekoracji Bożonarodzeniowych Lwówek Śląski tajemnice i zagadki” Zespół Pałacowo-Parkowy w Lubomierzu w Zarębie 34. 12 czerwca IX Gminny Festiwal Piosenki Dziecięcej Wleń „ Zakręcona Nutka” 35. 13 czerwca Przegląd zespołów okazjonalnych Lubań W Zawidowie niezwykłą energią. Kolorowe ściany, miękki dy- 36. 13 czerwca Rajd Rowerowy Doliną Bobru Lwówek Śląski wan, wygodne pufy, ładne mebelki – wszystko to 37. 14 czerwca Przegląd Zespołów i Kapel Okazjonalnych , Lubań służy uczniom, aby komfortowo spędzali w szko- Henryków Lubański le czas przed i po lekcjach. W sali wydzielony zo- Najładniejsza stał także kącik do cichej nauki, odrabiania zadań 38. 20 czerwca V Festiwal Współczesnej Kultury Ludowej Leśna domowych, miejsce do zabaw dowolnych, wg „Swojskie Granie i Śpiewanie” zainteresowań oraz wspólnych – prowadzonych 39. 20 czerwca Średniowieczny Jarmark Gołębiarki Wleń w całej w szkole przez wychowawców. 40. 21 czerwca Bieg Uliczny „Nowogrodziecka 10-tka” Nowogrodziec Świetlica szkolna, bo o niej mowa, to najład- W drugiej, bardziej przestrzennej sali, dzieci niejsza sala w całej szkole – mówią najmłodsi mogą się bawić, grać i uczestniczyć w zajęciach 41. 27 czerwca Festyn „Dzień Sąsiada” w Radoniowie Radoniów uczniowie zawidowskiej Szkoły Podstawowej. ruchowych. Do dyspozycji mają basen z piłecz- Jest kolorowa, jasna i nowoczesna. Świetlica tęt- kami, gumowe klocki, minitrampolinę i kosze 42. 28 czerwca Mistrzostwa Dolnego Śląska MTB o „Puchar Św. Gryfów Śląski ni życiem od momentu, gdy w sali pojawiły się z zabawkami. Anny z Proszówki”. nowe mebelki, sprzęt do rekreacji, pomoce na- Na wygodzie i atrakcyjności zyskały także dwie 43. 28 czerwca Wyścig Kolarski MTB o puchar św. Anny Proszówka ukowe i zabawowe. klasy, w której uczą się sześciolatki. Nowoczesne z Proszówki, trasa: Gryfów-Brzeziniec-Proszówka Na świetlicę szkolną zaadaptowano dwa po- zestawy mebli, stoliki i krzesełka dostosowane do ok.12km mieszczenia na parterze w starszej części budyn- wieku dzieci, kolorowe dywany, miękkie pufy, sza- start: 28.06.2015r. (niedziela) godz. 8:00 plac ku. W pierwszej sali odbywają się warsztaty kre- feczki uczniowskie. W jednej z klas jest też ekran przy SP w Gryfowie ul. Uczniowska 17 atywne, w drugiej zajęcia ruchowe. Świetlica do projekcyjny. W każdej klasie pomoce dydaktycz- 44. czerwiec Berliner CUP Świeradów-Zdrój zajęć plastyczno – technicznych przyciąga dzieci ne, które naukę przyjemnie łączą z zabawą. 45. czerwiec Festyn Rodzinny Platerówka Kwartalnik • ECHA IZERSKIE • „STOWARZYSZENIE LGD PARTNERSTWO IZERSKIE” • Nr 25 (2015)

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich 3 Jeśli tylko naprawdę chce, jak w Nagórzu, to... Do tej grupy należała też Kolej Doliny Bobru (Kolej Lwówecka), której butelka zachowała się w zbiorach Zofii Fryst. Romuald nad kruche (choć z grubego szkła) butelki przedkłada inne pasje. Elementy rynsz- Mały może więcej tunku, oznaczenia rangi i stopnia żołnierzy, Odcisk stempla ozdobne broszki oficerskie, wysadzane czer- Ta wieś z pewnością nie imponuje liczbą go – mówi Zofia. – Romuald zbiera przedmio- wonymi granatami i inne militarne pamiątki mieszkańców. W spisach figuruje dokładnie 39 ty opowiadające o historii regionu i życiu jego minionych epok. – Mam też w kolekcji – mówi osób, ale w rzeczywistości kilkorga dawno tu nie mieszkańców, a ja – całkiem przypadkowo – ... – okaz dość niezwykły, bo stempel i odcisk widziano, więc ilu tu mieszka naprawdę – trud- butelki, szczególnie z lokalnych browarów. Są w srebrze pieczęci, której mógł używać tylko... no powiedzieć. Gdyby jednak postrzegać status prześliczne i opisują historię tych ziem w taki kawaler Orderu Podwiązki. Zapewne jeden przez pryzmat istniejących szans i podejmowa- absolutnie niekonwencjonalny sposób. Zresztą z nich służył w pruskiej armii, a jako wyjątkowo nej aktywności, to Nagórze wygrywa w cuglach – nie tylko historię tutejszych browarów, ale też wysoko urodzony (bo tych orderów przecież larne, bo potrawy z nich były posilne i niedro- z miejscowościami większymi o kilkanaście ilustrują technologię produkcji butelek, syste- nie otrzymywało pospólstwo, choćby najbar- gie. Zdecydowałam przygotować specjalną zupę razy. my ich zamykania, itp. Niektóre okazy osiągają dziej bohaterskie), służył w najbliższym oto- z ziemniakami, której receptura nawiązywałaby – Te szanse daje i historia, i współczesność – ceny do kilkuset złotych i więcej. Inne można czeniu Fryderyka. Te drobiazgi też czekają na wprost do przeszłości tych niebogatych przecież mówią Zofia i Romuald Fryst. – Można szukać znaleźć nawet na... starych śmietnikach. Są swój czas, ale już dziś mogą stanowić kanwę wsi. Postawiłam na... serwatkę, lekceważoną jako inspiracji w tym, co tu się działo 200 – 300 lat w moich zbiorach butelki po piwie zamykane barwnych opowieści o potyczkach Prusaków „mleczny odpad”, a bardzo cenną. I – jak ostat- temu, ale i w teraźniejszości, bo ona jest równie zwyczajnym korkiem, albo też korkiem cera- z wrogami. nio wykazały badania naukowe – wartościową bogata, tylko – na szczęście – inaczej. micznym z gumową podkładką, z różnym sys- Wiadomo, że pruski król Fryderyk, zwany – bowiem leczy nadciśnienie, wzmacnia błony Na szczęście, bowiem Nagórze i okolice by- temem zapięć. Dopiero od niedawna przecież Wielkim stacjonował tu dokładnie co najmniej żołądka, działa antybakteryjnie, nawet pomaga wały przez wiele lat miejscem, w którym stacjo- istnieją butelki zamykane kapslem. Birofilisty- jednego dnia – 10 lipca 1759 roku. W jakim cukrzykom. Powstała „polewka nagórzańska”, nowały wojska, po których zostały liczne ślady. ka (bo hobby dotyczące zbierania „piwnych” domostwie miał kwaterę? Czy tu jeszcze kiedyś na serwatce z ziemniakami i mam nadzieję, że Tu bywał jeden z najbardziej agresywnych wład- pamiątek ma już swoją nazwę), jest pasją wielu wrócił? Może i na te pytania znajdzie się odpo- stanie się naszym znakiem. ców Europy, król Fryderyk pruski, ze swoimi ludzi. Dla mnie urzekające w starych piwnych wiedź. Początki są imponujące. Wprawdzie nie było butelkach jest dbałość o to, by nosiły wytopio- – Ale sprawa muzealnych ekspozycji, to tylko jeszcze żadnego Festiwalu Serwatki, ale zupa ną w szkle nazwę browaru, część naszych planów – mówi Zofia Fryst, która „serwatkowa” zaistniała już szeroko, m.in. nazwisko właściciela, nazwę w programach telewizji ogólnopolskiej, które miejscowości... Poza ety- zaczynały się słowami „Na szlaku dragonów, kietami papierowymi, które w świątecznym klimacie, dziś serwatki odsłonę z oczywistych powodów nie nową poznacie”. W trakcie jednaj z imprez Part- przetrwały, był nanoszony nerstwa Izerskiego” polewka zdobyła nagrodę grawerunek. A i same butel- w wyjątkowo ostrej konkurencji, bo przecież i gołąbki krużewnickie, i świnka po zaciszańsku Oficerska ki „spiekane” były z dwóch i gęś ze Spytkowa... broszka połówek. Niekiedy w korpus butelki wtapiano też frag- – Chcielibyśmy – mówią oboje – żeby nasz ment z napisami, pozostają dom stawał się nie tylko miejscem popasu dla dragonami, a jego artyleria obsadziła najwyższe po tych operacjach wciąż ludzi i koni na „Szlaku Dragonów Pruskich”, okoliczne wzgórza... widoczne na szkle „szwy”. bo wędrujący końmi już to miejsce znają. Te- – Historii nie zmienimy, ale możemy ją „za- A skoro właśnie u nas, we matyczne ekspozycje muzealne stanowią ofertę prząc” do naszych działań – mówią Zofia i Ro- Lwówku Śląskim istnieje dla kolejnej grupy ludzi ciekawych świata, który muald – więc szlakami, które dawniej przemie- wciąż pracujący browar, to minął. A dla innych – szczególnie dla młodzieży rzali żołnierze poprowadziliśmy odcinek bardzo ten fakt wręcz zobowiązuje szkolnej – dom będzie stanowił miejsce ekspe- atrakcyjnego „Szlaku Dragonów Konnych” do takich zainteresowań. Są rymentów kulinarnych, w trakcie których trzeba i zorganizowaliśmy – stanicę – projekt LGD i narzędzia rolnicze, ciesiel- będzie przygotować ciasto, upiec pizze, a może Partnerstwo Izerskie oraz popas przy naszym skie. Widać po niektórych i z czasem – chleb (mamy też piec przewoźny, domu. Dom też jest pamiątką niemalże tamtych siekierkach, że były na tyle więc jesteśmy piekarzami mobilnymi) i poznać lat, bo na jednej z belek znaleźliśmy datę „1769” cenne, iż właściciele wybijali las. Kiedy przyjmujemy szkolną młodzież, bo to i inicjały – właściciela, czy może majstra, który na nich swoje inicjały. Widać już się zaczyna, jesteśmy czasami zaskakiwani ten dom budował. też, że o ile obuch był trwały, ich wizją świata, nieprzystającą do rzeczywisto- Każdy, kto chociaż trochę interesuje się bu- to ostrze było niekiedy „do- ści. Gimnazjaliści z Warszawy po raz pierwszy downictwem na tych ziemiach powinien przy- kuwane” przez kowala, sta- w życiu zobaczyli krowy o ...brązowym umasz- jechać do Nagórza i pobliskich Płóczek. Nigdzie nowiąc coś w rodzaju części czeniu. Do tej pory byli przekonani, że istnieją indziej nie znajdzie tak wielkiego nagromadze- wymiennej. Nikt nie wyrzu- krowy tylko w biało-czarne łaty. Szczęśliwie nie nia domów szachulcowych i przysłupowo-sza- cał siekiery tylko dlatego, że wierzyli w rasę „milka” i niebieskie. Młodzież nie chulcowych. Fakt, że one nie przetrwały w tak się stępiła – ona miała swoje, zna różnicy w oznaczeniach szlaków pieszych, dobrych stanie, jak najbardziej znane bogatyń- długie życie. konnych, rowerowych, nie wspominając już skie, ale prawdą jest też, że nikt ich nie zepsuł Remontując dom mam o gatunkach drzew, roślinach chronionych, itp. nieprzemyślanymi „remontami”. Są więc do- wciąż na myśli przygotowa- Mamy nadzieję stworzyć przy naszym domu – kładnie takie, jak je zbudowano. Stara karczma, nie przestrzeni, by te zbiory we współpracy i za zgodą Nadleśnictwa – ścież- w które potem była sołtysówka, stara kuźnia, wyeksponować, opisać.... kę edukacyjną, dzięki której uczniowie będą bez piekarnia... – wciąż czekają na swoich odkryw- Swego czasu butelka była trudu odróżniać popularne gatunki roślin. Zo- Chlebowy piec z Nagórza ców. Jedne już mają dbałych właścicieli, inne ważnym – dziś powiedzie- baczą więc m.in. imponującej wielkości kłokocz- dopiero będą miały libyśmy „gadżetem” – ele- kę południową, chronioną, nazywaną też niekie- Zofia Fryst, jeszcze kilka lat temu poznanian- mentem promocji i reklamy dy „drzewkiem różańcowym”, i in. Chcemy, by ka z samego centrum stolicy Wielkopolski, nie konkretnych firm. Na tyle istotnym, że każda znana jest obecnie z talentów... piekarniczych. proces przekazywania wiedzy nie był mentorski, wyobraża sobie już, że mogłaby tam wrócić na licząca się firma miała swoją rozlewnię napojów Chleby z Nagórza są wypiekami, które z regu- a naturalny. Żeby jedna wiadomość uruchamiała stałe. – Ten dom, położony na skraju Nagórza, i swoje, ozdobione szklanym reliefem, butelki. ły. Jako pierwsze i bez śladu znikają w trakcie naturalną ciekawość kolejnej, żebyśmy płynnie które w ogóle położone jest na skraju obsza- jarmarków w Kromnowie. „Chleb z Nagórza” przechodzili od historii do przyrody, a od niej rów zamieszkałych – wspomina – zobaczyłam to już marka sama w sobie. Szkoda, że ci, któ- – do kulinariów, bo przecież tak „podawana” dopiero wtedy, kiedy mąż już zdecydował, że rzy są jego fanami nie mają z reguły okazji, by wiedza trzyma się długo, zdecydowanie dłużej, go kupujemy. Nie ukrywam, że zamarłam, gdy obejrzeć piec, w jakim powstaje. Dla nich (i dla niż „książkowa”. zobaczyłem tę ruinę, zapadającą się w podma- wszystkich, którzy dopiero skosztują kiedyś Tym bardziej, że nie zawsze w tym domu kający grunt. Dziś z kolei nie wyobrażam sobie, tego chleba – publikujemy zdjęcie nagórzań- działają urządzenia bez których młodzi ludzie że mogłabym wrócić do Poznania. Po pół roku skiego pieca (powyżej). nie wyobrażają sobie życia. Kiedy rwie się in- mieszkania tutaj pojechaliśmy odwiedzić rodzi- – Nie chcę się skupiać tylko na chlebie – ternet, to umierają tablety, smartfony, palmtopy, nę w Poznaniu, z taką trzy-czterodniową wizytą. mówi Z. Fryst. – Pomyślałam, że najlepiej itp. I łatwiej uwierzyć, że to jest dom, gdzie – je- Wróciłam do Nagórza po kilkunastu godzinach, jest promować miejscowość przez oryginalne śli spadnie naraz wiele śniegu – w nim jest się znużona miastem, które przecież skądinąd da- menu, ale musi ono nawiązywać do lokalno- skazanym na siebie i na rozmowę ze sobą przez rzę wciąż wielkim sentymentem. ści w najlepszym znaczeniu tego słowa. A krą- kilka dni. To jest dla wielu przeżycie absolutnie Swój dom odbudowują powolutku, dbając ży przypowieść, że Fryderyk chciał możliwie ekstremalne. o to, by nic, co przetrwało nie zostało zmienio- szybko wprowadzić do powszechnej uprawy ne tylko ”dla nowoczesności”. Jeśli powstaje coś ziemniaki. Obawiał się jednak, że ta nowinka nowego, co niezbędne, to najczęściej z użyciem się nie przyjmie u miejscowych rolników. Po- materiałów przypisanych tej wsi, jak choćby pie- stanowił więc zastosować fortel. Rozkazał obsa- ce, budowane przez Romualda, a używane do dzić ziemniakami rozległe pola i wystawić przy pieczenia chleba przez Zofię. Stawiał je ze sta- nich straż, która pozornie miała strzec, by nikt rych kafli, kupowanych od gospodarzy, którym tych ziemniaków z pola nie kradł. Strażnicy zaś z różnych powodów są już niepotrzebne. Powoli otrzymali poufne polecenie, że mają wprawdzie wypełniane są ściany, znajomi od czasu do czasu udawać, że pilnują, jednak „nie widzieć”, gdyby przynoszą rozmaite stare drobiazgi, które w ich chłopi rozkradali sadzonki. Podstęp okazał się domach wyglądałyby dziwacznie, jak nie z tej skuteczny. Chłopi uznali, że skoro pola są tak bajki, a tu wpisują się we wnętrze starej chaty, strzeżone, to sadzonki są cenne, więc starali się jakby stąd właśnie pochodziły. „podebrać” ich możliwie wiele. Uprawy ziem- Stare siekiery – nowe eksponaty do przyszłego – Każdego z nas dwojga fascynuje coś inne- niaków w kilka lat stały się nadzwyczaj popu- Butelka to też zabytek muzeum Kwartalnik • ECHA IZERSKIE • „STOWARZYSZENIE LGD PARTNERSTWO IZERSKIE” • Nr 25 (2015)

