Van zeebanket tot kwallenleed 27 meningen over het Veerse Meer Inhoudsopgave 3

Beste lezer 4

De rode draad 6

Meningen over het Veerse Meer 11 4 Beste lezer,

Acht jaar lang heeft de stuurgroep “Rondom landbouw en recreatieterreinen. Daarnaast het Veerse Meer” zich ingezet voor een betere zijn grote en kleine verbeteringen aangebracht­ gebiedskwaliteit van het Veerse Meer en in de gebruiksmogelijkheden van het gebied. omgeving. Eerst heeft zij een gebiedsvisie Als voorbeelden noem ik de fietsknoop­ opgesteld, daarna is zij aan de slag gegaan punten, de Zeeuwse Toppunten, de aanleg met een uitvoeringsprogramma voor de eerste van zandstrandjes en de uitbreiding en periode. Inmiddels is het doorlaatmiddel ­verbetering van aanlegsteigers. Een uitgebreid “Katse Heule” in gebruik genomen. Het water overzicht van de resultaten tot dusver is weer­ van het Veerse Meer wordt sindsdien regel­ gegeven in de Evaluatienota van oktober matig ververst met Oosterscheldewater, waar­ 2008. door de waterkwaliteit sterk is verbeterd. Er is een peilbesluit genomen dat na intensieve De evaluatie vormt de aanleiding voor de voorbereiding momenteel stapsgewijs wordt omvorming van de stuurgroep in een kleinere gerealiseerd, met de overeengekomen bestuurlijke programmagroep voor de coör­ ­compenserende maatregelen voor onder meer dinatie van het vervolgtraject. 5

Voor de stuurgroepleden die al die jaren • als signaal voor de vervolgopgave die de intensief zijn bezig geweest met het gebied gebruikers voor de nieuwe programma­ wil ik deze overgang niet geruisloos laten groep zien. voorbijgaan. In de lijn van het gebiedsgericht werken zoals Elk van deze doelen komt aan bod tijden een dat bij Rondom het Veerse Meer wordt gedaan, speciale bijeenkomst, waarbij het startschot heb ik in samenwerking met Rijkswaterstaat wordt gegeven voor de nieuwe fase in het en het Waterschap Zeeuwse Eilanden dit uitvoeringstraject van de gebiedsvisie Rondom boekje laten samenstellen met een meer­ het Veerse Meer. voudig doel: • als cadeautje en blijk van dank voor al Ik hoop dat u met net zoveel interesse zult degenen die zich de afgelopen jaren ­hebben kennisnemen van de inhoud als ik. ingezet voor het project; • als inventarisatie van de beoordeling van Frans Hamelink de ontwikkelingen door gebruikers van het Gedeputeerde Provincie Zeeland en voorzitter gebied; stuurgroep Rondom het Veerse Meer 6 De rode draad

