POLECAMY: Fakty i mity o kleszczach – str.15

31 MARCA 2017 | NR 13 (1316) | CENA: 2,50 zł, w tym 5% VAT | nr indeksu 338907 | ISSN 1232-6534 | PKWiU 58.14.11.0 | Nakład 3000 egz. | /TYGODNIK.SANOCKI Wiosna nad Sanem W sobotę test kolejki linowej, która będzie wozić turystów z Trepczy do Sosenek ponad taflą Sanu. Nie wszystkim uda się zdobyć wejściówkę na powietrzny rejs, ale zawsze można pospacerować wzdłuż rzeki; wszak – co widać na zdjęciu – okoliczności naszej przyrody temu sprzyjają...

Pierwsza wiosenna sesja Wywiad tygodnia Finanse, procedury, Dni dawcy w PWSZ O badaniach, przyrodzie Wierchy, szkoły... Ratowanie i czarach na Podkarpaciu 28 marca odbyła się XXXII sesja Rady Miasta Sanoka. Była życia jest – z dr. hab. Łukaszem Łuczajem, profesorem Uniwersytetu pracowita i owocna, porządek obrad składał się z 30 punk- tów. Tym razem wszystkie propozycje, nad którymi się banalnie proste Rzeszowskiego rozmawia Robert Bańkosz pochylano i debatowano, poddawane pod głosowanie zyskiwały aprobatę przeważającej większości radnych. Łukasz Łuczaj jest etnobota- Wiele zostało przyjętych jednogłośnie. Nie wszystko, co nikiem i ekologiem. Jest orga- dzieje się w mieście, jest dla radnych oczywiste, czemu nizatorem warsztatów kuli- dawali wyraz, formułując dociekliwe pytania. narnych poświęconych goto- waniu dzikich roślin. Autor Jednogłośnie poparto wnio- wielu książek, m.in.: „Dzikie sek o udzielenie pomocy rośliny jadalne Polski – prze- �nansowej Muzeum Hi- wodnik survivalowy”, „Pod- storycznemu. W ciągu naj- ręcznik robakożercy – jadalne bliższych trzech lat MH bezkręgowce Europy Środko- otrzyma z miejskiej kasy wej”, „W dziką stronę” trzy razy po 50 tys. zł. – Nie i wiele innych”. Napisał mnó- traktuję tego jako pomocy Białaczka nie patrzy na twój wiek, płeć, kolor stwo artykułów na temat wy- �nansowej dla powiatu włosów, oczu. Białaczka nie zagląda ci do korzystania roślin w polskiej sanockiego – powiedział torebki i nie sprawdza jej marki. Nie zagląda do kulturze ludowej. Populary- Tadeusz Pióro. – Muzeum paszportu i nie analizuje, z jakiego kraju jesteś. zuje ideę „łąk kwietnych”. Pro- Historyczne jest placówką Białaczka nie patrzy na nic i nie ma schematu wadzi badania naukowe dla Sanoka bardzo ważną jej wędrowania po świecie. Coraz częściej w Polsce i za granicą, szczegól- i miasto powinno je wspie- jedynym ratunkiem dla osób chorych na bia- nie w Chorwacji i Chinach. rać w miarę swoich możli- łaczkę jest przeszczep komórek macierzystych. Profesor Łukasz Łuczaj wości �nansowych – uza- Niestety, wciąż o tym zabiegu krążą mity. pasojnuje się kuchnią „ekstre- sadniał wniosek By rozwiać wątpliwości, najlepiej malną” i opowiada o tym burmistrz. 4-5 porozmawiać z dawcą szpiku. 19 w wywiadzie... 12-13 2 Z TYGODNIA NA TYDZIEŃ 31 marca 2017 r. Interwencje Dziś w numerze cy” nie zgłasza wątpliwości; o zwyczajach kleszczy, pod- Tydzień był „sesyjny”. Za- przeciwnie, wyraża aprobatę waża mity, krążące na ich te- równo w mieście, jak i w po- dla pomysłów dyrektora To- mat, radzi, jak się zachować, Dojazd na Modrzewiową wiecie spotykali się radni, masza Matuszewskiego. Pod- gdy przytra� nam się bliskie żeby przedyskutować sprawy czas sesji burmistrz Tadeusz spotkanie z kleszczem. Do redakcji przyszedł mieszkaniec Modrzewiowej i na- ważne dla lokalnej społecz- Pióro powiedział wyraźnie, Życie w zgodzie z naturą rzekał, że po deszczu ulica jest nieprzejezdna, samochód ności. W mieście posiedzenie że jest szansa, aby powstał i zdrowe, choć ekstremalne, tonie w błocie. Gdyby potrzebna była interwencja karetki, trwało blisko sześć godzin, obiekt, spełniający niezbęd- menu to temat rozmowy Ro- mogłoby dojść do tragedii. a każda godzina wypełniona ne parametry, aby organizo- berta Bańkosza z Łukaszem po brzegi sprawozdaniem lub wać na nim atrakcyjne zawo- Łuczajem. Zupełnie inaczej, debatą, i przebiegało w zdro- dy i bez obawy użyczać go niż profesor Łuczaj, zdoby- wej merytorycznej atmosfe- mieszkańcom, by bezpiecz- wają pożywienie autorzy rze. Spokój jest dobrym nie i aktywnie spędzali czas. książki „W krainie pstrąga doradcą. Radny Janusz Baszak zadał i niedźwiedzia”; na promocję Zatwierdzono ostatecznie burmistrzowi wiele pytań, tego wydawnictwa pojechali- sieć szkół, zabezpieczono dotyczących losu Wierchów śmy do Arłamowa, podejmo- środki w budżecie na budo- i gospodarowania MOSiR- wani na biesiadzie urządzo- wę, a właściwie odbudowę, -em. Odpowiedzi zapewne nej w starej karczmie myśliw- miejskiego stadionu, przyję- poznamy niebawem. Zaiste skiej przez prezesa Antonie- to Lokalny Program Rewita- mu dowiedzieliśmy się, że troska radnego godna jest go Kubickiego i Tadeusza Informacji udzieliła nam radna ty nie będzie mogła być wyre- lizacji. Jeśli chodzi o szkoły: najbardziej zaniedbane ob- podziwu. Mirczewskiego z wydawnic- Grażyna Rogowska-Chęć: – montowana w całości, ale duży na edukacyjnych stronach szary w mieście to Posada, Na 5. stronie zamieszcza- twa Mirczumet. Piszemy Droga zostanie naprawiona do odcinek zostanie naprawiony. gazety zamieszczamy instruk- Zatorze, Olchowce i Dą- my kosztorys Wierchów. Po o wszystkim na stronie 6. końca czerwca. Wiem, że w jed- Teren jest tam podmokły, trud- taż, jak w zgodzie z przepisa- brówka. C.b.d.o. – jak mówią co spekulować, ile co kosztu- Wielka prośba do Pań- nym miejscu jest nieprzejezd- ny jeśli chodzi o trwałość na- mi prawa będzie wyglądał na- matematycy. Już po zamknię- je? Trzeba tylko dodać, stwa: o pochylenie się nad na. Rozmawiałam z Naczelni- praw dokonywanych na bieżą- bór do przedszkoli i szkół ciu aktualnego numeru „TS” że jest to kosztorys inwestor- tekstem o dawcach szpiku, kiem Wydziału Gospodarki co i okazjonalnie. podstawowych w mieście. w sprawie Lokalnego Progra- ski, miasto szuka pieniędzy który zamieszczamy na stro- Komunalnej i Lokalowej Jac- Tyle możemy na razie zro- Czym jest Lokalny Pro- mu Rewitalizacji zapowie- poza budżetem, ma już na nie 19. Tutaj chodzi o życie, kiem Gomułką i otrzymałam bić dla naszego czytelnika gram Rewitalizacji? Przy- dziano w Urzędzie Miasta tym polu pewne osiągnięcia, nie mniej, nie więcej. obietnicę, że do końca czerwca z ulicy Modrzewiowej. Sygnał znam się Państwu, że sama konferencję prasową, będzie o czym była mowa podczas Na deser proponujemy remont Modrzewiowej zosta- przyjęliśmy, sprawę spróbowa- dokładnie nie wiem, a przy- okazja, by do sprawy powró- sesji. wyprawę do stołecznego nie zrobiony. Z funduszu oby- liśmy rozpoznać. Nie jest to najmniej nie potra�ę zliczyć cić w następnym wydaniu ga- Idzie wiosna, czas space- Teatru Polskiego, dokąd po- watelskiego mamy 49 tys. W problem, który mieszkańcy sy- wszelkich jego dobrodziejstw. zety. rów. Przez przypadek dowie- jechał Tomasz Chomiszczak pierwszej kolejności te właśnie gnalizują „od dziś” lub nawet Pytałam o to sesyjnego spra- Wierchy zajęły sporo dzieliśmy się, jak ważne dla tropem sanoczanina Michała pieniądze zostaną wykorzysta- „od wczoraj”. wozdawcę, jego wypowiedź uwagi burmistrza i radnych. zdrowia całego organizmu są Walczaka. ne na remont. Obiecano nam Będziemy dowiadywać się zamieszczamy na stronie 5. Poza Salą Herbową wygląda stopy. O ich dobrej kondycji Życzę Państwu dobrej, na ten cel 100 tys. Droga nieste- o postępy na Modrzewiowej. FZ Dzięki ekspertyzom, sporzą- to tak: sanoczanie lubią swój piszemy na stronie 7. Na stro- serdecznej lektury. dzonym na potrzeby Progra- stadion i tak zwany „głos uli- nie 15. Amelia Piegdoń pisze msw POZOSTANĄ W PAMIĘCI

Lasy Państwowe Pani Alicji Wosik wyrazy głębokiego współczucia i szczerego żalu z powodu śmierci Ojca 1000 drzew co minutę składają : Rada oraz członkowie Klastra Ponad 13 mln sadzonek tra� w tym roku do lasów Podkarpacia ze szkółek hodowlanych prowadzonych przez Lasy Pań- stwowe. To głównie młode jodły i buki, bo z tych gatunków słynie region. Statystycznie w okresie wiosennym co minutę Przemysłowo-Naukowego „Ziemia Sanocka” w lasach sadzi się 1000 nowych drzew. Warunki pogodowe w tym roku sprawiły, że prace zale- Pani Alicji Wosik sieniowe i odnowieniowe, członkowi Zarządu Powiatu Sanockiego zwłaszcza w nadleśnictwach nizinnych, zaczęto wcześniej wyrazy głębokiego współczucia niż przed rokiem. Teraz trwa z powodu śmierci Ojca również sadzenie w nadle- śnictwach górskich, gdzie w imieniu śniegu tej zimy było napraw- Zarządu Powiatu Sanockiego dę sporo. Na 109 ha szkółek leśnych oraz Rady Powiatu Sanockiego prowadzonych przez kro- składają: śnieńską Regionalną Dyrek- cję Lasów Państwowych ro- Starosta Sanocki Przewodniczący Rady Powiatu śnie 43 mln sadzonek. Spo- Roman Konieczny Waldemar Och śród nich 14,8 mln stanowią sadzonki jodły, 10,9 – buka, 6,7 – dębu i 6,1 mln – sosny. Pierwsze dwa gatunki domi- KRONIKA POLICYJNA nują w górskiej części regionu, Sanok natomiast dąb i sosnę najczę- ściej można spotkać na tere- ŁUKASZ DZIUBAN, NADL. USTRZYKI DOLNE * 25 marca przy ulicy Białogórskiej 42-letni mężczyzna nach nizinnych Podkarpacia. Większość sadzonek tra- i zalesień w lasach Podkarpa- wia, że region jest na drugim zawiadomił, że znany mu mężczyzna groził mu pobiciem Prawie 2,5 mln to drzew- �a do lasów państwowych, cia zakłada obsadzenie po- miejscu pod tym względem i pozbawieniem życia, przy czym groźby te u zgłaszającego ka hodowane w systemie ale spora ich część zostanie wierzchni ponad 1,6 tys. ha. w kraju. wzbudziły obawę ich spełnienia. kontenerowym, ponad 4,5 posadzona też na prywatnych Lesistość w południowo- w systemie tunelowym, zaś gruntach, przeznaczonych wschodniej Polsce wynosi Gmina Zagórz większość – 36 mln – dorasta do zalesień czy uzupełnień 37 proc. Od zakończenia dru- Edward Marszałek * 22 marca w Zahutyniu kierujący samochodem marki na powierzchniach otwar- na istniejących już uprawach. giej wojny światowej wzrosła Rzecznik prasowy Peugeot 36-letni mężczyzna, jadąc drogą krajową potrącił tych leśnych szkółek. Tegoroczny plan odnowień ona o ponad 50 proc., co spra- RDLP w Krośnie pieszego, 46-letniego mężczyznę. W wyniku zdarzenia pieszy doznał obrażeń płuc, kręgosłupa, złamania ręki oraz nogi. Wydawca: Miejska Biblioteka Publiczna w Sanoku Biuro Reklam i Ogłoszeń: Po przebadaniu na zawartość alkoholu w wydychanym Adres redakcji: 38-500 Sanok, ul. Rynek 10, tel. 13 464 27 00 tel. 13-464-02-21, fax: 13-463-16-34 Redaktor naczelny: Małgorzata Sienkiewicz-Woskowicz powietrzu, okazało się, że pieszy miał w organizmie prawie Druk: 3,5 promila alkoholu. Z kolei kierujący był trzeźwy. Redaguje zespół: Polska Press Sp. z o.o. Bartosz Błażewicz – [email protected] Oddział Poligra�a www.tygodniksanocki.pl Tomasz Majdosz – [email protected] * 23 marca w Zagórzu przy ulicy Wolności taksówkarz zawia- ul. Domaniewska 45 [email protected] Współpracują: domił, że jego klient w trakcie realizacji zamówionego kursu, Robert Bańkosz, Tadeusz Krotos, Edyta Wilk, 02-672 Warszawa bez powodu, siedząc wewnątrz auta rzucił swoim telefonem Katarzyna Kędra, Arkadiusz Komski Drukarnia w Tarnobrzegu komórkowym w przednią szybę pojazdu, powodując jej pęk- /TYGODNIK.SANOCKI Redakcja techniczna: Andrzej Borowski ul. Mechaniczna 12 nięcie. Zgłaszający straty oszacował na kwotę około 2 tys. zł. Korekta: Teresa Nater 39-400 Tarnobrzeg Materiałów niezamówionych redakcja nie zwraca. Zastrzegamy sobie prawo skracania i poprawiania tekstów, własnych tytułów i śródtytułów. W sprawie reklam i ogłoszeń zapraszamy * 24 marca w Tarnawie Dolnej 33-letni mężczyzna zawiado- do biura ogłoszeń od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 16.00. Za treść ogłoszeń, reklam i listów redakcja nie odpowiada. Zastrzegamy sobie prawo do odmowy przyjęcia mił, że nieznany mu sprawca lub sprawcy ukradli zagęszczarkę ogłoszenia. Objętość listów nie powinna przekraczać trzech czwartych strony maszynopisu. Teksty opracowane na komputerze przyjmujemy jedynie na nośnikach cyfrowych lub pocztą elektroniczną. Numery archiwalne do nabycia w redakcji. Prenumerata – tel. 13 464 02 21 lub oddziały „Ruch” SA. do gruntu o wartości około 5 tys. zł. 31 marca 2017 r. Z MIASTA I POWIATU 3 XXXVIII sesja Rady Powiatu Sanockiego Pod znakiem Bieszczadzkiego Pogotowia Ratunkowego

29 marca odbyła się XXXVIII sesja Rady Powiatu Sanockie- czadzkie Pogotowie Ratun- go. Najwięcej kontrowersji wywołało utworzenie Biesz- kowe”. Do rozmowy włączył czadzkiego Pogotowia Ratunkowego w ramach SPZOZ się radny Jerzy Zuba, zadając Sanok. pytania staroście Romanowi Koniecznemu, dotyczące Na początku obrad starosta Dziecka im. św. Józefa w Sa- współpracy z sąsiadującymi Roman Konieczny zapropo- noku, projektu uchwały powiatami. Odpowiadając, nował włączenie do porząd- w sprawie zwrotu części sub- starosta podkreślił, że ma za- ku uchwały w sprawie pro- wencji oświatowej oraz czę- pewnioną wolę współpracy mesy starostwa dla mostu ści udziałów podatków do- powiatów. Radny Zuba mó- w Dobrej i przyjęcie ustawy chodowych od osób �zycz- wił także o obawach rozdy- oświatowej, dotyczącej sieci nych w kwocie 44329 zł. Oraz sponowania karetek, których szkół ponadgimnazjalnych. projektu uchwały zabezpie- może ewentualnie zabraknąć Wnioski w tej sprawie wpły- czenia kwoty 21000 zł z prze- w sanockim pogotowiu. Głos nęły wcześniej do rady. Rada znaczeniem na wykonanie w sprawie zabrał też członek pozytywnie ustosunkowała przyłącza kanalizacji sanitar- zarządu Damian Biskup, który się do wniosku starosty. Na nych budynku przy ulicy przypomniał, że do tej pory posiedzeniu sesji poszczegól- Konarskiego, budynku staro- pogotowie nie było osobno ne uchwały przeszły bez dys- stwa. Ponadto Komisja Bu- działającą instytucją. A przy kusji i większością głosów dżetowa zapoznała się z pro- dzisiejszej polityce dąży się zostały przegłosowane pozy- jektem uchwały w sprawie AUTOR raczej do centralizacji usług tywnie, także te włączone do zamiany zbycia nieruchomo- medycznych, podobnie jak porządku obrad na początku ści powiatu sanockiego obej- SPZOZ w Sanoku. Została również określonego punktu, lu pracują cztery karetki w przypadku straży pożarnej sesji. W ten sam sposób do mującym lokal użytkowy ona oceniona negatywnie w jaki sposób zostanie wyko- (które będą rozdysponowa- czy policji. Ostatecznie uchwa- uchwał ustosunkowały się przy ulicy Kościuszki 16 przez Komisję Zdrowia, Ro- rzystany potencjał istniejące- ne pod kątem Bieszczadzkie- ła, dotycząca utworzenia Biesz- komisje Rady Powiatu, gło- w Sanoku. Podczas sprawoz- dziny i Polityki Socjalnej. go pogotowia ratunkowego, go Pogotowia Ratunkowe- czadzkiego Pogotowia Ratun- sując nad kolejnymi uchwa- dania z Komisji Zdrowia, Projekt wzbudził też dysku- działającego przy SPZOZ go), natomiast w powiecie kowego, została uchwalona łami i przyjmując je pozy- Rodziny i Polityki Socjalnej, sję podczas obrad. Jako w Sanoku, kwitował dalej leskim też dysponują cztere- szesnastoma głosami przy jed- tywnie. Dotyczyły one: pro- przewodniczący Bogdan pierwszy głos zabrał radny radny Struś. W odpowiedzi ma karetkami przy mniejszej nym wstrzymanym. jektu uchwały określenia za- Struś zwrócił się do rady Bogdan Struś, zarzucając starosta Roman Konieczny populacji. Dlatego w trakcie W trakcie sesji odczytano dań z zakresu rehabilitacji o wstrzymanie się ze sprze- nowej uchwale błędy formal- zwrócił uwagę na to, że usta- konkursu będzie brana pod również odpowiedź starosty zawodowej i społecznej w ra- dażą nieruchomości po Po- noprawne i organizacyjne. wa musiała zostać tak skon- uwagę prężność i mobilność Romana Koniecznego na in- mach otrzymanych środków radni Psychologiczno-Peda- Wprawdzie, jak tłumaczył struowana, by powiat sanocki danej jednostki. Konkurs do- terpelacje, nieobecnego rad- z Państwowego Funduszu gogicznej do czasu podjęcia radny Struś, proponowana mógł stanąć do konkursu na puszcza także inne miasta, nego Sebastiana Niżnika, do- Rehabilitacji Osób Niepeł- rozmów z władzami miasta uchwała może wejść w życie utworzenie podmiotu me- Krosno, Rzeszów, dlatego tyczącą stanu zatrudnienia nosprawnych w kwocie Sanoka i rozważenia rekom- 1 stycznia 2018 roku, ale jest dycznego. Bez tego nie było- powiat musi wypaść w tym w Starostwie Powiatowym 2 100 496 zł oraz podziału pensaty za budynek Gimna- to termin niesprecyzowany. by możliwości planowania jak najlepiej. W trakcie dys- w dniu 30 listopada 2014 środków na poszczególne za- zjum nr 1. Ponadto radny Struś zgłosił pogotowia. Poza tym nowy kusji wprowadzono autoko- roku, który wyniósł 128 osób dania, projektu uchwały Kontrowersje wzbudziła niezadowolenie innych po- podmiot musi bazować rektę do uchwały, usuwając i 17 lutego 2017 roku – 109 przyjęcia darowizny od osób natomiast uchwała w sprawie wiatów, zwłaszcza leskiego, na dobrym, sprawdzonym zdanie „Uchwała wchodzi osób oraz charakter zawar- �zycznych w kwocie 2243 zł utworzenia Bieszczadzkiego w odniesieniu do tworzonej sprzęcie. Starosta przypo- w życie z dniem...” na rzecz tych umów. z przeznaczaniem dla Domu Pogotowia Ratunkowego jednostki medycznej. Nie ma mniał, że w sanockim szpita- „Tworzy się podmiot Biesz- TM

Zebranie Klastra Przemysłowo-Naukowego Pracownik wykwalifikowany pilnie poszukiwany Dostosowanie kształcenia na poziomie szkół pro�lowanych do potrzeb podmiotów gospodarczych funkcjonujących na na- szyć, wyjaśniał dyrektor Żu- szkoła ma za zadanie kształ- szym terenie. To główny cel kolejnego spotkania rady Klastra Przemysłowo-Naukowego „Ziemia Sanocka”. Porozumienie chowski. Przyszłego pracow- cić na poziomie teoretycz- przedsiębiorców z powiatu sanockiego, instytucji okołobiznesowych, samorządowców i dyrektorów szkół ponadgimnazjal- nika można pozyskać już po nym, to pracodawca podej- nych powołane do życia zostało 15 grudnia 2015 roku pod patronatem Regionalnego Centrum Rozwoju Edukacji i Powiatu tzw. Kwali�kacyjnych Kur- muje odpowiedzialność za Sanockiego. sach Zawodowych. Wówczas kształcenie praktyczne. Prze- proces skrócenia cyklu na- wodniczący Jan Fuks dodał, Spotkanie odbyło się 28 mar- uczania spada nawet do jed- że w gestii pracodawcy leży ca w sali Konferencyjnej nego roku, przy wykorzysta- właśnie modelowanie przy- Państwowej Wyższej Szkoły niu 65 procent godzin, które szłego pracownika. Z kolei Zawodowej. Przybyłych go- ujęte są w podstawie progra- Maria Pospolitak, dyrektorka ści w roli gospodarza przywi- mowej. Dyrektor Żuchowski Zespołu Szkół numer 1, przy- tała prorektor Grażyna Ro- przedstawił także różnicę po- pomniała zebranym sukcesy gala-Pawelczyk, która mówi- między liczbą zawodów, uję- uczniów „mechanika”, którzy ła o tym, że na każdym po- tą na liście klasy�kacji zawo- na bardzo wczesnym etapie ziomie kształcenia należy du szkolnictwa zawodowego szkolnictwa są pozyskiwani odpowiednio przygotować, i liście opracowanej przez przez przyszłych, zagranicz- dzieci, młodzież do pełnienia Ministerstwo Rodziny, Pracy nych pracodawców. W dys- różnych ról zawodowych i Polityki Społecznej. Pierw- kusji brała udział również w społeczeństwie. Koncepcja sza lista wyszczególnia około Ewa Dąbrowska, przedstawi- spotkania i dyskusja o dosto- 200 zawodów, druga aż 2 ty- cielka Powiatowego Urzędu sowaniu kształcenia ponad- siące. To pokazuje pewne Pracy, która zwróciła uwagę gimnazjalnego do potrzeb niedostosowanie programu na to, że dobry pracownik, to przemysłu regionu sanockie- kształcenia szkolnictwa do ten charakteryzujący się go są niezwykle cenne, rynku pracy. Tego samego już jakimś doświadczeniem stwierdziła na koniec rektor zdania byli również zebrani w określonym zawodzie. Rogala-Pawelczyk. Następ- na spotkaniu przedsiębiorcy I trudno tego samego wyma- nie do zebranych zwrócił się i dyrektorzy szkół ponadgim- gać od ucznia technikum, przewodniczący klastra Jan nazjalnych. Reprezentujący stwierdziła Dąbrowska. Fuks, który tłumacząc cel stronę przedsiębiorców To- Ostatecznie zebrani go-

bieżącej narady, wyjaśnił, że AUTOR masz Makowski, członek za- ście na spotkaniu Klastra obecna sytuacja gospodarcza rządu Autosanu, przyznał, że Przemysłowo-Naukowego wymusza niejako ciągłe do- styczniowego spotkania kształcenia ucznia w szkole potrzebowanie na daną kwa- spośród absolwentów szkół „Ziemia Sanocka” doszli do stosowanie pro�lu kształcenia przedsiębiorców w Staro- ponadgimnazjalnej w opar- li�kację zawodową, musi cze- niewielu nadaje się do podję- wniosku, że problem niedo- do zmieniających się warun- stwie Powiatowym. ciu o nową podstawę progra- kać na wykwali�kowanego cia pracy w wyuczonym za- stosowania pro�lu szkolnic- ków zewnętrznych. Dlatego Później głos zabrał koor- mową. Dyrektor Żuchowski pracownika pięć lat, bo tyle wodzie, podobnego zdania twa zawodowego do rynku zasadnym jest znalezienie dynator klastra Wacław Żu- zwrócił uwagę, że w tym za- odbywać się będzie nauka był Piotr Orybkiewicz, pracy leży po stronie mini- i wypracowanie metod chowski, dyrektor Regional- kresie niewiele informacji ucznia w technikum lub trzy przedstawiciel �rmy DO- sterstwa i że błędy systemo- współpracy na linii praco- nego Centrum Rozwoju dociera do przedsiębiorców. lata w przypadku absolwenta MET. W odpowiedzi Krzysz- we to główna przyczyna tego dawca i szkoły pro�lowe, co Edukacji, który zebranym W oparciu o nową reformę, szkoły zawodowej. Jednak tof Futyma, dyrektor Zespo- stanu rzeczy. zostało już podjęte podczas wyjaśnił proces zawodowego przedsiębiorca, zgłaszając za- ten proces można przyspie- łu Szkół nr 3 stwierdził, że Tomek Majdosz 4 Z MIASTA 31 marca 2017 r. Pierwsza wiosenna sesja cz. 1 Finanse i procedury

