Biuletyn

INSTYTUT JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO W AMERYCE POÂWI¢CONY BADANIU NAJNOWSZEJ HISTORII POLSKI

ROK LXX (70) SIERPIE¡ 2014 - LIPIEC 2015 SPONSORZY

Autor okładki: Rafał Olbiƒski Opracowanie graficzne: Robert Juchno Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce PoÊwi´cony Badaniu Najnowszej Historii Polski

BIULETYN ROK LXX (70) SIERPIE¡ 2014 – LIPIEC 2015

A Non-for-profit Educational Institution (Contributions are deductible for income tax purposes – 501(c)(3)

138 Greenpoint Avenue, Brooklyn, NY 11222 tel. 212-505-9077, email [email protected] www.pilsudski.org Władze Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce wybrane w dniu 14 marca 2015 r.

Rada Instytutu

Ewa Babiarz Piotr Kumelowski Agnieszka Brissey Janusz Krzy˝anowski dr Ewa Krystyna Hoffman-J´druch dr Krzysztof Langowski Tomasz Kalata Andrzej Pelc dr Magda KapuÊciƒska dr hab. Danuta Piàtkowska dr Iwona Dràg Korga Janusz Skowron dr Artur J. Kowalski dr Marek Zieliƒski

» Fasada nowej siedziby Instytutu przy 138 Greenpoint Ave., Brooklyn NY.

– 2 – Zarzàd Instytutu

Prezes dr Magda KapuÊciƒska

Wiceprezes Wiceprezes dr Marek Zieliƒski dr Artur J. Kowalski

Dyrektor Wykonawczy i Skarbnik Sekretarz Zarzàdu dr Iwona Dràg Korga Ewa Babiarz

Komisja Rewizyjna Asystent Prezesa Piotr Kumelowski - przewodniczàcy Jolanta Szczepkowska dr Ewa Krystyna Hoffman-J´druch Andrzej Pelc Radc y prawn i: Rafał Gawłowski Marta Talarek

– 3 – Drodzy Przyjaciele, Członkowie i Sympatycy Instytutu

To był trudny rok – pełen wyzwaƒ, ci´˝kiej pracy, ale i ogromnej satys- fakcji. Tak nam dobrze w nowej siedzibie, ˝e ju˝ zapominamy o trudach ostatnich miesi´cy na Manhattanie. Nowe miejsce ju˝ t´tni ˝yciem. Wiele osób cieszy si´, ˝e jesteÊmy w sercu nowojorskiej Polonii, w dzielnicy Gre- enpoint, gdzie dominuje polski j´zyk, nie mówiàc o polskich sklepach, re- stauracjach i atrakcjach.

Uroczyste otwarcie Instytutu nastàpiło na poczàtku lipca. Przeprowadz- k´ do budynku przy 138 Greenpoint Avenue rozpocz´liÊmy na poczàtku lu- tego 2015 roku. Instytut Pami´ci Narodowej oddelegował oÊmiu archiwi- stów, którzy z oddaniem ci´˝ko pracowali profesjonalnie zabezpieczajàc, pakujàc i pomagajàc w transporcie naszych olbrzymich zasobów (milion siedemset stron dokumentów, ponad dwadzieÊcia tysi´cy ksià˝ek, obrazy, pamiàtki i inne cenne materiały). Przy pakowaniu pomagali liczni wolon- tariusze, wÊród nich seniorzy z klubu Amber prowadzonego przez Janusza Skowrona. Do przewozu naszych zasobów wynaj´liÊmy firm´ Victoria Con- sulting, która wykonywała tak˝e prace remontowe w nowym lokalu.

Budynek, na korzystnych dla nas warunkach, wynajmujemy od Polsko- -Słowiaƒskiej Federalnej Unii Kredytowej. Trzeba podkreÊliç, ˝e nasza Unia z ogromnà ˝yczliwoÊcià podchodzi do spraw Instytutu. Zaproponowa- ła nam wynajem lokalu w krytycznym momencie, gdy traciliÊmy siedzib´ na Second Avenue na Manhattanie. Podarowała tak˝e przesuwane regały warte około 50 tysi´cy dolarów, udost´pniła swoje pomieszczenie na Ma- speth na przechowanie cz´Êci ksià˝ek i czasopism oraz od czasu do czasu wspiera Instytut grantami przeznaczonymi na ró˝ne projekty. Przygarn´- ła te˝ naszego Marszałka – du˝y posàg dłuta Stanisława Ostrowskiego, zdo- biàcy przez długie lata galeri´ Instytutu. Posàg nie mieÊcił si´ w drzwiach nowej kwatery. Przez jakiÊ czas b´dzie zdobił oddział P –SFUK obok Insty- tutu. Wywiera on ogromne wra˝enie na klientach Unii, którzy cz´sto odda- jà hołd wielkiemu Polakowi.

Dzi´kujemy wszystkim wolontariuszom. Ze wzruszeniem b´dziemy wspominaç tych, którzy swój wolny czas, w tym soboty i wieczory poÊwi´- cali, aby pomóc w rozpakowywaniu zasobów, zajmujàcych całà wolnà przestrzeƒ nowego pomieszczenia. Dzisiaj nasza siedziba wyglàda ładnie i jest funkcjonalna. Du˝a w tym zasługa architektów, Wojciecha Oktawca i Beaty Tatki, którzy pro bono zaprojektowali całe wn´trze i monitorowali wykonanie robót.

