RLedenblad van de oPartij van de Arbeid o• 6e jaargang • nummerd 3 • mei 2009 THEMA EUROPESE VERKIEZINGEN

Thijs Berman: ‘Europa is te veel markt en te weinig werknemer’

Frans Timmermans is getergd De kandidaten STEM lichten het DONDERDAG programma toe 4 JUNI

Thijs Berman, lijsttrekker voor de PvdA-Eurodelegatie

Sterk en sociaal

Rood_0309.indd 1 14-05-2009 09:55:26 Tekst Marcel Duyvestijn Foto Tessa Posthuma de Boer Hij legt een map op tafel met grafi e- de rode loper ken die allemaal een dalende lijn laten De rode loper wordt uitgerold voor PvdA’ers die normaal gesproken zien. Harmen Bos (43) is een PvdA’er achter de schermen werken. Meestal willen ze dat ook graag. Voor een die niet alleen maar roept, maar ook de cijfers erbij pakt. ‘Die crises houden ver- portret in Rood wordt deze keer een uitzondering gemaakt door Harmen band met elkaar. Economisch. Klimaat. Bos, secretaris van de Landelijke werkgroep Milieu en Energie (LME). Electoraal. Die moeten we samen oplos- sen en daar is leiderschap voor nodig.’

n 2007 werd hij lid. Omdat hij boos was. Boos over de makkelijke oplossingen. ‘Wat je ziet, is dat alle deskundigen achter elkaar aanliepen. En de politiek liep daar I weer achteraan. Een dissident geluid werd weggehoond. Mensen die al eerder consta- teerden dat we afstevenden op een crisis, hebben nu gelijk gekregen. En de vraag is of de nu genomen maatregelen geen averechts effect hebben. Economen en beleidsmakers blijven denken in oude referentiekaders: “De groei moet terugkeren, dan kunnen we weer verder.” Maar juist die groei is funest voor het klimaat.’ Zijn werkzaamheden als secretaris voor de Landelijke werkgroep Milieu en Energie nemen al gauw tien uur per week in beslag. ‘Het gaat ons om het vergaren van kennis. Wij willen de wetenschap met de politiek verbinden.’ Is er hoop? ‘Bij de PvdA zitten de juiste mensen. Vanouds zijn wij een partij die de werkelijkheid aan intelligentie bindt.’ Het woord coherent valt regelmatig. ‘Het is nu zaak om het sociale met het groene en duur- zame te koppelen.’ Bos haalt de woorden van Arnold Heertje aan: “Deze crisis is een zegen. Het is een omslag in het denken.” ‘We moeten meer denken in termen als kwaliteit. De afgelopen decen- nia was de economie verslaafd aan groei. ‘Deze crisis is een zegen’ Producten moesten steeds sneller vervangen worden. Dat gaat niet. De economie moet effi ciënter. Het hele systeem moet hervormd worden. Niet rücksichtslos, maar met beleid, anders gaat het ten koste van de mensen. Die moet je beschermen. En bij een slankere eco- nomie hoort een slankere, effi ciënte overheid. Verantwoordelijkheid nemen.’ Hij benadrukt zijn woorden door met een vlakke hand op tafel te slaan. Of hij zelf de politiek in gaat, weet hij nog niet. ‘Je kunt niet eeuwig aan de zijlijn staan. Dan moet je zelf ook iets doen. De urgentie is er. De verkokering en het kud- degedrag zijn problemen die om een oplos- sing smeken. Dus wat dat betreft…’

2 ROOD mei 2009

Rood_0309.indd 2 14-05-2009 10:07:04 inhoud 10 24 26 28

4 BRIEVEN 10 ACHTERGROND 24 ACTUEEL Met een cartoon van Peter Pontiac De toenemende bevoegdheden Staatssecretaris van Europese van het Europees Parlement Zaken, Frans Timmermans, is 5 DISCUSSIE getergd Reacties op de stelling: De 12 EUROPA overheid moet meer doen om Leden aan het woord 26 PLATFORM vrijwilligerswerk te stimuleren. De bonuscultuur. Is er wel wat 18 EUROPESE VERKIEZINGEN tegen te doen? 6 INTERVIEW De dertien kandidaten en het Thijs Berman: ‘Politiek cynisme is verkiezingsprogramma 28 PROFIEL voor mensen zonder fantasie.’ De missie van Euro- 23 OPINIE parlementariër Emine Bozkurt 9 VIJF VRAGEN AAN René Cuperus: de PvdA als Jan Marinus Wiersma, lid van het bemiddelaar Europees Parlement voor de PvdA

van de voorzitter Wat voor Europa wilt u?

Als geboren Maastrichtse ben ik een kind van Europa. die een andere koers voorstaat.taat. Hetzelfde ggeldteldt voovoorr Familie en vrienden woonden net zo vaak over de Europa. Het gaat op 4 juni oomm wat voor een EuropEuropaa grens in België en Duitsland als in eigen land. En als ú wilt! de cafés in Maastricht de deuren sloten, fi etsten wij De PvdA ziet Europa als eenn middel voor eeeenn de grens over naar waar de nacht nog net een paar sterker Nederland en een betereetere wereld. Europa kán uurtjes langer duurde. Kortom: in het Maastricht van Nederland helpen de oorzakenken van ddee crisis aan ttee mijn jeugd was Europa een realiteit van alledag. pakken door goed toezicht ttee regeregelenlen op bbonussenonussen en Het debat over Europa zoals dat nu gevoerd wordt, banken. Europa kán voor onzenze kinderen een gezond bekijk ik soms met enige verwondering. Het lijkt wel klimaat achterlaten en onzee belanbelangengen waarborwaarborgengen een multiple-choicevraag: Europa, voor of tegen. tegen die van China, Ruslandnd en ddee VereniVerenigdegde De SP en PVV zijn duidelijk tégen. De SP zegt dat Staten. En dat alles kán Europaropa zonzonderder ziczichh onnoonnodigdig 61,6 procent van de Nederlanders minder Brussel te bemoeien met ons onderwijs,rwijs, onze zorg en ononss wil. En Geert Wilders roept dat Europa 90 procent openbaar vervoer, zonder onzenze arbeidsvoorwaarden van zijn taken af moet stoten. D66 en de VVD zijn onder druk te zetten. daarentegen vóór. Zij vertellen ons dat als je als Dat vraagt echter om een stemtem die niet voor ooff Nederland geld wilt verdienen, je in Europa moet tegen Europa pleit. Dat vraagtagt om een stem ddieie een zijn. Want daar kunnen we munt slaan uit een realistische visie op Europa inhoudtinhoudt.. onbelemmerde vrije markt. Zeg ja tegen Europa is de Ik roep u allen op om samenen met ThiThijsjs Berman die slogan van D66. boodschap de komende tijdd te laten horen! Maar deze verkiezingen gaan niet om een keuze voor of tegen Europa. Dat is een valse tegenstelling. LilianneLilianne Ploumen Want wie het beleid van de gemeente afkeurt, wil de [email protected], www.lilianneploumen.pvda.nlww.lilianneploumen.pvda.nl gemeente ook niet afschaffen. Die stemt op een partij

meimei 20092009 ROODROOD 3

Rood_0309.indd 3 14-05-2009 14:18:12 brieven Heeft u Rood iets te melden? Cartoon Peter Pontiac Stuur uw brief naar: Partij van de Arbeid, Redactie Rood, postbus 1310, 1000 BH Amsterdam of mail naar: [email protected]. Schaf onschendbaarheid af (De redactie behoudt zich het recht voor brieven in te korten.) Tijdens de verkiezingen wordt heel Nederland overspoeld met fl yers waarin staat hoe goed die partij het gaat doen in de Tweede Kamer en als ze dan ook nog eens regeringsverantwoordelijk- mogen de door het volk gekozen leden alles zeg- verantwoording afl eggen aan het volk. Een heid krijgen, hoeven de mensen zich nergens gen wat ze willen, want ze zijn opeens onschend- goed voorbeeld van misbruik maken van zijn meer zorgen over te maken. Wij, de kiezers van baar geworden. De volksvertegenwoordigers onschendbaarheid is G.W van de PVV. Maar niet Nederland, gaan dus naar de stembus en geven maken geen onderdeel meer uit van het volk, alleen deze heer maakt er misbruik van, de rest een dergelijke fl yertekst het voordeel van de eeu- maar van honderdvijftig onschendbare leden. in feite ook. Schaf de onschendbaarheid gauw af wige twijfel. De partij komt in de Tweede Kamer Dat zou ik graag anders zien. Een Kamerlid is en laat die mensen weer de stem van het volk zijn en opeens is alles anders. In die Tweede Kamer gekozen door het volk en moet daarom ook en ook praten als en met het volk, want dankzij de man en vrouw van de straat zitten zij nu in de Tweede Kamer. Neem nou de kredietcrisis, drie partijen gaan om de tafel zitten en de rest zit er voor Jan met de korte naam bij. De grotere oppositie partijen zoals de SP, VVD en ook D66 hadden ook bij dat gesprek betrokken moeten worden, want het gaat om Nederland en de rest van de wereld, niet om de coalitiepartijen. Het CDA waait altijd met de sterkste wind mee evenals de ChristenUnie, dus blijft over de PvdA als reëel alternatief. Dat is en was veel te weinig om een zorgvuldig plan te smeden. Een goed plan voor de verhoging van de pen- sioen leeftijd naar 67 was om deze op 1 januari 2011 naar 66 jaar en op 1 januari 2013 naar 67 jaar te verhogen. Voor de zware beroepen wordt dan per bedrijfstak naar een aanvaardbare oplossing gezocht. En de hypotheekrente had afgeschaft Huur op maat, doelgroep op straat moeten worden voor bedragen van 600 duizend euro en hoger. Wil men bezuinigen dan moet men Dankzij de toetreding van de PvdA tot dit kabinet zouden huurders gevrijwaard blijven van geliberali- ook bezuinigen, maar niet van dat slap gedoe: we seerde huurprijzen. Huurders zouden verschoond blijven van meer markthuren. Sociale verhuurders willen wel maar kunnen niet. en beleidmakers hebben – met instemming van commerciële marktpartijen – een omweg bedacht: De PvdA is een eerlijke partij en moet dat ook Huur op Maat. blijven. De koepel van sociale verhuurders Aedes was niet blij met het verbod op liberale huurprijzen. Bij het Klaas van Eijbergen experiment Huur op Maat (HoM) zijn marktconforme – dus liberale – huren toch de norm. Bij HoM mag de verhuurder de prijs vragen die de gek ervoor geeft. De meerderheid van de woningen is tegen- Joint Strike Fighter woordig een koopwoning. Huurwoningen zijn een schaars goed. De prijs van schaars goed stijgt. Niet iedereen kan een marktconforme huurprijs betalen. Huurders met een laag inkomen hebben Mijn vraag (en die van vele anderen) is: ‘Waar huurtoeslag nodig om een sociale huurwoning betaalbaar te laten zijn. Veel van die huurders heb- hebben we de JFS nou voor nodig?’ Defensie is ben last van de kwaliteitskorting. De kwaliteitskorting stimuleert huurders om te verhuizen naar een bezig met verkenningen van de toekomst van de woning die minder kost dan ¤ 349. In die woning betaalt de minimumloner zelf ¤ 204 per maand aan krijgsmacht en verwacht eind 2010 met resulta- de huur. Voor duurdere huurwoningen moet de huurder steeds meer zelf betalen. Die zelf te betalen ten te komen. Dit product mag kritisch worden huurprijs loopt op, van ¤ 267 bij een huurprijs van ¤ 535 tot ¤ 399 in de duurste sociale huurwoning. bezien, want de boys willen nu eenmaal graag de Huurders met een laag inkomen krijgen bij HoM een inkomensafhankelijke korting op de markthuur. leukste toys. Het is aan te bevelen deze verken- Die korting zorgt niet voor huren van ¤ 349 of minder. HoM houdt geen rekening met de werkelijke ningen te laten uitvoeren door een minder bevoor- draagkracht van huurders met de laagste inkomens. oordeelde instantie en op de resultaten van dit Corporaties hebben de maatschappelijke taak om ook voor voldoende goede huurwoningen met een onafhankelijk onderzoek te wachten. Voorlopig zie prijs tot ¤ 349 te zorgen. Zo niet, dan maken ze duidelijk dat HoM alleen om hogere huurinkomsten ik namelijk geen enkele functie voor een geavan- gaat. Sociale verhuurders horen de lasten van betaalbaarheid op de koop toe te nemen en niet alleen ceerder toestel dan de YF-16; volgens beter inge- de winst van marktconforme huren op te strijken. wijden kan dat toestel nog minstens tien jaar mee. Als de corporaties de lasten van HoM niet op de koop toe nemen, dan maakt dat – na de voorbeel- Welke vijand maakt het voor ons noodzakelijk om den van bad governance bij Rochdale en meer recent Aedes – duidelijk dat er iets grondig mis is met over een beter toestel te beschikken? het maatschappelijk ondernemerschap in deze sector. Dan is het de hoogste tijd om te zorgen voor Ik kan leven met het resultaat van de laatste gereedschap, waarmee paal en perk gesteld kan worden aan onmaatschappelijk ondernemen. Anders onderhandelingen: niemand wil een kabinets- staat de doelgroep van beleid in de toekomst in de kou en op straat. crisis, maar echt blij ben ik er niet mee. John van der Pauw. PvdA-raadslid in Almere Bram van den Berg, Amstelveen

4 ROOD mei 2009

Rood_0309.indd 4 13-05-2009 18:09:25 Samenstelling Ottolien van Rossem Foto’s De Beeldredaktie PvdA discussie

Op www.pvda.nl reageerden bezoekers op de stelling: De overheid moet meer doen om vrijwilligerswerk te stimuleren.

Ineke van Est (Roermond), gerechtssecretaris bij de rechtbank Roermond en secretaris van de volleybalvereniging VC Oikos ‘Waardering door overheid’ ‘Vrijwilligerswerk is niet alleen nuttig voor de samenleving, maar ook heel goed voor de vrijwilliger. Ondanks dat ik het met werk en huishouden (pubers) heel druk heb, geniet ik van het vrijwilliger-zijn. Het is prettig en zinvol om als oudere (55) jongeren te kunnen helpen bij het bestuurslid- maatschap van een sportclub. Dus, ja de overheid dient het vrijwilligers- werk te ondersteunen, zeker in morele zin. In materiële zin zou het ook fi jn zijn, maar vooral waardering lijkt me goed.’

Evert Bouws (Bilthoven), gepensioneerd wetenschappelijk onderzoe- ker van het KNMI, is nu als vrijwilliger actief in verschillende organisaties ‘Goed verzekeren’ ‘De lokale overheid zou bijvoorbeeld kunnen zorgen voor aansprakelijk- heidsverzekeringen. Men vergeet wel eens dat vrijwilligerswerk werk is, in elk geval zo wordt beschouwd door verzekeraars. De schade die vrijwil- ligers oplopen of toebrengen aan derden, valt niet onder een particuliere WA-verzekering. De verminderde beschikbaarheid van vrijwilligers bij hoogconjunctuur kan het beste worden aangepakt door werkgevers aan te spreken op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid: zij moeten ruimte laten voor vrijwilligerswerk door hun personeel, en zo mogelijk ook facili- teren. Voor de landelijke overheid zie ik niet zo veel directe mogelijkheden. Afgezien dan van de maatschappelijke taak die politici hebben om te wer- ken aan bewustwording over dit soort belangrijke vraagstukken.’

