Assessment of Students' Perceptual Readiness for E-Learning in Iranian Universities M

Tech. Edu. J. 15(1): 101-117, Winter 2021

Technology of Education Journal (TEJ) Homepage: jte.sru.ac.ir TEJ SRTTU

ORIGINAL RESEARCH PAPER Assessment of students' perceptual readiness for e-learning in Iranian universities M. Farazkish1, G. A. Montazer2 1 Department of Technology and Innovation Research, Institute for Trade Studies and Research, Tehran, Iran 2 Department of Information Technology Engineering, School of Engineering, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

ABSTRACT Background and Objectives: The current generation of academic learners is considered ‘digital natives’ Received: 30 April 2020 because of their ease of use and familiarity with networking technologies. However, there are ambiguities Reviewed: 1 July 2020 about the readiness of students to study in an e-learning environment. In particular, Iranian students' lack Revised: 13 September 2020 of motivation for e-learning, despite much infrastructure investment over the past two decades, has been a major challenge that has recently attracted the attention of higher education planners to e-learning Accepted: 28 September 2020 readiness, especially from a perceptual perspective. This study investigated the perceptual readiness level of Iranian students for e-learning. Therefore, the current state of perceptual readiness of Iranian students to participate in the e-learning environment beyond the presumption of "existence" or "lack" of this KEYWORDS: preparation is such that their actual readiness is determined in a number of important universities. E-learning Methods: This research is philosophically placed in the positivism paradigm and the logic of deductive E-learning Readiness reasoning is used. Its macro-targeting is applied, and the survey research strategy is used to collect first- hand data using a questionnaire tool. The survey data were collected between April 2018 and February Student Perceptual Readiness 2019. In addition, two complementary approaches have been used to formulate and weigh the indicators Higher Education and criteria for assessing students' e-learning readiness: first, the use of indicators and criteria developed Iranian Universities in previous research, and second, and the use of subject matter experts in the country. The use of data from other studies makes it possible to compare the results with the findings of other researchers, and the use of expert opinion causes the localization of indicators and criteria with the requirements and context * Corresponding author of higher education in the country. The students' perceptual readiness was measured by the following four scales: Attitude, Perceived usefulness, Willingness and Perceived self-efficacy. Then, the weight of each [email protected] scale and measure will be calculated. Finally, based on the rating results, the students' perceptual readiness  (+9821) 82883990 at the number of comprehensive universities and specialized universities will be estimated. Findings: The average perceptual readiness of students for e-learning in 15 selected Iranian universities is 4.9 out of 10, which indicates that the situation at the "average" level. Also, the findings show that about 35% of the students' readiness measures are below the "good" level, and the average of all readiness measures is at the "medium" level. Also, considering students' relative perceptual readiness for e-learning, especially in "perceived self-efficacy" and "attitudes" scales, the presidents of universities should focus on the two main activities of "enhancing students' self-efficacy through e-learning" and "providing an appropriate e-learning environment”. Conclusion: Considering the decrease in the number of Iranian students in e-learning courses, the results of this study show that one of the important reasons for the failure of e-learning systems in Iranian universities can be students' lack of perceptual readiness. At the same time, considering the lower than average level of students' readiness in the "willingness" and "perceived usefulness" scales, there is a need to focus on awareness and education of students in this regard. Besides, relying on students’ relative readiness to understand self-efficacy and attitude indicators, universities should put two main activities on their agenda: 1) further strengthening students' self-efficacy through e-learning, and 2) providing a suitable environment. For e-learning for students.

NUMBER OF REFERENCES NUMBER OF FIGURES NUMBER OF TABLES 69 2 7

مهدیه فرازکیش، غالمعلی منتظر )M. Farazkish, G. A. Montazer )102

مقاله پژوهشی ارزیابی میزان آمادگی ادراکی دانشجویان برای یادگیری الکترونیکی در دانشگاههای ایران

مهدیه فرازکیش1، غالمعلی منتظر2

1 گروه پژوهشهای فناوری و نوآوری، موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، تهران، ایران 2 گروه مهندسی فناوری اطالعات، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده پیشینه و اهداف: نسلکنونی یادگیرندگان دانشگاهی به دلیل سهولت ظاهری کاربری و آشنایی با فنّاوریهای تاریخ دریافت: 11 اردیبهشت 1399 شبکهای، به عنوان »بومیان دیجیتال« قلمداد میشوند؛ با این حال ابهاماتی در خصوص میزان آمادگی دانشجویان برای تاریخ داوری: 11 تیر 1399 تحصیل در محیط یادگیری الکترونیکی وجود دارد. به ویژه بیانگیزگی دانشجویان ایرانی نسبت به آموزشهای الکترونیکی تاریخ اصالح: 23 شهریور 1399 به رغم سرمایهگذاریهای زیرساختی بسیار طی دو دهة گذشته، چالش بزرگی است که اخیراً توجه برنامهریزان آموزش تاریخ پذیرش: 07 مهر 1399 عالی کشور را نسبت به سطح آمادگی دانشجویان برای یادگیری الکترونیکی به خصوص از منظر ادراکی، جلب نموده

است. هدف اصلی از این پژوهش بررسی سطح آمادگی ادراکی دانشجویان دانشگاههای کشور برای یادگیری الکترونیکی واژگان کلیدی: است. بنابراین در مطالعة حاضر بررسی وضعیت فعلی آمادگی ادراکی دانشجویان دانشگاههای ایران برای حضور در محیط یادگیری الکترونیکی یادگیری الکترونیکی فراتر از پیشفرض »وجود« یا »فقدان« این آمادگی، بهگونهای است که میزان آمادگی واقعی آنها ارزیابی آمادگی الکترونیکی آمادگی در تعدادی از دانشگاههای مهم کشور تعیین شود. ادراکی دانشجویان روشها: این پژوهش از منظر فلسفیی در پارادایم ابباتگرایی قرار میگیرد و از منطق اسفتدلل قیاسفی اسفتیاده میشفود. آموزش عالی هدفگذاری کالن آن کاربردی اسففت و از اسففتراتژی پژوهش پیمایش برای گردآوری دادههای دسففت اول با بهکارگیری دانشگاههای ایران ابزار پرسفشفنامه اسفتیاده شفده اسفت. دادههای پژوهش در بازه زمانی آوریل 2018 تا فوریه 2019 گردآوری شفده اسفت.

عالوه بر این، از دو رویکرد مکمل در تدوین و وزندهی شفففاخ ها و سفففنجههای ارزیابی آمادگی یادگیری الکترونیکی * نویسنده مسئول دانشفجویان اسفتیاده شفده اسفت: ناسفت اسفتیاده از شفاخ ها و سفنجههایی که در تحقیقات پیشفین سفاخته شفده اسفت و [email protected] دیگر اسفتیاده از نظر خبرگان موضفود در کشفور. اسفتیاده از دادههای سفایر پژوهشها سفبب میشفود امکان مقایسفة نتایب با -  82883990 021 یافتههای محققان دیگر پدیدار گردد و اسفتیاده از نظر خبرگان سفبب بومیسفازی شفاخ ها و سفنجهها با مقتضفیات و بافت آموزش عالی کشفور میشفود. سفنجههای ارزیابی آمادگی ادراکی دانشفجویان ییل چهار شفاخ : »نگرشفی«، »در سفودمندی«، »گرایشفی« و »در خودکارآمدی« تعیین و وزن هر یا از سفنجهها محاسفبه شفده اسفت. سفر بر اسفاس مدل حاصل، میزان آمادگی دانشجویان در تعدادی از دانشگاههای جامع و دانشگاههای تاصصی برآورد شده است. یافتهها: میانگین آمادگی ادراکی دانشفجویان برای یادگیری الکترونیکی در 15 دانشفگاه منتاب کشفور مقدار 9/4 از 10 بهدسفت آمده اسفت که نشفان دهندض وضفعیت در سفطح »متوسفط« آمادگی ادراکی دانشفجویان اسفت. نتایب حاصفل نشفان میدهد که در حدود 35 درصففد سففنجههای ارزیابی، آمادگی ادراکی دانشففجویان کمتر از حد »متوسففط« و میانگین آمادگی در همة معیارها در حد »متوسففط« اسففت. هم نین یافتههای پژوهش بیانگر آن اسففت که با توجه به آمادگی ادراکی نسفبی دانشفجویان برای یادگیری الکترونیکی به ویژه در شفاخ های در خودکارآمدی و نگرشفی، دانشفگاه ها میباید دو فعالیت اصففلی »تقویت بیش از پیش زمینههای خودکارآمدی دانشففجویان از طریق یادگیری الکترونیکی« و »فراهم آوردن محیط مناسب برای یادگیری الکترونیکی دانشجویان« را در دستور کار خود قرار دهند. نتیجههگیری: بفا توجفه بفه کفاهش تعفداد دانشفففجویفان دورههفای آموزش الکترونیکی در ایران، نتفایب این مطفالعفه نشفففان میدهد که یکی از دلیل مهم عدم موفقیت نظامهای یادگیری الکترونیکی در دانشفگاههای کشفور میتواند عدم آمادگی ادراکی دانشفففجویفان بفه ویژه از منظر شفففاخ هفای »در سفففودمنفدی یفادگیری الکترونیکی« و »آمفادگی گرایشفففی« دانشفجویان باشفد. سفطح پایینتر از حد »متوسفط« دانشفجویان در شفاخ های آمادگی »گرایشفی« و »در سفودمندی«، لزوم تمرکز بر موضود آگاهیباشی و آموزش دانشجویان در این حوزه را میطلبد. عالوه بر این با تکیه بر آمادگی نسبی دانشفجویان در شفاخ های در خودکارآمدی و نگرشفی، دانشفگاهها میباید دو فعالیت اصفلی را در دسفتور کار خود قرار دهنفد: 1( تقویفت بیش از پیش زمینفههفای خودکفارآمفدی دانشفففجویفان از طریق یفادگیری الکترونیکی، و 2( فراهم آوردن محیط مناسب برای یادگیری الکترونیکی دانشجویان.