– 4 – » Galeria obrazów Instytutu w nowej siedzibie.

Pomoc pieni´˝nà, za którà jesteÊmy bardzo wdzi´czni, otrzymaliÊmy od polskich instytucji: Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Mini- sterstwa Spraw Zagranicznych oraz Banku Zachodniego WBK. W ramach Kampanii na rzecz PrzyszłoÊci zebraliÊmy pokaênà sum´, która pokryła cz´Êç wydatków. Dzi´kujemy wszystkim Darczyƒcom. Akcj´ zbierania fun- duszy kontynuujemy, bo du˝o nam ich jeszcze potrzeba, aby zapewniç sta- bilnoÊç finansowà naszej organizacji i kontynuowanie misji zabezpiecze- nia polskiego dziedzictwa narodowego, promocji i edukacji w zakresie pol- skiej historii i kultury. Prosimy o przyłàczenie si´ do tej akcji.

Poczàwszy od lipca, odbywajà si´ ciekawe wydarzenia, takie jak poka- zy filmów z udziałem ich twórców, promocje ksià˝ek, wykłady z zakresu historii, programy edukacyjne, uroczysta gala nagród i inne spotkania. Serdecznie zapraszamy.

Z wyrazami szacunku, dr Magda KapuÊciƒska Prezes

– 5 – Podzi´kowania Zarzàd i Rada Instytutu Piłsudskiego dzi´kuje:

» Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego – za sfinansowanie w roku 2014 trzymiesi´cznego, a w roku 2015 dwumie- si´cznego sta˝u pracownika Archiwum Akt Nowych poprzez Naczelnà Dy- rekcj´ Archiwów Paƒstwowych oraz w 2014 miesi´cznego sta˝u bibliote- karki z Biblioteki Narodowej, – za grant na cz´Êciowe pokrycie kosztów przeprowadzki Instytutu do nowej siedziby, który został przekazany poprzez Fundacj´ na rzecz Dziedzictwa Narodowego imienia Józefa Piłsudskiego. » Ministerstwu Spraw Zagranicznych RP – za przyznanie w 2014 r. za poÊrednictwem Konsulatu Generalnego RP w No- wym Jorku grantu na prowadzenie digitalizacji kolekcji archiwalnych, za dofi- nansowanie poprzez Stowarzyszenie Wspólnota Polska kosztów utrzymania siedziby w 2014 r. Ârodki te otrzymano od MSZ RP w ramach konkursu na re- alizacj´ zadania Współpraca z Polonià i Polakami za granicà , – za przyznanie w roku 2015 poprzez Fundacj´ na rzecz Dziedzictwa Naro- dowego imienia Józefa Piłsudskiego grantu na utrzymanie siedziby i na di- gitalizacj´ zasobów archiwalnych. » Naczelnej Dyrekcji Archiwów Paƒstwowych i Bibliotece Narodowej za owocnà współprac´ i pomoc merytorycznà w opracowywaniu zbiorów In- stytutu oraz za sponsorowanie tygodniowego pobytu doradcy, który pomagał w opracowaniu logistyki przeprowadzki Instytutu. Równie˝ dzi´kuje za umo˝- liwienie przyjazdu archiwisty na sta˝ do Instytutu. » Polsko-Słowiaƒskiej Federalnej Unii Kredytowej za wynaj´cie Instytu- towi na dost´pnych warunkach budynku w dzielnicy Greenpoint, podarowa- nie kompletu przesuwanych regałów wartych około 50 tysi´cy dolarów oraz za stałe dofinansowywanie programu digitalizacji. » Instytutowi Pami´ci Narodowej za sfinansowanie miesi´cznych sta˝y dla 8 pracowników, którzy pomagali przy przeprowadzce Instytutu do nowej sie- dziby. » Stowarzyszeniu Weteranów Armii Polskiej i Adam Bak Foundation za szczególnie szczodre donacje. » Sponsorom pocz´stunków na uroczystoÊciach Instytutu, firmom: Adamba Import International, Hudson Bread, Syrena Bakery oraz Kiszka Meat Market. » Dzi´kujemy mediom:, Kurierowi Plus, Nowemu Dziennikowi, Super Expresowi oraz Radiu Rampa za ogłoszenia, sprawozdania, audycje i in- formacje zwiàzane z działalnoÊcià Instytutu Piłsudskiego. » Serdeczne podzi´kowania składamy wszystkim donatorom, członkom, sym- patykom i wolontariuszom za pomoc i zaanga˝owanie w przeprowadzce i działalnoÊci Instytutu.