Jan Beerenhout (Amsterdam) is ‘politiek incorrect ambtenaar en VZP-er (Vrijwilliger Zonder Personeel)’ ‘Kosten-batenanalyse’ ‘In 2001 (het Internationaal Jaar der Vrijwilliger) werden er onder de vlag van de VN over de ganse wereld vrijwilligers(werk)-bevorderende activiteiten ont- plooid. Als voorzitter van het Comité Amsterdam van het VN-Vrijwilligers jaar had ik te maken met 156 duizend Amsterdammers die minstens twee uur per week in achtduizend Amsterdamse organisaties als vrijwilliger werkten en de Amsterdamse samenleving meer dan ¤ 171.000.000,– per jaar bespaarden. Daarbij is het bedrag dat de gemeente aan de Vrijwilligerscentrale Amster- dam dan wel de deelraden besteden/beschikbaar stelden, een wel erg mager bedrag. Nu zou je als gemeente kunnen overwegen wat ruimhartiger met de fi nanciering van goed vrijwilligerswerk om te gaan. Op basis van enkele goede kosten-batenanalyses lijkt mij dat niet moeilijk (politiek) verkoopbaar.’ U Kijk voor meer reacties op www.pvda.nl > discussie mei 2009 ROOD 5

Rood_0309.indd 5 14-05-2009 10:11:03 interview

De politieke belangstelling was er al op jonge leeftijd. Toch duurde het tot halverwege zijn veertiger jaren voor hij de stap waagde. Naar het Europees Parlement. Nu, vijf jaar later, is Thijs Berman lijsttrekker voor de PvdA-Eurodelegatie. En voert hij, samen met z’n team en de andere kandidaten, campagne voor een sociaal, rechtvaardig en duurzaam Europa. Europa als gereedschapskist

eerlijk vindt Berman het om in de vanuit verontwaardiging. Over de wereld zoals dend noodhospitaal. Die nacht werd het stadje lente in Nederland te mogen zijn. Na die is. Omdat je graag wilt dat mensen de wereld door Armeniërs beschoten met mortieren. De een lange internationale carrière in de zien zoals jij die ziet. Je beschrijft de wereld om paniek en het leed waren onbeschrijfl ijk. Overal journalistiek was Nederland vaak ver mensen ertoe aan te zetten de dingen te doen die kwamen mensen vandaan. Gewonde, gillende Hweg. ‘Ik heb in die jaren van correspondentschap hem beter kunnen maken.’ mensen zochten hun weg naar het noodhospi- soms echt heimwee gehad. Vooral het felle lente- taal op het stationnetje. Ik stond in een van de licht en het frisse jonge groen aan de bomen heb Dat klinkt al heel politiek. ‘Ja. Dat is het ook. wagons naast een tafel waarop een achttienjarig ik gemist. Heel opvallend, zo zie je dat nergens Journalistiek is een wezenlijk onderdeel van meisje lag. Ze keek met grote ogen en ik sprak anders op de wereld. Het zal de combinatie van de democratie. Het verontwaardigd zijn klinkt wat met haar. Ze zag er ogenschijnlijk gaaf uit. licht en groen zijn. Het is in ieder geval uniek hoogdravend. Misschien zelfs pompeus. Maar Op een zeker moment zei de chirurg dat hij voor Nederland.’ zo heb ik het echt ervaren. En natuurlijk heb niets voor haar kon doen. “Die gaat eraan,” zei Thijs Berman solliciteerde ruim vijf jaar gele- ik ook gewonere dingen gedaan dan over de hij letterlijk. “Te veel inwendige bloedingen.” De den naar een plek op de lijst voor het Europees wereld schrijven. Bakkers en garagehouders vader van het meisje zei tegen me: “Dit moet je Parlement. ‘Gewoon op een advertentie die in de geïnterviewd, berichten geschreven over de prijs vertellen. Mensen moeten dit weten.” Ik moet krant stond.’ Berman kreeg een plek op de lijst van varkens en andere huis -, tuin - en keukenon- bekennen dat ik tot op dat moment had staan en zette een familietraditie voort. Zijn grootvader derwerpen. Allemaal leuk en allemaal leerzaam. trillen op mijn benen en vooral misselijk was van moeders zijde, Jonkheer Marinus van der Maar die verontwaardiging voelde ik het sterkst geweest. Toen de vader me vroeg het verhaal van Goes van Naters, was immers een van de eerste in mijn periode in Moskou en daarna tijdens het zijn dochter te vertellen, besloot ik aan het werk Europarlementariërs. ‘Nee, ik heb nooit met mijn maken van reportages in landen als Rwanda.’ te gaan. Ik pakte de microfoon en begon aan een grootvader over mijn sluimerende politieke ambi- reportage. Ik weet nog dat ik me toen afvroeg ties gesproken. Vermoedelijk was ik te bang voor Wat gebeurde daar precies? ‘Vanuit Moskou ver- waarom Europa niets deed. Waarom er über- afwijzende opmerkingen.’ sloeg ik de voormalige Sovjetunie. Van dat dra- haupt niets gebeurde.’ De politiek was een gewoon gespreksonderwerp matische experiment uit de twintigste eeuw heb aan tafel in Bermans jeugd. ‘Ik heb politiek als ik het einde meegemaakt. Op een aantal plekken En in Rwanda? ‘Daar maakte ik eind jaren negen- doel ook altijd heel aantrekkelijk gevonden.’ Toch was dat een zeer gewelddadig einde. Bijvoorbeeld tig met Leon Willems en Alison Des Forges koos hij voor een loopbaan in de journalistiek. in de Kaukasus. Je kon zien dat vanuit oprecht een documentaire. Alison was dé expert op het ‘De wens om zelf politiek actief te worden ont- idealisme een wangedrocht gecreëerd was. Dat gebied van Rwanda en de genocide van 1994. Zij stond na mijn correspondentschap in Moskou.’ uiteenvallen heb ik proberen te beschrijven. was onze gids. Dankzij haar heb ik met slacht- Ik heb er de beschieting van een Azerbaidjaans offers, daders en politici kunnen spreken. Het Wat deed u besluiten om een prachtige interna- stadje meegemaakt toen ik in 1991 een radio- onderwerp van onze documentaire, en wat we tionale carrière in de journalistiek te verruilen reportage maakte over de enclave Nagorno ook zelf probeerden te begrijpen, was de vraag voor het onzekere en weinig bejubelde vak van Karabach*. Ik mocht de nacht doorbrengen in hoe verzoening ooit mogelijk zou kunnen zijn. Europarlementariër? ‘Als journalist werkte ik een treinwagon die onderdeel was van een rij- We stonden bij het graf van een vriend van Alison

6 ROOD mei 2009

Rood_0309.indd 6 13-05-2009 18:09:30 Tekst Tessel Schouten Foto’s Tessa Posthuma de Boer

‘Het gevoel Europeaan te zijn kun je niet afdwingen’

liefdadigheid, dat bedoel ik niet. Daar moeten we absoluut niet naar terug. Maar het mogelijk maken van emancipatie en verheffi ng zijn nog steeds de klassieke taken van politici. Van sociaal- democratische politici in ieder geval.’

Welke onderwerpen hebben je grootste belang- stelling? ‘Sociale zekerheid is nationaal beleid. toen ik haar vroeg: “Begrijp je, als kenner van En dus solliciteerde ik. Wat bijzonder is aan Wat we in Europa kunnen doen, en wat ook het gebied en de mensen die er wonen, waarom Nederland, is onze volstrekt open bestuurscul- moet, is afspreken dat het sociale zekerheids- dit zich hier heeft afgespeeld?” Ze zei: “Nee. Er tuur. Ik ken geen enkel ander land waar politieke stelsel binnen de interne markt beschermd is een grens. Wat hier gebeurd is, is zo groot in partijen advertenties in kranten plaatsen om moet worden. Spreek je dat niet af, dan blaast omvang, dat het zich aan mijn begrip onttrekt. politici te werven. Dat is uniek. Ik ken Frankrijk de globalisering al die stelsels weg. Niet alleen Het ontstijgt ons rationele vermogen.” goed, ik heb veel te danken aan dat land, maar in Nederland, maar ook in andere landen in Dat gesprek was een van de meest bijzondere de bestuurscultuur is een ondoordringbare elite. Europa. Het Europa anno 2009 is te veel markt gesprekken uit mijn journalistieke loopbaan. Daar kom je niet zomaar tussen als buitenstaan- en te weinig van de werknemer. In Zweden heeft Daarna wist ik heel zeker dat ik de politiek in der. Zo’n advertentie zou niet worden toegestaan het ontbreken van een sociaal Europa geleid wilde. Ik had letterlijk de grens van de journalis- door de politieke elite.’ tot grote problemen. Baltische werknemers in tiek bereikt.’ Zweden werkten ver beneden de arbeidsvoor- Hoe was het om ineens aan de andere kant te waarden en de Europese rechter vond dat prima. Was u toen al lid van de PvdA? ‘Heimelijk. De staan? Om geïnterviewd te worden in plaats van Dat kán niet. Als we dat toestaan, hollen we ons meeste journalisten zijn partijloos. Terecht, maar zelf te interviewen? Om zelf mee te mogen beslis- systeem uit. Daar moet regelgeving voor komen. ik had natuurlijk iets met mijn grootvader. Tegen sen? ‘Ik vind het fantastisch. Het is geweldig Daarom wil ik de nieuwe periode in het Europees wie ik heel lang heb opgekeken. Die man had in eervol werk. Dienstbaar ook. Er wordt nogal neer- Parlement ingaan met een andere koers. Geen de Tweede Kamer gezeten! En in het Europees gekeken op politiek. Dat vind ik volstrekt onte- liberale koers meer, maar een Europa met een Parlement. Maar ook de familiegeschiedenis van recht. Het is een teken van cynisme. Vooral van sociale koers. Mijn voorstel aan de Europese mijn vader was in dat opzicht bepalend.’ mensen zonder fantasie. Die zijn vaak cynisch. Commissie is dan ook dat alle regels die zij Voor politici is het trouwens ook een dodelijke bedenkt, getoetst worden aan de sociale effecten En na verloop van tijd solliciteerde u naar de eigenschap. Want het is immers onze taak om die deze regels tot gevolg hebben. Zo kun je baan van PvdA-Europarlementariër. ‘Zo ging het. mensen de kans te geven nieuwe wegen in te direct meten wat het effect van bepaalde maat- Ik heb natuurlijk eerst met vrienden en collega’s slaan en te laten zien hoe ze dat kunnen doen. Je regelen op de sociale zekerheid is. Ik vind dat gesproken. Eigenlijk vonden mensen aan wie ik moet mensen perspectief laten zien. Dat is onze de nieuwe Europese Commissie zich hard moet het vertelde het logisch. Ik werd aangemoedigd. emancipatietaak. Geen paternalisme en geen maken voor zo’n toets. En als Eurodelegatie gaan

mei 2009 ROOD 7

Rood_0309.indd 7 14-05-2009 10:18:48 THIJS PRIVÉ

Ontroerd door: onverwachte zachtheid markt. Daarom wil ik een sociaal en rechtvaardig Trots op: lijsttrekkerschap Europa. De interne markt mag het niet meer Een hekel aan: lafheid allemaal gaan bepalen. Het duurzame aspect Drijfveer: gelijke kansen van Europa gaat hiermee samen. We gaan in de Favoriete boek: The Mouse and His Child komende vijf jaar investeren in schone energie. van Russell Hoban Dat is niet alleen goed voor het milieu. Het is Krant: Trouw tegelijkertijd dé uitweg uit de crisis.’ Favoriete moment: wakker worden PvdA’er: Bert Koenders Zou ‘Europa’ minder stoffi g worden en meer Vakantie: lang met vrienden aan tafel zitten gaan leven bij mensen als ze ook daadwerkelijk Mooiste plek in Nederland: het gevoel zouden hebben Europeaan te zijn? Schiermonnikoog ‘Zoiets kun je niet afdwingen. Dacht je dat men- Beste tv-programma: Sesamstraat sen zich aan het einde van de vijftiende eeuw al Slechtste tv-programma: nachtelijke Nederlander voelden? Dat denk ik niet. Voor mij reclames persoonlijk is het allemaal wat pragmatischer. Ik Sport: boogschieten voel me Nederlander met als missie een recht- Muziek: strijkkwartetten van Beethoven vaardiger Europa. Het Europa van Brussel, het Europees Parlement, is mijn gereedschapskist. Dat gevoel van met z’n allen Europeanen te zijn, kan ontstaan op termijn, maar in ieder geval niet we dat zeker doen. Het mag niet zo zijn dat er kleine ondernemers in arme landen. De gevol- omdat wij dat voorschrijven.’ binnen de interne markt wordt geconcurreerd op gen van klimaatverandering, de energiecrisis en sociale zekerheid. stijgende voedselprijzen zijn zo urgent. Daarom Hoe gaat de nieuwe PvdA-Eurodelegatie de crisis Mijn andere grote belangstelling is internationale wil ik dat Europa investeert in duurzaamheid te lijf? ‘De belangrijkste stappen zijn gezet door solidariteit. Europa kan een enorme rol spelen in Europa én in arme landen. Maar er is meer Bos, Brown, Sarkozy en hun collega’s. De Euro is daarin. Juist nu in tijden van de economische dat Europa kan doen, zoals het verstrekken van stabiel gebleven. Hadden we de euro niet gehad, crisis is het nodig om de hulp aan ontwikkelings- microkredieten aan boeren en kleine onderne- dan waren we nu een land als IJsland. Met de SP landen op peil te houden. Je kunt nu niet zeggen: mers, het verbeteren van de positie van vrouwen, als reisleider. Wat er als een speer op Europees “Wij hebben het moeilijk, dus we geven arme lan- het opzetten van gezondheidszorgverzekeringen niveau geregeld moet worden, is toezicht op den minder.” Dan zakken zij steeds verder weg en een sociaal stelsel in arme landen.’ alle Europese banken. Er zijn nu zo’n tachtig in de ellende en worden de verschillen tussen rijk toezichthouders en daar moet er één op centraal en arm in de wereld steeds groter. Zo bereik je U noemt sociaal, rechtvaardig en duurzaam vaak Europees niveau bijkomen. nooit een veilige wereld. Met Bert Koenders werk in een zin. Als opsomming. Hoe gaat duurzaam Het herstel moet niet langs de harde en liberale ik daarom graag en veel samen om in Europa samen met sociaal en rechtvaardig? ‘Het is een lijn georganiseerd worden, maar sociaal en duur- een goed en effectief beleid voor ontwikkelingssa- voorwaarde. Het móet duurzamer in Europa. Het zaam. Daarom is mijn opdracht voor deze cam- menwerking neer te zetten. Ik heb veel bewonde- pagne: iedereen, al onze leden en kiezers naar de ring voor het werk dat Bert verzet, hij houdt druk stembus. Om onze inzet, een Europees op de andere EU-landen om gedane beloftes na Parlement dat investeert in werkgelegenheid, dat te komen.’ ‘Ik ken geen enkel kiest voor kansen en gelijke rechten voor vrou- ander land waar wen en homo’s op een duurzaam continent, ook Is dat allemaal politiek haalbaar? ‘Het moet. echt mogelijk te maken.’ Het onderwerp interne markt raakt aan een politieke partijen vertrouwenskwestie. De interne markt is veel te * Confl ict Nagorno Karabach In het voorjaar van 1991 lang het domein van snelle jongens, bonussen advertenties in kranten werd in de Sovjet-Unie een referendum uitgeschreven en het grote geld geweest. Handige mensen over de vraag of de verschillende republieken een eenheid hebben hun slag kunnen slaan maar de meeste plaatsen om politici te zouden blijven. Diverse republieken, waaronder Armenië, gewone Europeanen hebben er geen weet van. werven’ boycotten dit referendum. Op 2 september 1991 ver- Weten niet dat het gaat om regelgeving waardoor klaarde Nagorno Karabach zich onafhankelijk. Hoewel het in 1991 niet meer direct de bedoeling van Nagorno zij zich beschermd moeten weten. Omdat we Karabach was om deel uit te gaan maken van Armenië dat niet goed geregeld hebben, die rechten van gaat over het leefklimaat van mensen, de toe- werd het gebied toch te hulp geschoten door de Armeense heel gewone mensen, hebben zo veel mensen komst van onze kinderen, het klimaat wereldwijd, strijdkrachten toen Azerbeidzjan zich fel verzette tegen de nee gestemd tijdens het referendum in 2005. maar ook over het herwinnen van het vertrouwen onafhankelijkheid van het gebied. De gevechten waren Dat moet gerepareerd worden. Mensen moeten van mensen. Europa staat nu onder druk van hevig mede doordat er wapens uit het Sovjetarsenaal voelen dat hun CAO belangrijker is dan de winst de economische crisis en een klimaatcrisis, en beschikbaar waren. van een snelle ondernemer uit een land buiten de daarnaast is er een duidelijk gebrek aan vertrou- EU. Gelijke lonen voor gelijke arbeid op dezelfde wen in Europa. Het is aan ons om aan te tonen werkplek. Dat is ons devies. dat Europa veel meer resultaat kan laten zien Voor ontwikkelingslanden is het een zaak van nu en om te zorgen dat het niet over mensen heen of nooit. Dat zag je bij de voedselcrisis waarvoor loopt. We moeten in Europa veel meer rekening ik één miljard binnensleepte voor boeren en houden met werknemers en minder met de

8 ROOD mei 2009

Rood_0309.indd 8 14-05-2009 10:22:49 JAN MARINUS WIERSMA (57) is sinds 1994 5 vragen aan… lid van het Europees Parlement voor de PvdA. De afgelopen vijf jaar was hij vice-voorzitter van de Tekst Anne Marie Zimmerman Foto Tessa Posthuma de Boer PES-fractie, woordvoerder voor de uitbreiding van de EU en actief betrokken bij de betrekkingen van de PES met de Balkan en Oost-Europa. Van 1987 tot 1999 was Wiersma internationaal secretaris van de PvdA. In juni stopt hij met zijn werkzaam- heden voor het Europees Parlement.

