Program Ochrony Środowiska Dla Powiatu Rawickiego
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
BIURO PROJEKTOWE ul. Wiślana 46 tel./fax (0-61) 843-06-30, 843-25-54 60-401 POZNAŃ email: [email protected] PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU RAWICKIEGO Egz. nr 1 POZNAŃ, lipiec 2003 TYTUŁ OPRACOWANIA: PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU RAWICKIEGO ZLECENIODAWCA: Starostwo Powiatowe w Rawiczu ul. Rynek 17 63-900 RAWICZ WYKONAWCA: ABRYS Technika Sp. z o.o. mgr Alicja Bunikowska ul. Wiślana 46 60-401 Poznań Prezes Zarządu AUTORZY OPRACOWANIA: Imię i nazwisko Data Podpis mgr Antoni Niedziałkowski Kierownik Zespołu mgr inż. Agnieszka Gabrysiak Specjalista ds. ochrony środowiska mgr inż. Tomasz P. Alankiewicz Specjalista ds. inżynierii środowiska EGZ. NR 5 Poznań, lipiec 2003 Program Ochrony Środowiska ABRYS Technika Sp. z o.o. dla Powiatu Rawickiego SPIS TREŚCI I. WSTĘP 6 1.1. Podstawa prawna opracowania 6 1.2. Przedmiot i zakres opracowania 6 1.3. Potrzeba i cel opracowania 6 1.4. Terminologia 7 1.4.1. Terminologia z zakresu rozwoju zrównoważonego 8 1.4.2. Terminologia z zakresu ochrony środowiska 8 1.4.3. Terminologia z zakresu gospodarki wodno – ściekowej 10 II. CHARAKTERYSTYKA POWIATU 13 2.1.Położenie 13 2.2.Ukształtowanie terenu 13 2.3.Warunki klimatyczne 14 2.4.Zasoby naturalne 15 2.5. Użytkowanie terenu 16 2.6. Gleby i lasy 16 2.7.Infrastruktura 17 2.7.1. Gospodarka wodno – ściekowa 17 2.7.2. Gospodarka odpadami 20 2.7.3. Drogi i koleje 21 2.7.3.1. Drogi 21 2.7.3.2. Koleje 23 2.7.4. Sieć gazowa 24 2.7.5. Podmioty gospodarcze 24 III. INWENTARYZACJA ZASOBÓW I SKŁADNIKÓW 26 ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 3.1. Informacje ogólne 26 3.1.1. Dominujące formy gospodarowania na terenie powiatu 26 3.2. Charakterystyka elementów przyrody nieożywionej powiatu 27 3.2.1 Zarys budowy geologicznej 27 3.2.2. Warunki geologiczno - gruntowe 27 3.2.3. Bogactwa naturalne 28 3.3. Rzeźba terenu 30 3.4. Wody powierzchniowe 31 3.4.1. Sieć rzeczna 31 3.4.2. Zbiorniki wodne 32 3.5. Wody podziemne 32 3.5.1. Charakterystyka ogólna 32 3.5.2. Udokumentowane zasoby wód podziemnych 33 3.6. Gleby i uprawy rolne 37 3.7. Charakterystyka elementów przyrody ożywionej 40 3.7.1. Charakterystyka ogólna szaty roślinnej 40 3.7.2. Lasy 40 3.7.3. Charakterystyka ogólna świata zwierząt 42 3.7.4. Formy ochrony przyrody 43 3.8. Walory kulturowe 46 3.9. Szlaki turystyczne 49 3.10. Podsumowanie wielkości zasobów i walorów przyrodniczych 49 SPIS TREŚCI 3 Program Ochrony Środowiska ABRYS Technika Sp. z o.o. dla Powiatu Rawickiego IV. OCENA STANU I TENDENCJI PRZEOBRAŻEŃ ŚRODOWISKA 51 PRZYRODNICZEGO 4.1. Zmiany w rzeźbie terenu i przypowierzchniowej warstwie skorupy 51 ziemskiej 4.2. Stan i tendencje zmian czystości powietrza atmosferycznego 51 4.3. Stan i tendencje natężenia hałasu 60 4.3.1.Hałas komunikacyjny 60 4.3.2.Hałas przemysłowy 61 4.4. Stan i tendencje promieniowania elektromagnetycznego 62 4.5. Stan i tendencje zmian czystości wód powierzchniowych 63 4.5.1.Stan czystości rzek 63 4.5.2.Stan czystości zbiorników wodnych 69 4.6.Stan i tendencje zmian jakości wód podziemnych 70 4.7.Stan i tendencje przeobrażeń gleb 77 4.7.1.Degradacja naturalna gleb 77 4.7.2.Degradacja chemiczna gleb 78 4.8. Stan i tendencje zmian przyrody ożywionej 80 4.8.1.Szata roślinna 80 4.8.2. Lasy 81 4.8.3.