Bij De Rijksstructuurvisie Grevelingen En Volkerak-Zoommeer Deel 1, Sep
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Natuureffectenstudie bij de Rijksstructuurvisie Grevelingen en Volkerak-Zoommeer Deel I © https://beeldbank.rws.nl, Rijkswaterstaat, Ruimte voor de Rivier, Ruben Smit © https://beeldbank.rws.nl, Rijkswaterstaat, Ruimte voor de Rivier, Natuureffectenstudie bij de Rijksstructuurvisie Grevelingen en Volkerak-Zoommeer Deel I beschrijving effecten Inhoud 1 Inleiding 4 1.1 Aanleiding 1.2 Alternatieven voor de waterhuishouding: effecten in beeld via de m.e.r. 1.3 Achtergrond en visie bij de Natuureffectenstudie 1.4 Leeswijzer 2 Waarom systeemverandering 6 2.1 De huidige situatie in de deelsystemen Volkerak-Zoommeer en de Grevelingen 2.2 De problemen 2.3 De kwaliteit van het watersysteem is leidend bij de beoogde systeemverandering 2.4 Bronnen 3 Huidige situatie van de natuur in het Volkerak- Zoommeer en de Grevelingen 13 3.1 Volkerak en Zoommeer © https://beeldbank.rws.nl, Rijkswaterstaat 3.2 De Grevelingen 4 Alternatieven waterhuishouding De Grevelingen en Volkerak-Zoommeer 36 4.1 Zoet of zout, wel of geen getij, wel of geen aanvullende waterberging 4.2 Alternatieven waterhuishouding Volkerak-Zoommeer en De Grevelingen in Notitie reikwijdte en detailniveau 4.3 Eerste beoordeling alternatieven, varianten en opties 4.5 Alternatieven en opties onderzocht op gevolgen voor natuur, milieu en andere relevante thema’s 4.6 Alternatief A - referentie: geen getij, beperkte waterberging en zoet Volkerak-Zoommeer 4.7 Alternatief B: Volkerak-Zoommeer zout en getij 4.8 Alternatief C: getij op De Grevelingen via Noordzee 4.9 Alternatief D: Volkerak-Zoommeer zout en getij via Oosterschelde – Grevelingen getij via Noordzee 4.10 Alternatief E: beide wateren (zout en) getij via Noordzee en Dit rapport is een uitgave van: open verbinding 4.11 Alternatief F: Grevelingen getij via Noordzee en aanvullende Dienst Landelijk Gebied waterberging Postbus 20021 | 3502 LA Utrecht 4.12 Alternatief G: Volkerak-Zoommeer zout met getij en aanvullende www.dienstlandelijkgebied.nl waterberging op De Grevelingen 4.13 Alternatief H: beide zout en getij via Noordzee en open verbinding Projectleiders: Piet Sinke - Dienst Landelijk Gebied, - Grevelingen aanvullende waterberging Guido op ‘t Hof - Dienst Landelijk Gebied 4.14 Overzicht alternatieven en opties milieueffectrapportage Fotografie: Rijkswaterstaat 4.15 Bronnen Kaartmateriaal: Dienst Landelijk Gebied Teksten: Bernadette Botman - Royal Haskoning DHV, Annemieke Bijlmer - Dienst Landelijk Gebied Augustus 2014 Natuureffectenstudie De Grevelingen en Volkerak-Zoommeer | 3 5 Gevolgen op systeemniveau 54 5.1 Invloed van variabelen op sturingsfactoren 5.2 Invloed op biologische groepen 5.3 Bronnen 6 Invloed van de alternatieven op de robuustheid van het systeem 61 6.1 Gevolgen van alternatieven op subcriterium Diversiteit 6.2 Gevolgen van alternatieven op subcriterium Groot en veerkrachtig systeem 6.3 Conclusies over robuustheid 6.4 Bronnen 7 Beschermde natuurwaarden 65 7.1 Krammer-Volkerak en Zoommeer 7.2 De Grevelingen 7.3 Effecten op omliggende Natura 2000 gebieden 7.4 Opties bij de alternatieven 7.5 Bronnen 8 Gevolg van winst en verlies van Natura 2000 waarden op landelijk en Europees niveau 92 8.1 Methodiek 8.2 Krammer-Volkerak 8.3 Zoommeer 8.4 Grevelingen 8.5 Conclusies en kanttekeningen 8.6 Bronnen 9 Samenvatting en conclusies 108 4 | Natuureffectenstudie De Grevelingen en Volkerak-Zoommeer 1 Inleiding 1.1 Aanleiding Zoommeer en De Grevelingen een milieueffectrapportage De waterkwaliteit in het Volkerak-Zoommeer en de (m.e.r.) op planniveau te doorlopen, met een milieueffect- Grevelingen behoeft verbetering. Zuurstofloosheid in de rapport (MER) als resultaat. Als input voor (het natuur-deel Grevelingen en, in elk geval tot voor kort, periodes met van) het MER, dient de voorliggende rapportage: de explosieve groei van blauwalgen in het Volkerak- Natuur Effecten Studie (NES). Hierin worden de effecten Zoommeer vragen vanwege hun negatieve gevolgen voor beschreven van de verschillende ingrepen op de natuur en natuur, recreatie, visserij en de zoetwatervoorziening om worden deze effecten op planniveau getoetst aan de een oplossing. Daarnaast zijn maatregelen nodig om de vigerende natuurwetgeving. Rijn-Maasmonding ook bij voortschrijdende klimaatveran- dering voldoende te beschermen tegen overstromingen. 