نشریه علمی فناوری آموزش، جلد 15، شماره 1، زمستان Tech. of Edu. J. 15(1): 101-117, Winter 2021 ) 103( 1399

مقدمه با نظامهای یادگیری الکترونیکی تطابق یابند [6]؛ اما میزان و ابعاد گسترش سریع فنّاوریهای دیجیتالی در دهههای گذشته بر آموزش آمادگی دانشجویان نیز هم نان موضود مطالعات پ از آریف قرار [ ] دانشآموزان و دانشجویان تأبیر شگرفی داشته است. به گیتة پرنسکی، گرفته است 2، 7، 8 . توسعة شبکهها و رسانههای دیجیتالی سبب شده جامعه به دو دستة اشاره به این نکته ضروری است که شناسایی یادگیرندگان عصر جدید »بومیان دیجیتال )Digital natives(« و »مهاجران دیجیتال ) Digital به عنوان بومیان دیجیتال، به معنای کامل بودن نگرشها و مهارتهای immigrants(« تقسیم شود. »زبان مادری )Native speakers(« آنان نیست و میباید برای کاربردهای خاص، توانمندیهای ویژهای دانشآموزان و دانشجویان امروزی، »زبان دیجیتالی رایانهها، بازیهای داشته باشند بهگونهای که میزان آمادگی دانشجویان بر انگیزض مشارکت ویدئویی و اینترنت« است [1-2]. آنان در دورههای یادگیری الکترونیکی نیز تأبیر مستقیم دارد [11-9]. بر اساس استدلل پرنسکی، نسلهای دهة 1990 به بعد، کسانی در واقع به منظور استقرار نظام یادگیری الکترونیکی در دانشگاه، توانایی هستندکه با دسترسی به رایانه و اینترنت رشد کردهاند و به همین دلیل و صالحیت پذیرش و بهکارگیری فنّاوری دیجیتالی از سوی دانشجویان »یاتاً آشنا و عجین با فنّاوری« هستند [3]. در بافت دانشگاهی که به بسیار حائز اهمیت است. یادگیرندگان )دانشجویان( باید به لحاظ تدریب یادگیری الکترونیکی به عنوان روش ارجح در ارائة دورههای »مهارت فنی« برای کاربری و پذیرش دورهها و برنامهها، »توانایی آموزشی مطرح میشود، منطقی است که این-بومیان دیجیتال، برای برنامهریزی و تصمیمگیری« برای خود، »میزان سواد رایانهای« و نیز به حضور در این محیطهای جدید آمادگی لزم را داشته باشند. با این حال لحاظ »روانی و یهنی«، از آمادگی نسبی برخوردار باشند [12]. نتایب شواهد ماتلف نشان میدهدکه دانشجویان اغلب در کشمکش با محیط پیمایشهای گوناگون در دانشگاههای ماتلف نشان میدهد که یادگیری الکترونیکی و چگونگی بهرهمندی از مزایای آن هستند؛ شواهد معیارهای آمادگی برخط دانشجویان به سمت دو گروه اصلی گرایش دیگری نیز وجود داردکه نشان میدهد میزان خستگی ناشی از حضور دارد: »مهارتهای فنی« و »مهارتهای ادراکی« یادگیرنده [22-12]. دانشجویان در محیطهای شبکهای و آموزش الکترونیکی بیشتر از البته از منظر عملیاتی موضود سومی نیز در قالب »میزان دسترسی به دورههای حضوری و چهره به چهره است [4]. افزارهای فنّاورانه و شبکهای« اهمیت خواهد داشت [23-26]. به ویژه بنابراین به رغم آشنایی طبیعی جوانان و دانشجویان با فنّاوریهای برای بهرهمندی کامل از مزایای یادگیری الکترونیکی، دانشجویان باید دیجیتالی، برای بهرهبرداری هدفمند از مزایای محیط شبکهای، لزم بتوانند نگرشی جدید نسبت به مدلهای یادگیری الکترونیکی اتاای است توانمندیهای آنان ارتقا یابد. از اوایل دهة 2000 میالدی مطالعاتی کنند؛ به عنوان مثال، ضرورت دارد تا جنبههای آمادگی دانشجویان در صورت گرفته که انگیزض اصلی آنها پاسخ به مجموعة سؤالت ییل دربارض مواردی هم ون خودکارآمدی فنّاورانه )Technology self-efficacy(، توانمندی دانشجویان برای حضور در محیط یادگیری الکترونیکی بوده خودمراقبتی )Self-regulation(، برقراری ارتباط مؤبر ) Good است [communication : [5،1(، مدیریت زمان و خودیادگیری هدایت شده )-Self 1. آیا دانشجویان به خوبی با استیاده از فنّاوریهای رایانهای آشنا directed learning(، توسعه یابد [28-27]. هستند؟ اگرچه پژوهشهای پیرامون ابعاد ماتلف آمادگی یادگیری الکترونیکی 2. آیا دانشجویان توانایی کافی در استیاده از وب برای دسترسی به و به ویژه آمادگی منابع انسانی )با توجه به اهمیت بارز آن( به سرعت در محتوای درسی و مرور آن را دارا هستند؟ دو دهة اخیر گسترش یافته است، اما چالشهای پیش روی توسعه نظام 3. آیا دانشجویان برای برای رفع نیازهای جدید خود در یادگیری مجهز یادگیری الکترونیکی در ایران ابهاماتی را مطرح میکند که توجه مجدد هستند؟ به این مبحث را میطلبد. درحالیکه بیش از چهار میلیون دانشجو در 4. آیا دانشجویان نیاز به تغییر از فنون یادگیری پیشین به نوین را ایران تحصیل میکنند، کمتر از یا درصد آنها طی سال تحصیلی احساس میکنند؟ 2016-2017 میالدی در دورههای الکترونیکی مشغول به تحصیل همچنان که مالحظه میشود درحالیکه پرنسکی استدلل میکند بودهاند. کوچکی جامعة آماری این دانشجویان بیانگر آن است که این دانشجویان به عنوان بومیان دیجیتال قاعدتاً باید به خوبی برای یادگیری شیوض آموزشی برای دانشجویان ایران جذابیتی ندارد. اخیراً حتی این الکترونیکی آماده باشند، آریف میزان و ابعاد آمادگی دانشجویان را مورد جامعة کوچا نیز سیر نزولی طی کرده است به طوریکه تعداد پرسش قرار میدهد [2]. در حدود یا دهه بعدتر، پرنسکی میهوم »خرد دانشجویان دورههای الکترونیکی از حدود 45 هزار نیر در سال 2016 دیجیتالی )Digital Wisdom(« را به عنوان ویژگی اصلی-بومیان به 40 هزار نیر در سال 2017 کاهش یافته است ]29[. در برهة زمانی دیجیتال برمیشمرد و چنین بیان میکند که یادگیرندگان نسل جدید فعلی، حتی دانشگاههای مطرح کشور و پیشگامان این حوزه هم ون با استیاده از فنّاوریهای دیجیتالی هم در زمینة ارتقای دانشگاههای شیراز، تربیت مدرس، صنعتی امیرکبیر و علم و صنعت که توانمندی هایکاربردی خود و هم در زمینة افزایش قدرت شناختی خود، بیش از یا دهه در برگزاری دورههای آموزش الکترونیکی پیش رفتهاند، موفقتر بودهاند و این موضود سبب شده تا طرف یادگیرندگان به سرعت نیز با چالشهای بنیادین مواجه شده و به رغم سرمایه گذاریهای زیاد مهدیه فرازکیش، غالمعلی منتظر )M. Farazkish, G. A. Montazer )104

