SPUI 29 Victor Lamme
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
SPUI 2009|3 SPUI 29 2009|1 SPUI 29 Mathieu de Bakker Thijs Berman Piet Borst Peter Brusse Midas Dekkers Damiaan Denys José van Dijck Robbert Dijkgraaf Kester Freriks Louise Fresco René Haijema Izaak Kisch Iris Koppe Fouad Laroui Nadia Palesa Poeschmann Philip van Praag Philippe Remarque Maud van de Reijt Marc van Roosmalen Judith Sargentini Steph Scholten Ieke Spiekman Jean Tillie VICTOR LAMME ‘Mensen WETEN ZELF NIET WAARVAN ZE ZICH BEWUST zijn’ FOTO: JEROEN OERLEMANS magazine voor alumni en vrienden van de Universiteit van Amsterdam ADVERTENTIE Our personal approach takes you further » Ambitious UvA alumni come to the Amsterdam Business School « MBA programmes in Amsterdam Master in International Finance (MIF) ■ Part-time (evenings), Modular (weekends) or Full-time programmes ■ State-of-the-art finance programme ■ Amsterdam Leadership Programme incorporated ■ Tracks: International Finance, Law & Finance, ■ Partnership with Vlerick Leuven Gent Management School Mathematical Finance and Real Estate Finance ■ Designed for ambitious professionals ■ Full-time or Part-time programme ■ International in students, content and staff ■ Designed for ambitious professionals ■ Linking theory to practice ■ Discount for UvA Alumni on the tuition fee Information evenings at the Amsterdam Business School: Wednesday 3 June and 8 July 2009 Roetersstraat 11 | 1018 WB Amsterdam | www.abs.uva.nl/mba-mif FCFolia6:Mercator kwart pagina 23-03-2009 10:35 Pagina 1 Mercator Sapiens Official UvA Merchandise Two Exceptional Scholarships for UvA Alumni » Ambitious UvA alumni come to the Amsterdam Business School « The Amsterdam MBA Master in International Finance ■ Two exceptional scholarships offered for MBA and MIF applicants ■ Available for all UvA alumni who meet the entry requirements of the MBA or MIF More information: contact Janine van Zantvoort via [email protected] www.mercatorsapiens.nl www.abs.uva.nl/mba-mif | +31 20 525 56 55 | [email protected] Roetersstraat 35, 1018 WB Amsterdam, tel. 020-525 6159, [email protected] SPUI 3 REDACTIONEEL Nog één keer WIM KONING FOKKE & SUKKE gaan naar de alumnidag 4 GESPREK Neurowetenschapper VICTOR LAMME en het geheim van het brein 6 PERSONALIA MAUD VAN DE REIJT wint Nationale Scriptieprijs 7 OVERLEDEN Het actieverleden van JOKE KNIESMEIJER REDACTIONEEL 8 H OOFDZAAK Red de geesteswetenschappen: de noodkreet van decaan JOSÉ VAN DIJCK 4 10 WETENSCHAP HET BEELD van ROBBERT DIJKGRAAF Zeven jaar na het verschijnen van spui in deze vorm, is het tijd voor verandering. Die eerste spui markeerde KNAW-president valt voor Icarus het begin van een charmeoffensief van de UvA onder PROEFSCHRIFT Bloedplaatjes en stoplichten: RENÉ HAIJEMA’s haar alumni. Was het tot de eeuwwisseling zo, dat wie dubbelonderzoek naar optimalisering van efficiëntie eenmaal de doctoraalbul op zak had nog zelden iets van de alma mater vernam, daarna kwam de kentering. 