– 6 – Donacje pieni´˝ne ($200 i wi´cej)

» Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP poprzez Fundacj´ na rzecz Dziedzictwa Narodowego im. J. Piłsudskiego $39000 » Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego poprzez Fundacj´ na rzecz Dziedzictwa Narodowego im. J. Piłsudskiego $54000 » Polsko-Słowiaƒska Federalna Unia Kredytowa $5000 » Chevron Humankind (Matching Gift) $3000

Adam Bak Foundation Inc. $5,000 Polish Army Veterans Association of America Dis. 2 $5,000 Snape Family Fund $4,000 Magda KapuÊciƒska $3,150 Zbigniew Darzynkiewicz $1,650 Wanda Pryba von Kashub $1,500 Eva Christina Jedruch $1,500 Joanna Clark $1,000 Dagmara Dominczyk & Patrick Wilson $1,000 Frederick Dammont $1,000 George Bobinski $1,000 Zbigniew Binienda $1,000 Aldona Wos $1,000 The KoÊciuszko Fundation $1,000 Richard Brzozowski $1,000 Peter Lacek $1,000 Iwona Korga $1,000 Bacik Company of NY Inc. $1,000 Halina Koralewski $1,000 Zygmunt Staszewski $1,000 Marian Stoj $1,000 Maria & Szymon Swietorzecki $1,000 Peter Swiecicki $1,000 Polonia Association Lodge #30 P.N.A. $1,000 Bronisław Idasiak $1,000 Richard Rasiej & Joan Herman $1,000 Polonia Technica, Inc. $1,000 Polonia Aid Foundation Trust $820 Andrzej Pelc $600 Zbigniew Chrzanowski $500 Zdzisław & Ewa Rutkowski $500 ChristopHanna & Norman Kelker $500 Brian Koralewski $500 Krzysztof Cios $500

– 7 – Donacje pieni´˝ne ($200 i wi´cej)

Angela Zubrzycki $500 Marian Ziemski $500 Polish American Historical Association $500 Victoria Consulting & Development LLC $500 Stanisław Âliwowski $500 Thatcher Bell $500 Monika & Leszek Stefaƒski $400 Anna & Henryk Cioczek $400 Alfred Jung $350 Polish Supplementary School Council $325 Andrew & Anna Findeisen $300 Julita Szylar $300 Jan Wojdyła $300 Genyca Corporation $300 Kryspina Czerwiƒska $300 Marek Zieliƒski $300 Mieczysław Màkosza $300 Monika Yaworski $270 Felix Smigiel $250 Matthew Patkowski $250 Bo˝ena Nowicka McLees $250 Charles Kilbourne $250 Anna Pawulski $250 Krzysztof Matyjaszewski $250 Halina Butler $250 Krzysztof Boreyko $250 Piotr Wandycz $200 Elisabeth Stahre $200 Andrzej & Iwona Riess $200 Stanisława Chowaniec $200 Alan Kubarek $200 Krzysztof Matyszczyk $200 Piotr Kumelowski $200 John Dunn $200 Mirosław Górny $200 Krystyna i Andrzej $200 Przyjaciele z Warszawy $200 Joanna Piziak $200 Barbara Raasch $200 Katherine Sekowski $200 Krzysztof Langowski $200 Ewa Zalewska $200 Barbara R. $200

– 8 – Dary rzeczowe

Dzi´kujemy wszystkim osobom i artystom za przekazanie obrazów na au- kcj´, ArtyÊci – Historii , która odbyła si´ 15 listopada w salach Konsulatu Ge- neralnego RP na Manhattanie. ArtyÊci i kolekcjonerzy przekazali na aukcj´ po- nad 120 prac: obrazów, grafik i rzeêb w cenach wywoławczych od $20 do $3000. Dochód zasilił fundusz przeznaczony na pokrycie kosztów przepro- wadzki Instytutu do nowej siedziby.

Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej przysłało 50 egzemplarzy pi´k- nego albumu pt. Ostatnia droga Marszałka Józefa Piłsudskiego. Warszawa – Kraków – Wilno poÊwi´conego uroczystoÊciom pogrzebowym Józefa Piłsud- skiego w 1935 r. W wydawnictwie tym wykorzystano zdj´cia z kolekcji fotogra- ficznej Instytutu Piłsudskiego.

» Aukcja obrazów.

Wszystkim ofiarodawcom bardzo serdecznie dzi´kujemy!

Apelujemy o przekazywanie do Instytutu Piłsudskiego pamiàtek rodzinnych, korespondencji i innego rodzaju zbiorów archiwalnych. Nasze zbiory ciàgle rosnà dzi´ki hojnym donacjom od osób prywatnych i instytucji.