Het zilte water tintelt in je neus en door het van alle betrokkenen, al is de groep ­gevarieerd. glasheldere water zie je de zeesterren op de We mogen de ingezonden meningen dan ook bodem liggen. Bijna vijftig jaar na de ­afsluiting niet beschouwen als dé meningen over het kabbelt er weer zeewater in het Veerse Meer. Veerse Meer. Toch geven de enquêtes een De bouw van doorlaatmiddel Katse Heule beeld van de manier waarop omwonenden, heeft het meer voor iedereen zichtbaar ondernemers en recreanten naar het meer ­veranderd. Maar er is meer gebeurd. Nieuwe kijken. strandjes, betere aanlegsteigers, meer natuur, een tweede sluisovergang. Hoe ervaren In dit boekje vindt u de 27 persoonlijke omwonenden, ondernemers en recreanten ­verhalen over het Veerse Meer. De rode draad deze veranderingen? Wat zijn in hun ogen de hebben we hieronder samengevat. successen en wat kan beter? Van landbouwer tot sportduiker We stelden deze en andere vragen via een In totaal hebben 27 betrokkenen de enquête enquête aan ruim dertig mensen die een of ingevuld en teruggestuurd. Twaalf van hen andere band met het Veerse Meer en de hebben een beroepsmatige band met het omgeving hebben. 27 van hen reageerden. Veerse Meer, vijftien een recreatieve band. Deze groep vormt geen exacte afspiegeling Overigens gebruiken de mensen met een beroepsmatige band het meer in hun vrije tijd Natuur en recreatie, een wankel evenwicht ook op een recreatieve manier, als zwemmer, Er zijn genoeg mogelijkheden voor recreatie wandelaar, sportvisser of zeiler. De meest op en om het Veerse Meer. Die stelling onder­ genoemde beroepen hebben te maken met schrijven vrijwel alle geënquêteerden. Een het beheer van de natuurgebieden, de ­steigers iets kleinere meerderheid is van mening dat en oevers, havens en sluizen. Twee agrariërs er voldoende natuur in het gebied is. Zijn hebben als nevenactiviteit ook bedrijvigheid recreatie en natuur dan ook met elkaar in in de recreatiesector. De recreanten zijn evenwicht? De meesten beantwoorden die evenmin eenduidig in te delen. Zij maken vraag met ja, maar meerdere mensen wijzen over het algemeen op meerdere manieren erop dat de topdrukte in de zomer het even­ gebruik van het meer. Het meest genoemd wicht onder druk zet. Een aantal mensen pleit 7 zijn zeilen, wandelen en fietsen, maar onder voor meer natuur; anderen zijn daar fel op de invullers bevinden zich ook een sport­ tegen. duiker en een speedbootvaarder. Zestien invullers omschrijven zich bovendien als Weilanden horen erbij natuurliefhebber. De omgeving van het Veerse Meer bestaat uit akkers en weilanden. Twee derde van de Helder water, zilte geur groep vindt dat die goed bij het landschap De hele groep roemt de helderheid van het passen, een derde heeft daar geen uitge­ water. Bijna iedereen benoemt dat als de sproken mening over. Of boeren voldoende belangrijkste verandering van de afgelopen uitbreidingsmogelijkheden en kansen voor jaren. De meesten vinden dat het water ook nevenactiviteiten hebben, kan het grootste lekkerder ruikt nu het zout is geworden. Dat deel van de groep niet zeggen. De verklaring de stroming licht is toegenomen, is lang niet hiervoor is de samenstelling van de groep: iedereen opgevallen maar niemand lijkt er slechts twee agrariërs hebben de enquêtes problemen mee te hebben. Over het water­ ingevuld. Zij wijzen erop dat uitbreiding peil verschillen de meningen. Het hogere alleen mogelijk is als een andere boer ermee winterpeil vinden de meeste mensen prima, stopt en zijn land verkoopt. Bovendien zijn met uitzondering van de agrariërs die hier lang niet alle agrariërs in de wieg gelegd voor nadelen van ondervinden. Een aantal zeilers nevenactiviteiten, weet een ander. en motorbootvaarders ziet het winterpeil het liefst nog verder omhoog gaan, even hoog als Kwallen, zeesterren, Japanse oesters het zomerpeil, omdat het water en de steigers De dierenwereld in het meer is veranderd nu dan gemakkelijker bereikbaar zijn. het water zouter is geworden. Dat is bijna 8 iedereen opgevallen. In het heldere water geen mooi gezicht. Toch zijn er ook mensen zijn vissen, schelpdieren, kreeften en zee­ die het wel een interessante gedachte vinden, sterren natuurlijk ook beter te zien. Een visser die in ieder geval de moeite van het onder­ treft tegenwoordig meer jonge schol en tong zoeken waard. Zij noemen wel als voor­ in zijn netten aan en juist minder paling. Een behoud dat de woningen mooi ingepast ander zag voor het eerst een geep in het ­moeten worden. Veerse Meer. De steigerpalen zijn tegenwoor­ dig dik begroeid met mosselen, waar menig (On)bekend en (on)bemind recreant een lekker maaltje van weet te Op en rond het Veerse Meer zijn de ­afgelopen maken. Andere soorten krijgen een minder jaren veel nieuwe voorzieningen gekomen. hartelijk onthaal. Weinig mensen waarderen In de enquête zijn veertien projecten de vele kwallen in het meer. De invasie van ­opge­somd. De vraag was of de projecten Japanse oesters, met hun messcherpe ­schelpen, bekend zijn, en zo ja of de invuller het ­project stelt badgasten voor een gevaarlijke ­hindernis. positief, neutraal of negatief waardeert. De Een reddingswerker moet regelmatig ­ topdrie van meest bekende en meest gewaar­ zwemmers met gewonde voeten te hulp deerde projecten bestaat uit het doorlaat­ schieten. middel Katse Heule, de tweede brug over de Zandkreeksluis en de renovatie van de veer­ Beperkt animo voor waterwoningen steiger bij de Campveerse Toren. Drijvende woningen op het meer zien maar Overwegend positief scoren de fietsknoop­ weinig mensen zitten. Veelgenoemde punten, de nieuwe strandjes, de gerenoveerde ­argumenten tegen waterwoningen zijn: het steigers bij Kortgene en de Veerse Dam en het meer is al zo vol, de oevers worden minder Kiekendiefpad. Ook de nieuwe duiklocaties goed bereikbaar voor recreanten en het is kunnen over het algemeen op waardering rekenen, behalve bij enkele mensen die aanhang onder de geënquêteerden. beroepsmatig varen of vissen. Zij vinden het Het merendeel staat daar neutraal tegenover. duiken in de buurt van de vaarweg gevaarlijk. Uitdagingen voor de nieuwe stuurgroep Drie projecten krijgen weliswaar waardering, Er is nog flink wat werk aan de winkel, de maar vragen nog enige aandacht. In de fiets­ nieuwe stuurgroep hoeft zich niet te vervelen. route Schotsman-Ruiterplaat blijken enkele Uit de enquêtes blijkt dat een lange lijst levensgevaarlijke trajecten te zitten. De onderwerpen de komende jaren aandacht Zeeuwse Toppunten zijn bij veel mensen verdient. De achtergronden van de invullers onbekend. En de 24-uursregeling voor aan­ lijken hier sterk in door te werken. Vooral legsteigers zal alleen goed werken met regel­ onderwerpen die met recreatie en natuur te matige controles. maken hebben, worden veelvuldig genoemd. 9 De waardering voor de gerestaureerde Ruim een derde van de groep heeft ook land­ scheepswerf in Arnemuiden is matig. bouw, visserij, scheldiervisserij en aqua­ Waarschijnlijk ligt deze attractie te ver buiten cultuur als aandachtsgebieden aangekruist. het Veerse Meer. Het is een gemiste kans dat De invullers zijn verdeeld over de onder­ de scheepswerf niet in Veere is gekomen, werpen ’wonen op en aan het water’ en het staat op één van de formulieren. De zeeaas­ ’stimuleren van het ondernemersklimaat’. kwekerij in Wolphaartsdijk heeft de minste