1 Typisch Jan Marinus Wiersma? ‘Bij de dingen die ik doe, richt ik me graag op de inhoud. In Europa wer- ken is niet gemakkelijk, dus dat kan soms heel gecompli- ceerd zijn. Ik houd het vol in de politiek door inhoudelijk te blijven en daar in te investeren. In het buitenland word ik soms als iets te kort door de bocht ervaren. Sommigen vinden dat leuk, omdat ze het diplomatieke gewauwel zat zijn en anderen vinden dat niet passend.’

2 Waar moet meer aandacht voor komen bin- nen de politiek? ‘Er moet meer aandacht komen voor de aansluiting tussen mensen en de politiek. Of dat nu op het gemeentehuis is, in Den Haag of in Europa. Omdat die aansluiting ontbreekt, komen serieuze par- tijen in het nauw en worden populistische stromingen steeds sterker. Populistische partijen hebben geen oplos- sing. Alleen serieuze partijen zijn in staat de ervaring en de kennis op te brengen om ook compromissen te sluiten in de politiek. Je kunt geen land besturen zonder compro- missen. Er zit een kloof tussen de burgers die zich niet vertegenwoordigd voelen, en de noodzaak van de politiek om via compromissen oplossingen te zoeken.’

3 Hoe beinvloedt de politiek uw privéleven? ‘De politiek heeft enorme consequenties voor mijn priveleven. Ik ben veel onderweg. Het werk gaat altijd voor. Ik ben nu eenmaal door de PvdA aangewezen als Europarlementariër en daar kun je niet zomaar van weg- lopen. Als Europarlementariër moet je stevig in je schoe- nen staan. Het is fysiek en emotioneel een zwaar leven. Je moet tegen een soort eenzaamheid kunnen.’

4 Waar heeft u slapeloze nachten van? ‘Ik maak me zorgen over jonge democratieën in Oost-Europa en in de nieuwe lidstaten. Deze landen zijn erg instabiel en worden nu getroffen door de economische crisis. Dat kan de stabiliteit in die landen in gevaar brengen. Als het bijvoorbeeld in de Oekraïne fout gaat, daar een crisis uitbreekt, dan heeft dat enorme effecten in de rest van Europa.’

5 Wat zijn uw ambities? ‘Ik vind mezelf nog te jong om rustig aan te gaan doen. De afgelopen jaren heb ik veel geleerd en de ervaringen die ik heb opgedaan, wil ik op verschillende manieren blijven gebruiken, voor doelen die in lijn liggen met de sociaaldemocratie. De ervaring en contacten die ik heb opgedaan in Europa kan ik bij- voorbeeld gebruiken bij een internationale stichting die zich met Roma problemen bezighoudt, waar ik voorzitter van ben.’

mei 2009 ROOD 9

Rood_0309.indd 9 14-05-2009 10:29:04 De geschiedenis van het Europees Parlement Tekst Marije Laffeber

Volgens de Politieke Barometer van 23 april weten zeven van de tien Nederlanders niet dat er in juni Europese verkiezingen zijn. Daarnaast lijkt het wel of we ons voorafgaand aan iedere verkiezing opnieuw afvragen hoe alles ook alweer in elkaar steekt en waarom het eigenlijk zo belangrijk is om te stemmen. Bij deze een opfrissertje. Europa: één grote familie?

e eerste rechtstreekse verkiezingen vonden plaats in 1979, werking. In datzelfde jaar werd ook de openingszitting van het Europees toen de Europese Unie (EU) (toen nog Europese Economi- Parlement gehouden in Straatsburg. De vertegenwoordigers werden door sche Gemeenschap) slechts negen lidstaten telde. Sinds de de nationale parlementen afgevaardigd. Het Parlement verving de Gemeen- toetreding van Bulgarije en Roemenië in 2007 telt de EU 27 schappelijke Vergadering van het EGKS. In de loop der jaren ontwikkelde het lidstaten en 461 miljoen inwoners. De EU telt dus veel meer zich tot het Europees Parlement zoals wij dat vandaag de dag kennen. Dzielen dan de Verenigde Staten, waar ‘slechts’ 293 miljoen mensen wonen. Tijdens de Europese Top in Parijs (1974) werd besloten om directe verkiezin- Het Europees Parlement (EP) is de enige Europese instelling die recht- gen uit te schrijven voor het Europees Parlement. Deze eerste rechtstreekse streeks door de burgers wordt gekozen. EP-verkiezingen werden gehouden in juni 1979 en vinden sindsdien eens in de vijf jaar plaats. VREEDZAME BETREKKINGEN Vlak na de Tweede Wereldoorlog werd de basis voor de EU gelegd. Op 9 BELANGRIJKSTE BEVOEGDHEDEN mei 1950 presenteerde de Fransman Robert Schumann het voorstel om De invloed en bevoegdheden van het Europees Parlement zijn sinds zijn een georganiseerd Europa tot stand te brengen, dat zou moeten leiden tot in stelling geleidelijk toegenomen. Had het bij zijn oprichting vooral een raad- het waarborgen van vreedzame betrekkingen tussen landen. In 1951 teken- gevende taak, inmiddels zijn de drie belangrijkste bevoegdheden: (mede) den zes landen het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap wetgevende bevoegdheid, begrotingsbevoegdheid en controle bevoegdheid. voor Kolen en Staal (EGKS), waarmee de productie van kolen en staal (de Meer dan de helft van de regels die in Nederland gelden, zijn afkomstig uit belangrijkste grondstoffen voor de wapenindustrie) onder gemeenschappe- Europa. Het EP kreeg in 1987 een aantal wetgevende bevoegdheden. Deze lijk gezag werd geplaatst. In 1957 werd de samenwerking uitgebreid door het werden in latere verdragen verder uitgebreid. Zo kreeg het EP na de inwer- Verdrag van Rome, dat de stichting inhield van de Europese Economische kingtreding van het Verdrag van Maastricht in 1993 medebeslissingsbevoegd- Gemeenschap (EEG) en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie heid op een groeiend aantal terreinen, ook wel codecisie genoemd. De Euro- (Euratom). Het EEG-verdrag had tot doel de instelling van een gemeen- pese Commissie (EC) neemt het initiatief voor Europese wetgeving. De EC schappelijke markt zonder onderlinge invoerrechten, en met vrij verkeer dient wetsvoorstellen in bij het Europees Parlement en de Raad van Ministers van goederen, personen, diensten en kapitaal. Dit verdrag trad in 1958 in (ook wel Raad van de Europese Unie genoemd), die vervolgens de besluiten

1950 1951 1957 1958 1974 19

1950 VVoorstelt FFransman RRobertb t SSchumannh GGemeenschaph voor KKolenl en SStaall ((EGKS)GKKS 19588 OOpeningszittingtti van hhett EEuropees voor het tot stand te brengen van een 1957 Verdrag van Rome, stichting EEG en Parlement in Straatsburg georganiseerd Europa Euratom 1974 Besluit tot directe verkiezingen voor het EP 1951 Verdrag tot oprichting van de Europese 1958 Verdrag van Rome treedt in werking 1979 Eerste directe verkiezingen EP

10 ROOD mei 2009

Rood_0309.indd 10 13-05-2009 18:09:47 achtergrond

gezamenlijk vaststellen. Ongeveer tweederde van alle Europese wetgeving vorig jaar akkoord met het nieuwe verdrag. Maar de Ierse bevolking wees komt op deze wijze tot stand. Wanneer het Verdrag van Lissabon in werking vorig jaar in een referendum juist het Verdrag van Lissabon af. Ierland heeft treedt, zal deze medebeslissingsbevoegdheid voor het Parlement zelfs nog toegezegd in het najaar van 2009 een tweede referendum te gaan houden. fl ink worden uitgebreid. Het Europees Parlement kan de EC overigens ook verzoeken om met wetgeving op een bepaald terrein te komen, maar heeft AMBITIES VAN DE PVDA offi cieel zelf geen recht van initiatief. Verbeteringen moeten in nieuwe verdragen vorm krijgen. De PvdA zal zich bijvoorbeeld inzetten om het initiatiefrecht voor het Europees Parlement BEGROTING hiervan onderdeel uit te laten maken. Ook willen we meer inspraak van de Ook de Europese begroting wordt gezamenlijk door het Europees Parle- Tweede Kamer en betere samenwerking op het gebied van klimaat en grens- ment en de Raad van Ministers aangenomen. Op het grootste deel van het overschrijdende problemen. Deze en andere ambities van de PvdA zijn te budget, de landbouwuitgaven (bijna de helft van de totale EU-uitgaven) vinden in het Europees Verkiezingsprogramma 2009 – 2014. heeft het Parlement slechts de bevoegdheid om wijzigingen voor te stellen. De afgelopen 5 jaar is er door de PvdA-Europarlementariërs al heel veel Bij structurele maatregelen, zoals de ontwikkeling van minder welvarende gedaan. Zo is er door de PvdA al jaren gepleit voor beter en meer toezicht regio’s, is instemming van het Parlement wel beslissend. Ook heeft het de op banken en activistische investeringsfondsen. Dat is nu eindelijk gere- laatste stem over de uitgaven inzake het Europese onderzoeksbeleid, ont- aliseerd. De beruchte Bolkestein richtlijn, ook wel Frankenstein richtlijn wikkelingshulp en de huishoudelijke uitgaven van EU-instellingen. Zo heeft genoemd, is door de inzet van PvdA zo aangepast dat werknemers niet de PvdA in de afgelopen periode in het Europees Parlement gepleit voor de dupe worden van oneerlijke concurrentie. Wapenhandel is aan banden extra geld voor ontwikkelingshulp om de voedselcrisis te bestrijden. gelegd om te voorkomen dat Europese wapens in confl ictgebieden in Afrika Het parlement oefent democratische controle uit op de activiteiten van de terechtkomen. Om gifschandalen zoals in China te voorkomen zijn er stren- Euro pese Unie. Het controleert de Europese Commissie op de uitvoering ge regels om de veiligheid van ons voedsel, speelgoed en andere producten van de Europese wetten en het kan eventueel de gehele commissie naar te garanderen. Ook zetten de PvdA- Europarlementariërs zich in voor de huis sturen. bescherming van mensenrechten wereldwijd en monitoren ze de verkiezin- gen in jonge en instabiele staten zo dat deze zo goed mogelijk verlopen. VERDRAG VAN LISSABON Vindt de PvdA het politieke proces in de Europese Unie democratisch PARTIJ VAN EUROPESE SOCIALISTEN genoeg? Het antwoord is nee. Ondanks de bezwaren tegen de Europese Om in Brussel veel voor elkaar te krijgen is de politieke fractie waarvan de grondwet en het ‘nee’ tijdens het referendum in 2005, wilden de meeste Europarlementariër deel uitmaakt, belangrijker dan de nationaliteit of lid- lidstaten van de EU nieuwe spelregels over hoe beter samen te werken in staat van een Europarlementariër. De PvdA-vertegenwoordigers zijn lid van Europa, en vooral effi ciënter. Er werd opnieuw onderhandeld en daaruit de fractie van de Partij van Europese Socialisten (PES) in het EP. Ook de kwam een nieuw verdrag tevoorschijn dat de Europese Unie beter bestuur- PES heeft haar ambities voor de komende vijf jaar vastgelegd in het PES- baar zou moeten maken, maar waaruit de belangrijkste bezwaren tegen programma voor de Europese verkiezingen onder het motto: Mensen cen- de Europese grondwet zijn geschrapt. Dat werd het Verdrag van Lissabon, traal: een nieuwe koers voor Europa. Hieraan heeft de PvdA een actieve bij- dat een belangrijke stap vormt richting verdere democratisering. Voor een drage geleverd. De Nederlandse vertaling van het PES- programma is te vin- verdrag in werking kan treden, moeten ook de bevolkingen of parlementen den op de website van de PES via www.pes.org van alle EU-lidstaten elk apart nog besluiten of ze het verdrag goedkeuren. Nederland heeft dat inmiddels gedaan: de Tweede en Eerste Kamer gingen Marije Laffeber is Internationaal secretaris PvdA en lid van het partijbestuur van de PES

1979 1987 1992 1993 2005 2007 2008

1987 Eerste wetgevende bevoegdheden voor 1993 Europese Gemeenschappen 2007 Verdrag van Lissabon tot wijziging van het het EP 1993 Meer medebeslissingsbevoegdheid EP Verdrag betreffende de EU en het Verdrag tot 1992 Ondertekening Verdrag van Maastricht ter 2002 Invoering van de euro in twaalf landen oprichting van de EG oprichting van de Europese Gemeenschappen 2005 Referendum Europese grondwet 2008 Referendum Ierland: verdrag afgewezen

mei 2009 ROOD 11

Rood_0309.indd 11 13-05-2009 18:09:50 Tekst Michiel Reijnen Foto’s De Beeldredaktie

De huidige Eurodelegatie sloot haar werk op 18 april af in Amersfoort met het Europabal. Er waren heel ‘PVV in het Europees Parlement,