– 9 – Odznaczenia i wyró˝nienia

14 grudnia na spotkaniu gwiazdkowym zostały wr´czone medale Merenti- bus przyznawane za szczególne zasługi poło˝one dla rozwoju i działalnoÊci Insty- tutu Piłsudskiego. Otrzymali je doradcy prawni: Rafał Gawłowski i Marta Talarek, którzy pracujà w firmie Latham & Watkins. Od lat bezinteresownie pomagajà In- stytutowi w rozwiàzywaniu ró˝nych spraw wymagajàcych porady i pracy prawni- ka, takich jak podpisywanie umów czy spraw dotyczàcych praw autorskich. Osoby wyjàtkowo zasłu˝one w pracy dla Instytutu i jego promocji otrzymujà Repliki Krzy˝a Legionowego . Krzy˝ Legionowy był odznakà pamiàtkowà ustanowionà Uchwałà I Zjazdu Legioni- stów w 1922 r. w Krakowie. Nadawany osobiÊcie przez Józefa Piłsudskiego był symbolem honoru ˝ołnierza polskiego » Rafał Gawłowski i Marta Talarek otrzymujà walczàcego o niepodległoÊç. medale Merentibus. W okresie sprawozdawczym nast´pujàce osoby zostały wyró˝nione tà odznakà: » Agnieszka Brissey , zało˝ycielka grupy młodych, kierownik programu Po- wstania Âlàskie i Piotr Puchalski , który oprócz aktywnoÊci w „Grupie Mło- dych”, brał udział w programie edukacyjnym i Kampanii na Rzecz PrzyszłoÊci oraz działał jako Wikipedysta - Rezydent w Wikiprojekcie Instytutu, » Beata Buhl-Tatka dekoratorka wn´trz i architekt Wojciech Oktawiec – pro bo- no zaprojektowali wn´trze nowej siedziby i czuwali nad pracami wykonawczymi, » Zofia Kłopotowska - redaktor naczelna Kuriera Plus , która bezinteresow- nie promuje Instytut i ogłasza wydarzenia, » Prof. Andrzej Nowak , historyk, badacz okresu dwudziestolecia przedwo- jennego oraz dr Krzysztof Szwagrzyk , badacz komunistycznego aparatu terroru, pełnomocnik IPN do spraw poszukiwaƒ miejsc pochówku ofiar zbrodni komunistycznych 1944-1956. Promujà Instytut w Polsce. Brali udział w konferencji Patriotyzm dzisiaj , » Janusz Skowron , artysta malarz, organizator wystaw malarskich, kierownik Klubu Seniorów Amber oraz Jerzy Âwiàtkowski , architekt i artysta - to oni rozplanowali i zawiesili obrazy w nowej siedzibie, » Pracownicy Instytutu Pami´ci Narodowej, którzy profesjonalnie, z ogromnym za- anga˝owaniem pakowali i przeprowadzali zasoby Instytutu do nowej siedzi- by: Dariusz Fedorczuk, Mariusz Jerominek, Mariusz Joƒczyk, Mar- cin Luty, Mateusz Sta- chula, Grzegorz Trzy- na, Łukasz Wieczorek » Jerzy Âwiàtkowski oraz Wojciech Oktawiec otrzymujà oraz Krzysztof Wojda . odznaczenie Instytutu - replik´ Krzy˝a Legionowego.

– 10 – Kampania na rzecz PrzyszłoÊci

Pod koniec 2013 r. Instytut stanàł przed koniecznoÊcià zmiany siedziby, któ- ra od 25 lat mieÊciła si´ przy 180 Second Avenue na Manhattanie. Trzeba było znaleêç nowe stałe miejsce dostosowane do potrzeb i aspiracji Instytutu oraz podjàç aktywne działania majàce na celu zapewnienie długotrwałej stabilnoÊci. W zwiàzku z tym Rada Instytutu podj´ła decyzj´ o rozpocz´ciu Kampanii na rzecz PrzyszłoÊci , która jest prowadzona przez pracownikow Instytutu przy współpracy z zewn´trznà firmà Greenvale Strategies, LLC, specjalizujàcà si´ w pozyskiwaniu funduszy. Pierwszy cel Kampanii – znalezienie odpowiedniej siedziby dla Instytutu zo- stał zrealizowany. Od 1 maja 2015 Instytut mieÊci si´ w sercu polskiej dzielnicy Greenpoint na Brooklynie, w lokalu, który wynajmuje na korzystnych warun- kach od Polsko-Słowiaƒskiej Federalnej Unii Kredytowej. Drugi cel Kampanii – przystosowanie nowego lokalu do potrzeb Instytutu został osiàgni´ty. Nowe miejsce jest elegenckie i funkcjonalne. Trzeci cel Kampanii – to przeprowadzka, która została zakoƒczona. Trwała od lutego 2015 r. Dobiega koƒca rozpakowywanie kolekcji archiwalnych. Urzà- dzono biuro i galerie obrazów. W ciàgu ostatniego roku w ramach Kampanii na rzecz PrzyszłoÊci Insty- tut zebrał 200 tysi´cy dolarów, co stanowi 50% z zaplanowanej sumy. Kampania prowadzona jest dalej celem zapewnienia długotrwałej stabiloÊci Instytutu. Je- steÊmy wdzi´czni wszystkim za dobroczynne wsparcie i zaanga˝owanie pro bo- no w naszà działalnoÊç. Prosimy o dołàczenie si´ do naszych wysiłków w celu zapewnienia dalszej owocnej działalnoÊci. Mo˝na pomóc Kampanii na rzecz PrzyszłoÊci przez za- pisanie si´ na członka Instytutu, przekazanie darowizny finansowej lub poprzez polecenie donatora, spółki lub fundacji, które mogà byç zainteresowane wspie- raniem naszej placówki, równie˝ poprzez zostanie wolontariuszem. Zach´camy do wstàpienia w szeregi Legionu Honorowego. Do Legionu Ho- norowego Instytutu Piłsudskiego nale˝à osoby, które jednorazowo albo w prze- ciàgu kolejnych trzech lat wpłaciły na rzecz Instytutu 5 tysi´cy dolarów. Legio- niÊci sà uhonorowani plakietkà z nazwiskiem na specjalnej tablicy w Instytucie Piłsudskiego. Członkowie i darczyƒcy otrzymujà roczny biuletyn, miesi´czne biuletyny elektroniczne i zaproszenia na wszystkie organizowane przez nas spotkania. Wszyscy członkowie Instytutu sà wymieniani w corocznym biuletynie. Instytut jest organizacjà non-profit , a wi´c składki członkowskie i donacje mo˝na odpisaç od podatku w USA. Mo˝na wysłaç czek wypisany na Pilsudski In- stitute of America albo dokonaç wpłaty online. W Polsce mo˝na dokonaç wpłaty przelewem do Banku PKO na konto NRB 7712401066 1111 0000 0022 0987. Wpłat mo˝na dokonaç przez link do naszej Kampanii na Crowdrise: https://www.crowdrise.com/Pilsudski JeÊli majà Paƒstwo pytania dotyczàce Kampanii czy wpłat, prosimy o kontakt telefoniczny: 212.505.9077 lub e-mail: [email protected].