28 marca odbyła się XXXII sesja Rady Miasta Sanoka. Była pracowita i owocna, porządek obrad składał się z 30 punktów. wspierać w miarę swoich dlatego teraz trzyma kciuki Tym razem wszystkie propozycje, nad którymi się pochylano i debatowano, poddawane pod głosowanie zyskiwały aprobatę możliwości �nansowych – za powodzenie działań dy- przeważającej większości radnych. Wiele zostało przyjętych jednogłośnie. Nie wszystko, co dzieje się w mieście, jest dla rad- uzasadniał wniosek bur- rektora Matuszewskiego. nych oczywiste, czemu dawali wyraz, formułując dociekliwe pytania. mistrz. Owszem, koszty są duże, ale inwestycja jest tego warta, Komisje Zabezpieczenie a stadion będzie służył dzie- Wierchów ciom i młodzieży. Komisje od czasu ostatniej 15 tys. miesięcznie kosz- sesji spotykały się przeważ- Dwa punkty porządku obrad tuje obecnie utrzymanie sta- nie raz. Członkowie Komisji dotyczyły zadania pod nazwą dionu „Wierchy” i nie spo- Oświaty, Kultury, Sportu „Przebudowa stadionu pił- dziewam się, żeby ta kwota i Turystyki zostali poinfor- karsko-lekkoatletycznego znacząco wzrosła. Stadion mowani o wnioskach do Na- wraz z infrastrukturą tech- będzie otwarty do godziny gród Miasta Sanoka w dzie- niczną i drogową”. Wniosek 20. Sanok potrzebuje takiego dzinie kultury. Przewodni- referował wiceburmistrz stadionu i co do tego nikt cząca Komisji Ochrony Edward Olejko: – Prace mają chyba nie ma wątpliwości. Zdrowia i Pomocy Społecz- się zakończyć w czerwcu. Być może, że inwestycji jest nej mówiła m.in. o pozytyw- Obiekt wymaga gruntow- dużo, ale proszę pamiętać, że nym zaopiniowaniu wniosku nych przekształceń, część trwa określona perspektywa dyrektora SPZOZ o udziele- elementów oczekuje na wy- unijna i jeśli teraz tych inwe- nie wsparcia �nansowego mianę, ponieważ okazały się stycji nie zrobimy, to pewnie w kwocie 80 tys. zł na zakup być w fatalnym stanie tech- nie zrobimy ich już nigdy. aparatu do badania echa serca. nicznym. Przygotowano dwa Budżet się zmienia. Czekamy projekty uchwał, ponieważ na zwrot pieniędzy z różnych Burmistrz między sesjami AUTOR (3) chodzi o dwa zadania �nan- inwestycji, na zwrot z upa- sowane z odrębnych źródeł. dłości Autosanu. Kiedy ruszy W okresie międzysesyjnym na terenie obiektów MO- Dawid Chwałko, prezes na Dąbrówce powinna zo- Trzeba na tę inwestycję za- budowa obwodnicy, spodzie- burmistrz wydał 20 zarzą- SiR-u – informował Tadeusz PZHL, był gościem burmi- stać, nie będziemy się odwo- bezpieczyć środki w budże- wamy się wypłaty określo- dzeń, szczegółowo informo- Pióro. Pozytywną ocenę for- strza podczas konferencji ływać od decyzji Kuratora. cie. nych kwot ze Skarbu pań- wał o tym sekretarz Walde- malną przeszedł jeden z pro- prasowej w Sali Herbowej Jan Wydrzyński zapytał O głos poprosił Janusz stwa, ponieważ miasto jest mar Och. Burmistrz Tadeusz jektów, brany pod uwagę jako w piątek 24 marca. – Chodzi o hokej: Czy miasto nie staje Baszak: – Chciałbym wie- właścicielem działek, przewi- Pióro mówił o swoich element „montażu �nanso- o to, by sanocki klub odzy- się zakładnikiem sytuacji, dzieć, ile to wszystko kosztu- dzianych do wywłaszczenia. spotkaniach, m.in. z członka- wego” przy budowie Cen- skał wiarygodność w oczach która narastała przez lata? je. Ile kosztuje bieżnia, par- Cały czas szukamy montaży mi Sanockiego Towarzystwa trum Rehabilitacji i Sportu, władz PZHL. Nie może być Czy znajdą się sponsorzy? kingi, chodniki, instalacje, �nansowych. W przypadku Hokejowego i Tomaszem a kolejny związek sportowy, mowy o wiarygodności, jeśli Przypomniał o nagannych telebim i sprzęt sportowy. Wierchów pewne są – na ra- Jadczyszynem, z którym roz- tym razem Polski Związek klub funkcjonuje przez rok praktykach, wspomniał o ka- Chciałbym wiedzieć, jaki jest zie – 2 mln zł – odpowiadał mawiał o przyszłości męskiej Lekkiej Atletyki zadeklaro- i ma długu prawie milion zło- rierze Tomasza Demkowicza, program użytkowy obiektu burmistrz Tadeusz Pióro. siatkówki w mieście. Wspo- wał poparcie dla budowy tych. Żeby myśleć o odrodze- którego w swoim czasie sa- i kto, po wybudowaniu sta- Niedługo, prawdopodob- mniał uroczystość „Złotych CriS. niu hokeja, trzeba najpierw noccy kibice potraktowali dionu, będzie go użytkował, nie pod koniec miesiąca, budżet godów” i uhonorowaniu Sprawą, którą burmistrz dług spłacić i dopiero wtedy mało elegancko. Burmistrz czerpał z niego dochody albo zostanie zasilony kwotą 740 tys. 15 par małżeńskich. Bur- wyjaśniał w okresie między myśleć o reaktywacji. Trzeba Tadeusz Pióro zgodził się płacił za jego użytkowanie. zł, będzie to zwrot kosztów ter- mistrz spotykał się z Podkar- sesjami, był wniosek o stop- odzyskać wiarygodność z radnym, wyrażając jednak Interesuje mnie też, dla kogo momodernizacji budynków packą Kurator Oświaty niową likwidację Szkoły Pod- w oczach władz i sponsorów optymizm co do przyszłości będzie zakupione wyposaże- komunalnych – skarbnik Bog- – burmistrz komentował ak- drużyny hokejowej. Prze- nie sportowe – pytał radny. dan Florek uzupełniał wypo- tualną sytuację sanockiego wodniczący Zbigniew Da- Burmistrz Olejko odpo- wiedź burmistrza. hokeja. szyk podsumował dyskusję, wiadał radnemu Baszakowi, Ryszard Karaczkowski Była mowa o remontach przypominając diagnozę Ro- podając kosztorys poszcze- przypomniał, że to radni dróg, m.in. o przebudowie berta Kosteckiego, który na gólnych etapów. Burmistrz obecnej kadencji przywrócili ulicy Prugara-Ketlinga. – pytanie, dlaczego w Sanoku Pióro zauważył, że podane stadion miastu: – Niewiele Mam świadomość, że ulice upadł hokej, odpowiedział, wartości to kosztorys inwe- brakowało, a stałby tam sklep w poszczególnych dzielni- że dlatego, ponieważ wyda- storski i że realne koszty będą wielkopowierzchniowy. cach są w opłakanym stanie. wano pieniądze, których nie z pewnością niższe. – Stadion Janusz Baszak tłumaczył: Uczulam radnych, by wsłu- było. będzie służył wszystkim. – Nie mam zastrzeżeń do bu- chiwali się w głosy mieszkań- dowy stadionu. Mnie intere- ców, bo z ich perspektywy sują tylko �nanse miasta i to, często lepiej rysuje się mapa czy wszystko zostało dobrze potrzeb. W miarę możliwości policzone. będziemy się starali popra- Przewodniczący Zbi- wiać osiedlowe drogi, tak jak gniew Daszyk zamknął dys- w sprawie sieci sanockich stawowej nr 7. Kurator stwier- robiliśmy to w ubiegłym roku kusję, przystąpiono do głoso- szkół. Z marszałkiem Włady- dził, że nie ma możliwości wy- – deklarował burmistrz. wania. 18 radnych zagłoso- sławem Ortylem omawiał gaszania szkoły podstawowej, wało „za”, dwóch wstrzymało współpracę samorządów. stanowisko wojewody było Zaproszenie się od głosu. Rozmowa z prezesem SPGK zgoła inne: jest podstawa Kolejny wniosek, doty- Zbigniewem Magrytą doty- prawna do tego, aby wszcząć W Wielką Sobotę o 12.30 czący Wierchów przegłoso- czyła dalszej restrukturyzacji proces likwidacji. zapraszam mieszkańców Sa- wano podobnie: 18 „za” przy spółki, w tym ujęcia wody Burmistrz ponadto spo- noka na Rynek na wspólne dwóch głosach wstrzymują- w Zasławiu. – W najbliższym tykał się z prezesem Autosa- śniadanie wielkanocne z moż- cych. czasie planujemy konferen- nu Markiem Opowiczem, by liwością poświęcenia po- cję prasową, na której zosta- omówić sytuację w spółce karmów – kończył sprawoz- Lokalny Program Rewita- nie w szczegółach wyjaśnio- oraz z prezydentem Rzeszo- danie burmistrz Tadeusz Pomoc dla Muzeum Sprzęt będzie własnością lizacji na zasadność likwidacji uję- wa Tadeuszem Ferencem, Pióro. Historycznego MOSiR-u – nawiązał do py- cia wody w Zasławiu, ponie- rozmowa dotyczyła ewentu- tania radnego Baszaka. Rad- Burmistrz Olejko tłumaczył waż wokół tej decyzji zbiera alnego zakupu autobusów, Pierwsze pytania Jednogłośnie poparto wnio- ny podziękował za informa- założenia Programu. Mateusz się coraz więcej nieprawdzi- wyprodukowanych w Auto- sek o udzielenie pomocy �- cje i drążył dalej: – Jakie będą Bartusek przedstawiał szcze- wych informacji – zapowie- sanie; uczestniczył w niej tak- Radna Agnieszka Kornecka- nansowej Muzeum Histo- koszty utrzymania stadionu gółowo dokument, przygoto- dział burmistrz i podkreślił, że prezes Marek Opowicz. Mitadis poprosiła o sprecyzo- rycznemu. W ciągu najbliż- w przyszłości – pytał. Radna wany przez Centrum Do- że do tej pory restrukturyza- Z posłem Piotrem Uruskim wanie: Jakie są losy „Siódem- szych trzech lat MH otrzyma Teresa Lisowska zaintereso- radztwa Energetycznego cja spółki doprowadziła do burmistrz omawiał możliwo- ki”? Czy szkoła na Dąbrówce z miejskiej kasy trzy razy po wała się, z jakich środków bę- z Mikołowa. Dowiedzieliśmy tego, że sukcesywnie są obni- ści pozyskiwania zewnętrz- będzie funkcjonować? 50 tys. zł. – Nie traktuję tego dzie realizowana tak kosz- się, że do obszarów zdegra- żane ceny wody i ścieków nych środków na inwestycje – Nie wszczynamy dal- jako pomocy �nansowej dla towna inwestycja. Jan Wy- dowanych zostały zaliczone (pierwotna cena to 16,65, miejskie. szych czynności – odpowie- powiatu sanockiego – powie- drzyński wspomniał o tym, Dąbrówka, Posada, Zatorze obecna 12,80). Będzie kolejna edycja Biesz- dział burmistrz Pióro. – Mo- dział Tadeusz Pióro. – Mu- że jemu, kiedy był dyrekto- i Olchowce. Radni wyrazili Spotykałem się z dyrek- czadzkiego Lata z Książką, bur- glibyśmy zgodnie z prawem zeum Historyczne jest pla- rem MOSiR-u przed dwu- zgodę na wdrożenie Progra- torem Tomaszem Matuszew- mistrz spotkał się w tej sprawie placówkę wygasić, ale skoro cówką dla Sanoka bardzo dziestoma laty, nie udało się mu do realizacji. skim, aby omówić inwestycje z Bogdanem Szymanikiem. mieszkańcy uznali, że szkoła ważną i miasto powinno je zrealizować takiej inwestycji, msw 31 marca 2017 r. Z MIASTA 5 Pierwsza wiosenna sesja cz.2

Ile kosztują„Wierchy”? Szkoły, Wierchy, rewitalizacja ZAKRES INWESTYCJI – ETAP III I.Program modernizacji infrastruktury sportowej Bez dyskusji I1. Instalacje sanitarne:140 tys. – 160 tys. Kilka punktów porządku se- – kanalizacja sanitarna z przyłączem – budowa nowej sji nie wzbudziło dyskusji. kanalizacji z przyłączem konieczna ze względu na zły stan Pozytywnie rozpatrzono techniczny i słabą przepustowość istniejącej kanalizacji, brak wniosek o przystąpienie do rozdzielenia kanalizacji sanitarnej i deszczowej oraz brak in- realizacji projektu „Poprawa formacji nt. dokładnego przebiegu kanalizacji i miejsca wpię- efektywności energetycznej cia do sieci miejskiej; wielorodzinnych budynków – sieć wodociągowa ppoż z przyłączem – budowa we- mieszkalnych na terenie wnętrznej sieci ppoż. konieczna ze względu na dostosowanie Gminy Miasta Sanoka”. Dwie stadionu do wymagań ochrony przeciwpożarowej; nieruchomości postanowio- I.2. Kanalizacja kablowa 190 tys. – 230 tys. no sprzedać w trybie bez- – budowa kanalizacji kablowej jest niezbędna ze względu przetargowym. Zadecydowa- na wymagania PZLA w zakresie infrastruktury technicznej no o boni�katach z tytułu certy�kowanych stadionów lekkoatletycznych (instalacja przekształcania prawa użyt- aparatury pomiarowej na płycie stadionu w pobliżu linii startu kowania wieczystego w pra- i mety w konkurencjach biegowych). wo własności. I.3. Ogrodzenia, stojaki rowerowe 340 tys. – 390 tys. Dyskusja, a właściwie dy- – istniejące ogrodzenie bieżni musi zostać rozebrane gresja, dotoczyła zagadnienia w trakcie przebudowy bieżni. Nowe ogrodzenie bieżni jest niejako spoza głównego nur- AUTOR wymagane przepisami PZLA i względami bezpieczeństwa tu sesji: Piotr Lewandowski podczas organizacji zawodów. Ogrodzenie stadionu od strony pytał o granice Posady: – Czy Herb Sanoka Straż Miejska w 2016 remontowanych chodnikach ul. Żwirki i Wigury jest w fatalnym stanie technicznym i wy- Posada sięga za tory? wyznaczyć pas dla przejazdu maga przebudowy na nowe. Projektowane bramki obrotowe Zdecydowano, że ta kwe- O przedłużenie prawa do uży- Jednym z ostatnich punktów rowerów; proponował też, by (kołowroty stadionowe) mają usprawnić kontrolę dostępu stia zostanie niebawem jed- wania herbu Sanoka zwróciły porządku sesji było sprawoz- w przyszłości ulica Lipińskie- podczas zawodów sportowych oraz ewentualnych innych im- noznacznie i zgodnie z obo- się I Liceum Ogólnokształcą- danie z działalności Straży go miała przywrócony ruch prez masowych na stadionie. wiązującymi procedurami ce i para�a Najświętszego Ser- Miejskiej w roku 2016. Spra- dwustronny. wyjaśniona. ca Pana Jezusa na Posadzie. wozdawca mówił m.in., że Janusz Baszak pytał: – II. Program lekkoatletyczny – 2017 r. (wniosek zostanie Rozgorzała dyskusja: na jak działania funkcjonariuszy Czy oszczędności z przebu- złożony do 28.04.2017r.) Ulica Sanocka długo można otrzymać taką są ukierunkowane na napra- dowy ciągu ulic na Błoniach zgodę? Przewodniczący Zbi- wę porządku publicznego zostaną skierowane na ukoń- II.1. Bieżnia i urządzenia lekkoatletyczne – kwota 3 mln – 3,5 mln. Sanocka – tak będzie się na- gniew Daszyk wnioskował, i wzrost poczucia bezpie- czenie przebudowy alei Woj- – przebudowa w celu podniesienia standardu obiektu zywała ulica, położona na te- aby prawo używania było bez- czeństwa mieszkańców, eko- ska Polskiego? Dla kogo bu- i dostosowania do wymogów PZLA dla obiektów certy�ko- renie dwóch dzielnic, Dą- terminowe. Radny Janusz Ba- logię oraz pro�laktykę wy- dowany jest basen w Sanoku? wanych (kategoria obiektu VB umożliwia przeprowadzanie brówki i Posady. Radny Ba- szak referował, jak sprawę chowawczą wśród młodzieży. Kto będzie jego użytkowni- o�cjalnych zawodów na szczeblu wojewódzkim) szak zauważył, że stan jej na- użytkowania herbu będzie de- Strażnicy mają świadomość kiem? Czy planowane jest II.2. Parking, chodniki – kwota 550 tys. – 650 tys. wierzchni jest skandaliczny. �niował nowy statut. swojej służebnej roli wobec przekazanie CRiS Minister- – przebudowa niezbędna ze względu na zły stan na- To jest ulica powiatowa. Radny Bętkowski zasta- społeczności lokalnej i postę- stwu Sportu? Co wówczas się wierzchni (właściwie jej brak) i potrzebę wyznaczenia miejsc – Mam prośbę, aby zrobiono nawiał się, na jakich warun- pują w taki sposób, żeby nie stanie z innymi obiektami postojowych oraz odwodnienia placów utwardzonych. tam porządek, bo wstyd, kach prawo do użytkowania być tylko i wyłącznie koja- MOSiR-u? Czy powiat sa- II.3. Instalacje sanitarne – kwota 340 tys – 370 tys. zwłaszcza jeśli uchwaliliśmy, herbu może zostać cofnięte. rzonym z karą, ale by być in- nocki, który zamierza utwo- – kanalizacja deszczowa – niezbędna dla prawidłowego funk- że to będzie ulica Sanocka – I szkoła, i piłkarska dru- stytucją, do której mieszkań- rzyć klasę sportową, będzie cjonowania bieżni i urządzeń lekkoatletycznych (odwodnienie apelował radny. żyna para�alna, bo to na cy mogą się zwrócić o po- płacił za wynajęcie obiektów nieprzepuszczalnych nawierzchni poliuretanowych) oraz do od- koszulkach sportowców mia- moc. Działania Straży wyni- MOSiR-u, w tym Areny? Ile wodnienia projektowanych nawierzchni z kostki brukowej. Sprawy szkolne łyby być herby, mogą symbo- kają z przepisów ustawy. wyniosły wpływy z reklam – drenaż pod nawierzchniami sportowymi – ze względu lu miasta używać. 12 etatów i samochód to wielkogabarytowych, zawie- na brak informacji o stanie technicznym i lokalizacji istnieją- Podjęto uchwałę o sieci szkół „majątek” Straży Miejskiej szonych na budynku Areny cego drenażu płyty boiska (oraz brak wiedzy nt. miejsca od- i obwodach, dostosowanych Honorowe obywatelstwo w Sanoku. Ponad 3500 samo- od maja 2016 do marca prowadzenia do sieci) zaprojektowano nowy drenaż pod do nowego ustroju szkolnego dzielnych interwencji prze- 2017? W związku z planowa- projektowanymi nawierzchniami sportowymi. Drenaż płyty i tym samym zakończono Danuta Przystasz, sanoczan- prowadziły patrole SM w roku nym remontem ulic Lipiń- boiska piłkarskiego pozostaje bez zmian, aczkolwiek należy I etap wdrażania reformy ka z pokolenia Kolumbów, sprawozdawczym 2016. skiego, Kolejowej i Lwow- się liczyć z możliwością pewnych kolizji lub koniecznością oświatowej w mieście. Okre- zostanie Honorową Obywa- skiej – kiedy na ulicy Lwow- częściowej przebudowy istniejącego drenażu na etapie reali- ślono kryteria, obowiązujące telką Sanoka. Projekt uchwały Radni w imieniu miesz- skiej zostaną zamontowane zacji inwestycji (dopiero po wykonaniu wykopów pod bieżnię na drugim etapie postępowa- Rada przyjęła jednogłośnie. kańców dwie wiaty przystankowe? dowiemy się, jaki jest faktyczny układ drenażu pod boiskiem). nia rekrutacyjnego do przed- Sylwetkę Danuty Przystasz, Radni sygnalizowali pro- szkoli publicznych i oddziałów żołnierza Armii Krajowej Wnioski radnych dotyczyły blemy dobrze burmistrzom II.4.Instalacje elektryczne kwota 800 tys. – 900 tys. przedszkolnych w szkołach przedstawiła Krystyna Cho- drobnych, ale bardzo nieraz znane. Niestety, nie wszyst- – kablowe linie zasilające, uziom telebimu – zasilanie elek- podstawowych oraz kryteria waniec: – To osoba zasłużona dla mieszkańców uciążli- kie rozwiązania leżą w gestii tryczne musi być doprowadzone do studzienek kablowych, rekrutacji do klas pierw- nie tylko dla Sanoka. Przy- wych, spraw. I tak, radna Te- miasta. Burmistrzowie Pióro związanych z obsługą zawodów sportowych, do bramek obro- szych. znając honorowe obywatel- resa Lisowska prosiła o inter- i Olejko, na niektóre pytania towych na wejściach na stadion oraz do telebimu; konstrukcja Radny Maciej Drwięga stwo pani Danucie, honoru- wencję na ulicy Kawczyń- i wnioski radnych, odpowia- wsporcza telebimu musi być uziemiona; pytał o organizację oddzia- jemy całe pokolenie, tak bardzo skiego, gdzie wieczorami od- dali na bieżąco, deklarując – oświetlenie i nagłośnienie stadionu łów przedszkolnych: – Czy zaangażowane sprawy wol- bywają się głośne rajdy samo- konkretne działania; inne II.5.Telebim – kwota 130 -180 tys. w szkołach podstawowych ności Polski i Polaków. chodowe. Jan Wydrzyński odłożyli, by udzielić radnym – telebim z wyposażeniem i okablowaniem po reformie uda się pomie- Uchwałę podjęto jedno- zwrócił uwagę na miejską odpowiedzi pisemnej. – konstrukcja wsporcza pod telebim ścić oddziały przedszkolne? głośnie. Po głosowaniu na skarpę i potrzebę jej zago- XXXII sesja miejska do- II.6. Dostawa wyposażenia sportowego – kwota 310-360 tys. Zerówkowy oddział dzie- Sali Herbowej rozległy się spodarowania, następnie za- biegła końca. wyposażenie w sprzęt lekkoatletyczny, niezbędny do funkcjo- więciogodzinny planujemy oklaski. Uroczystą sesję za- pytał o dostępność do toalet msw nowania stadionu kategorii VB uruchomić w Przedszkolu nr planowano na 20 kwietnia. w budynku UM, także dla 1. W szkołach cztery oddzia- osób niepełnosprawnych, na ły na razie będą funkcjono- Zmiany w Komisjach RM koniec zapytał o możliwość Lokalny Program Rewitalizacji – co to takiego? wać, decyzja co do ich funk- rozszerzenia granic miasta. cjonowania zostanie podjęta Grażyna Rogowska-Chęć, do- Radny Roman Babiak apelo- Pod koniec 2015 roku zno- dą naniesione w planie rewi- nych jest tutaj ważny, ale po zakończeniu rekrutacji. tąd przewodnicząca Komisji wał o instalację podgrzewa- welizowano ustawę i w związ- talizacji. Czy to będzie odno- przede wszystkim chodzi Być może przedstawimy Rewizyjnej, została odwołana nego lustra na ulicy Lwow- ku z tym obecne programy wa jakiegoś niewielkiego o to, by mieszkańcy mieli ofertę zamiany przedszkoli ze swojej funkcji; Rada powo- skiej, naprzeciw wyjazdu rewitalizacji różnią się od po- skweru, czy miejsca, na które większy wpływ na to, co się pięciogodzinnych na dzie- łała ją na przewodniczącą z ulicy Prugara-Ketlinga. przednich. Wcześniej mieli- nie zwracają uwagi urzędni- dzieje w mieście. więciogodzinne. Dzieci sze- Komisji Finansowo-Gospo- Radny Marian Osękowski śmy do czynienia z remonta- cy, ale dla sanoczan jest ono Po analizie wyznaczyli- ścioletnie podlegają pod darczej. Przewodniczącym prosił o patrole piesze Straży mi budynków, przywracali- ważne i oni wiedzą, że jeżeli śmy na terenie miasta obsza- subwencję oświatową, do tej Komisji rewizyjnej został Miejskiej na Wójtostwie. śmy do użyteczności jakieś na jakimś placyku dostawili- ry zdegradowane; są to Ol- pory była to dotacja – odpo- Adam Ryniak. Zanim to nastą- Krzysztof Banach prosił m.in. obiekty popegeerowskie byśmy kilka ławek i poprawili chowce, Posada, Dąbrówka wiadał wiceburmistrz Stani- piło, debatowano, czy głoso- o zasypanie olbrzymich dziur itp… Teraz też z czymś takim wizualizację miejsca, to wów- i Zatorze. Braliśmy pod uwa- sław Chęć. wanie powinno być tajne, czy na nawierzchni alei Wojska mamy do czynienia, ale na- czas lepiej tam będziemy mo- gę różne wskaźniki, m.in. Co z oddziałami przed- jawne. Radny Janusz Baszak Polskiego; zwrócił uwagę na cisk w aktualnym programie gli spędzać czas. Przede poziom życia, liczbę osób szkolnymi w Szkole Podsta- poinformował, że w statucie wygląd skarpy i muralu na kładzie się przede wszystkim wszystkim jest to dokument, korzystających z pomocy wowej nr 1? Decyzja zostanie miasta jest przyzwolenie na Podgórzu. Maciej Drwięga na ludzi. Chodzi o to, by każ- który powstaje dla ludzi, dla socjalnej, nawet interwencje podjęta po zakończeniu re- utajnienie głosowania. Osta- zgłosił propozycję, dotyczącą dy mieszkaniec miasta miał mieszkańców. Element pozy- straży pożarnej – mówi Ma- krutacji. tecznie głosowano jawnie. ulicy Lipińskiego: aby na wy- wpływ na działania, które bę- skiwania środków zewnętrz- teusz Bartusek 6 Z MIASTA I REGIONU 31 marca 2017 r. Myśliwska biesiada w Arłamowie Prawnik radzi Poprzedni właściciel mojej posesji wydzierżawił jej fragment sąsiadowi ( ziemia, o której wspominam, została przez sąsia- Bieszczady na celowniku da ogrodzona). Obecnie nie zamierzam przedłużać dzierża- wy, jednak sąsiad nie chce zwrócić mi ziemi. Jak mogę roz- wiązać ten problem? „W krainie pstrąga i niedźwiedzia” to tytuł książki, wydanej przez wydawnictwo Mirczumet zwierzęta będą szukać pokar- Monika C. z Sanoka z Koszęcina, której promocja odbyła się w Starej Karczmie, położonej na terenie hotelowe- mu poza terenem leśnym, go kompleksu w Arłamowie. W sobotę 25 marca zjechali tam myśliwi z całej południowej będą się rozprzestrzeniały Przez umowę dzierżawy jed- Polski. To już drugie takie spotkanie myśliwych i leśniczych w Arłamowie; pierwsze zorga- choroby, dojdzie do gradacji na ze strona umowy zobo- nizowano rok temu, by zaprezentować książkę „Bieszczadzkie łowy”. gatunku. Natura by się sama wiązuje się oddać rzecz do obroniła, ale ludzi trzeba by używania i pobierania pożyt- „W krainie pstrąga i niedź- było wysłać na Marsa. ków (wydzierżawiający), wiedzia” ma 21 autorów. Na zakończenie swojej natomiast druga – do zapłaty Wśród nich m.in. opowieść opowieści, zamieszczonej umówionego czynszu (dzier- Witolda Augustyna o Biesz- w książce „W krainie pstrąga żawca). Ponadto wydzierża- czadach powojennych, roz- i niedźwiedzia” Edward Ko- wiający zobowiązuje się od- poczynająca się drastycznym łomyja zaprasza do Muczne- dać dzierżawcy rzecz do uży- wspomnieniem egzekucji go: „Las wyzwala w nas to, wania i pobierania pożytków w Sanoku, których Witold czego nigdzie indziej nie po- przez czas oznaczony lub nie- Augustyn był naocznym czujemy. Daje nam odczuć, oznaczony. W związku z po- świadkiem. „Z setek gardeł jak mizerni jesteśmy w po- wyższym z treści umowy po- wydarł się przeraźliwy krzyk równaniu ze wszechświatem, winno wynikać, na jaki czas grozy, a ciarki przeszły mi od uprzytamnia, jak malutkimi została ona zawarta. Jeżeli stóp do czubka włosów. Po ziarenkami jesteśmy pośród jest to na czas określony, to tym zaległa cisza – cisza gro- całej potęgi przyrody i dla- uległa ona rozwiązaniu bowego czuwania. Ten po- czego musimy ją szanować.” z mocy prawa z dniem jej Porad prawnych udziela tworny krzyk słyszę do dzi- Tadeusz Mirczewski, szef wygaśnięcia. W przypadku radca prawny Marta Witowska siaj” – czytamy w rozdziale wydawnictwa Mirczumet, umowy zawartej na czas nie- z Kancelarii Radcy Prawnego „Czas po wyzwoleniu”. cieszy się z kolejnego spotka- określony stosuje się przepis Marta Witowska Witold Augustyn po woj- nia w Starej Karczmie: –Spo- art. 704 kc, który wskazuje ul. Kazimierza Wielkiego nie zagospodarowywał Biesz- tykamy się dzięki życzliwości okresy wypowiedzenia takiej 3/21 czady, stawiał – jako kierow- Hotelu Arłamów i jego wła- umowy i w przypadku grun- tel. 13–46–45–113, nik budów – leśniczówki, ściciela. Antoni Kubicki chy- tu rolnego wynosi 1 rok, www.witowska.com parki konne, szkoły i osiedla ba pierwszy raz cokolwiek w przypadku zaś innej umo- Pytania prawne prosimy dla pracowników leśnych. publicznie opowiedział o so- wy 6 miesięcy. Strony mogą kierować na adres: Pod jego kierownictwem po- bie, pozwolił opublikować ja- również umownie określić [email protected] wstały m.in. hotel i osiedle kiekolwiek zdjęcia. Wielu inne od przewidzianych w Mucznem. Tuż po wojnie dziwiło się, że zgodził się na przez ustawodawcę terminy jego rzeczą, ażeby rzecz zo- uczył się w Gimnazjum i Li- coś takiego. I to wszystko jest wypowiedzenia umowy stała mu wydana, chyba że ceum Ogólnokształcącym w naszej nowej książce dzierżawy. Jeżeli mimo wyga- osobie tej przysługuje sku- w Sanoku: „Jeszcze w oddali o Bieszczadach. Prezentuje- śnięcia umowy zawartej na teczne względem właściciela było słychać grzmot artylerii, my też przy okazji inną nie- czas oznaczony, a także uprawnienie do władania rze- toczyła się bitwa o zdobycie dawno wydaną książkę – se- w przypadku wypowiedzenia czą. W celu wskazania jakie Przełęczy Dukielskiej, a już innych opowieści myśliwych, W okolicy Mucznego miesz- natora Jarosława Laseckiego tej umowy, sąsiad nie będzie możliwości prawne przysłu- rozpoczęto naukę” – wspo- leśników, miłośników koni, ka bardzo wielu ludzi związa- o Kamczatce. Ciągle zbiera- chciał oddać Pani posesji, gują Pani obecnie konieczne mina. „Tak się złożyło, że wędkarzy. Każda ma pewien nych z leśnictwem, przyrodą, my materiały, nagrywamy, przysługuje Pani prawo wy- jest sprawdzenie w umowie, w Sanoku zamieszkałem wymiar osobisty, ale równo- w związku z tym już w mo- więc na pewno powstaną na- stąpienia do Sądu z tzw. po- na jaki czas została ona u państwa Borczyków w ka- cześnie są to kroniki biesz- mencie zawiązania się komi- stępne książki. Może jesienią wództwem windykacyjnym, zawarta, a także czy określa mienicy przy Rynku, w poko- czadzkie, ukazujące bogac- tetu budowy kościoła została nadarzy się okazja do spotka- którego treść znajduje się postanowienia pozwalające ju razem z synami gen. Pruga- two przyrody i piękno regio- podjęta decyzja, że będzie to nia, ponieważ zrodził się po- w przepisie art. 222 par 1 kc – na jej wcześniejsze rozwiąza- ra-Ketlinga Bogdanem i Zyg- nu, który wciąż odsłania swo- świątynia pod wezwaniem mysł upamiętnienia Jana właściciel może żądać od nie i z jakim okresem wypo- muntem. […] Obok kamie- je tajemnice. św. Huberta – mówi Edward Czwerynko, serdecznego osoby, która włada faktycznie wiedzenia. nicy Borczyków znajdował Czytelnik „W krainie Kołomyja, którego przy oka- druha Antoniego Kubickie- się klasztor oo. Franciszka- pstrąga i niedźwiedzia” od- zji pytam, co to znaczy mą- go, myśliwego, przez ostatnie Podstawa prawna: nów. Zygmunt odkrył kiedyś, najdzie cenne rady, na przy- drze kochać i chronić przyro- lata opiekującego się zagrodą 1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny ( tekst że okno do piwnicy pod ko- kład dowie się, jak zrobić kil- dę: – Jesteśmy częścią przy- dla zwierząt w Arłamowie. jedn. Dz. U. z 2017r. poz.459 t.j.) ściołem jest tylko przymknię- ka tradycyjnych nalewek. rody. Musimy żyć, ale oprócz „Fascynacja Bieszczada- te i z miejsca zaczęło nas kor- Andrzej Radzik, myśliwy zaspokajania naszych po- mi zaczęła się z chwilą, gdy cić, żeby zaglądnąć i przeko- i wędkarz z Sanoka, zachęca trzeb, musimy nauczyć się po raz pierwszy przyjecha- Interwencje Czytelników nać się, co tam jest.” do połowu ryb w Sanie: szanować przyrodę w sposób łem do Arłamowa na polowa- Co znaleźli Witold z Zyg- „Głównym moim łowiskiem czynny. Pozostawienie przy- nie w 1992 lub 93 roku” – za- muntem w piwnicy u Fran- jest przepiękna rzeka San, rody samej sobie dziś nie do czyna swoje wspomnienia ciszkanów? Tego dowiedzą praktycznie od źródeł z po- końca się sprawdza. Mając Antoni Kubicki, prezes Za- Nie kuśmy złodziei! się czytelnicy książki „W kra- granicza polsko-ukraińskiego wiedzę i doświadczenie, mo- rządu Spółki Hotel Arłamów. inie pstrąga i niedźwiedzia”. w okolicach miejscowości żemy wspomagać przyrodę A kończy: „Jestem pełen W ostatnim czasie odbieramy niepokojące sygnały od Stanisław Andrejko z Te- Sianki aż do Dynowa – czyli i sprawiać, by środowisko na- optymizmu co do rozwoju naszych Czytelników w sprawie tajemniczego procederu leśnicy Oszwarowej opowia- na odcinku, na którym żyją turalne było coraz lepsze. Nie naszego regionu, który z bie- na klatkach schodowych, bloków na Wójtostwie i Błoniach. da o swoim spotkaniu ryby łososiowate – najatrak- można się bać niektórych de- giem czasu będzie coraz wię- z niedźwiedzicą: – Wybrali- cyjniejsze dla mnie pod cyzji. Chcemy mieć meble cej znaczył na mapie tury- Otóż w godzinach 21.30- odnotował tego typu zgło- śmy się z żoną do lasu i nagle względem wędkarskim i kuli- z drewna, więc musimy mą- stycznej i gospodarczej Pol- -22.30 na klatkach schodo- szeń. Póki co nie dokonano słyszymy huk. Już po wszyst- narnym”. drze drewno pozyskiwać, pa- ski”. wych, przy zgaszonym świe- bowiem włamania. Ale kim, kiedy oboje opowiadali- Edward Kołomyja, leśni- miętając, że za nami idą ko- Skąd nazwa miejscowości tle, grasuje grupka mężczyzn. w przeszłości, w naszym mie- śmy sobie całe zdarzenie, czy z Tarnawy, hodowca koni, lejne pokolenia, pokolenia „Arłamów”? Arłamanami Przeszło tydzień temu w blo- ście miały już miejsce sytu- przyznaliśmy, że każdemu opowiada w książce o swojej naszych dzieci i wnuków. prawdopodobnie nazywano ku przy ulicy I Armii Wojska acje, w których nieznany wydawało się, że to wodo- pracy, o dziecięcej miłości do W Bieszczadach umiemy to włóczęgów, jeńców tatar- Polskiego, jak informuje nas sprawca, korzystając z chwili spad huczy w pobliżu. A to Karino, ogiera z popularnego robić. Po wojnie lesistość wy- skich. Pierwszym właścicie- Czytelniczka, ktoś niespo- nieuwagi domowników, ryczała niedźwiedzica w gaw- �lmu dla młodzieży, która nosiła tutaj 45 procent, dziś lem ziem był, w XV wieku, dziewanie szarpnął za klamkę wszedł do mieszkania i zabrał rze. I z tą niedźwiedzicą mia- potem była podstawą waż- jest to prawie 90 procent. Jan Herburt, poseł woje- drzwi wejściowych. Była go- portfel z pieniędzmi i doku- łem spotkanie oko w oko. kich życiowych wyborów. Odradzają się gatunki drzew wództwa ruskiego. Jego spad- dzina wieczorna, domowni- mentami. Dlatego ostrzega- Proszę sobie wyobrazić, że W innym miejscu relacjonuje i roślin, których było bardzo kobiercy przyjęli nazwisko cy przebywali w jednym po- my mieszkańców, by bez- stoję pół metra od ryczącej kolejne etapy budowy ko- mało. W Bieszczadach żyją Arłamowscy. mieszczeniu. Zdezoriento- względnie zamykali swoje niedźwiedzicy, a kawałek da- ścioła w Mucznem: przejazd owady i zwierzęta ściśle chro- Jak to się stało, że teraz wana Czytelniczka podbiegła mieszkania, także wtedy gdy lej rozpaczliwie krzyczy moja arcybiskupa, starania księdza nione. Przez odpowiednie stoi tutaj nowoczesny hotel? zobaczyć w wizjerze, czy któ- któryś z domowników jest żona. Podobno, tak przy- Marka Typrowicza, zaanga- działania doprowadzamy do O tym – ale przecież nie tyl- ryś może ze sąsiadów nie w środku. Bo jak uczy przy- najmniej żona twierdzi, wy- żowanie rodziny Rychtarczy- tego, że potra�my pozyski- ko o tym można przeczytać przyszedł z wizytą. Jednak słowie „Okazja czyni złodzie- glądałem, jakbym postradał ków, bezinteresowna pomoc wać drewno, pozostawiając w książce „W krainie pstrąga światło na klatce schodowej ja”, unikajmy zatem sytuacji, rozum – uśmiechałem się osób i �rm z całego niemal za sobą piękne młodniki. To i niedźwiedzia”, wydanej było zgaszone. Według relacji w których nasze mieszkanie dziwnie. Może się i uśmie- Podkarpacia, a także z okolic samo dotyczy zwierząt. Czło- przez wydawnictwo Mirczu- domowników, z klatki scho- mogłoby się stać łatwym chałem, nie pamiętam. Dość, Zakopanego. Kościół pod wiek tak dalece zaingerował met, a zaprezentowanej po dowej wybiegło kilku męż- łupem złodziei. Jednocze- że zacząłem się delikatnie, wezwaniem św. Huberta zo- w przyrodę, że nie może jej raz pierwszy 25 marca w Sta- czyzn w kapturach. Podobne śnie prosimy Czytelników krok po kroku wycofywać… stał poświęcony w 2015 roku. teraz pozostawić samej so- rej Karczmie, pamiętającej zdarzenia miały miejsca o wszelkie informacje doty- Relacja Stanisława An- – Święty Hubert to patron bie. Jeśli jakiś gatunek nad- niejedną myśliwską biesiadę. w bloku przy Jana Pawła II czące podobnych zachowań. drejki znalazła swoje miejsce myśliwych, ale także leśni- miernie się rozmnoży, to re- i na Traugu�a. Zdaniem sa- w książce. Podobnie jak wiele ków i miłośników przyrody. dukcja jest konieczna. Inaczej msw nockiej policji, dyżurny nie TM 31 marca 2017 r. ROZMAITOŚCI 7 Jak wkładki ortopedyczne mogą pomóc Rzecznik ZUS podpowiada Lekkim krokiem w stronę lata CZYTELNICY PYTAJĄ Tym razem rzecznik podejmuje zagadnienia dotyczące kapi- tału początkowego, emerytur, okresu pracy oraz wniosków Stopy noszą nas przez całe życie. Chyba żaden narząd nie jest tak o rehabilitację. narażony na kontuzje i urazy. Dlatego warto poświęcić im chwilę W sierpniu przechodzę na uwagi i zadbać o nie, a dzięki temu lepiej poczuje się cały organizm. emeryturę i chcę już złożyć wniosek o ustalenie kapitału O profesjonalnej pielęgnacji stóp, ze specjalistą podologiem początkowego. Nie wiem, z jakiego okresu trzeba brać Katarzyną Fill, rozmawiała Edyta Wilk zarobki do jego wyliczenia. Zgodnie z przepisami, może Pan wskazać zarobki z 10 ko- lejnych lat lub z 20 – z całego okresu ubezpieczenia, przy- padających przed 1999 r. To zależy, który wariant jest dla Pana korzystniejszy. Jeśli oka- że się, że nie ma Pan doku- Małgorzata Łyszczarz-Bukała mentów potwierdzających wynagrodzenie z tytułu za- Rzecznik Regionalny ZUS trudnienia w jakimś okresie, Województwa Podkarpackiego wtedy do wyliczenia podsta- www.zus.pl wy wymiaru kapitału zosta- nie przyjęte minimalne wy- nagrodzenie obowiązujące w danym roku. Co to jest podologia? Kiedy rodzic powinien się zaniepokoić? duje ustąpienie bólu. Termoplastyczne Ortezy ICB można również przepisać nym środkiem transportu, Podologia to dziedzina zajmująca się Na pewno wtedy, kiedy zauważy nie- w celu zapobiegania dalszemu zużywa- Nie posiadam dokumentów bez względu na to, z jakiego pro�laktyką, diagnozowaniem i lecze- prawidłowy chód,” uciekanie” czyli ko- niu się stawów, które, pozostawione bez potwierdzających okresy za- tytułu ulga ta przysługuje. niem chorób kończyn dolnych w szcze- ślawienie kości piętowej do wewnątrz, leczenia, mogą z czasem wywołać wiele trudnienia, a mój zakład pra- gólności stóp. Zabiegi podologiczne duże płaskostopie lub nieprawidłową bolesnych i często nieodwracalnych cy został zlikwidowany i nie Po ukończeniu 55 lat w 2008 mają różnoraki charakter i wymagają od postawę ciała. Warto tez zwrócić uwagę schorzeń. zachowały się akta pracow- roku przeszłam na wcześniej- osoby praktykującej ten zawód wiedzy z na obuwie dziecka, czy w jakiś sposób nicze. Czy mogę udowodnić szą emeryturę. Obecnie zakresu nauk medycznych, tj.: diabeto- nie zostało zniekształcone. Czy takie wkładki polecacie sportow- zatrudnienie, prosząc o ze- ukończyłam 63 lata i zastana- logii, dermatologii, chirurgii, ortopedii, Wcześnie rozpoznana wada, umoż- znania kolegów z pracy? wiam się, czy mogę już ubie- com? gać się o pełną emeryturę? opatrywania ran, technik zaopatrzenia liwia szybkie skorygowanie. Gorzej jest Zeznaniami świadków można ortopedycznego (ortezy, wkładki orto- z osobami starszymi. Zdarzają się nie- Jak najbardziej. Proszę zauważyć, jak ro- udowodnić okresy zatrudnie- Tak, może się Pani ubiegać pedyczne). W naszym gabinecie zajmu- prawidłowości postawy, które są utrwa- bione są teraz buty? Taśmowo, często nia przed 15 listopada 1991 r., o emeryturę tzw. powszechną. jemy się pro�laktyką i leczeniem cho- lone, ale i tak dzięki odpowiednim za- bez żadnej wypro�lowanej wkładki. Jak a także zatrudnienia po tej da- Osoby urodzone po 31 grud- rych stóp. Oczywiście niektóre przy- biegom czy wkładkom możemy bardzo ma się stopa czuć w takim bucie. Dodat- cie w przypadku utraty doku- nia 1948 r. mają prawo do padki kierujemy do lekarzy specjalistów, poprawić sobie komfort chodzenia kowo cały czas chodzimy po twardej mentów wskutek powodzi emerytur w wieku powszech- z którymi jesteśmy w stałym kontakcie, i niejednokrotnie odstawić leki przeciw- powierzchni. Stopa nie pracuje na róż- w 1997 r. i 2010 r. oraz zatrud- nym – i obliczonych w myśl w tych przypadkach, gdy potrzebne jest bólowe. nych płaszczyznach, a to błąd. Wkładki, nienia młodocianych pracow- nowych zasad, tj. zgodnie np. leczenie farmakologiczne lub chirur- które proponujemy, mają poza działa- ników przed 1 stycznia 1975 z art. 25 ustawy emerytalnej, giczne. Coraz więcej osób, a zwłaszcza kobiet, niem rehabilitacyjnym, długą żywot- r., gdy pracodawca stwierdzi nawet, jeżeli uprzednio pobie- cierpi z powodu halluksów. Czy jest na ność. Możemy je przekładać z jednej brak dokumentacji z tego rały wcześniejsze emerytury. Kto powinien skorzystać z konsultacji to jakaś rada ? pary obuwia do drugiej i chodzić w nich okresu i brak możliwości po- Należy jednak pamiętać, że podologicznej? praktycznie cały dzień. Sportowcy wie- twierdzenia, że były zawiera- przy ustalaniu tej emerytury Rzeczywiście kobiety częściej niż męż- dzą, jak ważne jest odpowiednie obuwie ne umowy albo pracodawca podstawa jej obliczenia po- Na pewno każdy kto ma jakiekolwiek czyźni zmagają się z paluchem kośla- przy uprawianiu sportu. Nasze wkładki potwierdzi, że zawierał umo- mniejszona zostanie o sumę problemy ze stopami. Nasz gabinet od- wym, a to dlatego, że oprócz przypadło- są idealnie dostosowywane do stopy, na wy z młodocianymi pracow- kwot pobranych wcześniej- wiedzają zarówno małe dzieci , młodzież ści dziedzicznej noszą nieprawidłowe ciepło formowane w ten sposób, by le- nikami, lecz nie może po- szych emerytur. Jeżeli po usta- jak i dorośli. Ale najliczniejszą grupę sta- obuwie np. szpilki, baleriny czy klapki. czyć i zwiększać komfort chodzenia do twierdzić faktu zatrudnienia leniu wysokości nowej eme- nowią osoby starsze i diabetycy. Osoby Dlatego bardzo ważny jest odpowiedni maksimum. konkretnego pracownika. rytury okaże się, że jest niższa te mają ogromne problemy zarówno dobór obuwia i indywidualnie dopaso- od emerytury wcześniejszej, skórne jak i ortopedyczne czy reuma- wanych wkładek ortopedycznych, które Komu jeszcze polecacie konsultacje ZUS będzie nadal kontynu- tyczne. Pomagamy takim osobom usu- poprawią komfort chodzenia i po- z podologiem? W styczniu poważnie zacho- wając: bolesne odciski, modzele, wra- wstrzymają dalszy proces deformacji, rowałam. Lekarz wystawił ował wypłatę świadczenia ko- stające paznokcie, rozpadliny na piętach a co za tym idzie zabiegu operacyjnego. Bardzo ważna grupa to diabetycy. Oso- mi wniosek o rehabilitację rzystniejszego, czyli będzie leczniczą w ramach prewen- Pani wypłacał taką kwotę, jak oraz dobieramy odpowiednie odciąże- by chore na cukrzycę, mają problem do tej pory. Natomiast gdyby nia ortopedyczne, takie jak wkładki lub Czy przeprowadzacie specjalistyczne z ukrwieniem skóry i czuciem. Dlatego cji rentowej ZUS. Jednak ortezy. częściej dochodzi u nich do uszkodzeń obecnie, m.in. ze względu na nowa emerytura była wyższa, badania w tej kwestii ? stan zdrowia, znalazłam się wtedy otrzyma Pani to wyższe skóry i gorzej się one goją. Diabetycy świadczenie. A jakie dolegliwości leczycie u dzieci ? Tak, jest to badanie przy pomocy plat- muszą pamiętać, że nawet mała rana źle w trudnej sytuacji �nanso- formy podobaroskopowej. Badanie to potraktowana, może doprowadzić do wej. Jakie wydatki musiała- Bardzo częstym problemem u dzieci wykonywane jest nie tylko w postawie odjęcia, np. palca lub stopy. To bardzo bym ponieść, decydując się Urodziłam się w 1950 r. Je- i młodzieży są wrastające paznokcie, ko- statycznej, ale także w ruchu (przejście ważne, by profesjonalista im pomagał. na wyjazd do sanatorium? stem na emeryturze od 60. rygujemy je różnego rodzaju klamrami. przez platformę), co umożliwia dalszą Tak samo ludzie starsi. Wiadomo, że roku życia. Czy mogę wystą- Efekty są bardzo dobre. analizę nieprawidłowości w układaniu z wiekiem wszystko wolniej się goi, ale Czytelniczka nie będzie mu- pić o przeliczenie kapitału Innym bardziej poważnym proble- stóp podczas chodzenia. Dzięki temu dzięki odpowiedniemu traktowaniu, re- siała ponosić wydatków zwią- początkowego z tytułu opie- zanych z rehabilitacją prze- ki nad dziećmi? mem dotykającym w szczególności dzie- badaniu dokładnie wiemy, co dolega habilitacji możemy sobie niesamowicie prowadzaną przez ZUS w ra- ci, są stopy koślawe i płasko-koślawe. stopom i idealnie możemy przygotować poprawić komfort chodzenia, a co za mach prewencji rentowej. Jeżeli ma Pani ustaloną wyso- rehabilitację. Między innymi dobrać tym idzie komfort życia. Starsze osoby Całkowity jej koszt ponosi kość emerytury w całości lub termoplastyczne wkładki ortopedyczne, często nie są świadome tego, że wrasta- ZUS. Co ważne, nie chodzi w części według nowych za- które ograniczają pronację poprzez za- jące paznokcie, to nie wyrok. Odpo- tu wyłącznie o koszty samej sad i do ustalenia kapitału pewnienie prawidłowego podparcia dla wiednie użycie klamer czy innych środ- rehabilitacji, ale również początkowego zostały zali- stopy, pozwalając na przywrócenie ogól- ków naprawdę może pomóc. o koszty: zakwaterowania, czone okresy opieki nad nej równowagi ciała i kontroli tkanek Dlatego nie bójmy się wizyt w gabi- wyżywienia oraz przejazdu dziećmi to, zgodnie z ustawą, miękkich, usuwając naprężenia w koń- netach podologicznych. Zapraszamy z miejsca zamieszkania do która weszła w życie w 2015, czynach dolnych i kompensację w gór- zatem serdecznie. ośrodka rehabilitacyjnego i z może Pani wystąpić do nych partiach ciała, co w efekcie powo- ARTYKUŁ SPONSOROWANY powrotem. Przy czym ZUS ZUS z wnioskiem o przeli- zwraca poniesione przez czenie kapitału początkowe- Zapraszamy do gabinetu ubezpieczonego albo renci- go. Okresy przebywania na rehabilitacyjno-podologicznego stę wydatki na przejazd naj- urlopie wychowawczym, któ- tańszym środkiem komuni- re są okresami nieskładkowy- ul. Zamkowa 3 38-500 Sanok kacji publicznej, z uwzględ- mi, zostaną obliczone po Tel. 13 46 40 742 nieniem przysługującej tej 1,3 proc. podstawy wymiaru Kom. 604 612 659, 696 077 792 osobie ulgi na przejazd da- za każdy rok. 8 KULTURA 31 marca 2017 r. Rozmowa z Mateuszem Mijalem Moja płyta Dobre samo się obroni Apogeum geniuszu Urodził się i wychował w Jaśle. Jest uzdolnionym muzykiem, obecnie coraz bardziej popu- Jak układa się współpraca ze czwórki z Birmingham larnym. Śpiewa, komponuje. Bierze udział w festiwalach. W ubiegłym roku zajął II miejsce stacjami radiowymi? w Konkursie Premier na Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu. W Sanoku, w Sanockim To pytanie raczej do osób de- BLACK SABBATH – „Sabbath Bloody Sabbath” (1973) Domu Kultury wystąpił w ubiegłym tygodniu jako gość wieczoru, podczas którego ogłoszo- cyzyjnych w tych stacjach… no wyniki plebiscytu na najlepszych sportowców „podkarpackiego trójmiasta”. Jeżeli piosenka podoba się słuchaczom, a radio jest to w stanie zbadać, wtedy czę- ściej gości na antenie. Radio daje możliwość pokazania twórczości muzyków szersze- mu gronu, jest oczywiście bardzo pomocne. Jeżeli utwór jest dobry, to zazwyczaj sam się broni, niepotrzebne mu wsparcie.