Minister van Veerse Meerzaken • partijen en standpunten dichter bij Wat pakken omwonenden, ondernemers en elkaar brengen; recreanten het eerste aan als zij de fel­ • de inrichting minder strak maken; begeerde post van Minister van Veerse • veersteiger Kamperland opknappen; Meerzaken mogen vervullen? Een greep uit • nieuwe bebouwing compenseren met de verkiezingsprogramma’s: groen; • meer KLPD voor naleving van • creatief ondernemerschap stimuleren; vaar­reglementen; • overnachting met één tent per boot op • een sluis in de Veerse Dam om een de eilanden toestaan; rondje over de zee te kunnen varen; • liggeld invoeren voor boten die geen • schelpdierkweek stimuleren; vaste ligplaats in de havens hebben, • belangen van alle gebruikers goed ook op de eilanden; verwoorden; • meer overnachtingsmogelijkheden voor • meer ruimte voor natuur en cultuur; de beroepsvaart. Meningen over het Veerse Meer Guido Krijger Natuurliefhebber en kanoër uit Middelburg, 37 jaar

’Aquacultuur past goed bij Zeeland’ 11

’Tussen al die onstuimige zeeën is het Veerse duurzame wijze plaatsvindt. We moeten Meer een mooi besloten en rustig meer. ervoor waken dat aquacultuur een kopie van Mogelijkheden voor recreatie zijn er genoeg, bio-industrie wordt. Een derde thema voor de maar natuurbeleving kan sterker uit de verf stuurgroep vind ik wonen op of aan het komen. Daar zijn veel manieren voor. Je kunt water. bijvoorbeeld natuurgebonden activiteiten en bewustwording van de relatie tussen mens en Met de Katse Heule ben ik heel tevreden. natuur stimuleren. Alleen al omdat je op het zoute water beter blijft drijven .’ Helemaal in balans zullen recreatie en natuur nooit komen. Daar is het meer te klein voor. Toch vind ik dat de nieuwe stuurgroep moet werken aan natuurontwikkeling. Daarnaast verdient aquacultuur een plaats op de ­agenda, want dat past heel goed bij het karakter van Zeeland. Voorwaarde is dat deze kweek op

De heer P.J.F. Huurman Verhuurder van zeiljachten uit Goes, 50 jaar

’Doorsteek naar de Roompot’ 13

’De gasten die meevaren op onze zeiljachten Nog leuker is het om een rondje te kunnen genieten van het zicht op de kerktorens en de varen. Daarom zou ik graag een doorgang insteekhaventjes. Ze vinden het ook leuk om van het Veerse Meer in de richting van de naar andere recreanten te kijken, naar de Roompot willen hebben. Bezoekers van ­zeilers en de dagjesmensen op het strand. Zeeland kunnen zich dan vaker verplaatsen Daarom is het Veerse Meer voor ons een en zullen langer in de regio blijven. Dat is mooi gebied om rond te toeren. Een bezoek goed voor het ondernemersklimaat.’ aan het stadje Veere valt altijd in de smaak voor een short shopping stop.

Tineke Coenen Vrijwillig campingbeheerder en recreant uit Lith, 51 jaar

’Kwetsbare balans tussen recreatie en natuur’ 15

’Als vrijwillig beheerder van onze NCC- houden, wat wel verplicht is. De waterpolitie camping in Kortgene heb ik mijn gasten een controleert dat onvoldoende. Ook krijgen we altijd wisselend en altijd schitterend uitzicht vaker agressieve reacties van deze over­ te bieden. Ze kunnen hier zwemmen, surfen, treders. wandelen en fietsen. Onze kampeerders zijn heel positief over de fietsknooppunten, omdat De balans tussen recreatie en natuur is kwets­ ze daarmee gemakkelijk zelf een route ­kunnen baar. Promotie van het Veerse Meer om meer uitstippelen. Minder in trek zijn de Zeeuwse toeristen te trekken is dan ook niet wenselijk. Toppunten. Andere zaken vragen wel meer aandacht, zoals het gebruik van fluisterboten, meer Het Veerse Meer is over het algemeen een natuurgebieden en een doorlaat naar de zee. veilig vaargebied, maar rond het snelvaar­ Tot slot verdient de kokkel meer promotie, gebied tegenover de Zandkreek is het gevaar­ want die zijn zo lekker!’ lijk. Motorboten varen daar nogal eens buiten de boeien. Vaak is er geen extra bemannings­ lid aan boord om de waterskiër in de gaten te

Berry van Goudswaard Medewerker beheer en onderhoud Veerse Meer, 34 jaar

’Liggeld betalen op de eilanden’ 17

’Het hele jaar door, vijf dagen per week, vaar voeten, omdat ze in de oesters hebben ik met het onderhoudsschip van het water­ gestaan. Die schelpen zijn messcherp, heel schap op het Veerse Meer. Ik kom in alle gevaarlijk voor zwemmers. Ze zaaien zich ­hoeken van het meer: oevers herstellen, gras steeds verder uit. maaien, ratten vangen, steigers repareren, bomen planten en ga zo maar door. Wat me Booteigenaren uit de omgeving hebben vaak opvalt is dat ik veel wandelaars, fietsers, een ligplaats in een van de havens en betalen ­zeilers en zwemmers zie, maar nooit een daar liggeld voor. Dat geld gaat onder meer ­duiker. Daarom vind ik dat de nieuwe stuur­ naar het onderhoud aan steigers, toiletten, groep de duiklocaties beter moet promoten. vuilnisbakken en dergelijke. Wie ’s zomers een paar weken op de eilanden verblijft, Met de Japanse oester loopt het de laatste betaalt niets maar profiteert wel van de voor­ jaren helemaal uit de hand. Ik werk ook voor zieningen. Dat is niet eerlijk; ook zij moeten de Reddingsmaatschappij en tegenwoordig liggeld betalen, net als in de Grevelingen.’ halen we regelmatig mensen op met ­gewonde

André Hannewijk Boswachter uit Kwadendamme, 45 jaar

’Meer plastic door de Katse Heule’ 19

’Mijn favoriete gebied is natuurgebied de Katse Heule in het Veerse Meer belandt. Het Middelplaten, waar ik boswachter ben en water zelf is natuurlijk wel schoner ­geworden, excursies leid. Het was altijd al een prachtig of in ieder geval helderder. Ik heb overigens gebied met veel verschillende planten en nooit problemen gehad met de geur van ­dieren, maar met de komst van het zoute ­rottende zeesla. Het was geen aangename water wordt de begroeiing nog waardevoller. geur, maar wel een natuurlijk verschijnsel.’ Helaas razen de auto’s tegenwoordig met grote snelheid over de Muidenweg, die pal langs het gebied loopt. Het zou goed zijn daar verkeersremmers aan te brengen of de weg helemaal af te sluiten voor auto’s.