در ایجاد زیرساختهای فنّی و سامانههای یادگیری الکترونیکی، به ب. عوامل فردی: ضرورت دارد تا یادگیرندگان به نحوی هدایت شوند سرعت درآمدهای آنها از محل آموزش الکترونیکی در حال کاهش است. که: به نظر میرسد باشی از بیانگیزگی دانشجویان نسبت به دورههای o مسؤولیتهای مربوط به خود را بهطور کامل برعهده بگیرند و زمان آموزشی الکترونیکی ناشی از عدم آمادگی ادراکی ایشان بوده است؛ لذا خود را به خوبی مدیریت کنند؛ سؤال اصلی پژوهش این است که آیا دانشجویان از سطح آمادگی ادراکی o در عین برخورداری از انعطافپذیری کافی، نسبت به یادگیری لزم برای پیادهسازی موفق نظام آموزش الکترونیکی برخوردار هستند؟ الکترونیکی اشتیاق کافی داشته باشند؛ بررسی جنبههای ماتلف آمادگی ادراکی دانشجویان کشور برای o از مهارتهای فنی پایهای برخوردار باشند؛ یادگیری الکترونیکی میتواند زمینهساز سیاستگذاریهای مناسبتر در o سواد رایانهای و تمایل به اشترا اطالعات و دانش و توانایی برای توسعة نظامهای یادگیری الکترونیکی باشد. بنابراین در مطالعة حاضر کسب دانش از منابع ماتلف را داشته باشند؛ بررسی وضعیت فعلی آمادگی ادراکی دانشجویان دانشگاههای ایران برای o به ساتافزار و نرمافزار مناسب همراه با نساههای پشتیبان و اتصال حضور در محیط یادگیری الکترونیکی فراتر از پیشفرض »وجود« یا به اینترنت با پهنای باند دسترسی داشته باشند. »فقدان« این آمادگی، بهگونهای است که میزان آمادگی واقعی آنها در ج. عوامل محتوایی: عالوه بر موارد پیشگیته لزم است تا محتوای مورد تعدادی از دانشگاههای مهم کشور تعیین شود. نیاز از منابع ماتلف برای یادگیرندگان ارائه شود. این محتوا باید حائز با توجه به نکات فوق، این مقاله به شرح زیر تنظیم شده است: در ادامه شرایط زیر باشد: باش ناست، پیشینه موضوعی پژوهش بررسی شده و در باش o 2 کاربرپسند و متناسب با سباهای ماتلف یادگیری باشد؛ روششناسی پژوهش و شاخ های سنجش آمادگی ادراکی دانشجویان o از ابزارهای فنّاورانة مورد نیاز برخوردار باشد. معرفی میشود، آنگاه در باش 3 نتایب پژوهش و بحث دربارض نتایب به همین ترتیب مطالعات دیگری نیز عوامل مؤبر بر آمادگی یادگیرندگان بدست آمده در دانشگاههای مورد مطالعه انجام میشود. در نهایت در در نظامهای یادگیری الکترونیکی را در قالب یا مدل مطالعه کردهاند باش 4 نتیجهگیری مقاله ارائه خواهد شد. که به صورت خالصه در جدول 1 بدان اشاره شده است. همانطور که در جدول نیز مشا است در مطالعات ماتلف چهار عامل آمادگی دانشجویان برای یادگیری الکترونیکی اصلی، اگرچه با نوشتار متیاوت، متشکل از عوامل مهارتی و فنّی، ارتباطی در بُعد »آمادگی دانشجویان«، عوامل ماتلیی تأبیرگذار هستند؛ به و شبکهای، افزاری و ادراکی، قابل استاراج است؛ اما همه مدلها بر عنوان نمونه، مطابق با مدل »ارزیابی آمادگی یادگیری الکترونیکی اِنگولم عامل ادراکی اتیاق نظر داشتهاند که موضود مورد بررسی در این مقاله و مَالین«، به منظور اطمینان از موفقیت در پیادهسازی نظام یادگیری است. الکترونیکی موارد ییل در سه باش فرهنگی، فردی و محتوایی میباید انجام شود [30] : آمادگی ادراکی دانشجویان الف. عوامل فرهنگی که شامل موارد ییل است: برای سنجش »آمادگی ادراکی دانشجویان«، شاخ های ماتلیی در o فرهنگ سازمانی حمایتگر باشد؛ متون نظری این حوزه شناسایی شدهاند. البته باید توجه داشت که o یادگیری خودآموز مورد توجه ویژه قرار گیرد؛ آمادگی ادراکی با واژگان »آمادگی فرهنگی یادگیرندگان« نیز در ادبیات o آموزش و توسعه به شدت مورد تأکید باشد؛ موضوعی ارائه شده است؛ لذا در این باش شاخ ها و سنجههای ییل o اهداف آموزش الکترونیکی با اهداف کالن سازمان هماهنگ شود؛ بُعد آمادگی ادراکی ارائه شده است تا جنبههای ماتلف این موضود o سازمان به عنوان یا سازمان یادگیرنده برای حمایت و تشویق تبیین گردد. یادگیری مدیریت شود. جدول 1: عوامل مؤبر بر سطح آمادگی دانشجویان برای یادگیری الکترونیکی Table. 1: Effective factors in students' e-learning readiness

آمادگی ادراکی آمادگی افزارهای فنّاورانه آمادگی شبکهای آمادگی فنّی Technical readiness Network readiness Technological tool readiness Perceptual readiness 1 Engholm & McLean [30] ✓ ✓ ✓ ✓ 2 Anderson [31] ✓ 3 Haney [32] ✓ 4 Worknowledge [33] ✓ 5 Borotis & Poulimenakou [34] ✓ 6 Kaur & Zoraini Wati [35] ✓ ✓ 7 Kapp [36] ✓ ✓ 8 Chapnick [37] ✓ ✓ ✓ ✓ 9 Aydin & Tasci [38] ✓ 10 Psycharis [39] ✓ ✓ ✓ 11 Machado [40] ✓ ✓ ✓ ✓ 12 Lopes [41] ✓ ✓ ✓ ✓ 13 Akaslan & Law [42] ✓ 14 Keramati et al. [43] ✓ ✓

نشریه علمی فناوری آموزش، جلد 15، شماره 1، زمستان Tech. of Edu. J. 15(1): 101-117, Winter 2021 ) 105( 1399

همانطور که در جدول 2 مشا است در مطالعات ماتلف چهار در جدول 3 نتایب رتبهبندی شاخ ها و در جدول 4 نتایب رتبهبندی شاخ اصلی، اگرچه با نوشتار متیاوت، متشکل از شاخ های آمادگی سنجههای منتاب ارائه شده است. در ستون آخر سمت چپ این جداول »گرایشی«، »در سودمندی«، »نگرشی« و »در خودکارآمدی«، نیز مقادیر وزن هر معیار مشا است. قابل استاراج است. هم نین در سطح بعدی، سنجههای هریا از این همانطور که در جدول 3 نشان داده شده است، شاخ های چهارگانه شاخ ها استاراج شده است که در ادامه درجه اهمیت هریا از آمادگی ادراکی یادگیرندگان، دارای اولویت بالیی هستند؛ به گونهای که شاخ ها و سنجهها در بافت دانشگاههای ایران، تعیین خواهد شد. شاخ »در خودکارآمدی« دارای بیشترین اولویت و شاخ »در سودمندی« دارای کمترین اولویت هستند. روش تحقیق به منظور مقایسه آمادگی ادراکی دانشجویان در دانشگاههای منتاب این پژوهش از منظر فلسیی در پارادایم ابباتگرایی قرار میگیرد و از کشور، بر اساس شاخ ها و سنجههای رتبهبندی شده جداول فوق، منطق استدلل قیاسی استیاده میشود. هدفگذاری کالن آن کاربردی پیمایش میدانی در این دانشگا هها انجام گرفته است. بدین منظور در این است و از استراتژی پژوهش پیمایش برای گردآوری دادههای دست اول مطالعه از حدود 4000 دانشجو در 15 دانشگاه کشور خواسته شد تا در با بهکارگیری ابزار پرسشنامه استیاده شده است. دادههای پژوهش در خصوص 26 سنجه آمادگی ادراکی خود اعالم نظر کنند که در ادامه بازه زمانی آوریل 2018 تا فوریه 2019 گردآوری شده است. عالوه بر بدان پرداخته شده است. این، از دو رویکرد مکمل در تدوین و وزندهی شاخ ها و سنجههای

ارزیابی آمادگی یادگیری الکترونیکی دانشجویان استیاده شده است: دانشگاههای مورد مطالعه ناست استیاده از شاخ ها و سنجههایی که در تحقیقات پیشین در این پژوهش تالش شده است دانشگاههای منتاب دارای پوشش ساخته شده است و دیگر استیاده از نظر خبرگان موضود در کشور. جغرافیایی، رشتهای و جمعیتی مناسبی باشند تا بتوانند تصویری استیاده از دادههای سایر پژوهشها سبب میشود امکان مقایسة نتایب واقعگرایانه از مجموعة دانشگاههای کشور منعک کنند. این دانشگاهها با یافتههای محققان دیگر پدیدار گردد و استیاده از نظر خبرگان سبب عبارتند از دانشگاههای: اصیهان، تربیت مدرّس، تهران، حکیم سبزواری، بومیسازی شاخ ها و سنجهها با مقتضیات و بافت آموزش عالی کشور سمنان، سیستان و بلوچستان، شهید باهنرکرمان، تربیت دبیر شهید میشود. شایان یکر است در این تحقیق افراد زیر به عنوان صاحبنظر رجایی، صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، صنعتی شریف، علوم )خبره( در نظر گرفته شدهاند: کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، کاشان، محقق اردبیلی، هنر تهران و الف. مدیران و برنامهریزان نظام آموزشی و یادگیری الکترونیکی در سطح یزد. در جدول 5 خالصة اطالعات دانشگاههای مورد مطالعه آمده است. وزارت علوم و دانشگاههای کشور )10 نیر(؛

ب. استادانی که تاص و زمینه تحقیقاتیشان یادگیری الکترونیکی و سنجش میزان آمادگی دانشجویان در دانشگاههای منتاب مباحث مرتبط است )35 نیر(؛ به منظور سنجش میزان آمادگی دانشجویان در این دانشگاهها، طی ج. افرادی که به لحاظ فنّی با موضود آشنا هستند و درگیر ایجاد و پرسشنامهای اطالعات مربوط به 26 سنجه جدول 4 گردآوری شده [ ] Cochran برگزاری دورههای یادگیری الکترونیکی هستند )9 نیر(. است. تعداد نمونة آماری هر دانشگاه بر اساس فرمول 63 با پرسشنامه مذکور بر اساس طیف لیکرت )مقیاس 1 برای کامالً ماالف توجه به تعداد دانشجویان به صورت تصادفی انتااب شده، به گونهای و 5 برای کامالً موافقت(، به عنوان یکی از متداولترین مقیاسها ارزیابی که تا حد ممکن مشاصات جامعة آماری شامل توزیع نسبتاً مناسبی از پاسخهای بسته، طراحی شده فراوانی پاسخ برای هریا از متغیرها در دانشجویان رشتههای ماتلف تحصیلی هر دانشگاه نیز حیظ گردد. بر سطح شاخ و سنجه، جمعبندی شده است. این مبنا، نمونة آماری متشکل از حدود 4000 نیر از دانشجویان بدین منظور ابتدا فهرست اولیة شاخ ها )4 شاخ ( و سنجههای )26 دانشگاههای منتاب بوده که آمار توصییی جامعه مورد نظر از حیث سنجه( مؤبر بر آمادگی یادگیری الکترونیکی یادگیرندگان مبتنی بر مقطع تحصیلی، رشته تحصیلی و نود دوره آموزشی در جدول 6 آمده پژوهشهای پیشین مطابق با جدول 2 گردآوری شده است. شایان یکر است. مطابق این جدول، حدود 41% مااطبان در رشته های

است برخی از سنجههای این فهرست برگرفته از الزامات بومی کشور و فنیومهندسی، 19% در رشتههای علوم پایه، 16 % در رشتههای علوم به پیشنهاد محققان داخلی اضافه شدهاند. در گام بعد بر اساس نظر انسانی، 13% در رشتههای علوم کشاورزی و 11% در رشتههای هنر، به خبرگان درجة اهمیت هر یا از شاخ ها و سنجههای منتاب تحصیل اشتغال دارند. عالوه بر این بیش از 53 درصد جامعه آماری اندازهگیری شده و بر اساس آزمون تی )T-test( )با درنظرگرفتن مقدار دانشجویان در مقطع کارشناسی، حدود 3 درصد در مقطع کاردانی و آزمون 3 برابر با میانة پاسخها( شاخ ها و سنجههای دارای اهمیت بال حدود 44 درصد در دورههای تحصیالت تکمیلی به تحصیل اشتغال انتااب شدند [47]. دارند.