Zaśpiewał pan w Sanoku EUGENIUSZ „SICZ�” OLEJARCZYK, lider grupy KSU piosenki z repertuaru Gra- żyny Łobaszewskiej i Michała Kiedy po raz pierwszy usły- wymiarowe kompozycje – Bajora. To są pańscy mi- szałem zespół BLACK SAB- urzekająco spokojny i nastro- strzowie? BATH – a był to utwór „Para- jowy instrumentalny utwór Lubię i szanuję ich za ich ar- noid” – dostałem gęsiej skór- „Fluff”, ciężki i ponury „Kil- tyzm, za to wszystko, co wnie- ki. Wrażenie było niesamo- ling Yourself To Live” czy też śli w polską muzykę. Grażynę wite. W tamtej chwili na piosenkę „Who Are You?”, Łobaszewską za głos, za cha- zawsze stałem się fanatykiem będącą kompozytorskim de- ryzmę, Seweryna Krajewskie- mrocznej muzyki „czwórki biutem Ozzy’ego. Jednak go za piękne melodie, Micha- z Birmingham”. moje trzy ulubione utwory

TOMEK SOWA ła Bajora za kunszt wokalny Moim zdaniem apogeum z tego wydawnictwa to tytu- i osobowość. Słucham różnej jej twórczego geniuszu przy- łowy „Sabbath Blood Sab- Skąd wzięła się u pana fa- ną I stopnia w Jaśle i trzeba ni epizod z zespołem „Ich muzyki – i tej nowoczesnej, pada właśnie na „Sabbath bath”, „A National Acrobat” scynacja muzyką? Przypa- było zdecydować: czy zostaję Troje” i Michałem Wiśniew- i tej trochę starszej. Przyznam, Bloody Sabbath”, piąty stu- oraz „Sabbra Cadabra”. Każ- dek? Tradycja rodzinna? w Jaśle i idę do zwykłego li- skim. Cały czas coś się dzia- że ta starsza jest mi wyjątko- dyjny album w przebogatej dy z nich skomponowany jest Wszystko się zaczęło, gdy ro- ceum, wtedy muzyka jest tyl- ło, ale dopiero kiedy nagrali- wo bliska. Lubię repertuar dyskogra�i grupy. Wszystko w ten sposób, że z jednego dzice kupili mi organki i zapi- ko dodatkiem do ogólnej śmy z Liberem piosenkę, to akustyczny, z dobrym tek- składa się tu w jedną, niesa- numeru można by było stwo- sali do ogniska muzycznego, edukacji, czy kształcę się mu- otworzyło mi wiele drzwi stem. Tak, tekst ma dla mnie mowitą całość: wokalista rzyć co najmniej dwa. gdzie zacząłem się uczyć gry na zycznie. I tak się stało, że jako i wszystko w mojej karierze istotne znaczenie. Ozzy Osbourne nigdy nie Gdybym jednym słowem klawiszach. Tam złapałem piętnastolatek wyjechałem ruszyło szybciej. brzmiał lepiej, gitarzysta miał scharakteryzować naj- pierwszego bakcyla. Potem z rodzinnego Jasła do Krako- Rozmawiał pan z różnymi Tony Iommi podaje zabójcze lepszy moim zdaniem album była szkoła muzyczna, klasa wa, kontynuowałem naukę Festiwale to dobre do- osobami, m.in. z tymi, któ- riffy, a kompozycje są bardzo grupy BLACK SABBATH, trąbki, a dodatkowo gra na for- w ogólnokształcącej szkole świadczenie dla młodego rzy są odpowiedzialni za or- różnorodne. Muzykę wspa- bez wątpienia użyłbym zwro- tepianie. W tamtych czasach muzycznej, uczyłem się gry muzyka? ganizację miejskich imprez. niale dopełniają dźwięki tu „arcydzieło”. Ta płyta nie- do głowy mi nie przyszło, że na trąbce, ale też zacząłem Festiwale bardzo pomagają Przyjedzie pan do nas gościnnie udzielającego się zaprzeczalnie jest jedną z naj- będę śpiewał, ale wiedziałem, śpiewać. Po drodze były festi- młodym ludziom, którzy ponownie w niedalekiej na płycie Ricka Wakemana, ważniejszych w historii roc- że chcę być muzykiem. wale, konkursy… Dosyć faj- startują i uczą się dopiero przyszłości? klawiszowca nie mniej znanej ka. Można wracać do niej nie mi tam szło. W końcu kunsztu wokalnego i obycia Nic nie mogę powiedzieć! grupy YES, legendy rocka bardzo często, a i tak nigdy I muzyka zaczęła być naj- postanowiłem powołać swój ze sceną. Jest wtedy okazja Możliwe, że się uda latem progresywnego. nie przestanie fascynować ważniejsza? zespół i zacząłem koncerto- nawiązania znajomości i wy- przyjechać i wystąpić w Sano- Każdy prawdziwy fan swym geniuszem. Polecam! Widziałem siebie w przyszło- wać. Potem tra�łem do kra- miany doświadczeń. Zazwy- ku… rocka znajdzie tu coś dla sie- Absolutna klasyka ciężkiego ści jako trębacza w orkiestrze. kowskiego zespołu Skangur, czaj jest to też zdrowa rywa- bie. Mamy różnorakie, wielo- grania. Ukończyłem szkołę muzycz- następnie przeżyłem trzylet- lizacja. Rozmawiała msw

Wariacje filmowe i kłamstw, udając przed samy- Ucieczka z kina Wolność”, mi sobą innych, udając przed reż. Wojciech Marczewski, innymi kogoś, kim zupełnie Polska 1990. Nagrody 1990 - nie jesteśmy. I co gorsza, bala- Gdańsk - Gdynia (Festiwal Nokturn stem przeszłości zaraziliśmy Polskich Filmów Fabular- również młodszych, którzy po- nych) - Grand Prix (Wielka wielają głupotę ojców. Drugiej Nagroda Jury „Złote Lwy”). swojego „ja”, wychodzimy szansy chyba już nie dostanie- 1992 - Avoriaz (MFF Fanta- TOMEK MAJDOSZ poza dotychczasową tożsa- my, a �kcja i rzeczywistość tak stycznych)-Grand Prix. 1994 [email protected] mość, stając się... no właśnie się wymieszały, że doprawdy - Burgos (MFF Fantastycz- kim? Cenzor Rabkiewicz - trudno odgadnąć czy jesteśmy nych) - nagroda dla najlep- Człowiek w którymś mo- znakomita kreacja Janusza aktorami, czy widzami. szego �lmu. mencie swojego życia docho- Gajosa - zatraca siebie, skut- dzi do stanu granicznego. kiem czego przeciw niemu Bezsenność, zalewająca dusz- buntuje się nawet materia. ność, rozdrażnienie, to tylko Smutne „requiem dla cenzo- �zyczne objawy, dużo gorsze ra” (tak w pierwotnym za- są wewnętrzne. Świat do- mierzeniu miał nazywać się tychczasowy zaczyna się kur- �lmMarczewskiego),tosym- czyć do rozmiarów miasta, boliczne pożegnanie pewnej ulicy, mieszkania, by w koń- epoki, zamknięcie etapu jednostki i całego społeczeń- mają ogromne szczeliny, i że cu zamknąć prześladowane- w wymiarze społecznym stwa w określonym systemie. sporo przedostało się na ze- go w brudnym pokoju. Byle i jednostki. Film Marczew- Wydawać by się mogło, że wnątrz. Smutna prawda, żad- dźwięk, hałas samochodu, skiego to ostatni obraz �lmo- „Ucieczka z kina Wolność” nego requiem nikt nam nie odgłos dzwonka do drzwi wej szkoły polskiej, ostatni sprawiła, że nastąpił okres odegra, chyba że potraktuje- wywołuje torsje i nieokreślo- tak mocny akcent i �lm sym- tabula rasa. Dalsze kroki my to jako permanentny nok- ny strach. Każdy napotkany boliczny, który faktycznie za- zależne były od tych, którzy turn nad dalszymi naszymi człowiek to wróg, w najlep- myka epokę. I wydawać by tworzyć zaczną w nowej losami. Przeżyliśmy kryzys, szym przypadku niegroźna się mogło, że następuje okres rzeczywistości. Podobnie bo tak jedynie należy określić istota, na którą nie chce się wyczekiwania na coś nowe- w przypadku kryzysu jed- przejście z jednego ustroju patrzeć. Demony przeszłości go, zmianę ustroju, mental- nostki, która zmuszona jest w drugi, i tyle, nic ponadto. siadają na barki, i one także ności. Marczewski pokazał podjąć decyzję, co dalej. Po Na chwilę opuściliśmy ramy, przyczyniają się do całego jak zamyka się drzwi, bez ponad dwudziestu latach ale szybko doń wróciliśmy obrazu nędzy i kryzysu. Aż oglądania się za siebie. Ale to wiemy już jak wypełniono dopasowując się do nowej wreszcie kulminacja powo- nie �lozo�a grubej kreski, puste przestrzenie, okazało rzeczywistości. Mentalnie duje, że przekraczamy ramy a ukazanie krańcowego etapu się też, że zamknięte drzwi tkwimy w epoce pozorów 31 marca 2017 r. KULTURA 9 „Ucieczka z kina Polskość” Co ludzie gadają Ze wszystkim Pożar i rozróba jest coś nie tak Tyle już się naczytałem, nasłuchałem i naoglądałem fragmentów w Internecie, Wajdy. Dość powiedzieć, że na scenę TOMASZ CHOMISZCZAK wtargnie cudownie scalona z dwóch ko- że musiał w końcu przyjść dzień próby. Pojechałem więc do Warszawy, biet Maria Curie-Wisłocka (!), a po niej Świat się kręci, życie pędzi, by na własne oczy oraz uszy przekonać się o sile rażenia grupy Pożar inne postaci hybrydy: Pan Tadeusz- psy szczekają, karawana idzie -Wiedźmin, Jakub Szela-Rambo, Robe- dalej, a ja już nie jestem w sta- w Burdelu. Której to grupy inicjatorem, szefem i współscenarzystą w jednej spierre-Edward Nożycoręki, wreszcie nie połapać końców. Ściślej osobie jest Michał Walczak – uznany dramaturg, reżyser i animator stołecznej „Wajdowska wersja Godzilli”. rzecz biorąc: połapać końców Czy może więc dziwić, że w widowi- i początków, które to począt- kultury. A także, już zupełnie prywatnie, jeden z „naszych”, czyli sanoczanin. sku zobaczymy samego „Wajdę”, a nawet ki też są przecież końcami, „Trumpa” oraz „Zdzisława Beksińskiego”? tyle że z drugiej strony. Za- I o Sanoku było w tym spektaklu słychać, oj było… Ale ja nie o tym. Te trzy postacie grane są przez Andrzeja tem nie jestem w stanie poła- Seweryna, który świetnie się pać końców i początków co- „Ucieczka z kina Polskość” to bawi swoim aktorskim emploi. dziennych wydarzeń, zwłasz- już 34. premierowy spektakl Dyrektor Teatru Polskiego cza że dzisiaj tak wiele rzeczy prowadzonego przez Michała w roli Beksińskiego wygląda, stawia się na głowie, robi na alnie skomponowane: można Walczaka i Macieja Łubień- jakby dopiero opuścił plan �lmu opak, czyta wspak i kładzie je czytać w każdym kierunku, skiego zespołu wykonawców Matuszyńskiego i jeszcze nie na wznak. a nawet wcale – efekt będzie o zadziornej nazwie Pożar zdążył się przebrać. Jednak nie: No a Państwo rozumieją? jednakowy. w Burdelu. A zarazem trzeci okazuje się, że ów „Beksiński” Naprawdę? Państwo rozu- Nie czuję też, by wszystko powstały gościnnie na deskach uciekł teraz realizatorom prequ- mieją tę ezopową mowę mi- grało w sloganie „Zostań ro- i przy współudziale aktorów ela „Pierwsza rodzina”; złapany, nistra, który zapowiada: „zro- dziną zastępczą”. Połączenie Teatru Polskiego w Warszawie. zostaje poddany przesłuchaniu bi to komisja w czasie, który zwrotu w liczbie pojedynczej Jak na grupę istniejącą ledwie (prowadzonemu przez Andrze- uzna za właściwy, a nie jest z pojęciem „rodziny”, dotąd od 2012 roku – wynik impo- ja Konopkę, czyli ubeka z „Po- on odległy”? Przecież lektura rozumianej przecież jako nujący. Bywało, że w jednym widoków”), podczas którego za Ezopa i Biblii pospołu to przy zbiorowość, sugeruje chyba sezonie przygotowali aż 10 no- nic nie chce zdradzić swojej toż- tym kaszka z mleczkiem! jakiś nowy pomysł na pro- wych… no właśnie, jak to samości – przyznać się, że jest A rozumieją Państwo, dlacze- gram socjalny. Czyżby pod- określić? Spektakli? Progra- aktorem Sewerynem… go to „Polska będzie walczyć stawowa komórka społeczna mów kabaretowych? Musicali? Widowisko porywa dyna- o dobre relacje z Białorusią”? mogła być teraz jednoizbowa? Ich widowiska są właściwie miką wydarzeń, werwą wyko- Dlaczego aż „walczyć”? To dlaczego taka komórka tym wszystkim pospołu. nawczą, brawurowym tekstem. I z kim, przepraszam? może, a parlament już nie? Od początku byli krytycz- Ten zespół daje niezłego czadu! Dobrze, zostawmy poli- Coś jest nie tak również nymi obserwatorami życia sto- A przecież, oprócz wspomnia- tykę. Jeszcze przez chwilę te- w wiadomości dnia: „Listo- licy, stąd skojarzenie z kabare- nego nowego pokazu, Pożar mat wojskowy, skoro już nosze wyszli na ulice polskich tem – i to takim przedwojen- przygotował specjalne widowi- o walce mowa. Dlaczego nie miast”. No, gdyby nie wyszli, nym, literackim – wydawało sko „Muzeum wolności” na Galę można zwyczajnie wyrazić to dopiero byłby powód do się najwłaściwsze. Jednak au- tegorocznej edycji Przeglądu myśli, powiedzieć na przy- namysłu, czy taki news ewen- torzy tekstów przekraczają Piosenki Aktorskiej we Wrocła- kład: „obecność żołnierzy”, tualnie zamieścić w mediach, granice zwykłej kpiny z lokal- wiu (już w ten weekend), zaś tylko tak trzeba to powykrę- ale skoro wyszli…? Ludzie, nych, bądź co bądź, wydarzeń. w kwietniu rusza w Polskę z jesz- cać i ponaciągać, żeby po- no przecież to chyba dobrze? Przekraczają także granice cze innym programem pt. „Fa- wstał językowy potworek? Zresztą sam już nie wiem. konwenansów i naruszają nie- bryka patriotów. Rockopera na- Oto on: „Obecność w postaci I tak jest co roku na przednów- jedno tabu kulturowo-społeczne. Dziś jaki prof. Max Hardkor, okazuje się na- rodowa”. Skąd oni mają wciąż tyle pomy- personalnej w sensie żołnie- ku. Najgorsza pora – ta, kiedy Pożar to niesłychanie sprawna grupa gle prawdziwym ojcem założycielem słów i sił – pozostaje dla mnie wielką za- rzy”. Słowo daję, że nie wiem, to, jak piszą, „rusza sezon na profesjonalistów, której kolejne premie- polskiej szkoły kina, zespołu �lmowego gadką. od której strony należałoby płonące suche trawy”. Zdanie ry coraz bardziej stają się trafnymi ko- X oraz autorem słynnych Wajdowskich Zabawa, ironia, dystans, „chemia” się brać do rozbiórki czy ana- koślawe, ale przynajmniej su- mentarzami do polskiej rzeczywistości. scen. Czytamy: „Zapomniany i zdefa- między wykonawcami, znakomita mu- lizy tej przemyślnej konstruk- geruje wyraźnie początek. Za- Grupa Walczaka robi to jednak w spo- woryzowany, rzucił kino i wybrał polity- zyka na żywo, projekcje �lmowe i rela- cji, ale osobno wyróżniłbym wsze to jakieś pocieszenie. Po- sób nie tylko prowokacyjny, lecz także kę. Po trium�e ustawy o nacjotechnolo- cje „reporterskie” na ekranach, ale fragment „postać personal- łowiczne, bo końca z tym niezwykle inteligentny: walory literac- gii Hardkor postanawia zawładnąć wy- przede wszystkim dużo inteligentnych na”, bo to wyrażenie jest ide- wszystkim dojść nie można. kie i intertekstualne ich tekstów warte obraźnią Polaków i tworzy Narodową tekstów – wszystko razem stanowi re- byłyby osobnego omówienia, bo – prze- Wytwórnię Filmową, UNITED ceptę na nieunikniony sukces tej grupy. ciwnie do bieżącej tematyki – nie zesta- CLOWNS, w której powstaną nowe, Widzowie podczas spektaklu reagują na rzeją się wraz z następnymi sezonami. hardkorowe wersje arcydzieł Andrzeja to wszystko fantastycznie, czego byłem Najnowsza premiera skusiła mnie Wajdy i nowa wersja historii Polski”. aktywnym świadkiem: pełna sala (po- z kilku powodów, ale głównie dlatego, Dołączający do Wytwórni aktorzy nie nad 700 miejsc) żywiołowo odbiera ko- że nawiązuje ona do �lmowej twórczo- wiedzą jednak, że ceną za bycie gwiaz- lejne epizody, a bisom nie ma końca. ści niedawno zmarłego Andrzeja Wajdy. dami tego kina będzie wszczepienie im Imponuje mi w tej widowni pragnienie „Naszym zamysłem było stworzenie kodu genetycznego polskich bohaterów rozrywki, zdałoby się, masowej, a jednak musicalu o Wajdzie na opak”, mówił tragicznych: od Maćka Chełmickiego, na wysokim poziomie intelektualnym. w jednym z wywiadów Walczak, doda- poprzez Koraba, Mateusza Birkuta, Pod warstwą ludyczną kryje się tu mą- jąc: „Nie chodzi tu o postać i biogra�ę księdza Robaka, panny z Wilka, aż po dra, choć czasem nieprzyjemna treść. słynnego reżysera, tylko o znaczenie ta- Chochoła i… klacz Lotną. Powstaje I tak sobie pomyślałem, przy okazji, kiej �gury i mistrza kina narodowego „parszywa dwunastka polskiego kina”, o Pankowskim: ponad pół wieku po w czasach, kiedy rozmawiamy o patrio- jak podsumowuje jedna z postaci spek- jego nawoływaniu do „rozróby w polsz- tyzmie i tożsamości współczesnej Pol- taklu. czyźnie” znowu pojawił się sanoczanin, ski”. Oczywiście Pożar w Burdelu zabrał To, co dzieje się przez ponad dwie który z rozmachem, radośnie, ale rów- się do tego po swojemu: ironicznie, godziny na scenie, przechodzi wszelkie nie „ostro i graniasto” realizuje ten sam prześmiewczo i bezlitośnie, ale nie tyle oczekiwania. Co prawda autorzy ostrze- postulat. Bo przecież autor „Matugi” wobec samego Wajdy, ile wobec odbior- gali: „Podróż do wnętrza polskiej pod- miał na myśli niekoniecznie rewoltę ję- ców jego sztuki – także oponentów, świadomości […]. Chochole tańce. Ro- zykową; bardziej chodziło mu, jak teraz a nawet hejterów. mantyczne pościgi w kanałach Warsza- Michałowi Walczakowi, o polemikę Michał Walczak nazywa nowy spek- wy. Ekstatyczne śmierci na śmietnikach z tradycją i o�cjalnym dyskursem naro- takl „eksperymentem kinematogenetycz- historii, widma, konie, wesela, bitwy, dowym, z mitami i stereotypami – za- nym”: to „metafora zbudowania nowej ludzie z żelaza, i inni mieszkańcy tem z samą istotą „polskości”. Pewnie: wytwórni �lmowej, do której poszukiwa- wyobraźni Mistrza na scenie Teatru Pol- inne czasy, inny odbiorca, inne konwen- ny jest następca polskiego reżysera” skiego w widowiskowej bitwie o polskie cje; jednak popkulturowe zabawy są tu i w której „nie tylko się kręci �lmy,ale mie- mity i symbole”, ale otrzymujemy znacz- środkiem, nie celem samym w sobie, tak sza się DNA bohaterów �lmowych i praw- nie więcej. Tylko tutaj na przykład poja- jak „zabawność” wielu dramaturgicz- dziwych aktorów”. Wtedy zaś „nie wiado- wi się postać żony Strzemińskiego; Ka- nych rozwiązań Pankowskiego nie słu- mo, gdzie kończy się człowiek, a gdzie tarzyna Kobro, która ustami Grażyny żyła przecież czczej rozrywce. Pod zaczyna symbol”, dopowiada reżyser. Barszczewskiej wykona pieśń pełną pre- „spodem” to i kłuje, i uwiera, i wkurza. W opublikowanym wprowadzeniu tensji o to, że Mistrz nie wstawił jej do To też jedna z ról sztuki. do przedstawienia opowiada się o tym „Powidoków”. Ale odniesienia w spekta- Krótko mówiąc, „rozróba” już się zamyśle dokładniej: oto po śmierci Wajdy klu wychodzą poza sekwencje, osoby dokonała. Pożar – wciąż trwa. jeden z jego największych wrogów, nie- i rekwizyty znane tylko z �lmogra�i Tomasz Chomiszczak 10 Z MIASTA 31 marca 2017 r. Rekrutacja w roku szkolnym 2017/18 Jak zapisać dziecko do przedszkola i szkoły? Tegoroczny nabór do przedszkoli i szkół podstawowych będzie się odbywał w oparciu o zapisy ustawy Prawo oświatowe od 9 do 21 czerwca 2017 r., w przypadku przeprowadzenia z dnia 14 grudnia 2016 r. (Dz. U. z 2017 poz. 59) – przypomina nauczycielom i rodzicom wiceburmistrz Stanisław Chęć. postępowania uzupełniającego. Szczegółowe terminy rekrutacji uczniów do klas I określa I Rekrutacja do Samorządowych Przedszkoli Zarządzenie Nr 49/2017 Burmistrza Miasta Sanoka z dnia Publicznych i oddziałów przedszkolnych w Szkołach 21 marca 2017 r. w sprawie harmonogramu czynności w po- Podstawowych Gminy Miasta Sanoka stępowaniu rekrutacyjnym na rok szkolny 2017/2018 do przedszkoli samorządowych i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz do klas pierwszych szkół pod- W postępowania rekrutacyjnym biorą udział dzieci w wieku stawowych prowadzonych przez Gminę Miasta Sanoka. 3 – 6 lat zamieszkałe na terenie Sanoka. 6-latki objęte są obo- Wzory wniosków o przyjęcie do klasy pierwszej szkoły wiązkiem rocznego przygotowania przedszkolnego, natomiast podstawowej dostępne są w danej szkole w formie papierowej dzieci w wieku od 3 do 5 lat mają prawo do korzystania z wy- lub elektronicznej. chowania przedszkolnego. III Kryteria rekrutacji dla uczniów zamieszkałych Kontynuacja wychowania przedszkolnego poza obwodem szkoły Do przedszkoli/oddziałów przedszkolnych w szkołach pod- stawowych dzieci zapisywane są jeden raz na cały etap eduka- W postępowaniu rekrutacyjnym na rok szkolny 2017/2018 cji przedszkolnej. W kolejnych latach rodzice dzieci uczęsz- do klasy pierwszej publicznej szkoły podstawowej będą brane czających do danego przedszkola/oddziału przedszkolnego pod uwagę kryteria określone przez organ prowadzący, za- składają na kolejny rok szkolny „Deklarację o kontynuowaniu warte w Uchwale Nr XXXII/294/17 Rady Miasta Sanoka wychowania przedszkolnego” w terminie poprzedzającym z dnia 28 marca 2017 r. w sprawie określenia kryteriów rekru- rozpoczęcie postępowania rekrutacyjnego. tacji do klas pierwszych szkół podstawowych, prowadzonych Termin składania deklaracji: od 28 marca do 3 kwietnia przez Gminę Miasta Sanoka, liczby punktów przyznawanych 2017 r. za poszczególne kryteria oraz dokumentów niezbędnych do potwierdzenia tych kryteriów dla kandydatów zamieszka- łych poza obwodem szkoły. Terminy rekrutacji