Aan de oevers van de Middelplaten zie ik dat de stroming is toegenomen, want de oevers brokkelen nu sneller af. Ook tref ik meer ­plastic en andere rommel aan die via de Inwoner uit Kortgene

20 ’Japanse oesters verwijderen’

’Er mag wel wat meer promotie voor het Als ik naar de projecten kijk die de afgelopen Veerse Meer gemaakt worden. Vooral in jaren zijn uitgevoerd, vind ik dat ze vrijwel België kan het nog meer bekendheid krijgen: allemaal een positieve uitwerking hebben Belgen hebben met het Veerse Meer een gehad voor het Veerse Meer. Alleen de mooi recreatiegebied op een steenworp Zeeuwse Toppunten en de zeeaaskwekerij in afstand van hun huis. Het is ook prachtig Wolphaartsdijk hebben nog weinig toege­ vaarwater en door het zoute water is het voegd. Het Kiekendiefpad is mij onbekend.’ onderwaterleven weer tot bloei gekomen.

De zwemstrandjes kunnen beter toegankelijk worden voor de bewoners van de dorpen. Daar hoort ook het weghalen van Japanse oesters bij, omdat het water nu vaak moeilijk bereikbaar is door de scherpe schelpen. Maarten Janse jr. Landbouwer en campinghouder uit Wolphaartsdijk, 27 jaar

’Je rook de zeesla wel, maar het stonk niet’ 21

’Het Veerse Meer is mijn dagelijks uitzicht, al al lastig omdat uitbreiden in deze hoek zeer 27 jaar. Ik ben hier geboren en getogen. Het moeilijk is. Nevenactiviteiten zoals een meer is ook mijn brood, want mijn camping ­camping zijn niet voor iedereen weggelegd. en aquacultuur zijn ermee verbonden. De recreanten op mijn camping vinden het De stuurgroep kan het Veerse Meer op de ­plezierig dat het water helderder is ­geworden, kaart zetten als een uniek recreatiegebied. maar persoonlijk had ik geen problemen met Om de concurrentieslag te winnen moet er de zeesla: je rook het wel, maar het stonk nog wel het een en ander gedaan worden: het niet. rondje Veerse Meer voor fietsers compleet maken, meer aanlegmogelijkheden voor Ik heb ook een landbouwbedrijf. Het hogere ­kleine zeilboten bieden, de vergunningen­ winterpeil is voor mij dan ook nadelig. Ik structuur voor sportvissers verduidelijken en vind dat de stuurgroep de belangen van de de duiksport stimuleren. Drijvende water­ landbouw beter moet verwoorden, want woningen lijken me interessant, daar zou ik akkers en weilanden horen van oudsher bij wel over mee willen denken.’ het Veerse Meer. Boeren hebben het hier toch

Els Heijers-Bakker Zeilster uit Kortgene, 57 jaar

’Zomerpeil vaak te laag’ 23

’Het Veerse Meer is mijn dagelijks uitzicht. Het peilbesluit, met het hogere winterpeil, Als ik in de tuin zit, geniet ik van de kleuren pakt goed uit voor het Veerse Meer. Over het van het water en de lucht erboven. De laatste zomerpeil ben ik niet helemaal tevreden. In jaren is de waterkwaliteit opvallend ­verbeterd. die periode staat het water vaak net iets te Het zoute water is fijn om in te zwemmen en laag en dat is onhandig voor zowel ­zwemmers het ruikt nu meer naar zee. Ook vind ik het als zeilers. Veel mensen hebben een plezierig dat je de bodem kunt zien. Met ­uitgesproken mening over drijvende ­woningen zwemmen en zeilen merk je dat er een beetje in het meer, maar ik sta daar vooralsnog vrij stroming staat, maar ik heb er geen last van. neutraal tegenover: het ligt eraan waar ze komen.’

De heer L.M. van de Kreeke Palingvisser uit Yerseke, 37 jaar

’Minder haring, meer schol’ 25

’Als ik het voor het zeggen had, zou ik klein­ intrede gedaan en dat is positief. Minder schalige schelpdierkweek in het Veerse Meer ­plezierig zijn de kwallen die tegenwoordig stimuleren. Daar zouden veel mensen van het hele jaar in het meer zwemmen. Andere profiteren. Beroepsvissers, die het nu behoor­ soorten, zoals de haring, kom ik juist veel lijk moeilijk hebben, kunnen op die manier minder tegen. Ook het nieuwe peilbeheer is het hoofd boven water houden, terwijl een vooruitgang, maar een vast peil ­gedurende ­restaurants in de omgeving een regionale het hele jaar zou voor mij nog beter zijn. ­specialiteit op de menukaart kunnen zetten. Dat is goed voor de uitstraling van het meer. Een aanwinst vind ik de nieuwe vaarweg­ markering. Dat maakt het varen veel veiliger, De effecten van het doorlaatmiddel merk ik zolang de plezierjachten zich daar tenminste dagelijks. Het water is helder en zouter, je aan houden. De nieuwe duiklocaties zijn wat ruikt de zeelucht. Ik zie nu meer kleine dat betreft juist geen verbetering!’ ­scholletjes en tongetjes. De kreeft heeft zijn Mevrouw T.P.M. Hoveyn-Klaassen Natuurliefhebster en zeilster uit Kortgene, 66 jaar