مهدیه فرازکیش، غالمعلی منتظر )M. Farazkish, G. A. Montazer )106

جدول 2: شاخ ها و سنجههای ارزیابی سطح آمادگی ادراکی دانشجویان در یادگیری الکترونیکی Table. 2: Scales and measures for evaluating students' perceptual e-learning readiness منبع سنجه شاخ Scale Measure Reference Being keen to take electronic courses [25] عالقمندی به شرکت در دورههای الکترونیکی Recommending to colleagues [25] توصیه دورههای الکترونیکی به سایرین adapting to e-learning in the future [25]

تطبیقپذیری با یادگیری الکترونیکی در آینده گرایشی Willingness Agreeing with the superiority of e-learning to face-to-face training [23] موافق با برتری یادگیری الکترونیکی نسبت به یادگیری چهره به چهره Having eagerness to use modern technology in learning [25] اشتیاق نسبت به کاربرد فناوری مدرن در یادگیری Agreeing with the superiority of written feedback to oral feedback [23] موافق با برتری بازخورد نوشتاری نسبت به بازخورد شیاهی Having belief that e-learning can enhance the quality of the theoretical part of courses [25] باور به اینکه یادگیری الکترونیکی می تواند کیییت باش نظری دوره های درسی را افزایش دهد Having belief that e-learning can enhance the quality of the practical part of courses [25] باور به اینکه یادگیری الکترونیکی می تواند کیییت باش عملی دوره های درسی را افزایش دهد cost saving of e-learning [46] به صرفهبودن هزینهای یادگیری الکترونیکی [Enhancing accessibility to education [46 در سودمندی ارتقای دسترسی به تحصیل Perceived Usefulness Enhancing the quality of learning [46] ارتقای کیییت یادگیری Enhancing autonomy [46] افزایش استقالل Promoting communication [46] ارتقای سطح ارتباطات Considering flexibility in time as an important motivating factor in taking an online class [44-45] انعطافپذیری زمانی به عنوان عامل مهم انگیزشی شرکت در کالسبرخط Taking responsibility for staying in contact with the instructor [44-45] پذیرفتن مسئولیت در ارتباط بودن مداوم با مدرس Preferring to study or work alone [44-45] ترجیح مطالعه کردن یا کار کردن به تنهایی [Looking forward to learning new skills and mastering them quickly [44-45 نگرشی

دنبال کردن یادگیری مهارتهای جدید و یا تسلط سریع برآنها Attitudes Sticking to studies despite challenging situations [44-45] دانش اندوختن با وجود موقعیت چالشی No need for direct lecture to understand learning materials [44-45] عدم نیاز به آموزش مستقیم برای یادگیری مواد آموزشی Having ability to express written thoughts and ideas [13][18][22] توانایی بیان افکار و ایدهها به صورت مکتوب IT experience sufficient to use ELS [46] تجربه کافی در حوزه فناوری اطالعات برای کاربرد سامانههای یادگیری الکترونیکی No problem in access to ELS and logon [46] سهولت دسترسی به سامانه یادگیری الکترونیکی و کار با آن Easy to use ELS elements including VCR, discussion forum, chatting rooms, and blogs [46]

سهولت کاربری زیرسامانههای یادگیری الکترونیکی مانند فضاهای گیتگو، بالگها و ... در خودکارآمدی Self-efficacy Helpfulness of e-training and online tutorial [46] میید بودن آموزش الکترونیکی Ability to learn by using multimedia (audio, video, animation, color texts, ...) [25] توانایی یادگیری با استیاده از ابزارهای چندرسانهای )صوتی، تصویری، انیمیشن، متون رنگی، ...( Ability to communicate effectively with others using online technologies [44-45] توانایی برقراری ارتباط مؤبر با دیگران از طریق فناوریهای برخط نشریه علمی فناوری آموزش، جلد 15، شماره 1، زمستان Tech. of Edu. J. 15(1): 101-117, Winter 2021 ) 107( 1399

جدول 3: ارزیابی اولویت شاخ های آمادگی ادراکی دانشجویان برای یادگیری الکترونیکی بر اساس آزمون تی Table. 3: Priority assessment of students' perceptual readiness scales for e-learning based on t-test

مقدار آزمون<3 T-value> 3 انحراف معیار میانگین شاخ رتبه Rank Scale Average Standard deviation تیاضل میانگین سطح معناداری T Level of significance Mean difference در خودکارآمدی 1 3.91 0.66 14.03 0.0001 1 Perceived Self-efficacy نگرشی 2 3.71 0.61 11.9 0.0001 0.77 Attitudes 1.31 0.0001 28.85 0.43 3.65 گرایشی 3 Willingness 0.86 0.0001 11.87 0.68 3.21 در سودمندی 4 Perceived Usefulness

جدول 4: ارزیابی اولویت سنجههای آمادگی ادراکی دانشجویان برای یادگیری الکترونیکی بر اساس آزمون تی Table. 4: Priority assessment of students' perceptual readiness measures for e-learning based on t-test

مقدار آزمون<3 وزن سنجه T-value> 3 انحراف معیار میانگین سنجه رتبه Measure تیاضل میانگین سطح معناداری درجة آزادی Standard Rank Measure Mean deviation T Degrees of Level of Mean weight freedom significance difference Helpfulness of e-learning and online tutorial 1 4.61 0.43 16.45 88 0.0001 0.77 0.922 میید بودن آموزش الکترونیکی Agreeing with the superiority of e-learning to face-to-face learning 2 4.26 0.51 9.54 88 0.0001 1.02 0.852 موافق با برتری یادگیری الکترونیکی نسبت به یادگیری چهره به چهره Taking responsibility for staying in contact with the instructor 3 4.19 0.68 12.52 88 0.0001 0.70 0.838 پذیرفتن مسئولیت در ارتباط بودن مداوم با مدرس Ability to communicate effectively with others using online technologies 4 4.18 0.92 11.13 88 0.0001 1.14 0.836 توانایی برقراری ارتباط مؤبر با دیگران از طریق فناوریهای برخط No need for direct lecture to understand learning materials 5 4.13 0.64 14.52 88 0.0001 1.28 0.826 عدم نیاز به آموزش مستقیم برای یادگیری مواد آموزشی Easy to use ELS elements including VCR, discussion forum, chatting rooms, and blogs 0.822 1.07 0.0001 88 17.12 0.53 4.11 سهولت کاربری زیرسامانههای یادگیری الکترونیکی مانند فضاهای 6 گیتگو و بالگها Agreeing with the superiority of written feedback to oral feedback 7 4.1 0.87 28.85 88 0.0001 1.23 0.820 موافق با برتری بازخورد نوشتاری نسبت به بازخورد شیاهی Looking forward to learning new skills and mastering them quickly 8 4 0.77 11.87 88 0.0001 0.81 0.800 دنبال کردن یادگیری مهارتهای جدید و یا تسلط سریع برآنها Having eagerness to use modern technology in learning 9 3.84 0.59 10.20 88 0.0001 1.31 0.768 اشتیاق نسبت به کاربرد فناوری مدرن در یادگیری IT experience sufficient to use ELS 0.746 1.11 0.0001 88 15.76 0.94 3.73 تجربه کافی در حوزه فناوری اطالعات برای کاربرد سامانههای یادگیری 10 الکترونیکی Cost saving of e-learning 11 3.67 0.66 14.30 88 0.0001 1 0.734 به صرفهبودن هزینهای یادگیری الکترونیکی Considering flexibility in time as an important motivating factor in taking an online class 0.728 0.95 0.0001 88 15.32 0.61 3.64 انعطافپذیری زمانی به عنوان عامل مهم انگیزشی شرکت در کالس 12 برخط Having ability to learn using multimedia (audio, video, animation, color texts, ...) 0.726 0.80 0.0001 88 27.95 0.66 3.63 توانایی یادگیری با استیاده از ابزارهای چندرسانهای )صوتی، تصویری، 13 انیمیشن، متون رنگی، ...( Being keen to take electronic courses 14 3.54 0.59 12.42 88 0.0001 1.02 0.708 عالقمندی به شرکت در دورههای الکترونیکی مهدیه فرازکیش، غالمعلی منتظر )M. Farazkish, G. A. Montazer )108