AUTOR Rekrutacja do nowo powstałych Szkół Podstawowych Rekrutacja dla dzieci zamieszkałych na terenie Sanoka, ubie- Nr 8 i Nr 9 przekształconych z dotychczasowego Gimnazjum gających się po raz pierwszy do samorządowego przedszkola szym etapie postępowania rekrutacyjnego, pod uwagę brane Nr 2 i Gimnazjum Nr 4. lub oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej rozpocz- będą kryteria dodatkowe, określone przez organ prowadzący Nabór uczniów na rok szkolny 2017/2018 do klasy I pro- nie się 4 kwietnia 2017 r. w Uchwale Nr XXXII/295/17 Rady Miasta Sanoka z dnia wadzony będzie według zasad, terminów i kryteriów określo- Wzór wniosku o przyjęcie dziecka do przedszkola/od- 28.03.2017 r. w sprawie określenia kryteriów obowiązujących nych w punkcie drugim. działu przedszkolnego w szkole podstawowej dostępny jest na drugim etapie postępowania rekrutacyjnego do przed- Rekrutacja uczniów do klasy IV i VII odbywać się będzie w każdym przedszkolu/szkole podstawowej z oddziałami szkoli publicznych i oddziałów przedszkolnych w szkołach zgodnie z zapisem art. 205 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – przedszkolnymi w formie papierowej lub elektronicznej. podstawowych prowadzonych przez Gminę Miasta Sanoka, przepisy wprowadzające – Prawo oświatowe (Dz.U. 2017 r. Wnioski wydawane i przyjmowane będą od 4 do 14 marca przyznania tym kryteriom liczby punktów oraz określenia poz. 60), zgodnie z którym szkoły podstawowe powstałe z prze- 2017 r. dokumentów niezbędnych do potwierdzenia tych kryteriów kształcenia gimnazjum mogą przejąć część uczniów sąsiedniej Szczegółowe terminy naboru dla dzieci biorących udział szkoły do klasy IV i VII na wniosek rodziców tych uczniów. po raz pierwszy w postępowaniu rekrutacyjnym określa Za- II Rekrutacja do klas I Szkół Podstawowych Gminy Wnioski uczniów z klas III i VI deklarujących chęć zmiany rządzenie Nr 49/2017 Burmistrza Miasta Sanoka z dnia 21 Miasta Sanoka szkoły od 1 września 2017 r. należy składać w terminie od 3 do marca 2017 r. w sprawie harmonogramu czynności w postę- 14 kwietnia 2017 r. powaniu rekrutacyjnym na rok szkolny 2017/2018 do przed- Do pierwszej klasy publicznej szkoły podstawowej przyjmuje Wzory wniosków dostępne są w wybranych szkołach pod- szkoli samorządowych i oddziałów przedszkolnych w szko- się z urzędu dzieci zamieszkałe w obwodzie danej szkoły na stawowych Nr 8 i Nr 9. łach podstawowych oraz do klas pierwszych szkół podstawo- podstawie zgłoszenia rodziców lub opiekunów prawnych. Istnieje również możliwość wskazania z urzędu przez wych prowadzonych przez Gminę Miasta Sanoka. Zgłoszenia dzieci do klas pierwszych obwodowych szkół organ prowadzący wybranej, całej klasie III i VI nowego miej- Dzieci zamieszkałe w sąsiednich gminach będą mogły zo- podstawowych będą trwały od 3 do 14 kwietnia 2017 r. sca realizacji obowiązku szkolnego w szkole podstawowej stać przyjęte do sanockich przedszkoli/oddziałów przed- Wzór zgłoszenia dostępny jest w każdej szkole podstawo- powstałej z przekształcenia gimnazjum. szkolnych w szkołach podstawowych, jeśli placówki będą wej w formie papierowej lub elektronicznej dysponowały wolnymi miejscami. Zgodnie z ustawą Prawo oświatowe kandydaci zamiesz- Ustawowe przepisy to podstawa. Zasady naboru do przed- Postępowanie uzupełniające zostało zaplanowane od 9 do kali poza obwodem publicznej szkoły podstawowej mogą być szkoli i szkół podstawowych w Sanoku przygotował, z upo- 21 czerwca 2017 r. przyjęci do klasy pierwszej po przeprowadzeniu postępowa- ważnienia Burmistrza Miasta Sanoka, wiceburmistrz Stani- nia rekrutacyjnego, jeżeli dana szkoła po zakończeniu zgło- sław Chęć. Zamieszczamy je na edukacyjnych stronach w ga- Kryteria rekrutacji szeń uczniów zamieszkałych w obwodzie nadal dysponuje zecie, wierząc, że będą one pomocne nie tylko dla nauczycieli Na pierwszym etapie postępowania rekrutacyjnego pod uwagę wolnymi miejscami. i dyrektorów miejskich szkół i przedszkoli, ale przede wszyst- będą brane kryteria określone w art. 131 ust. 2 ustawy z dnia Terminy rekrutacji do klas pierwszych szkół podstawo- kim przydadzą się rodzicom. 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 poz. 59). wych dla uczniów zamieszkałych poza obwodem szkoły: W przypadku równorzędnych wyników uzyskanych na pierw- wnioski przyjmowane będą od 19 do 28 kwietnia 2017 r. oraz msw

Patrz, Kościuszko, na nas z nieba! dziecięce występy artystyczne stanowią clou programu. Od kilku lat w modzie są przemarsze ulicami osiedla; Dzień Patrona w SP3 dyrekcja placówki planowała i tym razem wyprowadzić Patron szkoły może być powodem udręki: co roku ucznio- szkolnych „kosynierów” poza wie spotykają się na uroczystej akademii i wspominają ży- szkołę, ale za przyczyną ka- cie oraz chwalebne czyny postaci ze sztandaru. Życie, nawet pryśnej marcowej aury świę- najdłuższe, można streścić w kilkanaście minut, o uczyn- towano w budynku. kach uda się powiedzieć w kwadrans, powrót do tych Uczniowie SP3 mają samych tematów co roku może nastręczać nie lada kłopotu piękne stroje, nawiązujące do i nauczycielom, i podopiecznym… Nie w SP 3. czasów i wydarzeń sprzed wieków, kiedy Tadeusz Ko- SP 3 nosi imię Tadeusza Ko- ko, przysięgam w obliczu Boga ściuszko przysięgał, a potem ściuszki. Nosi je od tak dawna, całemu Narodowi Polskiemu, prowadził ochotników do że wielu emerytów na Posa- iż powierzonej mi władzy na powstania. Do udziału w aka-

dzie wspomina akademie, or- niczyj prywatny ucisk nie uży- demii dzieci przygotowują ARCHIWUM SP3 ganizowane w marcu ku czci ję, lecz jedynie jej dla obrony się chętnie, Dzień Patrona patrona jeszcze w czasach, gdy całości granic, odzyskania sa- uznają rzeczywiście za święto „Największym zwycię- ściuszki to skarbnica, z której Napoleon nazwał Ko- szkoła miała swoją siedzibę mowładności Narodu i ugrun- szkoły i potra�ą szczerze stwem jest to, jakie odnosimy można czerpać garściami. Nie ściuszkę „bohaterem Półno- w budynku, który aktualnie towania powszechnej wolności i naturalnie o tym mówić. nad nami samymi” – miał kie- jest to bohater „pomnikowy”, cy”, Katarzyna Wielka „bestią”, zajmuje Gimnazjum nr 3. używać będę.” Dzień Patrona w SP3 to dyś powiedzieć Tadeusz Ko- ale człowiek idei i poglądów, a Juliusz Verne w książce „200 W marcu, ponieważ wtedy, Akademie w SP 3 odby- nie tylko akademia; to także ściuszko. Nie tylko te słowa które można śmiało poddać mil podmorskiej żeglugi” jego o czym wszyscy absolwenci wają się w holu, gdzie od daw- okazja do spotkania z eme- generała, uczestnika wojny pod dyskusję, jak choćby jego portret „powiesił” na ścianie SP3 wiedzą doskonale, przy- na zainstalowana jest scena. rytowanymi pracownikami o niepodległość Stanów Zjed- stosunek do kościoła. Podczas gabinetu kapitana Nemo. pada rocznica insurekcji – 24 Uczniowie są ze sceną oswo- szkoły, zaproszenia przedsta- noczonych, inżyniera wojsko- pobytu w Stanach Zjednoczo- Na pewno nie zabraknie marca 1794 roku Tadeusz Ko- jeni, ponieważ szkoła organi- wicieli Rady Rodziców. Pod- wego, mogą być brane pod nych dał się poznać nie tylko inspiracji dla organizatorów ściuszko na Rynku w Krako- zuje różne akcje, angażując czas zorganizowanego w piątek uwagę jako cenna wskazówka jako żołnierz i strateg, ale rów- kolejnych edycji Dnia Patrona wie wypowiadał pamiętne w nie często społeczność szkolnego święta SP3 odwie- przez przedstawicieli młode- nież jako orędownik zniesie- w Szkole Podstawowej nr 3. słowa: „Ja, Tadeusz Kościusz- dzielnicy, podczas których dził burmistrz Tadeusz Pióro. go pokolenia. Życiorys Ko- nia niewolnictwa. FZ 31 marca 2017 r. EDUKACJA 11 Po nowe doświadczenia Uczniowie ZS3 kształcą się za granicą Zaproszenie do udziału w projekcie

Zespół Szkół nr 3 im. Walentego Lipińskiego i Mateusza Beksińskiego w Sanoku od lat przysłów i idiomów, które MOJA RODZINA I JA wysyła swoich uczniów na praktyki zawodowe dzięki funduszom europejskim. W ramach funkcjonują jako elementy projektu Erasmus+ młodzież ma szansę rozwinąć się zawodowo w takich krajach jak Irlandia scalające języki europejskie, Projekt pn. MOJA RODZINA I JA jest odpowiedzią na czy Włochy. będące istotną częścią naszej potrzeby mieszkańców miasta Sanoka. Został wyłonio- kultury, a z przysłów i idio- ny w drodze konkursu ogłoszonego przez Wojewódz- mów korzystają następne po- ki Urząd Pracy w Rzeszowie w ramach Regionalnego kolenia. One uczą i czynią Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego nas obywatelami świata. na lata 2014-2020 Oś Priorytetowa VIII Integracja spo- Możliwość uczestniczenia łeczna Działanie 8.4 Poprawa dostępu do usług wsparcia w międzynarodowych spo- rodziny i pieczy zastępczej. Na terenie województwa pod- tkaniach sprzyja innowacyj- karpackiego będzie realizowany jako jeden z osiemnastu nemu i kreatywnemu uczeniu projektów związanych z pomocą rodzinie znajdującej się i wychowaniu – podsumo- w trudnej sytuacji życiowej. wuje koordynatorka. Gmina Miasta Sanoka/ W projektach mają szan- Miejski Ośrodek Pomocy sę wziąć uczniowie z klas Społecznej w Sanoku ogła- trzecich, którzy osiągają naj- szają rekrutację do udziału lepsze wyniki w nauce w roku w projekcie pn. MOJA RO- poprzedzającym wyjazd. Ta- DZINA I JA w ramach Re- kie ograniczenie jest koniecz- gionalnego Programu Ope- ne ze względu na ilość chęt- racyjnego Województwa

ARCHIWUM ZS3 nych. Jak dotąd na wyjazd w ramach szkolenia zawodo- Podkarpackiego na lata Projekty pod nazwą „Prakty- nio u irlandzkich rodzin, wzbogacenie warsztatu pra- wego mogło pozwolić sobie 2014-2020 Oś Prioryteto- ki zagraniczne drogą do ka- u których byli przez ten czas cy. Dzięki poznaniu europej- 115 uczniów i 15 nauczycieli. wa VIII Integracja społecz- riery na europejskim rynku zakwaterowani. To dzięki skich programów nauczania, Za swoją pracę młodzi ludzie na Działanie 8.4 Poprawa pracy” czy „Uczeń technikum partnerowi Your Internatio- grono pedagogiczne może nagradzani są nie tylko wspa- dostępu do usług wsparcia wobec oczekiwań pracodaw- nal Training z Cork, młodzi wprowadzić nowe standardy niałym doświadczeniem ży- rodziny i pieczy zastępczej. ców” realizowane są w ZS3 ludzie nie tylko mieli szansę w swoich szkołach. Jeden ciowym, ale również certy�- Zaproszenie do udziału w projekcie skierowane jest do już od 2014 roku. Celem wy- na naukę, ale również na z takich projektów pod na- katem Europass Mobility rodzin zamieszkujących w Gminie Miejskiej Sanok, rodzin jazdów do europejskich kra- zwiedzanie i poznanie histo- zwą „Treasure in Language” w języku angielskim. – Pra- korzystających ze świadczeń pomocy społecznej zgodnie jów jest możliwość realizo- rii kraju. – Uczniowie są bar- („Skarb w języku”), realizo- codawcy irlandzcy podkre- z ustawą o pomocy społecznej i rodzin dotkniętych przemocą wania programu szkolnictwa dzo zadowoleni z takich wy- wany jest przez szkoły z Tur- ślają doskonałe przygotowa- domową. zawodowego za granicą. Do- jazdów. Mają szansę zdobyć cji, Włoch, Łotwy, Rumunii nie zawodowe naszych datkowo uczniowie mają nie tylko wiedzę praktyczną, czy Bułgarii. Dzięki takiej uczniów oraz doskonałą zna- Osobom uczestniczącym w projekcie pn. MOJA RODZI- szansę nauki języka obcego ale rozwijają się językowo współpracy placówki mają jomość języka angielskiego. NA I JA oferowane jest następujące wsparcie: i poznanie kultury kraju, i zawierają nowe przyjaźnie. szansę na wymianę doświad- W rezultacie wielu z nich 1. Spotkania w grupach wsparcia, zorganizowanych dla osób w którym przygotowują się W okresie wakacyjnym czę- czeń czy wspólne odkrywa- otrzymuje oferty zatrudnie- przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuń- do pracy w swoim zawodzie. sto wracają nawet do miejsc, nie języka, tradycji i kultury nia po skończeniu szkoły oraz czo-wychowawczych oraz dla osób dotkniętych przemocą W sektorze kształcenia i szko- w których mieli praktyki – danych krajów. W projekt za- wynagrodzenie za pracę wy- w rodzinie. lenia zawodowego organizo- opowiada Mariusz Bonk, je- angażowani są zarówno konaną w trakcie stażu – oce- 2. Poradnictwo prawne. wany był wyjazd między den z koordynatorów projek- uczniowie jak i nauczyciele. nia Mariusz Bonk. 3. Poradnictwo psychologiczne. innymi do Irlandii, gdzie tów. Jak twierdzi Edyta Kulawik- Następna grupa uczniów, w ramach praktyk młodzież Erasmus+ to także współ- Roman, poprzez takie spo- która zostanie wysłana na 4. Poradnictwo psychiatry dziecięcego. pracowała w tamtejszych praca europejskich szkół, tkania można rozwinąć się praktyki, ma planowo wyje- 5. Pracę socjalną i asystenturę. przedsiębiorstwach. Naukę która zakłada podniesienie językowo. – Głównym celem chać w styczniu 2018 roku. 6. Zajęcia w „Szkole dla rodziców” prowadzone w celu pod- języka pobierali bezpośred- kwali�kacji nauczycieli oraz projektu jest odkrywanie Katarzyna Kędra niesienia kompetencji wychowawczych i opiekuńczych, wzmocnienia poczucia pewności siebie w roli rodzica oraz pomocy w rozwiązaniu istniejących problemów rozwojowych i wychowawczych dzieci. Fundacja 2Wymiary 7. Udział w zajęciach Programie „Kobieca wyjątkowa pozy- tywna” – dla kobiet, które chcą podnieść wiarę we własne możliwości i mieć wpływ na własne życie. 8. Sztuki teatralne w ramach „Teatralnych Nocy Pro�laktycz- Drogi artystyczne prowadzą do Sanoka nych” – poruszająca tematykę z zakresu uzależnienia od alko- holu, narkotyków, dopalaczy, hazardu, internetu i przemocy. Spektakl przeznczony jest dla rodziców z dziećmi w wieku To, co jest dzisiaj nowoczesną sztuką, za chwilę stanie się szkoły podstawowej i gimnazjalnej. tradycją. Sztuka nie lubi próżni, ale w całej ob�tości arty- stów dobrze wyodrębnić tych wyróżniających się talentem 9. Informator – „Gdzie szukać pomocy”, który będzie pomoc- i pomysłem. To jedna z idei nowo powstałej warszawskiej ny w trudnych sytuacjach kryzysowych, będą w nim zawarte Fundacji Promocji Artystów Malarzy Polskich 2Wymiary. najważniejsze informacje dotyczące przemocy w rodzinie oraz wskazówki, w jaki sposób reagować na problem. – Obecnie wahadło nowocze- dową procesu twórczego, ale 10. Zajęcia arteterapii w formie 2 warsztatów plenerowych dla snej sztuki – mówi Marcin dojrzewanie do sztuki, wyra- rodzica i dziecka wraz z wyżywieniem i dojazdem, dotyczące Krajewski, prezes fundacji – bianie umiejętności i zdoby- wspierania procesu poznawania siebie i samoakceptacji, a tak- przechyliło się w stronę insta- wanie doświadczenia. Fun- że radzenia sobie z własnymi emocjami. lacji, performance, wideoart. dacja ma zatem wspierać tych 11. Wizyta studyjna w Areszcie Śledczym w Sanoku Nie ma w tym nic złego, lubię artystów, którzy sięgając do sztukę nowoczesną. Jednak malarstwa olejnego, wyzna- Informacja o projekcie: uważam, że malarstwo, szcze- czają nową możliwość sztuki Projekt realizowany jest od 1 marca 2017 roku do 31 grudnia gólne olejne, �guratywne zo- współczesnej. Pasjonatów 2018 roku. Udział w nim jest bezpłatny. Projekt współ�nanso- stało przyćmione. sztuki z fundacji połączyło wany jest przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Dlatego głównym celem także miasto nad Sanem. Funduszu Społecznego. fundacji jest promocja współ- – Sanok to miejsce na czesnej młodej sztuki, posłu- mapie Polski, które jest jesz- Rekrutacja: gującej się techniką oleju na cze mało odkryte, a mające płótnie, przede wszystkim ogromny potencjał artystycz- 1. Rekrutacja prowadzona jest w Biurze projektu znajdującym malarstwo �guratywne, ale ny. Jest tutaj sporo znakomi- się w Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Sanoku również abstrakcja. Nie cho- tych malarzy: Białowąs, Mi- przy ul. Zamkowej 30, 38-500 Sanok. dzi o reaktywację XIX-wiecz- stak, Stabryła, Szczepkowski. 2. Osoba zainteresowana udziałem w projekcie i spełniająca nego malarstwa, a raczej o Poza tym wnętrze galerii ww. kryteria rekrutacji składa formularz rekrutacyjny wraz pewną alternatywę. Jak pod- BWA, proszę wierzyć, robi z wymaganymi załącznikami, osobiście do biura projektu. kreśla Marcin Krajewski, ta- niesamowite wrażenie. Kla- mantycy wobec natury” pod W przyszłości fundacja 3. Formularz rekrutacyjny będzie udostępniony na stronie kie tendencje są już znane od syka połączona z nowocze- patronatem Fundacji 2Wy- planuje poszerzyć swoją dzia- internetowej www.mopssanok.pl oraz w biurze projektu lat na Zachodzie i podaje snym duchem - dodaje Mar- miary. Zaprezentowano ob- łalność o organizację warsz- ul. Zamkowa 30, 38-500 Sanoka. przykład twórczości Micha- cin Krajewski. razy Pauliny Karpowicz, Mo- tatów, konkursów, przyzna- 4. Nabór zgłoszeń prowadzony jest do 30 kwietnia 2017r. ëla Borremansa. Istotne jest W Galerii BWA 25 marca niki Marchewki, Wojciecha wanie stypendiów. również zrozumienie, że nie odbył się wernisaż wystawy Pietrasza, Jana Szczepkow- 5. Szczegółowe informacje o projekcie można uzyskać samo tworzenie stanowi skła- pt. „Im dalej w las. Neoro- skiego i Piotra Szczura. TM pod numerem telefonu 134608060 lub 134608064. 12 LUDZIE 31 marca 2017 r. O życiu w zgodzie z naturą

ni, to rzucam kijem, bania spada, – z dr. hab. Łukaszem Łuczajem profesorem Uniwersytetu Rzeszowskiego rozmawia Robert Bańkosz a one są tak zszokowane, że ja tę ba- nię biorę pod pachę, a szerszenie osiadasz potężny dorobek łem porządek w polskich materia- latają w miejscu i nawet nie zauwa- naukowy. Mnóstwo publi- łach, powstało kilka ciekawych pu- żą, że im coś zabrałem. Parę razy to kacji, wyjazdy badawcze. blikacji, a wcześniej książka o dzikich robiłem i obyło się bez ukąszeń. PPrzychodzisz z uczelni do domu roślinach jadalnych na materiałach i „nadal jesteś w pracy”. Jest to za- z całego świata, i też o jadalnych owa- Co można zrobić z larwy szersze- tem praca i pasja – wręcz mania- dach, to nasyciłem się Polską i zaczą- nia? kalna (oczywiście w pozytywnym łem robić badania za granicą. Tak Na surowo! Najlepsze rzeczy to są tego słowa znaczeniu). „krok po kroczku”. Zacząłem od te, których nie trzeba przyprawiać. Moja pasja przyrodnicza była łatwa Chorwacji. Potem w Chinach stop- Można oczywiście przyprawić. Na do odkrycia. Pojawiła się wcześnie. niowo nawiązywałem kontakty i za- Youtubie jest �lm o tym, jak uczest- Obok zauroczenia przyrodą była cząłem prowadzić badania. Są to nicy moich warsztatów jedzą szer- u mnie też fascynacja geogra�ą, moje dwa główne pola badawcze: szenie – polecam. astronomią – naukami w ogóle. Chiny Zachodnie i Środkowe włącz- Także historią. Przyroda wygrała nie z Płaskowyżem Tybetańskim Co jeść w okresie zimowym? i zdominowała wszystko. W pew- oraz Chorwacja, Maramuresz i Kau- Jest ciężko. Uświadomiłem sobie, że nym momencie zrobiłem doktorat kaz – Gruzja. Cały ten pas taki od to nie jest takie proste i zrozumiałem, z ekologii roślin, ale zawsze pocią- Bałkanów po Chiny. dlaczego podstawowym pożywie- gały mnie również inne rzeczy. niem zbieraczy-łowców były duże Gdy odkryłem etnobotanikę i za- Sam uprawiasz różne rośliny. ssaki. Trochę też z tego powodu mam cząłem zajmować się roślinami Jesteś zwolennikiem bioróżno- szacunek do myśliwych, których w aspekcie kulturowym, otworzo- rodności. ostatnio koledzy ekolodzy bardzo nym na człowieka, to się czuję „do- To jest zupełnie inny wątek. Moje krytykują, bo rzeczywiście wielu za- pełniony”. Bo wtedy pojawia się życie to splatanie się różnych wąt- bija dla przyjemności i to jest przegię- jeszcze aspekt historyczno-geogra- ków. Wątek naukowy jest bardzo cie w drugą stronę, ale sama sztuka �czny, także lingwistyczny. Mnie istotny, ale on jest w pewnym sensie myślistwa i polowania jest tak pier- wszystko interesuje… nurtem wtórnym. Pierwotny to jest wotna i, że tak powiem, ważna dla hi-