– 11 – Wolontariusze

Instytut opiera si´ głównie na pracy wolontariuszy. Praca zwykle jest na miejscu, ale coraz wi´cej mo˝na zrobiç przez Internet we własnym domu - takim programem jest digitalizacja kolekcji Powstania Âlà- skie . Prawie 60 wolontariuszy ze Stanów Zjednoczonych, Polski i innych krajów u siebie w domu opracowuje przez Internet t´ kolekcj´. Aby zostaç wolontariuszem, nie trzeba posiadaç specjalistycznej wiedzy, gdy˝ na miejscu prowadzimy szkolenia, takie jak: wprowadzanie danych do kompute- ra, prace archiwalne, biblioteczne i biurowe. Zapraszamy wszystkich ch´tnych. W okresie sprawozdawczym pracowało w Instytucie 32 wolontariuszy. Naj- bardziej aktywnymi osobami pracujàcymi pro bono sà systematycznie przycho- dzàcy do Instytutu: Barbara Lech, Wojciech Rapa, Emily Sujka, Włodzi- mierz Szlahusek, Anna Biesiadecka . Kilkoro wolontariuszy: Joanna Zie- liƒska, Agnieszka Brissey, Beata Pociask, Joanna KwaÊniak, Patrycja Roman, Robert Gołaszewski, Ewa Zeller, Bogusław Gaw´da, Krzysztof Korga, Ryszard Ostrzycki, Bo˝ena i Olivia Skworoƒski, Piotr Puchalski pomagali nam przy organizowaniu imprez i podczas przeprowadzki. Łukasz Chełmiƒski to wikipedysta rezydent. Agnieszka Rybak zajmuje si´ obsługà serwisu Google „AdWords”. W okresie wakacyjnym 2015 pracowali: Emily Sujka, Agata Sobczak, Natalie Pieƒkowska, Julia Pieƒkowska, Jakub Dardziƒski, Anna PoÊlednik, Jan Wójcik i Jarosław Hasiak .

» Nasi najmłodsi wolontariusze: Dominika, Jarek, Ania Jan, Julia, Natalie, Agata

– 12 – A oto nasi wolontariusze przedstawieni w porzàdku alfabetycznym:

Anna Biesiadecka Agnieszka Brissey Jakub Dardzinski Bogusław Gaw´da

Robert Gołaszewski Jarosław Hasiak Aleksandra Korga Krzysztof Korga

Dorota Krimmel Olivia Kusio Joanna KwaÊniak Barbara Lech

Ryszard Ostrzycki Julia Pienkowska Natalie Pienkowska Beata Pociask

– 13 – Anna PoÊlednik Piotr Puchalski Wojciech Rapa Patrycja Roman

Agnieszka Rybak Agata Sobczak Emily Sujka Włodzimierz Szlahusek

Irena Trzcionkowska Michelle Warunek Paweł Wojdyła Jan Wójcik

Beata Wyczałek Ewa Zeller Joanna Zieliƒska El˝bieta ˚eraƒska

Dzi´kujemy za Waszà prac´ dla Instytutu Piłsudskiego!

– 14 – Grupa Młodych “Teraz My/Time for Us”

Z powodu przeprowadzki na Floryd´, Agnieszka Brissey ju˝ nie mo˝e braç aktywnego udziału w organizowaniu wydarzeƒ w ramach grupy młodych. Opie- k´ artystycznà nad tà grupà sprawuje Jolanta Szczepkowska, która pisze i re˝y- seruje inscenizacje zwiàzane z wydarzeniami historycznymi w Polsce, wystawia- ne podczas uroczystoÊci w Instytucie. Jak zawsze, serdecznie zapraszamy wszystkie młode osoby, które sà ch´tne do działania i pracy na rzecz Polonii. Wszelkie pytania prosimy kierowaç na ad- res: [email protected].