11 Psychiater DAMIAAN DENYS geneest Universiteitsbestuurders begonnen in te zien dat bij uitstek door hersenen onder stroom te zetten alumni het maatschappelijk draagvlak voor onderwijs en 12 DE BULUITREIKING Model en tv-maker NADIA PALESA onderzoek kunnen vormen dat zo vaak ontbreekt. En hoe profijtelijk zou het niet kunnen zijn om samen met alumni POESCHMANN geeft voorrang aan de praktijk een netwerk te vormen waarin academische kennis en 13 DE PASSIE van MARC VAN ROOSMALEN beroepservaring elkaar verrijken? Primatoloog nu zelf bedreigde soort Het alumnibeleid was geboren en een omvangrijk 14 K ALENDER programma werd opgezet, met dit blad als speerpunt en 8 15 Colofon rapporteur van de activiteiten. De redactie waakte ervoor geen corporate pr-magazine te worden. Het moest een 16 AMSTERDAMSE UNIVERSITEITS-VERENIGING blad voor, door en over alumni en vrienden van de UvA 188 studenten op reis met AUV-Reisbeurzenfonds zijn. Bestuurders en beleidsmakers trof u alleen aan als ze 17 AUV-KRINGEN Managementgoeroe BEN TIGGELAAR bij de nieuwswaarde meebrachten. communicatiewetenschappers In de loop der jaren zijn talrijke wetenschappers en 18 ALUMNIVARIA PIET BORST over kwakzalvers op Universiteitsdag alumni geportretteerd en geïnterviewd door freelancers 19 AMSTERDAMS UNIVERSITEITSFONDS uit de alumnigemeenschap van de UvA. Wat daaruit spreekt, is de enorme rijkdom aan kennis en ervaring Vogels kijken met KESTER FRERIKS en MIDAS DEKKERS die zich in die gemeenschap bevindt. Ook was te zien 20 ONDERZOEK Beats en baby’s, waterstof maken met licht en dat alumniverenigingen groeiden, hoe allerlei nieuwe vakkringen ontstonden en welke gerenommeerde meer facultair onderzoeksnieuws afgestudeerden belangeloos participeerden in succesvolle 22 LOOPBAAN Europarlementariërs THIJS BERMAN en Universiteitsdagen. Een Reis- en een Loopbaanprogramma 11 JUDITH SARGENTINI wantrouwen de macht gingen van start en voor bijzondere wetenschapsprojecten werd rijkelijk gedoneerd. En toch is het tijd voor 24 DE UvA IN BEWEGING MATHIEU DE BAKKER verandering. UvA-Docent van het Jaar 25 HET DUBBELLEVEN van historica en kunstschilder De communicatie met alumni is tot nu toe vooral eenrich- tingsverkeer, terwijl goed alumnibeleid een two way street IEKE SPIEKMAN: je moet leren kijken hoort te zijn. Voor ingezonden stukken en discussie is 26 UVA-GESCHIEDENIS IN DE VOETSPOREN van in spui geen plaats. En ook www.alumni.uva.nl fungeert begenadigd causeur IZAAK KISCH hoofdzakelijk als mededelingenbord. Vooral jongere alumni ervaren dat als beperkend, gewend als ze zijn aan snelle 27 Veertig jaar later: PHILIP VAN PRAAG relativeert interactie langs digitale weg. Daarom wordt gebouwd aan Maagdenhuisbezetting een interactieve website waarop alle UvA-alumni naar UvA Erfgoed beheert waardevolle collecties voorbeeld van sites als Hyves en LinkedIn informatie kunnen uitwisselen, discussies kunnen aangaan en nieuwe 28 ESSAY JEAN TILLIE: Nederland moet in het reine komen met communities kunnen vormen. Maar dan in de exclusieve 13 de multiculturele samenleving omgeving van een academisch netwerk. Deze nieuwe bron heeft ook gevolgen voor spui. Het viermaandelijks 30 E-MAIL UIT DE VS verschijnende spui en de dagelijks beschikbare online Met PHILIPPE REMARQUE naar Obama’s inauguratie community zullen zorgvuldig op elkaar worden afgestemd. DE STUDIE van FRANS BOOM en MARLOES BOLMAN Een designbureau steekt beide in een nieuw jasje. De tweede omissie is dat spui veel en met human sporters bij het USC interest over onderzoekers schrijft, maar weinig over 31 COLUMN IRIS KOPPE is getuige van de geschiedenis onderzoek zelf. De redactieraad dringt al langere tijd aan op meer onderzoeknieuws. Door de concurrentie van vaktijdschriften en wetenschapsbijlagen van dagbladen is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Maar nu gaat het er toch van komen. spui en Folia slaan de handen ineen, vormen gezamenlijk een adviesraad en