właśnie ogród i fascynacja kształto- FOTO. PAWEŁ NIEMCZYK (2) storii ludzkości… W ekosystemie Ale, co zapewne najbardziej zain- waniem różnorodności. Współży- ważne są duże zwierzęta. Człowiek teresuje czytelników, wszystkie ciem człowieka z przyrodą, patrze- Łukasz Łuczaj jest etnobotanikiem i ekologiem. Jest organizatorem warszta- w pierwszej kolejności sprawdzał, jakie badania eksperymentujesz na so- niem, jak pozostaje jeden kawałek tów kulinarnych poświęconych gotowaniu dzikich roślin. Autor wielu książek, są duże zwierzęta, na które mógł zapo- bie. względnie dziki i nikt weń nie inge- lować, które się nadają do jedzenia Jeśli chodzi o rośliny jadalne, zda- ruje, a z drugiej strony różne próby m.in.: „Dzikie rośliny jadalne Polski – przewodnik survivalowy”, „Podręcznik i dopiero potem szedł po te mniejsze. rzało mi się jeść „dziwne rzeczy”, manipulowania przyrodą i wzboga- robakożercy – jadalne bezkręgowce Europy Środkowej”, „W dziką stronę” Małe zwierzęta się zbierało wówczas, nie do końca przebadane, czy, po- cania jej. Tworzenie takiego krajo- i wiele innych. Napisał wiele artykułów na temat wykorzystania roślin gdy było ich bardzo dużo. I tak wiedzmy, nie do końca bezpieczne. brazu kulturowego, gdzie są łąki, ja- sobie uświadomiłem, że gdybym zo- Ale powiedziałbym, że tak napraw- kieś tam kolekcje chwastów, ale też w polskiej kulturze ludowej. Popularyzuje ideę „łąk kwietnych”. Prowadzi stał kłusownikiem, to bym całkiem dę narażałem się może kilkanaście rośliny leśne, skraj lasu. Może kiedyś badania naukowe w Polsce i za granicą, szczególnie w Chorwacji i Chinach. nieźle żył tutaj, natomiast bez polowa- razy. W większości są to rzeczy, jeszcze będą pastwiska. Na razie za nia czy kłusownictwa to jest gorzej. o których czytałem wcześniej i tyl- dużo podróżuję, żeby mieć zwierzę- ko ich próbuję. Można powiedzieć, ta, na razie to się pasą sarny i jelenie śmy zbyt dużo pieniędzy. Żona chód jakieś tam żaby i jaszczurki. Oczywiście nie polowałeś, z wy- że mam poważne przesłanki, żeby u mnie, ale może kiedyś będą też pochodziła z Anglii i trochę tęskniła Owoce leśne, maliny, jeżyny, grzy- jątkiem mrówek i szerszeni, ale czuć się bezpiecznie. zwierzęta domowe. Takie różne for- za rodzinnymi stronami. Cały czas by, kłącza czyśćca błotnego, i takie mówisz, że miałeś kontakt z ssa- my kształtowania przez człowieka jeździliśmy do tej Anglii. różne. kami, które dokonały żywota bez Swoje badania biologiczne gdzie krajobrazu. Próbuję tu również zgro- twojego udziału? prowadziłeś? madzić całą �orę podkarpacką, czy Pierwsze lata musiały być trud- A z czerwonego mięsa? Zdarzało mi się zwierzęta z drogi Na Podkarpaciu. Pracę magisterską nawet szerzej: polsko-węgierską, bo ne… Czerwonego? Ja nie poluję. Kupo- zbierać, takie świeżo zabite. Nie robiłem w Puszczy Białowieskiej. też dużo z Węgier mam różnych ro- Trudne, ale też wtedy było więcej wałem dziczyznę, ale tak, żebym chce mi się rozwijać tego wątku za Wyszedłem z Krosna, studiowałem ślin, takich bardziej ciepłolubnych, sił. Wiadomo, jak się ma 25 – 27 lat, polował to nie. bardzo. Tak, zdarzało mi się nawet w Warszawie, a potem tęskniłem za które w moim ogrodzie mogły się to można przeżyć dużo różnych domowe, o tak to powiedzmy. Podkarpaciem. Wymyśliłem sobie, naturalizować i żyć bez większej in- stresów. To był wspaniały okres. A jak przyrządzić i podać, ewen- że będę robił doktorat z roślinności gerencji człowieka. Czasem czemuś tualnym chętnym, mrówki? Rozumiem, ale tylko zapytam, skraju lasu okolic Krosna. Zakocha- pomagam, ale nie za dużo. Zasadzam Jak przyjęło was otoczenie? Mrówki można na surowo jeść, ale jeśli oczywiście się zgodzisz: ja- łem się w tym swoim terenie i wróci- i zostawiam. Patrzę, czy przeżyje. Źle. Byliśmy wyśmiewani. Wtedy wystarczy je oczywiście zabić na kie były ich walory smakowe? łem. Kupiłem ziemię za oszczędno- W tej chwili mam 400 gatunków wieś podkarpacka była fatalna. To blasze gorącej czy na patelni. Robi- Pyszne! Mięso to mięso. Dzikie ro- ści i zaczęła się historia z próbami drzew i dużych krzewów z całego był taki „późny Balcerowicz”, nie łem różne potrawy. Robiłem je śliny smakują w porywach tak jak mieszkania „na dziko”, budową świata. Mam z Chin – wysiane z na- było pracy, pijaństwo, złodziejstwo. w naleśnikach. Na słono, na słodko. kapusta i sałata. Jak gorzej pójdzie, domu, założeniem rodziny, itd. W tej sion – bardzo wiele okazów. Wiele Ciągle nam coś podkradali. Myśleli, Miałem przepis z Zimbabwe na to jak rukola czy cykoria. A mięso historii dużo różnych wątków jest. też nabywam z ogrodów botanicz- że jesteśmy jakąś sektą, dziwakami. mrówki z solą. One mają specy�cz- smakuje jak mięso. Wszystko się Ale generalnie wróciłem na Podkar- nych, w sklepach. Teraz dopiero za- Je jakieś robaki, chodzi z długimi ny smak, ale są bardzo pożywne. mieści w tym przedziale: ryba, kura pacie i próbowałem żyć „na dziko”, cząłem robić mapę tych nasadzeń włosami, z dzieckiem w chuście. Nie Mrówki się dobrze zbiera. Można i dziczyzna (jakaś tam sarnina wo- zbierać rośliny, robić warsztaty. w GPS, bo boję się, że jak by mi kie- spotykałem szczególnych aktów w krótkim czasie około kilograma łowina, czy wieprzowina.) To są Sprzedaję nasiona dzikich roślin. dyś coś się stało, to potem nikt nie wrogości, natomiast nie czułem się mrówek zebrać. Jest to jeden z lep- podobne smaki. Przez wiele lat byłem poza uczelnią. dojdzie, co gdzie było. Chcę zrobić tu dobrze. Powoli wrosłem w to śro- szych pokarmów, bo owady są bar- Ale szukając informacji do działań taki mały testament tych najważniej- dowisko, zaprzyjaźniłem się z wielo- dzo pożywne. Mają ciekawy smak. A jeśli chodzi o kruchość mięsa, praktycznych, zacząłem sięgać do li- szych gatunków, które należy chronić. ma osobami ze wsi, a przez ostatnie Może nie powiedziałbym, że są delikatność? teratury i też dzięki Internetowi, Gdyby kiedyś jakiś dyletant z rodziny lata ludzie się bardzo zmienili. Za- pyszne, ale są dobre, są „zjadliwe” Zależy od wieku. Młode zwierzątka mieszkając na wsi, miałem dostęp do tym zarządzał, żeby wiedział, które częli jeździć do pracy za granicę. Ob- i są czystym białkiem. To jedyne są bardzo kruche. To się przekłada poważniejszych publikacji i prac, okazy – takie kultowe – należy zosta- serwowali moje sukcesy. Wcześniej czyste białko, do jakiego mamy do- na wszystko. i uświadomiłem sobie, że wiem nie- wić. To są cenne okazy i niechby już byłem nieznanym dziwakiem. Z cza- stęp. Sami możemy je pozyskać i to mało na temat tego, czego ludzie sobie rosły przez kolejne wieki. sem stało się pewnego rodzaju punk- legalnie. Z szerzej występujących Można powiedzieć, że z niejedne- używają w Polsce, co jest mało znane tem honoru, że jestem „wizytówką” owadów w Polsce wchodzi w rachu- go pieca chleb jadłeś. Sam pie- za granicą, no i też czego ludzie uży- Ile lat żyjesz „za siedmioma góra- tej miejscowości. W tej chwili jestem bę np. konik polny, którego fajnie czesz chleb? wali w innych krajach – Indianie mi”? „swój”. Jestem postrzegany jako dzi- się łapie, ale nie nałapie się za dużo. To jest nowość. Bo to nie jest już pa- amerykańscy itd. Zacząłem badać Mija 20. wak, myślę, że wiele osób bałoby się Mrówek można dużo nałapać. Poza leolityczne. Chciałem kiedyś być polskie tradycje używania roślin. wejść do mnie do domu, ale ogólnie tym larwy os i szerszeni. Jak się tra� „zbieraczem-łowcą”, a oni chleba nie Zbierać materiały, robić jakieś tam Jak wyglądały początki twojego jestem akceptowany. Dziwak – ale na gniazdo szerszeni, to można mieć piekli, to jest neolit. Prowadzę warsz- przeglądy, grzebać w archiwach, życia zgodnie z naturą? miejscowy. Chwalą się mną. pół kilo – kilo mięsa, które można taty kulinarne, robię różne potrawy, opracowywać rzeczy, które były nie Początki były bardzo trudne, bo koń- na surowo zjeść i jest to jeden z lep- ale nie chciało mi się nigdy własnego do końca dobrze zinterpretowane czyłem doktorat, miałem małe dziec- Podaj przykład swojego menu szych rarytasów. Jedna z lepszych chleba piec. Robiłem pizzę, bułki czy opisane. Pierwszy etap miał miej- ko, budowałem ziemiankę, w której dziennego sprzed 20 laty. rzeczy jaką sam zdobyłem z dzikiej i w końcu od paru miesięcy zaczą- sce, gdy moja druga córka była dzi- próbowałem żyć, ale mi się nie uda- Koniki polne, zupa z pokrzyw z kłą- przyrody. Jak tylko widzę szersze- łem robić też chleb. Pomyślałem so- dziusiem i nie miałem możliwości, ło. Wynajęliśmy domek na wsi. Tata czami pałki wodnej, mrówki, jasz- nie, to je śledzę i staram się zdobyć bie, że warto. Ten, który właśnie pie- żeby dużo podróżować, to właśnie nam kupił dom, w którym mieszkali- czurki, których nie zabijałem ale te, gniazdo. Czasem mi się udaje je go- kę, to jest chleb z orkiszu – orkisz było robienie porządku w polskich śmy niedaleko stąd. Potem były pró- które np. kosiarka zabiła, to zbiera- łymi rękami zdobyć, tylko używając z żytem, do tego dodałem ziarna archiwach botanicznych. Gdy zrobi- by budowania domu tutaj. Nie mieli- łem, albo rozjechane przez samo- kija. Jak gdzieś wisi gniazdo szersze- anyżu i suszone owoce morwy. 31 marca 2017 r. LUDZIE 13 i czarach na Podkarpaciu

Co poleciłbyś miłośnikom polskiej wielkie, dopiero potem, w XIX w. na Co powiesz o owocach morza? netycznie. Góry Qinling mają 1000 dej kulturze były takie rośliny. Aku- kuchni, z polskich łąk – bezmię- obszarze południowej Polski było W Chorwacji jadało się dawniej kilometrów długości i są „całe rat z takimi się nie zetknąłem snego? duże. Dlatego największe tradycje tzw. „morski ogórek”. Teraz próbo- moje”. Mogę całe życie siedzieć w swoich badaniach. Ale bardzo O, bardzo dużo! Dawniej robiono pożywienia głodowego ma Galicja. wałem bardzo ciekawego małża – w tych górach, tam chodzić od wio- często spotykam się z roślinami, polewki właśnie na przednówku, Nie Słowacja ani kraje dalej na połu- prstac, Lithophagus. To jest małż, ski do wioski i róże historie noto- które są ważne. Natomiast to mnie np. na Podhalu „warmuz”, to była dnie właśnie, ale Galicja, gdzie było który wrasta w skały. Dawniej nisz- wać. Podziwiać fascynującą archi- bardzo uderzyło, że zarówno polewka z dzikich roślin, tak jak duże zagęszczenie ludności i ludzie czono skały na południu Europy tekturę. Robię sporo zdjęć domostw w przypadku wieśniaków chińskich, normalnie teraz się robi zupę wa- musieli sięgać po różne „dziwne” i wysadzano nawet dynamitem po tybetańskich i chińskich. Teraz ro- jak i w przypadku Chorwatów ich rzywną, zbierano lebiodę, ostrożeń rzeczy. Ale ich nie lubili, traktowali to, by z kawałków skał pozyskać biliśmy ciekawą pracę, bowiem już poziom „myślenia magicznego” jest łąkowy, pokrzywę, parę innych ga- je jako „pożywienie głodowe”. Jak tego małża. Gotowano nawet zupę, mi się trochę znudziło pytanie ich dużo niższy niż w Polsce. Prowadząc tunków jeszcze, siekano, zabielano był głodowy przednówek co kilka która nazywa się „juha od kamena” tylko o to, co jedzą? Powiedziałem badania w Polsce, często napotykam śmietaną. To jest taka prosta rzecz. lat, istniała lista około 10 gatunków po chorwacku, czyli zupa z kamie- więc do kolegi: „Przyjechaliśmy na bardzo silne wierzenia magiczne. Bardzo kiedyś był znany w Polsce takich roślin, o których ludzie wie- nia. Rzuca się kamień, w którym są w te góry, słuchaj, zróbmy pracę Najbardziej zacofany w sensie magii kiszony barszcz zwyczajny. Też dzieli, że się nadają do jedzenia. Po- w środku małże, to się gotuje o narzędziach!” Jeździliśmy po jed- kraj to Polska. Takiego kraju nie wi- można z niego polewkę zrobić. Jako rzucano jednak tę strawę, jak tylko i mamy „rosołek”. Jest to obecnie nej gminie, po wszystkich domach działem, żeby było tyle okultyzmu przystawkę polecam siekane liście głód mijał. Natomiast np. we Wło- małż chroniony. Nie jest objęty i kazaliśmy ludziom pokazywać na wsi, tyle nadal zabobonów, rzu- czosnku niedźwiedziego, którego szech, czy w Chorwacji te rośliny są ochroną jedynie w Bośni i Herce- wszystkie narzędzia, które mają. cania uroków. W Chinach były licz- nie ma w polskiej tradycji, ale jest cały czas elementem diety. Tylko gowinie. Jedynym miejscem, Robiliśmy im zdjęcia i pytaliśmy, ne zabobony, ale zniszczyła je tzw. go bardzo dużo w Karpatach. Czo- w warunkach głodu jadło się tego w którym można go obecnie na po- z jakiego drewna są zrobione. Mam „Rewolucja kulturalna”. Chiny zo- snek niedźwiedzi w Polsce nigdy więcej, natomiast nie znikało to ze łudniu Europy zjeść, jest kilka knajp cały katalog różnych narzędzi: be- stały „wysterylizowane” przez Mao. nie był używany. Był znany w są- stołów. Z ciekawostek karpackich – w miejscowości Neum, w Hercego- czek, trumien, pługów, młoty do To co się tam wydarzyło, było strasz- siednich krajach, a w Polsce nie. zarówno Polacy, Rusini, Słowacy, winie. Teraz, gdy byłem w Chorwa- ubijania czegoś, z różnych gatun- ne. Natomiast u Chorwatów mam Nie jest częścią polskiej kuchni. Węgrzy jak i Rumuni – używali pa- cji, przejazdem zajrzałem do tego ków drewna. Okazało się, że ponad wrażenie, że rozmawiam z prote- protki zwyczajnej. W okolicach Sa- Neum i za jedyne 100 złotych mo- 70 gatunków drewna używają w tej stantami. Oni mają jakieś drobne A sałatki? Nadchodzi wiosna. noka i Leska było to bardzo po- głem sobie kupić półmisek prsta- miejscowości. Tak, że jest to bogac- zabobony, i mieli oczywiście – gdy Można surówkę zrobić np. z poda- wszechne. Kłącza paprotki zwyczaj- ców. Bardzo pyszne! Przepyszne! two niesamowite. się sięgnie do źródeł etnogra�cz- grycznika młodego – bardzo dobrą, nej są słodko-gorzkie, więc były nych – ale wymarły. A tutaj na Pod- z dzikiej rukoli czyli dwurzędu – spożywane. Nazywano ją słodyczką, karpaciu jest po prostu średniowie- pyszna taka, jak ze sklepu właściwie. sołodyczką albo sołoduszką. Sło- cze. Kokardki na włosach, odczy- Dużo jest możliwości. Ja jem je głów- dzono nią nawet herbatę. nianie „przestrachu” u dzieci, czter- nie na surowo, kiedy idę na spacer już dziestoletnie kobiety w Jasielskiem nie robię surówek w domu. Czy spotkałeś się na naszym tere- nadal odprawiają jakieś tam obrzę- nie z informacjami o odwarzaniu dy. Kiedyś, na jednej wsi, kobieta Kiszonki też robisz? soli ze źródeł solankowych? opowiadała mi, jak okadza krowę, Tak, oczywiście. W zasadzie Osobiście się z tym nie spotkałem, żeby ją od uroków chronić, wian- wszystkie rośliny dobrze się kiszą, ale zetknąłem się z tym tematem kiem święconym w Oktawę Bożego tylko wydzielają często nieprzy- w opowieściach, w Krośnie. Kiedy Ciała. Trzy razy idzie zgodnie z ru- jemny zapach przy kiszeniu. byłem dzieckiem, poznałem astro- chem wskazówek zegara wokół kro- noma, staruszka, Jana Winiarskie- wy. Zapytałem się: „Kiedy ostatni Podróżujesz po świecie. Mówisz, go (ur. 1899, zm. 1992), który był raz ktoś pani krowę zaczarował?” że badasz kuchnię Bałkanów, dla mnie inspiracją. Gdy go pozna- A ona odpowiada: „Panie, to już bę- Karpat i Kaukazu (jeśli chodzi łem, miałem 6 lat, a on miał wtedy dzie gdzieś tak w 2003 r.” A siedząca o Europę). Bałkanów chyba naj- 79 czy 80 lat. Zmarł w wieku 93 lat. obok sąsiadka zapytała: „Kto ci rzucił częściej. Co ciekawego poleciłbyś Odwiedzałem go często. Wspomi- na krowę urok?” Na co kobieta od- z jarskiej kuchni chorwackiej? nał, że służył w kawalerii podczas powiada: „No jak to kto – Grażyn- W Chorwacji używają dzikich ro- I wojny światowej. Opowiadał mi ka!” I zaczęły się wtedy opowieści. ślin na różne sposoby. Zbiera się różne historie, o pierwszym samo- Zaciekawiony zapytałem: „I co się bardzo dużo gatunków. Czasami chodzie, pierwszym pociągu wtedy odmawia?” Gospodyni zaś nawet kilkanaście gatunków dzi- w Krośnie. Twierdził, że było powiedziała mi na ucho: „Ojcze kich roślin: dzikie pory, liście maku, w Krośnie słone źródło (w dzielni- nasz do tyłu.” mniszek, wiele innych roślin łąko- cy Białobrzegi), z którego ludzie Prowadziłem kilka lat temu zaję- wych i to się sieka. Nawet jaskier, brali wodę, gotowali w niej ziem- cia w Jaśle dla studentów zaocznych, który niby jest trujący, ale po dłu- niaki albo wygotowywali ją i potem były tam nauczycielki. Coś mówiłem gim gotowaniu przestaje być gorz- używali do solenia potraw. właśnie o tych urokach i ich odczy- ki. Więc to się sieka, gotuje pół go- nianiu. Opowiadałem, że czasami dziny, odlewa wodę i potem się to Obszarem twojej penetracji są zgniłe jajko tzw. „zbuka” komuś do zalewa oliwą i dodaje soli. Powstaje również Chiny. Czym byś zasko- ogrodu rzucano, żeby rzucić urok, zielona pulpa. Lekko gorzkawa, bo czył naszych rodaków jeśli cho- a jedna kobieta się zgłasza i mówi: niektóre rośliny zachowują gorycz- dzi o kuchnię jarską, ale i kla- „Jestem ze wsi pod Brzozowem. kę. Bardzo zdrowa, pyszna. To się syczną? U nas w tamtym tygodniu, żeśmy nazywa: miszanca albo miszancja, Nie ma drugiego kraju na świecie, znaleźli takiego „zbuka” i żeśmy tam itd. Jest wiele lokalnych nazw. gdzie się używa tylu organizmów różaniec odmawiali”. Wydawałoby Z kuchni gruzińskiej bym polecił do jedzenia. Ludzie mają doskona- się, że ta wiedza już odchodzi wraz ze coś, co się nazywa pchali. Jest to łe rozeznanie. Prowadzę badania starymi kobietami. Ale nie! Zauwa- papka robiona na wiosnę z różnych w środkowych Chinach, wśród żyłem coś takiego: kobieta po czter- gatunków liści, mogą być z kapusty Chińczyków i Tybetańczyków. Oni Robiłeś swoje badania „tylko” Jakie są twoje obserwacje na temat dziestce na Podkarpaciu „zamienia” lub ze szpinaku, ale najczęściej tam używają wielu ciekawych ro- w Europie i w Chinach? znaczenia roślin w życiu religijnym się w czarownicę. Wszystkie zabobo- z dzikich roślin. Miesza się to ślin, natomiast nie jedzą owadów. Tylko. Ja oczywiście gdzieś tam by- i mistycznym społeczności? ny, które opowiadała babcia, sobie z orzechami włoskimi. 1/3 orze- A na południu Chin dodatkowo wałem czy w Meksyku, czy w Ma- To szeroki temat na kolejne wywia- przypomina i zaczyna się intereso- chów a 2/3 pulpy z roślin. Gdy się owadów je się wiele. Chińczycy roku, ale badania to są poważne dy. Tak zwane „rośliny mocy” w nie- wać takimi rzeczami. Pierwsze tego je gotuje, to się kurczą. Orzechy są jedzą dużo gatunków roślin: pasto- sprawy. Trzeba wejść w kulturę, których krajach czy kulturach wystę- przejawy pojawiają się, kiedy dziecko mielone lub tłuczone, liście są go- rały różnych paproci, bulwy tojadu, mieć jakichś współpracowników, pujące, powodują halucynacje. To są się rodzi. Kobieta boi się, że dziecko towane, a następnie mielone w ma- który jest silnie trujący, jedna z naj- konsultantów językowych. To nie najsilniejsze rzeczy, które mogą od- zachoruje, albo coś się mu stanie szynce do mięsa. Ma to w efekcie bardziej trujących roślin na świecie, jest tak, że sobie przyjedziemy działywać na ludzką kulturę. Są grzy- i wtedy te wszystkie babcie i te matki konsystencję papki. Do tego się a oni są w stanie go po wielogo- gdzieś na 2 tygodnie. Zwykle by halucynogenne – tego nie bada- doradzają jej. Wówczas posiądzie dodaje troszkę octu, zioła, liście dzinnym gotowaniu jeść. Jedze- współpracuję z kimś miejscowym, łem. Oprócz tego są inne rośliny, ona już pierwszą warstwę tej „wie- kolendry, koper, czosnek i robi się niem tojadu zajmowałem się sze- kto jest moim przewodnikiem, kto bardzo ważne w kulturze, bo są po- dzy”. A kiedy czterdziestka jej stuk- z tego kuleczki. Rewelacja! rzej, poświęciłem nawet artykuł zna język, kto wraz ze mną robi wy- spolite, są źródłem pokarmu czy nie, to nagle wszystko sobie przypo- naukowy temu tematowi. wiady. Ja się trochę tego języka uczę. leku. Przez to są bardzo poważane, mina. Obecnie ludzie pracują 8 go- A z kuchni karpackiej? Z różnym skutkiem, bo z chińskiego tak jak np. oliwka nad Morzem Śród- dzin i nie mają czasu na kontakt Kuchnia karpacka jest taka jak pol- A jeśli chodzi o potrawy „owa- dużo rozumiem, ale oczywiście ziemnym. Ma tam ona bardzo boga- z przyrodą. Niegdyś ten kontakt był ska. Są takie obszary na świecie her- dzie”? z chorwackiego więcej. Chorwacki tą symbolikę, jest taką „świętą rośli- bardzo żywy, gdy ludzie paśli bydło, bofobowe lub herbo�lne, czyli miej- Miałem okazję jeść jedwabniki mor- język jest mi oczywiście bliższy. Gdy ną”, dobrą. W Polsce np.: brzoza, kiedy uprawiali rolę. W tej chwili lu- sca, gdzie się tych roślin używa dużo wowe, skorpiony (które oczywiście prowadzimy badania wśród Tybe- lipa, dąb, sosna. Są to rośliny obar- dzie mają mniejszy kontakt z roślina- i miejsca, gdzie używa się ich mało. nie są owadami), cykady. Byłem też tańczyków, to niestety tybetańskie- czone bardzo szerokim spektrum mi. Myślenie magiczne pozostało, tyl- Karpaty są herbofobowe. Tutaj wil- w Tajlandii, jadłem różne owady, go nie znam. Czasem zapisuje się skojarzeń. Ale te „rośliny mocy”, któ- ko ma mniejszy związek z roślinami. gotność była duża, łatwiej było upra- skolopendry – choć to akurat też nie nazwy i wysyła do jakiegoś tybeto- re nam zmieniają percepcję, nie wy- Chodźmy na spacer po ogrodzie, wiać warzywa, zagęszczenie było nie- owady – bezkręgowce. loga, żeby dobrze zakodował je fo- stępują w każdym kraju. Nie w każ- póki jeszcze jasno… 14 NASZA POWIEŚĆ 31 marca 2017 r. Gorąco polecają panie z księgarni Autorska AUTORSKA RECENZJA „Milionerka. Zagadka Barbary Piaseckiej Johnson” Ewa Winnicka „Basia powtarza żonie Sewar- kładnie oraz rzeczowo. Autor- son, ale też nad tym, co zrobi- da juniora swoje mo�o: Kuj ka opisuje historię rodziny libyśmy, gdyby nagle w na- żelazo, póki gorące. Oraz: Jak Johnsonów oraz losy samej Bar- szych rękach znalazła się ol- widzisz okazję, to ją chwytaj” bary. Ewa Winnicka konse- brzymia fortuna. Czy potra�li- 6 listopada 1971 roku Bar- kwentnie przedstawia nam byśmy rozsądnie nią zarzą- bara Piasecka została żoną Se- wszystkie fakty z jej życia, przy- dzać? Czy rozpoznalibyśmy, warda Johnsona I, właściciela taczając przy tym wiele relacji którzy z nowo pozyskanych olbrzymiej fortuny, syna jedne- świadków różnych wydarzeń, przyjaciół są dla nas mili tylko go z założycieli �rmy Johnso- rodziny i znajomych Barbary w nadziei uzyskania korzyści n&Johnson. W chwili ślubu Piaseckiej Johnson; ludzi, któ- majątkowych? I jak poradzili- panna młoda ma 34 lata, Se- rzy dla niej pracowali, którym byśmy sobie z odrzuceniem ward Johnson zaś 76. To jego pomogła �nansowo. Można w przypadku, gdy nie chcieli- trzecia żona. I była pokojówka. odnieść wrażenie, że przy takiej byśmy podzielić się z kimś na- Historia Barbary Piasec- ilości faktów i osób łatwo się szymi pieniędzmi? Z tymi pro- kiej Johnson jest niesamowita pogubić, zwłaszcza że Ewa blemami borykała się też Bar- i niezmiernie ciekawa. Tej zwy- Winnicka nie zawsze przedsta- bara. Bo pytanie – czy napraw- kłej (wydawałoby się) dziew- szczęście, prawdziwa miłość, wia wszystkie wydarzenia w ko- dę kochała męża, to jedno. Jest czynie z niezbyt zamożnej pol- przemyślany plan, czy zwyczaj- lejności chronologicznej. Ale też drugie, równie ważne: czy skiej rodziny udaje się w cza- ne chwytanie okazji? A może robi to tak dobrze, całość jest była szczęśliwa, żyjąc swoim sach PRL-u wyjechać z kraju, odpowiednie połączenie wszyst- czytelna i przejrzysta. wymarzonym życiem? Dzięki tra�ć do USA, dostać pracę kich powyższych? Na to pyta- „Milionerka” to naprawdę świetnemu reportażowi Ewy u jednego z najbogatszych lu- nie stara się odpowiedzieć intrygująca lektura. Skłania do Winnickiej jesteśmy już coraz dzi w Ameryce, a następnie zo- w swoim reportażu Ewa Win- przemyśleń nie tylko nad hi- bliżej odpowiedzi. stać jego żoną. Czy było to nicka. I robi to niezwykle do- storią Barbary Piaseckiej John- Beata

„Geniusz zbrodni” Chris Carter „Alfabet Tischnera” zmem, opozycją, a także wiarą Carter stawia sobie poprzecz- zwiększa jego skuteczność. Józef Tischner, Wojciech Bonowicz i charakterystycznym humo- kę coraz wyżej i wspaniale na Za informacje na temat swo- rem księdza Józefa Tischnera. tym wychodzi. Książka słusz- ich o�ar i pobudek nim kie- To książka, która jest bardzo Jaką rolę odgrywa chrześcijań- nie jest porównywana z „Mil- rujących żąda informacji na dobrym przewodnikiem po stwo i wpisana weń nadzieja? czeniem owiec”, również jest temat życia Huntera. Książka najważniejszych pojęciach i za- Jak patrzeć na otaczający nas bardzo dobra. Do więzienia jest prawdziwym kąskiem dla gadnieniach �lozo�i księdza świat? A w końcu... jak żyć? Za- FBI tra�a przestępca, który sympatyków Huntera, dzięki Józefa Tischnera. Autor wybrał chęcam do sięgnięcia po tę chce rozmawiać tylko z de- niej dowiemy się wielu fak- i opracował hasła kluczowe dla książkę, by na nowo zainspiro- tektywem Hunterem. Hunter tów z jego życia. Kiedy detek- zrozumienia jego dorobku �lo- wać się ciągle żywą myślą księ- poznaje w nim dawnego tyw traci cierpliwość i odma- zo�cznego, publicystycznego dza i �lozofa. Polecam i zapra- przyjaciela i wierzy w jego wia współpracy, morderca i kapłańskiego. Odnajdziemy szam do uczestnictwa w spo- niewinność. Później poznaje- zdradza niespodziankę: tutaj fragmenty m.in.: o wol- tkaniu autorskim z Wojcie- my bezwzględnego morder- ostatnia o�ara jeszcze żyje! ności i nadziei, o miłości i cier- chem Bonowiczem, które od- cę, który z mordowania stwo- Czy Hunter zdąży ją urato- pieniu, a także o spotkaniu, będzie się 6 kwietnia (w czwar- rzył naukę, a swoje morder- wać? Ile go to będzie koszto- Kościele i wartościach chrze- tek) o godzinie 17. w Księgarni stwa opisuje w dziennikach- wało? I czy w ogóle można ścijańskich. Wojciech Bono- Autorska w Galerii Sanok. Po- podręcznikach. Co gorsza zaufać takiemu przestępcy? wicz przytacza również wypo- rozmawiamy o �lozo�i oraz studiował psychologię kry- Polecam wielbicielom dobre- wiedzi, które mają charakter wierze po góralsku i posłucha- minalną i zna wszelkie możli- go kryminału. biogra�czny. Odnajdziemy my wspomnień o ks. Józe�e we zachowania o�ar, co w tej książce hasła związane Tischnerze. Agata z górami i góralami, komuni- Marzena