Europejski Fundusz Rolny na rzecz 4 Rozwoju Obszarów Wiejskich Ćwierć wieku w gminie Demokracja nie daje nigdy i nikomu żad- zł/m sześc. Jest niewielka, ok. 400 tys. zł dopłata nych gwarancji. Nieduże relatywnie środowiska z budżetu gminy, ale to też są poniekąd pienią- Rekordzista z Warty Bolesławieckiej wiejskie są jednak na tyle transparentne, że każ- dze mieszkańców. Nie mamy, w odróżnieniu od dy wie, czy wójt jest uprzejmy i prawdomówny, Mirosław Haniszewski. Wójt Gminy Warta większości, opłaty abonamentowej, w konse- jak chcieli, wybrali kogo trzeba”. Inna sprawa, czy tego co ma dorobił się własnym wysiłkiem, Bolesławiecka od 11 czerwca 1990 roku, wcze- kwencji nasze stawki za wodę są najniższe na że procedury wyborcze po 1989 r. też nie wszyst- czy potrafi (i chce) rozmawiać z ludźmi, czy – śniej – od 1. października 1989 r. – jej naczel- Dolnym Śląsku. kim i nie w każdym przypadku odpowiadały, co odwrotnie – jest arogantem i krętaczem, nieza- nik. Po rezygnacji Kazimierza Janika z funkcji skwitował swoim słynnym powiedzeniem sam sługującym na życzliwość. wójta Gminy Zgorzelec do M. Haniszewskiego Niedaleko szukać – w gminie Stara Kamienica Lech Wałęsa, mówiąc: „Miała być demokra- – Mam w urzędzie gminy dobry zespół pra- należy rekord czasu pełnienia tej funkcji w sa- opłata za 1 m sześc. wody i ścieków to 61.63 zł cja, a tu każdy głosuje, jak chce”. Kluczem do cowników z doświadczonymi liderami – mówi morządach na Pogórzu Izerskim – niemal 25 (netto!), więc z VAT to opłata ponad 83 zł... rozumienia demokracji są słowa brytyjskiego M. Haniszewski. – W grupie tych liderów są lat... Na całym Dolnym Śląsku też niewielu jest A w gminach podgórskich (Kowary, Podgórzyn, premiera, Winstona Churchilla, który ocenił, kluczowi dla Gminy pracownicy, w tym Skarb- takich, którzy mogą z nim konkurować. Mysłakowice kwoty opłat netto sięgają ponad iż „Demokracja jest najgorszym systemem, nik i Sekretarz o stażu wręcz dłuższym, niż mój. – Czy to nie zaczyna być nudne? – zapytali- 23 – 25 zł, w Platerówce – 28,42 zł (netto). ale nikt lepszego nie wymyślił”. Churchill wie- Udało się w Urzędzie wdrożyć takie standardy śmy wprost. dział, co mówi – był premierem rządu Wielkiej postępowania, że w każdym możliwym przy- – Zdecydowanie nie – powiedział M. Hani- Brytanii w najstraszniejszym okresie II wojny padku sprawa wnoszona przez naszych inte- Opłaty za odbiór śmieci są już trudniej po- szewski. – To prawda, że mechanizmy tworze- światowej. Uznawano go za świetnego stratega, resantów jest rozwiązywana szybko, czasami równywalne, bo gminy stosują rozmaite taryfy, nia najważniejszych dokumentów w rodzaju którego talenty przywódcze, determinacja i siła udaje się, że „od ręki”. Nikt nie wymachuje ko- od osoby, od rodzin, od powierzchni mieszkań, budżetu są powtarzalne, ale... Każdego roku te woli przyczyniły się do przełamania naporu hi- deksem postępowania administracyjnego i nie itp. W Warcie też są niskie, a różne rodziny dla budżety wypełniane są przecież inną treścią. tlerowców i zwycięstwa w tej wojnie, ale... Tuż argumentuje, że „mamy na to miesiąc”. Urząd wspólnego interesu składają łączne deklaracje, Gmina się rozwija, więc rosną możliwości reali- po wojnie przegrał pierwsze wybory. Musiał zre- nie jest to po, by wykorzystywać swoje moż- więc wychodzi niekiedy, że są rodziny mające zacji kolejnych inwestycji. Rosną też możliwo- zygnować z rządów. Wrócił dopiero po 6 latach. liwości prawne przeciągając procedury, a od ... 18 – 20 osób, w których wysokość stawki „na ści spełniania – także rosnących – oczekiwań A jednak...Długo po jego śmierci, w plebiscycie przyspieszania procedur. Jeśli jest potrzebny osobę” sięga z górą 3 zł. mieszkańców. Mam więcej doświadczenia, co ogłoszonym przez BBC w 2002 r. uznano go za mój podpis na decyzji, to moje drzwi są zawsze – To wszystko jest możliwe tylko dlatego, pozwala korygować niedoskonałości w kolej- ”najwybitniejszego Brytyjczyka wszechczasów”. dla pracowników – dosłownie i w przenośni – że Warta ma niezwykłe bogactwo – mówi M. nych okresach, ale też znajdować nowe szanse Choćby z tych przykładów widać, że majstro- otwarte. Po co zbierać pocztę na biurku, kiedy Haniszewski. – zalegają tu rudy miedzi, srebra, na pozyskiwanie środków dla gminy, których wanie przy procedurach demokratycznych jest można dać człowiekowi odpowiedź na piśmie wapień, margiel, anhydryt, piaskowce... Osad- – gdybym był nowicjuszem – nawet bym się szalenie ryzykowne i lepiej demokrację zostawić do ręki? Oczywiście – mam pełną świadomość, nicy, którzy tu przyjechali po wojnie nawet nie nie domyślał. Dłuższe, niż przeciętne pełnienie samej demokracji. że takie postępowanie jest możliwe w małych zawsze zdawali sobie sprawę, że trafiła się im funkcji przez wójta czy burmistrza niesie też gminach. W dużych samorządach sparaliżo- sielanka. Po wojnie funkcjonowało też pojęcie pewne korzyści dla mieszkańców. Tacy wójto- – Jakie warunki trzeba spełnić, by mieć sa- wałoby to pracę urzędu. Każdy samorząd ma „chłoporobotnika”, to znaczy kogoś, kto praco- wie są przewidywalni i stabilni w swoich dzia- tysfakcję z kolejnych zwycięstw w kolejnych swoją specyfikę i my z tego – w interesie miesz- wał w przemyśle (choćby wydobywczym), a po łaniach, znają głębiej realia gmin, więc nie trze- wyborach? kańców – korzystamy. południu – w swoim gospodarstwie. Etat da- ba im wyjaśniać wielu spraw. I – jeśli wójtowie – O to lepiej pytać wyborców. To oni najle- Wójt M. Haniszewski nie ukrywa, że w pra- wał stabilność, gospodarka pozwalała obniżyć czy burmistrzowie są odpowiedzialni za swoje piej wiedzą dlaczego i na kogoś głosują. Albo cy – każdej pracy – liczy się też element szczę- koszty bytu. To wszystko oznaczało, że pojęcie deklaracje – to wtedy harmonogramy inwesty- nie głosują. Ja sam mogę powiedzieć tylko tyle, ścia. Podstawą sukcesu jest wiedza, praktyka, „czasu wolnego” stawało się abstrakcją. Z dru- cji są przestrzegane, choćby plany wykraczały że wynik każdych kolejnych wyborów jest dla wyobraźnia i doświadczenie, czasami liczą się giej jednak strony było za co remontować domy, poza jedną kadencję. mnie kolejnym zobowiązaniem do czegoś wię- też użyteczne znajomości, bo lepiej się pracuje polepszać warunki życia. Urodziłem się tutaj, – W toku tej kampanii wyborczej zgłaszano cej, niż udało się osiągnąć poprzednio. Powie- z dużymi firmami, urzędem marszałkowskim, wychowywałem w takiej rodzinie, kieruję więc sugestie, że praca wójtów, burmistrzów i pre- rzenie stanowiska wójta nie jest przecież for- czy wojewódzkim, jeśli nie jest się anonimo- pracą gminy, którą znam od dziecka. Nie jestem zydentów nie powinna być dłuższa, niż dwie mą podziękowania za to, co zostało zrobione, wym wójtem, a znanym z poprzednich działań też obcy dla mieszkańców. To także się liczy. kadencje... a wyrazem oczekiwań na kolejne lata, którym partnerem, ale... – Szczęście i pieniądze też są A czego ta gmina może się spodziewać w naj- – Zgłaszali to posłowie, którzy nawet nie to oczekiwaniom muszę sprostać. To prawda, że istotne – mówi – a w samorządzie często jedno bliższym czasie? zająknęli się, że może i w Sejmie powinno już po raz trzeci nie mam kontrkandydata i wy- implikuje drugie. – Jest kilka zadań inwestycyjnych, bo one są się zasiadać tylko dwie kadencje, ale nie chcę grywam w I turze z wynikiem 86 – 89%. Ale Przykładem może być sprawa wody i kanali- najważniejsze w rozmowie o przyszłości. Po przerzucać się argumentami na tym poziomie. fakt, że nikt ze mną nie rywalizuje wcale mnie zacji – w gminie Warta Bolesławiecka, bajecznie pierwsze – poprawa dróg. Mamy je naprawdę Ostatnie wybory pokazały najlepiej, że wie- nie uspokaja. Znane są przecież przypadki, że tanich. Dlaczego? dobre, ale niektóre, budowane w latach 90-tych, le społeczności skutecznie „wyregulowało” na jedyny kandydat nie został wójtem, bo otrzymał – Około 2000 roku mieliśmy dostać pieniądze są węższe, niż dzisiejsze standardy. A wymagań własnych podwórkach długość okresu pracy mniej, niż 50% głosów. Pamiętam swoje pierw- z Unii Europejskiej na takie inwestycje – wspo- i samochodów przybywa. Trzeba je poszerzać szefów swoich administracji samorządowych. sze wybory, kiedy to wójta wybierała Rada Gmi- mina wójt M. Haniszewski. – Ale nie udało Po drugie – oświetlenie uliczne. To nie tylko Myślę, że z punktu widzenia interesów gmin ny. Było nas dwóch, drugi był wspierany przez się. W ten projekt wpisano gminę Bolesławiec sprawa remontów i unowocześniania, ale też i samych społeczności nie zawsze te „regulacje” ówczesny Komitet Obywatelski, co w tamtym i miasto Bolesławiec, ale nie Wartę. Nie ukry- przejęcia od Tauronu obowiązków konserwacji. były najbardziej racjonalne, ale przecież nastą- czasie było z reguły rozstrzygające. Rada liczyła wam – byliśmy źli. A potem wszystkie spra- Nasza praca będzie tańsza niż opłaty wnoszo- piły. I nie trzeba było do tego sejmowej ustawy. 20 osób, a ja miałem za sobą „złą przeszłość”, wy z wodą poszły jeszcze gorzej, bo – mówiąc ne za to do spółki energetycznej. A pieniądze Wydaje się, że powinniśmy być konsekwentni. przez to wtedy rozumiano pracę w charakterze w uproszczeniu – swoje kłopoty miała kopalnia, znajdą inny, dobry cel. Po trzecie – uważnie ob- Albo uznajemy, że procedury demokratyczne są I Sekretarza Komitetu Gminnego PZPR w tej skąd braliśmy wodę. Jej jakość nagle się pogor- serwujemy sprawy opieki nad dziećmi, w tym najlepszą metodą rozwiązywania takich proble- gminie w latach 1984-90. Głosowania (bo było szyła i było całkiem źle. Wynegocjowaliśmy proporcje między dziećmi w wieku szkolnym mów i nie korygujemy ich administracyjnie „z ich kilka) trwały z pięć godzin, otrzymywaliśmy z KGHM, że Kombinat udzieli nam pomocy, i przedszkolnym, bo chcemy kierować środki zewnątrz”, albo też uznajemy, że na poziomie sa- w kolejnych równo po 10 głosów. W ostatnich a my wymienimy stare rury. Dostaliśmy nieco tam, gdzie potrzeby dyktuje demografia. Mamy morządów nie ma demokracji, tylko delegowa- z tej serii zwyciężyłem 12:8... ponad 2 mln zł, dołożyliśmy od siebie niespełna duże obiekty szkolne w Tomaszowie Bolesła- nie do wypełniania obowiązków przez wyższe Mirosław Haniszewski nie jest jedynym sze- milion i za kwotę 3.000.000 zł wymieniliśmy... wieckim i w Iwinach, z kolei w Warcie Bolesła- urzędy. I tyle. A idea samorządności jest jasna. fem samorządowej administracji na Pogórzu 80 km sieci! Taka inwestycja jest z reguły prawie wieckiej dzieci jest niewiele. Bierzemy też pod Izerskim, piastującym długo swoją funkcję, dziesięciokrotnie kosztowniejsza, ale myśmy uwagę dobrą pracę niepublicznego przedszkola Na marginesie: tuż po II wojnie światowej pierw- a będącym wcześniej działaczem PZPR. Sekre- to robili przy wsparciu i Urzędu Pracy i miej- w Tomaszowie i będziemy to wszystko bilanso- sze Miejskie czy Powiatowe Rady Narodowe nie tarzami tej partii byli także w swoich gminach scowych firm (w tym kontekście przydają się wać, mając na uwadze interesy dzieci i nauczy- były wybierane. Radni, którzy w nich zasiadali, Leszek Leśko (obecnie burmistrz, wcześniej właśnie znajomości, więc wyszło taniej. Ludzie cieli. Do rozstrzygnięcia – niestety, poza nami byli delegowani to tych organów przez istnieją- wójt Olszyny oraz Olgierd Poniźnik, burmistrz płacili za przyłącza od 150 do 300 złotych, więc – pozostaje sprawa wątpliwości w kilku sferach ce wówczas partie – PPR, PPS, PSL i SD oraz Gryfowa Śląskiego trzecią kadencję, a wcześniej też nie było to uciążliwe i nikt się nie bronił gospodarki odpadami. W tym odpowiedzi na niektóre organizacje społeczne. Ten system jed- burmistrz Lubomierza. przed kanalizacją, co na wsiach bywało wów- pytanie, czy instalacje zastępcze, na czym nam nak był poddany totalnej krytyce i szybko został Okazuje się, że w relacjach społeczności lokal- czas regułą, bo „jak świat światem” wieś stała zależy będą mogły posiadać status regional- zmieniony. Później jednak listy wyborcze w ko- nych ocena konkretnego człowieka, jego postawy na szambach, które teoretycznie są bezpłatne. nych? Przesłanki nie wskazują na korzystne dla lejnych wyborach były jednak tak konstruowa- i skuteczności w pracy nie jest dyktowana moda- I skutek jest taki, że mając niskie koszty inwe- nas rozwiązania, ale niezależnie od tego będzie- ne, że przez następne wiele lat efekt wyborczy mi z Telewizji, gdzie nierzadko ocena osoby kre- stycji mamy niewielką amortyzację, więc za my o takie zabiegać, bo to są duże pieniądze, złośliwi kwitowali powiedzeniem: „Głosowali, owana jest przez jego przynależność partyjną. ścieki i wodę razem mieszkańcy płacą od 5 do 6 które mogą posłużyć dobrze potrzebom gminy. Biblioteczka Izerska Dopiero po lekturze zdajemy sobie sprawę, jak skiem. W grudniu 1944 podjęto decyzję o jego Pogórze Izerskie – zaplecze potężny był przemysł zbrojeniowy III Rzeszy, seryjnej produkcji, którą jednak zawieszono także w tej swojej części, która nigdy nie zaist- w lutym 1945, bo wojna już się nieodwołalnie II wojny światowej niała na froncie, bowiem wojenne pociski i ra- kończyła. kiety wciąż pozostawały w fazie prób i ekspery- W Miłoszowie, wedle popularnych opinii „Ostatni schron III Rzeszy”, „Tajemnica Ho- mentów, gdy kończyła się ta wojna. krążących w tym środowisku tuż po wojnie mara”, „Krytponim Liczyrzepa” już same tytuły W Miłoszowie prowadzono m.in. badania produkowano rakiety V-1 i V-2. Ale to nie była rozdziałów nowej ksiązki o Pogórzu Izerskim nad rakietami typu ziemia – powietrze „Rhe- prawda, bowiem produkowane tu pociski były zachęcają do lektury. A cała praca nosząca tytuł intochter R 1” i latającym pociskiem „Enzian”, nieco krótsze, nie miały 14 m,jak V-2, a ok. 3,7 „Tajne zakłady zbrojeniowe III Rzeszy w powie- które miały być bronią taktyczną, ale też Was- m. Taką własnie długość miała rakieta „Ezian” cie lubańskim” jest z całą pewnością atrakcją dla serfall i Hs 117 Schmetterling, które były (a (Goryczka). Czy taka właśnie jest prawda?... fanów wojennych tajemnic i skrytek. właściwie – miały być) przeznaczone do obrony Nie odpowiadamy na to pytabnie, zachęcamy Właśnie jej fragment, „Tunel za fabryką”, opi- miast i ośrodków przemysłowych. do lektury książki autorska Andrzeja Maciasz- sujący wojenną historię jednej z fabryk w Miło- „Schmetterling” (Motyl) wszedł już w głębo- czyka i Łukasza Orlickiego, bogato ilustrowanej szowie pod Leśną jest najlepszym przykładem, ką fazę prób w połowie lutego 1944 , bowiem dokumentami, mapami i nieznanymi dotąd jak można rozbudzić ciekawość czytelników testowano go w bazie Peennemuende. Kilka zdjęciami podziemi z okolic Leśnej, albo Na- opowiadaniem o takich incydentach doty- miesięcy później Luftwaffe sformowała nawet wojowa Śląskiego (Tajemnica „Homara”) i in. czących II wojny światowej, o których trudno specjalną jednostkę lotniczą, która miała zaj- Książkę w końcu 2014 r. wydano w Lubaniu znaleźć cokolwiek w innych wydawnictwach. mować się dalszymi próbami nad tym poci- Kwartalnik • ECHA IZERSKIE • „STOWARZYSZENIE LGD PARTNERSTWO IZERSKIE” • Nr 25 (2015)

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich 5 Zapachniało w Galerii Izerskiej Geopark i święty Jan Musztarda gruszkowa i syrop z lebiody

Zniknęły w mig chleby z Nagórza, kiszona wy trzeba przywyknąć, ma specyficzny smak, kapusta i ogórki, „sery Pana Marcina”... można który nie od razu akceptujemy, ale po pewnym było wprawdzie nacieszyć lebiodkowym i po- czasie nie wyobrażamy sobie, by pić „sklepowo- krzywowym syropem nieco dłużej, podobnie fsbryczne” zmiotki po herbacie z papierowych jak i pasztetem z fasoli, albo – jeśli ktoś woli, torebek. Można przyrządzać frytki z selera, albo pasztetem z wrzosówki, czy orkiszowym cia- gruszkową musztardę. A mąki? stem. W finale imprezy wszystkie wiktuały też Mąki – to cała gama możliwości. Okazuje się znikały ze stołów. bowiem, że to, co kupujemy w ekologicznych – Spotkanie, które przygotowała w naszej sklepach za tzw. duże pieniądze jako mąkę orki- Galerii organizacja wrocławska EduBazar Slow szową nie zawsze spełnia wymagania smakoszy. Food – powiedziała nam Violetta Pietrzak, kie- – Orkisz nie jest jednorodny, ma także rozmaite rująca Izerską Galerią Artystyczną – miało trzy odmiany i ciasta z mąki orkiszowej mogą zado- wymiary. Po pierwsze można było tu kupić ory- wolić najwybredniejszych, ale i mąka musi być ginalne, nigdzie niespotykane ekologiczne wy- wysokiej jakości, a nie po prostu – orkiszowa. roby. Po drugie – uczestniczyć w bezpłatnych Nie namawiamy, by nieprzygotowani do takich warsztatach kulinarnych, a po trzecie, dla bar- degustacji zachwycali się mąką... żołędziową, Kopalnia świętego Jana powstała w XVI. U cyny i kobaltu, które tu dobywano, powstały dziej zaangażowanych, w warsztatach płatnych. bo nie do wszystkiego się nadaje, ale jeśli ktoś podnóża Sępiej Góry, w Krobicy, tuż przy dro- ok. 570 mln lat temu, w wyniku rozmaitych W trakcie tych ostatnich można było nie tylko zechce skorzystać z podpowiedzi, jak i co z niej dze do wsi Kotlina (gmina Mirsk) miała jedną zjawisk geomorfologicznych. Dawni górnicy dowiedzieć się, jak przygotować potrawy z uży- przyrządzić, to gwarantujemy, że efekt przejdzie ze swoich sztolni – św. Leopolda. nie zdawali sobie sprawy z obecności radonu ciem rzadkich surowców, a nawet samemu pod- najśmielsze oczekiwania. Przy pomocy perlika i żelazka (to były daw- w sztolniach, zresztą wtedy nieprzesadnie dba- jąć taką próbę. Nasze spotkanie nie miało nic Czy można przygotować słodkie dania bez ne ręczne narzędzia górnicze, perlik – to nazwa no o zdrowie. wspólnego z wegetariańską, czy wręcz wegańską jednego kryształka cukru? Inne kluski, czyli co młotka, którym uderzano w żelazko ), kruszono dietą, można było kupić, czy skosztować także jest ukryte w mące?Co to jest ser, a co – wyrób płony kamień, by dobrać się do żyły rudy. Drą- kiełbas i wędlin, zresztą pasztet z wrzosów- seropodobny? Twarożek z olejkami. Jak przygo- żono wyrobisko, pokonując dziennie raptem... ki, gatunku owcy, też nie jest daniem jarskim. tować i do czego służy maść z korzenia światła? kilka centymetrów, czasami przyspieszając ro- Chodziło nam przede wszystkim o zwrócenie – na takie i pokrewne pytania padały precyzyjne boty rozpalaniem ognisk, które sprawiały, że uwagi na to, co mamy wokół siebie, niekoniecz- odpowiedzi, w teorii i w praktyce. Kilkunastu skała była bardziej krucha i podatna na uderze- nie w sieciowych sklepach, gdzie nie wiado- okolicznych wystawców, nie tylko lokalnych, nia. Trzeba było wielu lat i niejednego pokole- mo, co jest chemicznym estrem, a co smakiem ale też jeden Niemiec z Polski i Czech z Czech nia gwarków, by wydrążyć chodnik, siłą rzeczy prawdziwego owocu. Sama nie jestem w stanie sprzedawało, wyjaśniało i pewnie wyjechali – wąski i ciasny. A brak precyzyjnych narzędzi zrozumieć wielu ludzi, szczególnie mieszkają- zadowoleni, bo ich bagażniki były pustawe lub mierniczych i różna twardosć skały na poszcze- cych na wsi, że po sok „o smaku wiśni” idą do wręcz puste, a sami spędzili też kilka godzin gólnych odcinkach powodował, że chodnik nie „Biedronki”, czy „ABC”, zamiast po prostu zro- w dobrze rozumiejącym się towarzystwie, które biegł prosto, a kluczył. Oświetlano pole pracy bić sok z wiśni, rosnących pod oknem. dzieli się swoimi pasjami dobrego jedzenia. lampami łojowymi, później olejowymi, ale jed- Ponoć wykształcił się gatunek ludzi, nazy- ne i drugie zabierały górnikom pracujących Do niedawna te miejsca były zamknięte wających siebie „chwastożercami”. Blisko nich w ciasnych wnętrzach ożywczy tlen. A oni – i uznawane za niebezpieczne. Dziś – zadbane rezydują „chwastozbieracze”, którzy nie zawsze klęczeli, by kruszyć kolejne centymetry skały i zabezpieczone stanowią o dużej atrakcji tu- zjadają wszystkl, co zbiorą, ale ubóstwiają zbie- i na własnych plecach wynosili urobek. Rudy rystycznej tego regionu i Pogórza Izerskiego ranie i dzielą się plonem. w ogóle. Niewiele bowiem jest w Polsce miejsc, – Niemal wszędzie na terenach wiejskich ro- gdzie można z poziomu ścieżki spacerowej po śnie dzika róża – mówili nam. – Świetne są her- prostu wejść do wnętrza starej kopalni. batki i napary z kwiatów czy owoców czarnego Na zdjęciach: odrestaurowanych w tym ob- bzu, albo z jasnoty białej, podobnej do pokrzy- szarze szybów jest kilka. W okresie zimowym wy, czy wręcz z samej pokrzywy. Znakomitą sztolnie są zamknięte, od wiosny czynne, przyprawą jest bluszczyk kurdybanek, jak natka a udostępnia je Informacja Turystyczna w Mir- pietruszki... To wszystko mamy na wsiach po sku po uprzednim zgłoszeniu grupy zwiedza- prostu na wyciągnięcie ręki. jących. W notce wykorzystano ilustracje z tablic Znawcy twierdzą, że takie mody niewinnie informacyjnych zainstalowanych przy wejściu do się zaczynają, a potem wciągają swoich fanów. – jednej ze sztolni – św. Leopolda Faktem jest – mówią – że do herbaty z pokrzy-

We Wleniu ło wszystkie lęki. Poprzychodzili ludzie z mały- mi dziećmi, przynieśli jajka, mąkę, powstawały Złote Rybki ambasadorów różowe pierogi, albo zielone, z mandarynką... Jeszcze dwie – trzy dekady temu cnotą było – A jaki obraz Profesora podoba się Panu naj- Goście przynieśli właściwie wszystko, łącznie pracować możliwie długo w tym samym za- bardziej? Kultura. Nie igrzyska ze stolnicą i wałkiem. Takie zajęcia nie obcią- kładzie, a o tzw. mobilności nikt nie myślał, bo – To proste – „Inwazja Ratusza” – pada bły- żają OKSiT-u finansowo, a są atrakcyjne dla i po co? Wyjeżdżali tylko ludzie niespokojnego skawiczna odpowiedź. – I to nie tylko dlatego, że – Chciałabym, żeby ludzie przychodzący do tych, którzy biorą w nich udział. I będą konty- ducha. wisi w gabinecie... burmistrza Gryfowa... nas – mówi Anna Komsta, dyrektor Ośrodka nuowane. W maju przewidujemy „śniadania na – Czasy się zmieniły – mówi Olgierd Poniź- Rafał Strent otrzymał jedno z najwyższych Kultury we Wleniu – nie byli „odbiorcami kul- trawie”, rodzaj wykwintnego pikniku, z kocami, nik, burmistrz Gryfowa Śląskiego – i cenimy honorowych odznaczeń, jakie może otrzymać tury”, wyłącznie widzami tego, co my im pro- kapeluszami, koszykami,. We wrześniu, pewnie tych „niespokojnych”, bo mobilność oznacza artysta – „Gloria Artis”, ale też najwyższe odzna- ponujemy, ale także współtwórcami tego, co się w Rynku, gotowanie z płodów rolnych właśnie umiejętność zdobywania nowych doświadczeń. u nas dzieje. To znaczy także przejawiającymi Zanim młody człowiek osiądzie na stałe, to im czenie, jakie może zaoferować Gryfów Śląski – wówczas zebranych. Nie będziemy przygotowy- „Złotą Rybkę”. własną aktywność, mającymi swoją w tym rolę, wać potraw z krabów i innych „owoców morza”, więcej zobaczy, im więcej pozna, tym będzie którą nie tylko akceptują, ale też (przynajmniej pewniejszy w swojej pracy, nawet w niedużej Takie same ma też drugi kandydat do Klubu albo deserów z prawie plastykowymi truskaw- Ambasadorów, prof. Jerzy Nowosielski, także częściowo) samodzielnie kreują. Zbyt wysoko kami z Chin i jabłkami z Chile. Mamy lepsze miejscowości. Tym bardziej, że technologia cy- cenię naszych gości, żebym ograniczała ich tyl- frowa sprawia, że można mieszkać w Gryfowie, z branży artystycznej. Jest dziekanem wydzia- z Radomicach. Nie musimy sięgać po egzotycz- a pracować dla firmy w Londynie, czy wręcz za łu renowacji i konserwacji ASP w Warszawie, ko do schematu „my proponujemy – oni słu- ne warzywa, może lepiej skorzystać z... lebiody? oceanem. a pochodzi z Ubocza. Prof. Joanna Nowosiel- chają, oglądają”. Oczywiście – są takie segmenty Nasze gotowanie nie musi nadawać się do tele- W Gryfowie Śląskim powstał pomysł two- ska-Sobel pracuje na Uniwersytecie Wrocław- naszej pracy, ale chciałabym budzić coraz wię- wizji, powinno być ważne dla nas samych. Moż- rzenia „klubu ambasadorów” – skojarzenia skim. Jest historykiem, specjalizującym się cej inicjatywy. I powolutku to zaczyna przyno- na powiedzieć, że w takim pojmowaniu kuchni grupy ludzi, których łączy wspólny rodowód, w historii najnowszej, ale nie „z tych” Nowo- sić efekt. powracamy i do korzeni, i... – całkiem dosłow- pamięć o miejscu zamieszkania w dzieciństwie sielskich, bo wprawdzie miejscem jej urodze- Przykładem jest kuchnia, a precyzyjnie pro- nie – do korzonków. i chęć przysparzania temu miejscu dobrej sławy. nia jest Gryfów Śląski, ale rodzina mieszka gram „Wleń TO TU – rozmowy przy gotowaniu, Z drugiej strony – mieszkańcy „tego miejsca” też w Krzewiu Wielkim. Anna Kramarczyk, naj- gotowanie przy rozmowach” – rodzaj warszta- powinni tworzyć symboliczne zachęty do po- młodsza z profesorów (tytuł otrzymała z rąk tów kulinarnych, w których biorą udział całe wracania „wracania” do miejsca swego urodze- Prezydenta RP jesienią 2014 r.) jest dzieka- rodziny. – To pełny cykl – wyjaśnia animatorka Wspólnie w przyszłość nia i szerzenia o nim dobrej opinii. nem wydziału lalkarskiego Szkoły Teatralnej – przygotowujemy potrawy wymyślając menu – Z pewnością – mówi O. Poniźnik – do grupy we Wrocławiu. Aktorka, nie tylko animacji, i proponując przepisy, gotujemy, nakrywamy W Mikułowej takich osób należy prof. Rafał Strent, swego cza- ale ma za sobą kilka ról filmowych. I piąty, dr stół, a potem „biesiadujemy”. Ale nikt nikogo nie su dziekan wydziału grafiku warszawskiej ASP, Jarosław Bogacki, pracujący teraz w Opolu, poucza, dzielimy się i wiedzą, i umiejętnościa- Stowarzyszenie „Wspólnie w Przyszłość” a dziś wykładowca. Był też prezesem Zarządu ale prowadzący stronę internetową „Greiffen- mi. Nie ukrywam – obawiałam się tego ekspe- Głównego Związku Polskich Artystów Plasty- z Mikułowej zakończyło w lutym prace przy berger”, bardzo chętnie przeglądaną nie tylko rymentu, bo gotowanie z jednej strony spowsze- budowie placu zabaw dla dzieci współfinanso- ków, a pracę zawodową zaczynał... w cegielni. przez Gryfowian. Później produkował radiostacje do czołgów, na- dniało, jako że w TV mnóstwo jest programów wane ze środków Unii Europejskiej. Powstało – To tylko piątka ludzi związanych z naszym prawiał elektrowozy i był oświetleniowcem w te- kulinarnych. Z drugiej – stało się zajęciem eli- świetne miejsce dla najmłodszych z zestawem atrach, więc choćby z tej krótkiej charakterystyki miastem – mówi O. Poniźnik. – Pracują w róż- tarnym, bo tkwimy w „chińskich zupkach”, czy sprawnościowo-wspinaczkowym, karuzelą, itp. wynika, że to postać nietuzinkowa i nader kolo- nych branżach, cieszą się najwyższym autoryte- półgotowych daniach z lady chłodniczej w su- za 40 tys. zł, z czego 29 tys. – to środki unijne. rowa. Gdyby usiłować policzyć wystawy, w któ- tem, chcemy ich poprosić o to, by wszędzie gdzie permarkecie. I w dodatku jeszcze rozmowy... Ostatnie miesiące to dobry czas dla wielu sto- rych brał udział, to można dojść do wniosku, że są, wspominali ciepło Gryfów Śląski, tak, jak to Odwykamy od rozmów, mając komunikatory, warzyszeń, sympatyków wsi w gminie Sulików, policzyć się ich nie da. czynią dotychczas. internet, itp. Ale już pierwsze spotkanie rozwia- o czym szerzej w kolejnym numerze. Kwartalnik • ECHA IZERSKIE • „STOWARZYSZENIE LGD PARTNERSTWO IZERSKIE” • Nr 25 (2015)