Henk Gros woont in Vledder. Hij is gepensi- ‘Samen‘Samen kunnen oneerd en was leraar werktuigbouw op de lts en wewe meer bereibereiken’ken het vmbo. ‘Ik heb de Tweede Wereldoorlog heel bewust meegemaakt. In ’42 werd ons gezin geëvacueerd naar Doetinchem, waar een deel van de SS-staf GabrièleGabrièle Penning de VrVriesies is docente was gestationeerd. We waren ooggetuige van NeNederlandsderlands en raadslid voor PvPvdA-Overbetuwe.dA-O het oorlogsgeweld en het bombardement van Doetinchem. ‘Ik zou graag willen dat wat we hihierer in Nederland Direct na de oorlog zijn grote Europeanen zoals hebben bereikt op sociaal gebied, kukunnen uitdra- Monnet en Schumann opgestaan. Zij probeerden gegenn naar andere landen, met name naar de lan- Europa politiek sterk te maken. Dat mondde uit- dedenn in Oost-Europa. Bijvoorbeeld eeene fatsoenlijk eindelijk uit in de EEG en later de EU. In mijn tijd minimumloon, een uitkering voor wwie zonder was die samenwerking een uitgemaakte zaak en werk komt te zitten en een goed armarmoedebeleid. stonden er ook veel mensen achter. Het is mooi dat we dat hier allemaallemaala hebben, we Inmiddels is er al veel bereikt op het gebied van moeten anderen dat ook gunnen. Op het ggebiedebied van milieu en klimklimaataa kijken we nog te veel alleen naar Nederland. JJe moet bij- vovoorbeeldorbeeld niet alleen kijken naar wiwindmolens in de Noordzee, maar er op Europees niveau werk vavann mamaken.ken. In verschillende Europese landen hhebben rege- riringenngen banken overeind gehougehouden.den. Wat mij betreft wordt er op Europees niveaniveau afgedwon- gegenn dat die banken investeren in oondernemen,n om zo gezonde bedrijven te krijgkrijgenen en te hou- deden.n. Het kan niet zo zijn dat de bbankena het geld alleen gebruiken om hun eigen gagatent te vullen. Kortom, we hebben Europa nodignodig,, zeker op mimilieu-lieu- en sociaal gebied. Samen kkunnen we meer bereiken. Maar je kunt niet aalles regelen. Zo kun je Oost-Europese landen nniet dwingen te veranderen volgens onze West-West-EuropeseE maatstaven. We moeten goed luiluisterenst naar wawatt nodig is en hen ondersteunen en de ruimte geven. Maar het hoeft niet per se oop onze mamanier.nier. VaVann de PvdA-Europarlementariërs verwacht ik niet zozeer specifi eke maatregelen,maatregelen maar vooral dadatt ze de sociaaldemocratie op de kaart zetten en dat ze duidelijk maken waar zzee voor staan. Om iets te bereiken is een sociaalsociaaldemocratische vivisiesie noodzanoodzakelijk.’kelijk.’ ‘Destructieve krachten’

12 ROOROODOD meii 20020099

Rood_0309.indd 12 14-05-2009 10:32:45 PvdA-leden & Europa

wat leden op het evenement afgekomen, Rood vroeg er drie naar hun mening over Europa. ik moet er niet aan denken’

de Europese samenwerking. Je ziet echter destructieve krachten aan het werk die dat ‘Nederland‘Nede moet proberen af te breken. Denk aan Fortuyn, Wilders of zelfs de SP. Zij zijn volledig gericht meer invloed krijgen’ op Nederland, dat staat haaks op hoe ik ben opgevoed. Ik maak me daar grote zorgen over, het benauwt me. Ik moet er niet aan den- ken dat de bekrompen PVV in het Europees Parlement komt. Zo gaan we terug in de tijd. Michel Kok is bestuurs- Europa is absoluut nodig, dat is al meteen dui- lid van de PvdA in Oss. delijk als je kijkt naar de economische crisis. Hij is afgestuurd in Mensen moeten weten wat hun geschiedenis geschiedenis en momen- is. Daarom mag er van mij op scholen veel teel werkzoekende. meer aandacht worden besteed aan het belang van Europa en de geschiedenis van Europa. Mogelijke problemen ‘Hoewel ik erg geïnteresseerd ben in Europa, hoeven niet onder merk ik bij mezelf en vooral bij mensen om hethet tatapijtpijt te wor-wor me heen, dat hun eigen land of woonplaats den geschoven, veel dichterbij is dan ‘Brussel’. Europa is veel- maar leerlingenleerlingen al onzichtbaar voor mensen die zich afvragen moeten verderverder waar Europa goed voor is. Het is belangrijk leren kijken dan daar een antwoord op te vinden en Europa hun neus lang is. dichter bij de mensen te brengen. Europa En dat één EuropaEuropa moet niet alleen regels uitleggen, maar ook nodig is voor een goedegoeede duidelijk maken waarom ze die regels oplegt. toekomst.’ De Tweede Wereldoorlog heeft een grote rol gespeeld bij het ontstaan van Europese samen- werking. Veel mensen staan echter helemaal niet stil bij het hoe en waarom van Europa. De PvdA mag er wat mij betreft dan ook voor zorgen dat op elke school in elk land het vak Europese Geschiedenis wordt gegeven. Europese samenwerking is goed en nodig, zeker op het gebied van bijvoorbeeld werk, klimaat en de economische crisis. Ik maak me wel zorgen om de macht van grote landen zoals Frankrijk en Duitsland. Nederland is de grootste betaler, maar heeft veel minder invloed. Nederland moet, net als alle andere kleine landen, meer invloed krijgen. In principe moet elk land even veel invloed hebben, ongeacht grootte of macht. Een ander belangrijk punt waar de PvdA zich voor moet inzetten, is het verwijderen van kern- wapens van Europees grondgebied. Ten slotte hoop ik dat veel punten uit het goede verkie- zingsprogramma worden meegenomen in het beleid en dat het programma verder reikt dan de verkiezingen van 4 juni.’

mei 2009 ROOD 13

Rood_0309.indd 13 14-05-2009 10:34:55 Rood_0309.indd 14

Nr. 3 • mei 2009 • samenstelling: redactieRood Een Rooij(s)e NIEUWS UIT DE PARTIJ zaterdagmorgen Venray – Onder de titelEen Rooij(s)e zaterdag- WETENSWAARDIGHEDEN, OPVALLENDE ZAKEN EN ACTUALITEITEN UIT DE REGIO, HET LAND EN UIT EUROPA morgen over… organiseert de PvdA Venray vijf themabijeenkomsten met als doel in gesprek te gaan met belangstellenden en belanghebbenden over Venrayse actualiteiten. De resultaten dragen bij aan de totstandkoming van het conceptverkiezings- programma 2010 – 2013. De themabijeenkomsten Honderd jaar links binnen zijn voor een ieder toegankelijk en worden op, bij het thema passende locaties gehouden. De eerste themabijeenkomst op 11 april ging over Wonen en werd gehouden in het wijkcentrum van de wijk de sociaal-democratie Brukske waar een ingrijpende herstructurering voorbereid wordt. Het thema Werken stond 25 april Waar komt deze linkse kritiek nu uit voort – uit op het programma in het gebouw van UWV-Werk- De Werkgroep Geschiedenis van de Wiardi een theoretische discussie over de sociaalde- bedrijf. Vanuit de landelijke PvdA-fractie is er interes- Beckman Stichting organiseert het congres mocratische ideologie, uit veranderingen in de se getoond in de themabijeenkomsten. Zo is Tweede Schuren en Scheuren – Honderd jaar links partijcultuur, of uit het bestaan van een genera- Kamerlid Agnes Wolbert aanwezig bij de bijeenkomst binnen de sociaaldemocratie. tiekloof? Sprekers: Ed van Thijn (oud-politicus Lokaal Sociaal Beleid waar actualiteiten rondom en prominent PvdA-lid), Adriaan van Veldhuizen AWBZ en WMO besproken worden. Ook komen aan Aanleiding is het jubileum van het Deventer (historicus Universiteit Leiden), Gerrit Voerman bod: Leefbaarheid, Lokaal Sociaal Beleid en Welzijn. Schisma: in 1909 werden drie marxistisch geori- (historicus Rijksuniversiteit Groningen en hoofd De cyclus wordt informeel afgesloten op zondagmid- enteerde partijcritici uit de Sociaal-Democratische Documentatiecentrum Nederlandse Politieke dag 14 juni. Meer informatie: www.venray.pvda.nl. Arbeiderspartij gezet. Het congres zal plaatsvin- Partijen), Koen Vossen (politicoloog Universiteit den in de oude schouwburg te Deventer, dezelfde Leiden). Dagvoorzitter is Jacco Pekelder (histori- locatie waar deze gebeurtenis zich honderd jaar cus Universiteit Utrecht en voorzitter Werkgroep geleden voltrok. Tijdens het congres staat een Geschiedenis). aantal momenten centraal waarop de SDAP en de PvdA geconfronteerd werden met zowel interne Deventer, De Salon, Grote Kerkhof 1, Verkiezingsspot als externe linkse oppositie. Terugkerend element vrijdag 19 juni, 14.00-17.30 uur. Toegang gratis, Wouter Bos en Thijs Berman zijn de hoofdrolspelers van de is het verwijt van reformisme, de verwatering van aanmelden via [email protected]. spot voor de verkiezingen voor het Europees Parlement. Bos sociaaldemocratische idealen en de nadruk van Informatie: www.wbs.nl. typeert Berman als eerlijk, bevlogen en praktisch. Iemand de SDAP en PvdA op een pragmatisch beleid. met idealen die weet dat hij compromissen moet sluiten. Dat maakt Berman volgens Bos tot ideale lijsttrekker. Verder legt hij met een verwijzing naar IJsland uit dat Europa heeft laten zien dat je grote ongelukken buiten de deur kunt hou- den door sterk en verenigd te zijn. Zelfs de grootste sceptici Thijs Wöltgensleergang Parkstad van Europa moeten dat volgens Bos toegeven. Berman wijst Op 11 mei zijn de PvdA en de Jonge socialisten in Parkstad Limburg leden en geïnteresseerden in vijf avondvullende bijeenkomsten op een aantal uitdagingen die zo groot zijn dat Nederland begonnen met de allereerste Thijs Wöltgensleergang. De politicus kennis met de partij, haar beginselen, het campagnevoeren en het niet zonder samenwerking in Europa kan. Als voorbeelden 13-05-2009 18:49:26 Wöltgens werd in 1991 door parlementaire journalisten gekozen tot raadswerk. De bijeenkomsten vinden plaats in Heerlen. Woont u noemt hij onder meer de financieel-economische crisis en beste politicus van het jaar. Hij werd geprezen als ‘onverstoorbaar, niet in de regio Parkstad, maar wilt u wél kennis maken met Lilianne het klimaatprobleem. De spot is te zien op www.pvda.nl en humoristisch, niet bang voor onconventioneel optreden, aimabel, Ploumen, Jaques Monasch en Han Noten? Dat kan! Geef u snel op wordt in de aanloop naar de verkiezingen diverse malen op oprecht en brutaal.’ Tijdens de Thijs Wöltgensleergang maken PvdA- door een mailtje te sturen naar [email protected] televisie uitgezonden. Rood_0309.indd 15 Overzicht sociaal-democratie in Rijswijk Europabal gemeentelijke politiek op zich. Het boek is prach- Honderd jaar geleden, op 28 maart 1909, vond tig geillustreerd en legt meerdereHet kerenboek is verban- prach- de oprichtingsvergadering van de Rijswijkse den met de landelijke politiek, ale kerenis het verban-alleen al SDAP afdeling plaats. De afdeling begon met vanwege Jan Schaper (1868-1934),is het een alleen van de al tien leden, zeven uit Rijswijk en drie uit Voorburg. oprichters van de SDAP en de 4)eerste), een voor-van de In 1911 gaan zowel Rijswijk als Voorburg (met zitter van de Rijswijkse afdelinge rstein 1911. voor- Leidschendam) apart verder. De afdeling is nu n 1911. geheel Rijswijks, maar wel nog steeds erg klein. ISBN 978-90-78689-12-6 Van activiteiten hoor en lees je niet veel. Tot okto- Rijswijkse serie Nr. 16 Ruim 250 belangstellenden bezochten op 18 april het ber 2007, het moment waarop Willem van der U kunt het boek voor¤ 15,– Europabal. Het bal opende met een lmfi waarin de zeven Ende, Cokkie Schoonderwoerd en Laurien Poleij plus verzendkosten bestellen PvdA-Europarlementariërs vertelden over hun werkzaam- de koppen bij elkaar staken. Anderhalf jaar lang bij de Stichting Rijswijkse heden en resultaten van de afgelopen jaren. Delegatieleider doken zij de archieven in en voerden gesprek- Historische Projecten door Ieke van den Burg introduceerde na deze aftrap Jan Pronk, ken met leden van het eerste uur. Ook vonden zij een mailtje te sturen aan: die een bevlogen toespraak hield over de toekomst van bijzonder beeldmateriaal. Zij zijn erin geslaagd [email protected] Nederland en Europa. een goed overzicht te bieden van de ontwikkeling of kijk op www.historie-rijswijk.nl In de ‘Veel gedaan, veel te doen’-kennisquiz die volgde, van de sociaaldemocratie in Rijswijk en van de nl blikten vier teams, bestaande uit PvdA-Europarlementariërs, Kamerleden en niet-politici terug op de Europese actualiteit van de afgelopen periode. Quizmaster Frénk van der Linden stelde aan de hand van foto’s en krantenkoppen vragen over Europese thema’s en politici. Na twee ronden kwam het team van niet-politici als winnaar uit de bus. Mariëtte Hamer bedankte de aanwezige PvdA-Europarlementariërs voor hun inzet in de afgelopen vijf jaar. Daarna was de sterk en Doe mee! microfoon voor singer-songwriter Marike Jager. De avond PvdA-kandidaten die gaan voor een plek in werd afgesloten met een borrel. Op donderdag 4 juni gaan we naar de stem- het Europees Parlement, Tweede Kamerleden sociaal bus om een nieuwe afvaardiging van het en Bewindspersonen staan in de startblokken Europees Parlement te kiezen. Belangrijke om van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat de verkiezingen, ook voor ons als partij. Hoewel straat op te gaan en iedereen ervan te overtui- de opkomst bij Europese verkiezingen vaak gen op de PvdA te stemmen. Daar kunnen ze 1 mei trofee laag is, biedt juist dit aspect mogelijkheden. alle steun bij gebruiken! Wilt u mee doen en Zeewolde – De PvdA Zeewolde reikt sinds 2002 jaarlijks Slagen we erin om een hoge opkomst te reali- samen met ons campagne voeren, mail dan jaarlijks de 1 mei trofee uit aan een groep vrijwilligers, van- seren onder onze eigen achterban, dan ligt een naar: [email protected]. wege hun gezamenlijke inzet voor de samenleving. Dit jaar Hang op!goed verkiezingsresultaat binnen handbereik. Voor meer informatie over campagne-activitei- ging de prijs naar de vrijwilligers van IVN Zeewolde. IVN 4 juni Opkomstbevordering onder PvdA kiezers loont ten bij u in de buurt, zie www.pvda.nl. draagt bij aan een duurzame samenleving door mensen te nu meer dan ooit! betrekken bij natuur, milieu, landschap en leefomgeving. Jan Om zo veel mogelijk PvdA kiezers te bereiken, Stem donderdag 4 juni PvdA, voor een demo- Klop, fractievoorzitter van PvdA/GroenLinks Zeewolde reik- worden er van zaterdag 23 mei t/m donderdag cratisch, sociaal, rechtvaardig en duurzaam te zaterdag 2 mei, voorafgaande aan het symposium over 4 juni door het hele land, in samenwerking Europa. Want veel kunnen we alleen, maar nog de professionalisering van het vrijwilligerswerk, de trofee met afdelingen en gewesten, tal van cam- meer kunnen we samen. uit aan Harry Stappers, IVN-vrijwilliger van het eerste uur. pagneactiviteiten georganiseerd. De dertien 13-05-2009 18:49:32

HEEFT U OOK NIEUWS VANUIT UW AFDELING DAT INTERESSANT KAN ZIJN VOOR HET HELE LAND? MAIL HET ONS DAN TOE: [email protected] Rood_0309.indd 16 sterk en sociaal 13-05-2009 18:09:57 Rood_0309.indd 17 4 juni 13-05-2009 18:09:57 De kandidaten Op 15 maart stelde het PvdA-congres het verkiezingsprogramma voor de Europese Verkiezingen vast. Parlement wat zij van het programma vinden en wat ze in Europa willen bereiken. Voor een beter

Thijs Berman instellingen en markten is nodig. Topmanagers die van een paar ton niet ‘Internationale ambitie’ kunnen rondkomen en er een bonus bij nodig hebben? Weg ermee. Maar vooral: Europese regeringsleiders moeten verder investeren in duurzame, ‘Als vanouds staat de PvdA voor een solidair Europa. kwalitatief sterke en groene banen, diensten en producten. Het verkiezingsprogramma ademt een internationale De PvdA werkt aan de toekomst. Door met Europa op te komen voor arme ambitie die we in Nederland niet meer gewend zijn. landen en onze markt verder voor hen te openen. Door te kiezen voor We zetten hiermee nieuw beleid in en benoemen de groene technologie zorgen we voor een enorme impuls voor de economie. grote uitdagingen van deze tijd, zoals de economi- Dat creëert hoogwaardige banen. De PvdA wil innovatie stimuleren. Daar sche crisis en klimaatverandering. Het programma is een andere EU-begroting voor nodig. Alleen zo stellen we onze energie- erkent dat voor al deze uitdagingen samenwerking in voorziening veilig en gaan we klimaatverandering tegen. Zeker voor het Europa nodig is zonder onze eigenheid te verliezen. Nederlandse bedrijfsleven liggen hier kansen. De PvdA neemt de verantwoordelijkheid om Nederland door de crisis te Aan de hand van dit verkiezingsprogramma gaan wij de campagne in. loodsen. Om nieuwe crises in de toekomst te voorkomen pleit de PvdA Een campagne voor een progressief Europa met gelijke rechten. Een beter voor samenwerking in Europa. Scherp toezicht op internationale fi nanciële Europa. We hebben al veel bereikt, maar er is nog veel meer te bereiken.’