wetenschapsredacteur Nadine Böke gaat in elke spui een zestal nieuwe pagina’s verzorgen met highlights uit de 23 verschillende disciplines. In dit nummer treft u daarvan al de eerste proeven aan. Bij al deze veranderingen hoort ook een nieuwe hoofdredacteur. Ik dank allen die de moeite namen hun mening over spui aan mij kenbaar te maken. [email protected] tot 1 juni a.s. directeur Alumnirelaties en Universiteitsfonds en hoofdredacteur van spui 25 3 _ SPUI 29 _ 2009 | 1 SPUI SPUI GESPREK TEKST: MANON SIKKEL FOTOGRAFIE: JEROEN OERLEMANS Filosofen en psychologen proberen al eeuwen de menselijke geest te doorgronden. Toch weet niemand hoe het menselijk bewustzijn zich verhoudt tot het brein zelf. Victor Lamme, hoogleraar Cognitieve neurowetenschap, ontving onlangs een Europese subsidie van 2,3 miljoen euro voor zijn experimentele onderzoek naar het bewustzijn. BEWUSTZIJN: HET GEHEIM van HET BREIN geval. En het is uiteraard een interessante gebeurt. Wat je dan ziet, is hersenactiviteit die Dat maakt het handig om erover te kunnen vraag: wat is bewustzijn? Het is ook een van iets te maken heeft met dat bewustzijn, maar communiceren, maar het is niet de essentie. de laatst overgebleven mysteriën. We weten ook hersenactiviteit die te maken heeft met Dat zijn die recurrente interacties. Dan begrijp van alles en nog wat over hoe het menselijk de rapportage daarover. Het is op die manier je ook dat bewustzijn niets te maken heeft met lichaam functioneert en het lijkt me eerlijk onmogelijk om die twee uit elkaar te houden. aandacht, taal of op knopjes drukken, maar gezegd wat saai om te moeten werken aan Bovendien zijn er ook heel veel situaties alles met het vormen van geheugensporen.’ bijvoorbeeld de leverfuncties – want wat weten waarbij mensen zich wel ergens van bewust we daar nou eigenlijk níét van? Daar zit me te zijn, maar dit meteen al niet meer weten.’ Is bewustzijn niet gewoon een definitiekwestie? weinig mysterie aan.’ ‘Dat is het precies. Er bestaat namelijk geen Wat is het bewustzijn dan volgens u? goede definitie van bewustzijn en het doel En het praktische nut? ‘Bij lezingen begin ik altijd met te zeggen dat van dit onderzoek is om die wél te geven. ‘Er zijn natuurlijk omstandigheden waarin we met de huidige definitie van bewustzijn Dat maakt het ook anders dan anders. De het handig is om te weten of iemand niet zo ver komen. Dat is een beetje de Pim definitie van bewustzijn is dan niet alleen zich ergens van bewust is, zonder dat hij Fortuyn-aanpak: laten zien wat er niet klopt. gebaseerd op introspectie of gedragsonderzoek daarover zelf iets zegt. Neem een patiënt Maar dan geef ik ook de oplossing, namelijk – de traditionele manier waarop men tegen at is het raadselachtige in coma: als je die vraagt zich in te beelden dat je daarnaast een definitie kunt neerzetten bewustzijn aankijkt – maar wordt mede bewustzijn en hoe dat hij tennis speelt, zie je eenzelfde soort waarmee je wél verder komt. Als je om je heen bepaald vanuit de neurowetenschap. Je gaat ontstaat het uit de hersenactiviteit als bij een gezond persoon. kijkt, maken je ogen driemaal per seconde een natuurlijk wel uit van een intuïtieve definitie activiteit van onze Maar wie zegt dat wanneer er hersenactiviteit beweging. En elke keer dat je oog stilstaat, van bewustzijn, maar je bent bereid om die op Whersencellen? Alleen als we afstand nemen is, er ook bewustzijn is? Dat is vooral een schiet er informatie je hele brein door.