Europejski Fundusz Rolny na rzecz 6 Rozwoju Obszarów Wiejskich Z życia LGD TVN w Nagórzu Z nami – Jeżów Sudecki W ostatnim czasie ogólnopolska telewizja Wrocław – 27.02-01.03. TVN dwukrotnie zawitała do miejscowości Na- górze. Międzynarodowe Targi Turystyczne Pierwsze spotkanie dotyczyło przygotowywa- nia Polewki Nagórzańskiej. Mikołaj Rey w ra- mach swojego cyklu w „Dzień Dobry TVN" od- Od sześciu lat Targi są jednymi wiedził Zofię Fryst, która jest sołtysem Nagórza z najważniejszych wydarzeń tego – niewielkiej wsi nieopodal Lwówka Śląskiego. typu w regionie. MTT we Wrocła- wiu – to 200 wystawców, goście spe- Oboje gotowali na świeżym powietrzu w oto- cjalni – Beata Pawlikowska, Alek- czeniu lasu i zwierząt, polewkę , której głów- sander Doba, Krzysztof Wielicki, nym składnikiem jest serwatka. Dla telewizji Nela Mała Reporterka i in. Wiele to była tylko jedna z ciekawostek lokalnych, ale dok. ze str. 1 atrakcji towarzyszących przyciąga dla Nagórza jest to spora szansa na stworzenie Tu trenował szybownictwo pierwszy polski ko- co roku tysiące odwiedzających. własnej marki, w dodatku – dosłownie i w prze- smonauta, Mirosław Hermaszewski. Stąd dziś Także my mieliśmy okazję zapre- nośni – niezwykle smakowitej (szerzej o tym – startują para– i motolotnie, szybowce i samo- zentować atrakcje regionu Gór w tekście o Nagórzu, s. 3). loty, w tym tzw. ultralekkie konstrukcje. Jeżów i Pogórza Izerskiego na wspólnym Drugie spotkanie dotyczyło raczej duszy niż Sudecki bowiem był swego czasu siedzibą za- stoisku promującym Dolny Śląsk. ciała. „Babka z Nagórza” to temat, reportażu kładów, w których produkowano szybowce. Uczestnicy Targów byli bar- opowiadającego o medycynie niekonwencjo- Przed wojną tzw. Grunau-Baby, a po II wojnie dzo zainteresowani ofertą aktyw- światowej – polskie „Bociany”. nalnej, dzięki której można bezinteresownie nego wypoczynku i informacją W Siedlęcinie możemy znaleźć jeden z naj- o noclegach w zacisznych małych pomagać ludziom. "Przychodzą do mnie różni ciekawszych zabytków średniowiecza – Wieżę ludzie, i wierzący i niewierzący, tylko tyle, że Rycerską, zwaną niekiedy Wieżą Książęcą, zbu- miejscowościach, których na terenie Pogórza niewierzącym to się już nic nie pomoże. On dowaną w początkach XIV w. Świetnie zacho- Izerskiego jest wiele. Ulotki, publikacje, mapy naprzód musi w to uwierzyć!" – to cytat, któ- wana budowla kryje w swoich wnętrzach naj- i przewodniki turystyczne cieszyły się dużym ry powinien zachęcić Czytelników „Ech izer- starsze na Śląsku, jedne z najstarszych w Polsce zainteresowaniem. malowidło świeckie. Dokładnie – fresk ilustru- Przez trzy dni zadbaliśmy także o promocję skich” do przejrzenia w internecie archiwum jący legendę o sir Lancelocie z Jeziora, rycerzu produktów lokalnych. Zofia Fryst (Nagórze, tej stacji. Króla Artura i jego – występnej, niestety – mi- więcej o jej działaniach w innym miejscu tej łości do królewskiej małżonki, Lady Ginevry. gazety) upiekła chleb żytni, Barbara Pasiak za- I – przede wszystkim – w samym Jeżowie prezentowała pierniczki w kształcie logo LGD Sudeckim możemy zerknąć na najstarszy dom Partnerstwo Izerskie. Sery zapewnili Krystyna drewniany, istniejący na całym Dolnym Śląsku. i Józef Wiśniewscy z Krzewi Wielkich, a trady- Zbudowano go w 1601 r., jako karczmę górni- cyjne wyroby mięsne przygotowała do degu- czą, połączoną ze stodołą. W tamtych czasach stacji masarnia „Markor” Łukasza Grabowca wieś była sporą osadą górniczą, a gwarkowie z Wlenia. Serdecznie dziękujemy! – co powszechnie wiadomo – lubią sobie coś wypić i przekąsić, więc takich karczm było kil- ka, a jedna z nich pozwala sobie wyobrazić, jak dawniej wyglądały miejsca takich biesiad. Więcej o nowym sąsiedzie – w kolejnym wy- Mobilna aplikacja daniu „Ech Izerskich”. Aplikacja mobilna – to oprogramowanie wyznaczenia trasy dojazdu, zdjęcia, szlaki ro- do nowego okresu programowania 2014-2020. działające na urządzeniach przenośnych, werowe, konne i piesze. takich jak telefony komórkowe, smartfony, Walne zebranie W czasie Walnego Zebrania dokonano wy- Jest także zakładka pod nazwą „Ciekawe boru Wiceprezesa Zarządu, którym został Wie- palmtopy czy tablety. miejsca”, a w rodzaj podkatalogu – „Sport”. Na początku lutego w sali konferencyjnej Od początku tego roku w sklepie PLAY sław Ziółkowski oraz Członka Zarządu w oso- Pomoże to zorganizować aktywnie czas wy- w ośrodku „Złoty Sen”, odbyło się Walne Ze- bie Jolanty Napadłek. jest dostępna bezpłatnie oficjalna aplika- poczynku w naszym regionie zarówno wy- branie Członków Stowarzyszenia LGD Partner- Na obszarze LGD Partnerstwo Izerskie reali- cja, dzięki której będziesz „na bieżąco” ze czynowcom jak i rodzinom z dziećmi, szuka- stwo Izerskie. Tematem było podsumowanie zowane było badanie. Wyniki badania zostały wszystkimi interesującymi wydarzeniami. jącym spokojnego relaksu działań w roku 2014, zrealizowanych projektów przedstawione przez Panią Żaneta Rosiak, re- Aplikacja to rodzaj mobilnego przewodnika i ich efektów. Realizowany projekt FIO przy- prezentującą Instytut Badawczy IPC, – „Ana- turystycznego zawierającego opis atrakcji czynił się do powstania 7 wiosek tematycznych liza potrzeb społeczeństwa oraz oczekiwań link do strony sklepu PLAY: turystycznych, obiektów przyrodniczych, , które mają przygotowane oferty dla turystów mieszkańców, turystów i potencjalnych benefi- bazy noclegowej igastronomicznej. Znaj- https://play.google.com/store/apps/detail- oraz ofertę edukacyjną dla szkół. cjentów obszaru LGD”. dziemy tu także lokalizację z możliwością s?id=pl.sisms.mobis.izery Irena Krukowska– Szopa, omówiła projekt Walne Zebranie zapoznało się z wstępnymi FIO pt.: „Przedsiębiorczość społeczna na szlaku informacjami dotyczącymi nowego okresu pro- Izerskich wiosek tematycznych”. Wypracowane gramowania 2014-2020, budowania strategii podczas warsztatów, oferty wiosek tematycz- wielofunduszowej i zaangażowania wszystkich, nych, zostały zaprezentowane przez stowa- do tworzenia i realizacji dokumentu. Jak zbu- rzyszenia uczestniczące w projekcie sołectw dujemy i co zapiszemy w LSR, jaką osiągniemy Proszówka – Wioska Gryfa; Pławna – Wioska ocenę – to wszystko przełoży się na kwoty do- odkrywców izerskich, Olszyna – Wioska na finansowania. Dlatego tak ważne jest wspól- stole. Ciekawe pomysły i rozwiązania zapre- ne działanie, zbieranie ciekawych pomysłów, zentowane przez sołectwa pokazały bogactwo udział sektora przedsiębiorców – 50% budżetu naszego regionu. LSR będzie wspierało rozwój przedsiębiorców, Biblioteczka Izerska Stowarzyszenie LGD Partnerstwo Izerskie tworzenie nowych przedsiębiorstw i miejsc zadecydowało o przyjęciu Gminy Jeżów Sudec- pracy. Bardzo prosimy o udział w warsztatach, ki jako członka zwyczajnego, tym samym roz- szkoleniach aby dobrze wykorzystać dofinanso- szerzyło obszar objęty lokalną strategią rozwoju wanie przez kolejnych 6 lat. Kwartalnik • ECHA IZERSKIE • „STOWARZYSZENIE LGD PARTNERSTWO IZERSKIE” • Nr 25 (2015)

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich 7 Szkoła w Kopańcu daje szansę rozwijania talentów każdemu dziecku „Zimna baba” i inni w starym kościele

Ta „Zimna baba” – to żart, bo chodzi o in- Hamera. Sylwia Malejki i Judyta Gaweł opieko- scenizację znanej powszechnie bajki i chłodnej wały się zespołem i scenografią. z charakteru Królowej Śniegu, pechowym Kaju Wyjątkowo zimna była odtwórczyni głównej i dzielnej Gerdzie. Stary, dobry Andersen od- roli i taka powinna być. Podobnie jak niewesoły żył we wnętrzu byłej poewangelickiej świątyni był Kaj, bo i w opowieści Andersena też nie jest w Kromnowie, dzięki pracy bardzo licznej gru- nadto radosny, za to ujmowała sobą zapobiegli- py – dzieci, rodziców, nauczycieli, ale też mał- wa i troskliwa Gerda, itp, itd. – Nie wyróżniamy żonków nauczycieli i innych, których trudno nikogo – podkreślają trójka reżyserek, wspo- policzyć i wymienić. mnianych trzech nauczycielek. – Wszystkie dzieci, które wyszły na scenę, dały z siebie wię- cej, niż mogły. Wręcz dosłownie, bo ze względu na grypę kilkoro ledwo potrafiło mówić. Zresz- tą zdarzyło się też „nieszczęście sceniczne”, bo jedna z najpilniejszych w próbach dziewczynek, grających niemą, ale istotną rolę kwiatka, zapa- dła na zapalenie płuc i w premierze, 20 lutego nie wzięła udziału. Szczęściem w kolejnych dwóch spektaklach (bo przedstawienie zapre- zentowano już trzykrotnie) weszła na scenę, już zdrowa. (My, widzowie, też nie chcemy nikogo wy- różniać, choć obserwowaliśmy premierę osobi- ście. Ale o jednej osobie, która dźwigała dwie role napisać musimy. Lena Wawrzyńczak, bę- ...a wielka i uzasadniona satysfakcja pedagogów. dąca Krukiem, a zaraz potem Starą Rozbójnicz- ką ujęła nas ogromnie i dykcją, i naturalnością cja, bo my nie mamy ani klasy teatralnej, ani nie od tego, czy uda się wyjechać do Łodzi, czy scenicznego zachowania. Pozornie bez żadnej zajęć pozalekcyjnych tego typu, a całość przy- nie, to będziemy ją przygotowywać. tremy – a może faktycznie jej nie odczuwała? gotowań – to efekt wolontariatu. Żeby do Łodzi Szkoła w Kopańcu, to raptem 136 uczniów. – z wielkim przekonaniem prezentowała się pojechać z tak dużym zespołem potrzebna jest Z prostego rachunku wynika, że prawie co trze- na scenie, chociaż na widowni premierowego ogromna kwota, prawie 11 tys. zł bo to pobyt cie dziecko miało szansę wyjść ostatnio na sce- przedstawienia zasiadło blisko 200 osób!) kilkudniowy. Co ważne, poza występem – jeśli nę i zaistnieć publicznie. To nader oryginalne – Możemy o tym spektaklu mówić w sferze pojedziemy – dzieci będą mogły wziąć udział i warte odnotowania, bo w dużych szkołach nie emocji – podkreśla B. Maczek – bo były ogrom- w warsztatach i zyskają sporą wiedzę o teatrze. ma na to szans. Ale warto też zapisać, że ta pla- ne, ale też rzetelnie, wręcz „statystycznie”, bo cówka zyskuje nie tylko wysokie oceny w ewa- to odda skalę przygotowań. Zużyliśmy (poza luacji zewnętrznej (czyli – po ludzku – ocenie materiałami na kostiumy) 7 litrów specjalne- postępów w nauce), lecz także – w opinii rodzi- Liczna była publiczność... go kleju, 150 m bieżących roli papieru, 460 m ców. Tu uczniami jest ok. 20 małych Jeleniogó- rozmaitych materiałów i... 760 płyt kompakto- rzan, a sytuacja, że mieszkańcy miasta dowożą Barbara Maczek-Ziętarska, Anna Kaczorow- wych, z których powstawały pracowicie składa- swoje dzieci do wiejskich szkoły nie jest typowa. ska i Kinga Tomkowicz – to trzy nauczycielki, ne dekoracje. Inna sprawa, że i sam Kopaniec nie jest typową które postanowiły zaprosić dzieci do insceniza- W tym spektaklu zagrało wszystko, nie tylko wsią, bowiem mieszkają tu rodziny polsko-ho- cji bajki. – Chciałyśmy – mówią – żeby wykazali aktorzy. Tańczyły kwiaty, sypał się śnieg, mroziła lenderskie, polsko-niemieckie, więc siłą rzeczy się wszyscy, którzy odczuwają taką potrzebę, bo postawą (i miną) Królowa. – Zgłosiliśmy spek- zjawisko tolerancji i dobrego współistnienia tu- ról i zadań było wiele. takl do udziału w Ogólnopolskim Przeglądzie taj można poznawać w praktyce. A dotyczy ono Grupa aktorów była więc liczna, w kon- Teatrów Dziecięcych i Młodzieżowych „Dzia- też religii, bo i młodzi katolicy, i ewangelicy i... sekwencji na scenie wystąpiło 41 osób, a co twa” w Łodzi, przed końcem marca dowiemy buddyści świetnie się ze sobą dogadują, uzna- najmniej drugie tyle pomagało „na zapleczu”, się, czy jesteśmy zakwalifikowani – powiedziała Może się udać, bo po spektaklu zbierano do- jąc iż przekonania osobiste są sprawą każdego zarówno w trakcie spektaklu, jak i – co waż- nam B. Maczek. – To byłaby ogromna satysfak- browolne datki do puszek i trochę pieniędzy oddzielnie, a najważniejsze pozostaje, jakim kto niejsze – w procesie jego przygotowania. A pró- już jest. Na premierze była obecna i pani wójt jest kolegą. I jakim będzie człowiekiem. by trwały od listopada do lutego, najczęściej Starej Kamienicy, i pani skarbnik. Podkreślamy trzykrotnie w tygodniu. Odpowiedzialność za to, bo w niejednej gminie dzieci podczas takich przygotowanie kostiumów wzięła na siebie jed- występów podobnych zaszczytów nie mają, na z mam, Katarzyna Piasek-Raińska, wespół a szkoła w Kopańcu została przez władze gminy z inną, Matyldą Wawrzyńczak. Oświetleniem doceniona. Padła też deklaracja o ewentualnym zajął się Robert Malejki, efektami specjalnymi możliwym dofinansowaniu, więc jakaś dawka Tomasz Jarzębecki, nagłośnieniem – Dawid Cy- optymizmu zaistniała. Teraz czekamy na wer- bulski, śniegiem skutecznie miotały Kamila Ra- dykt łódzkiego jury. dwańska i Izabela Wilczyńska, a znający bajkę – Nie tylko czekamy – mówi B. Maczek. – wiedzą, że śniegu tam jest wiele, bo co i rusz – to Jasne, że chcielibyśmy tam pojechać po naukę, zamieć, w której błądzi Kaj. Była nawet niema ale... Mamy już kolejny pomysł teatralny, insce- rzeka – w tej roli wystąpiła także mama, Iwona nizację „Alicji w Krainie Czarów”. O niezależ-

Mały jubileusz „Kuriera Wleńskiego” Biblioteczka Izerska Sołtysi biorą kasę Kamienie szlachetne i ozdobne Kurier miał przyjechać Po raz pierwszy w historii gminy Lubań Lud i sołtys Autorzy: Robert Girulski, Łukasz Tekiela, został utworzony fundusz sołecki. Zostanie Demokracja dała o sobie znać w sołec- Piotr Rachwał. „Każdy z kolekcjonerów mine- uruchomiony dopiero w roku 2016, ale ska- tylko trzy razy rałów wie, co znaczy zakochać się w kamieniu, la zmian jest ogromna. Do tej pory sołectwa twach. Pisaliśmy już, że w wielu gminach doskonale zna emocje związane z pozyskiwa- Pogórza Izerskiego zmieniły się osoby wyko- Po raz 10 mieszkańcy miasta i gminy otrzy- mogły liczyć na ok. 56 tys. zł. Teraz mają za- mają „Kurier Wleński”, jedną z najnowszych ga- niem nowych okazów, przyjemność płynącą gwarantowane łącznie 195,7 tys. zł. nujące funkcje burmistrzów czy wójtów i nie- z wypraw terenowych i ogromną satysfakcję zet na Pogórzu Izerskim, przygotowywany przez To z pewnością da zastrzyk nowej energii rzadko były to zmiany skrajnie niespodzie- grupę entuzjastów skupionych wokół tamtejsze- osiąganą w chwili samodzielnego znalezie- dwunastu sołtysom, tym bardziej, że i w gmi- wane. Podobnie sprawa się ma w sołectwach, nia wyjątkowego minerału. Ta pasja nigdy nie go Ośrodka Kultury. – Po raz pierwszy ukazał nie Lubań ostatnie wybory przyniosły sporo przynajmniej w gminie Lubomierz, gdzie na daje spokoju ogarniętej nią osobie” i własnie się w 2013 r. – poinformowano nas. – Dosta- zmian – na tuzin sołtysów aż ośmioro jest tuzin sołtysów zmieniło się aż... dziewięcioro. liśmy wówczas tzw. mały grant, dzięki które- jej owocem jest nowa publikacja wydana przez nowych. Stowarzyszenie LGD Partnerstwo Izerskie. Ale – dla równowagi – w sołectwie Golejów mu mieliśmy wydać trzykrotnie lokalną gaze- w tejże gminie sołtys Ryszard Grala z kolei tę. Ale sprawa się rozwinęła i w marcu 2015 r. W Sulikowie – spokojniej rządzi tyle kadencji, że już nikt nie był tych wyszedł już dziesiąty „Kurier”. Piszą w nim nie tylko mieszkańcy miasta i okolic, ale też autorzy W gminie Sulików w trakcie kampanii wy- lat w stanie policzyć. Wydaje się więc, że wiej- skich wyborów nie dokonywano ze względu z Warszawy, a nawet z Hamburga. – To ogromna borów na sołtysa nie było rewolucji, na 12 satysfakcja – podkreśla Anna Komsta – bowiem na „zmianę dla zmiany”, a najczęściej były one sołectw nowi sołtysi pojawili się w czterech. dowodzi, że taka gazeta jest potrzebna, choć Gratulujemy i nowym, ale szczególnie – „sta- podyktowane mniej, czy bardziej racjonalny- przecież nośników informacji nie brakuje. rym”, bo wybór nowych, to jest tylko dowód mi przesłankami. Sołtysom w Golejowie, ale Przed 1945 r. wleńska gazeta, powstała nadziei, a ponowny wybór ludzi, którzy już tę także w Wojciechowie i Radoniowie, którzy w 1906 r. ukazywała się trzy razy w tygodniu, funkcję sprawowali, to i nadzieja, i ocena. utrzymali swoje funkcje – gratulujemy. ale wówczas były inne czasy i rozkwit papiero- wej prasy, bo innej przecież nie było. Kwartalnik • ECHA IZERSKIE • „STOWARZYSZENIE LGD PARTNERSTWO IZERSKIE” • Nr 25 (2015)

Europejski Fundusz Rolny na rzecz 8 Rozwoju Obszarów Wiejskich z Flinsbergu, to dawne młyny, także do miele- Kościoły Pogórza Świeradów-Zdrój i jego sekrety nia kory, przerabiano na pracownie grawerskie. Piękne talerze, wazy i kufle kryształowe były Izerskiego – Nie walczę z mitami – mówi Magdalena najcenniejszą pamiątką z pobytu w kurorcie. Leśna. Kościół pw. Chrystusa Króla powstał Olszewska, przewodnik sudecki i fanka Świera- – Jakie są najpiękniejsze zakątki Świeradowa- jako ewangelicki (1529). Jako, że był świątynią dowa-Zdroju w życiu prywatnym. – Nie tylko Zdroju? graniczną (to znaczy korzystali zeń także ewan- dlatego, że nie mam szans – uśmiecha się – bo – Turyści najczęściej ograniczają się, nie- gelicy mieszkający na prawym brzegu Kwisy, legendy istniejące w obiegu publicznym przez zależnie od intensywności moich zaproszeń, czyli na katolickim Śląsku), został powiększo- półtora wieku utrwaliły się mocno w świado- do odwiedzenia Domu Zdrojowego, krótkiej ny (1685). Spłonął (1702) i był przez prawie 10 mości. Ale... znając legendy, warto „dla siebie” przechadzki deptakiem. Nie marzą specjalnie lat odbudowywany. Dziwnie rozczłonkowany wiedzieć więcej. nawet o krótkich spacerach, choćby w okolice obiekt w rzadko spotykanym układzie dwóch – Legenda o Flinsie, od którego ma pocho- Zajęcznika, gdzie stworzono rewelacyjną ścież- (a nie jednej, bądź trzech) naw, ze skromnym dzić nazwa Świeradowa-Zdroju powstała do- kę dydaktyczną, ciekawą nie tylko dla dzieci. wnętrzem, ale niezwykle cennymi epitafiami. piero w XIX wieku – mówi M. Olszewska – więc Nieczęsto wychodzą też do pięknego punktu fama, że to od imienia tego bożka pochodziła widokowego, do Świętojanek. (To spolszczona nazwa Flinsberg jest oczywistą nieprawdą. Ale nazwa Johannes Felsen, czyli Kamienia Jana) samo słowo „flins” jest faktycznie ściśle związa- nalezienie (z udziałem skromnej myszki) tego na zboczu Sępiej Góry, pamiątki po Johannie ne ze Świeradowem, bowiem w starym języku pierścienia. Czy to prawda? Nie wiadomo, ale von Schaffgotsch. Tędy chodził na spacery. A ja indogermańskim oznaczało tyle, co krzemień, śliczna to opowieść, w którą wpleciono zręcznie lubię i Halę Izerską, szeroko znaną jako „polski kwarc. Świeradów-Zdrój był przez całe wieki prawdziwe zdarzenia. biegun zimna” (piszemy o tym w notce w tym związany z wydobyciem kwarcu, niezbędne- – A Świeradów? wydaniu „Ech” – przyp. red.) i krótki odcinek go do wytopu szkła, a także z obróbką szkła, – Zawsze żył trochę w cieniu Szklarskiej Po- niebieskiego szlaku do Hali, ze źródłem Adama. grawerką, itp. Przecież największa w Europie ręby, której sława, jako najstarszego ośrodka Nastrojowy jest dom „Marzenie” i jego okolice. kopalni kwarcu „Stanisław” jeszcze niedawno wytopu szkła jest nie do końca sprawiedliwa. Powstał jako prywatna posiadłość Juliusa Pint- była czynna! A w czasach kiedy legendarny Najstarsze tradycje szklarskie bowiem należą do scha, wynalazcy systemu oświetlenia gazowego Flins miał tędy chadzać, to ten obszar był dzi- pobliskiego Kopańca. Ale przecież nikt nie bę- w wagonach kolejowych, który pokochał ów- ką puszczą, a Dolina Kwisy – zalanym wysoko dzie wymagał sprawiedliwości od historii, a już czesny Flinsberg. Niedaleko widać pozostałości Płóczki Górne. Kościół św. Bartłomieja terenem. Te obszary właściwie do XVII w. były szczególnie od legend. Gdybyśmy bowiem po- po torze bobslejowym, są widoczne fragmenty wzniesiony został już w 1241 roku jako romań- niezamieszkałe lub prawie niezamieszkałe, po- patrzyli na fakty, to wśród mieszkańców Flins- „drogi Pintscha”, miejsca spacerów tego zamoż- ski, przebudowywany kilkukrotnie, w 1744 r. tem sprowadzono z Turyngii osadników, którzy bergu mnóstwo było osób o nazwisku „Glaeser” nego człowieka, obdarzonego dobrym smakiem, uzyskał kasetonowy strop. Z najdawniejszych zaczęli budować osiedla, jakie później połączy- (szklarz), czy „Kratzer” (skrobacz, czyli rytow- czego dowodem jest m.in. wygląd „Marzenia”. czasów pozostały niektóre elementy, m.in. ro- ły się w jedno miasto. Oczywiście, dla renomy nik, grawer), co dowodzi ponad wszelką wąt- Bardzo magiczny jest zakątek pod szczytem Sę- mańskie, półkoliście zamknięte okna, ale też tego miejsca, kiedy stało się już uzdrowiskiem, pliwość, czym się zajmowali ich przodkowie. piej Góry, szczególnie miejsce gdzie istnieją do późnogotyckie okna w wieży. Wyjątkowo efek- potrzebne były legendy dające fundament do- W naszym mieście bowiem właściwie nie było dziś pomniki trzech leśniczych, których zabił towny jest nieźle zachowany strop zdobiony brej sławy. Gdyby używać współczesnego ję- wytopu szkła, bo nie było huty, ale za to istniało w XIX w. jakiś kłusownik. Aura tego miejsca motywami baroku ludowego i cenne elementy zyka, przesiąkniętego angielskimi określenia- wiele renomowanych firm rytowniczych. Z cza- jest niezwykła i trudno ją opisać. Te wszystkie wyposażenia wnętrza, m.in. gotycki tryptyk mi, to można byłoby stwierdzić, że „Flins stał sem, gdy rosła moda na szkło i kryształy rodem i wiele innych – to miejsca ogólnie dostępne, z 1500 r., barokowa ambona z XVIII w., baroko- się brendem tworzącego się uzdrowiska, żeby wystarczy po prostu wyjść na spacer... we organy, renesansowe płyty nagrobne z XVI podbudować tę markę”. A prościej, że dla celów w., którymi wyłożono fragmenty posadzki. promocji uzdrowiskowej funkcji miasteczka potrzebna była taka postać, jak Flins, skoro nie Magdalena Olszewska, zapytana o legendy, które jej odpowiadają, powiedziała, że „wszystkie, nawią- mieliśmy – jak w Cieplicach – bardziej wiary- zujące do prawdziwych zdarzeń”, a że w jej pamięci takich zdarzeń jest wiele, to opowieści i Świeradowie godnej legendy o jeleniu, na którego polował Zdroju „same się piszą”. Jak choćby taka... Bolesław Wysoki, który ze zdziwieniem patrzył, jak zwierzę leczyło ranę kąpiąc się w gorącym lins z Gór Izerskich, w odróżnieniu od złośliwego Karkonosza, rezydującego pod Śnieżką, był źródle. Fdobrym duchem gór, życzliwym ludziom i wszelkim istotom. Karkonosz w Górach Olbrzy- Takich legend w okolicach jest wiele. M. mich bywał często złośliwy, dokuczał ludziom i wystawiał ich na trudne próby. Flins natomiast Olszewska opowiada, że jedna z nich, dotyczy żył spokojnie i – jeśli tylko trzeba było – bezinteresownie pomagał. Karkonosz korzystał, często Lubomierza i potoku Olza, który zwany był Nonentoeter, czyli „Zabójca Mniszek”. Opo- na złość ludziom, ze swoich umiejętności i potęgi magii, a Flins nie zabiegał o to, by ją posiadać, wiadano, że nazwa wzięła się stąd, iż po kasacie co okazało się – niestety – brzemienne w skutkach. zakonu, kiedy chciano okiełznać mniszki lubo- Pewnego dnia Karkonosz odwiedził Flinsa w jego siedzibie i urzekła go uroda córek Flinsa – mierskie dwie z nich „dla przykładu” utopiono Izery i Kwisy. Zapragnął, by jedna z nich została jego żoną. Dziewczyny ani myślały wychodzić w tym potoku, by zdyscyplinować pozostałe. za maż, zresztą zła sława Karkonosza była powszechna i zniechęcała je do bliższej znajomości Ale... kasata (czyli przejęcie przez państwo ze złośliwym starcem. A cóż dopiero mówić o małżeństwie?! pruskie dóbr kościelnych – przyp. aut.) miała Rozsierdzony Karkonosz postawił warunki – albo jedna z dziewcząt natychmiast odejdzie miejsce w 1810 r., a wtedy tak dzikie zwyczaje z nim do chłodnych i groźnych Gór Olbrzymich, albo cała rodzina będzie srogo ukarana. Flins już były wyplenione. Być może faktycznie jakieś usiłował pertraktować, chroniąc dziewczyny, co rozgniewało już i tak zirytowanego Karkono- mniszki utonęły w Olzy, ale jeśli tak było (i stąd sza. Chwycił Flinsa, wściekle uniósł go w powietrzu i rzucił na skały wypowiadając zaklęcie: nazwa potoku), to raczej ze względu na nagłe wezbranie wód, bo powodzie nękały te ziemie – Obyś i ty sam skamieniał jak one na wieki! bardzo często. I tak się stało. W jednej chwili Flins zamienił się w zimną skałę, a jego siwa broda zaiskrzyła Równie niewiarygodna jest legenda o tym, i rozsypała się na wietrze. Jej szkliste cząstki zniknęły w szczelinach Gór Izerskich, zamieniając że rycerze-rozbójnicy rezydujący na zamku się powoli w błyszczący kwarc. Uważny turysta może o zachodzie zobaczyć profil dobrego ducha Gryf porwali mniszki, by je wykorzystać, a wie- wpisany w grań Gór Izerskich i znaleźć pod stopami okruchy błyszczącego kwarcu, gdy przemie- le z nich zginęło, gdy mieszczanie usiłowali je rza strome zbocza. odbić z niewoli. – Trudno to sobie wyobrazić Widząc złą moc Karkonosza i jego gniew dziewczyny rzuciły się do ucieczki, ale nie na wiele – prostuje M. Olszewska – bo właściwie Gryf się to zdało. Duch Karkonoszy, obrażony i wściekły pognał w ślad za nimi i doścignął najpierw przestał istnieć jako warownia po wojnie trzy- młodszą Kwisę. Ta bezskutecznie usiłowała się ukryć w cieniu Izerskich Garbów. Karkonosz dziestoletniej, w końcy XVII w., a wcześniej, zaśmiał się szyderczo widząc strach dziewczyny i także ją zamienił w kamień, spod którego po- niemal przez cały czas nie był siedzibą ryce- rzy-rozbójników, a własnością możnego rodu ciekły łzy, niebieskie, jak kolor oczu Kwisy. Płyną tak do dziś – zamarzając zimą, tając wiosną, Schaffgotschów, którzy zdecydowanie nie byli umykając już całe wieki przed gniewem Karkonosza. skłonni do porywania kogokolwiek. Porywali A ten rzucił się w pościg za starszą Izerą, która zdołała dotrzeć aż do Izerskiego Stogu, ale ludzi – owszem – Talkenbergowie, właściciele osłabła w ucieczce. Żal po stracie ojca i siostry sprawił, że zabrakło jej sił, a i nadzieję na ratunek zamku Podskale w nieodległych Rząsinach, ale utraciła, bo wiedziała, że Karkonosz nie zna litości, jeśli poczuje się dotknięty. celowali w napadach na kupców i mieszczan I rzeczywiście – taka sama klątwa spadła na Izerę, która kamieniała zwolna pod ciężkim Lwówka Śląskiego. Zakon lubomierski był zbyt spojrzeniem Karkonosza. Ten bowiem uznał, że jeśli ktoś odrzucił jego niezdarne zaloty, to ni- mocarny, żeby ktoś pozwolił sobie na bezkarne gdy nie pozna i nie nacieszy się miłością żadnego mężczyzny. Spod kamienia, w który zamieniła porywanie jego mniszek. A Podskale zostało się Izera, popłynęły łzy brązowe, bo taki kolor oczu miała dziewczyna. zburzone w XV wieku i było zbyt małe, by po- Serce Karkonosza pozostało zimne. Jakby mało mu było krzywdy, którą uczynił Flinsowi mieścić kilkanaście zakonnic poza stałą załogą. – Czy to znaczy, że pani nie lubi legend? i jego córkom, zakrzyknął jeszcze nad płaczącymi kamieniami: – Za to, że żadna z was nie – Uwielbiam! Ale najbardziej takie, których chciała zostać moją żoną, zostaniecie ukarane na wieki! Nigdy i w żadnym miejscu świata się treść nie przeczy oczywistym faktom, a wpisu- już nie spotkacie!... je się w nie. Wiem z doświadczenia, że dzieci I tak się stało. Choć źródła obu tych rzek leżą blisko siebie, to niebieskie wody Kwisy wpadają też przedkładają legendy ponad abstrakcyj- do Bobru, wraz z nim – do Odry i dalej do Bałtyku. Brązowe wody Izery kierują się do Czech, ne bajki, bo legendę, choćby we fragmentach, wpadają do Łaby i płyną z nią do Morza Północnego. Klątwa Karkonosza, który nie lubi i nie można „dotknąć”, poznawać miejsca, w których potrafi przebaczać, trwa już całe wieki się działy mrożące krew wydarzenia. A historia tego regionu jest na tyle bogata, że można bar- dzo wiele zdarzeń opisać językiem legend. Jest Na marginesie: Kwisa jest nieco krótsza, liczy 126,8 km, Izera – 164 km. Jej wody, przynaj- przecież opowieść o pierścieniu Leopolda, za- mniej w początkowym biegu są nie tak przejrzyste, bowiem płynie przez okolice z rozległymi gubionym na wzgórzu w Proszówce, gdzie dziś torfowiskami, stąd brązowawa barwa rzeki. stoi kaplica, potwierdzająca jakby cudowne od- Kwartalnik • ECHA IZERSKIE • „STOWARZYSZENIE LGD PARTNERSTWO IZERSKIE” • Nr 25 (2015)