Emine Bozkurt ‘Gelijke rechten’ ‘Voor de PvdA is Europa altijd meer geweest dan markt en munt. Dat zal zo blijven: het Europa van de PvdA is een Europa voor iedereen. Sommigen van onze politieke concurrenten, links en rechts, vinden dat Europa zich vooral niet bezig moet houden met het bestrijden van discriminatie en de strijd voor gelijke rechten tussen mannen en vrouwen. De PvdA gelooft niet dat alles wel goed komt als lidstaten zich vooral niet met elkaar bemoeien. Zo moeten landen die zich niet hou- den aan hun toezeggingen over het verbeteren van de leefomstandigheden van Roma en Sinti, hierop worden aangesproken. Europa heeft ook in Nederland veel betekend voor de strijd om gelijke behandeling, maar de behaalde successen zijn nog lang niet voldoende. De PvdA wil verbeteringen als het gaat om dis- criminatie op de arbeidsmarkt, gelijke betaling en de balans tussen werk en privé. Het “baas in eigen buik” moet eindelijk voor iedere vrouw gelden en de politieke vertegenwoordiging van vrouwen en minderheden moet sterk worden verbeterd. Het Europa van de PvdA treedt op tegen mensenhandel en geweld tegen vrouwen en homo’s. En de PvdA wil een Europees beleid dat spanningen rond minderheden tegengaat.

18 ROOD mei 2009

Rood_0309.indd 18 13-05-2009 18:09:57 Samenstelling Michiel Reijnen Foto’s Thomas Schlijper PROGRAMMA IN HET KORT

De fi nanciële, economische en klimaatcrisis Rood vroeg de PvdA-kandidaten voor het Europees bedreigen onze welvaart. Problemen die de afzonderlijke lidstaten onmogelijk alleen kunnen oplossen, maar die problemen kunnen wel een mogelijkheid bieden voor de Europese samen- werking zich te bewijzen. In het verleden is er te veel aan de markt overgelaten, nu is het tijd om bescherming te bieden. De PvdA pleit voor hervorming en toezicht van de internationale fi nanciële markten en coördinatie van crisis- maatregelen binnen Europa. Europa heeft een sterke positie in de wereld Europa naast landen als Amerika en China. De PvdA vindt dat de Europese Unie de komende periode Voor de bestrijding van discriminatie op grond Elsbeth van Hijlckama Vlieg geen nieuwe verplichtingen aan moet gaan tot van geslacht, leeftijd, handicap, afkomst, seksu- ‘Arbeidsmigratie’ verdere uitbreiding. Voor de landen die reeds ele voorkeur en levensovertuiging moet Europa onderhandelen over lidmaatschap, geldt dat strengere minimumnormen stellen en daar- ‘Open grenzen voor het verkeer van werknemers strikte naleving van de toetredingsvoorwaarden naast gewoon veel beter samenwerken. Ook hoort bij Europa. De arbeidsmobiliteit tussen lan- is vereist. Ontwikkelingslanden worden fi nanci- Nederland kan hier veel mee winnen.’ den in Europa is weliswaar niet groot, 1,5 – 2 pro- eel ondersteund bij de aanpassing aan klimaat- cent van de beroepsbevolking, maar voorziet wel verandering door de instelling van een klimaat- in een oplossing voor krapte op de arbeidsmarkt. fonds dat wordt gefi nancierd uit de opbrengsten Jan Cremers Dat komt de Nederlandse economie ten goede. van CO2 –rechten. ‘Sociale wetgeving’ Maar als buitenlandse arbeid zich in bepaalde De PvdA investeert in duurzame banen en kiest sectoren of regio´s gaat concentreren, dan moe- voor bescherming van werknemers, consumen- ‘Ik heb me twaalf maanden als PvdA- ten we opletten. Verdringing en misbruik kunnen ten en het milieu. Europese ondernemingsraden woordvoerder Sociale zaken en werkgelegen- het gevolg zijn, met slechte arbeidsvoorwaarden moeten meer zeggenschap krijgen bij strategi- heid bemoeid met uiteenlopende thema’s als en het ontlopen van werkgeversverplichtingen. sche besluiten binnen ondernemingen. Het MKB de uitzendrichtlijn, Europese medezeggen- Dat moet bestreden worden. Ook in Nederlands moet meer toegang krijgen tot krediet en garan- schap, veiligheid en gezondheid op de werk- belang. Daarom ben ik ook voorstander van ties. Lidstaten bepalen zelf welke publieke dien- plek, voorzorgsmaatregelen voor werknemers overgangstermijnen voor werknemers uit nieuwe sten zij aan hun burgers aanbieden. Dat geldt en consumenten en een betere afstemming van ook voor pensioenen, zorg en onderwijs. Om de sociale zekerheid in Europa. Mijn conclusie onze sociale doelstellingen volledig te bereiken is duidelijk: het is zeer belangrijk de strijd voor kiezen we op sommige terreinen voor Europees een betere sociale wetgeving te blijven voeren. beleid naast nationaal beleid. Ik vind dat Europa de Europese verzorgingssta- Arbeidsmigratie kan een oplossing bieden ten robuuster moet maken. Hoewel we sociaal voor tekorten op de Europese arbeidsmarkt; beleid in de eerste plaats in Nederland regelen, lidstaten bepalen echter zelf hoeveel migran- is daarom op sommige terreinen Europees ten zij toelaten en dit mag niet ten koste gaan beleid naast nationaal beleid nodig. Het markt- van de ontwikkeling van de armste landen. denken, dat in Europa is vastgelegd, mag niet Grensoverschrijdende illegale praktijken zoals nog dominanter worden. In plaats van een mensenhandel, terrorisme en (belasting)fraude, terugtrekkende beweging, vormen sociaal-eco- worden gezamenlijk in Europa bestreden. nomisch beleid en sociale wetgeving integraal De PvdA pleit voor minder regels, minder unifor- onderdeel van de PvdA-inzet op alle niveaus. miteit, meer gezag naar buiten, meer vertrouwen Een voorbeeld is de trekkersrol die PvdA’ers van binnen. De PvdA kiest voor een democra- steeds spelen bij de discussie over de gelijke tisch, sociaal, rechtvaardig en duurzaam Europa, behandeling van werknemers. Ook heeft de een Europa dat de grote wereldwijde uitdagingen PvdA het voortouw genomen de naleving van met gezag tegemoet kan treden. de regels in het land waar gewerkt wordt, te ver- sterken. En we hebben met succes gewerkt aan de verbetering van de informatie en adviesrech- PROGRAMMACOMMISSIE ten in grote, internationaal opererende onder- Het programma werd opgesteld door een verkie- nemingen. Komende zittingsperiode zal alle zingsprogrammacommissie, bestaande uit Dick wetgeving over veiligheid en gezondheid op de Buursink, Rudy Rabbinge, Monika Sie, Monica werkplek tegen het licht worden gehouden. De den Boer, Auke Blauwbroek, Paul Bordewijk, PvdA wacht de taak in het Europees Parlement Diederik Samsom, Hilde Laffeber, Marije de schatbewaarder te zijn van een bedrijfsvoe- Laffeber, Sjoera Dikkers, Jan Marinus Wiersma, ring die mensen centraal stelt.’ Pieter Paul Slikker (secretaris) en Manon Korthals (ondersteuning), De commissie stond onder leiding van Jan Pronk.

mei 2009 ROOD 19

Rood_0309.indd 19 13-05-2009 18:10:01 Martin Siecker ‘Stimuleren van samenwerking’ lidstaten. Dit is al het geval met werknemers uit ‘De huidige EU is ooit begonnen als een succesnummer van buitenlandse Bulgarije en Roemenie. politiek: nooit meer onderling oorlog maken in Europa. Later kwam de eco- Oneerlijke concurrentie, bijvoorbeeld op werktij- nomische politiek erbij en weer later kwam de ontwikkeling van wat we nu het den en arbeidsomstandigheden, moet worden Europese sociale model noemen. Dat model komt weliswaar nog niet in de voorkomen. Het profi jt hiervan kan omgezet wor- buurt van het ideaal van een eerlijke verdeling van kennis, macht en inkomen, den in bijvoorbeeld nieuwe werkgelegenheid. Wij maar het toont in ieder geval een veel groter gevoel van mededogen en voor willen immers een bloeiende economie in een solidariteit dan maatschappelijke systemen op andere continenten. In de loop pluriform Europa. Zo krijgt dat ook in Nederland van de afgelopen vijftig jaar is de EU uitgebouwd tot het succes dat het nu is. gestalte. En zo kan economische vooruitgang De PvdA heeft altijd vooropgelopen bij het stimuleren van samenwerking in Europa en dat is ook ingezet worden voor een sociaal Europa, met een terug te vinden ons verkiezingsprogramma. Daar moeten we vooral mee doorgaan, vooral om dat vangnet voor de rechten van werknemers.’ Europese sociale model uit te venten in andere delen van de wereld. Dat moet in Europees verband, deels uit welbegrepen eigenbelang. Nederland is slechts een muis die tot niet veel meer in staat is dan wat gepiep in de woestijn van de internationale politiek. Als je piept namens Europa, wordt dat Hans Bosch geluidje vanzelf versterkt tot het getrompetter van de kudde olifanten op wiens rug je dan meelift. ‘Uitbreiding’ Niet verkeerd voor een muis.’ ‘De jongste uitbreiding van de EU met tien nieu- we lidstaten heeft de discussie over verdere uit- breiding en het tempo waarin dat kan, opnieuw misch nieuwe voordelen heeft opgeleverd. senrechten en de economie in de kandidaat- aangewakkerd. Het PvdA-verkiezingsprogramma Desondanks is de perceptie van de gemiddelde lidstaten. Dat zullen we in de toekomst meer sluit verdere uitbreiding niet principieel uit, maar Nederlander een andere: de concurrentie van moeten benadrukken.’ koppelt deze wel nadrukkelijker aan voorwaarden. bijvoorbeeld Poolse werknemers wordt als een Strikte naleving van de “Kopenhagen-criteria” zijn negatief gevolg van de uitbreiding ervaren. belangrijk. Hiermee worden mensenrechten en Het is dus logisch dat de PvdA ervoor geko- Marijke Clerx democratie belangrijke toetsstenen. zen heeft om het goede nabuurschap met ‘Arbeidsmarkt’ Hoewel eerdere toezeggingen aan Kroatië, Turkije een groot aantal landen verder uit te bouwen en Macedonië moeten worden nagekomen, geldt om van daaruit een eventuele toetreding te ‘Als de kredietcrisis één ding duidelijk maakt, ook voor hen dat ze aan alle voorwaarden moe- bezien. Uiteraard dient dan zeker ook gekeken is het dat er niet te eenzijdig op de (fi nanciële) ten voldoen. Uiteraard is Turkije een land dat om te worden naar de draagkracht binnen de EU. dienstensector moet worden geleund. De uiteenlopende redenen extra aandacht verdient. Belangrijke randvoorwaarde is de hervorming maakindustrie is onmisbaar om nieuwe vin- De deur gaat dus niet op slot, maar wordt zeker van de Europese begroting. Het gaat ons bij dingen concreet en uitvoerbaar te maken en ook niet verder opengezet. Het is inmiddels uitbreiding van de EU als sociaaldemocraten weer verder te ontwikkelen. Clusters zoals die duidelijk dat de recente uitbreiding econo- ook om versterking van de democratie, de men- ontstaan rond de driehoek Eindhoven, Aken, Leuven zijn dragers van innovatie en voor heel Europa belangrijk. De EU draagt via structuur- fondsen bij en de Europese Investeringsbank (EIB) helpt het industriebeleid te ontwikkelen. Dit past in de Lissabon strategie en ons verkie- zingsprogramma biedt aanknopingspunten om deze strategie versterkt door te zetten. De crisis biedt ook kansen. Onder de huidige massaontslagen, werktijdverkorting en deeltijd WW gaat een krappe arbeidsmarkt schuil. Die zal zich manifesteren zodra de economie weer aantrekt. Ondernemingen blijken zich daarvan zeer bewust. De werktijd die nu vrijvalt, wordt dan ook aangegrepen om mensen bij te scho- len en daarmee voor te bereiden op de eisen die de toekomstige arbeidsmarkt stelt. De maatregelen in het bijgestelde coalitieak- koord steunen de arbeidsmarkt, geven bedrij- ven meer lucht en stellen alles in het werk om jeugdwerkloosheid te voorkomen. Er is een koers ingezet richting een Green New Deal, met een schonere, socialere en slimmere economie. Daar staat de PvdA voor, ook in het Europees verkiezingsprogramma.’