Preferring to study or work alone 15 3.53 0.37 25.50 88 0.0001 0.84 0.706 ترجیح مطالعه یا کار کردن به تنهایی Enhancing the quality of learning 16 3.38 0.78 12.52 88 0.0001 0.87 0.676 ارتقای کیییت یادگیری Ability to express written thoughts and ideas 17 3.28 0.47 8.65 88 0.0001 1 0.656 توانایی بیان افکار و ایدهها به صورت مکتوب Sticking to studies despite challenging situations 18 3.22 1.06 14.30 88 0.0001 0.72 0.644 دانش اندوختن با وجود موقعیت چالشی No problem in access to ELS and logon 19 3.17 0.85 16.98 88 0.0001 0.93 0.634 سهولت دسترسی به سامانه یادگیری الکترونیکی و کار با آن Enhancing autonomy 20 3.16 0.66 22.25 88 0.0001 0.77 0.632 افزایش استقالل Adapting to e-learning in the future 21 3.12 0.94 22.15 88 0.0001 0.92 0.624 تطبیقپذیری با یادگیری الکترونیکی در آینده Promoting communication 22 3.11 0.62 8.60 88 0.0001 0.75 0.622 ارتقای سطح ارتباطات Enhancing accessibility to education 23 3.09 0.69 15.65 88 0.0001 0.93 0.618 ارتقای دسترسی به تحصیل Having belief that that e-learning can enhance the quality of the theoretical part of courses 0.610 0.76 0.0001 88 11.10 0.62 3.05 باور به اینکه یادگیری الکترونیکی می تواند کیییت باش نظری دوره 24 های درسی را افزایش دهد Recommending e-courses to colleagues 25 3.03 0.94 22.15 88 0.0001 0.79 0.606 توصیه دورههای الکترونیکی به سایرین Having belief that e-learning can enhance the quality of the practical part of courses 0.602 0.95 0.0001 88 22.15 0.57 3.01 باور به اینکه یادگیری الکترونیکی می تواند کیییت باش عملی دوره 26 های درسی را افزایش دهد

جدول 5: اطالعات دانشگاههای منتاب [29] [62-48] Table. 5: Selected universities information [29] [48-62] تعداد درصد دانشجویان تحصیالت تکمیلی تعداد رشته/گرایش تعداد استادان سال تأسی دانشگاه ردیف Year of No. of No. of fields of The percentage of postgraduate دانشجویان No. University Establishment academics study students No. of students University of Isfahan 1 1968 14239 663 352 53% دانشگاه اصیهان Tarbiat Modares University 2 1981 9848 727 192 100% دانشگاه تربیت مدرّس University of Tehran 3 1934 52154 1951 1714 70% دانشگاه تهران Hakim Sabzevari University 4 1987 9192 237 139 20% دانشگاه حکیم سبزواری Semnan University 5 1975 14134 316 324 34% دانشگاه سمنان University of Sistan and Baluchestan 6 1974 11744 360 415 35% دانشگاه سیستان و بلوچستان Shahid Bahonar University of Kerman 7 1975 14783 649 <300 35% دانشگاه شهید باهنر کرمان Shahid Rajaee Teacher Training 8 University 1980 9000 200 109 - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی Khajeh Nasir Toosi University of 9 Technology 1980 7090 305 93 54% دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی Sharif University of Technology 10 1966 10242 480 108 45% دانشگاه صنعتی شریف 11 Gorgan University 1957 3955 170 158 45% نشریه علمی فناوری آموزش، جلد 15، شماره 1، زمستان Tech. of Edu. J. 15(1): 101-117, Winter 2021 ) 109( 1399

دانشگاه گرگان University of Kashan 12 1973 8807 299 190 43% دانشگاه کاشان University of Mohaghegh Ardabili 13 1978 11923 334 254 28% دانشگاه محقق اردبیلی Yazd University 14 1989 12359 418 <350 30% دانشگاه یزد Tehran University of Art 15 1980 4309 136 57 44% دانشگاه هنر تهران

جدول 6: آمار توصییی دانشجویان مورد مطالعه در دانشگاههای منتاب

Table. 6: Descriptive statistics of students in selected universities

حکیم

محقق

هنر

و سیستان تربیت

دانشگاه

خواجه

اردبیلی

تهران University سبزواری

کرمان

یزد

سمنان

گرگان

کاشان

تهران

اصیهان

شهید رجایی

شریف نصیر

مجمود

کل درصد از کل

Art

مدرس

Modares Ardebili

Yazd

بلوچستان

Nasir

Sharif

Total

Kashan

Gorgan Tehran

Kerman ویژگی

Isfahan

Semnan

Demographics

Tehran Tehran

Tarbiat Tarbiat

% of % Total

Khaje Khaje

Shahid Shahid Rajaee

Sistan and Sistan Baluchestan

Mohagheghe Hakim Sabzevari Hakim

A.D. 1 0 7 25 38 1 0 1 2 0 0 0 1 0 33 109 3% کاردانی

B.S. 66 0 347 55 166 53 33 102 354 403 110 79 85 19 194 2066 53% کارشناسی مقطع تحصیلی Degree M.S. 32 796 110 4 38 7 3 1 72 69 3 7 11 46 5 1204 31% کارشناسی ارشد

Ph.D. 5 392 36 3 0 0 0 0 72 28 0 1 0 0 0 537 13% دکتری علوم پایه 4 143 116 2 0 19 0 22 159 118 15 62 23 0 66 749 19% Basic Sciences فنی و مهندسی 27 309 190 60 48 23 36 72 341 082 13 26 22 0 63 1612 41% Engineering علوم انسانی رشته تحصیلی 70 345 64 0 41 10 0 9 0 0 2 0 28 0 67 636 16% Faculty Human Sciences علوم کشاورزی 0 285 119 0 0 0 0 1 0 0 82 0 23 0 12 522 13% Agricultural Sciences هنر 0 106 8 25 148 4 0 0 0 0 0 0 0 65 22 378 11% Arts روزانه 65 763 447 39 169 39 23 76 480 491 101 62 37 41 149 2982 76% Turn 1 نود دوره آموزشی شبانه Type of course 36 425 53 46 63 17 13 27 20 9 8 26 60 23 80 906 23% Turn 2 مجمود 105 1188 500 87 246 61 36 105 500 500 113 89 97 65 232 3924 Total

همانطور که در باش پیشفین اشفاره گردید، در ارزیابی سفطح آمادگی شکل 1 قابل مشاهده است. )در انتهای مقاله( یادگیری الکترونیکی دانشفجویان مورد مطالعه در دانشفگاههای منتاب از 26 سففنجه اسففتیاده شففده اسففت )جدول 4( که ییل شففاخ های نتایج و بحث نگرشفی، در سفودمندی، گرایشفی و در خودکارآمدی، طبقهبندی و با توجه به جدول 7، میانگین آمادگی ادراکی دانشجویان برای یادگیری سفطح آمادگی ادراکی دانشفجویان را از جنبههای ماتلف مورد سفنجش الکترونیکی در 15 دانشففگاه منتاب کشففور مقدار 9/4 از 10 بهدسففت قرار میدهفد. جمعبنفدی نتفایب پفاسفففخ دانشفففجویفان مورد مطفالعفه برای آمده اسففت که نشففان دهندض وضففعیت در سففطح »متوسففط« آمادگی هریا از سففنجهها در جدول 7 ارائه شففده اسففت. هم نین بر اسففاس ادراکی دانشفففجویان اسفففت. شفففایان یکر اسفففت که به منظور تحلیل جدول 7، آمادگی دانشففجویان دانشففگاههای منتاب در نمودار راداری امتیازهای حاصفففل از هر سفففنجه )با توجه به ماهیت کییی سفففؤالت مهدیه فرازکیش، غالمعلی منتظر )M. Farazkish, G. A. Montazer )110

پرسففشففنامه(، از روش ISDM اسففتیاده شففده اسففت [64]. در این روش و چهار سنجة دیگر دارای امتیاز سطح »خوب« هستند. دانشجویان دادهها بر اسففاس فرمول زیر در چهار سففطح »ضففعیف«، »متوسففط«، دانشگاههای منتاب بیشترین آمادگی را در سنجة »موافقت با برتری »خوب« و »عالی« تقسیمبندی شدهاند: بازخورد نوشتاری نسبت به بازخورد گیتاری« )با امتیاز 7 از 10( و A ≤ Mean- Sd ضعیف:=A کمترین میزان آمادگی را در سنجة »تطابق با یادگیری الکترونیکی در Mean- Sd < B ≤ Mean متوسط:=B آینده )با امتیاز 5/1 از 10( ابراز کردهاند. در مجمود، آمادگی گرایشی Mean < C ≤ Mean + Sd خوب:=C دانشجویان با برخورداری از میانگین امتیاز 5/4 از 10 در سطح Mean + Sd < D : عالی=D »متوسط« برآورد شده و نسبت به دو شاخ پیشین در سطح پایینتری که در این رابطه، Mean نشفاندهنده میانگین و Sd بیانگر انحراف معیار از آمادگی قرار دارد. برای هر معیار است. همانطور که در شففکل 1 نیز مشففاهده میشففود، توزیع امتیاز معیارهای سنجش آمادگی دانشجویان به لحاظ در سودمندی ارزیابی آمادگی ادراکی دانشفجویان ناهمگون اسفت، به طوریکه از طیف بررسی سنجههای مرتبط با »در سودمندی« توسط دانشجویان و »ضفعیف« تا »عالی« را در بر دارد؛ ضفمن اینکه سفهم معیارهای دارای فراوانی پاسخها نشان میدهد که در حدود 30 درصد سنجهها امتیاز امتیاز »ضفعیف« و »متوسفط« بیش از 35% کل معیارها )9 معیار از 26 »خوب«، در حدود 40 درصد سنجهها امتیاز »متوسط« و در حدود 40 معیار( را تشففکیل داده اسففت. هم نین از منظر شففاخ های ماتلف، درصد سنجهها امتیاز »ضعیف«، برآورد شده است. دانشجویان آمادگی دانشجویان در سطوح متیاوتی قرار دارد که در ادامه با توجه به دانشگاههای منتاب بیشترین آمادگی را برای سنجة »اعتقاد به مقرون تیکیا شفاخ های آمادگی نگرشفی، در سفودمندی، گرایشفی و در بهصرفه بودن یادگیری الکترونیکی« )با امتیاز 9/6 از 10( و کمترین خودکارآمدی، تحلیل میشود. میزان آمادگی را در سنجة »اعتقاد به توسعة ارتباطاتی توسط یادگیری الکترونیکی« )با امتیاز 8/1 از 10( ابراز کردهاند. در مجمود، آمادگی سنجش آمادگی دانشجویان به لحاظ در خودکارآمدی گرایشی دانشجویان با برخورداری از میانگین امتیاز 9/3 از 10 در سطح بررسفی سفنجههای مرتبط با »در خودکارآمدی« توسفط دانشفجویان و »متوسط« برآورد شده و نسبت به سه شاخ پیشین در پایینترین فراوانی پاسفخها نشفان میدهد که در بیش از 80 درصفد سفنجهها امتیاز سطح از آمادگی قرار دارد. »عالی« و »خوب« برآورد شفده اسفت. بنابر اظهار پاسفخدهندگان تنها در در شفکل 2 میزان آمادگی ادراکی دانشفجویان در سفه شفاخ پیشگیته سفففنجة »اعتقاد به سفففهولت کاربری اجزای سفففیسفففتمهای یادگیری نشان داده شده است. الکترونیکی«، امتیاز »متوسفط« کسفب شفده اسفت؛ در سفنجة »اعتقاد به میید بودن آموزش برخط«، امتیاز »عالی« و در سففه سففنجة دیگر نیز امتیفاز »خوب« برآورد شفففده اسفففت. هم نین میفانگین آمفادگی در خودکارآمدی دانشجویان 6/5 از 10 و در سطح »خوب« است.