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich 9 Płonie ogień w „Zielonym Piecu” W Lubomierzu ... a to jest dopiero przystawka Historia najnowsza „Zielony Piec” istnieje dopiero drugi rok Już niedługo droga od parkingu przy „Zielo- szuka dla siebie miejsca w Leśnej i jest nie tylko restauracją. – Dla nas nym Piecu” poprowadzi atrakcyjnym i malow- Zakończono remont Domu Płócienników – mówi Przemysław Kleszcz, przedstawiciel ro- niczym szlakiem aż nad zaporę i do elektrowni, – najstarszego z domów Lubomierza. – Jest tu dziny, która postanowiła udowodnić, że można w której jeszcze przez jakiś czas będą pracować punkt „it”, jest Muzeum Kargula i Pawlaka – atrakcyjnie pokazywać Górne Łużyce – jest to maszyny pamiętające początek ubiegłego wie- mówi Wiesław Ziółkowski, burmistrz miasta. dopiero początek drogi. Początek, niemniej ku. Nawet jeśli maszyny zostaną wymienione, – Te funkcje już okrzepły i są kojarzone z tym chcemy ją szybko pokonać. to przecież zostanie sama zapora, a ona też ma miejscem, dlatego chcielibyśmy je nie tylko „Zielony Piec” stanął bowiem na pierwszym przeszło sto lat. utrzymać, ale i poszerzać. Mam nadzieję, że etapie ścieżki turystycznej, której... właściwie Tabliczka przy parkingu w czterech językach I chyba przynajmniej w jakiejś części to się uda- uda się wykorzystać ogród za tym domem na jeszcze nie ma. Ale będzie. I to już niebawem. – polskim, niemieckim, czeskim i serbołużyc- ło, skoro nasi goście ją zapamiętują. organizację tam ekspozycji „terenowej” sprzę- Przemysław i Waldemar Kleszcz, syn i ojciec, kim przypomina, jak bardzo skomplikowana Kiedy cały projekt będzie ukończony? O tym tów rolniczych, czy większych domowych, a że chcą bowiem odświeżyć pamięć nie tylko o tra- była historia tych ziem, przechodzących z rąk Waldemar i Przemysław nie chcą mówić, bo właśnie w tym miejscu zachował się nieźle dycyjnych potrawach i kulturze łużyckiej, ale do rąk, targanych wojnami, sporami możno- właściwie taki projekt nigdy się nie kończy. fragment murów obronnych miasta, to wszyst- też stworzyć swoiste muzeum sprzętów w dwo- władców, nękanych konfliktami religijnymi, ka- Wciąż przecież pojawiają się nowe pomysły, ko wpisuje się w większą całość. To może być rze łużyckim, który tu niebawem powstanie, taklizmami w rodzaju powodzi i zaraz. Granice, a uzupełniają stare. Z pewnością jednak w 2016 w nieodległej przyszłości mini-kompleks zabyt- roku zarys całego projektu będzie już na tyle kowy historii nie tylko najnowszej. wyrazisty, że odwiedzający będą mogli „ogar- Ale Lubomierz znany jest też z innych pla- nąć” ideę. cówek muzealnych. Stowarzyszenie „Klasztor” – A czy nazwa „Zielony Piec” wzięła się wła- przeorganizowało istniejące już dawniej w po- śnie od tego zielonego pieca, który zdobi główną klasztornym obiekcie Muzeum Habitów i stwo- salę? – pytamy. – I tak, i nie – pada odpowiedź. rzyło nową jakość tej placówki. W nowych po- – Nazwaliśmy to miejsce „Zielonym Piecem” mieszczeniach wygląda już bardzo okazale. chcąc zaakcentować przede wszystkim, że jest – Może się okazać, że tę sprawę potraktujemy ono związane z kuchnią tak bliską naturze, jak jeszcze szerzej, bo chcielibyśmy też – po prze- tylko możliwe. I to była pierwsza impresja. Ale niesieniu w nowej miejsce bardzo efektownej potem pojawił się ten realny piec ze swoimi zie- kolekcji urządzeń domowych pochodzących lonymi kaflami, naprawdę łużycki, więc trudno z przełomu XIX/XX w. i późniejszych – uzu- nam tłumaczyć każdemu, że miała być metafo- pełnić tę kolekcję o dary sióstr urszulanek, ale ra, a wyszła dosłowność. Tym bardziej, że ta do- i inne, zbierane w okolicy i stworzyć w Lubo- słowność jest naprawdę urodziwa i ma tu swoje mierzu Muzeum Powiatu Lwóweckiego. Są już naturalne miejsce. Pozostawiliśmy więc sprawę takie wstępne plany i deklaracje, może się oka- samą sobie – niech każdy tę nazwę rozumie, jak zać, że nie będzie trzeba wiele wysiłku, by do tylko chce. tego doprowadzić. A menu? – Staramy się, żeby nawiązywać do A biorąc pod uwagę, że w niedalekiej Pław- kuchni tradycyjnej przede wszystkim, choć nie nej Dariusz Miliński zorganizował prywatnym brakuje potraw uniwersalnych i całkiem współ- sumptem dwie podobne placówki – „Arkę czesnych. Mamy nadzieję, że gościom smaku- Noego” i Muzeum Przesiedleńców i Wypędzo- je wszystko, a my sami najwyżej cenimy żurek nych, to może się okazać, że właśnie w tej części i pstrąga, bo on też jest tutejszy. Pogórza Izerskiego powstaje obszar, który dla Do sprawy projektu popularyzującego Górne miłośników historii (nie tylko filmu) będzie przypomnieć drogę do dawnej szlifierni pereł które tu wytyczali kolejni królowie były jednak Łużyce wrócimy szerzej w najbliższym wydaniu stanowił sporą atrakcję. i w ogóle wskrzesić pamięć o skójce perłoródce. tylko znakami na mapie. Ta ziemia bowiem, „Ech Izerskich”, w czerwcu 2015. Odtworzyć punkty widokowe z tarasów i altan, niezależnie od tego, kto ją zagarniał i na jak dłu- a w multimedialnej sali pokazywać to, czego go zawsze była po prostu Górnymi Łużycami, Animator Roku turysta nie zdoła zobaczyć w trakcie wędrów- ze swoją przeszłością i majątkiem kultury. Wiosna dyktuje nowe szanse dla animatorów ki, choćby z tego powodu, że „tego czegoś” już – Nie wszystko udało nam się ocalić tak, jak „orlików” na Pogórzu Izerskim, a szczególnie dawno nie ma. byśmy chcieli – mówią. – „Zielony Piec” też jest dla Emilii Łamasz. Ona bowiem w ogólnopol- – Całymi latami zbieraliśmy meble i rozmaite tylko rekonstrukcją malutkiego domu, który skim konkursie została wyróżniona tytułem przedmioty ze starych domów – mówią. – Lu- stał w tym miejscu, ale ze względu na jego stan „Animatorki Roku”, jako jedna z 20 osób, za- dzie nam oddawali, bądź sprzedawali, bo dla nie mogliśmy już go zrewitalizować. Musieliśmy proszonych przez ministra Andrzeja Biernata nich to były niepotrzebne sprzęty. Nie wszystko zdobyć się na jego odbudowanie, a właściwie – na spotkanie w Warszawie. mogliśmy od razu pokazać, bardzo wiele wy- stworzenie od nowa, jednak z zachowaniem, na E. Łamasz została zauważona w swojej pracy maga wciąż odrestaurowania, ale niektóre już ile to możliwe, tej atmosfery, która – jak sobie w Pisarzowicach. Laureatka pewnie nie odpu- są wystawione i przyciągają uwagę, jak choćby wyobrażaliśmy – panowała w takich wnętrzach. ści i w Pisarzowicach i w tym roku „będzie się stary, maleńki wóz. działo”.

Kapłon i pularda, czyli... Gęsi są trochę osobnym „tematem”. Trud- – Mamy urządzenia i opanowaną technologię lepiej za kierownicę nie siadać. I naleśników, do ność ich hodowli polega na tym, że tam, gdzie by produkować rozmaite smakołyki z jaj znoszo- których farszem będą nasze wyroby lepiej dzie- one przejdą, trudno już mówić o trawie. – Ale nych przez nasz drób – mówią gospodarze. – Po- ciom nie dawać. Chociaż... dla dzieci też mamy będziemy od czasu do czasu się nimi zajmować trafimy tak je przygotować, że mają trwałość nie ofertę, nawet szerszą, tylko inną. Raj z jaj – mówią gospodarze – ze względu na... łucz- mniejszą, niż 6 miesięcy. Chcemy tu zainauguro- Kiedy więc zmieni się prawo – będziemy za- ników. Po prostu – gęsie pióra są najlepsze do wać cały program, który nosi nazwę „Raj z jaj”. praszać na degustację rozmaitych frykasów pod „Farma na Rozdrożu” w Mikułowej zmienia wyrobu strzał, a lubańscy łucznicy u nas tych Dla nas hasło, że „nalewka musi być taka dobra, hasłem „Raj z jaj”. Żeby była jasność – sąsiadem wizerunek. Z różnych powodów jej gospoda- piór poszukują. Chociaż ostatnio okazało się, że żeby można było nią chleb posmarować” nie jest „Farmy na Rozdrożu” jest stacja kolejowa PKP. rze odstąpili od formuły pracy na rozległych niektóre pióra indycze też mogą być w produk- żartobliwym powiedzeniem, a może być wręcz Czynna. Ten, kto będzie chciał zgłębić wszystkie (w miarę) przestrzeniach, skoncentrowali się (i cji strzał używane. hasłem reklamowym. Chociaż po takiej pajdzie tajemnice „Raju” niech przyjeżdża pociągiem. skupili działalność) na drobiu. W gospodarstwie zamiast jednego pokoju dla – Zdobyliśmy doświadczenie w hodowli ka- gości „agro”, są już trzy. Z łazienkami. – To też płonów i pulard – mówią. – W kuchni staropol- efekt innego podejścia do kierunków rozwoju skiej te określenia były znane, a mięso, ze wzglę- gospodarstwa. – Czekamy na zmianę przepisów du na swoją jakość– wysoko cenione. Przykro – mówią właściciele „Farmy”. – Jesteśmy do tych to mówić, ale współcześnie wielu ludzi, nie tyl- nowych przygotowani i technologicznie, i orga- ko ze względu na skłonność do tanich zakupów, nizacyjnie. I ta zmiana po prostu musi nastąpić, ale po części – z niewiedzy, choć i dlatego, że nie nie dlatego, że tego chcemy, tylko po prostu to ma na rynku specjalnego wyboru, skłania się wynika z rozwoju sytuacji w rolnictwie. ku kurczakom z wielkoprzemysłowych hodow- „Ta zmiana”, czyli przepisy, które umożliwią li. Nasz drób ma stworzone naturalne wybiegi, sprzedaż produktów wytworzonych w gospo- jest karmiony zgodnie z naturalnymi tradycja- darstwie z surowców, które tu powstają. Wpraw- mi hodowli i klienci to doceniają. dzie na wielu kiermaszach są sprzedawane roz- Hodowane są indyki, zdarzają się kaczki, maite wyroby, ale – w świetle obowiązujących rzadziej gęsi, wrócą bażanty, ozdobne kury... przepisów – ta sprzedaż jest nielegalna i grozi – Nie wrócą jednak czasy, kiedy mieliśmy 60 za nią mandat. Gospodarstwa agroturystyczne gatunków ptactwa – bo na to nie ma miejsca mogą prowadzić sprzedaż większości wyrobów – usłyszeliśmy. – Nie wrócą też dwie „strusice”, tylko u siebie i w zasadzie winna być ona ogra- bo miały 16 i 17 lat, ale to nie znaczy, że „Far- niczona do gości „agro”. – Nie można sprzeda- ma” się ogranicza. Po prostu – to sprawa in- wać nalewek, nie można nawet pomyśleć o pro- nego wyboru. Zresztą pozostały niektóre duże dukcji piwa, w zasadzie nie można sprzedawać zwierzęta, choćby koń i osioł. Te, które można domowych wędlin, czy nawet chleba. O tym, udanie „wpasować” w profil nowego wizerunku żeby znieść te ograniczenia, mówi się od daw- „Farmy”. na. Ale tylko „się mówi”. Elementem programu „Raj z jaj” są też fantazyjne pisanki Kwartalnik • ECHA IZERSKIE • „STOWARZYSZENIE LGD PARTNERSTWO IZERSKIE” • Nr 25 (2015)

Europejski Fundusz Rolny na rzecz 10 Rozwoju Obszarów Wiejskich Wrastanie w Izery – Wrocław jest przereklamowany... taki kon- się absolutnie niestosowne. Faktem jest, że przy- wencjonalny i przewidywalny. Kocham Wro- jazd do Rębiszowa miał być taką przygodą dla cław, bo to moje miasto, ale moje miejsce – to całej rodziny, tylko że okazało się, iż skala do- Rębiszów. Tu w kilka tygodni zebraliśmy tak znań przerosła oczekiwania. dużą grupę znajomych, jakich we Wrocławiu – Jesteśmy tu właściwie dopiero dwie zimy – nie mieliśmy przez lata. Na czym polega różni- wspominają. – I powoli udaje się nam okrzep- ca między Rębiszowem i Wrocławiem? To setki nąć, układać sobie wszystko po kolei. Kupuje- różnic! Ale... może najbardziej plastyczną jest my chleb, ale tylko dla koni, bo dla siebie sami ta, że jeśli tutaj – odpukać! – zaczęłoby się pa- pieczemy, podobnie jak ciasta. Jedno jest takie... lić, to wszyscy sąsiedzi zbiegliby się na pomoc „recyklingowe” (kosztowaliśmy – przesmaczne!) i ratunek. A we Wrocławiu co najwyżej zaczęli- z gruszek, jabłek, karmelizowanej aronii, tylko by walić w drzwi z pretensjami, że mają za dużo kardamon i imbir – to efekt zakupów. Jeszcze nie dymu... ogarnęłyśmy się na tyle, żeby być bardziej samo- Być może ta opinia Ady Komorek jest nie wystarczalne w aprowizacji, ale z każdym dniem do końca ścisła i nie do końca sprawiedliwa jest wygodniej. wobec wszystkich Wrocławian, ale lista różnic – Kiedy po przyjeździe do Rębiszowa te- faktycznie jest długa. W dużym mieście trudno lefonowali do mnie znajomi, koledzy z biura trzymać w mieszkaniu psa, czy kota, a o koniu – wspomina Iwona – i pytali, jak leci? – odpo- Blog Ady Komorek: farmaform.blogspot.com. Blog Iwony Lubelskiej: czułe-inkwizytorium.blogspot.com nikt nawet nie śmie pomyśleć. W Rębiszowie wiadałam, że hoduję kozy i owce. Najczęściej trzy psy, kot, cztery konie nie wadzą ani sobie moich rozmówców zamurowywało, ale chcieli łam – jako dziecko – żeby być... sprzątaczką, bo kieś dziwne i niech pani to zmieni, żeby było nawzajem, ani nie przeszkadzają kilkunastu ko- się ładnie zachować, więc dopytywali, czy na one miały takie szafeczki z wieloma szufladka- bardziej podobne do tego, co ona chce”. Chociaż zom i dwóm owcom skomplikowanej rasy „sza- mięso, skóry, czy wełnę? Kiedy odpowiadałam, mi i wiadrem, w których można było tak wiele „ona” nie zajrzała do pracowni, to i tak dyktuje, ra rogata wrzosówka lüdeburska”. W tym duecie że „bardziej do głaskania”, to nie jestem pewna, rzeczy schować... Ostatecznie (ze względu na pod czym mam się podpisać, jako autor. Rzuci- wrzosówek wszystko się pomieszało, bo męż- czy nie podejrzewali, że coś ze mną nie tak. A ja dinozaury) godziłam się na to, żeby być ewen- łam więc to wszystko i pojechałam do Irlandii, czyzna – Rupert – wydaje się być zawstydzony sobie faktycznie nie wyobrażam, żebym chodzi- tualnie paleontologiem. Był też „okres poli- żeby zarobić na piec ceramiczny. Wróciłam bez tym, co wyprawia Agnieszka. Ona z kolei „robi ła w futrze po Rupercie. cjantki”, „dziennikarki”, potem studia grafiki pieca... z mężem. A piec i tak już mam. Żeby za żandarma” w całym domu, bo ma charakter, Idea, żeby porzucić Wrocław i pojawić się komputerowej, co już było dużo bardziej inte- być ceramikiem – nie muszę mieszkać w dużym w górach, dojrzewała latami. Ada, jako malut- resujące, ale do czasu. Okazało się bowiem, że mieście. Właściwie nawet powinnam mieszkać kie dziecko, bywała w Szklarskiej Porębie, tam w praktyce zawodowej grafik jest niewolnikiem w takim miejscu, gdzie nic mnie nie rozprasza. spotkała Juliana Naumowicza, który „zainfe- kiepskich gustów swoich klientów. Mechanika Internet załatwia kontakt i lwią część promocji, kował” ją pewnością, że jeśli gdziekolwiek – to przecież klient nie uczy, jak ma naprawiać jego a tu się można zachłysnąć wszystkim, czym się tutaj. „Julo”, legendarny odnowiciel walońskich samochód, czy zegarmistrza nie poucza, co zro- chcemy zachłysnąć... Dla siebie i do pracy. tradycji, był dla fascynatów gór absolutnym bić z zegarkiem. A do grafika, który opracował Przyjechaliśmy, by napisać tekst o dwóch idolem. Ale Szklarska Poręba nie ma takich fantastyczny projekt, zawsze przyjdzie jakiś gość kobietach, które zajmują się artystycznym rę- zakątków całkiem wolnych od turystów i ta- i powie, że „żona mówiła, że jednak to jest ja- kodziełem. Okazało się, że powstał zupełnie kich „całkiem dla siebie”, a Pogórze wciąż nimi inny. O przygodzie, jaką może być życie w sta- kusi. rym domu na Pogórzu Izerskim. I pewnie to – Po strychu naszego domu biegają kuny jest ważniejsze. Zofia Fryst, o której piszemy – mówią – bo nie wszystkie zakątki i skrytki w innym miejscu tej gazety, która też przyje- już odkryłyśmy. Nocami słychać tupot. Może chała z wielkiego miasta, by osiąść w malutkim to i nie kuny? Podobno ta chałupa jest nawie- Nagórzu, powiedziała sentencjonalnie, że Po- chociaż nie ma nogi. Zresztą – brak nogi nie dzona, ale nie będziemy tego weryfikować. Byli górze Izerskie jest takim miejscem, które ściąga przeszkadza jej biegać po schodach na piętro. mieszkańcy domu, jeśli nawet tu błądzą, nie są bardzo interesujących, niekonwencjonalnych Wygląda więc na to, że akurat jej jednak niczego wobec nas nieżyczliwi. Zresztą... chałupa stoi tu ludzi i daje im szansę. Ale... bezwzględnie we- specjalnie nie brakuje. blisko dwieście lat trudno się dziwić, że kiedy ryfikuje wszystkich przybyszy. Zostają tu tylko – Agnieszka urodziła się z takim felerem – wieje wiatr, to trzeszczą belki i schody, bo prze- tacy, którzy siebie w tej rzeczywistości potrafią wspomina Iwona Lubelska, mama Ady. – I wła- cież taki dom zwyczajnie żyje i trudno się dzi- odnaleźć... ściwie powinna być uśpiona, jak zalecali nam wić, że znajdujemy w pobliżu ropuchę, czy inne różni weterynarze, ale myśmy nie ustępowa- zwierzęta, bo one też muszą zimować. li. W końcu Stefi, weterynarz (weterynarka?) – Znajomi „z miasta” pytają, czy tu jest zimno, izerski, chociaż z Niemiec, jakimiś specjalnymi jakby to było najważniejsze – uśmiecha się Ada. maściami, na które składał się miód i tymianek, – Nawet gdyby było (a nie jest), to przecież na Dwór, pałac i park Włosienica czosnek i wazelina sprawiła, że noga owcy za- wsi należy się spodziewać, że pory roku zagląda- częła się goić. Tyle, że w „międzyczasie” trak- ją do sieni. Do wrocławskich bloków nie zaglą- Do niedawna XVIII-wieczny dwór w Olszy- towaliśmy tę owcę jak niemowlę, karmiliśmy dają, bo tam nie ma sieni. Lepiej odpukać w nie- nie był w marnym stanie. Pomimo efektownej w karbach co półtorej godziny, także w nocy, nosiliśmy na malowane, ale dwie zimy, które tu spędziłyśmy, sylwetki i wyniosłej wieżyczki trudno było na rękach, jak niemowlę. Właściwie jako maluszek trochę nas rozczarowały. Byłyśmy przygotowane tę budowlę patrzeć bez żalu, bo skala dewastacji spała z nami w łóżku i przez to trochę jest roz- za zawieje i zamiecie, tęgie mrozy, odcięcie od obiektu była ogromna. Ale sytuacja zmieniła się wydrzona. Ale nie tak, jak owce, które kiedyś świata, a tymczasem nic takiego się nie działo. nie do poznania. Po gruntownym remoncie stał niemal w komplecie całym stadem, w jedena- – Ale do pracy daleko... się wyrazistym elementem tej części miejscowo- ście, uciekły w zamieci i musiałyśmy ich szu- – A to zależy, jaką kto ma pracę, bo my pra- ści i dopiero teraz widać, jak piękne było całe kać, czasami wyławiać z rzeki, sami brodząc po cujemy w domu. założenie pałacowo-parkowe. Poza dworem bo- pas między tworzącą się właśnie krą. W końcu Iwona kilka lat temu poznała technologię de- wiem, zbudowanym w 1798 r. w miejscu, gdzie i my zabłądziliśmy, więc gdyby nie GPS w te- coupage i dziś jest w tej dziedzinie precyzyjnym niemal wiek późnej (1860), założony został park, lefonie komórkowym, to strach myśleć, jak dla i nad podziw cierpliwym ekspertem. Staranność istnieje jeszcze pałac z końca XIX w., do którego nas samych skończyłaby się ucieczka tego stada. pracy sprawiła, że Ada nazywa ją „czułą inkwi- prowadzi malownicza aleja strych drzew. Wio- Jeszcze nie znalazły się wszystkie owce, a już za- zytorką”, a to określenie tak przylgnęło, że stało sną, gdy liście przesłaniają pałac trudno jest go ginął... mąż. Na skutek dramatycznych okolicz- się nazwą bloga, jaki Iwona prowadzi w sieci. podziwiać, ale w końcu marca wszystko widać, ności przez prawie dwie mroźne doby przebywał Ada jest ceramikiem, a właściwie ceramikiem- jak na dłoni. poza domem. Ta historia nadaje się na inne opo- rzeźbiarzem, bo w jej rękach powstają nie tylko wiadanie i pewnie do tego wrócimy. Wszystko naczynia, ale i figurki zwierząt. Co oczywiste to razem sprawiło, że test odwagi życia na Pogó- – przede wszystkim – owiec, których futro jest rzu Izerskim okazał się ekstremalny. wypracowane niemal „co do włosa”. W takiej sytuacji pytanie: gdzie łatwiej o przy- – Zaczynałam we Wrocławiu, w „przedszkolu godę, we Wrocławiu, czy w Rębiszowie, wydaje artystycznym” – mówi – oczywiście od dino- zaurów, bo one najłatwiej opa- nowują dziecięcą wyobraźnię. Potem były konie, bo zawsze chciałam mieć konia, ale to marzenie spełniłam dużo póź- Malutki potok, który przy dobrej pogodzie niej, dopiero w Radoniowie. ledwo toczy płytkie wody, w okresach desz- Najpierw rzeźbiłam leżące, bo czów zmienia się w „wodną furię” i powodo- moim koniom rozjeżdżały się wał spore szkody, nie tylko dewastując brze- nogi, potem stojące, ale one gi, ale też naruszając stabilność niektórych „kompresowały się” pod wpły- domów Platerówki, czy Włosienia. Ale o tym wem siły grawitacji... Nauczy- możemy już pisać w czasie przeszłym, bo ro- ciele obsyłali moimi pracami boty melioracyjne, prowadzone na długich rozmaite konkursy, zaczynałam odcinkach Włosienicy okiełznają żywioł. Być zdobywać nagrody. Chciałam może Włosienica straci nieco na malowniczo- jednak rzeźbiarstwo zachować ści, ale w codziennym życiu wsi akurat nie to jako pasję, a nie zawód. Marzy- było najważniejsze. Kwartalnik • ECHA IZERSKIE • „STOWARZYSZENIE LGD PARTNERSTWO IZERSKIE” • Nr 25 (2015)