1.3 Achtergrond en visie bij de Oplossingen voor beide vraagstukken betekenen een Natuureffectenstudie welkome impuls voor de economische ontwikkeling van Voor deze Natuur Effect Studie is gebruik gemaakt van de de regio en dragen daarmee bij aan de overkoepelende vele onderzoeken die in de loop der jaren zijn gedaan in de ambitie van Rijk en regio voor de zuidwestelijke delta: een Grevelingen en het Volkerak-Zoommeer. Deze studie klimaatbestendig en veilig, ecologisch veerkrachtig en pretendeert niet nieuwe onderzoekresultaten aan het licht economisch vitaal gebied (‘Veilig – Veerkrachtig – Vitaal’). te brengen maar geeft een overzicht van (de laatste) uitgevoerde onderzoeken en rapportages in het gebied. Eerder zijn daarom al oplossingen onderzocht voor het Door het combineren van de bestaande onderzoeksresul- verbeteren van de waterkwaliteit in de twee waterbekkens taten, is een uitspraak gedaan over de te verwachten en voor een aanvullende waterberging in de Rijn- effecten van de verschillende alternatieven. Maasmonding. De maatregelen die daarvoor als veelbelo- vend naar voren kwamen, blijken onderling sterk samen te Naast vele andere bestaande onderzoeken, met name hangen. Reden om besluiten daarover in samenhang en gebruik gemaakt van de volgende documenten: voor beide watergebieden gezamenlijk te presenteren in • MIRT De Grevelingen, Witteveen en Bos 2011 een rijksstuctuurvisie. Als onderbouwing van de besluiten • Ontwerp-MER Waterkwaliteit Volkerak-Zoommeer – in de Rijkstructuurvisie De Grevelingen en Volkerak- Initiatiefnemer Bestuurlijk Overleg Krammer-Volkerak Zoommeer, beschrijft deze rapportage de effecten op 2012 natuur van de voorgestelde aanpassingen in de waterhuis- • MER waterberging op het Volkerak-Zoommeer, DHV houding van beide watergebieden. 2011 1.2 Alternatieven voor de waterhuishouding: Deze rapportage is daarnaast onstaan met behulp van en effecten in beeld via de m.e.r. met input door diverse onderzoeksbureaus en instanties. waterberging in de Rijn-Maasmonding zijn alternatieven In twee deskundigenbijeenkomsten (juli en december voor de huidige waterhuishouding ontworpen. Deze 2013) zijn de relevante knelpunten en kansen in relatie tot alternatieven zijn gebaseerd op de basiskeuzen wel of natuur benoemd voor deze studie. We hebben geprobeerd geen zout en beperkt getij in het Volkerak-Zoommeer, en de bestaande deskundigheid zo goed mogelijk te benutten in de Grevelingen wel of geen getij en wel of geen aanvul- door te sparren en ruggespraak te houden met de lende waterberging. verschillende gebiedskenners en soortenexperts. In de Werkbijeenkomst Oevererosie Volkerak-Zoommeer op 13 De voorgestelde ingrepen in de waterhuishouding van mei 2014 is met deskundigen van o.a. Deltares en terrein- Volkerak-Zoommeer en De Grevelingen zullen in een beheerders een voorspelling gedaan over de verwachte volgend stadium van de besluitvorming leiden tot erosie en sedimentatie van oevers en platen bij het maatregelen waarvoor op basis van de Wet ruimtelijke instellen van een getijslag van 30 cm in het Volkerak- ordening de effecten op natuur en milieu in kaart gebracht Zoommeer. Ook de uitkomsten van deze sessie ziijn moeten worden. Ook willen Rijk en regio bij het voorberei- meegenomen in deze studie. Er is geprobeerd om, onder den van besluiten over wijzigingen in de waterhuishouding andere op deze manier, de kwaliteit en het draagvlak van een goed inzicht krijgen in de gevolgen voor natuur en de Natuur Effecten Studie te borgen en een zo compleet milieu en andere bestuurlijke ambities in de regio. Twee mogelijk beeld te geven van de natuur in de Grevelingen redenen om als onderbouwing van de rijkstructuurvisie en Volkerak-Zoommeer en de gevolgen van de verschil- met plannen voor de waterhuishouding van Volkerak- lende alternatieven voor natuur. Natuureffectenstudie De Grevelingen en Volkerak-Zoommeer | 5 1.4 Leeswijzer 1.4.2 Deel II De NES is opgedeeld in twee delen. In het eerste deel De gevolgen van het terugbrengen van zout en getijden- worden de effecten in beeld gebracht die naar verwachting werking op bestaande Natura 2000-instandhoudingsdoe- zullen optreden op de natuurwaarden van de Grevelingen len worden in beeld gebracht in de NES deel I, maar niet en het Volkerak-Zoommeer als gevolg van de verschil- passend beoordeeld. De alternatieven uit de lende alternatieven uit de Rijksstructuurvisie. Rijksstructuurvisie zijn namelijk– voor wat betreft de In het tweede deel van de NES worden de in deel I maatregelen gericht op het terugbrengen van zout en geconstateerde effecten op de Natura 2000 waarden getijdenwerking - opgevat als een instandhoudingsmaat- getoetst aan de vigerende natuurwetgeving en de regelen voor Natura 2000-gebieden Krammer-Volkerak, bijbehorende landelijke doelen. Zoommeer en Grevelingen in de zin van artikel 6 lid 1 van de Habitatrichtlijn. Omdat deze aangepaste beheermaat- 1.4.1 Deel I regelen worden opgevat als instandhoudingsmaatregelen Huidige situatie, autonome ontwikkelingen en probleembeschrijving voor het gebied, is een passende beoordeling voor dat De plangebieden en de gebiedsspecifieke problemen gedeelte niet aan de orde (hoofdstuk 2, NES deel II). worden beschreven in hoofdstuk 2. Dit hoofdstuk beschrijft ook de relevante autonome ontwikkelingen in Wat betreft de uitvoerbaarheid