26 ’Liever het hele jaar zomerpeil’

’Ik wandel en fiets graag langs de oevers van Als zeiler ben ik blij met de nieuwe aanleg­ het meer. Mijn lievelingsplaatsen zijn de steiger bij de Veerse Dam. Het zou mooi zijn Geersdijkse haven en Goudplaat. Met de als de ondieptes bij die dam ook weg­ zeilboot leg ik graag aan bij de Arneplaat en gebaggerd worden. Van de 24-uursregeling in de Omloop. voor de aanlegsteigers verwacht ik overigens niet veel: zo’n regeling is er al eerder geweest De afgelopen jaren zijn de recreatiemogelijk­ en heeft toen ook niet gewerkt. heden beter geworden, door de komst van de fietsknooppunten, het Kiekendiefpad, nieuwe De Katse Heule vind ik een groot succes. Het duiklocaties en de Zeeuwse Toppunten. De water is schoner geworden, je ziet meer nieuwe zandstranden bij Oranjeplaat en onder water. Tussen de sluis en de Goudplaat Kortgene zijn echt een aanwinst voor dag­ is het duidelijk zouter. Het hogere winterpeil recreanten. is ook een verbetering, maar nog liever zou ik het hele jaar door het zomerpeil willen ­instellen.’ De heer J.P. Wattel Natuurliefhebber uit Middelburg, 60 jaar

’’s Zomers wordt mijn mooie meer een pretpark’ 27

’Als iedereen in winterslaap is, vertoef ik landbouwgebied aan de natuur te geven, graag in mijn caravan aan het Veerse Meer. ­bijvoorbeeld op de Goudplaat. En ik heb nog Wat een rust heerst hier dan en wat een een mooie toevoeging voor het meer bedacht: ­heerlijk gezicht zijn de trekvogels! Ook het energie opwekken uit waterkracht. voorjaar is top, dan groeit de rode kelkzwam op en broedt de kiekendief. Maar ja, daarna De nieuwe stuurgroep kan voor wandelaars komen de winterslapers weer tevoorschijn en veel betekenen door de wandelpaden op te wordt mijn mooie meer een pretpark. hogen en te verbeteren. Aparte routes voor mountainbikers zijn ook nodig, want nu Het grote aantal watersporters is niet te ­fietsen ze over de wandelpaden. Het kieken­ ­combineren met natuur van goede kwaliteit. diefpad? Hé, dat ken ik niet.’ Voor het evenwicht zou het goed zijn meer

De heer W. Zwemer Wakeboarder en sportvisser uit Vrouwenpolder, 39 jaar

’Meer ruimte voor snelvaren’ 29

’Mijn dierbaarste plek is de zone waar snel­ helling komt en als we bij de Veerse Dam in varen met een speedboot is toegestaan. Niet een grotere gebied met snelle motorboten zo gek, want mijn grote hobby is wake­ kunnen varen. boarden. Het Veerse Meer is daar ideaal voor, lekker rustig water en inmiddels ook heel En nog één punt: de fietsroute op de Schotsman schoon. De waterkwaliteit is enorm verbeterd is een drama voor auto’s en fietsers. Dat kan en dat vind ik heel positief. Het zoutgehalte veel beter!’ maakt me niet zoveel uit, maar het water ruikt veel beter en het is een stuk helderder.

Mooi dat er een nieuwe aanlegsteiger bij de Veerse Dam is gekomen, maar jammer dat die ’s zomers niet meer te bereiken is. De plek is zo populair dat de boten er vaak drie rijen dik liggen. Voor mij persoonlijk zou het fijn zijn als er een aanlegsteiger bij de trailer­

Nelleke Luteijn-Steendijk Agrariër uit Oud-Sabbinge, 56 jaar

’Geen witte schimmel op het water’ 31

’Het Kiekendiefpad, dat achter mijn boerderij Meer beter te promoten. Ik hoop dat de stuur­ loopt, wordt veel gebruikt. De wandelaars groep het oor te luisteren legt bij onder­ weten het goed te vinden. Ook de nieuwe nemers, want die kunnen daar goede zandstranden bij Oranjeplaat en Kortgene ­suggesties voor doen. Ook ben ik voor onder­ zijn een succes. De afgelopen jaren hebben zoek naar wonen op het water. Ik wil beslist we verschillende nieuwe recreatievoor­ geen witte schimmel op het water. Maar als zieningen gekregen, maar ze zijn niet ­allemaal drijvende woningen mooi worden vorm­ geslaagd. Zo heb ik niets meer van de gegeven, vind ik het wel interessant. Zeeuwse Toppunten vernomen, terwijl mijn eigen boerderij zo’n toppunt is. Jammer is Verbondenheid, saamhorigheid en creativiteit ook dat fietsroutes niet aangepast of ­uitgebreid vormen de basis voor een mooie toekomst worden als er mooiere verbindingen of ­nieuwe van het Veerse Meer. Alle neuzen één kant op attracties bij komen. en samen de schouders eronder. Daar moet de stuurgroep aan werken.’ De nieuwe stuurgroep kan op veel terreinen winst boeken, onder meer door het Veerse Ron van der Wijk Buitensportondernemer uit Wolphaartsdijk, 51 jaar

32 ’Hoger winterpeil is handig’