Świat zwierzęcy 82 4.9. Stan i tendencje przeobrażeń walorów estetyczno – widokowych 83 krajobrazu 4.10. Synteza danych o stanie przeobrażeń środowiska przyrodniczego 84 SPIS TREŚCI 4 Program Ochrony Środowiska ABRYS Technika Sp. z o.o. dla Powiatu Rawickiego V. POLITYKA OCHRONY ŚRODOWISKA 86 5.1. Racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych 87 5.1.1. Racjonalizacja użytkowania wody 87 5.1.2. Zmniejszenie materiałochłonności i odpadowosci produkcji 87 5.1.3. Zmniejszenie energochłonności gospodarki i wzrost 88 wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych 5.2. Ochrona powietrza 89 5.2.1. Ograniczenie emisji do powietrza w energetyce i przemyśle 89 5.2.2. Ograniczenie emisji w sektorze mieszkalnictwa 90 5.2.3. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych 91 5.3. Ochrona przed hałasem 92 5.3.1. Ochrona przed hałasem komunikacyjnym 93 5.3.2. Ochrona przed hałasem przemysłowym 93 5.4. Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym 95 5.4.1. Inwentaryzacja źródeł promieniowania elektromagnetycznego 95 5.4.2. Preferowanie niskokonfliktowych lokalizacji źródeł 95 promieniowania elektromagnetycznego 5.5. Ochrona wód 96 5.5.1. Zarządzanie zasobami wodnymi 97 5.5.2. Ochrona wód 97 5.5.3. Ochrona przeciwpowodziowa i retencja wodna 98 5.6. Ochrona powierzchni ziemi 100 5.6.1. Gleby użytkowane rolniczo 100 5.6.2. Zasoby kopalin 101 5.7. Gospodarka odpadami 102 5.8. Zasoby przyrodnicze 102 5.8.1. Ochrona i rozwój systemu obszarów chronionych 102 5.8.2. Integracja aspektów ekologicznych z planowaniem 103 przestrzennym 5.8.3. Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt 103 5.8.4. Ochrona lasów 104 5.8.5. Edukacja ekologiczna społeczeństwa w zakresie ochrony 104 przyrody 5.9. Harmonogram realizacji zadań ekologicznych 105 SPIS TREŚCI 5 Program Ochrony Środowiska ABRYS Technika Sp. z o.o. dla Powiatu Rawickiego VI. ZAŁOŻENIA SYSTEMU EDUKACYJNO-INFORMACYJNEGO 125 6.1. Potrzeba edukacji ekologicznej 125 6.2. Docelowe segmenty edukacji 126 6.3. Centrum Edukacji Ekologicznej 126 6.4. Sposoby prowadzenia akcji edukacyjnej społeczeństwa 127 6.4.1. Pracownicy samorządowi 127 6.4.2. Edukacja dorosłych 128 6.4.3. Dziennikarze i nauczyciele 129 6.4.4. Edukacja dzieci i młodzieży 130 6.4.4.1. Edukacja w szkole 130 6.4.4.2. Współpraca powiatu i poszczególnych gmin ze 132 szkołami 6.4.4.3. Udział pozarządowych organizacji ekologicznych w 133 edukacji dzieci i młodzieży 6.5. Media w kampanii informacyjnej 133 6.6. Społeczna kampania informacyjna 135 6.6.1. Festyny ekologiczne 136 6.6.2. Debata powiatowa 137 6.7. Broszura informacyjna 138 6.8. Przyczyn zanieczyszczeń i sposoby zapobiegania 139 6.8.1. Zanieczyszczenie atmosfery 139 6.8.2. Zanieczyszczenie wód 141 6.8.3. Zanieczyszczenia gleb 142 6.8.4. Hałas 143 6.8.5. Pole elektromagnetyczne 143 6.8.6. Ochrona kopalin 144 6.8.7. Ochrona przyrody 145 VII. REALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA 147 7.1. Założenia systemu finansowania inwestycji 147 7.1.1. Emisja obligacji komunalnych 148 7.1.2. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 148 7.1.3. EkoFundusz 149 7.1.4. ISPA 150 7.1.5. Fundusz Spójności 151 7.1.6. Bank Ochrony Środowiska 153 7.2. Zarządzanie Program Ochrony Środowiska 157 7.2.1. Instrumenty prawne 158 7.2.2. Instrumenty finansowe 159 7.2.3. Instrumenty społeczne 159 7.2.4. Instrumenty strukturalne 161 7.3. Monitorowanie Programu Ochrony Środowiska 162 7.3.1. Zasady monitoringu 162 7.3.2. Monitorowanie założonych efektów ekologicznych 163 ZAŁĄCZNIKI GRAFICZNE SPIS TREŚCI 6 Program Ochrony Środowiska ABRYS Technika Sp. z o. o. dla Powiatu Rawickiego I. I. WSTĘP 1.1. Podstawa prawna opracowania Obowiązujące od 1 października 2001 roku Prawo Ochrony Środowiska, nakłada na zarząd powiatu obowiązek opracowania powiatowego programu ochrony środowiska Obowiązek ten jest formalną przesłanką dla utworzenia niniejszego opracowania (art. 17, ustawy Prawo Ochrony Środowiska, Dz. U. Nr 62, poz. 627). Formalną podstawą opracowania jest umowa zawarta w dniu 21.02.2003 r. pomiędzy Zarządem Powiatu Rawickiego a Spółką ABRYS Technika z siedzibą w Poznaniu, ul. Wiślana 46. 1.2. Przedmiot i zakres opracowania Przedmiotem opracowania jest Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Rawickiego położonego w województwie wielkopolskim. Niniejsze opracowanie prezentuje szeroko rozumianą problematykę ochrony środowiska na analizowanym terenie. Zagadnienia ochrony środowiska obejmują ochronę powietrza, wód, powierzchni ziemi, środowiska akustycznego oraz zasobów przyrodniczych. Omówienia dotyczące gospodarki odpadami zostały zawarte w odrębnym opracowaniu pod nazwą Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Rawickiego. 1.3. Potrzeba i cel opracowania Ochrona środowiska przyrodniczego jest jedną z głównych dróg prowadzących do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju, należy jednak pamiętać, że nie jedyną. O w pełni zrównoważonym rozwoju można dopiero mówić po osiągnięciu czterech ładów: ekologicznego, społecznego, ekonomicznego (gospodarczego), przestrzennego. Podstawowym narzędziem osiągnięcia ładu ekologicznego jest ochrona i kształtowanie środowiska przyrodniczego. Ład społeczny może być osiągnięty np. poprzez akceptację mieszkańców dla proponowanych i poodejmowanych działań. Ład gospodarczy osiąga się poprzez kształtowanie odpowiedniej struktury gospodarki I. WSTĘP 6 Program Ochrony Środowiska ABRYS Technika Sp. z o. o. dla Powiatu Rawickiego i ograniczanie bezrobocia. Ład przestrzenny wiąże się np. z odpowiednią lokalizacją terenów przemysłowych, mieszkaniowych, komunikacyjnych i innych. Powyższe zasady zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska zostały uwzględnione w niniejszym opracowaniu, ze wskazaniem kierunków i hierarchii działań zmierzających do ich wprowadzenia na terenie powiatu rawickiego. Do najistotniejszych wytyczonych dla powiatu rawickiego, celów i kierunków działań w zakresie rozwoju społeczno – gospodarczego i ochrony środowiska należą: racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych (zmniejszenie zużycia energii, surowców i materiałów, wzrost udziału wykorzystywanych zasobów odnawialnych, ochrona zasobów kopalin); ochrona powietrza, ochrona przed hałasem (zapewnienie wysokiej jakości powietrza, redukcja emisji gazów i pyłów, zminimalizowanie uciążliwego hałasu); ochrona wód (zapewnienie odpowiedniej jakości użytkowej wód, racjonalizacja zużycia wody, ochrona przed powodzią, właściwa gospodarka wodno-ściekowa); ochrona gleb; ochrona zasobów przyrodniczych