20 ROOD mei 2009

Rood_0309.indd 20 13-05-2009 18:10:06 De kandidaten

Louis Meuleman ons voor grote uitdagingen. Europa moet dan kan Europa echt doortastend optreden. Hoe wil de ‘Green New Deal’ ook mondiaal zijn verantwoordelijkheid nemen, PvdA dat doen? Eigenlijk draait alles om duidelijk- en een voorbeeld zijn. Als wij voorgaan in een heid en transparantie. Dus, liever met de burger ‘Met ons progressieve en duidelijke verkiezings- duurzame toekomst, zal ons dat ook economisch vooraf praten, dan hem achteraf met al gedane programma kan ik direct aan de slag. De PvdA veel opleveren. beslissingen confronteren. staat voor een krachtig en sociaal klimaat- en Op donderdag 4 juni gaat het echt om een Niet koffi edik kijken, maar concreet aangeven wat energiebeleid. Dat betekent dat we investeren in belangrijke keuze: een duurzaam Europa of korte- Nederland nodig heeft, wat sociaaldemocratische een sociale Green New Deal. Daarin is de PvdA termijn-denken. Ik denk dat zeker jonge kiezers doelen zijn die wij juist in Europees verband uniek, want wij zorgen ervoor dat de gevolgen niet zullen twijfelen!’ samen kunnen bereiken. En natuurlijk, samen aan van de crisisaanpak niet op kwetsbare groe- het bakkie troost, open en eerlijk de resultaten pen worden afgewenteld. We staan ervoor, in bespreken.’ Nederland en in Europa, dat veel nieuwe banen Judith Merkies ontstaan in duurzame energie en in andere ‘Resultaten zien’ groene sectoren. Dat moet door grootschalige Lo Breemer investeringen zoals een supersnel Europees ‘Een jaar geleden had ik een debat over Hoe ‘Europa en de Wereld’ hoogspanningsnet, maar ook door projecten van communiceer je Europa? Het debat ging heen en onderop te stimuleren. Daarom heb ik een grote weer, over legitimiteit, democratische tekorten, ‘De Europese samenwerking heeft niet tot één Europese prijs voor lokale ‘Duurzame Deals’ peilingen en eurobarometers. Ik deed ook een gemeenschappelijk buitenlands beleid geleid – voorgesteld. duit in het zakje: misschien moest Europa niet laat staat tot één Europees leger. Toch is er ook Wij investeren in een duurzame landbouw en de hele tijd worden uitgelegd, mensen willen op deze terreinen een groeiende samenwerking plattelandsontwikkeling en maken een eind aan gewoon resultaten zien. Europa is immers als ontstaan – die samenwerking kan en moet verder het verouderde Europese landbouwbeleid dat op een koffi ezetapparaat: het is niet nodig om pre- uitgebouwd worden, want áls Europa het over subsidies is gebaseerd. Boeren hebben de toe- cies te weten hoe het er van binnen uit ziet. Als onderwerpen op dit terrein eens is, zijn oplos- komst, maar we willen dat ze wel duurzaam pro- het apparaat maar werkt, en de koffi e lekker is. singen nabij. Het eensgezinde optreden in de duceren. Dan is het ook terecht dat ze een goed De PvdA wil voorbij aan de discussie over insti- Kosovo-crisis is daarvan een voorbeeld – het niet inkomen krijgen, door kwaliteit te leveren en door tuties en procedures. Graag praten waar het eensgezinde optreden in het Midden Oosten- bijvoorbeeld landschapsbeheer. eigenlijk om moet gaan: politiek, visie en beleid. confl ict eveneens. Bij het bevorderen van vrede en De PvdA vindt dat een krachtig en toekomstge- Er zijn genoeg vragen die schreeuwen om een veiligheid spelen veel zaken een rol. Het Europese richt Europees milieu-, energie- en duurzaam- grensoverschrijdende, Europese aanpak. Denk PvdA-verkiezingsprogramma besteedt er een apart heidsbeleid ook goed voor Nederland is. Een aan de economie, het klimaat en energie. Maar hoofdstuk aan (Europa en de Wereld) dat ik met gelijk speelveld, met gelijke kansen. Maar ook het is waar, alleen als burgers weer meer vertrou- trots als kandidaat voor het Europees Parlement hierbij vergeet de PvdA de internationale solidari- wen hebben in Europa, de scepsis overbrugd tot het mijne maak. Veiligheid is een breed con- teit niet. De mondiale voedsel- en watercrisis stelt kan worden en de burger zich betrokken voelt, cept, waarbij ook gesproken moet worden over de

mei 2009 ROOD 21

Rood_0309.indd 21 13-05-2009 18:10:15 Jannewietske de Vries ‘Europa: rijk van identiteiten’ rol van civiele organisaties, samenwerking op ‘Het is tijd voor bezinning op de verworvenheden van Europa en voor nieuwe militair- en niet-militair gebied, ook met niet-spe- prioriteiten. Europa is een halve eeuw geleden opgebouwd met daadkracht en cifi ek Europese internationale organisaties; het ambitie van mensen met idealen. Geen nieuwe wereldoorlog meer, geen econo- belang van de handhaving van de mensenrech- mische crises en geen massawerkloosheid. Begonnen met een groot draagvlak ten, altijd en overal. Duurzame vrede is alleen onder de bevolking, van onderop. Voor die idealen waren we bereid autonomie mogelijk, wanneer ook aandacht wordt besteed in te leveren. aan een duurzame energievoorziening, de bedrei- Dat draagvlak neemt af. Visie lijkt te verdwijnen in verfi jning van regelgeving en ging van het klimaat en aan mechanismen om bureaucratie. Europa wordt geassocieerd met uniformiteit, afstandelijke besluit- internationale confl icten vreedzaam te beslissen. vorming en uitholling van de nationale welvaart. Dat is een perceptie waar we mee te maken hebben, Het Europees Parlement dient en kan hierbij een hoe onjuist en ongenuanceerd die soms ook is. groeiende rol spelen.’ Er is geen Europa-gevoel. Mensen hebben een nationale identiteit of - vaker nog - een regionale identiteit én ze voelen zich wereldburger. De Europese dimensie verdwijnt in dat palet. Toch ligt daar het fundament voor draagvlak voor de Europese gemeenschap. Naast het zorgen voor duurzame René Cuperus economische en sociale ontwikkelingen, moeten we nu zorgen voor meer aandacht voor de culturele ‘De gewone man/vrouw diversiteit en differentiatie die daarbij hoort. Meer aandacht voor het behoud en de ontwikkeling van nationale en regionale identiteiten. Door de ander beter te leren kennen, respect te hebben voor beschermen’ verschil en daarmee ook het waarderen van verschil in aanpak binnen Europa. Het begrip Europeaan ‘Een sterker Europa naar buiten en een meer laden met die veelkleurigheid van regionale identiteiten. Daarmee krijgt Europa een nieuwe dimen- bescheiden Europa naar binnen, dat is het sie; daarmee wordt Europa van alle inwoners. Dat zie ik als een opdracht van de PvdA in Europa.’ Europees verkiezingsprogramma in één zin samengevat. Onder leiding van Jan Pronk is een programma opgesteld waarmee de PvdA, serieu- zer dan andere partijen, belangrijke conclusies sering. Pas recent heeft de Europese Unie laten probleem, in veel andere landen zijn de gebieden trekt uit het Europa-debat in Nederland van de zien een buffer te kunnen zijn tegen de negatieve groter. Dat moeten we dus ook in Nederland oplos- afgelopen jaren. gevolgen van de globalisering. Zonder de euro sen door de natuurgebieden te vergroten en te De economische wereldcrisis van dit moment was Nederland IJsland geweest! Tegelijk heeft verbinden. laat zien dat we Europa harder nodig hebben dan de oplossing van de bankencrisis opnieuw het Europa kent ook regelgeving op het gebied van ooit, maar dan wel een ander Europa. Europa belang onderstreept van de nationale staat én de dierenwelzijn. Zo zijn er Europese regels in voor- is als samenwerkingsverband van voormalige nationale belastingbetaler. bereiding waardoor het vangen van muskusrat- erfvijanden historisch gezien nog altijd onover- De overmoed van het neoliberale Europa, met ten met de verdrinkfuik wordt verboden. Bij deze troffen. Maar de laatste decennia was de EU te zijn schaalvergroting en Angelsaksische arbeids- methode lijdt het dier lang, voordat het dood is. veel een doorgeefl uik van neoliberale mondiali- verhoudingen, waarbij alles draait om handel en Het is goed dat Europa daar iets aan probeert beurskoersen, was niet wat de Europese pioniers te doen. Iets wat ik, ook in het licht van ons voor ogen stond. Europa mag niet geleid worden verkiezingsprogramma,van harte toejuich.’ door de korte termijn belangen van de lobby´s van grote bedrijven, maar moet vooral de gewone man/vrouw beschermen. Sociaaldemocraten moeten zich verplichten de cultuur en verhoudin- gen van de Europese sociale markteconomie in ere te herstellen.’

Marijke Drees ‘Biodiversiteit’ ‘In ons verkiezingsprogramma is aandacht voor behoud van biodiversiteit, de soortenrijk- dom van planten en dieren. Daar zet ik me voor in en, gelukkig, Europa ook. Zo bestaan de Europese Vogelrichtijn en de Habitatrichtijn (Instandhouding van alle natuurlijk in het wild levende vogelsoorten en waarborgen van de biologische diversiteit). Deze richtlijnen zijn opgenomen in de Nederlandse wetgeving en inmiddels is er een netwerk van natuurgebieden van Europees belang. Toch is de achteruitgang van onze natuur nog niet gestopt. zeldzame soorten worden zeldza- mer. Onder andere omdat de natuurgebieden in Nederland te klein zijn. Een typisch Nederlands

22 ROOD mei 2009

Rood_0309.indd 22 14-05-2009 11:33:33 Tekst René Cuperus Illustratie Moker Ontwerp opinie

Het debat over de Europese samenwerking dreigt volgens René Cuperus te verzanden in een strijd tussen nationalistisch links en internationalistisch links. Hoe kan de PvdA daarin een bemiddelende rol spelen? De spagaat van Europa

e Nederlandse samenleving zit nog altijd niet lekker in zijn vel. of Minder Brussel, nationalistisch links tegenover internationalistisch links, De afschuwelijke moordaanslag op Koninginnedag in Apeldoorn ‘eigen arbeider eerst’ tegenover ‘alle arbeiders solidair’. Het leek wel een – daad van een individu bij wie kennelijk de stoppen waren links-interne klassenstrijd over Europa. Tussen SP en GroenLinks overheer- doorgeslagen– heeft ook zijn weerslag op het humeur van het sen culturele stijl- en smaakverschillen: men neemt elkaar waar als chic- D land. Bij alle materiële welvaart en luxe, knagen onbehagen en desoriëntatie elitair tegenover ordinair en volks. aan het zelfvertrouwen van onze samenleving. In dit soort debatten kan de PvdA losjes de rol van bemiddelaar en gulden Sociologen meten de sociale kwaliteit van een samenleving wel af aan de middenweg ineen spelen. De PvdA behoort immers precies de optelsom, omgang tussen vreemden. Hoe gaan mensen die elkaar niet kennen met de verzoening, de spagaat tussen te fanatieke Europese en te fanatieke anti- elkaar om, op straat, in de publieke ruimte? Overheerst er dan vertrouwen Europese opvattingen te zijn. Elitair en volks, chic en ordinair tegelijk. of treden mensen elkaar angstig of argwanend tegemoet? In het huidige Het platte debat ‘voor of tegen Europa’ is een volstrekt non-debat. Niemand Nederland lijkt het onderling vertrouwen eerder af dan toe te nemen, en dat wil uit de Europese Unie stappen. Iedereen is voor Europese samenwerking. is een alarmerende ontwikkeling die met alle kracht gekeerd moet worden. Met mate en in bescheidenheid, al naargelang de aard van de vraagstuk- Onze eigen Frans Timmermans heeft hier onlangs een mooi verhaal over ken. Maar politiek moet gezag en vertrouwen herwinnen en dat kan alleen gehouden. Zijn 5-mei lezing. Over hoe onze samenleving na de verzuiling wanneer traditie en modernisering gecombineerd worden, wanneer bij alle in zekere zin losgeslagen is van zijn ankers. En dat dat zowel positieve, opgewonden retoriek over een totaal veranderende wereld ook verhelderd bevrijdende effecten heeft gehad (emancipatie en ontvoogding), als ook wordt wat men waard vindt te behouden. negatieve gevolgen, zoals verlies van oriëntatie, gezag en identiteit. ‘Het Wat in een identiteitsonzekere samenleving gevaarlijk contraproductief is misschien een vreemde vaststelling, maar de ontketening heeft ons niet werkt, zijn fatalistische verhalen over de zelfopheffi ng van de natiestaten, alleen vrijgemaakt van dwang, maar lijkt ons ook te hebben losgeslagen van omdat die immers in de nieuwe wereldorde niets meer zouden voorstellen. enkele van de ankers die iedere gemeenschap, die ieder mens in z’n leven De zelfopheffi ng van Nederland: dat is wel het laatste waar deze Europese nodig heeft. Wij leven in het nu, los van ons verleden, los van onze toe- verkiezingen over zouden moeten gaan. komst, los van het weefgetouw van de geschiedenis dat ons een plaats geeft in de wereld om ons heen,’ aldus Timmermans die, relatief openhartig voor René Cuperus is de schrijver van het boek: De wereldburger bestaat niet (Bert een Europees staatssecretaris, ook analyseert hoe juist de buiten onze grip Bakker): over de ongemakkelijke achtergronden van de opmars van rechts en uitdijende Europese Unie voor veel mensen als een bedreiging van eigen- links populisme in Europa heid en identiteit wordt ervaren. En extra lastig voor sociaaldemocraten: dat gevoel over Europa blijkt ook nog eens sterk ongelijk verdeeld te zijn. Het is vervelend om vast te stel- len, maar de Franse, Nederlandse en Ierse grondwetsreferenda lieten een grote sociale ongelijkheid zien waar het ging om steun voor het Europese integratieproces. Well to do-hogeropgeleiden stemden massaal ja, minder bemiddelde lageropgeleiden stemden massaal nee. Dat is zorgwekkend. De Europese integratie maakt deel uit van een mondialiseringspro- ces waarin voor hoogopgeleiden veel te winnen valt, maar waarin laagopgeleiden eerder geconfronteerd worden met concurrentie op de arbeidsmarkt vanuit landen met een veel lager loonpeil en met afbraak van beschermingsconstructies. De Europe- se sociaaldemocratie heeft hier te weinig tegenspel geboden. De economische crisis van dit moment moet haar nu tot een grondige herziening dwingen. Maar dan moet links zich niet laten verdelen door Europa. In een debat dat ik onlangs had ‘met links onder elkaar’, namelijk met de nummer 3 van de Euro- pese kandidatenlijst van de SP, Nicole van Gemert, en de nummer 3 van de kandidatenlijst van GroenLinks, Marije Cornelissen, was dat precies wat er gebeurde. De dames van SP en Groenlinks vlogen elkaar charmant in de haren over Meer

mei 2009 ROOD 23

Rood_0309.indd 23 13-05-2009 18:10:32 De staatssecretaris van Europese Zaken Tekst Jan Schuurman Hess Foto minbuza.nl Angst of hoop,

De Europese verkiezingen worden spannend, denkt staatssecretaris van Europese Zaken Frans Timmermans. ‘Het gaat er straks om of de politiek van angst, waar Geert Wilders voor staat en die in twintig jaar is opgebouwd, wordt omgebogen naar een politiek van hoop en perspectief. Dat is de wezenlijke inzet op 4 juni.’ Frans Timmermans over de verkiezingen.

rans Timmermans is getergd over een vraaggesprek, van de angst, of kiezen we voor de politiek van de hoop, van de eerder die week, bij Pauw & Witteman. Het PVV-Kamerlid samenwerking en het perspectief, zoals Barack Obama voor- Hero Brinkman zei in dat programma dat er geen staat. Kiezen we voor de makelaars in angst, voor de “losers”, imams in het leger zouden mogen worden opgenomen, of voor de mensen die zich willen verbinden en voor de hoop Fen dat Nederlandse soldaten met een moslim achtergrond ook kiezen. Dat is de inzet op 4 juni.’ geen aanspraak zouden mogen maken op geestelijke bijstand in het leger omdat die jongens een dubbele nationaliteit zouden NEDERLANDSE TRADITIE hebben. De politiek van de angst is volgens Frans Timmermans ruim twintig jaar geleden ontstaan en bereikt nu, in de Nederlandse DIEP GERAAKT samenleving, haar hoogtepunt. ‘De makelaars in angst, zoals ik ‘Die uitspraken hebben me zo diep geraakt. Die jongens gaan ze noem, kiezen altijd voor de gemakkelijkste vijand en nu is dat voor Nederland naar de oorlog in Afghanistan met het risico de islam. Wat mij in de hoogst mogelijke mate ergert, is dat een dat ze worden doodgeschoten en dan durft die Brinkman te intellectuele elite zich onder het mom van de verdediging van betwijfelen of die jongens loyaal zijn aan de Nederlandse samen- vrijheden aansluit bij de makelaars in angst. Dat past overigens leving! Ze dragen een Nederlands uniform en zetten hun leven in een eeuwenoude, Nederlandse traditie: minderheden zijn hier op het spel voor de vrijheid, voor waarden en normen van de van oudsher bevreesd dat een nieuwe minderheid hen zal over- Nederlandse samenleving! heersen. Die angst gold vroeger katholieken, daarna socialisten Hoe durven ze zoiets te beweren! Gaan we mee in die politiek en nu moet de islam het ontgelden. Maar onze geschiedenis

24 ROOD mei 2009

Rood_0309.indd 24 14-05-2009 10:40:22 actueel dat is de keuze

tenwereld. Weet je, ik ben de laatste maanden intensief bezig met de viering van de vierhonderd jaar oude banden tussen Nederland en New York. Wanneer je je realiseert dat achttien mannen in een piepkleine houten boot stapten en de oceaan opvoeren, nieuwe, onbekende verten tegemoet… Van de moed die daarvoor nodig was, kunnen wij nog iets leren. Ik ben opti- mistisch. Binnen de Europese Unie kunnen wij alles organiseren wat we niet meer nationaal kunnen oplossen. Onze economie wordt niet meer belemmerd door nationale grenzen. We staan als tweede exportland, na Duitsland, op de ranglijst van de Europese Unie; we hebben Frankrijk, als piepklein land, gepas- seerd; onze landbouwsector behoort tot de beste ter wereld. We hebben een overschot op de betalingsbalans en als het aardgas op is, spelen we nog steeds een rol in de verdeling van het gas in Europa. Draai het om en stel je voor dat nationale grenzen terugkeren... wat zou dat betekenen voor de havens van Rotterdam, voor Vlissingen, Delfzijl? Stel je voor wat het zou

‘Minderheden zijn hier van oudsher bevreesd dat een nieuwe minderheid hen zal overheersen’

betekenen wanneer we niet de euro hadden, en in een Europa van beperkingen en grenzen zouden leven. Denk eens in wat dat zou betekenen voor de transportsector, voor de dienstensector in Nederland. Daarom moeten we een offensieve strijd aan met Wilders. We moeten ons bevrijden van de angst, ook in de Partij van de Arbeid.’