’Sinds 1989 is het Veerse Meer mijn woon- water laag staat, is het lastig om in en uit de werkomgeving. Kanohaven de Piet, waar kano’s te stappen. Daarom is het hogere mijn kano-buitensportbedrijf gevestigd is, is ­winterpeil voor ons wel handig. mijn dierbaarste plek. Vanaf hier peddel je zo de beschut gelegen Schengenkreek in. Daar De nieuwe stuurgroep kan zich nog op tal voel ik me buitengewoon in mijn element. van onderwerpen nuttig maken. Ik zou ­beginnen met goed luisteren naar alle Ik ben heel tevreden met het doorlaatmiddel ­betrokkenen en dan proberen de standpunten en het nieuwe peilbesluit. Vooral het zoutere dichter bij elkaar te brengen. Voor de ­kwaliteit water is prettig. Ik heb kleine kreeftjes gesig­ van de bedrijven hier in de buurt zou het naleerd in het water en dat lijkt me een goed waardevol zijn als er goede nutsvoorzieningen­ teken. En vaak kun je op meer dan twee in het gebied van de Piet komen.’ meter diepte de bodem zien. Er zijn ook wat nadelen. Zo gaan zwemvesten en peddels minder lang mee door het zoute water en bij oostenwind zien we veel kwallen. Als het Willem van Dijk Zeiler uit Kamperland, 64 jaar

’Strengere eisen aan de vormgeving van woningen’ 33

’Voor mij, als gedreven watersporter, is het een enorme rijkdom om op loopafstand van het Veerse Meer te wonen en werken. Het meer is nog aantrekkelijker geworden nu het water schoner, zouter en helderder is. Tot achterin de haven van Kamperland zie je nu kwallen zwemmen. En voor zeilers is het heel gemakkelijk dat je ondieptes al van veraf ziet liggen.

Drijvende woningen hoeven er van mij niet te komen. De nieuwe stuurgroep hoeft daar geen energie aan te besteden. Liever zie ik dat ze de regels voor bouwen langs de oevers van het meer aanscherpen, met strengere eisen voor de hoogte en de vormgeving.’

Mevrouw M.D. Burki-Wilderink inwoonster van Veere, 52 jaar

’Drijvende woningen verstoren het uitzicht’ 35

’Het mooist vind ik de oevers van het Veerse toevlucht tot bossen en rietkragen, heel Meer. Daar geniet ik van, als ik aan het zeilen onsmakelijk! ben of een eind wandel. Ik hoop dan ook dat de ideeën voor nieuwe woningen langs het Van de nieuwe stuurgroep verwacht ik dat ze water of drijvende woningen niet doorgaan. de natuurwaarden veiligstellen en onder­ Wie daar komt te wonen krijgt een schitte­ nemers de gelegenheid bieden daarop in te rend uitzicht op de natuur en de oude stadjes, spelen: met creatief en natuurbehoudend maar voor de rest van de omwonenden wordt ondernemerschap.’ het uitzicht juist verstoord.

De afgelopen jaren is er veel verbeterd. Het water ruikt lekkerder en is helderder. Recreanten hebben meer fietsroutes, wandel­ paden, duikplaatsen, strandjes en aanleg­ steigers gekregen. Wat achterblijft zijn de sanitaire voorzieningen. Mensen nemen hun

Een inwoner van Veere

’Typisch Nederlands, die strakke inrichting’ 37

’’s Ochtends vroeg, voordat de drukte ­losbarst, De inrichting van het meer mag wel wat fiets ik graag rond het meer. Prachtig is het natuurlijker. Het is nu allemaal erg strak dan. En daarna lekker zwemmen of de ­afgebakend, typisch Nederlands. Het liefst ­kinderen leren zeilen. Het is heerlijk om aan zou ik alle bomen en strekdammen weghalen het Veerse Meer te wonen. en de overgangen van water naar land natuur­ lijker maken. Dan worden de schorren en Sinds het water zout is, is de stank van slikken van vroeger weer herkenbaar. ­afgestorven wier verleden tijd. Het water is helderder en ik vermoed dat het ook schoner Het nieuwe bestuur moet zich snel uitspreken is. Zonder al die wieren is het zwemmen veel over nieuwe woningen op en aan het water. prettiger geworden, hoewel we nu meer last Ik hoop dat daar een negatief advies uitrolt: van oesters hebben. het meer is veel te druk om er ook nog op te gaan wonen.’

De heer M. Dijkhuizen Eigenaar rondvaartbedrijf uit Vlissingen, 35 jaar

’Veerse Meer beter promoten’ 39

’Voor de economie van Walcheren en ontwikkeling. Wat mij betreft hoeft de stuur­ Beveland is het Veerse Meer heel belangrijk. groep zich niet in te zetten voor woningen op Er is ruimte en er zijn goede voorzieningen of aan het water. Die passen beter langs de voor verschillende recreatievormen. Jammer Westerschelde. dat Zeeland de kansen voor promotie van het Veerse Meer niet optimaal benut, daar zou de Voor mijn eigen bedrijf heb ik nog een nieuwe stuurgroep een rol in kunnen ­dringende wens. Mede op initiatief van onze ­vervullen. rederij heeft de veersteiger Campveerse Toren enkele jaren geleden een opknapbeurt Recreatie en natuur zijn goed met elkaar in ­gekregen. Nu wacht ik met smart op de evenwicht in het Veerse Meer. De nieuwe ­renovatie van de veersteiger Kamperland. Die stuurgroep kan op beide terreinen nog meer verkeert in heel slechte staat en is niet winst boeken, met voorzieningen voor wan­ ­representatief voor het Veerse Meer.’ delaars en fietsers en verdere natuur­