– Strach was obleciał Odcinek 49 tchórze, boicie się babskiego lamentu! Urocze miejsce, gdzie jesie- Stary esbek śmiał się Dwumetrowy drągal na nią �oletem mienią się wrzo- i cmokał z zadowolenia. Paru słowa Marszałka skurczył się sowiska, zimą mróz i śnieg myśliwych spakowało do niczym zbity pies, reszta zro- zaczarowuje polany w bajecz- czarnego worka ciało męż- biła dokładnie to samo. ną krainę, a wiosną odbywa czyzny, psy na krok nie odstę- – Jeszcze odczujecie jej się żabi koncert, zamieniło powały „zdobyczy”, ujadając władzę, teraz spieprzać mi się w krwawą scenę, na której i szczekając. Na kilka minut stąd! wkrótce miał się rozegrać wyjrzało słońce, które swymi Marszałek zmierzył męż- makabryczny spektakl. Uja- promieniami rozświetliło czyzn swoim wzrokiem. Całe danie psów, strzały na wiwat, opuszczoną przed laty osadę towarzystwo wystraszone ryk silników i wreszcie prze- Beskidników. W tym samym spakowało się do samocho- raźliwy krzyk kobiety. Hanka miejscu, sotnia kulawego dów, kilku osiłków delikatnie upadła na kolana, wydając „Hrynia”, w sile pięciuset lu- podjęło z ziemi ciało Roberta z siebie nieludzki dźwięk po dzi, rozbiła polski oddziałek tak, by nie przeszkadzać Han- tym, jak zobaczyła, że przy- składający się z milicjantów, – No cóż, sami decyduje- czarnych gawronów pode- ła po włosach. Jej płacz był ce w jej rozpaczy. W ciągu kil- wiązanym przy drzewie męż- WOP–istów i żołnierzy Ber- my o swym losie. rwało się do lotu, do uszu tak przeszywający, że nawet ku minut na polanie został czyzną okazał się Robert. linga. Siedemdziesiąt lat póź- Odezwał się nagle Mar- wszystkich doleciał odgłos Marszałek odwrócił się i po- sam Marszałek i Hania, Twarz miał napuchniętą od niej stare jodły i olchy były szałek. dalekiego strzału. To jeden ze szedł w kierunku obelisku i oczywiście trzech snajperów licznych uderzeń, sine stopy nadal świadkami dziwnych – Dajcie mu broń. snajperów Marszałka, usta- poświęconemu pomordowa- ukrytych w koronach drzew. i ten sam wzrok, który przed zdarzeń. Kilku uzbrojonych męż- wiony gdzieś w gęstwinach nym żołnierzom i milicjan- – Jedziemy, skończyło się. chwilą widać było u faceta Hanka nie wstawała, cały czyzn podeszło do Roberta, Moszczańskich lasów, zare- tom. Pozostali myśliwi pa- Jak widzisz, to jest najszybszy z ciemną karnacją. Robert czas była w pozycji pochylo- jeden z nich myśliwskim no- agował według wskazówek trzyli to na dziewczynę, to na sposób na wyleczenie się próbował coś powiedzieć, nej. Przywiązany do drzewa żem rozciął węzły, drugi pod- „sytuacji kryzysowej”. Hanka Marszałka, czekając na dalszy z miłości. No, zbieraj się. zdołał jednak wypluć z siebie Robert przyglądał się jej sunął chłopakowi broń. Ro- poderwała się z kolan, gdy przebieg wydarzeń. Sytuacja – Co mi zrobisz, zabijesz nieartykułowane słowa. Mio- przez moment, potem błagal- bert z obłędem w oczach po- podbiegła do Roberta, ten zrobiła się do tego stopnia mnie? tał się przez chwilę jak ranne nym wzrokiem zmierzył wuj- patrzył na oprawców. Po już nie żył. Mężczyźni na jej niezręczna, że jeden z męż- Hanka wyglądała strasznie, zwierze, potem opadł zupeł- ka. Marszałkowi nie spieszy- chwili odsunął jednego widok rozstąpili się, pozosta- czyzn, wysoki prawie na dwa miała opuchnięte oczy, roztar- nie z sił. Hanka też starała się ło się, ale chciał już zacząć z nich, chwycił za broń i wy- jąc jednak w pogotowiu. Pie- metry, z lekko siwiejącą bro- gane włosy, a w oczach tak głę- powiedzieć cokolwiek w stro- zabawę, wystrzelił w górę mierzył w Marszałka. Śru- trucha junior miał otwarte dą, zaproponował, żeby polo- boką nienawiść, że Marszałek nę Marszałka, jednak na dwa razy. Psy szarpnęły się na tówka nie wystrzeliła, sio- oczy, w jego dłoni tkwiła wanie zakończyć. Wszyscy uśmiechnął się delikatnie, nie próżno. smyczach, gotowe do pości- strzeniec nie potra�ł odbez- broń, której nie wypuścił do wyraźnie odczuwali zmęcze- kryjąc zadowolenia. – Jak ochłoniesz, to spu- gu. Hanka jednak nie podno- pieczyć strzelby. Nagle z jego końca. Hanka w obłędzie nie, dlatego z zadowoleniem ścimy kochasia ze smyczy. siła się. piersi trysnęła krew, stado przytulała jego głowę, gładzi- przyjęli propozycję. Tomek Majdosz 31 marca 2017 r. ROZMAITOŚCI 15 Świat wokół nas Co warto wiedzieć o kleszczach? Wiosną pojawiają się informacje w mediach, dotyczące wym ruchem energicznie po- kleszczy jako zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi. Nie ulega ciągnąć do góry. Rankę sta- wątpliwości, że pro�laktykachorób,któreprzenoszątemałe rannie zdezynfekować wodą pajączki, jest bardzo potrzebna. Wszelkie doniesienia me- utlenioną. dialne związane z sezonem ich aktywności oraz występowa- nia w środowisku wzbudzają ogromne zainteresowanie. Nie- Jak nie wyjmować kleszcza? stety, powszechna jest retoryka strachu, co powoduje zwięk- szenie obaw, a nie przyswojenie rzetelnych informacji. Poję- Bardzo rozpowszechnio- cie ,,kleszczofobii” coraz częściej pojawia się w rozmowach nym, aczkolwiek błędnym, ze specjalistami. Jest ona przyczyną unikania kontaktu przeświadczeniem jest pozy- z przyrodą, spacerów czy wycieczek. tywne działanie tłuszczu (olej, masło) na znajdującego się w skórze kleszcza. Żadne Fakty i mity o kleszczach tego typu substancje nie po- winny być używane, gdyż Kleszcze do życia potrzebu- nach, teraz spotyka się je na- mogą przynieść więcej szko- ją ludzkiej krwi? wet na obszarach położonych dy niż pożytku. Smarowanie 1500 m n.p.m. Najbardziej kleszcza masłem sprawia, że Niekoniecznie. Kleszcze lubią tereny przejściowe – wypuszcza on do skóry wię- potrzebują krwi, by z larwy pomiędzy różnymi typami cej wydzieliny, która może zmienić się w nimfę, a z niej roślinności, np. skraj lasu zawierać bakterie. Jeżeli w postać dorosłą. Potrzebują i łąki, polany czy brzegi ście- kleszcz tkwi głęboko i nie jej również, by samica mogła żek. Sporo ich w paprociach, możesz go wyjąć, lepiej od złożyć jaja. Te pasożyty ży- czarnym bzie i leszczynie. razu udać się do lekarza. wią się krwią kręgowców, ale Nie przepadają za słońcem, najchętniej zwierząt leśnych, lubią ciepło, ale nie gorąco Kleszcze są niebezpiecz- gryzoni, ptaków i wiewiórek, (powyżej 25°C) i wilgoć. ne – to fakt, którego podwa-

a krwią człowieka – tylko AUTOR żyć nie sposób. Nie każdy z braku lepszych źródeł poży- Kleszcze czają się na kleszcz zaraża, ale każda cho- wienia. Co ciekawe, zwykle drzewach? Na przednich odnóżach mają Kleszcze są aktywne tylko spada poniżej 4°C, zapadają roba odkleszczowa jest groź- wystarczy jedno żerowanie niezawodny „radar” (organ latem? w letarg: chowają się w ściół- na. w każdym stadium (chyba że Nie. Kleszcze wspinają wyczuwający zapachy, fero- ce i przesypiają niekorzystne Samica kleszcza potra� zostało ono przerwane, wte- się na 120-150 cm maksy- mony, ciepło, stężenie dwu- Nie. Ocieplenie klimatu, warunki. wypić 4 mililitry naszej krwi dy będą chciały je dokończyć malnie (wysokość grzbietu tlenku węgla), dlatego wyczu- zwłaszcza łagodne zimy, spo- Borelioza i kleszczowe za- – powiększy w tym czasie na tym samym żywicielu). potencjalnego żywiciela). wają o�arę z daleka. Kleszcze wodowało, że kleszczowy se- palenie mózgu są najczęściej swoją masę dwustukrotnie Polują aktywnie (zwłaszcza rozpoznają 40-50 zapachów, zon zaczyna się już w marcu rozpoznawalnymi chorobami i rozmiary sześciokrotnie. Kleszcze występują wyłącz- larwy) lub czekają na liściu, w tym amoniak i kwas masło- i trwa do listopada, z małą przenoszonymi przez klesz- Samce piją mniej, ich ciało nie w lasach? źdźble trawy i zahaczają się, wy występujący w pocie oraz przerwą na gorące miesiące cze pospolite w Polsce. Bore- nie jest na tyle rozciągliwe. gdy obok przechodzi upa- dwutlenek węgla zawarty letnie. Są dwa szczyty aktyw- lioza jest najczęstszą chorobą Pomimo tego, że strach Nie tylko. Wprawdzie trzony kręgowiec. Potra�ą w powietrzu wydychanym ności rocznej: maj-czerwiec przenoszoną przez kleszcze przed kleszczami ma swoje kleszcze lubią wilgotne lasy, skoczyć w stronę o�ary, choć przez potencjalną o�arę. Reagu- i wrzesień-październik. W na półkuli północnej. uzasadnienie, nie popadajmy zwłaszcza mieszane i liścia- raczej wyczekują (samice), aż ją na zmianę temperatury (gdy ciągu dnia szczyt porannej w akarofobię i spacerujmy, ste, ale są praktycznie wszę- ona otrze się o ich stanowi- o�ararzucacień)iwibracje.Ko- aktywności trwa od pierw- Jak wyciągnąć kleszcza? ale ,,z głową”. dzie, również w parkach i na sko, by w ułamku sekundy lor ubrań? Nieprawda, że ciem- szej rosy do południa, a wie- miejskich trawnikach. Kiedyś pazurkami odnóży zaczepić ne ubrania chronią przed klesz- czorny od godziny 16 do Uchwycić go pęsetą tuż występowały głównie na nizi- się o skórę, sierść, ubranie. czami (one są ślepe). zmroku. Gdy temperatura przy skórze i lekko obroto- Amelia Piegdoń

Ze wspomnień Witolda Mołodyńskiego „Czerwony Młyn” i jego okolice

Do stacji metra Pigalle doje- i powiedziałem, że tym ra- piery, coś do pisania, drugą chałem bez żadnych proble- zem będę szukał pracy. Zapy- kanapkę i wyruszyłem w kie- mów. Przy wyjściu panował tał mnie, czy mam pojęcie, runku metra. Chodniki były niewielki tłok. Na ulicy już od czego zacząć. Odparłem, puste, niektóre bistra rów- świeciły latarnie, oświetlony że nie, ale wiem, gdzie jest nież, jedynie ulicą przesuwał był także słynny „Czerwony kościół polski i Klub Komba- się sznur samochodów, Młyn”. Jedynie w oknach są- tanta. utrudniając mi dojście do siednich domów na piętrach – Do kościoła pójdziesz metra. było ciemno. Wyglądało na w niedzielę` – odpowiedział Na peronie odnalazłem to, że tam nikt nie mieszka mi – a do klubu – w sobotę świetlny plan paryskiego me- albo wszyscy o tej porze pra- na wieczór, jak będzie potań- tra i już wiedziałem, gdzie się cują. cówka. przesiąść i gdzie wysiąść. Po- Na chodniku przed „Mły- Dał mi adres Domu Ar- liczyłem sobie stacje, co było nem” panował tłok, widocz- chitekta przy ul. Cherche zupełnie niepotrzebne, bo nie wkrótce miał się zacząć Midi 100 i zaznaczył na moim w każdym wagonie nad spektakl. Na pewno jeszcze planie miasta, gdzie to jest. drzwiami była narysowana się nie zaczął, bo wiatrak się Reszty miałem się dowie- cała linia metra z zaznacze- nie kręcił. Warto by wejść dzieć na miejscu od moich niem połączeń. Ponadto na przynajmniej do holu i zoba- kolegów po fachu, którzy już peronach też podawali nazwy czyć a�sze reklamowe, czyli wczesnej zaczęli szukać pracy stacji i kierunku połączeń. co aktualnie idzie na scenie, w sekretariacie biura. To już Wystarczyło umieć czytać, ale jednak najpierw posze- było coś. Postanowiłem, że ale plan metra warto było dłem do „mojego” hotelu. Młyn z obracającym się wiatrakiem dam mu maskotkę Lajkonika mieć przy sobie. Trzeba było zarezerwować z krakowskich Sukiennic na Do numeru 100 na Cher- miejsce, zjeść kanapkę od takiej waluty tu nie wymie- Na zdjęciach można sobie W drodze powrotnej do pamiątkę. che Midi od metra był jesz- stryjostwa i dopiero potem niali. W holu – obszernym było popatrzeć, jak wygląda- hotelu nadłożyłem drogi, ob- Rano zjadłem podwójne cze spory kawałek. Przed wyjść do „Młyna” i w pustym i dostępnym – wisiały całe ją, ale cała przyjemność, to chodząc cały kwartał uli- śniadanie, co razem z nocle- wejściem wisiała duża tablica holu pooglądać reklamy. plejady występujących tu zobaczyć je na scenie, jak tań- czek przylegających do placu giem wyniosło mnie 5 fran- informacyjna stowarzysze- Przed wejściem był kan- piękności. Najwięcej było ta- czą i śpiewają. Przed kasą po- Pigalle, aby zapoznać się z ich ków, żebym się mógł obyć nia, wchodząc do budynku, tor, zwany tu „change”. Na kich przystrojonych w ptasie dane były ceny biletów, na „geogra�ą”. bez obiadu i wypiłem dwie poczułem, że wreszcie dotar- tablicy daremnie szukałem, pióra, udekorowane �gi i po- które jeszcze tym razem nie W hotelu zastałem kie- bolki „chocolat”. Do chleba- łem do jakiejś wyspy pełnej po ile są nasze złotówki, ale dobnie skąpe biustonosze. mogłem sobie pozwolić. rownika, przywitałem się ka włożyłem potrzebne pa- niewiadomych i tajemnic. 16 HISTORIA 31 marca 2017 r.

Szymona Jakubowskiego gawêdy o przesz³oœci Nielegalna kaplica, baligrodzki czo³g i œmieræ milicjanta

Wydarzenia jakie miały miejsce latem 1975 roku w biesz- czadzkich Nowosiółkach omal nie doprowadziły do zbrojnego konfliktu między władzą a miejscowym społeczeństwem. Doszło tu do niezwykłego splotu okoliczności, wśród których mamy ludzką determinację, upór lokalnych notabli, przypad- kową tragedię, wreszcie niemal komedię omyłek. Mogło skończyć się bardzo źle...

Mieszkańcy Zahoczewia i Nowo- niarzy i złodziei […]”. Pogrzeb mi- siółek przez dłuższy czas starali się licjanta – pierwszy całkowicie o legalne zezwolenie na budowę ka- świecki w para�i – odbył się 2 sierp- plicy. Czasy były jednak takie, że nia. Jak pisały “Nowiny”: „[…] po- “ludowa władza” niechętnie patrzy- grzeb przekształcił się w powszech- ła na powstawanie nowych budowli ną manifestację uczuć, był potwier- sakralnych, utrudniając takie inicja- dzeniem faktu, że społeczeństwo tej tywy, jak tylko mogła. Początkowo ziemi wysoko sobie ceni trud i wysi- miejscowi myśleli o rozbudowie łek, najwyższą o�arę Zmarłego, przydrożnej kapliczki pw. św. Piotra który w obronie bezpieczeństwa i Pawła, później jednak postawiono innych, ładu i porządku poświęcił nieco większą świątynię; jesienią swe młode życie”. 1974 roku zaczęły się prace po- rządkowe na miejscu zburzonej Nocna budowa cerkwi grekokatolickiej w Zahocze- wiu i wypalanie cegieł w cegielni Śmierć nieprzejednanego wroga w Hoczwi. budowy zbiegła się – zupełnie nie- Lokalna władza zareagowała zamierzenie – z �nałem przygoto- uciążliwymi szykanami. Nagle na- wań do nielegalnego postawienia liczono para�i „zaległy” za lata po- świątyni. Zaledwie kilka godzin po przednie podatek obrotowy w wy- pogrzebie rozpoczęła się wcześniej sokości 59 tysięcy złotych (przy zaplanowana budowa. Jej inicjato- Polaków wierzących nie ma pełnej Przebieg wydarzeń najpełniej obserwatorzy, lampki gasły. Dzięki średniej pensji ok. 2500 złotych rzy liczyli się z ostrą reakcją władz. wolności. W Ameryce, Francji i pra- przedstawia zapis w miejscowej czujności, budowy nie zauważył mi- kwota znacząca), „zabezpieczono” Na wszelki wypadek przygotowano wie na całym świecie buduje się ko- księdze para�alnej: licjant z Baligrodu, który patrolował na poczet kary deski odłożone na więc projekt specjalnej odezwy do ścioły w dzień, my, niestety, pomimo – „Wieczorem, o zmroku grupa tę trasę o 23.00 (2 VIII) i 2.00 budowę kaplicy. Notable karali funkcjonariuszy MO, której treść pięknej konstytucji, musimy budo- ściśle wtajemniczonych rozpoczęła (3 VIII). Nic nie widział również również ludzi, którzy byli zaanga- świetnie ilustruje nastroje ludności: wać w nocy. Prosimy Was byście ściąganie elementów. Około 22.00 pracownik Urzędu Bezpieczeństwa żowani w projekt budowy, np. cofa- “„Drodzy Milicjanci. Jak Wam wia- w tej sytuacji postąpili zgodnie z wła- zaczęły nadciągać grupy ludzi. – Cieślak, który tamtędy przejeżdżał jąc pozwolenie na budowę prywat- domo staraliśmy się o pozwolenie snym sumieniem, jako uczciwi Pola- O północy było nas ponad 500 osób. o 2.00, a stały już krokwie i wieżycz- nej betoniarni. na budowę kościoła lub jedną cy. Wspomnijcie dziś swoje matki, Montaż rozpoczął się około 23.00. ka. Do 11.00 3 sierpnia 1975r. doko- z niszczejących cerkwi, ale nam od- które uczyły Was w dzieciństwie pa- Tempo było zadziwiające, budowa nywano poprawek i szklono okno. “Prędzej padnę, niż mówiono. Budujemy ten kościół cierza, wspomnijcie na Wszechmo- rosła w oczach. Noc była wyjątkowo Około 9.00 rano, w niedzielę z materiałów, które kupiliśmy za gącego Boga, który nas wszystkich ciemna i mglista. Oświetlenie stano- (3 VIII) przyjechała milicja z Leska, powstanie tu kościół” ciężko zapracowane pieniądze. Za będzie sądził po śmierci. Nie walcz- wiły kieszonkowe lampki elektrycz- a za nią z Baligrodu. UB – owiec Cie- okupacji nie miał wolności cały cie bracia z nami i nie walczcie z Bo- ne. Gdy ukazywały się w oddali świa- ślak wyszedł z samochodu (inni nie W pamięci miejscowych, jako nie- naród polski, dziś pewien procent giem. Pozdrawiamy Was serdecznie”. tła samochodów, zawiadamiali o tym wysiadali) i kazał ludziom zaprzestać przejednany wróg budowy świąty- pracy, ale go nie usłuchali. Straszył, ni, szczególnie nieprzyjemnie zapi- że przyjedzie milicja z Krosna i Rze- sał się mieszkający w Hoczwi, szowa, aby przepędzić ludzi, ale nikt funkcjonariusz Milicji Obywatel- więcej nie przyjechał. Od samego skiej z komisariatu w Baligrodzie, rana 3 sierpnia przyjeżdżali ludzie starszy sierżant Kazimierz Litera. z całej okolicy oraz turyści, przeży- Z wielką gorliwością przeciwdzia- wali tam wielką radość ze zwycię- łał lokalnej inicjatywie, śledził stwa wiary i ludzi. Następne dni były przygotowania miejscowych do czasem pilnowania kościoła przed budowy. Publicznie miał powie- rozbiórką i represjami Urzędu Bez- dzieć: “prędzej ja tu padnę, niż tu pieczeństwa. […] Władze postawiły powstanie kościół”. Te słowa oka- przy szosie znaki zakazu zatrzymy- zały się tragicznie prorocze. wania się, aby kościół nie nabierał W nocy 29 lipca 1975 roku rozgłosu przez turystów. Odcinek starszy sierżant Litera w trakcie po- objęty zakazem, to początek przy- ścigu za sprawcami włamania do siółka Pohulanka, od strony Hoczwi sklepu w Zahoczewiu został śmier- do Podskały koło Krajewskiego”. telnie pobity. Zmarł kilka godzin Następnego dnia, 3 sierpnia, później w szpitalu w Krakowie. o godzinie 11.00, w ledwie co posta- Bandytów szybko złapano. Jak po- wionej kaplicy odprawiona została dawały ówczesne „Nowiny” – or- pierwsza msza. Ale nie był to koniec gan Komitetu Wojewódzkiego Pol- emocji tego dnia. Wkrótce po okoli- skiej Zjednoczonej Partii Robotni- cy rozniosła się bowiem wieść, iż czej – schwytanie przestępców w kierunku wsi zmierza... czołg. było w dużej mierze zasługą miej- W rozgorączkowanych, chłopskich scowych: “Na uwagę zasługuje głowach pojawiła się pierwsza myśl: obywatelska postawa wielu miesz- “chcą zniszczyć kaplicę!”. Nerwy kańców Nowosiółek i Hoczwi, któ- brały górę, mało kto myślał racjonal- rzy współdziałali z funkcjonariu- nie, ludność zaczęła przygotowy- szami MO i przyczynili się do wać się do... siłowego oporu. Za- szybkiego ujęcia obu zbrod- Zdjęcia z następnego dnia po zbudowaniu kaplicy (z akt sądowych) czynało robić się groźnie. 31 marca 2017 r. HISTORIA 17

Czołg Z kalendarium Na baligrodzkim rynku stał wów- podkarpackiej historii czas – w charakterze pomnika – unikatowy lekki czołg T-70. Nie 31 marca – 6 kwietnia do końca jest pewne, czy maszyna była pozostałością po walkach z 1944 roku, czy była używana Urodzili się w walkach z UPA w latach 1945- -47. Niemniej jednak miał symbo- 1.04.1988 w Sanoku urodził się Łukasz Szczurek, utalentowany biathlo- lizować wdzięczność dla „wyzwo- nista, uczestnik olimpiad zimowych w 2010 i 2014 roku, złoty medalista licielskiej Armii Czerwonej”. Biathlonowych Mistrzostw Świata Juniorów Młodszych w biegu indywi- Ponieważ był to unikat, w połowie dualnym na dystansie 12,5 km we włoskim Martello w 2007 roku. lat 70. zainteresowała się nim po- znańska Wyższa Szkoła Wojsk 4.04.1887 w Sanoku urodził się Jan Świerzowicz. doktor �lozo�i, poloni- Pancernych, której szefostwo za- sta, nauczyciel, historyk i krytyk literatury, tłumacz, działacz społeczny. pragnęło, by baligrodzki czołg W okresie międzywojennym nauczyciel, m.in. w Wielkopolsce, areszto- wzbogacił zbiory funkcjonującego wany przez Niemców. Po uwolnieniu organizator tajnego nauczania przy uczelni Muzeum Broni Pan- w Sanoku, Strzyżowie i Rzeszowie. Po wyzwoleniu organizator i pierwszy cernej. dyrektor Gimnazjum im. Królowej Zo�i oraz Prywatnego Gimnazjum Zaczęły się negocjacje i targi, w Zagórzu. Represjonowany przez UB. Był właścicielem jednego z naj- gdyż władze Baligrodu nie chciały większych prywatnych księgozbiorów. się czołgu pozbyć. Poznaniacy za- Baligród – „turystyczne” wykorzystanie starego czołgu T-70: jako części try- częli więc kusić zamianą na... ma- buny honorowej - rozpoczęcie VIII Rajdu Przyjaźni 1961 (fot. arch. P�K) szynę T-34, grającą “Rudego” w bijącym rekordy popularności Przygotowania Bezpieczeństwa i Służba Bezpie- Zmarli serialu “Czterej pancerni i pies”. czeństwa w Bieszczadach. Struktura Lokalne władze ostatecznie zgo- do... bitwy – ludzie – działalność”.) znajdujemy 3.04.2011 w wieku 92 lat zmarł uro- dziły się, ale nie ze względu na odnaleziony przez Michała Organa dzony w Sanoku Marian Pankowski, wartość oferowanego im w ramach Miejscowi postanowili drogo sprze- list mieszkańców Nowosiółek, na- poeta, prozaik, krytyk literacki i tłu- wymiany czołgu. Miejscowi nota- dać swoją skórę. Twardzili biesz- pisany kilka dni po sierpniowej macz. Uczestnik kampanii wrześnio- ble zwietrzyli tu możliwość ubicia czadnicy, z których wielu pamiętało nocy: wej 1939, żołnierz konspiracji antyhi- dodatkowego interesu. W zamian jeszcze frontowe walki, zaczęli przy- „My, mieszkańcy wsi Nowosió- tlerowskiej, więzień obozów. Po woj- zażądali, by wojsko zbudowało gotowywać plan obrony. Grupa ko- łek i Zahoczewia z gminy Baligród, nie osiadł w Belgii, gdzie wykładał lite- m.in. chodniki wokół szkoły i ryn- biet miała położyć się przed świąty- wiemy o umiłowaniu i szczerym raturę polską. Pisał w języku polskim ku, boisko i ogrodzenie szkoły. nią i stanowić żywą zaporę dla czoł- szacunku również dla prostego i francuskim, tłumaczył poezję polską Były to czasy, gdy nader często żoł- gu, mężczyźni szykowali zaś różne- chłopa, dlatego z pełnym zaufaniem na francuski oraz wiersze francuskie nierzy służby zasadniczej wyko- go rodzaju środki palne wybuchowe, zwracamy się do Ciebie, pierwszy i niemieckie na polski. rzystywano do tego rodzaju prac. przygotowywali zasadzki, mające sekretarzu, w trudnej sprawie, która Poznaniacy przystali na warunki uniemożliwić lub chociaż opóźnić zaistniała między społeczeństwem 5.04.2007 zmarł Feliks Michał i w efekcie poborowi z wojsk pan- szturm. wymienionych wiosek i przedstawi- Stramik, ur. 20 listopada 1924 r. cernych realizowali zaszczytny Następnego dnia mogło być go- cielami władzy terenowej na tle w Sanoku, generał dywizji Wojska obowiązek obrony ojczyzny po- rąco. Saperzy i pancerniacy gotowi budowy kościoła rzym.-kat. w No- Polskiego, w latach 80. XX wieku przez prace budowlane w Baligro- byli do przeprawy, mieszkańcy zaś wosiółkach. Prosimy o wyznaczenie dowódca Wojsk Ochrony Pograni- dzie. do zbrojnej walki. I wtedy dopiero terminu i przyjęcie delegacji nasze- cza, tuż po wojnie organizator po- go społeczeństwa na osobistą roz- sterunku Milicji Obywatelskiej mowę w Warszawie, gdyż chcemy w Sanoku. W kwietniu 1991 r. od- poskarżyć się na to, jak traktowano szedł z zawodowej służby wojsko- nasze delegacje starające się o ze- wej i przeszedł na emeryturę. zwolenie na budowę kościoła, jak nie odpisywano na nasze pisma. Tu stwierdzamy szczerze: kościół wy- budowaliśmy bez zezwolenia. Jesz- Wydarzyło się cze teraz można to wszystko jakoś naprawić, ale nie ordynarnymi 31.03.1947 Prymas Polski mianował księdza Mikołaja Deńko wikariu- metodami policyjnymi, jakie wobec szem generalnym dla Kościoła Grekokatolickiego na teren Łemkowsz- nas stosują miejscowe władze. My czyzny. ze swej strony okażemy dobrą wolę, jeśli tylko ktoś zechce z nami 31.03.2008 zarejestrowane zostało stowarzyszenie Lokalna Grupa Dzia- rozmawiać. Mieszkańcy wymienio- łania “Dorzecze Wisłoka” skupiające gminy Besko, Zarszyn, Rymanów nych wsi pozdrawiają z szacunkiem i Bukowsko. tow. Edwarda Gierka”. I sekretarz Komitetu Centralne- 1.04.1931 rozporządzenie Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej go o�cjalnie na list mieszkańców potwierdziło rozszerzenie granic Sanoka i przyłączenie doń Posady Baligród – rynek i obecna wersja pomnika – czołg T-34, rok 2009 fotogra�ę nie zareagował, ale po swojemu za- Olchowskiej, dotychczas będącej samodzielną gminą. wykonał A. Wesół działały lokalne władze. Urząd Gmi- nu w Baligrodzie wymierzył Broni- 2.04.1947 we wsi Odrzechowa członkowie Ukraińskiej Powstańczej Wreszcie nadszedł �nał “Opera- ktoś wpadł na prosty, a genialny sławowi Urbanowi – właścicielowi Armii mordują 19-letniego Polaka. cji czołg”, maszynę koleją przetrans- pomysł. Podejść do wojskowych działki, na której stanął kościół – portowano do Zagórza. Tu jednak i zapytać się, o co tak naprawdę grzywnę za przeznaczenie działki 2.04.1991 weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów z grudnia po- wystąpiły nieprzewidziane kompli- chodzi. Rozmowy początkowo pod budowę – według planu dział- przedniego roku o utworzeniu gminy Besko. Weszły do niej wsie: Besko, kacje. Okazało się bowiem, że kon- były trudne, żołnierze po swojemu ka miała być rolą uprawną. Miał pła- Besko-Poręby i Mymoń, wydzielone z gminy Zarszyn. Nowo powstała wój (łącznie ważący ok. 50 ton) nie zasłaniali się tajemnicą wojskową, cić przez dwadzieścia lat po 7.200 gmina należała, do reformy administracyjnej, do województwa krośnień- ma szans na przejechanie przez wkrótce jednak lody przełamano. złotych rocznie. Sąd Rejonowy skiego. most, który mógł się zawalić pod ta- Gdy sprawa się wyjaśniła, opadły w Lesku skazał administratora para- kim ciężarem. Wojskowi zdecydo- bojowe nastroje, w ruch zaś za- �i Hoczew, w której leżą Nowosiół- 4.04.1946 oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii atakują i niszczą sze- wali więc, że maszyna, będąca jesz- miast butelek z benzyną poszły ki, ks. Jakubowskiego na 22 miesią- reg miejscowości: Bukowsko, Nowotaniec, Nagórzany, Dudyńce, Pielnię cze na “chodzie”, zostanie urucho- �aszki z miejscowymi “specjałami”, ce więzienia, wikariusza para�i ks. i Pobiedno. W Bukowsku spalonych zostaje około 500 domów, miejsco- miona i samodzielnie przeprawi się przypieczętowujące niespodzie- Brzuszka na 16 miesięcy więzienia wość już nigdy nie odzyska dawnego blasku, jeszcze w tym samym roku brodem przez San. Traf chciał, że wanie zrodzoną przyjaźń biesz- (oba wyroki w zawieszeniu). Do- straci prawa miejskie. przygotowania saperów do przepra- czadzkiej ludności z poznańskimi datkowo księży i innych świeckich wy zaobserwowali budowniczy żołnierzami. Urząd Gminy, kolegia i sądy, w kil- 6.04.1938 na podstawie zarządzenia wiceministra spraw wojskowych kaplicy. Kojarząc na swój sposób ku rozprawach ukarały grzywnami sformowano Sanocki Batalion Obrony Narodowej (Batalion ON fakty, uznali, że... władza szykuje się Reperkusje i kosztami sądowymi w łącznej „Sanok”) w składzie Podkarpackiej Brygady ON. W czasie kampanii do rozprawy z kaplicą. Takie myśle- wysokości: prawie 350.000 zł – naj- wrześniowej jednostka stanowiła cześć 3 Brygady Górskiej Strzelców. Jej nie miało pewne podstawy, gdyż W publikacji IPN: „Bieszczady niższa jednostkowa kara to ponad zadaniem było zamknięcie kierunku Ruska-Baligród-Lesko. 10 września z ust aparatczyków padały pogróżki w Polsce Ludowej 1944-1989”, 26.000, najwyższa opiewała na 1939 batalion został rozproszony pod Uhercami Mineralnymi. i zapowiedzi zniszczenia “stodoły”, Rzeszów 2009, w jednym z artyku- ponad 85.000. jak nazywano świątynię. łów (Piotr Chmielowiec, „Urząd sj (sj)

Artykuł został przygotowany w oparciu o tekst Andrzeja Wesoła i ilustracje zamieszczone w czasopiśmie “Podkarpacka Historia” nr. 5-6/2016. Fot. Andrzej Wesół, Archiwum Państwowe w Rzeszowie - oddział w Sanoku. Autor jest wydawcą i redaktorem naczelnym dwumiesięcznika „Podkarpacka Historia”, periodyku „Z dawnego Rzeszowa” oraz portalu www.podkarpackahistoria.pl. 18 OGŁOSZENIA 31 marca 2017 r.