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich 11 „Julia” – kryształowa przygoda dla całej rodziny Szklana bajka dla dzieci i dorosłych – Jak gorąca może być łza? Czy wielbłądzia w wannach szkło sięga tempe- zwycięstwo w Pucharze Świa- sierść jest twardsza od kryształu? Czy szary ratury 1.200 st. C, a kryształowe ta 2012 r. Justyna Kowalczyk. ołów dodaje blasku klejnotom? Czy to prawda, cudeńka muszą stygnąć powoli, Od nas kupują najcenniejsze że ogrzewanie donicy trwa tydzień? Czy moż- by na skutek wewnętrznych na- przedmioty szejkowie z Kuwej- na marzyć o koszu na śmieci z kryształowego prężeń nie pękały niespodzie- tu, hotele w Dubaju... Czasami szkła?... wanie. Ale w trakcie kilkunastu bywa tak, że podejmujemy się Na te wszystkie, a także setki innych pytań minut spaceru wzdłuż kolejnych produkcji specjalnych serii, odpowiedź możemy znaleźć w hucie kryształów stanowisk każdy zwiedzający według specjalnych projektów „Julia” w Piechowicach. W dodatku na wiele może oglądać proces produkcji artystów, którzy nie zajmują się od początku do końca niemal z reguły projektowaniem szkła, na wyciągnięcie ręki. ale... mody damskiej. Na spe- Kiedy piszczel zanurza się Ta „szklana łza” ma tem- o cjalne życzenie klienta jedna w piecu, a właściwie w wielkiej peraturę co najmniej 900 C z projektantek amerykańskich wannie pełnej szkła w tempera- wykonała wzory kieliszków do turze ok. 1.200 st. C, stojącej we wnętrzu hutni- szampana i nam zlecono tę pracę. czego pieca wszystkie ruchy szklarza muszą być Kształt, rodzaj szlifu, kolor – to trzy podsta- przemyślane w najdrobniejszych szczegółach. wowe parametry. Barwienie wyrobów kryszta- Niezależnie od tego, czy kęs szkła, którego tem- łowych odbywa się także ręcznie, później trzeba Turysta na warsz- peratura w kilka chwil spada gwałtownie (choć tę farbę tak utrwalić, by zachowała na zawsze tę tatach może ozdobić nadal ma 900 – 1.000 st. C) zanurza w drewnia- samą jaskrawość, chociaż... Tylko profan umyje no nam – jak wymiana donicy w piecu jest po kryształową pamiątkę nej, bukowej formie i wydmuchuje pożądany kryształ w zmywarce do naczyń. To szlachetne prostu zadaniem technicznym, a jest inaczej. kształt, czy też ten kęs wędruje do mechanicz- szkło, które nie toleruje takich zachowań. Ale... Zabawnym zbiegiem okoliczności to się dzie- nej prasy, która wyciska zeń choćby kryształową można do kryształowej szklanki nalać wrzątku je raz na 9 miesięcy, co jest poniekąd symbolem z tych pytań możemy znaleźć odpowiedź samo- pokrywę do cukiernicy, a odrobina szkła, niepo- i ona nie pęknie. Tyle, że myć trzeba ręcznie. nowego życia pieca. Jeśli ktoś sobie wyobraża, że dzielnie... powiedzmy – prawie samodzielnie. trzebnego w prasie spada jak gorąca łza mająca – „Julia” jest jedyną polską hutą, w której ma- to jest po prostu wyjęcie jednej donicy (żeby zi- „Julia” bowiem, choć jest jedną wielką zagadką prawie tysiąc stopni do specjalnego pojemnika, lujemy kryształy – słyszymy wyjaśnienie. – I to lustrować trudność można powiedzieć, że „do- dzięki przewodnikom odkrywa wiele swoich skąd ponownie trafi do pieca, żeby po raz kolej- jest jedyna faza produkcji, której nie zobaczą tu- nica” jest większa od cembrowiny przeciętnej tajemnic. ny stać się cząstką wazonu, czy kielicha. ryści, bo technologia jest sekretem firmy. studni i zdecydowanie od niej cięższa) i włoże- Nie wszystkie, bo są i pilnie strzeżone tajem- – Ale nim kruchy, twardy kryształ nie tylko Właściwie wszystko można na pozór wyczy- nie drugiej. Wyciąga się bowiem donicę rozpa- nice technologii czy wzornictwa, ale z drugiej zastygnie w formie talerza, czy popielnicy, ozdo- tać z książek. Nie jest żadną tajemnicą, ile minii loną niemalże do białości, wsuwa drugą, którą ołowiowej zawierać powinna masa trafiająca do wcześniej rozgrzewa się do możliwie wysokiej pieca. Z reguły jest to 18 – 19%, w Julii – 24%. temperatury (przez tydzień! – żeby nie popęka- Więcej mają tylko takie wyroby, które są łudzą- ła), w możliwie krótkim czasie rozbiera się ścia- co podobne do brylantów, jak biżuteria Svarow- nę pieca, by wyjąć jedną, wsunąć drugą i błyska- skiego, bo tam jest to aż do 33 %. Powszechnie wicznie trzeba piec znowu zamurować. Musi to używane – butelkowe, słoikowe – to szkło sodo- trwać krótko, huta jest w tym dniu zamknięta, we, różniące się od kryształu ciężarem, dźwię- bo na hali panuje temperatura na tyle wysoka, kiem wydawanym przy potrąceniu. Znawcy wy- że wszyscy, którzy w tej operacji biorą udział różniają jeszcze „krystalinę”, pośrednią postać poruszają się w ubraniach podobnych do tych, szkła, które czasami trafia do „Julii” ze zleceniem zdo- bienia, ale tu nie jest produ- kowana. Historia Huty w Piechowicach Szkło jest tym rodzajem Początek – to rok 1866, kiedy chrześniak cesarza, Frie- materiału, który powstaje ze specjalnego gatunku piasku derich W. Heckert buduje tu zakład zdobienia szkła. (w przypadku „Julii” jest to Kryształowe cacka kupował z huty „”Josephine” hrabiego piasek z sąsiadującej z Po- Schaffgotscha z Szklarskiej Porębie. Budowa huty trwała górzem Izerskim Osieczni- ponad 20 lat (do 1889), ale zakład rozwinął się w zna- cy), ale charakteryzuje się komitą firmę, która w 1923 r. połączyła się z „Josephine” tym, że raz przetopiony, na- wet rozbity na najmniejsze i pod tą marką przetrwała do 1958 r., kiedy otrzymała cząstki, już zawsze pozosta- imię „Julii”. Lata 60 – 70-te XX w. to okres prosperity, Kryształowa patera na 30-lecie PRL projektu Reginy Włodarczyk-Puchały je szkłem. O ile po polskiej później było gorzej, ale w 2006 r. „Julia” odkupiona przez stronie Karkonoszy kryształ polską rodzinę od Amerykanów, którzy doprowadzili do jest wysoko cenionym wyro- jej upadłości, odżywa i jest dziś z jednej strony „żywym bem, to po czeskiej – uzna- strony – czy w jakimkolwiek innym zakładzie biony rytem, pomalowany farbą, która nigdy wany jest w opinii publicz- skansenem”, z drugiej – fantastycznym przykładem tra- można stanąć niemalże ramię w ramię i wspól- się nie ściera – mówią szklarze – to przechodzi nej wręcz za jeden z cudów dycji szklarskich regionu. Najlepiej o tym świadczy fakt, nie z pracownikami o kilkudziesięcioletnim sta- przez wiele rąk. Czasami trzeba aż 30 par rąk, by świata. Faktem jest, że ilość że w 2014 r. otrzymała honorowy tytuł „Najlepszego pro- żu pracy robić to, co oni? cieszył oczy. Szlifowanie, grawerowanie, rżnię- hut po czeskiej stronie gór, duktu turystycznego Dolnego Śląska” i przygotowuje się Może niekoniecznie to samo, ale próbować – cie, polerowanie... Kilkanaście precyzyjnych faz zarówno szkła kryształo- do przyjęcia corocznie co najmniej.... 100.000 turystów. owszem, można. wego, jak i sodowego jest – Jesteśmy otwarci wobec gości, w dodat- nieporównywalnie większa ku w każdym wieku – mówi Oliwer Kubic- i ich tradycja obecności na ki. – Dorośli u nas mogą samodzielnie zdobić rynkach Zachodu utrwalona jest głębiej, ale... jakie mają strażacy wchodzący w „żywy ogień”. szkło kryształowe i zawieźć do swojego domu – Dajemy sobie radę z czeską konkurencją Każdy niemal ruch każdego z pracowników jest samodzielnie wykonany przedmiot z kryształu. – mówi w „Julii” – każda bowiem huta produ- wcześniej zaplanowany, bo liczą się doprawdy A najmniejsze dzieci mają u nas swoją „małą kuje wyroby specyficzne dla siebie, projekto- sekundy. A i tak zdarzyło się, że w czasie takiej hutę”, przez okna której widać prawdziwą halę wane przez swoich wzorników, więc oryginal- operacji jedna z donic pękła. I dziś stanowi zna- produkcyjną z najprawdziwszymi piecami, ne i niepowtarzalne. Zresztą... konkurujemy komity eksponat, który w jakiejś mierze ilustru- rozgrzanymi do czerwoności wannami, w któ- i współpracujemy zarazem, bo czescy szklarze je zwiedzającym skalę tego przedsięwzięcia. rych szklarze biorą odrobinę szkła, by niemalże bywają u nas, więc z jednej strony współpracu- O każdym z przedmiotów można opowiadać w chwilę powstawały wazy, karafki, kielichy... jemy z wrocławską ASP, a z drugiej – ze znanym barwne historie i wyjaśniać przy ich pomocy Ta „niemalże chwila” musi potrwać, bo w świecie JiřÍm Šuhájkiem. Uczestniczymy na- chemię i fizykę produkcji kryształów, począw- pracy, z użyciem rozmaitych narzędzi – ostrz przemiennie w festiwalach szklarskich... szy od zlewanej wodą bukowej formy, która i tarcz. Te ostatnie wykładane są albo twardy- Do legendy w „Julii” przeszło najsłynniejsze wystarcza ledwo na kilkaset kryształowych Jedną z efektownych serii wyrobów mi drobinkami specjalnego piasku, albo filcem bodaj małżeństwo projektantów – Aleksander przedmiotów, poprzez tajniki zakreślania linii Reginy Puchały jest „Varsovia”. Ale to z drobinkami drewna, albo wręcz wielbłądzią i Regina Puchałowie. Regina Włodarczyk-Pu- na surowym szkle, dzięki którym grawerka jest sierścią, by szkło błyszczało jeszcze bardziej. nie Warszawa dała inspirację do deli- chała mieszkająca dziś pod Wrocławiem, wciąż możliwa, skończywszy na ekstremalnie ekscen- – „Julia” nie jest wielkim zakładem, produ- utrzymuje kontakty z hutą, a wzory kryształów trycznych zamówieniach – na przykład – krysz- katnej finezyjnej grawerki, a.. Paryż! kującym serie dziesiątków tysięcy wyrobów – jej i jej męża eksponowane są w specjalnej ga- tałowych „śmietników”, bo i takie powstają Precyzyjnie – żeliwne balustrady pa- mówi O. Kubicki. – Ale jest takim, w którym blocie „Julii”. Słusznie, bo kiedy powstawały, w „Julii”, jako że ludzka skłonność do przepychu ryskich balkonów w stylu francuskiej każdy fragment kryształu jest dopieszczony „wyprzedzały swój czas” – jak pisano w ówcze- nie zna granic wyobraźni. secesji. Projektantka była tak zafascy- ręcznie. Można u nas zamawiać w miarę krótkie snych gazetach. Ale o tym wszystkim warto przekonać się serie wyrobów, czy wręcz unikatowe, pojedyn- nowana wdziękiem tego stylu, że zde- W miejscu, gdzie ze zwyczajnego piasku po- samemu – po prostu przyjeżdżając do huty, cze sztuki. To od nas pochodziła kryształowa wstaje niemalże szklany klejnot, wiele jest magii uczestnicząc w warsztatach dla dzieci i doro- cydowała, by urok tamtych kształtów zastawa na ślub księcia Williama, u nas wy- i żadna czynność nie jest zwyczajna. – Wydawa- słych u wywożąc stąd kryształową pamiątkę, zapisać w piechowickich kryształach. konano specjalny puchar, który otrzymała za łoby się, że tak prozaiczna sprawa – powiedzia- którą można zrobić samemu. Kwartalnik • ECHA IZERSKIE • „STOWARZYSZENIE LGD PARTNERSTWO IZERSKIE” • Nr 25 (2015)

Europejski Fundusz Rolny na rzecz 12 Rozwoju Obszarów Wiejskich Wszystko o kinach i filmach Pogórza Więcej filmu w filmie! Kino za Rogiem – Jestem pełen uznania dla tych wszystkich, którzy przez kilkanaście lat pracowali, by Lubo- „Titanic” zatonął we Wleniu w 1913 r. mierz kojarzył się jednoznacznie i natychmiast O tym, że we Wleniu istniało kino, pisaliśmy towano tę ideę i przedstawiciele licznych samo- z miasteczkiem filmowych komedii, a przede w jednym z poprzednich wydań „Ech”. Miało rządów bardzo się tym zainteresowali. O tym, wszystkim dla członków Stowarzyszenia „Sami ok. 170 miejsc, pierwszy seans odbył się 24 lu- czy „Jutrzenka” zabłyśnie we Wleniu (a może Swoi”. Miasto stało się wyrazistym elementem tego 1913 r. i prezentowano film o zatonięciu w innych izerskich miejscowościach) w postaci krajobrazu kulturalnego na Pogórzu Izerskim wielkiego okrętu pasażerskiego. Kino „Jutrzen- „Kina za rogiem” – przekonamy się niebawem. właśnie dzięki Stowarzyszeniu. I dziś wszyscy, ka” zostało zamknięte ostatecznie w 1990 r., bo Tych, którzy wątpią w sens istnienia konwencjo- którzy twierdzą, że można byłoby lepiej, więcej mało kto chadzał na filmy. Zmienił się sposób nalnego kina w niedużych miastach zapraszamy lub inaczej powinni po prostu przyjść z własnym spędzania wolnego czasu, zaistniały kasety, po- do izerskiej, a jakże, wsi. W Raciborowicach, pomysłem i pokazać, co chcą i mogą zrobić... tem płyty, a dziś – internet, który oferuje filmy gmina Warta Bolesławiecka, istnieje już kilka- Wiesław Ziółkowski, burmistrz Lubomierza, wręcz bezpłatnie. dziesiąt lat stałe kino „Kujawy”. Seanse nie są autor powyższych stwierdzeń, podkreślając Użalanie się niektórych ludzi nad tym, że nie organizowane codziennie, ale – jeśli już są – sukces wynikający z pracy animatorów Festi- ma kina we Wleniu (w Mirsku, Lwówku Ślą- widzów nie brakuje. A z przykładów własnych walu jest jednocześnie świadomy, że każde takie skim, Leśnej, Gryfowie, czy innych miejscowo- Pogórza Izerskiego wypada korzystać. przedsięwzięcie powinno obrastać co roku no- ściach) to krokodyle łzy. Sytuacja jest bowiem wymi elementami, by zachęcać tych, którzy byli Kupowanie kota w „Samych swoich” taka, że w dużych i małych miastach likwido- dwa – trzy lata temu do powrotów na lubomier- wane są jedna po drugiej wypożyczalnie filmów Dawnych filmów czar ski rynek. Idea musi się rozwijać. Każda. tematem są historyczne uwarunkowania po- na płytach CD, bo wygodniccy i oszczędni mają We Wleniu kręcono m.in.: „Skąpani – Kiedy animatorzy Festiwalu zaczynali swoją wstania takich filmów, jak „Sami Swoi”. filmy w swoich komputerach. w ogniu”, „Droga do raju”, „Fuks”, „jak rozpę- pracę prawie 20 lat temu, nasz Festiwal był abso- – Jest w niedalekim Lubinie Stowarzyszenie Ale... kino jest nie tylko miejscem wyświe- tałem II wojnę światową”, a gwiazdą ekranu, lutną perełką wśród nowości. Dziś sytuacja się Samych Swoich „Boryczówka” – mówi W. Ziół- tlania filmów. Dla wielu ludzi jest też jedynym która odwiedziła to miasteczko był Stani- zmieniła – festiwali filmowych jest sporo, samo- kowski. – To prawdziwa miejscowość, leżąca stosownym miejscem, w którym można – w to- sław Mikulski. rządy, które je organizują są z reguły zamożniej- w okolicach filmowych Krużewnik. Jest książka warzystwie innych, a podobnie myślących – Lubomierz – co przypominamy już kolejny sze niż Lubomierz, więc nie można konkurować scenarzysty „naszego” filmu, Andrzeja Mular- obejrzeć film. A potem o nim porozmawiać. raz – stanowił scenografię nie tylko do „try- przepychem organizacyjnym. To byłoby za pro- czyka – „Każdy żyje, jak umie”, opowiadająca Inaczej się bowiem przeżywa seans razem. logii Samych Swoich” – był także miejscem, ste. Nawet w pobliskiej Jeleniej Górze organizo- prawdziwe historie o życiu na Kresach. Przyje- – To jest idea „Kina za Rogiem” – mówi Anna gdzie kręcono m.in. „Krzyż Walecznych”, wane będą w tym roku dwa „filmowe” festiwale. chał do nas kiedyś mer Trembowli, zachęcony Komsta, która nie ma złudzeń, że to nie są cza- a Zbigniew Cybulski wpisał się tu na zawsze Jeden już się odbył – ZOOM – a drugi planowa- sposobem, w jaki prezentujemy niełatwą prze- sy, w których może wrócić kino „Jutrzenka”. Ale w „filmowy krajobraz” miasta. ny jest na czerwiec – Festiwal Reżyserii Filmo- cież historię. I – co jest novum – podejmiemy małe, kameralne kino na 20 osób znalazłoby Trudno zliczyć filmy, jakie powstawały wej, w którym wezmą udział, jako prowadzący, starania, by w Lubomierzu znowu powstawały... swoje miejsce. Tym bardziej, że jego instalacja w gminie Leśna, przede wszystkim za spra- m.in. Artur Żmijewski, czy Sonia Bohosiewicz. komedie filmowe. Krótkie etiudy, kręcone przez kosztowałaby ok. 30 tys. zł, więc niezbyt wie- wą Zamku Czocha, bo filmowcy trafili tu już Musimy być inni, żeby przyciągnąć do nas gości. studentów w trakcie praktyk, które potem były- le, dystrybucja filmów w dobie internetu jest przed II wojną i tu kręcono niemiecką „Wy- A mamy atut, którego pozostali nie mają – tra- by emitowane podczas Festiwalu, ale też na por- prosta, a bilet do takiego kina kosztowałby... 5 spę” (Insel). A po wojnie – jedną z najpopu- dycje i innowacyjne pomysły. talach i w internecie, choćby w You Tube. Kiedy zł. – To jest bowiem ogólnopolski program dla larniejszych komedii filmowych „Gdzie jest Wśród tych pomysłów cennym są zarówno rodził się nasz Festiwal, takich możliwości nie małych miejscowości – mówi – z którego już generał” z gwiazdą ówczesnego kina polskie- muzyka filmowa w wykonaniu znanych muzy- było. Dzisiaj są i trzeba je wykorzystywać, wła- skorzystało wiele z nich. W Kowarach prezen- go – Elżbietą Czyżewską. ków, czego początki już kiedyś z sukcesem or- śnie dlatego, żeby Festiwal wciąż był żywym or- ganizowano, spotkania i konferencje, których ganizmem dla wszystkich zainteresowanych.