Christa Verwaart Natuurliefhebster en zeilster uit Middelburg, 48 jaar

’Lik-op-stukbeleid voor snelheidsduivels’ 41

’Het mooiste plekje van het Veerse Meer is de Overnachten bij de eilanden wordt nog ­leuker Omloop, een verborgen paradijsje waar ik door per boot één tent toe te staan, net als in vaak met de zeilboot ga liggen. Het Veerse Friesland. Ook moeten de barbecue- en vuur­ Meer is de laatste jaren nog mooier en plaatsen weer terugkomen op de eilanden, ­schoner geworden. Het water ruikt lekker want nu maken bezoekers een vuurtje op de ­ziltig, op de steigerpalen groeien prachtige steiger en dat geeft wel eens schade. De schelpdieren en ik zie minder zwerfvuil. 24-uursregeling voor de steigers vind ik heel goed, maar die wordt alleen met goede Storend vind ik motorboten die te hard varen: ­controle een succes. dat is gevaarlijk en ze maken herrie. Wat mij betreft mag daar lik-op-stukbeleid voor Als ik minister van het Veerse Meer zou zijn? komen: goed controleren en overtreders Dan zou ik ieder jaar een fantastisch open­ ­meteen op een boete trakteren. Voor de luchttheater op het water organiseren, een ­veiligheid zou het ook goed zijn om ­recreatie- sluis in de Veerse Gatdam bouwen, nieuwe en beroepsvaart te scheiden. steigers bij Vrouwenpolder maken met een camping erbij en… de ijscoboot ­subsidiëren!’

Carolien Jongepier-de Witte Zeilster uit Veere, 37 jaar

’Speeltoestel Geersdijk is een succes’ 43

’Het Veerse Meer is een leuk zeilgebied, We zwemmen allemaal graag in ons gezin. zeker met kleine kinderen. Je kunt korte en Gelukkig is het sla-achtige wier verdwenen, lange stukken varen. De eilandjes zijn bij ons want dat was heel vervelend bij het ­zwemmen. favoriet, vooral de zandbakken op de Nu zie je soms de schelpjes op de bodem Schutteplaat en Mosselplaat zijn populair bij ­liggen, zelfs als het drie meter diep is. We de kinderen. Ook varen we graag naar de maken graag gebruik van het nieuwe strandje Bastiaan de Langeplaat. Het baaitje bij die bij Kortgene. En het speeltoestel op het plaat is heel praktisch als de kinderen willen strandje van Geersdijk is een succes bij onze zeilen in het optimistje. Sommige steigers bij kinderen.’ de eilanden zijn trouwens wel aan ­vervanging toe. Maar de nieuwe steiger bij Vrouwenpolder is een aanwinst!

Jan Huijsman Natuurliefhebber en dagrecreant uit Heinkenszand, 62 jaar

’Waterwoningen horen hier niet thuis’ 45

’Na mijn werk zoek ik vaak ontspanning bij gaat werken aan nieuwe skeelerpaden, met het Veerse Meer. Ik ga er fietsen, wandelen, mooi glad asfalt. skeeleren en soms kanoën. De combinatie van natuurbeleving en lichamelijke ­inspanning Aan drijvende woningen hoeft de stuurgroep geeft rust. Vooral het fietspad tussen de geen tijd te besteden, die horen in het Veerse Meerkoet en Oranjeplaat is me heel Meer niet thuis.’ ­dierbaar.

De afgelopen jaren zijn de recreatiemogelijk­ heden over het algemeen verbeterd, vooral door de nieuwe strandjes en het schonere water. De fietspaden mogen meer aandacht krijgen, want er is veel achterstallig onder­ houd. Gaten worden soms met steenslag opgevuld en dat is voor het skeeleren heel vervelend. Ik hoop dat de nieuwe stuurgroep

Inez Flameling Duikinstructrice en natuurliefhebster uit Colijnsplaat, 41 jaar

’Duikplekken worden leuker met hard substraat’ 47

’Voor wie begint met duiken, is het Veerse en dieren op af, waardoor het onderwater­ Meer heel geschikt. Het is rustig water met leven afwisselender wordt. nauwelijks stroming, zodat je de basis­ technieken goed kunt leren. Sinds het door­ Natuurontwikkeling mag de komende jaren laatmiddel in werking is, is er voor ons meer aandacht krijgen, ook om de natuur in ­duikers veel meer te zien. Het zicht is beter evenwicht te brengen met de recreatie. en er zijn nieuwe soorten in het meer Aquacultuur kan interessant zijn, misschien ­gekomen: sponzen, zakpijpen, mosselen en biedt een hoger winterpeil mogelijkheden verschillende soorten krabben, kreeften en voor buitendijkse teelt. En ik vind het ook een platvissen. goed idee om drijvende woningen op het meer te bouwen.’ Ik zou wel meer duikplekken willen en meer variatie. De bestaande plekken zijn nogal saai. Het kan leuker worden door hier en daar wat stenen en hard substraat in het water te gooien. Daar komen weer andere planten

Een natuurliefhebber uit Goes

’Waterdunen op Noord-Beveland’ 49

’De voormalige zeearm staat opnieuw in Beveland zou een project zoals Waterdunen ­verbinding met de zee; eb en vloed zijn weer heel geschikt zijn om zowel natuur als zichtbaar. Dat vind ik zeer waardevol. Alleen ­recreatie meer ruimte te geven. al daarom is de Katse Heule de moeite waard. Het Veerse Meer kan voor duikers heel ­aantrekkelijk worden. Door het heldere water Ik kom graag van de natuur van het Veerse en de afwezigheid van stroming is het ideaal Meer genieten. Kwistenburg is één van mijn duikwater. De stuurgroep kan duiksport lievelingsplaatsen omdat daar het bijzondere ­stimuleren door nieuwe duiklocaties aan te zeegerst groeit. Ook het eiland waar lepelaars leggen. In de Grevelingen vind je daar mooie en aalscholvers broeden vind ik bijzonder. Ik voorbeelden van.’ maak me zorgen over de sterke toename van verblijfsrecreatie, die niet gelijk opgaat met natuurontwikkeling. Vooral op de overgang van land naar water is meer natuur nodig om een goede balans te houden. Op Noord-