سنجش آمادگی دانشجویان به لحاظ نگرشی میانگین امتیاز هیت سنجة نگرشی دانشجویان حدود 6/5 از 10 و نشاندهندض سطح آمادگی »خوب« دانشجویان در این شاخ است. در این میان تنها سنجة »پذیرفتن مسئولیت ارتباط مستمر با استاد از طریق برخط« امتیاز »متوسط« برآورد شده است و در شش سنجة دیگر امتیاز سطح »خوب« مشاهده میشود. در سنجة »پذیرفتن مسئولیت شکل 2: امتیاز شاخ های اصلی آمادگی ادراکی دانشجویان برای یادگیری الکترونیکی در دانشگاههای منتاب ارتباط مستمر با استاد از طریق برخط« نیز به رغم کسبکمترین امتیاز Fig. 2: Scores of students' perceptual readiness scales for e-learning in selected )8/4 از 10(، سطح امتیاز نزدیا به »خوب« است که تأییدکنندض universities برخورداری دانشجویان از حداقل الزامات نگرشی در ادرا یادگیری الکترونیکی است. نتیجهگیری با توجه به کاهش تعداد دانشجویان دورههای آموزش الکترونیکی در سنجش آمادگی دانشجویان به لحاظ گرایشی ایران، نتایب این مطالعه نشان میدهد که یکی از دلیل مهم عدم بررسی سنجههای مرتبط با آمادگی گرایشی و پاسخ دانشجویان نشان موفقیت نظامهای یادگیری الکترونیکی در دانشگاههای کشور میتواند میدهد که حدود 35 درصد سنجهها در سطح »ضعیف« برآورد شدهاند عدم آمادگی ادراکی دانشجویان به ویژه از منظر شاخ های »در نشریه علمی فناوری آموزش، جلد 15، شماره 1، زمستان Tech. of Edu. J. 15(1): 101-117, Winter 2021 ) 111( 1399

سودمندی یادگیری الکترونیکی« و »آمادگی گرایشی« دانشجویان باشد. منابع و مآخذ اگرچه تحلیل وضعیت تنها تعداد محدودی از دانشگاههای کشور Prensky M. Digital natives, digital immigrants. On the [1] Horizon. 2001; 9(5): 1-6 نمیتواند نتیجهگیری کلی را تضمین کند، اما با ترکیب یافتههای این مطالعه با سایر مطالعات قبلی مشابه [65-66]، میتوان نتیجه گرفت که Parkes M, Stein S, Reading C. Student preparedness for [2] عدم موفقیت نظامهای یادگیری الکترونیکی در کشورهای در حال university e-learning environments. The Internet and Higher Education. 2015; 25: 1-10. توسعه مانند ایران، به دلیل عدم توجه به جنبههای نرم به ویژه آمادگی ادراکی یادگیرندگان و یاددهندگان است. اولوی تدهی به نظامهای Margaryan A, Littlejohn A, Vojt G. Are digital natives a myth [3] or reality? University students’ use of digital technologies. یادگیری الکترونیکی در دانشگاهها مستلزم آن است که مسئولن و .Computers & Education. 2011; 56(2):429-40 برنامهریزان آموزش عالی به آمادگی ادراکی دانشجویان توجه ویژهای [4] Waugh MI, Su-Searle J. Student persistence and attrition in داشته باشند. .an online MS program: Implications for program design این مقاله با تمرکز بر نقش آمادگی ادراکی یادگیرندگان )دانشجویان( به .International Journal on e-Learning. 2014; 13(1):101-21

عنوان یکی از ارکان اصلی آمادگی یادگیرندگان تدوین شده است. .Arif A. Learning from the web: Are students ready or not [5] میانگین امتیاز آمادگی دانشجویان در دانشگاههای منتاب کشور در .Educational Technology & Society. 2001; 4(4):32-8

سطح »متوسط« برآورد شد. با توجه به نتایب پژوهش، تیاوتهای Prensky MH. Sapiens digital: From digital immigrants and [6] چشمگیری در امتیازهای شاخ های اصلی چهارگانه مشاهد میشود. digital natives to digital wisdom. Innovate: Journal of Online Education. 2009; 5(3): Article 1. درحالیکه دانشجویان از نظر »در خودکارآمادی« و »آمادگی نگرشی« در سطح »خوب« هستند، »آمادگی گرایشی« و »در سودمندی« آنان Packham G, Jones P, Miller C, Thomas B. e‐learning and [7] در حد »متوسط« است؛ این نتایب با مطالعات کور و واتی [35]، اوجو و .retention: Key factors influencing student withdrawal Education+ Training. 2004. آیاندا [67]، هونگ و همکاران [15]، آیدین و تسکی [38]، کاشوردا و واما [24]، لو و گولدینگ [68] و باباخانی و همکاران [69]، سازگار است. Sahin I, Shelley M. Considering students' perceptions: The [8] distance education student satisfaction model. Journal of هم نین، نتایب پژوهش نشان داد که درصد پایین ادرا دانشجویان از .Educational Technology & Society. 2008; 11(3):216-23 پتانسیلهای بالقوه و بالیعل یادگیری الکترونیکی، لزوم تمرکز بر موضود [9] Chen Y, Wang Y, Chen NS. Is FLIP enough? Or should we use آگاهیباشی و آموزش دانشجویان در این حوزه را میطلبد. عالوه بر ;the FLIPPED model instead? Computers & Education. 2014 این با تکیه بر آمادگی نسبی دانشجویان در شاخ های در .79:16-27

خودکارآمدی و نگرشی، دانشگاهها میباید دو فعالیت اصلی را در دستور :Yemma DM. Impacting learning for 21st century students [10] کار خود قرار دهند: A phenomenological study of higher education faculty utilizing a flipped learning approach [doctoral dissertation] US: Robert o تقویت بیش از پیش زمینههای خودکارآمدی دانشجویان از طریق .Morris University; 2015 یادگیری الکترونیکی o فراهم آوردن محیط مناسب برای یادگیری الکترونیکی دانشجویان Hao Y, Lee KS. Teaching in flipped classrooms: Exploring [11] pre-service teachers' concerns. Computers in Human Behavior. 2016; 57:250-60. مشارکت نویسندگان طراحی، پیادهسففازی و تحلیل نتایب این پژوهش به همراه اسففتاراج و Al-Samarraie H, Selim H, Teo T, Zaqout F. Isolation and [12] distinctiveness in the design of e-learning systems influence نوشتار مقاله، حاصل اشترا مساعی نویسندگان آن است. ;user preferences. Interactive Learning Environments. 2017 25(4):452-66.

تشکر و قدردانی ,Dray B J, Lowenthal P R, Miszkiewicz M J, Ruiz‐Primo M A [13] باشی از این مقاله با پشتیبانی مفالی بنیاد ملی نابگان و باشی دیگر Marczynski K. Developing an instrument to assess student readiness for online learning: A validation study. Distance با پشتیبانی مرکز مطالعات و همکاریهای علمی بینالمللی )در قالب .Education. 2011; 32(1): 29-47 طرح پژوهشی »ارزیابی وضعیت آمادگی یادگیری الکترونیکی در [14] Blankenship R, Atkinson JK. Undergraduate student online دانشگاههای ایران و ترکیه«( انجفام شده است؛ از این رو نگارندگان بفر .learning readiness. International Journal of Education Research خفود لزم مفیداننفد از حمایت این نهادها صمیمانه سراسگزاری کنند. .44-54:(2)5 ;2010

[15] Hung ML, Chou C, Chen CH, Own ZY. Learner readiness for تعارض منافع .online learning: Scale development and student perceptions »هیچگونه تعارض منافع توسط نویسندگان بیان نشده است. « .Computers & Education. 2010; 55(3):1080-90 مهدیه فرازکیش، غالمعلی منتظر )M. Farazkish, G. A. Montazer )112

[31] Anderson T. Is e-learning right for your organization? Learning Circuits: ASTD’s Online Magazine All. 2002. [16] Atkinson JK, Blankenship R. Online learning readiness of undergraduate college students: A comparison between male [32] Haney BD. Assessing organizational readiness for e‐ and female learners. International Journal of Learning in Higher learning: 70 questions to ask. Performance improvement. 2002; Education. 2009; 5(2): 49-56. 41(4):10-5. [17] Smith PJ. Learning preferences and readiness for online [33] Worknowledge. e-learning Assessment Readiness. 2004. learning. Educational psychology. 2005; 25(1):3-12.