Kina – instytucja, która znika na naszych oczach Znika filmowa bajka – Nie sądzę, by kino istniało, gdyby nie było ale... to było dawno. Chociaż sala „Świtu” miała pana Sławomira Piechocińskiego – tak powie- grubo ponad 150 miejsc, nie każdy miał pew- działa Teresa Przybylska, wiceprezes Stowarzy- ność, że się tam zmieści, kiedy „leciał” film opi- szenia Miłośników Wsi Raciborowice, w któ- sywany w gazetach. Młodsi, a zręczni wchodzili rym kino „Kujawy” pojawiło się 1 maja 1950 r. przez uchylone okno toalety i chowali się mię- i wszelkie zawieruchy ustrojowe, społeczne czy dzy fotelami, żeby ich bileterki nie namierzyły. gospodarcze nie zakłóciły jego istnienia. Dziś, kiedy „wklikuje się” hasło „kino” Sławomir Piechociński zakochał się w kinie, w starego Google, to pojawia się informacja: a przede wszystkim – w roli kinooperatora tuż „W Mirsk nie ma żadnego punktu z kategorii po wojnie. Zobaczył – jako młody człowiek kino”. I już. – radzieckiego kinooperatora we wsi pod Lu- W Leśnej były dwa kina – w rynku „Wir”, a w blinem w trakcie projekcji filmu o wyzwalaniu dawnym Dolwisie – „Relaks”. Było duże kino Majdanku. Kiedy przyjechał na Ziemie Za- we Lwówku Śląskim. Było spore, o dziwacznej chodnie postanowił, że będzie prowadził kino, nazwie „Tivoli” w Gryfowie... Kiedy w „Tivoli” choć jego etat – to była praca w cementowni grano na przełomie lat 50/60 film ze skanda- Sławomir Piechociński zmarły niedawno przepracował w „Kujawach” ponad 60 lat. W kinie od Raciborowice. Potem od codziennej pracy lizujcą wówczas Brigitte Bardot (bo chodziła 2015 roku nastąpi kilka zmian, zarówno w wystroju sali jak i w kabinie operatora, bowiem współ- uwolniła go emerytura, ale... kina nie porzucił. w skąpym bikini po ekranie)– „Babette idzie na czesna technologia wyświetlania filmów jest już inna. Ale „Kujawy”, w odróżnieniu od wielu kin na Właściwie kino w Raciborowicach działało wojnę”, dozwolony od bodaj 18 lat, to młodsi Pogórzu, będą wciąż istnieć. od 1949 roku, ale były to seanse w budynku kandydaci na widzów – korzystając z dobrego poniemieckiej gospody, a filmy wyświetlano na serca operatora, młodziutkiego wtedy pana w tym kinowe”. Sejmik Województwa oddał zadeklarowała na przełomie lat 1990/91, że ekranie złożonym z kilku prześcieradeł, ale dy- Mietka, oglądali ten film z okienek jego kabi- to samorządowi gminy w grudniu 2013 r., nie- zostawi za darmo projektory, jeśli gmina je rekcja cementowni uznając, że pracownikom ny. Cóż to były za przeżycia... Dziś starszy pan, mniej trudno już było wówczas myśleć o kinie. przejmie i będzie prowadzić kino. Ówczesny tak znaczącej firmy należy się godziwa rozryw- Mieczysław Jednorowski, mieszka w jednym W maju 2014 r. ogłoszono przetarg na zagospo- burmistrz zdecydował jednak, że salę kinową ka kupiła dwa profesjonalne projektory i zor- z wielkopolskich miast. darowanie byłego kina na miejsce zabaw dla gmina przejmie bez sprzętu i wynajmie ją dla ganizowano po kilku miesiącach prawdziwe W Świeradowie-Zdroju było kino „Wieniec”. dzieci. Pomimo relatywnie niskiej ceny – 346 jakiegoś „podmiotu gospodarczego”. I potem kino. Przetrwało... 63 lata... Było jedynym ki- To proste – nazwa pochodziła od pierwszej po tys. zł za ponad 430 m kwadr. powierzchni nikt była tam jakaś przesypownia ryżu, cukru, czy nem wiejskim w Polsce. I nadal będzie istnieć, wojnie nazwy miejscowości, którą wówczas się nie kwapi, by przejąć ten obiekt, choć cena soli... Mit się skończył. Wtedy Leśna uratowała choć S. Piechociński zmarł. Po roku przerwy określano jako Wieniec-Zdrój. Dawno zniknę- ok. 800 zł/m kwadr. wydaje się zachęcająca. na jakiś czas swoje kino w ten sposób właśnie na remont „Kujawy” w 2015 roku wznowią ło z mapy instytucji kultury w kurorcie. W Lu- We Wleniu także było kino – „Jutrzenka”. Po- przejmując je dla samorządu. Krótko, ale było działalność. bomierzu z kolei było kino „Raj” – budynek się wstało na początku XX w., w sali tutejszego ho- warto. A inne kina? zawalił z hukiem w latach 80-tych XX wieku, telu „Niemiecki Dom”. Pierwsze seanse odbyły Na kanwie tych opowieści z różnych miej- – Pamiętam epokę kin w regionie, w tym szczęściem katastrofa budowlana nie pociągnę- się ok. 1913 roku, ale przy pomocy aparatury scowości Pogórza Izerskiego postanowiliśmy najlepiej kino w Mirsku. Nazywało się „Świt”. ła za sobą ofiar., Resztki kinowych foteli, twar- przywożone ze Lwówka. Powojenna „Jutrzen- ten mit odświeżyć. Wprawdzie współcześnie – wspominał Bolesław Faściszewski, bez któ- dych i niewygodnych, można oglądać jeszcze ka” zamknęła się ostatecznie w roku 1990. A nie nie ma już nie tylko kin, zniknęły też kolejno rego w Mirsku od lat nie może się odbyć żadna w Muzeum Kargula i Pawlaka. Potem nazwę było to małe kino, bo w finale swojej działalno- wypożyczalnie kaset, a potem – wypożyczalnie impreza. – I te szalone kolejki, jakie się ustawia- „Raj” nosiła na pamiątkę tego kina wypożyczal- ści, kiedy zajmowało już samodzielnie obiekt płyt CD. Dziś – zdaniem młodzieży – bez wie- ły po bilety na godzinę przed otwarciem kasy, nia kaset video, na pięterku innej kamieniczki, byłego hotelu mieściło ok. 170 foteli. losalowego multikina nie ma zabawy. a kasa otwierała się na godzinę przed seansem ale także w lubomierskim rynku. Tej wypoży- – A w Rębiszowie – pamięta B. Faściszew- Będziemy zbierać w „Echach Izerskich” Wtedy pierwszy w kolejce, zazwyczaj jakiś osi- czalni też już nie ma. ski – mieszkał kinooperator, który woził w ja- okruchy pamięci po kinach, których już nie łek kupował ze 30 – 40 biletów, kolejni – nie- We Lwówku Śląskim bajka kinowa skończyła kimś „Żuku”, czy „Nysce” przenośną aparaturę ma. Prosimy Czytelników, by udostępnili nam wiele mniej. Po dziesięciu minutach wszystkie się ostatecznie w lipcu 2014 r., bo właśnie wtedy i wyświetlał po wsiach filmy, korzystając z przy- posiadane pamiątki – może plakaty, bilety, pro- biletu na seans były wykupione i sprzedawane wycięto (nieczynny od dawna) neon z nazwą padkowych sal, z projektorów 16 mm. Kinowe gramy, albo chociaż wspomnienia. Materialne „po koleżeńsku”. A film grano tu co najwyżej 3 „Bajka” nad wejściem do obiektu byłego kina. taśmy, 32 milimetrowe, pasowały tylko do pro- pamiątki wypożyczymy, skopiujemy i oddamy, – 4 dni... Trzeba było mieć znajomości, żeby się Samo kino zamknięte zostało dawno, na dłu- jektorów stacjonarnych. wspomnienia – spiszemy. Powstanie najpewniej wedrzeć do kina, choćby na „Winnetou”, część go przed tym, jak w 2007 r. przedsiębiorstwo – Chcieliśmy walczyć o nasze kino – nie ciekawa opowieść o zjawisku, które jeszcze tkwi I. To był film! Dziś pewnie byłby okrzyknięty, „Odra-Film” przekazało budynek „Bajki” sa- ukrywa żalu B. Faściszewski. – ”Odra– Film” w naszej pamięci, ale przecież już nie wróci, bo jako knot, bo to nie te efekty, nie ta dynamika, morządowi województwa „na cele kulturalne, zabrakło dlań miejsca w dzisiejszym świecie. Kwartalnik • ECHA IZERSKIE • „STOWARZYSZENIE LGD PARTNERSTWO IZERSKIE” • Nr 25 (2015)

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich 13 Kończy się okres programowania PROW 2007-2013. Stowarzyszenie LGD Partnerstwo Izerskie przedstawia Państwu projekty wraz z kwotami dofinansowania zrealizowane na swoim obszarze zgodnie z Lokalną Strategią Rozwoju. Projekty zostały wybrane przez rade programową do dofinansowania w ramach konkursów ogłaszanych przez LGD. Mieszkańcy obszaru LGD na pewno spotkali się z efektami, które mają duży wpływ na rozwój naszego obszaru poprzez poprawę jakości życia, zmianę w zagospodarowaniu terenów wiejskich , tworzonych miejsca pracy, miejsc spotkań dla lokalnej społeczności oraz rozwój inicjatyw oddolnych realizowanych przez stowarzyszenia. Limity środków, które pozyskaliśmy na lata 2007-2013 zostały wykorzystane przez naszych mieszkańców. Dzisiaj możemy powiedzieć, że wsparcie 2007-2013 zmieniło nasze partnerstwo, zbli- żyło ludzi i pozwoliło na przygotowywanie się do kolejnego okresu programowania 2014-2020. Wiemy, że pomysłów i chętnych do ich realizacji nie zabraknie.

L P. Nazwa/Imię i nazwisko Działanie Kwota Tytuł 33 Marek Pisarski Tworzenie i rozwój 300 000,00 zł Założenie działalności gospodarczej, celem utworzenia nowych miejsc wnioskodawcy dofinansowana mikroprzedsiębiorstw pracy oraz stworzenia miejsca spotań promującego lokalne zasoby 1 Wojciech Kojder Różnicowanie 100 000,00 zł Zakup koparki – ładowarki przyrodnicze i kulturowe w kierunku 34 Agnieszka Kowalczyk Tworzenie i rozwój 75 142,00 zł Przebudowa pomieszczeń gospodarczych ze zmianą sposobu działalności mikroprzedsiębiorstw użytkowania w celu prowadzenia działalności handlowej nierolniczej 35 KOBED Spółka Tworzenie i rozwój 196 000,00 zł Podwyższenie konkurencyjności przedsiębiorstwa oraz poziomu 2 Aleksander Różnicowanie 100 000,00 zł Zakup agregatu siewnego w celu świdczenia usług z ograniczoną mikroprzedsiębiorstw zatrudnienia poprzez zakup nowego urządzenia Niewiarowski w kierunku odpowiedzialnością działalności 36 Gmina Zgorzelec Odnowa i rozwój wsi 393 607,00 zł Budowa boisk wielofunkcyjnych w Trójcy. nierolniczej 37 Gmina Siekierczyn Odnowa i rozwój wsi 477 500,00 zł Remont połączony z modernizacją Domu Kultury w Siekierczynie 3 Władysław Szczęsny Różnicowanie 78 609,00 zł Adaptacja poddasza wraz z wyposażeniem pokoi na cele agroturystyczne 38 Gmina Nowogrodziec Odnowa i rozwój wsi 428 723,00 zł Przebudowa świetlicy wiejskiej w miejscowości Zebrzydowa. w kierunku 39 Gmina i Miasto Lwówek Odnowa i rozwój wsi 500 000,00 zł Budowa swietlicy wiejskiej w kotliskach działalności Śląski nierolniczej 40 Gmina Wleń Odnowa i rozwój wsi 500 000,00 zł Budowa świetlicy wiejskiej w Marczowie 4 Tomasz Fabin Różnicowanie 43 228,50 zł Zakup minikoparki 41 Gmina Warta Odnowa i rozwój wsi 260 902,00 zł Budowa boiska wielofunkcyjnego przy gimnazjum im. Jana Pawła II w kierunku Bolesławiecka w Iwinach działalności 42 Gmina Miejska Odnowa i rozwój wsi 381 712,59 zł Budowa skateparku wraz z modernizacją Stadionu Miejskiego nierolniczej Świeradów – Zdrój w Świeradowie-Zdroju celem podniesienia atrakcyjności turystycznej 5 Andrzej Stec Różnicowanie 100 000,00 zł Uzuskanie dodatkowego dochodu z działalności pozarolniczej poprzez regionu Gór i Podgórza Izerskiego w kierunku uruchomienie nowego punktu usługowego 43 Ośrodek Kultury i Sportu Odnowa i rozwój wsi 130 338,75 zł Remont Ośrodka Kultury i Sportu w Leśnej (remont i termoizolacja działalności elewacji z wymianą zewnętrznej stolarki okiennej i drzwiowej) nierolniczej 44 Gmina Mirsk Odnowa i rozwój wsi 499 999,00 zł Remont ratusza i otoczenia 6 Bronisław Skóra Różnicowanie 100 000,00 zł Stworzenie dochodów z działalności pozarolniczej poprzez zakup 45 Gmina Sulików Odnowa i rozwój wsi 400 720,00 zł Budowa nowych oraz modernizacja istniejących miejsc do rekreacji w kierunku maszyny i wypoczynku w plenerze w miejscowości Sulików. działalności nierolniczej 46 Gmina Stara Kamienica Odnowa i rozwój wsi 394 635,00 zł Tworzenie sieci obiektów infrastruktury sportowo – rekreacyjnej, w tym wielofunkcyjnego boiska sportowego w Kopańcu oraz placów 7 Mirosław Stec Różnicowanie 96 500,00 zł Uzuskanie dodatkowego dochodu z działalności pozarolniczej poprzez zabaw dla dzieci w Kopańcu, Kromnowie, Chromcu, Barcinku, Rybnicy w kierunku uruchomienie nowego punktu usługowego i Wojcieszycach działalności nierolniczej 47 Gmina Olszyna Odnowa i rozwój wsi 500 000,00 zł PRZEBUDOWA ŚWIETLICY W BIEDRZYCHOWICACH 8 Dariusz Szorc Różnicowanie 90 000,00 zł Wzrost dochodu z pozarolniczej działalności poprzez uruchomienie 48 Gmina Lubań Odnowa i rozwój wsi 146 580,00 zł Budo9wa boiska wielofunkcyjnego w Izerskiej Krainie Cisów szansą w kierunku nowego punktu usługowego na rozwój talentów sportowych, rozwój turystyczny i gospodarczy działalności Henrykowa Lubańskiego u styku trzech granic. nierolniczej 49 Gmina Zawidów Odnowa i rozwój wsi 500 000,00 zł Modernizacja pomieszczeń i zakup wyposażenia Ośrodka Kultury 9 Inga Sobucka Różnicowanie 78 500,00 zł Świadczenie usług dla rolnictwa – zakup maszyn rolniczych i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Zawidowie w kierunku 50 Gmina Miejska Odnowa i rozwój wsi 94 471,00 zł Budowa pola do gry w minigolfa oraz modernizacja placu zabaw działalności Świeradów – Zdrój w Świeradowie-Zdroju celem podniesienia atrakcyjności turystycznej nierolniczej regionu Gór i Pogórza Izerskiego 10 Zenon Zatchiej Różnicowanie 100 000,00 zł Zwiększenie oferty turystycznej regionu poprzez gospodarstwa 51 Gmina Leśna Odnowa i rozwój wsi 207 117,00 zł Modernizacja świetlicy wiejskiej w Zaciszu w kierunku agroturystycznego 52 Gmina Lubań Odnowa i rozwój wsi 201 659,00 zł Budowa miejsca przeznaczonego do wypoczynku i rekreacji w Izerskiej działalności Krainie Cisów – Henrykowie Lubańskim, położonym na styku trzech nierolniczej granic. 11 Tomasz Mołodowski Różnicowanie 91 552,50 zł Modernizacja budynku mieszkalnego – uruchomienie działalności 53 Gmina Stara Kamienica Odnowa i rozwój wsi 62 770,00 zł Częściowy remont wraz z modernizacją świetlicy wiejskiej w Barcinku. w kierunku agroturystycznej 54 Gmina Lubomierz Odnowa i rozwój wsi 494 014,59 zł Przebudowa świetlic wiejskich w Chmieleniu i w Olesznej Podgórskiej. działalności 55 Parafia Rzymsko- Odnowa i rozwój wsi 60 000,00 zł Remont dachu kościoła pw.Świętej Tekli w Pławnej Dolnej nierolniczej Katolicka p.w.św. Tekli 12 Jakub May Różnicowanie 100000,00 zl Wzrost dochodu z działalności pozarolniczej poprzez uruchomienie 56 Gmina Leśna Odnowa i rozwój wsi 25 003,00 zł Zwiększenie roli OSP GRABISZYCE w procesie edukacyjnym mieszkańców w kierunku nowego punktu usługowego obszaru LGD Partnerstwo Izerskie działalności 57 Gmina Leśna Odnowa i rozwój wsi 161 234,00 zł Budowa placu zabaw wraz z funkcjami towarzyszącymi przy lodowisku nierolniczej w Leśnej 13 Dariusz Daszkiewicz Różnicowanie 100 000,00 zł Zakup siewnika do kukurydzy, agregatu uprawowego, kosiarki 58 Gmina Sulików Odnowa i rozwój wsi 54 175,00 zł Atrakcyjna przestrzeń plenerowo – rekreacyjna (działka nr 170/2 i 167) w kierunku ciągnikowej rotacyjnej, rozrzutnika obornika wykorzystanego do miejscem integracji mieszkańców wsi Mikułowa. działalności świadczenia usług dla gospodarstw rolnych 59 Gmina Wleń Odnowa i rozwój wsi 60 000,00 zł Wymiana pokrycia dachowego na budynku Ratusza we Wleniu nierolniczej 60 Gmina Mirsk Odnowa i rozwój wsi 101 768,00 zł Remont świetlicy wiejskiej w Mlądzu – Pobudzenie aktywności 14 Sławomir Machowski Różnicowanie 90 000,00 zł Zakup ładowarki teleskopowej do świdczenia usług mieszkańców Pogórza Izerskiego w kierunku 61 Gmina Nowogrodziec Odnowa i rozwój wsi 60 000,00 zł Przebudowa remizy OSP w Kierżnie na wiejską salę spotkań. działalności 62 Gmina Nowogrodziec Odnowa i rozwój wsi 71 277,00 zł Przebudowa szatni sportowej na stadionie w miejscowości Zebrzydowa nierolniczej 63 Gmina i Miasto Lwówek Odnowa i rozwój wsi 60 000,00 zł Utworzenie izerskiego centrum kultury w miejscowości Włodzice Wielkie 15 Ewelina Podgórna-Dyjur Różnicowanie 100 000,00 zł wzrost dochodów z działalności pozarolniczej poprzez uruchomienie Śląski w kierunku stołówki szkolenej 64 Gmina Warta Odnowa i rozwój wsi 239 098,00 zł Budowa boiska wielofunkcyjnego w Tomaszowie Bolesławieckim działalności Bolesławiecka nierolniczej 65 Gmina Lubań Odnowa i rozwój wsi 158 710,00 zł Uaktywnienie i integracja mieszkańców Gminy Lubań poprzez 16 Maria Zagrodna-Grzyb Różnicowanie 12 450,00 zł Zwiększenie dochodu z działalności gospodarczej poprzez rozwijanie przebudowę świetlicy wiejskiej w Nawojowie Łużyckim w kierunku działalności turystycznej 66 Gmina Warta Odnowa i rozwój wsi 60 000,00 zł Modernizacja boiska sportowego w Warcie Bolesławieckiej działalności Bolesławiecka nierolniczej 67 Gmina Olszyna Odnowa i rozwój wsi 52 200,83 zł Budowa placu zabaw w Olszynie 17 Agnieszka Sądaj Różnicowanie 100 000,00 zł Zwiększenie dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej poprzez w kierunku wynajem maszyn rolniczych 68 Gmina Leśna Odnowa i rozwój wsi 42 861,00 zł Remont świetlicy wiejskiej w Pobiednej. działalności 69 Gmina Platerówka Odnowa i rozwój wsi 115 736,00 zł Remont świetlicy wiejskiej we Włosieniu w Gminie Palterówka nierolniczej 70 Gmina Warta Odnowa i rozwój wsi 174 850,00 zł Rozbudowa świetlic wiejskich w miejscowościach Iwiny, Lubków, Wilczy 18 Jan Walczak Różnicowanie 99 781,00 zł Zakup maszyn oraz środka transportu wykorzystywanych do Bolesławiecka Las– utworzenie miejsca dla produktów lokalnych rękodzielniczych oraz w kierunku świadczenia wszechstronnych usług z zakresu budownictwa spotkań kobiet z obszaru gminy Warta Bolesławiecka. działalności 71 Gmina i Miasto Lwówek Odnowa i rozwój wsi 154 416,00 zł Utworzenie społeczno-kulturalnego centrum promocji izerskich kobiet nierolniczej Śląski aktywnych poprzez remont świetlicy wiejskiej w miejscowości Zbylutów 19 Ewa Machowska Różnicowanie 100 000,00 zł Stworzenie dochodów z działalności pozarolniczej poprzez zakup 72 Gmina Stara Kamienica Odnowa i rozwój wsi 148 960,00 zł Wyposażenie świetlic wiejskich w miejscowościach Kopaniec i Stara w kierunku maszyny wykorzystywanej do świadczenia wszechstronnych usług Kamienica działalności z zakresu budownictwa 73 Gmina Lubomierz Odnowa i rozwój wsi 159 985,00 zł Przebudowa Punktu Informacji Turystycznej z ekspozycją muzealną nierolniczej w Lubomierzu 20 Iwona Sztuczkowska Różnicowanie 26 300,50 zł Wzrost dochodu z pozarolniczej działalności poprzez uatrakcyjnienie 74 Gmina Zgorzelec Odnowa i rozwój wsi 218 189,00 zł Zagospodarowanie osiedla w Tylicach w kierunku warunków pobytu dla gości 75 Gmina Gryfów Śląski Odnowa i rozwój wsi 233 333,00 zł Remont świetlic wiejskich w miejscowościach Rząsiny i Krzewie Wielkie działalności 76 Gmina Leśna Odnowa i rozwój wsi 181 205,00 zł Utworzenie Izerskiego Centrum Promocji Produktów Lokalnych nierolniczej 77 Gmina Mirsk Odnowa i rozwój wsi 262 475,00 zł Remont świetlicy wiejskiej w Grudzy celem utworzenia Izerskiego 21 Marcin Rygas Tworzenie i rozwój 82 560,00 zł Zakup maszyn produkcyjnych do obróbki kamienia Centrum Aktywizacji Kobiet mikroprzedsiębiorstw 78 Gmina Siekierczyn Odnowa i rozwój wsi 233 333,00 zł Remont miejsca spotkań rękodzielników i twórców regionalnych 22 Grzegorz Dłubała Tworzenie i rozwój 98 374,00 zł Podwyższenie konkurencyjności przedsiębiorstwa i zwiększenie poziomu w Zarębie, Gmina Siekierczyn mikroprzedsiębiorstw zatrudnienia 79 Gmina Sulików Odnowa i rozwój wsi 93 378,00 zł Wymiana pokrycia dachowego w Centrum Rękodzielnictwa w Sulikowie 23 Janusz Niebieszczański Tworzenie i rozwój 197,089,50 zł Zakup bram wjazdowych, piły linowej i piły dwusuportowej, 80 Sulików Odnowa i rozwój wsi 29 999,00 zł Zagospodarowanie centrum Wrociszowa Dolnego poprzez utworzenie mikroprzedsiębiorstw samochodów ciężarowych punktu promocji produktów lokalnych i rękodzielniczych. 24 Robert Georgiev Tworzenie i rozwój 64 050,00 zł Zakup maszyn i urządzeń wykorzystywaych w zagospodarowaniu 81 Gmina Sulików Odnowa i rozwój wsi 104 054,00 zł Zagospodarowanie centrum Małej Wsi Górnej poprzez budowę altany mikroprzedsiębiorstw terenów zieleni stanowiącej punkt promocji produktów lokalnych i rękodzielniczych 25 Justyna Borucka-Kata Tworzenie i rozwój 16 538,00 zł Utworzebue biura rachunkowego 82 Gmina Platerówka Odnowa i rozwój wsi 209 895,00 zł Remont świetlicy wiejskiej we Włosieniu w Gminie Platerówka mikroprzedsiębiorstw 83 PARAFIA Odnowa i rozwój wsi 133 345,00 zł Remont pokrycia dachu na budynku kościoła pw. św. Ap. Piotra i Pawła 26 Bożena Zatchiej Tworzenie i rozwój 96 600,00 zł Rozszerzenie dotychczasowego zakresu usług przez wprowadzenie RZYMSKOKATOLICKA w Nowogrodźcu. mikroprzedsiębiorstw nowego wyposażenia w maszyny i urządzenia PW. ŚW AP. 27 Augustyna Mandziej Tworzenie i rozwój 50 000,00 zł Podwyższenie konkurencyjności przedsiębiorstwa, zwiększenie poziomu PIOTRA I PAWŁA mikroprzedsiębiorstw zatrudnienia oraz wielkości dochodów poprzez podniesienie standardu W NOWOGRODŹCU wyposażenia kawiarni 84 Gmina Zgorzelec Odnowa i rozwój wsi 211 403,00 zł Przebudowa swietlicy wiejskiej w miejscowości Jędrzychowice – 28 Izabela Borkowska- Tworzenie i rozwój 200 000,00 zł Uwtorzenie dochodu z działalności pozarlniczej – utworzenie dwóch utworzenie miejsca spotkań dla kobiet oraz produktów rękodzielniczych Barnaś mikroprzedsiębiorstw miejsc pracy wytwarzanych przez rękodzielników. 29 Justyna Konsur Tworzenie i rozwój 100 000,00 zł Zwiększenie samodzielności i efektywności ekonomicznej kobiet poprzez 85 Gmina Lubań Odnowa i rozwój wsi 267 181,00 zł Stworzenie bazy dla sprzedaży i promocji produktów i usług lokalnych mikroprzedsiębiorstw budowę myjni bezdotykowej wytwarzanych przez kobiety– budowa miejsc wystawowych 30 Tomasz Staszkiewicz Tworzenie i rozwój 100 000,00 zł Podjęcie działalności gospodarczej i wzrost zatrudnienia poprzez zakup w Pisarzowicach, Nawojowie Łużyckim, Mściszowie, Henrykowie mikroprzedsiębiorstw środków trwałych i wykonanie robót budowlanych Lubańskim i Kościelnikach Dolnych. 31 Alicja Szuszkiewicz Tworzenie i rozwój 31 600,00 zł Modernizacja obiektu w celu polepszenia pozycji rynkowej 86 Gmina Olszyna Odnowa i rozwój wsi 267 181,00 zł Modernizacja obiektu na potrzeby Gminnego Ośrodka Kultury w Olszynie mikroprzedsiębiorstw przedsiębiorstwa 87 Gmina Wleń Odnowa i rozwój wsi 236 155,00 zł Remont świetlicy wiejskiej w Bełczynie– etap II, utworzenie 32 Elżbieta Krawczyńska Tworzenie i rozwój 151 960,00 zł Celem operacji jest wzrost konkurencyjności firmy poprzez rozszerzenie i wyposażenie izerskich centrów promocji w miejscowościach Bełczyna, mikroprzedsiębiorstw działalności oraz wzrost poziomu zatrudnienia Klecza, Nielestno, Pilchowice, Strzyżowiec Kwartalnik • ECHA IZERSKIE • „STOWARZYSZENIE LGD PARTNERSTWO IZERSKIE” • Nr 25 (2015)