Kees den Hollander Schipper, zeiler en natuurliefhebber uit Veere, 47 jaar

’Scheepswerf is gemiste kans’ 51

’Ik ben Zeeuw van geboorte, maar het Veerse van het Veerse Meer is haast niet denkbaar. Meer ben ik pas gaan waarderen sind ik in Het water ruikt tegenwoordig het hele jaar 1994 in Veere ben komen wonen. Nu ben ik door lekker fris en het is glashelder. Een regelmatig op en aan het Veerse Meer te wereld van verschil met vroeger! ­vinden en ieder keer weer word ik verrast door de schoonheid, de rust en de ruimte. Ik vind het jammer dat de gerestaureerde Vooral buiten het watersportseizoen komt de scheepswerf in Arnemuiden is gekomen en natuur goed tot zijn recht, maar het is ook niet in Veere. Dat is een gemiste kans, want heerlijk om in de zomer te zeilen. de werf had in Veere een passende aanvulling op de cultuurhistorie van het Veerse Meer Afgelopen najaar had ik een bijzondere kunnen vormen.’ ­ervaring. Toen we na een oefening met de reddingsboot terugkwamen in het boothuis aan de Oostwatering, bleek er een levende geep in onze boot te zwemmen. Een beter bewijs voor de kwaliteit en de schoonheid

Wim Kaashoek Sluismeester, natuurliefhebber en recreant uit Lewedorp, 51 jaar

’Veilig vaarwater, dankzij de KLPD’ 53

’Als sluismeester en omwonende heb ik op Het kan hier behoorlijk druk zijn met boten, allerlei manieren met het Veerse Meer te maar toch is het Veerse Meer veilig vaarwater. maken. Tijdens mijn werk begeleid ik de Dankzij de controles van de KLPD, dat mag beroeps- en recreatievaart en in mijn vrije tijd wel eens genoemd worden. Als ik het voor geniet ik van de natuur en zwem ik graag. Het het zeggen had, zou ik meer aanlegsteigers Veerse Meer is niet alleen recreatiegebied voor recreanten aanleggen en de over­ maar ook stiltegebied. Vooral in de winter is nachtingsmogelijkheden voor de beroeps­ de natuur schitterend, bijna ongerept. vaart uitbreiden. Ik zou bovendien regelen dat de sluis ’s zomers weer op locatie bediend Aan alles is te zien dat de waterkwaliteit de wordt.’ afgelopen jaren is verbeterd. Het water is ­helderder, er is meer stroming en er leven meer planten en dieren. Het zoutgehalte is optimaal, dat houd ik in de gaten via de ­website van Rijkswaterstaat. En tot mijn vreugde lag er deze winter bij Lewedorp toch nog ijs.

Piet de Keuning Boswachter en recreant uit Veere, 58 jaar

’Kwaliteit prijst zichzelf aan’ 55

’Het mooie van het Veerse Meer is dat een Een promotiecampagne voor het Veerse Meer? brede groep recreanten aan zijn trekken Dat is helemaal niet nodig. Kwaliteit prijst komt. Ook voor de rustzoeker en natuur­ zichzelf wel aan.’ liefhebber is plaats. We moeten er wel op letten dat recreatie en natuur in evenwicht blijven. Vooral in de winter moet de natuur voldoende rust krijgen en ik zie de recreatie in dat jaargetijde toenemen.

Ik sta terughoudend tegenover nieuwe ­woningen langs de oevers of op het water. Nieuwe bebouwing zou ik willen beperken tot de gebieden die daar al voor gepland zijn, en dan alleen als er voldoende compensatie voor natuur en landschap tegenover staat.

Guido den Dikken Zeiler en zwemmer uit Veere, 19 jaar

’Wachten op de bruinvis’ 57

Ik ben opgegroeid in Veere en nog steeds kun De toonaangevende verandering is natuurlijk je me elke zomer op het meer vinden. Samen de komst van het zoute water. Hoe dichter je met mijn vader doe ik mee aan zeil­wedstrijden. bij de sluis komt, hoe beter dat te merken is. Sinds vorig jaar geef ik zelf ook zeilles, als In het heldere water kun je de kreeften en stage voor mijn school. Helemaal geen zeesterren goed zien, en ook de kwallen want ­vervelende combinatie! Het leuke is dat ik die horen er nu eenmaal bij. En nu maar daarmee op een andere manier in aanraking ­wachten op de bruinvisjes en de zee­ met het Veerse Meer kom. Ik probeer creatief hondjes! gebruik te maken van de faciliteiten op het meer, zodat de deelnemers goed leren zeilen en plezier hebben. Colofon April 2009 59

In opdracht van Druk Provincie Zeeland, met bijdragen van Drukkerij Herselman, Kapelle Rijkswaterstaat Zeeland en Waterschap Zeeuwse Eilanden Foto’s Lou Blok Informatie Eugène Daemen www.zeeland.nl/rondomhetveersemeer Fotoclub Rijkswaterstaat Zeeland: Jan Hendrikse Projectleiding, onderzoek en coördinatie Loes de Jong Houtekamer & Van Kleef, Veere Petra Rouwendal Willy Oorthuijsen Tekst Kees den Hollander Tekstbureau Met Andere Woorden, Arnhem Houtekamer & Van Kleef Provincie Zeeland Vormgeving men@work, Middelburg Van zeebanket tot kwallenleed 27 meningen over het Veerse Meer