SOCIAALDEMOCRATISCHE ROL leert ook dat wij heel goed in staat zijn met minderheden om Staatssecretaris Frans Timmermans hecht grote betekenis aan te gaan, en een nieuwe balans te vinden. Daarom komt het er de rol van de sociaaldemocratische fractie in het Europees bij de verkiezingen op 4 juni ook zo op aan. Hoe benaderen wij Parlement. Hij wijst er op dat de economische crisis heeft aan- de nieuwe Nederlanders? Het gaat niet alleen om de vraag: wat getoond dat een zichzelf regulerende, vrije, markt het alleen niet kunnen jullie voor ons betekenen, maar ook om de vraag wat redt, en dat sociaaldemocraten in Europa daar jarenlang voor wij voor de nieuwe Nederlander kunnen doen.’ hebben gewaarschuwd. ‘Er bestaat in Europa een groeiende con- sensus om een nieuwe balans te scheppen tussen de private en OPTIMISTISCH publieke macht, maar we hebben een sterke socialistische fractie Timmermans is ervan overtuigd dat de samenwerking binnen nodig in het Europees Parlement, dat straks door het Verdrag de Europese Unie van groot belang en zelfs noodzakelijk is voor van Lissabon meer bevoegdheden zal krijgen. Dat is van belang het oplossen van de economische problemen, de klimaatpro- voor werknemers, voor consumenten en de zwakkeren in de blemen en voor de veiligheid. Hij meent dat Europa een goede samenleving. We zijn met 500 miljoen Europeanen en in snel uitgangspositie heeft. toenemende mate zal de economie zich regionaal ontwikkelen. ‘Ten opzichte van China en Rusland, Brazilië en India heeft China zal meer haar eigen markt ontwikkelen; de vraag uit de Europa een zeer hoogstaand onderwijssysteem, we hebben Verenigde Staten zal afnemen en wij zullen en kunnen in Europa goede sociale verhoudingen, een redelijk inkomensniveau. goed voor ons zelf zorgen, zonder dat wij compromissen hoe- We kunnen de kansen pakken die ons geboden worden, maar ven te sluiten op ons eigen sociaal-economisch model, zonder we moeten ons dan wel bevrijden van de angst voor de bui- onze sociale verworvenheden op te geven.’

mei 2009 ROOD 25

Rood_0309.indd 25 14-05-2009 10:40:36 IN PVDA PLATFORM DEZE KEER: DE BONUSCULTUUR Tekst Eric van den Berg Foto Stockxpert

Terwijl het internationale fi nanciële systeem de afgelopen maanden langzaam uiteenviel, bleven banken miljoenenbonussen uitbetalen aan hun medewerkers. De maatschappelijke en politieke verontwaardiging die volgden, leken veel bankiers niet te deren. Hoe ontstond de bonuscultuur eigenlijk? En hoe moet het anders? ‘Je moet het in Nederland niet in je eentje proberen te regelen’

cht miljoen euro, dat nam topbankier Langzaam maar zeker breidt zoiets zich dan als omdat die andere bank meer geld bood. ‘Als Jan Peter Schmittmann eind vorig jaar een olievlek over een sector uit. Uiteindelijk wil een fondsdirecteur wegloopt, en hij neemt zijn A nog mee naar huis. Van de bank waar zelfs de toiletjuffrouw een bonus.’ cliënten mee, dan kun je als bank miljarden kwijt hij jarenlang een leidinggevende rol had, de ABN zijn binnen twee á drie dagen,’ zegt Van der Meer Amro, was nog maar weinig over. Gerrit Zalm SLAG OM TALENT Mohr. ‘Je kunt dan niet in je eentje als bank zeg- probeerde er in zijn nieuwe rol als topman van Kort voor de kredietcrisis bereikte de bonuscul- gen: “We doen niet mee aan die gekkigheid.”’ de restanten van ABN en Fortis nog een stokje tuur haar hoogtepunt. ‘Bonanza-achtige toestan- voor te steken, maar de rechter besliste anders. den,’ herinnert Pauline van der Meer Mohr zich. PERVERSE EFFECTEN Schmittmann kreeg zijn bonus. Als hoofd Human Resources van ABN Amro PvdA’er Trude Maas de Brouwer verleende als lid betaalde zij in 2008 nog tientallen miljoenen aan van de Raad van Commissarissen stilzwijgend IEDEREEN EEN BONUS bonussen uit aan topbankiers. Een beslissing medewerking aan de stijging van de bonussen. Tot voor kort was het uitdelen van miljoenen- die nu zwaar onder vuur ligt, maar die Van der Formeel ging zij alleen over de beloning van de bonussen in het bankwezen schering en inslag. Meer Mohr ‘tot de laatste snik’ zal verdedigen. Raad van Bestuur, maar ‘we kregen wel eens een Niet alleen leden van de raden van bestuur ‘Mensen begrijpen niet hoe moordend de slag overzicht van de bonussen van de laag daaron- kregen veel geld voor hun prestaties, ook lager om talent was, zelfs nog in 2007, het jaar waar- der te zien. Daar schrokken we van.’ Maas kijkt personeel kon op grote sommen geld rekenen over deze beloningen zich uitstrekten,’ aldus met enige weemoed terug op de beslissingen van als doelen gehaald werden. Het fenomeen kent Van der Meer Mohr. ‘Als de toekomst van een toen. ‘Achteraf kun je zeggen dat we ons te snel haar oorsprong in de investment banks van de medewerker vanwege een dreigende overname hebben laten overtuigen,’ aldus Maas. Zorgelijker jaren tachtig, legt hoogleraar Corporate Finance onzeker is, en hij/zij krijgt links en rechts mooie nog dan de bonussen zelf echter vond Maas het Kees Cools uit. ‘Investment bankers kunnen heel aanbiedingen van andere banken, dan is er maar gedrag dat ze opriepen. ‘Het Peijnenburg-effect,’ goed zien wat ze voor de bank verdienen,’ aldus één manier voor een bank om dat talent vast te noemt ze dat, een verwijzing naar de reclames Cools. ‘Dat zijn vaak miljoenen. Ze denken dan houden: de bonus bij goed presteren te garande- waarin mensen zich in de vreemdste bochten al snel: “Waarom zou ik daar niet één of twee ren.’ Binnen het internationale bankwezen was wringen om een hap ontbijtkoek te bemachti- procent van krijgen?” Daarna willen hun collega’s het doodnormaal dat complete teams overliepen gen. Om hun targets, en dus hun bonus binnen aan de andere kant van de straat ook een bonus. van de ene bank naar de andere, simpelweg te halen gingen bankiers steeds ingewikkelder

MEDIA Begin april op Fembusiness.nl: Op 26 april kopt de Volkskrant: ‘Cees Maas scoort wel erg gemakkelijk’ ‘Brussel wil bonussen bij banken beperken’ Een beursgenoteerde bank die het advies van de Commissie De Europese Commissie wil de bonussen en salarissen bij banken en beursgeno- Maas opvolgt en zich primair richt op zijn klanten, zal zichzelf teerde bedrijven aan banden leggen. Ook ‘gouden parachutes’ bij ontslag hebben marginaliseren. Het meest fundamentele advies aan de bancai- als het aan de Commissie ligt hun langste tijd gehad. Uitgangspunt is dat falend re sector in het rapport van de commissie Maas is dat de focus beleid niet beloond mag worden. Het is een voorstel van Europees Commissaris weer terug moet op de klanten. De afgelopen tien jaar waren McGreevy (Interne Markt). Zeker is dat er ‘meer realisme in de beloningssystemen het, naar Amerikaans voorbeeld, vooral de aandeelhouders en moet komen’, stelt een Commissiewoordvoerder. ‘Salarissen en andere vergoedin- de op bonussen jagende managers die werden gediend. Met gen dienen gekoppeld te worden aan werkelijk geleverde prestaties.’ McGreevy zo’n ‘terug naar de klant’-advies krijg je de handen van het volk komt met aanbevelingen, niet met verplichte regels voor de lidstaten. Volgens de op elkaar, maar hoe gemakkelijk is het om zo’n advies te verwe- Commissie heeft zij niet de bevoegdheid om beloningsbeperkingen wettelijk op te zenlijken? Het grote probleem is dat een aan de beurs genoteer- leggen. Zou zij toch een poging wagen, dan wordt die vermoedelijk weggestemd de bank zichzelf marginaliseert met zo’n beleid. Geen belegger door de EU-landen. Reeds bestaande Europese aanbevelingen uit 2004 over de sala- is enthousiast als de bank waarin hij aandelen heeft, zegt dat de rissen bij beursgenoteerde bedrijven, worden tot nog toe nauwelijks nageleefd. aandeelhouder niet langer op de eerste plaats komt.

26 ROOD mei 2009

Rood_0309.indd 26 13-05-2009 18:10:34 platform

fi nanciële constructies bedenken. ‘Innovatie werd goed beloond,’ aldus Maas. Helaas werden de soms enorme risico’s die ze daarbij namen, niet bestraft. Volgens Van der Meer Mohr en Cools is de kredietcrisis zelfs deels een gevolg geweest van de bonuscultuur. ‘Ik reken mezelf is wat dat betreft een goed begin,’ aldus Tang. dat enorm aan,’ zegt Van der Meer Mohr. ‘Als je Deze commissie, onder leiding van ex-topbankier het goed deed, kon je ontzettend veel verdienen, Cees Maas, stelde begin april een gedragscode maar als later bleek dat wat jij had bedacht bag- voor bankiers vast waarin ook het belonings- ger was, werd je daar niet op afgerekend.’ beleid aan bod kwam. Bonussen moeten pas DNB moet voor 1 mei met nieuwe regels komen,’ jaren na dato worden uitgekeerd en nooit meer aldus Tang. GEDRAGSCODE VOOR BANKIERS bedragen dan het vaste salaris, zo bepleitte de Het is een kritiek die PvdA-fractielid Paul Tang commissie. LAATSTE REDMIDDEL onderschrijft. ‘Je beloningsbeleid moet stimule- Doordat bijna alle banken nu grote verliezen ren dat mensen verantwoorde risico’s nemen. WIE HOUDT ER TOEZICHT draaien of bij de overheid aan het infuus liggen, Bonussen werden over een veel te korte periode Of de aanbevelingen van de commissie daad- heeft het probleem van de exorbitante bonus- uitgekeerd.’ De bonus zelf hoeft van Tang niet werkelijk zullen worden nageleefd, is de vraag. sen zichzelf opgelost. ‘Tijdelijk tenminste,’ zegt op de helling. De manier waarop die wordt uitge- Maas en de zijnen hopen dat de Raden van Cools. De raden van bestuur krijgen nog steeds keerd wel. ‘Het rapport van de commissie Maas Toezicht hun voorstellen zullen afdwingen. Van riante beloningen, maar groepen investment ban- der Meer Mohr en hoogleraar Cools hebben daar kers worden niet meer voor tientallen miljoenen echter weinig vertrouwen in, en hopen dat de bij elkaar weggekocht. Alle betrokkenen zien Europese Centrale Bank of een andere vorm van deze luwte als een kans om de bonuscultuur aan gecoördineerd Europees toezicht de taak op zich te pakken. ‘Als er ooit een moment was dat er neemt. ‘Je moet het in Nederland niet in je eentje kon worden ingegrepen, is het nu,’ zegt Cools. Op 26 april valt op nos.nl te lezen: proberen te regelen,’ zegt Van der Meer Mohr. Ondanks zijn felle verzet tegen de bonuscultuur ‘Excuses van topman ING’ ‘Dan kun je het idee van Holland als fi nancieel is hij geen voorstander van overheidsingrijpen. centrum wel op je buik schrijven.’ Cools hoopt dat bankiers bij zichzelf te rade zul- ING-bestuurder Timmermans biedt excu- ’Het oude denken,’ noemt Tang het idee dat len gaan, en de bonuscultuur zullen matigen. ses aan voor het verloren vertrouwen in de zoiets alleen Europees geregeld zou kunnen wor- ‘Laten we wel wezen: de afgelopen jaar is het banken. In het tv-programma Zembla zegt den. ‘Als we één les hebben kunnen leren van de aandeel van de variabele beloningen in het inko- hij dat hij zich verantwoordelijkheid voelt kredietcrisis, is het wel dat je niet mee moet gaan men van topbankiers vertienvoudigd. Wat heeft voor het feit dat een aantal klanten hun met anderen in het nemen van risico’s. Het zijn dat opgeleverd? Helemaal niets.’ Of bankiers vertrouwen is kwijtgeraakt. Hij spreekt juist de eigenzinnige banken en toezichthouders ertoe in staat zullen blijken het eigen inkomen tegen dat de bankwereld medeverantwoor- die het relatief goed hebben gedaan, Santander te matigen? Cools heeft er een hard hoofd in. delijk is voor de kredietcrisis. Ook zegt hij en Spanje bijvoorbeeld, zijn redelijk ongeschon- ‘Over vijftien jaar is het, ben ik bang, weer precies dat ING geen fouten heeft gemaakt en dat den uit de crisis gekomen.’ hetzelfde. De houding is er vooral een van “wat daarom van het teruggeven van bonussen Tang wil daarom dat De Nederlandsche Bank zeuren jullie nou?” Het ontbreekt bankiers aan geen sprake kan zijn. richtlijnen opstelt en afdwingt. ‘Ik heb daar bij de historisch perspectief.’ Misschien is optreden fi nanciële beschouwingen al om gevraagd. De door de overheid wel het laatste redmiddel.

mei 2009 ROOD 27

Rood_0309.indd 27 14-05-2009 10:42:36 Emine Bozkurt en het Europees Parlement

‘Ik heb bewezen dat ik het kan’

28 ROOD mei 2009

Rood_0309.indd 28 14-05-2009 10:47:11 Tekst Jan Schuurman Hess Foto Hollandse Hoogte/Peter van Beek profi el

Het Luxemburg Plein was een van de mooiste klassieke pleinen van het negentiende eeuwse Brussel. Het stationsgebouw inspireerde schilders als Paul Delvaux, maar vooral ook René Magritte. Nu wordt het plein niet meer gedomineerd door stoomtreinen, maar door de grote gevel van het Europees Parlement. Op het plein zijn de terrassen en de cafés gebleven, de reizigers maakten plaats voor de Europeanen, de ambtenaren, de lobbyisten en de parlementsleden. Hier vertelt Emine Bozkurt over haar missie in het Europees Parlement.