» Młodzie˝ w programie z okazji » Grupa Teraz My: Dorota Krimmel, 100-lecia Czynu Legionowego. Ania Tarnawska i Agnieszka Brissey - przedstawia sylwetki Panien Wykl´tych. Fundacja na rzecz Dziedzictwa Narodowego imienia Józefa Piłsudskiego

Nowo powstała Fundacja na rzecz Dziedzictwa Narodowego imienia Józefa Piłsudskiego z siedzibà w Łodzi, której fundatorem jest Instytut Józefa Piłsud- skiego w Ameryce, została zarejestrowana 25 wrzeÊnia 2014 w KRS pod nume- rem 0000524177. Celem Fundacji jest wspieranie działalnoÊci naukowej i kulturalnej na rzecz polskiego dziedzictwa narodowego, szczególnie w obszarze archiwalnym, bi- bliotecznym i muzealnym oraz na rzecz zabezpieczania, badania i udost´pnia- nia zasobów kultury i dziedzictwa narodowego w Polsce i na Êwiecie. Fundacja przyjmuje donacje od osób prywatnych i instytucji, które mo˝na prze- lewaç na konto 34 1090 2590 0000 0001 2601 3346 w Banku Zachodnim WBK. Przez Fundacj´ zostały ju˝ przekazane granty dla Instytutu od Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Pra- cami zwiàzanymi z Fundacjà zajmuje si´ Paweł Lipka mieszkajàcy w Łodzi.

– 15 – DZIAŁALNOÂå INSTYTUTU

SIERPIE¡ 2014 – LIPIEC 2015 Archiwum

» Archiwum Instytutu w nowej siedzibie.

Wszystkie dokumenty archiwalne ju˝ sà uło˝one w bezkwasowych pudłach na przesuwanych regałach i sà dost´pne dla badaczy. W okresie od 1 lipca do 30 wrzeÊnia 2014 r. w Instytucie na sta˝u zawodo- wym ufundowanym przez MKiDN przebywał Bartosz Nowo˝ycki, archiwista z Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Opracowywał archiwum Stowarzyszenia Polskich Kombatantów. 1 lipca 2015 r. Bartosz Nowo˝ycki przyjechał ponownie na dwa miesiàce, aby kontynuowaç prac´ nad powy˝szym archiwum, którego wielkoÊç oceniana jest na 30 metrów bie˝àcych.

» Bartosz Nowo˝ycki przy pracy.

– 16 – Biblioteka

» Zasoby biblioteczne umieszczone na nowych półkach.

Trwajà prace nad układaniem ksià˝ek na regałach. Cz´Êç zasobów została przewieziona do pomieszczenia PSFUK na Maspeth. B´dà udost´pniane po zmontowaniu półek i umieszczeniu tam ksià˝ek. Wi´kszoÊç zbiorów znajduje si´ w naszej siedzibie. Ksià˝ki, które jeszcze nie zostały wprowadzone do katalogu i nowe nabytki sà systematycznie katalogo- wane. W pracy tej bierze udział Jola Szczepkowska, pomaga jej Andrzej Józef Dàbrowski. Odrzuty i dublety ksià˝ek b´dà przekazane do biblioteki im. Mariaƒ- czyka w Clark w New Jersey i Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Cz´Êç czasopism mniejszego formatu umieszczono na półkach, czasopisma i gazety du˝ego formatu nie sà jeszcze rozpako- wane i nie sà jeszcze do- st´pne dla badaczy.

» Jola Szczepkowska i Andrzej Józef Dàbrowski przy pracy.

– 17 – Badania naukowe

W okresie od sierpnia 2014 do lipca 2015 r. z archiwum osobiÊcie korzystali nast´pujàcy badacze wymienieni według dat:

» prof. Józef Łaptos, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie – UNRRA wobec Polski i Polaków, » Martyna Rusiniak-Krawat, Instytut Studiów Politycznych PAN – ˚ydzi w ZSRS w latach 1939-57, » Martin J. Kozon, University of Wisconsin-Milwaukee – II Rzeczypospolita, » Sławomir Grunberg – Polski Rzàd na Uchodêstwie, » Ronald Landa – polityka amerykaƒska wobec Polskiego Podziemia w okresie II wojny Êwiatowej, » Paul Niebrzydowski – Ohio State University – wojna polsko-bolszewicka w 1919- 1921, » Monika Sabina Lelejko – Urzàd ds Kombatantów i Osób Represjonowanych – wywiad polski, » Dorota Gałaszewska – Urzàd ds Kombatantów i Osób Represjonowanych – gen. W. Sikorski, » Jan Ciechanowski – Urzàd ds Kombatantów i Osób Represjonowanych – gen. W. Sikorski, » dr Joshua Zimmerman – Yeshiva University – biografia Józefa Piłsudskiego, » dr Grzegorz Jasiƒski – Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej – historia WP 1914-1945, » dr Tomasz Gajownik – Instytut Historii i Stosunków Mi´dzynarodowych UWM – biografia Stefana Mayera, » Anna Ambrochowicz – Gajownik – Biblioteka Uniwersytetu UWM – akta osobowe, » dr Karol Sacewicz – Instytut Historii i Stosunków Mi´dzynarodowych UWM – prasa polonijna i informacje o Wojciechu Jaruzelskim, » Timothy Popko – historia Polaków w Ameryce, » Zbigniew Voynar – kwerenda do ksià˝ki S. M. Jankowskiego pt. “Kasztanka”, » Irene Mary Korsak – kolekcja Władysława i Haliny Korsak, » Łukasz Chełmiƒski – wywiad polski, » dr Jacek Barski – Porta Polonica – Uchodêcy polscy w Niemczech, » Ditmar Osses – LWL Industriemuzeum – Uchodêcy polscy w Niemczech, » prof. Beth Holmgren – Duke University – artyÊci, teatry i ich wyst´py w Armii Andersa ( Polskie Siły Zbrojne z ZSRR) na podstawie prasy, » Piotr Podhorodecki – Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie – ˝ycie i działal- noÊç gen. Kazimierza Sosnkowskiego, » dr hab. Anna Mazurkiewicz – Uniwersytet Gdaƒski - kolekcje: Michała MoÊcic- kiego, Klaudiusza Hrabyka, Józefa Lipskiego » dr hab. Sławomir Cenckiewicz – Wy˝sza Szkoła Kultury Społecznej i Medial- nej w Toruniu – działalnoÊç Ignacego Matuszewskiego, » Piotr Janota – kolekcja Władysława Wawrzonka, » Megan Suttles – materiały dotyczàce Polskich Uchodêców w Niemczech, » Jason Mah – materiały dotyczace Polskich Uchodêców w Niemczech,