Europejski Fundusz Rolny na rzecz 14 Rozwoju Obszarów Wiejskich 88 Gmina i Miasto Lwówek Odnowa i rozwój wsi 95 865,00 zł Utworzenie izerskiego centrum życia społecznego w miejscowości 144 GMINNE CENTRUM Małe Projekty 7 322,00 zł WYKONANIE STROJÓW BUKOWIŃSKICH DLA ZESPOŁU Śląski Płóczki Górne KULTURY WARTA FOLKLORYSTYCZNEGO „PODGRODZIANKI” Z RACIBOROWIC GÓRNYCH 89 Gmina Lubomierz Odnowa i rozwój wsi 83 894,00 zł Budowa placu zabaw wraz z zagospodarowaniem terenu w Lubomierzu BOLESŁAWIECKA, 90 Gmina Stara Kamienica Odnowa i rozwój wsi 101 321,00 zł Rozbudowa świetlicy wiejskiej w Nowej Kamienicy wraz z niezbędną WARTA BOLESŁAWIECKA infrastrukturą techniczną i wyposażeniem 29B, 59-720 91 Gmina Warta Odnowa i rozwój wsi 62 666,00 zł Dostawa i instalacja systemu multimedialnego w miejscowości Iwiny, RACIBOROWICE GÓRNE Bolesławiecka Raciborowice Dolne, Warta Bolesławiecka dla tworzonych punktów 145 ZBIGNIEW PUCHALSKI Małe Projekty 25 000,00 zł Remont -renowacja zabytkowej willi /elewacja budynku/położonej informacji turystycznej w Mirsku przy ul.Kpt.Betleja 26 92 Gmina Lubomierz Małe Projekty 11 227,00 zł Plon niesiemy plon – Gminne Dożynki 2010 w Lubomierzu. 146 Parafia Rzymsko- Małe Projekty 22 965,60 zł Konserwacja ołtarza bocznego pw. Św. Józefa w kościele parafialnym 93 Gmina Platerówka Małe Projekty 24 990,00 zł Remont połączony z modernizacją budynku świetlicy wiejskiej Katolicka pw. Imienia pw. Imienia Najświętszej Marii Panny w Grudzy w Platerówce – działka nr 717 Najświętszej Marii 94 OKIS Ośrodek Kultury Małe Projekty 15 590,00 zł Rozwój Centrum Kultury Lokalnej w Lubomierzu” Panny w Grudzy i Sportu 147 Gmina Lubań Małe Projekty 18 547,00 zł Czarodziejski świat radości-Plac Zabaw w Nawojowie Śląskim 95 Gmina Mirsk Małe Projekty 19 665,56 zł Izerska Gala Folkloru – promocja narodowych tradycji kultury ludowej 148 Stowarzyszenie LGA Małe Projekty 16 506,70 zł „Przystanek Giebułtów” – budowa miejsca spotkań Pogórza Izerskiego „Mały i Duży dla 96 Gminne Centrum Małe Projekty 19 847,00 zł Pielęgnowanie i kultywowanie tradycji poprzez organizację imprezy Giebułtowa” Kultury i Sportu Pieczenica 149 Paweł Kunysz Małe Projekty 12 441,44 zł Zakup, montaż i uruchomienie instalacji solarnej w Nowogrodźcu 150 Gmina Mirsk Małe Projekty 24 775,80 zł Zaczarowany Zakątek – Utworzenie Placu Zabaw Przy Przedszkolu 97 Gmina i Miasto Lwówek Małe Projekty 24 999,00 zł Izerski skansen uli figuralnych w miejscowości Dworek. Publicznym w Mirsku Śląski 151 Gmina Lubań Małe Projekty 18 547,00 zł Beztroska zabawa w wyjątkowym, zaczarowanym miejscu – Plac zabaw 98 GOKiS w Lubaniu Małe Projekty 8 273,79 zł V ogólnopolskie imieniny Henryka, henryki i Henrykowa w Henrykowie w Radostowie Średnim Lubańskim w izerskiej Krainie Cisów. 152 Stowarzyszenie Kultury Małe Projekty 8 379,02 zł Organizacja imprezy Orka konna– kultywowanie tradycji i promocja 99 Gmina Lubań Małe Projekty 6 324,80 zł Stworzenie miejsc wypoczynku i rekreacji dla mieszkańców i turystów Fizycznej Klub Jeździecki regionu. odwiedzających Izerską Krainę Cisów. „Jedenastka Izerska” 100 Gminne Centrum Małe Projekty 24 999,00 zł Zakup nagłośnienia dla Gminnego Centrum Kultury w Warcie 153 Gmina Lubań Małe Projekty 18 255,00 zł Magiczny zakątek dzieciństwa w Uniegoszczy Kultury Warta Bolesławieckiej 154 Gmina Warta Małe Projekty 17 880,12 zł Zakup wyposażenia do świetlicy wiejskiej w miejscowości Wartowice Bolesławiecka Bolesławiecka 101 Gmina Miejska Małe Projekty 17 126,61 zł Piknik-Izerskie babie Lato 155 Barbara Głębocka Małe Projekty 14 658,24 zł Instalacja kolektorów słonecznych – w celu podniesienia standardu Świeradów – Zdrój gospodarstwa agroturystycznego. 102 Gmina Warta Małe Projekty 24 999,00 zł Budowa domku grillowego „Izerskie klimaty” wraz z wyposażeniem przy 156 Gminny Ośrodek Kultury Małe Projekty 12 336,79 zł „Zagospodarowanie terenu wokół Domu Kultury w Siekierczynie” Bolesławiecka Domu Kultury w Warcie Bolesławieckiej. i Sportu w Siekierczynie 103 Gminny Ośrodek Kultury Małe Projekty 10 659,87 zł Dożynki w gminie Siekierczyn okazja do pielęgnowania tradycji polskiej 157 Krzysztof Tyl Małe Projekty 6 059,70 zł Muzeum Techniki i Rzemiosła Wiejskiego w Zapuście i Sportu w Siekierczynie wsi 158 Gmina Lubań Małe Projekty 22 087,35 zł Kraina dzieciństwa– stworzenie placu zabaw w Mściszowie. 104 M-GOK Miejsko-Gminny Małe Projekty 14 732,00 zł Powiatowe święto wsi „chleb w tradycji i kulturze ludowej” 159 Gmina Miejska Małe Projekty 18 877,60 zł Rowerowy raj – ścieżki rowerowe Gór Izerskich Ośrodek Kultury Świeradów-Zdrój 105 OKSiT Ośrodek Kultury, Małe Projekty 15 446,20 zł „Urodziny Gołębiarki– wleńska impreza kulturalno-środowiskowa 24-25 160 Gmina Miejska Małe Projekty 24 472,00 zł Izerskie smaki i smaczki – ścieżka edukacyjna po kulinarnych Sportu i Turystyki lipca 2010 r.” Świeradów-Zdrój i turystycznych atrakcjach Gór Izerskich. 106 Towarzystwo Małe Projekty 5 333,36 zł Opracowanie publikacji „Legendy Gryfowa Śląskiego” 161 Rzymsko-Katolicka Małe Projekty 21 961,80 Konserwacja i restauracja witraży św. Jadwigi Śląskiej i św. Bartłomieja Miłośników Gryfowa Parafia p.w. Św. Barbary w kościele pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Rębiszowie Śląskiego w Rębiszowie 107 Gminny Ośrodek Kultury Małe Projekty 24 536,64 zł Podróż do osiemnastowiecznej Zaręby (Lichtenau)– impreza kulturalna. 162 Rzymsko-Katolicka Małe Projekty 25 000,00 Konserwacja ołtarza głównego w kościele p.w. Nawiedzenia i Sportu w Siekierczynie Parafia p.w. Św. Barbary Najświętszej Marii Panny w Rębiszowie 108 Gmina Miejska Małe Projekty 24 905,30 zł Śladem izerskich tajemnic w Rębiszowie Świeradów – Zdrój 163 Rzymsko-Katolicka Małe Projekty 24 613,40 Konserwacja balustrady emopro-organowej w Kościele pw. Nawiedzenia 109 Gminny Ośrodek Kultury Małe Projekty 12 321,13 zł Wyposażenie sali konferencyjnej i pracowni regionalnej w Domu Kultury Parafia p.w. Św. Barbary Najświetszej Marii Panny w Rebiszowie. i Sportu w Siekierczynie w Siekierczynie w Rębiszowie 110 Ośrodek Kultury, Sportu Małe Projekty 22 780,26 zł Organizacja imprezy kulturalnej Urodziny Gołębiarki we Wleniu 25-26 164 Parafia Rzymsko- Małe Projekty 23 380,00 Konserwacja zegara wieżowego z kościoła parafialnego pw. Imienia i Turystyki czerwca 2011 Katolicka pw. Imienia Najświętszej Marii Panny w Grudzy 111 Stowarzyszenie Małe Projekty 3 079,22 zł Święto „Tradycji Świętojańskiej” Naświętszej Marii Panny „Warta Bolesławiecka w Grudzy – Warto” w Warcie 165 Parafia Rzymsko- Małe Projekty 24 284,40 Konserwacja obrazów stacji drogi krzyżowej w Kościele Parafialnym pw. Bolesławieckiej Katolicka pw. Imienia Imienia Najświetszej Marii Panny w Grudzy 112 Parafia Rzymsko- Małe Projekty 23 465,40 zł Konserwacja ołtarza bocznego pw. Św. Barbary w kościele parafialnym Naświętszej Marii Panny Katolicka P.W. Imienia pw. Imienia Najświętszej Marii Panny w Grudzy w Grudzy Najświętszej Marii 166 Okręgowy Związek Małe Projekty 5 371,24 Wystawa Hodowlana w Lubomierzu – możliwości rozwoju regionu Panny w Grudzy Hodowców Koni we poprzez chów i hodowlę koni 113 Gmina Olszyna Małe Projekty 18 845,93 zł Boiska wiejskie w sołectwach Biedrzychowice i Krzewie Małe – Wrocławiu miejscem rekreacji i integracji pokoleń. 167 Okręgowy Związek Małe Projekty 3 624,44 I Dolnośląska Wystawa Koni Rasy Konik Polski – nowe kiernki rozwoju 114 Stowarzyszenie Rozwoju Małe Projekty 22 312,93 zł Zagospodarowanie przestrzeni publicznej na radosny plac zabaw „Małej Hodowców Koni we turystyki i regionu Proszówki Myszki”-Szansa aktywizacji dzieci Wrocławiu 115 Ochotnicza Straż Małe Projekty 24 559,96 zł ROZWÓJ OSP POPRZEZ STWORZENIE IZERSKIEJ ŚCIEŻKI 168 Gmina Lubomierz Małe Projekty 8 941,18 Promocja lokalnych walorów kulinarnych Gminy Lubomierz Pożarna w Proszówce SPRAWNOŚCIOWEJ 169 Ośrodek Kultury i Sportu Małe Projekty 14 190,98 Warsztaty rozwijające młode talenty muzyczne, powstanie zespołu Ochotnicza Straż w Lubomierzu muzycznego. Pożarna w Proszówce 170 Ośrodek Kultury i Sportu Małe Projekty 10 130,64 Warsztaty twórcze – integracja społeczna i pomysł na biznes. 116 Stowarzyszenie Srebrna Małe Projekty 22 689,91 zł Drugie Niecodzienne Jarmarki Dziedzicowe – Imieniny Napoleona 171 GMINNY OŚRODEK Małe Projekty 17 972,61 Odkrywamy tajemnice Zaręby (Lichtenau) – impreza kulturalna Dolina kULTURY I SPORTU 117 Gmina Leśna Małe Projekty 16 805,76 zł Wdrożenie mobilnego systemu informacyjno – promocyjnego w gminie W SIEKIERCZYNIE Leśna 172 Gminny Ośrodek Kultury Małe Projekty 15 286,00 Wydanie książki „Pionierskie lata gminy Siekierczyn 1945-1956 „ 118 Gmina Leśna Małe Projekty 21 350,00 zł Remont świetlicy wiejskiej w Stankowicach i Sportu w Siekierczynie 119 Gminny Ośrodek Kultury Małe Projekty 23 660,00 zł Remont i modernizacja świetlicy wiejskiej w Starym Zawidowie wraz 173 GMINA MIRSK Małe Projekty 13 001,09 zł Gminne Święto Plonów – Dożynki 2012 z zakupem wyposażenia 174 Rzymsko-Katolicka Małe Projekty 25 000,00 zł Zagospodarowanie przestrzeni publicznej polegające na utwardzeniu 120 Gmina Zgorzelec Małe Projekty 24 999,00 zł Izerski Gronów – przebudowa świetlicy wiejskiej Parafia p.w. Św. Barbary ścieżek w Rębiszowie 121 Gmina Siekierczyn Małe Projekty 25 000,00 zł Zakup i montaż wyposażenia boiska sportowego w Siekierczynie w Rębiszowie 122 Ośrodek Kultury Małe Projekty 25 000,00 zł Komputeryzacja księgozbioru Miejskiej Biblioteki Publicznej 175 Gmina Olszyna Małe Projekty 16 681,00 zł Wyposażenie świetlicy wiejskiej w Biedrzychowicach. w Zawidowie 176 Gminny Ośrodek Kultury Małe Projekty 8 581,00 Dożynki Gminne w Radostowie 123 Gmina Nowogrodziec Małe Projekty 12 133,80 zł Wyposażenie świetlicy wiejskiej w miejscowości Zebrzydowa i Sportu 124 Gmina Stara Kamienica Małe Projekty 19 534,90 zł 770 lat Starej Kamienicy w 770 minut, czyli izerska kapsuła czasu 177 Gminny Ośrodek Kultury Małe Projekty 16 085,18 VII Ogólnopolskie Imieniny Henryka, Henryki i Henrykowa 125 Miejsko -Gminny Małe Projekty 11 984,00 zł „Powróćmy do tradycji izerskiej wsi” – Dożynki w gminie Gryfów Śląski i Sportu Ośrodek Kultury 178 Gmina Sulików Małe Projekty 8 908,49 Przygotowanie i wydanie folderu informacyjnego, mapy topograficznej w Gryfiwue Śląskim oraz roll’up promujących walory i zasoby Gminy Sulików. 126 Gmina i Miasto Lwówek Małe Projekty 17 144,00 zł Utworzenie izerskiego centrum kultury dla mieszkańców wsi Rakowice 179 Gmina Leśna, Rynek 19, Małe Projekty 17 333,52 Kampania promocyjna – WITAMY W LEŚNEJ! Śląski Małe i Kotliska w miejscowości Kotliska dz. nr 451,452 gm. Lwówek 59-820 Leśna Śląski 180 Ochotnicza Straż Małe Projekty 13 065,22 Zwiększenie roli OSP LEŚNA w procesie edukacyjnym mieszkańców 127 Gmina i Miasto Lwówek Małe Projekty 21 521,72 zł Utworzenie izerskiego placu zabaw przy Szkole Podstawowej Pożarna w Leśnej obszaru LGD Partnerstwo Izerskie Śląski w miejscowości Sobota 181 Ośrodek Kultury Małe Projekty 9 193,10 Kultywowanie i upowszechnianie tradycji ludowych poprzez 128 Gmina i Miasto Lwówek Małe Projekty 20 345,89 zł Utworzenie izerskiego placu zabaw przy świetlicy wiejskiej i Sportu w Leśnej, ul. organizanizację „ŚWIĘTA PLONÓW 2012” Śląski w miejscowości Rakowice Wielkie Świerczewskiego 5a 129 Uczniowski Ludowy Małe Projekty 16639,63 Cykl zajęć ogólnorozwojowych dla dzieci i młodzieży z Wojcieszyc oraz ,59-820 Leśna Klub Sportowy Kromnowa. 182 M-GOK Miejsko-Gminny Małe Projekty 10 755,50 „Wieńcowiny pod Gryfem” – Dożynki gminy Gryfów Śląski „Karkonosze” w Starej Ośrodek Kultury Kamienicy 183 Stowarzyszenie „Srebrna Małe Projekty 22 276,10 „III Niecodzienne Jarmarki Dziedzicowe” – Aleksander Fredro w Lwówku 130 Gmina Olszyna Małe Projekty 11 096,40 zł Gmina Olszyna – urokliwy i wyjątkowy zakątek Polski Dolina” 131 Gmina Leśna, Rynek Małe Projekty 10 430,00 zł Wirtualny spacer po Leśnej 184 Fundacja Pomocy Małe Projekty 13 529,63 Międzynarodowy Przegląd Małych Form Teatralnych Osób 19,59-820 Leśna Niepełnosprawnym Niepełnosprawnych Lwówek Śląski 2012 132 Ochotnicza Straż Małe Projekty 25 000,00 zł Strażacka ścieżka zdrowia w Siekierczynie „Płakowice” Pożarna 185 Gmina Wleń Małe Projekty 20 919,68 Remont pomieszczeń świetlicy wiejskiej w Strzyżowcu oraz 133 Gmina Warta Małe Projekty 18 900,00 zł Organizacja Gminnych Dożynek 2011 w miejscowości Szczytnica zagospodarowanie (ogrodzenie) placu znajdującego się bezpośrednio Bolesławiecka przy świetlicy 134 Gmina Nowogrodziec Małe Projekty 18 599,68 zł Zagospodarowanie centralnej części zabytkowego parku podworskiego 186 Zenon Zatchiej Małe Projekty 24 537,48 Przystanek widokowy Grudza w Wykrotach. 187 GMINA ZGORZELEC Małe Projekty 21 989,10 „Zagospodarowanie centrum wsi Kunów” – etap I – oświetlenie 135 Gmina Siekierczyn Małe Projekty 13 066,66 zł Wydanie folderu promocyjnego „Poznaj Gminę Siekierczyn” 188 GMINA ZGORZELEC Małe Projekty 22 750,00 „Zagospodarowanie centrum wsi Kunów” – etap II 136 Uczniowski Ludowy Małe Projekty 8 505,63 zł Turniej Zapaśniczy II Izery Cup w Stylu Klasycznym 189 MediaNews Magdalena Małe Projekty 24 575,48 Izerskim szklakiem – cykl 5 filmów promujących region Pogórza Klub Sportowy „ Kościańska Izerskiego Karkonosze” w Starej 190 MediaNews Magdalena Małe Projekty 24 339,86 Gminna Telewizja Internetowa Kamienicy Kościańska 137 Ośrodek Kultury, Sportu Małe Projekty 17 809,06 zł Izerski plon, niesiemy plon! Dożynki Powiatu Lwóweckiego 2011 191 Stowarzyszenie Spytków Małe Projekty 20 698,39 Opracowanie i utworzenie Magicznej Ścieżki Zmysłów na styku trzech i Turystyki Bez Granic granic. 138 Gmina Nowogrodziec Małe Projekty 25 000,00 zł Zagospodarowanie płn.– wsch. części zabytkowego parku 192 Powiat Lwówecki Małe Projekty 12 634,60 100 lecie Domu Pomocy Społecznej w Mirsku przypałacowego w Gierałtowie. 193 Gminny Ośrodek Małe Projekty 20 437,31 LODOWE SHOW – pokazy jazdy figurowej na lodzie 139 Gmina Stara Kamienica Małe Projekty 23 375,49 zł Impresje artystyczne w Artystycznej Galerii Izerskiej w Kromnowie Kultury w Zgorzelcu z/s 140 Gmina Nowogrodziec Małe Projekty 25 000,00 zł Renowacja zabytkowej figury św. Jana Nepomucena na Rynku w Radomierzycach w Nowogrodźcu 194 Ośrodek Kultury, Sportu Małe Projekty 22 715,98 Organizacja imprezy kulturalnej URODZINY GOŁĘBIARKI we Wleniu 141 Gminny Ośrodek Kultury Małe Projekty 17 394,00 zł Przystosowanie i wyposażenie sali klubowej świetlicy wiejskiej i Turystyki 29-30 czerwca 2013 w Mikułowej na potrzeby Dyskusyjnego Klubu Filmowego 195 Ochotnicza Straż Małe Projekty 11 404,37 Zwiększenie roli OSP poprzez zagospodarownie przestrzeni publicznej 142 Gmina Stara Kamienica Małe Projekty 25 000,00 zł Budowa placu zabaw dla dzieci w Małej Kamienicy. Pożarna w Chmieleniu i festyn pokoleniowy 143 Ochotnicza Straż Małe Projekty 25 000,00 zł Budowa i wyposażenie placu zabaw w Grudzy 196 Henryka Socha- Małe Projekty 8 010,12 Budowa pieca chlebowego w pracowni rękodzielniczej. Pożarna w Grudzy Zawadzka 197 Gmina Nowogrodziec Małe Projekty 6 740,92 Wyposażenie Punktu Informacji Turystycznej w Nowogrodźcu. Kwartalnik • ECHA IZERSKIE • „STOWARZYSZENIE LGD PARTNERSTWO IZERSKIE” • Nr 25 (2015)