[34] Borotis S, Poulymenakou A. E-learning readiness [18] Bernard* RM, Brauer A, Abrami PC, Surkes M. The components: Key issues to consider before adopting e-learning development of a questionnaire for predicting online learning interventions. In Proceedings of e-Learn: World Conference on achievement. Distance Education. 2004; 25(1):31-47. E-Learning in Corporate, Government, Healthcare, and Higher Education. Association for the Advancement of Computing in [19] Watkins R, Leigh D, Triner D. Assessing readiness for e‐ Education (AACE); 2004. pp. 1622-1629 learning. Performance Improvement Quarterly. 2004; 17(4):66- 79. [35] Kaur K, Zoraini Wati A. An assessment of e-learning readiness at Open University Malaysia. 2004. [20] Smith PJ, Murphy KL, Mahoney SE. Towards identifying

factors underlying readiness for online learning: An exploratory [36] Kapp KM. Winning E-learning proposals: The Art of study. Distance Education. 2003; 24(1):57-67. development and delivery. US: J Ross publishing; 2003.

[37] Chapnick S. Are you ready for E-Learning? Learning Circuits [21] Watkins R. Readiness for online learning self-assessment. Update. Electronic Publication. 2000. Annual-san diego-pfeiffer and company. 2003; 1:139-50.

[38] Aydın CH, Tasci D. Measuring readiness for e-learning: [22] McVay M. Developing a web-based distance student Reflections from an emerging country. Journal of Educational orientation to enhance student success in an online bachelor’s Technology & Society. 2005; 8(4):244-57. degree completion program. Unpublished practicum report presented to the Ed. D. Program, Nova Southeastern University, [39] Psycharis S. Presumptions and actions affecting an e- Florida. 2000. learning adoption by the educational system-Implementation using virtual private networks. European Journal of Open, [23] Gay GH. An assessment of online instructor e-learning Distance and E-learning. 2005; 8(2). readiness before, during, and after course delivery. Journal of Computing in Higher Education. 2016; 28(2):199-220. [40] Machado C. Developing an e‐readiness model for higher education institutions: Results of a focus group study. British [24] Kashorda M, Waema T. E-Readiness survey of Kenyan Journal of Educational Technology. 2007; 38(1):72-82. Universities 2013 report. Nairobi: Kenya Education Network. 2014. [41] Lopes C. Evaluating E-Learning Readiness in a Health Sciences Higher Education. 2007. [25] Moftakhari MM. Evaluating e-learning readiness of faculty of letters of Hacettepe [master's thesis] Sosyal Bilimler [42] Akaslan D, Law EL. Measuring teachers' readiness for e- Enstitüsü; 2013. learning in higher education institutions associated with the subject of electricity in Turkey. In Proceedings of 2011 IEEE [26] Assareh A, Bidokht MH. Barriers to e-teaching and e- Global Engineering Education Conference (EDUCON). IEEE; learning. Procedia Computer Science. 2011; 3:791-5. 2011. pp. 481-490)

[43] Keramati A, Afshari-Mofrad M, Kamrani A. The role of [27] Grabau CR. Undergraduate student motivation and readiness factors in E-learning outcomes: An empirical study. academic performance in a flipped classroom learning Computers & Education. 2011; 57(3):1919-29. environment. US: Saint Louis University, Missouri. 2015.

[44] Doculan JA. e-Learning readiness assessment tool for [28] Yilmaz R. Exploring the role of e-learning readiness on Philippine higher education institutions. International Journal student satisfaction and motivation in flipped classroom. on Integrating Technology in Education (IJITE). 2016; 5(2):33-43. Computers in Human Behavior. 2017; 70:251-60.

[45] Mercado C. Readiness assessment tool for an e-learning [29] Saeedi, A. Iran's higher education statistics in the academic environment implementation. Special Issue of the International year 2016-2017. Tehran. Institute for Research and Planning of Journal of the Computer, the Internet and Management. 2008; Higher Education. 2017. Persian. 16:18-1. [46] Shraim K, Zuheir K. Students' Readiness Towards E-learning. [30] Engholm P, McLean J. What determines an organization’s A case study of Virtual Classrooms for secondary education in readiness for e-learning? [bachelor Thesis] Australia: Monash Palestine. The 3rd Annual Forum on e-learning Excellence in the University; 2001. Middle East. Dubai. 2010. نشریه علمی فناوری آموزش، جلد 15، شماره 1، زمستان Tech. of Edu. J. 15(1): 101-117, Winter 2021 ) 113( 1399 global built environment arena. Journal of Systems and Information Technology. 2010; 12(1): 180-195. [47] Onwuegbuzie AJ, Teddlie C. A framework for analyzing data in mixed methods research. Handbook of mixed methods in [69] Babakhani M, Allah Karami A, Amirteimori MH, Aslani E, social and behavioral research. 2003; 2:397-430. Ahmadpour Kasgari Z, Abedini Baltork M, Mansoori S. Evaluation of the readiness for e-Learning from the viewpoints [48] University of Isfahan. Academics disciplines. of the students and professors of Allameh Tabataba’i University. Interdisciplinary Journal of Virtual Learning in Medical Sciences. [49] Tarbiat Modares University. History of the University. 2016; 7(1): 12-21. [50] University of Tehran. Facts and figures.

.Hakim Sabzevari University. About university [51] معرفی نویسندگان

AUTHOR(S) BIOSKETCHES [52] Semnan University. About university. مهدیه فرازکیش اسففتادیار گروه پژوهشهای [53] University of Sistan and Baluchestan. About USB. فنفاوری و نوآوری موسفففسففففه مطفالعفات و [54] Shahid Bahonar University of Kerman. History. پژوهشهفای بفازرگفانی اسففففت. وی مفدر .Shahid Rajaee Teacher Training University. History [55] کارشفناسفی مهندسفی شفیمی را در سفال 1383

Khajeh Nassir-Al-Deen Toosi (K. N. Toosi) University of [56] از دانشففگاه تهران و مدر کارشففناسففی ارشفد .Technology. About Us مدیریت اجرایی را در سفال 1387 از دانشفگاه علوم و تحقیقات دریافت

.Sharif University of Technology. Introduction [57] کرد. در مهر ماه 1390 به عنوان دانشفجوی دروه دکتری سفیاسفتگذاری

Gorgan University of Agricaltural Sciences and Natural [58] علم و فناوری در دانشففکده مدیریت و اقتصففاد، دانشففگاه تربیت مدرس .Resources. History شفرود به تحصفیل نموده و در سفال 1395 موفق به اخذ مدر دکتری

.University of Kashan. About [59] تاصفصفی گردید. وی در طی حدود بیسفت سفال فعالیت علمی به عنوان

.University of Mohaghegh Ardabili. About [60] پژوهشفففگر، مقفالت متعفددی در مجالت و کنیران هفای علمی ارائفه نموده و هم نین در طرحهای کاربردی متعددی مشارکت داشته است. [61] University of Art. About us. زمینههای تاصففصففی ایشففان عبارتند از: ارزیابی نظامهای پژوهش و [62] Yazd University. About Yazd University. فنفاوری، ارزیفابی نظفامهفای یفادگیری الکترونیکی، توسفففعفه فنفاوریهفای .Cochran, W. G. Sampling techniques. John Wiley & Sons [63] نوظهور، استراتژی توسعه فناوری و سیاستگذاری آموزش عالی. Farazkish, M. Assistant Professor, Science and Technology 2007. Policy, Institute for Trade Studies and Research, Tehran, Iran [64] Qamar MK. Global trends in agricultural extension: [email protected] Challenges facing Asia and the Pacific region. A keynote paper presented at the FAO regional expert consultation on agricultural extension, research-extension-farmer interface and غالمعلی منتظر استاد گروه مهندسی technology transfer in Bangkok, July 2002. Sustainable .Development Department, FAO Rome. 2002 فناوری اطالعات دانشکده مهندسی صنایع و

Farazkish M, Montazer Gh. Measuring readiness of digital [65] سیستمها دانشگاه تربیت مدرس هستند. content in selected universities of Iran. Paper presented in the ایشان مدر کارشناسی مهندسی برق را در 12th e-Learning Conference, Tehran. 2016. Persian. سال 1371 از دانشگاه صنعتی خواجه Farazkish M, Montazer Gh. A comparative analysis of pro [66] نصیرالدین طوسی و مدر کارشناسی ارشد and students' readiness of universities in Iran, Turkey and Azerbaijan for the realization of e-learning system. Paper و دکتری مهندسی برق را در سالهای 1373 و 1377 از دانشگاه تربیت presented in the 13th Conference on Quality Assessment in مدرس دریافت نمودند. زمینههای تحقیق ایشان شامل طراحی Academic Systems, Shiraz, 2019. Persian. سامانههای هوشمند در یادگیری الکترونیکی/ تجارت الکترونیکی، Ojo RA, Ayanda DO. Handling internet connectivity [67] روشهای نرم رایانش در الگویابی دادههای کالن )بانکداری الکترونیکی/ challenges in a typical university academic library in Nigeria: A ,case study of Kenneth Dike Library. Journal of Interlibrary Loan دادههای زیستی )بیو انیورماتیا(، سیستمهای جویش اطالعات متنی Document Delivery & Electronic Reserve. 2012; 22(5):223-34. و تصویری، سیست مهای امنیت نرم و سیاستگذاری توسعة اطالعاتی در Lou EC, Goulding JS. The pervasiveness of e‐readiness in the [68] آموزش، پژوهش و فنّاوری می باشد. مهدیه فرازکیش، غالمعلی منتظر )M. Farazkish, G. A. Montazer )114

Montazer, G.A. Professor, Information Technology [email protected] Engineering, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

Citation (Vancoure): Farazkish M, Montazer G. A. [Assessment of students' perceptual readiness for e-learning in Iranian Universities]. Tech. Edu. J. 2021; 15(1): 101-117 http://dx.doi.org/10.22061/tej.2020.6051.2324

COPYRIGHTS ©2021 The author(s). This is an open access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution (CC BY 4.0), which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, as long as the original authors and source are cited. No permission is required from the authors or the publishers.