– 18 – » dr Barbara Berska – Archiwum Narodowe w Krakowie – wkład Polonii Ame- rykaƒskiej w odzyskanie niepodległoÊci przez Polsk´ w 1918 r., » Krystyna Piórkowska – materiały zwiàzane z ksi´dzem Orlemaƒskim, » dr Jacek Bielak – Uniwersytet Gdaƒski – spuÊcizna Anny i Andrzeja Bohomolec, » dr Ewa Hoffman J´druch – materiały dotyczàce Aleksandra Korczyƒskiego i Stanisława Jordanowskiego, » dr Tomasz Markiewka – Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku- Bia- łej, materiały dotyczàce Ludwika Seidenmana i Teodora Parnickiego, » Tomasz Magierski – materiały dotyczàce lotnictwa polskiego w czasie II woj- ny Êwiatowej.

» Pierwszà osobà, która korzystała z archiwum Zdj. Wojtek MaÊlanka NDZ w nowej siedzibie był re˝yser Tomasz Magierski. Kwerendy

Kwerendy naukowe, które sà wykonywane dla studentów, pracowników na- ukowych i innych osób nie tylko z Polski, ale tak˝e z wielu innych zakàtków Êwiata, sà bardzo wa˝nym punktem prac Instytutu Piłsudskiego. W okresie sprawozdawczym wykonaliÊmy ponad 30 kwerend na zamówie- nie, głównie zapytania dotyczyły poszukiwaƒ genealogicznych przodków, którzy wyemigrowali z Polski na przełomie XIX i XX wieku oraz ˝ołnierzy Legionów Polskich. Cz´Êç kwerend dotyczyła materiałów do prac doktorskich oraz projektów badawczych. Najwi´kszà popularnoÊcià od lat cieszy si´ kolekcja nr. 24 Polscy Uchodêcy w Niemczech, która zawiera dokumenty dotyczàce Polaków przemieszczonych po II wojnie Êwiatowej ( tzw. obozy dipisów) oraz kolekcja nr. 8 Powstania Âlà- skie i materiały zwiàzane z gen. Kazimierzem Sosnkowskim.

– 19 – Digitalizacja

Projekt digitalizacji jest nieprzerwanie kontynuowany od 2008 roku. W 2014 roku Instytut otrzymał grant z MSZ RP poprzez Konsulat Generalny RP w No- wym Jorku w wyskoÊci dziesi´ciu tysi´cy dolarów amerykaƒskich. W roku 2015, dzi´ki wsparciu MSZ RP, poprzez Fundacj´ na rzecz Dziedzic- twa Narodowego imienia Józefa Piłsudskiego, Instytut otrzymał czterdzieÊci pi´ç tysi´cy złotych, które zasilà ten projekt. Trwała digitalizacja kolekcji nr. 2, Adiutantura Generalna Naczelnego Wo- dza, która składa si´ ze 105 jednostek archiwalnych i ma szeÊç metrów bie˝à- cych długoÊci. Obecnie na naszej stronie dost´pnych jest 40 pierwszych jedno- stek archiwalnych. W tym roku mamy znów pomoc wolontariuszy w czasie wa- kacji, w wi´kszoÊci uczniów szkół Êrednich, którzy ch´tnie pracujà wspomaga- jàc ten wa˝ny projekt a jednoczeÊnie poznajà histori´ Polski. W okresie od 26 lipca 2014 r. do 26 lipca 2015 r. strona archiwów online miała 231 tysi´cy odsłon i 47,500 sesji, co stanowi 30% wzrostu w porówaniu z poprzednim okresem rocznym. Grupa wiekowa wykazujàca si´ najwi´kszym za- interesowaniem to u˝ytkownicy w wieku 25 do 34 lat. Ponad 85% sesji pocho- dzi z Polski. Kraje z najwi´kszà liczbà zapytaƒ poza Polskà to USA, Niemcy, Wielka Brytania i Ukraina. Opiekunem merytorycznym projektu digitalizacji jest dr Marek Zieliƒski, z po- mocà dr. Artura Kowalskiego i dr Iwony Korgi.

» Praca nad digitalizacjà dokumentów archiwalnych.

– 20 – » Wiceprezes dr Marek Zieliƒski opiekuje si´ serwerownià, w której przechowywane sà wszystkie zasoby cyfrowe Instytutu.