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich 15 198 Koło Łowieckie „Głuszec” Małe Projekty 18 007,50 Tradycja i walory łowieckie na terenie powiatu lubańskiego 249 Gmina Gryfów Śląski Małe Projekty 15 968,00 Odnowa urządzeń małej architektury w parku im. Adama Mickiewicza Jelenia Góra w Gryfowie Śląskim 199 Gmina Sulików Małe Projekty 25 000,00 Zagospodarowanie miejsca integracji mieszkańców Gminy Sulików – 250 GMINA WARTA Małe Projekty 11 291,00 Organizacja imprezy turystyczno-sportowo-rekreacyjnej pod hasłem „z budowa wiaty i małej infrastruktury. BOLESŁAWIECKA Wartą warto zdrowo i aktywnie wypoczywać” 200 Gmina Sulików Małe Projekty 25 000,00 Budowa wiaty jako zagospodarowanie przestrzeni publicznej 251 Parafia Rzymsko- Małe Projekty 29 569,96 Odbudowa miejsca pamięci upamiętniającego historię mieszkańców w Studniskach Górnych. Katolicka pw. św. Piotra Dłużca 201 Eva Kubarska-Rissky Małe Projekty 25 000,00 Utworzenie ścieżki edukacyjno przyrodniczej na terenie starego i Pawła w Sobocie założenia parkowego przy pałacu w Pisarzowicach. 252 Stowarzyszenie Klub Małe Projekty 5 067,23 Izery smakują cały rok – upowszechnianie i kultywowanie tradycji 202 Joanna Chyłek Małe Projekty 17 218,56 Rozwój turystyki konnej poprzez zakup dwóch bryczek– zajęcia Seniora w Rząsinach kulinarnych poprzez wydanie publikacji z przepisami kulinarnymi hipoterapeutyczne dla niepełnosprawnych charakterystycznymi dla regionu oraz organizacja konkursu kulinarnego. 203 GMINA STARA Małe Projekty 17 351,71 Prezentacje artystyczne „Partnerstwa Izerskiego” w Artystycznej Galerii 253 Edyta Lesiuk Małe Projekty 49 750,08 ,,Sztuka jest dojrzewaniem, ewolucją, uniesieniem umożliwiającym KAMIENICA Izerskiej w Kromnowie wyjście z ciemności w blask światła” Remont i modernizacja budynku 204 Stowarzyszenie „Razem Małe Projekty 24 499,30 Remont XVI wiecznego muru wkoło kościoła pw. Ścięcia Głowy Św. Jana gospodarczego z przeznaczeniem na salę warsztatową. więcej” Chrzciciela w Nowej Kamienicy 254 GLKS POGOŃ Małe Projekty 46 795,73 Integracyjny festyn sportowo-rekreacyjny dla Gmin z Lokalnej Grupy 205 Osrodek Kultury i Sportu Małe Projekty 17 186,65 Kultywowanie tradycji lokalnych jarmarków poprzez poprawę bazy Działania Partnerstwa Izerskiego oraz doposażenie bazy sportowej. w Leśnej handlowej na targowisku w Leśnej. 255 Miejski Klub Sportowy Małe Projekty 24 923,68 Wyposażenie boiska bocznego i głównego na Stadionie Miejskim 206 Osrodek Kultury i Sportu Małe Projekty 9 380,00 Rozwijanie aktywności rekreacyjno – sportowej społeczności lokalnej „Pri Bazalt-Włókniarz” w Mirsku w urządzenia sportowe podnoszące ich standard. w Leśnej poprzez budowę placu zabaw przy ul. Baworowo w Leśnej. Mirsk 207 Gmina Lubań Małe Projekty 16 238,85 Plac zabaw w Kościelnikach Dolnych– kolorowy świat radości. 256 Gmina Lubań Małe Projekty 22 448,00 Sport to zdrowie-budowa placu fitness na świeżym powietrzu 208 Zenon Zatchiej Małe Projekty 17 220,00 Kapliczka przydrożna – historyczna wizytówka wsi Grudza w Henrykowie Lubańskim. 209 Stowarzyszenie „Razem Małe Projekty 24 499,30 zł Remont XVI wiecznego muru wkoło kościoła pw. Św.Jana Chrzciciela 257 Kawiarnia Maria Małe Projekty 23 805,08 Spotkania i aktywizacja mieszkańców Radomierzyc więcej „ w Proszowej Trawińska Radomierzyce 210 Gmina Wleń Małe Projekty 24 150,00 zł Remont zegara z wieży ratusza we Wleniu z 1801 roku autorstwa 73 a Johanna Gottlieba Beckera 258 Stowarzyszenie „Wiemy Małe Projekty 9 345,11 Warsztaty filcowania: tradycyjna technika – nowoczesne formy 211 Marcin Fluder Małe Projekty 15 987,02 Wykorzystanie energii odnawialnej poprzez montaż zestawów solarnych czego chcemy” w budynku –„Trzynastka na skale” 259 Dolnośląski Ośrodek Małe Projekty 44 954,88 Miasteczko rękodzieła i smaków Izerskich 212 Dorota Bałaban Małe Projekty 24 979,50 Budowa placu zabaw w Centrum Opieki i Rozwoju „Tęczowa Dolina” Doradztwa Rolniczego Niepubliczne Przedszkole w Leśnej. we Wrocławiu 213 Stowarzyszenie „Razem Małe Projekty 24 983,00 Remont XVI wiecznego muru wraz z bramą wejściową wkoło kościoła 260 Gmina Gryfów Śląski Małe Projekty 10 808,19 zł „GRYFÓW ŚLĄSKI POZNAJEMY I DZIĘKI MULTIMEDIOM TU PRZYJEDZIEMY” więcej „ pw. INMP w Grudzy 261 Fundacja Wspierania Małe Projekty 23 805,60 zł Izerskie szlaki rowerowe – utworzenie portalu internetowego 214 Gminny Ośrodek Kultury Małe Projekty 22 933,38 Wyposażenie świetlicy wiejskiej w Nawojowie Łużyckim. Inicjatyw Lokalnych i Sportu w Lubaniu PROBUS 215 ALDONA Małe Projekty 12 386,77 ZAKUP I MONTAŻ ZESTAWU SOLARNEGO Z KOLEKTORAMI plus zbiornik 262 Parafia Rzymsko- Małe Projekty 43 577,13 zł Wykorzystanie narzędzi multimedialnych w promocji obiektów GROMADOWSKA 500 litr Katolicka pw. turystycznych na terenie Pogórza Izerskiego. AGROTURYSTYKA „POD Wniebowzięcia GRUSZĄ „ Najświętszej Maryi Panny w Lwówku 216 Marta Poniatowska Małe Projekty 15 280,92 Instalacja kolektorów słonecznych w celu poprawy prowadzenia Śląskim działalności gospodarczej 263 Fundacja PRODEO Małe Projekty 49 890,60 Opracowanie i utworzenie internetowej strony promującej kulturę 217 Gminny Ośrodek Małe Projekty 24 800,00 Jesienny Jarmark „Od ziemi do stołu” regionu dla 17 gmin LGD. Kultury w Zgorzelcu z/s w Radomierzycach 264 Stowarzyszenie Małe Projekty 7 182,59 Strona internetowa i narzędzia multimedialne drogą do sukcesu Przyjaciół Lubomierza stowarzyszenia. 218 Fundacja Wspierania Małe Projekty 22 250,48 „Orienteering – doskonały sposób na rekreację, sport i edukację” Inicjatyw Lokalnych 265 Gminne Zrzeszenie Małe Projekty 16 816,19 Wyposażenie boiska sportowego w Rębiszowie w urządzenia sportowe PROBUS Ludowe Zespoły podnoszące jego standard. Sportowe w Rębiszowie 219 Powiat Lwówecki Małe Projekty 21 867,16 Dolnośląski Festiwal Dary Lasu 2013 266 Klub Sportowy Małe Projekty 23 243,45 Bezpieczny obiekt małej infrastruktury turystycznej – montaż 220 Pracownia PR Agnieszka Małe Projekty 24 972,84 Informacyjno-promocyjny portal internetowy dla Pogórza i Gór Chmielanka pikłochwytów, turniej piłki nożnej Sus Izerskiech, prezentujacy atrakcje regionu, lokalne imprezy, miejsca noclegowe i punkty gastronomiczne z lokalizacją na interaktywnej 267 Stowarzyszenie Razem Małe Projekty 16 751,92 Turnieje sportowe oraz zakup i montaż wyposażenia centrum mapie regionu. Więcej rekreacyjno – sportowego Pogórza Izerskiego w Grudzy 221 Krzysztof Rozenbajger Małe Projekty 24 920,85 UTWORZENIE SCIEŻKI REKREACYJNO-SPACEROWEJ I DYDAKTYCZNO- 268 Ochotnicza Straż Małe Projekty 8 844,86 Rozbudowa małej infrastruktury turystycznej we wsi Rybnica PRZYRODNICZEJ WRAZ Z PUNKTEM WIDOKOWYM NA ZBOCZU WZGÓRZA Pożarna w Rybnicy „LESZCZYNKI” W STANKOWICACH, DLA WZROSTU AKTYWNOŚCI 269 Fundacja Propagandy Małe Projekty 23 859,06 Wiata edukacyjna budowa– „Galeria w Przestrzeni „ – sołectwo SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ. Sztuki Przecznica 222 GMINA ZGORZELEC Małe Projekty 24 999,00 „Zagospodarowanie centrum wsi Kunów” – etap III 270 Stowarzyszenie Pomocy Małe Projekty 11 920,00 Aktywizacja Izerskich społeczności lokalnych poprzez integrację osób 223 Towarzystwo Tłumaczy Małe Projekty 22 136,93 Oferta turystyczna obszaru LGD: pokonaj barierę ciszy – nauka języka Potrzebującym „Po wykluczonych społecznie. i Wykładowców Języka migowego dla mieszkańców powiatu lwóweckiego. prostu” Migowego „GEST” 271 Stowarzyszenie Małe Projekty 26 500,00 EKOLOGICZNA KARUZELA WRAŻEŃ 224 Ośrodek Kultury i Sportu Małe Projekty 18 792,36 Kultywowanie i upowszechnianie tradycji ludowych zespołów „Niezależnych w Leśnej folklorystycznych poprzez organizację Festiwalu Współczesnej Kultury Inicjatorów Wsi Ludowej „Swojskie Granie i Śpiewanie 2013” Aktywnej – NIWA” 225 Rzymskokatolicka Małe Projekty 24 999,00 Modernizacja ogrzewania w świetlicy środowiskowej w Tylicach 272 Stowarzyszenie „Dom Małe Projekty 24 753,00 zł Świetlica przysłupowa – świetlicą marzeń Parafia p.w. Matki Bożej Kołodzieja” Łaskawej 273 Ochotnicza Straż Małe Projekty 11 662,74 „W zdrowym ciele zdrowy duch” – międzynarodowy konkurs z piłką 226 MediaNews Magdalena Małe Projekty 24 278,34 zł „Artystyczne Pogórze – inspirujące miejsce na ziemi” Pożarna w Zbylutowie prądową Wasserball Kościańska 274 Stowarzyszenie Małe Projekty 25 508,00 Festiwal Legend w Pławnej Dolnej 227 Dolnośląski Ośrodek Małe Projekty 12 269,28 zł Jarmark Ekologiczny Wspierania Kultury Doradztwa Rolniczego Wiejskiej „Pławna 9” we Wrocławiu 275 Stowarzyszenie Rozwoju Małe Projekty 18 237,24 Henrykowski festyn rekreacyjno– sportowy 228 Towarzystwo Tłumaczy Małe Projekty 24 720,51 zł Oferta turystyczna obszaru LGD pokonuje barierę ciszy – nauka języka Henrykowa Lubańskiego i Wykładowców Języka migowego 276 Fundacja Pomocy Małe Projekty 24 868,96 Aktywne i bezpieczne popołudnia-poprawa jakości życia Migowego „GEST” Niepełnosprawnym 229 Gmina Sulików Małe Projekty 15 710,69 zł Modernizacja strony internetowej Gminy Sulików wraz z modułem „Płakowice” wirtualnego spaceru po jej terenie. 277 Ochotnicza Straż Małe Projekty 23 890,69 Budowa altany z przeznaczeniem na miejsce integracji mieszkańców 230 GMINA MIRSK Małe Projekty 16 064,98 Dożynki na 640 Lecie Orłowic Pożarna w Biernej Biernej 231 Stowarzyszenie Kultury Małe Projekty 10 160,72 Szkolenie z zakresu jeździectwa jako alternatywna forma aktywnego 278 Fundacja „Partnerstwo Małe Projekty 29 903,76 Budowa outdoor fitness w Zawidowie. Fizycznej Klub Jeździecki wypoczynku na Pogórzu Izerskim Izerskie Bogactwem „Jedenastka Izerska” Trójgranicza” 232 Gminny Ośrodek Kultury Małe Projekty 23 740,00 Sulikowskie Mistrzostwa Europy w Zupie 279 Stowarzyszenie Razem Małe Projekty 27 354,59 Siłownia zewnętrzna w Grudzy – aktywne miejsce spotkań Więcej 233 Stowarzyszenie Małe Projekty 15 195,12 Utworzenie miejsc przyjaznych rodzinom z małymi dziećmi oraz Wspierające Rozwój przeszkolenie zespołu osób odpowiedzialnych za prowadzenie grup 280 Ludowy Zespół Małe Projekty 27 611,04 W zdrowym ciele zdrowy duch: budowa placu fitness na świeżym Olszyny zabawowych. Sportowy powietrzu w Pisarzowicach w Pisarzowicach 234 Quer Agnieszka Koludo- Małe Projekty 25 000,00 Stworzenie miejsca przyjaznego ludziom – zagospodarowanie Sobierańska terenu dla potrzeb organizacji warsztatów rękodzieła integrujących 281 Stowarzyszenie Klasztor Małe Projekty 14 291,96 SPOTKANIA KLASZTORNE mieszkańców i przebywających w okolicy turystów. Lubomierz 235 Stowarzyszenie Małe Projekty 24 984,76 Izerska impreza „Biesiada łużycka” w Grabiszycach 282 Stowarzyszenie Spytków Małe Projekty 17 850,36 „Smacznie i zdrowo – budowa pieca chlebowego i prowadzenie Grabiszyce Bez Granic warsztatów tradycyjnego wypieku chleba” 236 Stowarzyszenie na Rzecz Małe Projekty 18 944,42 Kultywowanie tradycji kresowej mieszkańców sołectwa Gierałtów 283 Stowarzyszenie Wiejskie Małe Projekty 29 677,18 Uporządkowanie terenów rekreacyjnych poprzez wyposażenie Rozwoju Wsi Gierałtów „Wspólnie w przyszłość” plenerowego miejsca spotkań w Mikułowej „OD-NOWA” 284 Uczniowski Klub Małe Projekty 32 687,65 Utworzenie placu fitness w Lubomierzu 237 Stowarzyszenie „Razem Małe Projekty 7 497,56 zł Od ziarenka do bochenka – dożynki parafialne Grudza-Janice 2013 Sportowy Gigant więcej „ 285 Fundacja Propagandy Małe Projekty 13 325,28 „Tradycje turystyczne Przecznicy. Ścieżka edukacyjna” 238 Powiat Lwówecki Małe Projekty 46 348,13 Rowerowe LGD – aktywnie w wolnym czasie Sztuki 239 Stowarzyszenie „Dla Małe Projekty 49 504,26 Utworzenie miejsca odpoczynku dla turystów przy szlaku konnym 286 Sekcja Lekkoatletyczna Małe Projekty 7 747,76 Dzień Piłkarza w Gminie Olszyna Proszowej” w miejscowości Proszowa GKS Olsza Olszyna 240 Gmina i Miasto Lwówek Małe Projekty 18 091,20 Oznakowanie krajobrazowych i przyrodniczych „perełek” Gminy Lwówek 287 Fundacja Wspierania Małe Projekty 12 050,91 „W szpilkach po sukces i zdrowie – wzrost aktywności kobiet z terenu Sląski Śląski na obszarze Pogórza Izerskiego. Inicjatyw Lokalnych trójgranicza” PROBUS 241 Ochotnicza Straż Małe Projekty 38 080,00 Przystanek turystyczny Grudza Pożarna 288 Agencja Reklamy Małe Projekty 21 618,40 Kreacja wizerunku drogą do sukcesu poprzez szkolenie wykorzystujące i Promocji „DAMI” techniki multimedialne 242 Zuzanna Pachulska Małe Projekty 49 988,09 Stworzenie ścieżki dydaktyczno-rekrekreacyjnej wraz z małą Sp.z o.o. infrasktrukturą, miejscami parkingowymi i piecem chlebowym zwanej dalej ,,ścieżką spacerową” 289 Stowarzyszenie Małe Projekty 6 646,11 Rekreacja i sztuka drogą do poznania walorów turystycznych Pogórza Przyjaciół Lubomierza Izerskiego. 243 Parafia Małe Projekty 25 000,00 MIEJSCE PRZYSTANKOWE DLA TURYSTY na szlaku Kościołów Partnerstwa RzymskoKatolicka Izerskiego. 290 Regina WYDAWNICTWO Małe Projekty 14 193,79 CIEKAWY ŚWIAT PRZYRODY W IZERSKIEJ KRAINIE pw.św.Bartłomieja Ap. POLIGRAFIA AD w Wojciechowie REM REGINA CHRZEŚCIJAŃSKA 244 Gmina Miejska Zawidów Małe Projekty 24 019,32 Maluchy w akcji – bezpieczny plac zabaw na ulicy Parkowej w Zawidowie. 291 Stowarzyszenie Małe Projekty 15 278,97 Festiwal muzyki filmowej i smaków kresów wschodnich Miłośników Filmów 245 Quer Agnieszka Koludo- Małe Projekty 25 000,00 Adaptacja starej kuźni na miejsce do sprzedaży lokalnych produktów Komediowych „Sami Sobierańska i promocji regionu Swoi” w Lubomierzu- 246 Stowarzyszenie Małe Projekty 22 540,00 Festiwal koszykówki ulicznej STREETBALL – Łagów 2013 292 Ochotnicza Straż Małe Projekty 8 074,52 35 urodziny wozu strażackiego mamy, z tej okazji zawody sportowo- Sympatyków Pożarna w Proszówce pożarnicze w Proszówce urządzamy Koszykówki Zgorzeleckiej 293 Stowarzyszenie Kultury Małe Projekty 16 236,22 Izerskie centrum promocji na szlaku konnym SZKOT – wyposażenie Fizycznej Klub Jeździecki i wakacje w siodle. 247 Stowarzyszenie Spytków Małe Projekty 15 947,16 Opracowanie Magicznej Ścieżki Zmysłów na trójstyku granic etap II. „Jedenastka Izerska” Bez Granic 294 Powiat Lwówecki Małe Projekty 14 700,73 Gotowanie, spożywanie lokalnej kuchni Darów Lasu 248 Fundacja Wspierania Małe Projekty 24 189,60 „Orienteering – integracja, sport i rekreacja” Inicjatyw Lokalnych 295 Gminny Ośrodek Małe Projekty 24 948,41 Dolnośląski zlot sołectw w Spytkowie – wiosce Czarów i Magii PROBUS Kultury w Zgorzelcu z/s w Radomierzycach Kwartalnik • ECHA IZERSKIE • „STOWARZYSZENIE LGD PARTNERSTWO IZERSKIE” • Nr 25 (2015)

Europejski Fundusz Rolny na rzecz 16 Rozwoju Obszarów Wiejskich Bałwan, który NIGDY nie topnieje Motocykle, które... nigdzie nie pojadą Pisaliśmy w ub. roku o bałwanie – rekordzi- ście, którego wystawiono w gminie Warta Bole- sławiecka, a do jego budowy musiał być użyty dźwig. Śniegu było nieco więcej, niż poprzedniej zimy, więc proces budowy był możliwy, a sam bałwan tak wielki, że przyjechała telewizja, jak- by w Warszawie, w różnych miejscach, nie było takich bałwanów, jakich można sfilmować ła- twiej i taniej. Fakt, że te warszawskie może są bardziej bezczelne, ale fizycznie mniejsze, więc bałwan izerski miał swoje walory, przynajmniej w odbiorze telewizji. Ale na Pogórzu mamy też bałwana, który trwa w swoim gospodarstwie nawet przy 30 stopniach w plusie! W Świeciu pod Leśną jest bowiem bałwan z drewna. Zimą wygląda lepiej, osypany świeżym śniegiem, ale i latem można nacieszyć oko, może nawet bardziej, niż zimą, bo to bałwan niekonwencjonalny. Publikując tę informację nie chcemy utwier- W poprzednim wydaniu „Ech Izerskich” i bardzo nowoczesnym wyglądzie, tyle, że... dzać nikogo w przekonaniu, że Pogórze Izerskie pokazywaliśmy rowery w Wolimierzu. Bardzo uplecione z wikliny! Trzeba mieć iście mało- to obszar zdominowany przez bałwany, bo tak efektowne, bardzo kolorowe, ale nigdzie już nie kamienicką wyobraźnię i cierpliwość, by takie nie jest. Nie jesteśmy też zdominowani przez pojadą. Ich twórcy postanowili wykonać coś dzieło stworzyć. Gratulujemy i jednego, i dru- bałwanów, co jest subtelną, ale jednak różnicą. w rodzaju „rowerowej instalacji artystycznej” giego. Wprawdzie żaden z tych motocykli nie Po prostu – Pogórze Izerskie, to miejsce gdzie Twórcy w Małej Kamienicy poszli (bo przecież pojedzie nawet metr dalej, ale każdy z nich i ludzie, i zjawiska, i zdarzenia są niekonwen- nie pojechali) dalej Na malutkim parkingu przyciąga uwagę wszystkich, nie tylko zmoto- cjonalne i dlatego tu jest tak ciekawie. wystawili dwa motocykle o fantastycznej linii ryzowanych.

Skąd się biorą słowa? go w ścianie budynku”. Nie należy tego okre- Kupić sobie plotkę Powiedzieli. Pomyśleli? ślenia mylić z ościeżnicą, bo to z kolei oznacza Tradycyjnie uważnie przysłuchujemy się „ramę przylegającą do ościeża”, czyli w skrócie futrynę. Futryna brzmi trochę z obca, ale ma Harry Potter radnym, mówcom i gościom na rozmaitych Na oścież zebraniach. Z niedowierzaniem zapisujemy swój prawie synonim, brzmiący nieco bardziej to, co oni czasami z siebie „ulewają”, bo nie W ostatnim wydaniu gazety pisaliśmy o zna- swojsko – „framuga”. zawsze nadążamy z pojmowaniem tego, co czeniu słowa „lik”, którego już nikt nie używa, Można więc wyobrazić sobie (plastycznie), że w Zamku Czocha spływa z mównicy, dla przykładu: chociaż niekiedy używamy określenia „bez otwarcie drzwi, czy okna „na oścież” (niektórzy Dziennikarze wymyślili sobie nowy sposób – musimy rozważyć, czego nie ma w tej liku”, niekoniecznie rozumiejąc skąd się ono mówią – „na rozścież”, co też jest poprawne) robienia głupków z czytelników (od razu pisze- diagnozie, której – niestety – nie ma – bierze. Pisaliśmy też o pochodzeniu powiedze- oznacza, że należy otworzyć je tak szeroko, że my, że my tej metody nie stosujemy). Sposób westchnął radny, któremu zabrakło czasu nia „między Bogiem o prawdą”, które w tym już bardziej nie można, bo rama dotyka oście- polega na tym, żeby wziąć źdźbło prawdy, odro- na przeczytanie dokumentu, ale – wyrwany brzmieniu jest obrazoburcze, a przecież uży- ża. Warto zauważyć, że w niektórych współcze- binę przypuszczeń, owinąć to grubo niewiary- z drzemki na sesji musiał przecież coś po- wane powszechnie. Niektórzy Czytelnicy „Ech snych domach takie szerokie otwarcie nie jest godną plotką i podać to razem Czytelnikom wiedzieć i wydawało mu się, że bezpieczniej Izerskich” poprosili o kontynuowanie takich w ogóle możliwe, bo zapobiegliwi właściciele, (Widzom/Słuchaczom). Później można zde- będzie skrytykować publikacji, więc ulegamy (bo zawsze ulegamy żeby nie obijać ścian, zamontowali gumowe lub mentować, czyli w praktyce powiedzieć drugi – duże miejscowości są sfokusowane tar- życzeniom naszych Czytelników). ogumowane kołki w podłodze, które ogranicza- raz o tym samym. I drugi raz zarobić na spro- getem – nie mamy tłumaczenia tego tekstu. Dziś więc sięgamy do źródeł powiedzenia ją maksymalne otwarcie drzwi. Takich drzwi stowaniu własnej plotki. Poddaliśmy się, jak reszta słuchaczy jednej „otwieramy drzwi/okna na oścież”. Skąd to się „na oścież” nikt już nie otworzy. Ostatnio ta zabawa dotknęła Pogórze Izerskie. z wiejskich społeczności, raczonych przez wzięło? Od Redakcji: gdyby nasi Czytelnicy życzyli W telewizjach i na poważnych portalach inter- prelegenta Wszyscy (intuicyjnie) wiemy, a raczej domy- sobie kolejnej notki na tematy tajemnic i zaga- netowych podano, że „fani Harry’ego Pottera – oddolność mieszkańców szansą roz- ślamy się, że kiedy słyszymy, że ktoś otworzył dek językowych – prosimy o pytania. Będzie- chcą kupić zamek Czocha” i zebrali już (jedne- woju wsi – przeczytaliśmy z pewnym prze- drzwi, czy okna „na oścież”, to znaczy, że szero- my kontaktować się ze znawcami, by wszyst- go dnia!) 18 tys. dolarów, a chcą zebrać milion rażeniem na stronie internetowej jednej ko. Ale... dlaczego właśnie tak mówimy? kie tajniki języka polskiego – ze szczególnym i wówczas zamek będzie ich. z gmin wiejskich Pogórza Izerskiego. Możli- Przede wszystkim – ze względu na słowo uwzględnieniem zwrotów stosowanych wśród A potem wszystko potoczyło się, jak w dow- wość rozległych interpretacji tej odkrywczej „ościeże (ościeża)”, które oznacza „wewnętrzną mieszkańców wsi – szczegółowo i dogłębnie cipie o tym, że radio podało, iż w Moskwie sentencji jest tak szeroka, ale i fantazja tak powierzchnię otworu okiennego lub drzwiowe- wyjaśniać. rozdają samochody, a później sukcesywnie wybujała, że boimy się plastycznie wyobrazić prostowano tę informację, że nie w Moskwie, sobie „oddolność mieszkańców”. Jeśli to zja- a Leningradzie, nie samochody, a rowery i nie wisko wygląda tak, jak je sobie wyobrażamy, rozdają, a kradną. to chyba musimy iść do spowiedzi Z polskiego na polski przez angielski i inne dialekty W przypadku Czochy najpierw podano, że – 60-letni mężczyzna był objęty pomo- wszystko jest na dobrej drodze, a potem... Fani • tu wystarczy OK, nie musi był „łał” – tak cą pomocy społecznej... – napisał (15.12.) Zastanawiające jest, że im więcej zjawisk nas powiedzieli, że zbierają 50 tys. dolarów na zlot, z kolei powiedziała (14.12) reporterka reporter renomowanego portalu ONET. otacza, tym mniejszym zasobem słów w ojczy- bo ten, który się odbył na Czosze w listopadzie TVN24, stopniując różnicę między akcep- A czym miał być niby objęty? Sankcjami? stym języku dysponują ci, którzy chcą je opisać ub. roku był bardzo udany. Jeśli zbiorą 150 – tacją, podziwem i aplauzem. Ciekawe, który publiczności. Ale nie to stanowi problem, tylko 170 tys. dolarów, to zaplanują z góry trzy takie pedagog uczył ją języka polskiego. Musi być fakt, iż to oni dyktują gusta i poziom współcze- spotkania. Potem zapytano gospodarzy Zamku teraz naprawdę mocno przejęty skutkami ZAGADKA snego dialogu publicznego. Poniżej przykłady o plany sprzedaży warowni, a ci odpowiedzieli, swojej pracy. Swoją drogą ciekawe, jaki jest (z tłumaczeniem): że Czocha nie jest na sprzedaż. A jeszcze póź- jeszcze wyższy poziom uznania i szacunku, • jaram się mega max – jestem bardzo pod- niej ktoś policzył, że milion dolarów, to niewiele bo nie umiemy znaleźć nić więcej ponad ekscytowany (telewizyjna wypowiedź jedne- ponad 3,5 mln zł, a za takie pieniądze można „łał”... go z – pożal się Boże – celebrytów) sporo kupić, ale nie zamek. • u publiczności chcę wywołać efekt łał – • to megaobłędny czad – to niezwykłe zjawi- Jedynym konkretem była „sensacja medial- chcę, by publiczność była pod wrażeniem – sko na” i szum wokół Zamku, na czym być może powiedział reżyser jednego z noworocznych • najsik – to bardzo miłe, albo wręcz – milusie Zamek skorzysta, bo to zawsze jakaś reklama, koncertów, transmitowanych przez TVN, (od angielskiego słowa nice, spolszczonego ale nic ponadto. Piszemy o tym, by przekonać, ponoć wyjątkowo biegły w swoim fachu, nie- i podanego zgodnie z kelnerskimi zdrobnie- że gazety (poza „Echami), a szczególnie internet koniecznie mający na tyle spory zasób słów, niami, w rodzaju „jajeczko na boczusiu pan należy czytać ostrożnie. żeby coś powiedzieć we własnym języku życzy z pieprzykiem?”)

Panie rade rządu tej miejscowości anons, więc nie dość, że pomysłowy, to w dodatku ma swoją „wagę au- Dawniej mówiło się, że aby osiągnąć sukces torytetu”. trzeba mieć „dobry bajer”. Współcześnie wia- Zapisany jest krótko: „po wodzie radoczyn- domo, że tenże „bajer” powinien być... mhm... nej panie są rade, a panowie czynni” – co ekscytujący, z odrobiną pikanterii, wtedy gwa- brzmi obiecująco. Skąd się wziął ten napis na jednej z kamienic rancja sukcesu może być pełna. Nam się ten anons podoba z jeszcze jednego i w jakiej miejscowości? Do dziś wszyscy wie- Odnosimy wrażenie, że wokół jednej z pro- powodu – żadna z osób, na którą woda ewentu- dzą, że w sierpniu 1875 roku zaistniał tu Hrabia pozycji anonsu reklamującego zalety Świera- alnie nie podziała nie będzie wnosić pretensji. von Moltke. Gdzie i w jakich okolicznościach? dowa-Zdroju, a w szczególności – jego wód, Może mieć bowiem osobiste obawy, że woda Czytelnik, który jako pierwszy nadleśle do mało kto przejdzie obojętnie. A wymyślił go jest w porządku, tylko jej/jego organizm jest... nas prawidłową odpowiedź, otrzyma nagrodę jeden z najważniejszych przedstawicieli samo- nadto rozleniwiony. książkową.