LOKALE Posiadam do wynajęcia RÓŻNE  Antyki, starocie, rupie- Korepetycje INFORMATOR cie. Płace gotówką tel. NIERUCHOMOŚCI  Camping Zjawa w Po- 506-407-205 Matematyka w domu MEDYCZNY Sprzedam lańczyku, bar, keja, tel. ucznia, tel. 504-189-811 Sprzedam 793-973-250 Gabinet psychiatrycz- Drewno opałowe, pocię- Lokale do wynajęcia 42 PRACA Podziel się z drugim ny lek. Aleksandra Ma- 2 te, połupane, tel. 605-205- Mieszkanie 37 m IV p. m2 i 62 m2, wszystkie me- zur specjalista psychiatra, -640 ul. Sadowa, tel. 792-611- dia, Plac św. Michała 3, tel. Dam pracę Udostępnię (nieodpłat- ukończony kurs terapii Drewno opałowe, tel. -781 500-589-533 nie) osobny pokój – w za- psychodynamicznej CM 504-372-404 Pole 0,99 ha w tym 10 ar Lokal ok. 50 m2- centrum NEOBUS POLSKA z/s mian za drobną pomoc UJ w Krakowie. Przyjmu- Sprzedam tanio budę dla zalesione w Tyrawie Sol- miasta, tel. 607-642-500 w Niebylcu poszukuje kie- w domu, tel. 537-533-141 je w Sanoku ul. Pogod- psa, tel. 13-46-330-44 nej, 45,000 zł, tel. 13-46- Lokal biurowy, Sanok ul. rowców ‘’kat. D” Oddam maszynę dzie- na 1, poniedziałek 15.30 POŻYCZKI Ratalne ! -47-263 Jagiellońska 23 I p., po- Wymagania: wiarską ( do robienia swe- – 20.00. Przemyśl ul. Św. Szybko ! Dyskretnie ! Za- Działkę rekreacyjną wierzchnia ok. 42 m2, tel. - doświadczenie min. 2 trów ) jednopłytowa, tel. Jana 32, wtorek 15.30 – praszamy Biuro Plac Wol- w Płowcach, tel. 729-474- 692-039-146 lata 13-46-330-44 18.00, piątek 15.30 – ności 17, Rzeszów, tel. 17- -032 Pokój do wynajęcia tel. - karta kierowcy Poszukuję chętnej star- 18.00. Rejestracja telefo- -871-30-74, 666-3 93-804.  Działkę pod budowę 17 667-111-098 - dyspozycyjność szej samotnej kobiety lub niczna, wizyty domowe POŻYCZKI RATY ! ar w Tyrawie Solnej, 35,000 - wysoka kultura osobista ! starszego małżeństwa, tel. 602-733-424 . DYSKRETNIE ! TANIE ! zł, tel. 13-46-47-263 Poszukuję do wynajęcia Kontakt: dariusz.jalkow- które przyjmie mnie pod Zadzwoń 666-393-804. Sprzedam mieszkanie [email protected], tel. 881- swój dach, użyczy jedne- 2 POŻYCZKA NA PRO- na Posadzie 39m , I piętro, Szukam umeblowanej -065-146 go pokoju, wyżywienia STYCH ZASADACH. Za- dwa pokoje, atrakcyjna lo- kawalerki od maja, tel. 535- i dotrzymania towarzystwa DYŻURY dzwoń 666-393-804. kalizacja. CENA: 140,000 ( -545-717 Usługi i rodzinnego ciepła w za- W RADZIE POWIATU PILNIE POTRZEBNA III PIĘTRO POKÓJ NR 40 do negocjacji ), tel. 508- mian oferuję opłaty ra- POŻYCZKA – zadzwoń KWIECIEŃ 2017 -289-142 KARO ŻALUZJE, Role- chunków i dokładania się 17-871-30-74, 666-393- Sprzedam bardzo atrak- AUTO MOTO ty, Plisy 600-297-210 do codziennego budżetu . 7 IV (piątek) godz. 12–14 -804, przyjdź Plac Wolno- cyjne działki w Sanoczku, Kontakt : 13-46-402-21 Pan Waldemar Och w dobrej cenie, tel. 603- Kupię ści 17, Rzeszów. Przewodniczący Rady Powiatu -902-029 Kupię Kupię stare motory nie- 11 IV (wtorek) godz. 12–13 zależnie od stanu, tel. 795- Pan Andrzej Chrobak -934-654 Wiceprzewodniczący Rady Powiat Redakcja nie odpowiada CENTRUM DYSTRYBUCJI WODY JAVA 21 IV (piątek) godz. 12–14 za treść reklam i ogłoszeń. Firma Handlowa „HaBe Aqua” Pani Zofia Kordela-Borczyk Honorata Buczarska Wiceprzewodnicząca Rady Powiatu PROFIL 885-811-885 Lesko, ul. Piłsudskiego 56 Potrzebujesz Poniedziałek–Piątek 9:00–17:00 ; sobota 9.00–13.00 ogrodzenia, bramy, balustrady 28 IV (piątek) godz. 12–14 pieniędzy, wejdź: P.W. „Pro�l”, ul. Okulickiego 8 DOWÓZ DO SANOKA ORAZ NA TRASIE SANOK–LESKO Pan Damian Biskup www.daiglob.pl Firma powstała dzięki dotacji ze środków Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu tel. 605 269 836 Społecznego w ramach RPO WP na lata 2014-2020 oraz budżetu Państwa w ramach projektu: Członek Zarządu Powiatu (zakładka daiglob a-count) „Moja firma sukces Podkarpacia” – realizowanego przez Bieszczadzkie Forum Europejskie Pożyczki! Super oferta! Potrzebujesz gotówki – dzwoń! DYŻURY Pożyczki dla każdego, proste zasady, W RADZIE MIASTA Burmistrz Miasta Sanoka minimum formalności, dzwoń! 3 kwietnia 2017 r. (poniedziałek) pokój nr 67 tel. 666-393-804, 17-871-30-74 dyżur pełni przewodnicząca zawiadamia, że na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Urzę- Agnieszka du Miasta Sanoka http://bip.um.sanok.pl/ zamieszczono ogło- Kornecka-Mitadis szenie o przetargu nieograniczonym, licytacyjnym na dzierżawę Cyklinowanie – bezpyłowe, w godz. 16–17 lokalu użytkowego, położonego przy ul. Rynek 22 w Sanoku. układanie podłóg, lakierowanie, 6 kwietnia 2017r. (czwartek) pokój nr 8 Szczegółowe informacje na temat przetargu można uzyskać renowacje, w ofercie parkiet dyżur pełni radny Łukasz Radożycki w Wydziale Gospodarki Komunalnej i Lokalowej Urzędu Miasta tel. 506-356-210 w godz. 17–18 pod nr telefonu 13-46-52-878. !Bez BIK! !Bez BIK! Pożyczka na dowód! CENNIK REKLAM I OGŁOSZEŃ Również z zajęciami komorniczymi! Minimum formalności! 1. Ogłoszenia drobne (do 20 słów) liczone za każde słowo – cena jednego słowa 0,80 zł SANOK, ul. Jagiellońska 25, tel. 13-463-18-24 – druk wytłuszczony (za słowo) 1,20 zł 2. Reklamy (kolor) !Bez BIK! SPRAWDŹ NAS! – moduł podstawowy 16,81 cm2 (41 mm x 41 mm) 42 zł – �ligran 8 cm2 18 zł 2a. Reklamy na stronach niereklamowych – reklama na pierwszej stronie + 100% – reklama na stronie redakcyjnej + 50% 2b. Podziękowania/nekrologi/życzenia ogłoszenia standardowe: – moduł podstawowy 36 zł – powyżej trzech, 50% wartości ceny modułu podstawowego 3. Artykuł sponsorowany – wybór strony dowolny, oprócz pierwszej – tekst o powierzchni ¼ strony – 200,00 zł – tekst o powierzchni ½ strony – 420,00 zł „SZWAGIER – MEBLE” – tekst o powierzchni 1 strony – 800,00 zł 4. Inserty (wkładki reklamowe) od 0,15 zł do 0,25 zł/szt poleca meble – maksymalna wielkość insertu 260 mm x 375 mm na zamówienie klienta, 5. Boni�katy dla klientów (reklamy) pomiary i doradztwo gratis, Powyżej 6 emisji lub powierzchnia powyżej 14 modułów – FACHOWY MONTAŻ istnieje możliwość negocjacji cen Zapraszamy: 6. Baner na stronie internetowej (czas trwania 1 miesiąc) Nowosielce 313 – 260 x 120 px – 20,00 zł kom. 602 465 102 – 260 x 260 px – 40,00 zł – 260 x 380 px – 60,00 zł 31 marca 2017 r. ZDROWIE 19 Dni dawcy Ratowanie życia jest banalnie proste Białaczka nie patrzy na twój wiek, płeć, kolor włosów, oczu. Białaczka nie zagląda ci do torebki i nie sprawdza jej marki. Nie zagląda do paszportu i nie analizuje, z jakiego kraju Najczęściej zadawane pytania jesteś. Białaczka nie patrzy na nic i nie ma schematu jej wędrowania po świecie. Może tra�ć też do ciebie. Może, a nie musi. Kto może zostać dawcą? Gdzie odbywa się pobranie komórek macierzystych? Coraz częściej jedynym ra- Dawcą może zostać każdy ogólnie zdrowy tunkiem dla osób chorych na człowiek pomiędzy 18 a 55 rokiem życia, wa- Pobieranie powinno odbywać się tylko białaczkę jest przeszczep ko- żący nie mniej niż 50 kg i o wskaźniku masy w wyspecjalizowanej klinice, która prze- mórek macierzystych. Nie- ciała nie wyższym niż 40 BMI. szła odpowiednią procedurę certyfikacji. stety, wciąż o tym zabiegu Fundacja stara się, aby pobranie miało krążą mity. Nie wiadomo, Jak długo trwa rekonwalescencja po miejsce jak najbliżej miejsca zamieszkania skąd wziął się pogląd, że jest pobraniu szpiku kostnego? Dawcy, ale ostatecznie o tym, gdzie się od- to wkłucie w kręgosłup. będzie decyduje dostępność miejsc w kli- To nie jest prawda. Są Czas rekonwalescencji jest zróżnicowany. nikach pobrania. W sytuacji, gdy koniecz- dwie metody pobrania szpi- Niektórzy Dawcy wracają do formy już po ny jest dojazd do kliniki pobrania, Funda- ku. W 80% przypadków ko- upływie jednego lub dwóch dni, inni potrze- cja zajmuje się organizacją logistyczną. mórki macierzyste pobierane bują nieco więcej czasu, zwykle pięć dni. Troszczymy się o przejazd Dawcy z jego są z krwi obwodowej. Proce- Ubytek szpiku kostnego ulega całkowitej re- miejsca zamieszkania do kliniki oraz o za- dura ta stosowana jest w me- generacji już po upływie dwóch tygodni pewnienie miejsca w hotelu i pokrycie in- dycynie od 1988 roku. Szpik nych kosztów. Również transport szpiku pobierany jest z talerza kości Kto pokrywa koszty związane z oddaniem kostnego lub komórek macierzystych do biodrowej, a nie, jak się po- komórek macierzystych przez Dawcę? Pacjenta organizowany jest przez DKMS. wszechnie uważa, z rdzenia Dawcy przysługuje zwolnienie lekarskie Dawca nie ponosi przy tym absolutnie kręgowego. Zabieg wykony- płatne w 100% w czasie przygotowywania do żadnych kosztów. wany jest w znieczuleniu pobrania komórek macierzystych lub szpiku ogólnym przy użyciu specjal- kostnego oraz w trakcie samego pobrania. Czy Dawca może skontaktować się nej igły. Obydwie metody są Wszelkie dodatkowe koszty (np. podróży, z Pacjentem, któremu przeszczepiono bezpieczne dla dawców. hoteli) pokrywa Fundacja DKMS. Fundacja jego komórki macierzyste? By rozwiać wątpliwości, DKMS organizuje i aktywnie uczestniczy najlepiej porozmawiać z daw- w przygotowaniu Dawcy do oddania komó- Za pośrednictwem Fundacji DKMS każ- cą. rek macierzystych. dy Dawca może otrzymać informację na Regina Żołądź, sanoczan- temat procesu powrotu do zdrowia Bior- ka, szpik oddała w lutym Jak duże są szanse na zostanie faktycznym cy. Można również nawiązać z Pacjentem 2015 roku. Dawcą? pisemny kontakt. Jednak ze względu na ochronę danych osobowych, w okresie Kiedy się zarejestrowałaś Jak pokazują statystyki, w ciągu 10 lat od reje- pierwszych dwóch lat po przeszczepieniu

w bazie? ARCHIWUM PRYWATNE stracji, maksymalnie 5 na 100 zarejestrowanych musi być zachowana anonimowość Daw- Nie pamiętam dokładnie. osób zostaje Dawcą. Na zostanie Dawcą wcze- cy. Po upływie tego okresu może dojść do Trzy czy cztery lata wcze- Ocaliłaś życie kobiecie dzież akademicka zarejestro- śniej niż w przeciągu 10 lat, wyższe szanse mają bezpośredniego kontaktu i osobistego śniej. Pamiętam, że zobaczy- czterdziestosześcioletniej wała 89 014 potencjalnych osoby młode. 1% z nich zostaje faktycznym spotkania Dawcy i Biorcy. Jeśli tylko obie łam w telewizji reklamę z Kanady. Minęło już nieco dawców szpiku i komórek Dawcą w ciągu pierwszego roku od rejestracji. strony wyrażą chęć spotkania, Fundacja DKMS i pomyślałam sobie, ponad dwa lata od prze- macierzystych. Może się wy- pomoże takie spotkanie zorganizować. dlaczego nie? Skoro jestem szczepu; wiesz jak się czuje? dawać, że jest to bardzo duża Czy na czas zabiegu Dawca otrzymuje Jeżeli jednak Dawca albo Biorca żyją zdrową osobą, zarejestruję Tak. Wyzdrowiała. Najzwy- liczba, ale w dalszym ciągu zwolnienie lekarskie? w kraju, w którym przepisy prawa zobowiązu- się i to zrobiłam. Po rejestra- czajniej w świecie pokonała nie wszyscy pacjenci znajdu- Tak, Dawca otrzymuje zwolnienie lekarskie. ją do zachowania anonimowości (np. Belgia, cji zupełnie zapomniałam białaczkę. ją swojego bliźniaka gene- Kodeks pracy gwarantuje Dawcy komórek Francja, Włochy, Holandia, Szwajcaria, Nor- o tym. tycznego. Sanocka Państwo- macierzystych 100% wynagrodzenie za czas wegia, Słowenia, Hiszpania), możliwy jest je- Kiedy mija dwa lata od wa Szkoła Zawodowa im. jego nieobecności w pracy (związanej zarów- dynie kontakt listowny. W niektórych krajach Pamiętasz moment, w któ- przeszczepu, dawca może Jana Grodka również po raz no z badaniami wstępnymi, jak i pobraniem wykluczona jest jakakolwiek możliwość kon- rym dowiedziałaś się, że jest się spotkać z biorcą. Planu- kolejny będzie uczestniczyć komórek z krwi obwodowej bądź szpiku). taktu Dawcy i Biorcy. osoba, która potrzebuje jecie spotkanie. w tym projekcie. twojej pomocy? Noszę się z zamiarem napisa- Organizowanie wydarze- Tak! Zadzwonił telefon, po- nia do niej. Cały czas mam nia, jakim jest rejestracja po- patrzyłam na wyświetlacz, nu- łzy w oczach, kiedy o niej my- tencjalnych dawców szpiku, mer kierunkowy warszawski. ślę. jest to dla nas wyzwanie, tym Pomyślałam sobie, że to pew- bardziej, że jesteśmy studen- nie reklama jakiegoś banku Jesteś z siebie dumna? tami dopiero I roku na naszej czy garnków i odrzuciłam po- Nie. Jestem szczęśliwa, ale nie uczelni. Dziękujemy bardzo łączenie. Po kilku minutach dumna. Uważam, że zrobiłam za pomoc władzom uczelni, dostałam sms z Fundacji to, co powinnam. I już! wykładowcom i wolontariu- DKMS, z prośbą o pilny kon- szom. Czekamy teraz na reje- takt. Dostałam gęsiej skórki. Co powiedziałabyś osobom, strację i mamy nadzieję Oddzwoniłam i zostałam skie- które mają obawy przed re- na spore zainteresowanie. rowana na badanie krwi. jestracją? W końcu każdy z nas może Z jednej strony chciałam wszyst- Nie bójcie się! To naprawdę zostać czyimś bohaterem – kim mówić o tym, a z drugiej nie boli. Nie wymaga od nas zapraszają serdecznie: lider nie chciałam zapeszyć i czeka- większego poświęcenia. Na- projektu HELPER’S GENE- łam na wyniki badań. prawdę warto przemyśleć �TION Klaudia Dereniow- możliwość rejestracji i nie ska i współorganizator Mate- Badania potwierdziły to, że bać się zabiegu. usz Dudek. Dni Dawcy trwać jesteś zdrowa i wszczęto będą od 3 do 8 kwietnia przygotowania do „godzi- Osoby, które są niezareje- w godzinach 8.00–17.00 tak, ny zero”? strowane, a noszą się z takim aby każdy, kto chce, mógł Tak. 15 lutego 2015 roku po- zamiarem, studenci zaprasza- w dogodnym czasie przyjść jechałam do Krakowa i odda- ją do sanockiej uczelni na i się zarejestrować. Zachęca- łam szpik. Dni Dawcy. Rezultatem po- my do udziału w akcji. przednich Dni Dawców Szpi- Co pamiętasz z tego dnia? ku organizowanych na uczel- Kiedy już wychodziłam z kli- niach wyższych jest szansa na Edyta Wilk niki, pomyślałam sobie, że to życie dana 341* osobom, po- tylko tyle! To naprawdę nic trzebującym przeszczepienia. * poprzednie edycje pro- Harmonogram rejstracji w Państwowej Wyższej Szkole im. Jana Grodka w Sanoku wielkiego! Parę godzin w fo- Aż tylu młodych ludzi, spo- jektu nosiły nazwy: „Fundacja telu, sympatyczny personel śród zarejestrowanych przez Adres: Data: Godziny: DKMS szuka studenckich ul. Mickiewicza 21 Budynek D sala 001 3.04.2017 9.00-17.00 medyczny i kilka godzin od- Studenckich Liderów, stało ambasadorów”, „Akcja Fun- poczynku od codzienności. się już Dawcami Faktyczny- ul. Mickiewicza 21 Budynek B sala 210 4.04.2017 9.00-17.00 dacji DKMS – Dwa Wymazy ul. Mickiewicza 21 hol główny budynku A 5.04.2017 9.00-17.00 Ratowanie życia odbywa się mi, czyli oddało komórki ma- i Do Bazy”, „Projekt studenc- w ciszy i spokoju. To jest tak cierzyste dla ratowania in- ul. Mickiewicza 21 Budynek F sala 107 6.04.2017 9.00-17.00 ki PowiedzAAAaaa” 8.04.2017 9.00-17.00 banalnie proste, tak niewiele nych. Przez 4 lata** w ramach ** dane na styczeń 2017 trzeba, by kogoś uratować! projektu studenckiego mło- ul. Reymonta 6 Hol główny budynku C 7.04.2017 9.00-17.00 ŁYŻWIARSTWO SZYBKIE

20 SPORT 31 marca 2017 r. SIATKÓWKA VIII Plebiscyt Podkarpackiego Trójmiasta I liga Nasi wysoko! Sezon zakończony na 5. miejscu! Aż trzech przedstawicieli TSV znalazło się wśród laure- atów VIII Plebiscytu na Najpopularniejszych Sportowców i Trenerów Podkarpackiego Trójmiasta – Jasła, Krosna W fazie zasadniczej oba me- TSV SANOK – AGH KRAKÓW 3:1 (19, -20, 18, 21) i Sanoka w 2016 roku. Wśród szkoleniowców 2. miejsce cze siatkarze AGH wygrali zajął Krzysztof Frączek, w czołowej dziesiątce zawodni- po tie-breakach, ale potem TSV: Rusin, Łaba, Oroń, Wierzbicki, Przystaś, Kusior i Głód (libero) oraz Zmarz, Gąsior, ków na 2. pozycji Tomasz Kusior, 4. Paweł Rusin. Naszym role się odwróciły. Pojedynek Jurkojć i Dembiec (libero). kolejnym reprezentantem był łyżwiarz Piotr Michalski pod Wawelem także zakoń- z Górnika, któremu przypadła 3. lokata. czył się w pięciu setach, jed- Po zwycięstwie 3:2 w Krakowie drużyna TSV miała komfortową sytuację przed rewan- nak już zwycięstwem TSV, żem, mogąc pozwolić sobie nawet na analogiczną porażkę, pod warunkiem wygrania Kibice głosowali nie tylko Roberta Ząbkiewicza, trene- które na własnym boisku nie „złotego seta”. Podopieczni Krzysztofa Frączka postanowili jednak załatwić sprawę na kuponach drukowanych ra piłkarzy Ekoballu Stali dało rywalom szans. Pod szybciej, zapewniając sobie prawo gry o 5. miejsce. przez miesiąc w Nowym Sanok. koniec sezonu nasz zespół Podkarpaciu (główny orga- Potem przyszedł czas na osiągnął szczyt formy! nizator konkursu), Obiekty- „Złotą Dziesiątkę” zawodni- Początek był bardzo wie Jasielskim i Tygodniku ków. Zgromadzona w SDK wyrównany, do stanu 14:14 Sanockim, ale także – a może publiczność długo czekała na grano punkt za punkt. Obie przede wszystkim; cóż, znak naszych reprezentantów, drużyny dopiero się rozkręca- czasów... – za pomocą więc wraz z prezentacją każ- ły, psując dużo zagrywek. wysyłanych sms-ów. Finały dego kolejnego miejsca sta- W końcu sanoczanie wzmoc- plebiscytu na przemian wało się jasne, że zajmą wy- nili blok, a po dwóch z rzędu odbywają się w wymienio- sokie lokaty. Ostatecznie „czapach” Tomasza Kusiora nych miastach, tym razem okazało się, że lepszy był zrobiło się 21:16. Dobrze roz- impreza już po raz trzeci – jak tylko krośnieński koszykarz grywał Paweł Przystaś, wybra- przed sześcioma i trzema laty Dariusz Oczkowicz, wygry- ny zawodnikiem meczu. Prze- – zorganizowana została wając plebiscyt już po raz waga została jeszcze powięk- w Sanockim Domu Kultury. czwarty. Kolejne medalowe szona, a pierwszą odsłonę za- Całość rozpoczęła się od lokaty zajęli Kusior i Michal- kończył atak Romana Oronia. prezentacji czołowej trójki ski, a tuż za podium uplaso- Po zmianie stron grano trenerów. Najpierw na scenę wał się Rusin. zrywami. Krakowianie rozpo- weszli dwaj szkoleniowcy Na zakończenie �nału częli od prowadzenia 3:0 męskich drużyn siatkarskich, w SDK była moc gratulacji (dwa punkty Jana Fornala), bo 3. miejsce zajął Jakub dla laureatów, przemówienia za moment był remis, a potem Heimroth, prowadzący zaproszonych gości i nie- znowu odjazd gości, aż do sta- II-ligowe Karpaty Krosno, odzowna sesja zdjęciowa. nu 11:19. Momentami nie do a 2. Krzysztof Frączek z TSV. Nie zabrakło także części zatrzymania był Arkadiusz Zwycięzcą okazał się Michał artystycznej – kilka piosenek Żakieta, skuteczny w polu Baran, opiekun koszykarzy zaśpiewał Mateusz Mijal, zagrywki i na siatce. Siatkarze TOMASZ SOWA KKK MOSiR-u Miasto Szkła zdobywający coraz większą TSV przebudzili się w koń- Po wyborze na zawodnika meczu Paweł Przystaś otrzymał tradycyjne „gratulacje” od kolegów Krosno. Dodajmy, że na popularność wokalista z Jasła cówce, szybko odrabiając stra- 12. pozycji sklasy�kowano (wywiad na str. 8). ty. Mocno punktował kapitan Czwarta partia okazała Damian WIERZBICKI, skrzydłowy TSV: Patryk Łaba, po którego kolej- się ostatnią, bo TSV poszło – Końcówka sezonu była w naszym wykona- nym ataku strata zmalała do za ciosem. Do pewnego mo- niu bardzo udana, zaczęliśmy grać lepiej. Sam 3 punktów (19:22). Mimo mentu sanoczanie budowali też czuję wzrost formy. Kluczem do zwycię- wszystko AGH nie dało wy- przewagę, były m.in. dwa asy stwa była dziś dobra zagrywka i kończenie

drzeć sobie zwycięstwa. serwisowe Oronia oraz waż- TOMASZ SOWA akcji z pierwszego tempa. W trzecim secie nasi za- ne punkty Rusina i Wierzbic- wodnicy przeszli do ofensy- kiego. Przy stanie 18:12 wy- Andrzej KUBACKI, trener AGH: wy. Po wyrównanym począt- dawało się, że gospodarze – W sezonie zasadniczym dwa razy wygrali- ku przewaga zaczęła rosnąć. pewnie zmierzają po zwycię- śmy po bardzo zaciętych meczach, jednak Coraz lepiej grał Damian stwo, ale po ataku Grzegorza w dalszej części rywalizacji rywale okazali się Wierzbicki, a gdy po punkcie Surmy serwisami zaczął stra- lepsi. Dzisiaj kluczowe znaczenie dla losów

Pawła Rusina zrobiło się szyć Żakieta i drużyna AGH TOMASZ SOWA rywalizacji miał serwis. 20:11, kibice mogli być już doprowadziła do stanu kon- niemal pewni, że ich drużyna taktowego. Zaraz jednak role To już pewne – pojedynkiem z AGH siatkarze TSV zakoń- nie przegra dwumeczu w re- się odwróciły, bo po drugiej czyli sezon. W dwumeczu o 5. miejsce mieli zmierzyć się gulaminowym czasie. Wpraw- stronie boiska na zagrywce z SKS Hajnówka, ale rywale wystąpili z o�cjalnym pismem, dzie w końcówce przyjezdni świetną robotę wykonał Łaba by nie rozgrywać tych spotkań. Nasz klub przystał na tę wzmocnili blok, ale wystar- i było 22:17. Ta przewaga propozycję. W takim układzie utrzymana została tabela po czyło to jedynie do nieznacz- wystarczyła, by zwycięsko fazie zasadniczej, a więc sanoczanie zakończyli sezon na nego zmniejszenia strat. zakończyć spotkanie. 5. miejscu. Jak na beniaminka to znakomity wynik.

Podkarpackie ligi młodzików Młodziczki TOMASZ SOWA SANOCZAN� PBS BANK SANOK – W pierwszej czwórce znalazło się aż trzech naszych zawodników. UKS MOSiR JASŁO 2:0 (17, 16) Od lewej Paweł Rusin i Tomasz Kusior, z prawej Piotr Michalski Dwie wygrane Sanoczanki SANOCZAN� PBS BANK SANOK – �RPATY MOSiR KROSNO 2:0 (23, 22) NAJPOPULARNIEJSI SPORTOWCY: Tydzień po dwóch zwycięstwach chłopców i jednym dziew- Mecz z MOSiR-em drużyna Ryszarda Karaczkowskiego 1. Dariusz Oczkowicz (koszykówka, MOSiR Krosno) – 5273 pkt, cząt role się odwróciły. Zawodniczki Sanoczanki pokonały zagrała bardzo dobrze, od początku do końca kontrolując 2. Tomasz Kusior (siatkówka, TSV Sanok) – 4873, u siebie MOSiR Jasło i Karpaty Krosno. Siatkarze TSV przebieg boiskowych wydarzeń. Być może łatwe zwycięstwo 3. Piotr Michalski (łyżwiarstwo, Górnik Sanok) – 4709, pojechali do Rzeszowa na wojewódzki �nał,notującwygra- nieco rozkojarzyło nasze dziewczęta, bo do pojedynku z Kar- 4. Paweł Rusin (siatkówka, TSV Sanok) – 4604, ną z Karpatami i porażkę z miejscowym AKS-em. patami przystąpiły bez właściwej koncentracji. Było za dużo 5. Magdalena Jurczyk (siatkówka, Karpaty Krosno) – 4559, prostych błędów. Ostatecznie pierwszego seta Sanoczanka 6. Tomasz Dziobek (piłka nożna, Czarni 1910 Jasło) – 4401, wygrała na przewagi, by w drugim zaprezentować efektowny 7. Aleksandra Mikołajewska (siatkówka, Karpaty Krosno) – 4354, pościg. Pełna mobilizacja wszystkich zawodniczek sprawiła, 8. Katarzyna Marcisz (siatkówka, MOSiR Jasło) – 4325, że udało się wyciągnąć wynik ze stanu 14:20. 9. Marcin Kuliga (lekkoatletyka, MOSiR Krosno) – 4291, 10. Michał Witkoś (siatkówka, Karpaty Krosno) – 4284, Młodzicy Pozostałe miejsca naszych reprezentantów: �RPATY KROSNO – 19. Piotr Krzanowski (piłka nożna, Ekoball Stal Sanok) – 1139, TSV TG SOKÓŁ SANOK 0:2 (-20, -22) 21. Konrad Kaczmarski (piłka nożna, Ekoball Stal Sanok) – 1127, AKS V LO RZESZÓW – 24. Arkadiusz Borczyk (Automobilklub Małopolski) – 1050, TSV TG SOKÓŁ SANOK 2:1 (13, -21, 8) 31. Tomasz Głód (siatkówka, TSV Sanok) – 949. Finałowy turniej w stolicy Podkarpacia zakończył woje- wódzkie zmagania. Podopieczni Macieja Wiśniowskiego NAJPOPULARNIEJSI TRENERZY: po pięknej walce pokonali do zera Karpaty, by następnie sen- 1. Michał Baran (koszykówka, MOSiR Krosno) – 1774, sacyjnie urwać seta faworyzowanym gospodarzom. Nasi siat- 2. Krzysztof Frączek (siatkówka, TSV Sanok) – 1547, karze wrócili do Sanoka ze srebrnymi medalami na szyjach. 3. Jakub Heimroth (siatkówka, Karpaty Krosno) – 1446. Oby był to dobry prognostyk przed wyjazdem do Kielc na jeden z ćwierć�nałów Mistrzostw Polski, który czeka drużynę Kolumnę opracował: BARTOSZ BŁAŻEWICZ

TOMASZ SOWA TSV już w nastepny weekend (7-9 kwietnia).