نشریه علمی فناوری آموزش، جلد 15، شماره 1، زمستان Tech. of Edu. J. 15(1): 101-117, Winter 2021 ) 115( 1399

جدول 7: امتیاز سنجههای آمادگی ادراکی دانشجویان برای دانشگاههای منتاب Table 7: The scores of students' perceptual readiness measures for selected universities

دانشگاه )درصد دانشجویان( (University (% Students

محقق

حکیم

تربیت

رتبه

امتیاز

میانگین سنجه

تهران

اصیهان

شهید رجایی

کرمان

سمنان

یزد

کاشان گرگان

تهران هنر

Ardebili شریف

خواجه نصیر Measure

Rank

Score

مدرس

اردبیلی

Yazd

سبزواری

Average

Sabzevari

Sharif

Kashan

Gorgan

Tehran

Kerman

Isfahan

Semnan

و بلوچستان سیستان و بلوچستان

TehranArt

TarbiatModares

KhajeNasir

SistanBaluchestan and

Shahid RajaeeShahid

Mohagheghe Hakim Hakim

Helpfulness of e-learning and online tutorial 10 1 72 80 77 80 83 94 75 86 92 83 82 89 91 95 85.3 7.9 0 میید بودن آموزش الکترونیکی Agreeing with the superiority of e-learning to face-to-face learning 2 44 71 78 59 53 73 75 55 76 84 58 55 79 52 67 65.3 5.6 موافق با برتری یادگیری الکترونیکی نسبت به یادگیری چهره به چهره

Taking responsibility for staying in contact with the instructor 3 57 43 87 36 51 74 68 41 87 87 37 60 39 30 65 57.5 4.8 پذیرفتن مسئولیت در ارتباط بودن مداوم با مدرس

Ability to communicate effectively with others using online technologies 4 71 64 78 56 67 76 72 52 79 77 49 75 54 35 63 64.5 5.4 توانایی برقراری ارتباط مؤبر با دیگران از طریق فناوریهای برخط

No need for direct lecture to understand learning materials 5 78 75 84 63 75 80 78 58 74 71 53 79 65 49 69 70.1 5.8 عدم نیاز به آموزش مستقیم برای یادگیری مواد آموزشی

Easy to use ELS elements including VCR, discussion forum, chatting rooms, and blogs 6 50 43 78 29 47 63 58 31 91 91 27 55 22 19 55 50.6 4.2 سهولت کاربری زیرسامانههای یادگیری الکترونیکی مانند فضاهای گیتگو و بالگها

Agreeing with the superiority of written feedback to oral feedback 7 79 93 89 92 87 92 93 77 92 94 55 79 97 78 89 85.7 7.0 موافق با برتری بازخورد نوشتاری نسبت به بازخورد شیاهی

Looking forward to learning new skills and mastering them quickly 8 69 93 87 91 85 94 94 71 92 92 48 75 90 74 93 83.2 6.7 دنبال کردن یادگیری مهارتهای جدید و یا تسلط سریع برآنها

Having eagerness to use modern technology in learning 9 41 43 67 64 52 79 90 58 72 84 70 51 84 57 77 65.9 5.1 اشتیاق نسبت به کاربرد فناوری مدرن در یادگیری

IT experience sufficient to use ELS 10 64 93 88 45 58 71 76 35 80 95 40 70 53 62 76 67.1 5.0 تجربه کافی در حوزه فناوری اطالعات برای کاربرد سامانههای یادگیری الکترونیکی

cost saving of e-learning 10 11 89 100 100 100 84 100 82 100 100 90 81 100 88 100 94.3 6.9 0 به صرفهبودن هزینهای یادگیری الکترونیکی

Considering flexibility in time as an important motivating factor in taking an online class 12 82 100 100 60 89 98 92 74 100 100 84 94 86 60 94 87.5 6.4 انعطافپذیری زمانی به عنوان عامل مهم انگیزشی شرکت در کالس برخط مهدیه فرازکیش، غالمعلی منتظر )M. Farazkish, G. A. Montazer )116

Having ability to learn using multimedia (audio, video, animation, color texts, ...) 13 60 79 97 87 90 78 90 61 93 97 54 95 68 70 60 78.6 5.7 توانایی یادگیری با استیاده از ابزارهای چندرسانهای )صوتی، تصویری، انیمیشن، متون رنگی، ...(

Being keen to take electronic courses 14 60 99 95 58 85 89 51 54 95 96 58 80 63 56 66 73.7 5.2 عالقمندی به شرکت در دورههای الکترونیکی

Preferring to study or work alone 15 69 87 94 43 69 77 91 67 93 90 60 73 61 64 64 73.5 5.2 ترجیح مطالعه یا کار کردن به تنهایی

Enhancing the quality of learning 16 28 66 55 43 47 40 40 20 40 38 30 31 36 50 30 39.6 2.7 ارتقای کیییت یادگیری

Ability to express written thoughts and ideas 17 69 93 88 76 85 94 94 71 80 95 89 75 87 74 93 84.2 5.5 توانایی بیان افکار و ایدهها به صورت مکتوب

Sticking to studies despite challenging situations 18 65 83 81 73 95 89 81 77 82 84 79 66 75 79 82 79.4 5.1 دانش اندوختن با وجود موقعیت چالشی

No problem in access to ELS and logon 19 69 88 100 100 93 100 83 67 100 100 82 77 100 79 100 89.2 5.7 سهولت دسترسی به سامانه یادگیری الکترونیکی و کار با آن

Enhancing autonomy 20 41 54 75 68 52 82 89 58 81 89 71 51 88 57 77 68.9 4.4 افزایش استقالل

Adapting to e-learning in the future 21 7 91 27 19 17 22 11 19 29 26 17 22 20 11 18 23.7 1.5 تطبیقپذیری با یادگیری الکترونیکی در آینده

Promoting communication 22 29 26 20 31 32 35 31 28 22 20 32 35 41 30 34 29.7 1.8 ارتقای سطح ارتباطات

Enhancing accessibility to education 23 40 36 14 37 37 53 40 61 26 28 33 37 42 13 36 35.5 2.2 ارتقای دسترسی به تحصیل

Having belief that that e-learning can enhance the quality of the theoretical part of courses 24 53 54 75 59 58 82 97 51 86 92 68 59 79 65 71 69.9 4.3 باور به اینکه یادگیری الکترونیکی می تواند کیییت باش نظری دوره های درسی را افزایش دهد

Recommending e-courses to colleagues 25 28 66 55 43 47 40 40 20 40 38 30 31 36 50 30 39.6 2.4 توصیه دورههای الکترونیکی به سایرین

Having belief that e-learning can enhance the quality of the practical part of courses 10 26 72 80 77 80 83 94 75 86 92 83 82 89 91 95 85.3 5.1 0 باور به اینکه یادگیری الکترونیکی می تواند کیییت باش عملی دوره های درسی را افزایش دهد

نشریه علمی فناوری آموزش، جلد 15، شماره 1، زمستان Tech. of Edu. J. 15(1): 101-117, Winter 2021 ) 117( 1399

Helpfulness of e-training and online tutorial Believe that e-learning can enhance the quality of the Agrees with the superiority of e-learning to face-to- practical part of courses 10 7.9 face training Taking responsibility for staying in contact with the Recommend e-courses to colleagues 5.1 5.6 9 instructor 2.4 4.8 Believe that e-learning can enhance the quality of the 8 Ability to communicate effectively with others using theoretical part of courses online technologies 4.3 5.4 7

Don’t need direct lecture to understand learning Enhanced accessibility to education 6 materials 2.2 5.8 5

4 Easy to use ELS elements including VCR, discussion Promoting communication 1.8 4.2 forum, chatting rooms, blogs 3

2 Agrees with the superiority of written feedback to oral Adopt e-learning in the future 1.5 1 7.0 feedback

Look forward to learning new skills and master them Enhanced autonomy 4.4 6.7 quickly

5.7 5.1 No problem in access to ELS and log on Eagerness in using modern technology in learning

5.1 5.0 Stick to studies despite challenging situations IT experience sufficient to use ELS

5.5 6.9 Ability to express thoughts and ideas in writing Saving cost 2.7 6.4 Considering flexibility in time as an important Enhanced the quality of learning 5.2 5.7 motivating factor in taking an online class 5.2 Ability to learn using multimedia (audio, video, Prefer to study or work alone animation, color texts, ...) Keen to take electronic courses

شکل 1: نمودار راداری آمادگی ادراکی دانشجویان برای یادگیری الکترونیکی در دانشگاههای منتاب Fig. 1: Radar chart of students' e-learning perceptual readiness in selected universities