woont zowel in Brussel als in Zaandam? ‘Mijn dat ik het kon en dat daardoor de positie van 35 miljoen vrouwen zoon, mijn man en ik zijn hier vier dagen in de in Turkije werkelijk verbeterd werd.’ week en drie in Zaandam, onze thuisbasis. Het was vanzelfsprekend dat ze mee gingen. Dat gaat Wat is er dan concreet verbeterd? ‘Bestrijden van geweld heel goed. Straks gaat mijn zoon hier in Brussel tegen vrouwen was prioriteit nummer één. Eerwraak, opvang- Unaar school. We doen het als zo veel ouders die beiden werken. huizen voor vrouwen. Op al die terreinen is er nu in Turkije We verdelen de taken. Voor ik hier verkozen werd, heb ik goede veel gebeurd. Er zijn protocollen met de politie in het hele land afspraken gemaakt. Want alleen dan werkt het.’ afgesproken en eerwraak is nu een extra verzwarende omstan- digheid in het strafrecht. Ziekenhuizen zijn er alert op en kunnen Emine Bozkurt staat bij de komende verkiezingen voor het de politie bij een vermoeden van eerwraak informeren. Ruim Europees Parlement op de tweede plaats, achter lijsttrekker 300 duizend leerplichtige meisjes die anders niet naar school Thijs Berman. Waarom wilde zij zo graag naar het Europees mochten of konden, gaan nu wel. Er zijn door de Turkse regering Parlement, en waarom is dit werk voor haar zo belangrijk? Ze extra middelen ingezet voor het onderwijs aan meisjes. Het is de lacht en vertelt dat ze als jong meisje haar zinnen al op inter- vrouw van premier Erdogan die zich persoonlijk hier voor heeft nationale samenwerking zette. Om die reden ook studeerde zij ingezet.’ Europese Studies aan de Universiteit van Amsterdam. Het was haar wens en bedoeling om in Brussel te gaan werken. ‘In 2004 De Amerikaanse president Obama heeft onlangs aangedrongen werd ik meteen verkozen. Mij spreekt het niveau aan waarop je op een lidmaatschap van de Europese Unie voor Turkije. Er was hier werkt. Het Europees Parlement neemt besluiten die voor een onmiddellijke negatieve reactie van de Franse president, een half miljard mensen van belang zijn. Bovendien vind ik het Nicolas Sarkozy. Wat is uw mening over de toetreding van leuk om met mensen van verschillende nationaliteiten en achter- Turkije tot de Europese Unie? ‘Turkije is nu nog niet klaar voor gronden samen te werken. En het gaat me goed af.’ toetreding. Ze moeten nog hard werken aan hun democratie en aan het verkrijgen van gelijke rechten voor iedereen. Dat is nog Hoe verover je als nieuw parlementslid een positie tussen een lange, moeilijke weg. Als Turkije snel en adequaat verandert, die ruim achthonderd anderen? Hoe vind je een plaats in is het welkom. Als Obama de Turken kan inspireren die hervor- een sociaaldemocratische fractie van meer dan tweehonderd mingen snel door te voeren, is dat alleen maar winst.’ mensen? ‘Ik ben onmiddellijk aan de slag gegaan met burger- rechten. Gelijke rechten voor iedereen is toch waar het om gaat Voor Emine Bozkurt was de belangrijkste gebeurtenis in de in Europa. En dan moet je vervolgens binnen het parlement afgelopen vijf jaar de goedkeuring van een antidiscriminatie bewijzen dat je goed bent. Mijn eerste kans kwam via een richtlijn die werd opgesteld. Emine Bozkurt was schaduwrap- commissie in het Europees Parlement die werd belast met de porteur. ‘Dat betekent dat ik namens de sociaaldemocratische vrouwenrechten in Turkije. In het licht van de onderhandelingen fractie onderhandelde bij het opstellen van de richtlijn. We met Turkije over toetreding hebben het nu voor elkaar dat discriminatie in alle gevallen tot de Unie, werd dat een in de Europese Unie wordt verboden. Homoseksuelen, vrou- ‘Turkije is nu nog niet thema. Ik mocht hierover wen, minder validen en ouderen worden nu gelijk behandeld. een rapport schrijven voor Discriminatie moet hard aangepakt worden. In veel nieuwe klaar voor toetreding’ het Europees Parlement en lidstaten is op dit gebied nog weinig geregeld. Dankzij Europese dat is goed ontvangen. Ik regels is dit nu wel het geval. heb kritisch en fair beschreven hoe de situatie toen was. Het Op dit moment hebben echter de economische- en klimaatcrisis rapport werd ook in Turkije en door de vrouwenbeweging goed de hoogste prioriteit. Daarvoor hebben we Europese samenwer- ontvangen. Het was niet vanzelfsprekend dat dit rapport werd king nodig. Wouter Bos zei het duidelijk: zonder de Europese geaccepteerd, want een aantal landen wilde helemaal niet dat de Unie zou Nederland nu in de zelfde positie verkeren als IJsland. onderhandelingen met Turkije zouden beginnen. En dit aspect, Werk is onze speerpunt, in de campagne, in de komende perio- vrouwenrechten, leek hun een mooie stok om mee te slaan. Ik de in het Europees Parlement.’ was erg blij dat het goed is afgelopen en dat alle internationale onderhandelingen die ik met alle verschillende partijen voerde, positief konden worden afgerond. Dat was voor mij het bewijs mei 2009 ROOD 29

Rood_0309.indd 29 13-05-2009 18:10:38 varia Breinbreker 28

HORIZONTAAL: 1. Damesgymnastiek (15); 8. Een is geen, twee is half en drie is een paas.. (2); 9. Zij regeerde met harde hand (6 + 4); 11. Laat zien die klank! (4); 12. Huwelijk (14); 14. Eenkennige hemellichamen (9); 16. Gekke reep (4); 17. Oma van Wouter (6); 21. Vaarwel krantje (3); 22. Die vogelverschrikker regelt de boel (7); 24. Het nawoord van die oude voetballer was niet naar waarheid (7); 25. Maakt niet geliefd (8); 28. Slechts een paar letters vanwege alle hulp? (9); 30. Tegen je zin naar de cardioloog (3 + 3 + 2 + 2 + 4)

VERTICAAL 1. Onafhankelijkheids idee (13); 2. Ambtenarenmis (15); 3. Pijnlijk fl auw (3); 4. (Zonder) weerga (9); 5. Zoet, schijnheilig lichaamsdeel (5 + 5); 6. Leent hij waarnemers uit? (12); 7. Dom dier (4); 10. Dit heideplantje is onlangs 40 kilo afgevallen (5); 13. Geld lenen om een etentje te kunnen betalen (10); 15. Heden.nl (2); 18. Studentendansfeest (3); 19. Bouwsteentje min vijftig (3); 20. Deze partner is gedeputeerde (2); 23. Kenmerk van een bal (3); 25. Als je neus opzij zat, zaten deze van voren (4); 26. Prinsessenslaapplaats (3); 27. Zij loopt niet voorop (4); 29. Zonder overdekking is die haan een sukkel (3)

Stuur uw oplossing vóór 1 juli naar PvdA, redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam. De winnaar ontvangt een PvdA-Baseball cap.

OPLOSSINGEN BREINBREKER 27: Horizontaal: 1. Verhuiscircus; 10. Oorlam; 11. Bi; 12. Edna; 13. Radiostilte; 14. Pit; 16. Sipke; 17. Elan of El An; 19. Duits; 23. Eer; 24. Nageslacht; 25. AD; 26. Reet; 28. CS; 30. + 45.Stuivertje wisselen; 32. Zalm; 33. Re; 34. Luis; 35. Epo; 37. Mopperkont; 40. Toer; 41. Pas; 43. Waterkant; 45. Wisselen Verticaal: 1. Voorkeurstem; 2. Raad van Europa; 3. Isis; 4. Codicil; 5. Roet; 6. Codes; 7. Urn; 8. + 29. Slappe was; 9. Amsterdammertje; 11. Bos; 15. Ikea; 18. Natie; 19. Decentraal; 20. USSR; 21. TA; 22. Schel; 27. ET; 29. zie 8 verticaal; 31. Tenoren; 32. Zitting; 36. Pop; 38. PS; 39. Toko; 42. WW; 43. We; 44. Te

DE PRIJSWINNAAR VAN BREINBREKER 27 IS: Nol van ’t Riet uit Gouda. Hij ontvangt het WBS-jaarboek Op zoek naar een progressief Amerika.

Prijsvraag Wie heeft dit gezegd?

1 2 ‘Ik leg alle adviezen onder mijn kussen, tot ik rechtop zit’ Weet u van wie dit citaat is? 1. Job Cohen 2. Wim Kok 3. Joop den Uyl 4. Felix Rottenberg

Stuur uw oplossing vóór 1 juli naar: PvdA, redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam of mail uw oplossing naar [email protected]. De winnaar ontvangt een PvdA-Baseball cap. 3 4 Het citaat uit Rood nummer 2: ‘In geouwehoer kun je niet wonen’ was van Jan Schaefer. De winnaar van het PvdA- verrassingspakket is Thijs den Ouwe uit Goes.

30 ROOD mei 2009

Rood_0309.indd 30 14-05-2009 10:49:44 Uitgesproken agenda AFFICHES EUROPESE Mei VERKIEZINGEN Zaterdag 30 Meer Europa op straat ood In 1979 konden Pvda-Amsterdam viert een feestje ter RLedenblad van de Partij van de Arbeid de kiezers voor ere van de Europese verkiezingen! Met 6e jaargang • nummer 2 • april 2009 het eerst naar de een Europa-ganzenbord met vragen en stembus voor presentjes voor de kinderen, een Rad van het Europees Fortuin met Europese prijzen en een dj. Colofon Parlement. In Met onder anderen Mariëtte Hamer en de Rood is het positief/kritische ledenblad van 2009 worden winnaar van EUtube. Presentatie: Kamran de-Partij van de Arbeid waarin leden van de partij centraal staan. Leden worden van harte voor de zevende Ullah, oud-voorzitter Jeugdraad. uitgenodigd te reageren op de inhoud van Rood keer de verkiezin- Info: www.pvda.nl en de redactie van ideeën, suggesties of-kopij gen gehouden te voorzien. Rood verschijnt zes maal per jaar voor het Europees Op pvda.nl vindt u een actueel overzicht en wordt gratis verspreid onder de leden van Parlement. Met het oog op Europa van Gerrit van alle campagne-activiteiten in het land. de PvdA in een oplage van 63.000-exemplaren. Niet-leden kunnen een abonnement aanvragen Voerman en Nelleke van de Walle biedt een Zie ook de rubriek Nieuws uit de partij. via de leden administratie (ledenadministratie@ chronologisch overzicht van de affi ches die pvda.nl of 0900-9553). Rood verschijnt ook in de partijen in hun verkiezingscampagnes gesproken vorm voor mensen met een lees- hebben gebruikt. Juni handicap. Info: FNB, tel.: (0486) 486486. De wijze waarop de partijen zich op de pos- Partij van de Arbeid ters aan de kiezer presenteren laat een dui- Vrijdag 26 Herengracht 54 / Postbus 1310 1000 BH Amsterdam delijke ontwikkeling zien: het aanvankelijke Europa Landentour Heerlen 0900-9553 (lokaal tarief) / www.pvda.nl enthousiasme voor de Europese integratie is Slotmanifestatie van de Europa landen- getaand, terwijl er een grotere nadruk wordt tour in Heerlen. Terugblik op de afgelopen Redactieadres: Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam gelegd op de plaats van Nederland binnen de twee jaar. En verder fi lmpjes, debat en de [email protected] Europese Unie. Het rijk geïllustreerde boek prijsuitreiking van de AMS fotoprijs. Redactie: geeft verder een korte beschrijving van de Info: www.alfredmozerstichting.nl Ottolien van Rossem (samenstelling en eind- verkiezingsprogramma’s en van de thema’s redactie), Jan Schuurman Hess, Michiel Reijnen die de campagnes hebben gedomineerd. Eindredactie: Natuurlijk komen ook de campagnes van de Roselie Kommers PvdA uitgebreid aan bod. Art direction en vormgeving: Studio Pollmann, Amsterdam Gerrit Voerman is directeur van het Medewerkers aan dit nummer: Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Wouter Bos (column), Eric van den Berg, René Partijen (DNPP) te Groningen. Nelleke van Cuperus, Marcel Duyvestijn, Geertje Falke, de Walle was student assistent bij het DNPP Michael Juffermans (Breinbreker), Marije en werkt nu voor de onderzoeksdivisie van Laffeber, Lilianne Ploumen, Tessel Schouten, Jurjen Fedde Wiersma, Anne Marie Zimmerman het UN Offi ce of the High Commissioner for Human Rights. Fotografi e: De Beeldredaktie, Hollandse Hoogte, Tessa Postuma de Boer, Thomas Schlijper Geïnteresseerd? Met onderstaande bon krijgt Cartoon: u ¤ 3,- korting op Met het oog op Europa. Peter Pontiac, Amsterdam Illustratie: Moker Ontwerp, Amsterdam Lithografi e: Korting voor PvdA-leden Grafi media Amsterdam Drukwerk: vdBJ / Print Support, Bloemendaal Met deze bon krijgt u 20 procent korting op het Rood verschijnt onder verantwoordelijkheid boek Met het oog op Europa van Gerrit Voerman van het partijbestuur. en Nelleke van de Walle (ISBN 9789085068228). Overname van (delen van) artikelen, foto’s of illustraties U betaalt geen ¤ 15,- maar slechts ¤ 12,-. alleen na uitdrukkelijke toestemming van-de-uitgever. U kunt deze bon inleveren bij de boekhandel of het boek bestellen via www.uitgeverijboom.nl.

Deze actie is geldig tot 15 augustus 2009. Actienummer 90165283) ISSN 1574-2733

BON mei 2007 ROOD 31

Rood_0309.indd 31 13-05-2009 18:10:39 Foto Hollandse Hoogte/Martijn Beekman column

Het verhaal van de PvdA De economische crisis die we nu meemaken, is voor veel mensen reden zelf veroorzaakt hebben, maar als we schouder aan schouder staan, als tot zorg en onzekerheid. Met het crisispakket proberen we de gevolgen we solidair zijn, kunnen we de crisis verzachten, bestrijden en er zelfs van de crisis te verzachten, door de economie een zetje te geven en door sterker uit komen. We geloven niet naïef in de markt en veroordelen wat zekerheid te bieden. Bijvoorbeeld de zekerheid dat als je toch werkeloos de jacht op het grote snelle geld veroorzaakt heeft. In plaats daarvan wordt, je gewoon een uitkering krijgt terwijl je zoekt naar ander werk. bieden we een verhaal van evenwicht tussen de markt en de overheid, Maar naast zorg en onzekerheid biedt de economische crisis ook individu en collectief, houvast en verandering. In Nederland, want daar kansen. Kansen om nu echt werk te maken van een schone en duurzame kunnen we heel veel. En in Europa, want daar kunnen we met elkaar nog energievoorziening. Kansen om nu die bonussen aan te pakken die veel meer. mede aan de oorsprong van de fi nanciële crisis liggen. Kansen om nu de De PvdA kan dat verhaal vertellen. De leden van de PvdA kunnen dat losgeslagen fi nanciële markten in het gareel te brengen door in Europa verhaal vertellen. En ik hoop dat jullie dat allemaal de komende tijd samen te werken. zullen doen en dat jullie mensen aansporen om naar de stembus te gaan Kansen ook voor de Partij van de Arbeid om haar verhaal te vertellen. op 4 juni om PvdA te stemmen voor de Europese Verkiezingen. Met een Juist nu is er behoefte aan een verhaal dat mensen inspireert, en de PvdA progressief Europa krijgen we meer kansen ons verhaal ook werkelijkheid heeft dat verhaal. We hoeven die crisis niet lijdzaam uit te zitten en we te maken. zullen niet zomaar accepteren dat mensen zonder werk komen te zitten. Een heleboel mensen zijn slachtoffer geworden van een crisis die ze niet Wouter Bos, politiek leider

De volgende Rood verschijnt begin augustus

Rood_0309.indd 32 14-05-2009 10:57:06