Kolumnę opracował: BARTOSZ BŁAŻEWICZ 31 marca 2017 r. SPORT – PIŁKA NOŻNA 21 Klasa okręgowa Turniej Zielony Koszyk Cup w Krośnie Zwycięstwo wiosenno-jesienne Podium w hali... Świetny występ drużyny Akademii Piłkarskiej z rocznika GÓRNIK STRACHOCINA – EKOBALL GEO-EKO STAL SANOK 1-3 (0-1) dość szybko zdobyli kontak- 2008, która w halowej rywalizacji kilkunastu klubów towego gola, gdy po centrze z Polski i Słowacji zajęła 3. miejsce. Najlepszym bramka- Bramki: Łuczka (64) – Kuzio (42), Sieradzki (56), Romerowicz (68). z prawego skrzydła efektow- rzem turnieju wybrany został Dawid Kogut. Ekoball Stal: Krzanowski – Pawiak, Śmietana, Florek (46. Hydzik), Kaczmarski – Wójcik nym szczupakiem popisał się (72. Kramarz), Jaklik, Gąsior, Sieradzki (78. S. Słysz), Romerowicz (78. Folta) – Kuzio (60. Borek). Bartosz Łuczka. Riposta była W grupie eliminacyjnej pod- Lublin, ale potem nasza dru- jednak błyskawiczna, bo po opieczni Mariusza Sumary żyna pokonała AP Jasło Planowe rozpoczęcie rundy wiosennej, czy raczej zakończenie jesiennej, bo przecież solowej akcji ładnym strza- mieli po dwa zwycięstwa i Orzełka Przeworsk, zapew- formalnie był to ostatni mecz pierwszej części sezonu. Rywale mogą sobie pluć w brodę, łem z narożnika pola karne- i remisy oraz jedną porażkę, niając sobie miejsce na naj- że nie chcieli rozegrać go jeszcze w ubiegłym roku, bo być może wówczas uniknęliby go wynik ustalił Dawid do dalszych zmagań przecho- niższym stopniu podium. porażki. A i tak trzeba mówić o najniższym wymiarze kary. Romerowicz, nota bene wy- dząc z zaliczonymi wynikami Aż 10 bramek zdobył Karol chowanek Górnika Stracho- meczów z Bardomedem Sokołowski, któremu tylko cina. Później do siatki tra�ł Krosno (1-1) i Partizanem jednego gola zabrakło do ko- jeszcze rezerwowy Mateusz Bardejov (1-2). Walka w de- rony króla strzelców. Za to Folta, tyle tylko, że z pozycji cydującej fazie turnieju roz- Dawid Kogut otrzymał tytuł spalonej, przynajmniej zda- poczęła się od przegranej najlepszego bramkarza. niem sędziego. W końcówce z bezkonkurencyjnym BKS miejscowi mogli zmniejszyć rozmiary porażki, ale Piotr Grupa eliminacyjna: 2-2 z Lech Poznań FA Rzeszów (Soko- Krzanowski popisał się dobrą łowski 2), 1-2 z Partizanem Bardejov (Siwiński), 4-1 z Szóstką interwencją. Jasło (Sokołowski 3, Rzemiński), 1-1 z Bardomedem Krosno Sanocka drużyna pewnie (Sokołowski), 4-1 z Beniaminkiem II Krosno (Sokołowski 2, sięgnęła po komplet punk- Siwiński 2). tów i to mimo absencji kon- Grupa �nałowa: 2-4 z BKS Lublin (Siwiński 2), 1-0 z AP Jasło tuzjowanych pomocników (Siwiński), 2-1 z Orzełkiem Przeworsk (Sokołowski 2). Kamila Adamiaka i Jakuba Ząbkiewicza. Pod ich nie- obecność w drugiej linii do- brze zagrał nominalny obroń- ca Patryk Wójcik, wychowa- nek Ekoballu, jednak dopiero teraz debiutujący w o�cjal- nym meczu seniorów. Naszym piłkarzom na pewno pomógł doping kibi- ców, którzy bardzo liczną grupą pojawili się na stadio-

TOMASZ SOWA nie w Strachocinie. Bartosz Sieradzki (po prawej) rozegrał bardzo dobre zawody, notując bramkę i asystę

Już w pierwszych minutach się otworzyć wynik. Po dale- W drugiej połowie sta- POZOSTAŁE WYNIKI: drużyna Ekoballu miała dwie kim strzale Bartosza Sieradz- lowcy postanowili pójść za okazje bramkowe, jednak kiego bramkarz Górnika spa- ciosem i na efekty nie trzeba Szarotka Uherce – Dawid Romerowicz uderzył rował piłkę na poprzeczkę, było zbyt długo czekać. Gol Przełom Besko 0-2 (0-1) za lekko (interwencja golki- dobitka Mateusza Kuzio była na 2-0 padł po rzucie wolnym Bramki: W. Kijowski (30), ARCH. AKADEMII PIŁKARSKIEJ pera rywali), a Michał Śmie- już formalnością. Za moment Dawida Gąsiora; odbitą K. Kijowski (60). Dawid Kogut wybrany został najlepszym bramkarzem turnieju tana – za wysoko. Potem nasz najlepszy snajper mógł futbolówkę Kuzio zgrał do z wyraźnej przewagi gości podwyższyć rezultat, ale po Sieradzkiego, a ten celnie Partyzant Targowiska – niewiele wynikało, na szczę- jego próbie futbolówka za- przymierzył tuż przy bliż- LKS Długie 3-1 (2-0) Międzynarodowy Turniej w Łańcucie ście tuż przed przerwą udało trzymała się na słupku. szym słupku. Gospodarze Bramka: Koczera (63). …i na orliku Ligi regionalne Znów 3. miejsce Akademii Piłkarskiej, tym razem w zma- ganiach rocznika 2004. Tytuł najlepszego obrońcy otrzy- Porażka i remis mał Kacper Sokołowski. III liga Dla akademików był to wychowankowie Jakuba Garbarnia Kraków – Cosmos Nowotaniec 3-1 (1-0) pierwszy w tym roku występ Gruszeckiego zaprezentowali Bramka: Maślejak (51). na świeżym powietrzu, bo niezłą formę, plasując się na zmagania toczyły się na orli- 3. pozycji. Organizatorzy IV liga ku. Pogoda dopisała, więc docenili świetną postawę Izolator Boguchwała – LKS Pisarowce 1-1 (1-0) wszyscy mogli poczuć klimat Kacpra Sokołowskiego, przy-

Bramka: Sobolak (48). TOMASZ SOWA piłkarskiej wiosny. Po długim znając mu tytuł najlepszego okresie halowych zmagań obrońcy turnieju. Podkarpackie ligi juniorów Beniaminek KIDS Liga Wyjazdy bez punktów, tylko jedna bramka Pierwsi i trzeci Po dobrej inauguracji wiosennych zmagań ekoballowcy Juniorzy starsi szybko wyhamowali, już w drugiej kolejce doznając pora- IZOLATOR BOGUCHWAŁA – EKOBALL SANOK Druga kolejka rozgrywek w Krośnie okazała się udana żek. Starsza drużyna minimalnie przegrała z Izolatorem 1-0 (0-0) dla ekip Akademii Piłkarskiej. Zwłaszcza w przypadku Boguchwała, a młodsza wyraźnie z DAP Dębica. Porażka po bardzo zaciętym pojedynku, w którym wynik drużyny z rocznika 2004, która objęła pozycję lidera. z powodzeniem mógł być na korzyść gości. Mieli kilka świet- Natomiast zespół dwa lata starszy zajął 3. miejsce. nych okazji bramkowych, a najlepszej nie wykorzystał Dawid Posadzki, marnując rzut karny w pierwszej połowie. Jak jesie- Trzynastolatkowie zaliczyli rozwiązaniem na dużo więk- nią – wówczas było 2-3 – rywale zwycięskiego gola zdobyli świetny występ, kończąc ry- szych rywali. Kilku chłopa- w końcówce meczu. W ostatnich minutach okazji do wyrów- walizację na 1. miejscu – bez ków w tym dniu „odpaliło”, nania nie wykorzystał Dominik Pielech. porażki i z zaledwie jednym wnosząc dużo do gry zespołu straconym golem. To zasługa – podkreślił trener Gruszecki. Juniorzy młodsi nie tylko dobrej gry w polu, Drużyna z rocznika 2006 DAP DĘBICA – EKOBALL SANOK ale i świetnej postawy bram- rozegrała aż dziewięć spo- 5-1 (5-0) karza Adriana Stodolaka. tkań, w sześciu z nich odno- Bramka: Osenkowski (72). – Szybkie i składne akcje sząc zwycięstwa. Podopiecz- Mecz o dwóch różnych połowach – pierwsza z kanonadą zakończone strzałami, konse- ni Wojciecha Koguta zajęli gospodarzy, druga dla Ekoballu. Duża w tym zasługa zmienni- kwentne wyprowadzanie piłki 3. miejsce. Najważniejsze, ków, którzy wnieśli sporo ożywienia do gry. Niestety, naszą od tyłu okazało się dobrym że forma idzie w górę. drużynę stać było tylko na zdobycie honorowej bramki,

ARCH. EKOBALLU której autorem okazał się Jakub Osenkowski, tra�ając ładnym Juniorzy starsi znów ulegli Izolatorowi po golu w końcówce meczu półwolejem po centrze Kacpra Przystasza. Kolumnę opracował: BARTOSZ BŁAŻEWICZ UNIHOKEJ HOKEJ

22 SPORT – HOKEJ 31 marca 2017 r. Wizyta prezesa PZHL Polska Hokej Liga Nadzieja na reaktywację Demkowicz z Polonią na podium! W pół�nale drużyna sanoc- Piękny sukces Tomasza Demkowicza, byłego zawodnika kiego szkoleniowca nie dała i trenera STS-u. Prowadzona przez niego Polonia Bytom Zgodnie z zapowiedzią do Sanoka przyjechał Dawid Chwałka, prezes Polskiego Związku rady GKS-owi Tychy, prze- wywalczyła brązowy medal, w pojedynkach o 3. miejsce Hokeja na Lodzie. Najpierw spotkał się z władzami miasta, a potem powiatu. Dyskutowa- grywając wszystkie cztery dwukrotnie pokonując Podhale Nowy Targ. no o szansach reaktywacji seniorskiej drużyny STS-u i planach ponownego utworzenia mecze, choć każdy nieznacz- klasy sportowej w II Liceum Ogólnokształcącym. nie. Bytomianie powetowali to sobie w spotkaniach o brąz. Na Podhalu było zwy- cięstwo 3-1, a przed własną publicznością 1-0 po do- grywce. Decydującą bramkę w 67. min zdobył Błażej Sala- mon. Dla Polonii to pierwsze od 2001 roku podium mi- strzostw kraju. – Rewanż z Podhalem okazał się bardzo ciężki. Obie drużyny murowały bramki. Mieliśmy sytuacje, ale można było przewidzieć, że jeden gol zdecyduje o wyniku. W końcu udało się skontro- wać i mamy brąz. W dogryw- ce udokumentowaliśmy lekką przewagę. To sukces wszyst- kich, którzy na to pracowali – miasta, klubu, zarządu,

zawodników i sztabu szko- ARCH. PRYWATNE leniowego – powiedział trener Tomasz Demkowicz (z lewej) poprowadził Polonię Bytom do

BARTOSZ BŁAŻEWICZ Demkowicz. pierwszego od kilkunastu lat medalu mistrzostw kraju Prezes Chwałka zadeklarował poparcie dla planów reaktywacji seniorskiej drużyny STS-u Podczas konferencji w Sali nym ośrodkiem na mapie pol- momencie głos zabrał bur- Turniej minihokeja w Dębicy Herbowej dziennikarze mieli skiego hokeja. Świadczyło mistrz Tadeusz Pióro, przypo- nadzieję w końcu usłyszeć ja- o tym choćby zainteresowa- minając zebranym, że w roku kieś konkrety odnośnie szans nie Turniejem Czterech Na- bieżącym Niedźwiadki otrzy- Pierwsze Niedźwiadki na 3. miejscu budowy nowego zespołu, tych rodów. Dlatego jest też szansa, mają dotację w wysokości jednak zabrakło. Okazuje się że jesienią w Arenie zagra 200 tys zł. – Takich środków Najmłodsze zespoły Niedźwiadków pokazały się z bardzo W fazie grupowej nasze dru- bowiem, że nadal nie wiado- pierwsza reprezentacja Polski na hokej młodzieżowy nigdy dobrej strony. Pierwszy wywalczył 3. pozycję, wcześniej żyny rozgrywały po 3 mecze, mo, jaki będzie kształt rozgry- – mówił prezes Chwałka, przy wcześniej nie było w budżecie nieznacznie przegrywając pół�nał z Podhalem Nowy kończone seriami rzutów wek ligowych w następnym okazji potwierdzając przeka- miasta – zaznaczył. Targ, a drugiemu przypadło 5. miejsce. karnych. Pierwsza odniosła sezonie. Przede wszystkim zaną niedawno informację, Później prezes Chwałka komplet zwycięstw, druga za- chodzi o to, czy utrzymany że do wymaganego budżetu pojawił się u starosty Romana notowała tylko remis z LHT zostanie podział na ekstrakla- na ekstraklasę w wysokości Koniecznego na spotkaniu Lublin i przyszło jej grać sę i I ligę, czy też wszystkie 2 mln zł wliczane mogą być z przedstawicielami władz o 5. miejsce. Zresztą z powo- drużyny tra�ą do jednej klasy wkłady miasta w utrzymanie powiatu, zorganizowanym zeniem, bo w decydujących rozgrywkowej, z ewentual- seniorskiego zespołu, jak z udziałem posła Piotra pojedynkach nasi chłopcy nym podziałem na grupy. choćby koszty użyczania Uruskiego. Mówiono głównie wysoko pokonali dwie ekipy – O systemie przyszłych lodu. o planach reaktywacji klasy miejscowego UKH. rozgrywek, a także udziale – Gdyby jednak nie udało hokejowej w II LO, która mia- Po wygraniu zmagań gru- w nich STS-u, zdecyduje ko- się odbudować seniorów, to łaby zostać uruchomiona już powych pierwszy zespół misja licencyjna. Decyzja po- większy nacisk będziemy w przyszłym roku szkolnym. Niedźwiadków w pół�nale winna być znana w kwietniu, chcieli położyć na waszą mło- Radny Damian Biskup przy- tra�ł na Podhale, ulegając mu najpóźniej początkiem maja. dzież. W Sanoku mógłby po- pomniał, że w czasie jej po- po bardzo zaciętej walce. Po- Osobiście zależy mi na reak- wstać jeden ze związkowych przedniego istnienia juniorzy rażkę sanoczanie powetowali tywacji waszej drużyny, bo ośrodków jej szkolenia – STS zdobywali złote medale sobie w pojedynku o brązo- Sanok zawsze był i jest waż- dodał sternik PZHL. W tym Mistrzostw Polski. wy medal, wysokim zwycię- stwem nad Cracovią. Najsku- teczniejszymi zawodnikami Turniej Żaków „Jarkop Hockey Cup” w Humennem ARCH. NIEDŹWIADKÓW naszej drużyny byli Alan Podczas turnieju w Dębicy zespoły Niedźwiadków pokazały Suchecki i Bartosz Pielech. dużo dobrego minihokeja – Udany turniej. Obie Triumf z kompletem dwucyfrówek! drużyny zaprezentowały Mecze grupowe: duże umiejętności i ogromną Rewelacyjny występ drużyny STS UKS Niedźwiadki Wystarczy powiedzieć, że Niedźwiadki I Sanok – Cracovia Kraków 4-2 (2:2) wolę walki. W bardzo wy- MOSiR, prowadzonej przez Michała Radwańskiego. wszystkie trzy potyczki nasz Niedźwiadki I Sanok – UKH Dębica Niebiescy 19-0 (5:1) równanym pół�nale z Pod- Zmagania rocznika 2004 jego zawodnicy zakończyli zespół wygrał w dwucyfro- Niedźwiadki I Sanok – UKH Dębica Żółci 13-0 (4:1) halem zabrakło trochę szczę- z kompletem wysokich zwycięstw, nie dając rywalom wych rozmiarach, strzelając Niedźwiadki II Sanok – UKH Dębica Czarni 2-12 (2:4) ścia. Należy podkreślić, że żadnych szans na nawiązanie walki. 10 bramek w meczu z Sabi- Niedźwiadki II Sanok – LTH Lublin 2-2 (2:0) był to turniej dla rocznika novem, 16 z Gelnicą i aż 20 Niedźwiadki II Sanok – Podhale Nowy Targ 2-11 (2:4) 2008, a w naszych drużynach z Humennem. Natomiast po Mecz o 5. miejsce: zagrało tylko siedmiu zawod- stronie strat były tylko 3 gole. Niedźwiadki II Sanok – UKH Dębica Niebiescy 11-0 ników w tym wieku. Reszta Stosunek bramek 46-3 nie Niedźwiadki II Sanok – UKH Dębica Żółci 3-1. to chłopcy młodsi, nawet wymaga żadnego komenta- Pół�nał : o trzy lata. Dlatego tym bar- rza. Największa w tym zasłu- Niedźwiadki II Sanok – Podhale Nowy Targ 5-7 dziej należą się im ogromne ga Krystiana Lisowskiego, Mecz o 3. miejsce: brawa – podkreślił trener który zdobył tytuł najlepiej Niedźwiadki II Sanok – Cracovia Kraków 7-1 Krzysztof Salamak. punktującego zawodnika tur- nieju. Rywale byli tylko tłem dla młodych sanoczan. Mistrzostwa Polski Młodzików Zwycięski zespół Niedź- wiadków zagrał w składzie: Jakub Futryk, Franciszek Gospodarze powalczą o medal w Arenie Źrebiec, Mateusz Piotrowski, Jan Mazur, Jakub Mazur, Mi- Dzisiaj zespół Krzysztofa rozgrywany w Arenie potrwa ŁKH Łódź i Unia Oświęcim. chał Starosciak, Krystian Li- Ząbkiewicza wyjechał do od wtorku do niedzieli. Obok Szczegółowy program impre- sowski, Karol Górniak, Aleks węgierskiego Debreczyna na drużyny STS UKS Niedź- zy na plakacie, który zamieś- Radwański, Oskar Tymcio, �nał Ligi Karpackiej, a po wiadki MOSiR Sanok o me- ciliśmy na facebooku TS. Paweł Pisula, Jakub Bąk, Ju- powrocie niemal z marszu dale walczyć będą również:

ARCH. NIEDŹWIADKÓW rozpocznie – jako gospodarz lian Ślusarz, Marcel Karnas, Sokoły Toruń, Podhale Nowy Kolumnę opracował: Drużyna Niedźwiadków dała w Humennem popis skutecznej Bartłomiej Koczera, Hubert – udział w Mistrzostwach Targ, Polonia Bytom, MOSM gry, w trzech meczach strzelając aż 46 bramek! Szarzyński i Karol Tymcio. Polski Młodzików. Turniej Tychy, Zagłębie Sosnowiec, BARTOSZ BŁAŻEWICZ 31 marca 2017 r. SPORT 23 UNIHOKEJ LEKKOATLETYKA Ekstraliga Blisko „życiówki” Weteran Marek Nowosielski w świetnej formie! Podczas XII PZU Półmaratonu Wilki porwane Warszawskiego zajął 2. w grupie wiekowej, rozgrywanej z udziałem ponad 200 zawod- ników. Niewiele zabrakło mu do rekordu życiowego. przez Wiatr halny Połówkę królewskiego dystansu sanoczanin pokonał w czasie 1:25.57, co w klasy�kacji ESANOK.PL WILKI SANOK – WIATR LUDŹMIERZ 3-8 (1-2, 0-4, 2-2) łącznej ponad 12 tysięcy uczestników wyścigu dało mu 456. pozycję. Natomiast w kategorii Bramki: Sujkowski 2 (41, 57), Brukwicki (8) – Pelczarski 3 (21, 27, 36), samobójcza (3), 60-69 lat przypadła mu 2. lokata. Szybszy – Jachimczyk (5), Słowakiewicz (25), Szal (54), Jachymiak (60). o równe półtorej minuty – okazał się jedynie Esanok.pl Wilki: Kopeć, Kamil Kocur – Leś, Rudy, Struzik, D. Popek, P. Sokołowski, Sołowski, Waldemar Brodacki z Chemika Noxy Puławy. Sujkowski, Nazarkiewicz, Brukwicki, Bomba. – Jestem bardzo zadowolony z tego startu. Tylko 15 sekund zabrakło mi do rekordu Dwa tygodnie po wyjazdowej porażce Wilki chciały wziąć rewanż przed własną publicz- życiowego, który ustanowiłem już dwa lata nością, ale rywale znów okazali się lepsi. I to wyraźnie. Jeżeli w Nowym Targu, gdzie temu. Jeżeli ominą mnie problemy ze zdro- gościnnie rozegrano pierwszy mecz, Wiatr wiał za mocno, to w zagórskim gimnazjum wiem, to wysoką formę powinienem utrzy- miał już siłę halnego. mać do Orlen Maratonu Warszawskiego,

który rozgrywany będzie za trzy tygodnie – ARCH. PRYWATNE powiedział Nowosielski. Marek Nowosielski (po lewej) zajął 2. miejsce

TENIS STOŁOWY Zwycięstwo po zaciętej walce SKT G3 SANOK – PKS ISKRA BLIZNE 10:8 Punkty: Łącki 3, Gratkowski 3, Bednarczyk 2, Wronowski 1, Nowak 1.

Przedostatni mecz sezonu i zwycięstwo po bardzo zacię- słowo należało do gospoda- tej walce, na dodatek mimo absencji najskuteczniejszego rzy. Decydujące pojedynki ostatnio Piotra Pytlowanego. Udanie zastąpił go Adrian wygrali Marian Nowak i An- Gratkowski, po dłuższej przerwie wracający do składu. drzej Bednarczyk. Ten drugi zwyciężył w pięciu setach, W pierwszej serii gier poje- korzyść pingpongistów SKT, ostatniego kończąc wynikiem dynczych nasza drużyna obję- którzy dwupunktową przewa- 11:9. Bohaterami pojedynku ła prowadzenie, goście wy- gę utrzymali też po trzecim. byli jednak przede wszystkim równali po deblach. Drugi W końcówce Iskra zdołała Gratkowski i Mateusz Łącki – rzut singli znów wyszedł na wyrównać na 8:8, ale ostatnie po 3 zdobyte punkty. TOMASZ SOWA Wilki przegrały z Wiatrem i sezon zakończą meczem o 7. miejsce STRZELECTWO Spotkanie rozpoczęło się fa- kwencja bramek. Najpierw podaniu Macieja Struzika, talnie – najpierw gol samo- trzy szybkie ciosy, potem a potem Jakuba Sołowskiego, Mierzyli z karabinków i pistoletów bójczy, potem tra�ł Samuel jeszcze poprawka. Hat-tricka gdy gospodarze grali w prze- Jachimczyk i już w 5. min go- ustrzelił Karol Pelczarski, wadze. Wiatr zawsze miał Podczas Wielobojowych Zawodów „Kro- ście prowadzili 2-0. Na szczę- którego pierwsze dwa tra�e- jednak ripostę, a bramki zdo- kus 2017”, które rozegrano w Brzozowie, ście dość szybko kontakto- nia przedzielił gol Jakuba byli Jakub Szal i w ostatniej pierwsze trzy miejsca zajęły drużyny wego gola zdobył Maciej Słowakiewicza. Przy wyniku minucie Szymon Jachymiak. Galicji Sanok. indywidualnie najlepszy Brukwicki, tra�ając z podania 1-6 pojedynek był praktycz- okazał się jednak Paweł Stefański (na zdję- Jakuba Sujkowskiego i to nie rozstrzygnięty. Na zakończenie debiutanc- ciu) z Sagi�ariusa Sanok. mimo gry naszego zespołu W ostatniej odsłonie kiego sezonu Wilki zagrają w osłabieniu liczebnym. „Wataha” przynajmniej po- jeden mecz o 7. miejsce Wymienione kluby były organizatorami Druga tercja okazała się walczyła o to, by nie przegrać z drużyną UKS Multi 75 zawodów na brzozowskiej strzelnicy sporto- kopią tej z pierwszego meczu jeszcze wyżej. Dwa razy Killers Kraków. Pojedynek wej, podczas których rywalizacja toczyła się – znów 4-0 dla rywali, do piłeczkę w siatce umieścił już jutro w hali PWSZ, w czterech konkurencjach. W zmaganiach tego niemal identyczna se- Sujkowski – najpierw po początek o godz. 17. uczestniczyło blisko 20 zawodników, którzy strzelali z karabinka sportowego (tarcza w odległości 50 metrów) i dwóch różnych Miejska liga podstawówek pistoletów (25 m). W klasy�kacji drużyno- wej najlepsze okazały się zespoły Galicji, zajmując całe podium. Natomiast indywidu- Lider z kompletem punktów alnie zwyciężył Stefański (Sagi�arius), wy- przedzając Bogusława Połdiaka i Sebastiana Drugi turniej rozegrano w Szkole Podstawowej nr 3. Tym razem obrońcy tytułu Stabryłę (obaj z Galicji). Na zakończenie Jak na inaugurację zwycięstwo odniosła „czwórka” przed zakończyli zmagania z kom- imprezy prezentowana była broń kolekcjo-

„jedynką”, na 3. miejscu tym razem „szóstka”. Królem pletem punktów, większość ARCH. PRYWATNE nerska i czarnoprochowa. strzelców został Marcel Karnas z SP4. meczów wygrywając w oka- załych rozmiarach. Nic zatem dziwnego, że Karnas zdobył WĘDKARSTWO PŁYWANIE aż 12 bramek, większość po skutecznych dobitkach. Sklasy�kowana na 2. miejscu Falstart muszkarzy Liga na basenie drużyna SP1 odniosła trzy zwycięstwa, a 3. SP6 – dwa. Tydzień po spinningistach walkę o Grand Prix Okręgu Po zawodach w Ustrzykach Krośnieńskiego rozpoczęli muszkarze. Pierwsze zawody Dolnych, Brzozowie, Krośnie Turniej w SP3: nie były jednak udane dla reprezentantów naszych kół. i Strzyżowie zmagania ligi południowo-podkarpackiej SP3 – SP4 4-6, SP6 – SP1 0-5, Zmagania na krośnieńskim się w czołowej dziesiątce – w końcu zawitają do Sanoka. SP3 – SP2 2-0, SP6 – SP4 1-10, zbiorniku „Balaton” tradycyj- 4. Tomasz Osenkowski z Za- Piąte zawody cyklu już w so- SP1 – SP2 3-0, SP6 – SP3 4-1, nie rozegrano w sześciu krót- górza, a 5. Jan Krokos z sa- botę rozegrane zostaną na SP4 – SP2 5-0, SP1 – SP3 2-1, kich turach. Dominowali nockiej „jedynki”. Natomiast basenie MOSiR-u. Oczywi- SP2 – SP6 3-4, SP4 – SP1 5-1. muszkarze z Jasła (zwyciężył wśród juniorów 3. i ostatnie ście na starcie nie zabraknie Wacław Borowiec), dla któ- miejsce zajął Patryk Rycyk podopiecznych trenera Cze- rych nasi zawodnicy byli (koło nr 1). Miejmy nadzieję, sława Babiarza. Rozgrzewka

ARCH. PRYWATNE Kolumnę opracował: tylko tłem. Dość powiedzieć, że w kolejnych zawodach od godziny 9, początek Marcel Karnas został królem strzelców turnieju w SP3 BARTOSZ BŁAŻEWICZ że zaledwie dwóch znalazło będzie lepiej. wyścigów o 10. 24 BĘDZIE SIĘ DZIAŁO 31 marca 2017 r. SDK KLUB GÓRNIKA MOSIR Kino Koncert wielkopostny Wrotki

PIĘKNA I BESTIA 2D/3D �PELA POLONICA Pierwszy raz w Sanoku Miejski Ośrodek Produkcja: USA 2017. Gatunek: fantasy, mu- 9 kwietnia 2017 godz.18.00 Sportu i Rekreacji zaprasza wszystkich sical, romans. sala tańca SDK bezpłatne wejściówki do chętnych, na letnią kontynuację zajęć z łyż- odebrania w SDK wiarstwa �gurowego w hali Arena Sanok – 31.03.2017 godz. 15.00 3D / 17.30 3D tym razem na wrotkach. 1.04.2017 godz. 15.00 3D / 17.30 3D 2.04.2017 godz. 15.00 2D / 17.30 2D 3.04.2017 godz. 15.00 3D / 17.30 3D XXII WYSTAWA WIELKANOCNA 4.04.2017 godz. 15.00 3D / 17.30 3D 5.04.2017 godz. 15.00 3D / 17.30 3D Wójt Gminy Sanok i Gminny Ośrodek Kultu- 6.04.2017 godz. 15.00 ry w Sanoku zapraszają na XXII WYSTAWĘ WIEL�NOCNĄ. DALIDA. S�ZANA NA MIŁOŚĆ Produkcja: Francja 2017. Gatunek: biogra- Sala Klubu GÓRNIK w Sanoku. Wystawa �czny, dramat, muzyczny. czynna codziennie do 4 kwietnia włącznie w godz. od 9.00 do 17.00 31.03.2017 godz. 20.00 01.04.2017 godz. 20.00 Zajęcia przeznaczone są dla miłośników łyż- 02.04.2017 godz. 20.00 INFORMACJA wiarstwa �gurowego i wrotkarstwa w miesią- 03.04.2017 godz. 20.00 cach maju i czerwcu (jeden lub dwa razy w ty- 04.04.2017 godz. 20.00 W związku z decyzją Ministra Obrony Naro- godniu). Warunkiem koniecznym uczestnictwa 05.04.2017 godz. 20.00 dowej w sprawie zorganizowania i przepro- w zajęciach jest posiadanie wrotek z klasycz- wadzenia cyklu szkoleń z kobietami – ochot- nym butem do jazdy �gurowej oraz podstawowa ZERWANY KŁOS niczkami spoza resortu obrony narodowej umiejętność jazdy na łyżwach lub wrotkach Produkcja: Polska 2017 Gatunek: Dramat, w zakresie walki wręcz, rusza I edycja ogól- (rolkach). Koszt godziny zajęć - 20 zł. Zajęcia Religijny nopolskich i bezpłatnych szkoleń kobiet prowadzić będzie instruktorka jazdy �gurowej 01.04.2017 godz. 13.00 z technik samoobrony. Szczegółowe informa- na łyżwach p. Julia Bernaś. 02.04.2017 godz. 13.00 cje dotyczące organizacji i możliwości uczest- Więcej informacji i zapisy pod numerem nictwa w szkoleniu znajdują się pod adresem: telefonu 13 46 59 123. Dla osób, które zadzwonią do redakcji www.mon.gov.pl/samoobrona-kobiet/ w piątek 31 marca o godz. 12.00 i odpo- wiedzą na pytania dotyczące bieżącego Osobą odpowiedzialną za kontakt został Ślizgawka numeru (na przykład, na której stronie wyznaczony kpt. Tomasz Kuzdro znajduje się...), przygotowaliśmy po jed- tel: 261-156-612 ŚLIZGAWKI ARENA SANOK nym podwójnym zaproszeniu na seans. 01.04.2017 (sobota) godz. 16:00 - 17:00 ślizgawka junior BWA godz. 18:00 - 19:00 02.04.2017 (niedziela) Pokaz filmów Science Fiction godz. 16:00 - 17:00 ślizgawka junior godz. 18:00 - 19:00 1. GE�ING FAT IN A HEALTHY WAY / reż. Kevork Asla- nyan / Bułgaria / 22’ W świecie, w którym praktycznie nie ma grawitacji, chu- INNE dzi ludzie odlatują w przestworza. Konstantyn, który bezsku- tecznie próbuje przytyć, jest skazany na wieczny pobyt Koncert w Jack’s House w mieszkaniu swojego ojca. Ale tylko do momentu, gdy za oknem pojawi się piękna stewardessa… W piątek 31.03.2017 na scenie Jack’s House 2. KEPLER X-47 / reż. Erin Li / USA / 13’ Music Pub wspólnie i w porozumieniu za- Historia kobiety, która staje się okazem w kosmicznym zoo. grają zespoły MoshMachine, Jack Crusher a jako support grał będzie INSIST. 3. KRYO / reż. Christoph Heimer / Niemcy / 30’ David postanawia zamrozić się wraz ze śmiertelnie chorą żoną Evelyn i zaczekać do momentu, gdy medycyna będzie w stanie jej pomóc. Po latach budzą się w tajemniczym ośrod- ku i szukają odpowiedzi na pytanie: czy można pokonać śmierć? Film prezentowany m.in. na festiwalu w Moskwie. 4. ERROR 108 / reż. Oxana Kosteniuk / Rosja / Młody mężczyzna zakochuje się w androidzie, którego kupił kilka lat wcześniej. Kiedy dziewczyna ma zostać „wyłą- czona” rozpoczyna walkę o zmianę tej decyzji. 5. HOUSE ARREST / reż. Ma�hias Sahli / Szwajcaria / 13’ Akcja posadź szyszkę. Posadź Skazanego na pół roku aresztu domowego Maxa pilnuje elektroniczna bransoleta o nazwie Percy, która pełni również Pokaz KineDok drzewo. funkcję osobistego asystenta. Początkowo wygodna pomoc Percy’ego okazuje się źródłem wielu problemów. Film wyróż- PA� NA WODZIE / reż. Robert Kirchhoff, Filip Remunda / Akcja ma na celu promować ideę rozwoju niony na festiwalu w Locarno. Czechy, Słowacja 2015 / 90 min. terenów zielonych dzięki upowszechnianiu zwyczaju sadzenia drzew w zwiazku z upa- Termin: 7.04 (piątek) W Europie Środkowo-Wschodniej rię i Rumunię, Węgry, Polskę i Nor- miętnianiem narodzin dziecka czy tez Godzina: 18.00 czasów komunistycznego reżimu mu- wegię. W ramach tego projektu nie- innych ważnych wydarzeń w życiu miesz- Miejsce: BWA Galeria Sanocka, ul. Rynek 14 zyka jazzowa była manifestem wolno- odpłatnie dla publiczności są pokazy- kańcow Sanoka. Wstęp: 5 PLN ści. Trębacz Laco Déczi, kontrabasista wane wybrane przez ekspertów Ogródek jordanowski przy ul. Langiewi- Ján Jankeje i saksofonista L’ubomír Ta- KineDok europejskie �lmy doku- cza – 31.03.2017 o godzinie 13.00. maškovič podzielili los wielu czecho- mentalne z wszystkich krajów part- słowackich artystów swego pokolenia nerskich. Głównym organizatorem Zapraszamy wszystkich mieszkańców i po sowieckiej inwazji w 1968 roku projektu KineDok jest Instytut Filmu Sanoka. opuścili kraj. Ponad 40 lat później Dokumentalnego z siedzibą w Pra- artyści postanawiają się spotkać, by dze, a koordynatorem w Polsce jest wreszcie zagrać razem. Trzy różne bio- Krakowska Fundacja Filmowa, orga- gra�e, cztery kraje i jedna wielka nizator jednego z najstarszych w Eu- KSIĘGARNIA AUTORSKA wspólna pasja składają się na ten za- ropie festiwali �lmowych – Krakow- bawny i melancholijny �lm. skiego Festiwalu Filmowego. Opisy Spotkanie dla czytelników KineDok to unikalny międzyna- �lmów i plan projekcji można znaleźć rodowy klub �lmowy oraz alterna- na stronie kinedok.net. Księgarnia Autorska zaprasza do uczestnic- tywna platforma dystrybucyjna sku- twa w spotkaniu autorskim Wojciecha Bono- piająca zarówno miłośników, jak wicza. Przewidziane są dyskusje o �lozo�i i twórców kina dokumentalnego, Zapraszamy: 01.04 (sobota) oraz wierze po góralsku i słuchanie wspo- zrzesza kilka krajów europejskich: godzina 17:30 mnień o ks. Józe�e Tischnerze. Czechy, Słowację, Chorwację, Bułga- wstęp wolny 6 kwietnia (w czwartek) o godz. 17.00 Księgarnia Autorska w Galerii Sanok. Kolumnę opracowała Edyta Wilk