Oprócz bie˝àcej digitalizacji Instytut prowadzi inne projekty takie jak:

» Digitalizacja map : W okresie sprawozdawczym zeskanowano około 100 map. Na specjalnie za- projektownym przez wolontariusza Włodzimierza Szlahuska stole do skanowa- nia map pracuje wolontariuszka Emily Sujka, studentka New York University, która do perfekcji opanowała ten skomplikownay proces skanowania w cz´- Êciach i sklejania skanów map.

» Projekt Crowdsourcing - Powstania Âlàskie: Kontynuowany jest projekt Crowdsourcing – zdalnego opraco- wywania zasobów Powstaƒ Âlà- skich. W projekcie wzi´ło ju˝ udział 90 wolontariuszy z Polski, USA i in- nych krajów, uzupełniajàc baz´ da- nych o ponad 51 tys. rekordów po- wstaƒców Êlàskich. Wolontariusze pracujà nad ksi´gami i arkuszami powstaƒców, ka˝dy z nich dodaje od kilkuset do kilku tysi´cy rekor- dów. Projektem Powstaƒ Âlàskich zajmuje si´ Agnieszka Brissey, ob- sługa programowa dr Marek Zieliƒ- » Dokument wystawiony przez Adiutantur´ Generalnà ski, konsultacja dr Iwona Korga. Naczelnego Wodza z 22 sierpnia 1922 r. (701-002-045-017).

– 21 – Blog

Oprócz informacji o charakterze historycznym i archiwalnym publikujemy tak˝e blog “Humanistyka Cyfrowa”, w którym mówimy o zagadnieniach z pogra- nicza archiwistyki i cybernetyki. Mimo zakłoceƒ zwiàzanych z przeprowadzkà czytelnictwo blogu wzrosło o 50%. Szczególnym powodzeniem cieszył si´ goÊcin- ny wpis Roba Hudsona z Carnegie Hall zatytułowanny Wizualizacja dziedzic- twa kulturowego: Linked Open Data i archiwa Carnegie Hall . Od dwóch lat blog nasz jest tak˝e publikowany w polskim Naukowym Portalu Archiwalnym ARCHNET. Zapraszamy do lektury.

Kalendarium wydarzeƒ Wizyty

W okresie od lipca 2014 do lipca 2015 roku Instytut odwiedziło ponad 90 osób, w tym przedstawiciele pol- skiego rzàdu, naukowcy z USA i Polski, turyÊci i inne osoby zainteresowane na- szà placówkà. Na spotka- niach Instytutu przebywa- ło około tysiàc osób. WÊród goÊci Instytutu byli: » Pierwsza wizyta w Instytucie Konsul Generalnej Urszuli Gacek.

» minister Jan Stanisław Ciechanowski, szef Urz´du do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych wraz ze swoimi współpracownicami: Dorotà Gała- szewskà i Monikà Lelejko, » prof. dr hab. Andrzej Kaêmierczak, który specjalizuje si´ w zagadnieniach zwiàzanych mi´dzy innymi z teorià pieniàdza i politykà pieni´˝nà. » dr Karol Sacewicz z Uniwersytetu Warmiƒsko-Mazurskiego w Olsztynie, » dr Beata Dorosz, autorka ksià˝ki pt. “Nowojorski pasjans - Polski Instytut Na- ukowy w Ameryce Jan Lechoƒ, Kazimierz Wierzyƒski”, » dr Małgorzata PoÊpiech, autorka ksià˝ki pt. “Miasteczko”, » dr Aleksandra Ziółkowska - Boehm, pisarka, » Dagmara Domiƒczyk, znana amerykaƒska aktorka polskiego pochodzenia, » Grupa osób z Fundacji Dorastaj z Nami pod nazwà Misja Semper Fi: gen. Ro- man Polko - były dowódca jednostki komandosów GROM, Piotr Pogon - ma- ratoƒczyk i triatlonista, Bogdan Bednarz - ratownik GOPR, opiekun górski osób niepełnosprawnych i Ryszard Tyc - biznesman-darczyƒca pomagajàcy mi´dzy innymi polskim misjonarzom w Afryce oraz Krzysztof Michalski, by- ły prezes Agencji Mienia Wojskowego,

– 22 – » Jacek Junosza Kisielewski (drugi z prawej) - dyrektor Departamentu Współpracy z Polonià i Polakami za Granicà MSZ RP.

» Jacek Junosza Kisielewski - dyrektor Departamentu Współpracy z Polonià i Polakami za Granicà MSZ RP, » Ma gdalena Pawlak, prezes Zarzàdu Fundacji “Dorastaj z Nami” z asystentkà, » Dietmar Osses, Dyrektor LWL Industrial Museum Hanover Colliery w Bo- chum, Niemcy, » dr hab. Aleksandra Skrabacz - dyrektor oraz dr Grzegorz Jasiƒski z Wojsko- wego Centrum Edukacji Obywatelskiej w Warszawie, » Anna Komorowska, Pierwsza Dama Polski, » Sophia Turkiewicz, re˝yser z Australii, » Rod Freedman, producent filmowy, » prof. Krzysztof Szwagrzyk, naczelnik Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pa- mi´ci Narodowej we Wrocławiu, pełnomocnik prezesa Instytutu Pami´ci Na- rodowej ds. poszukiwaƒ miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego, » Andrzej Nowak, profesor zwyczajny w Instytucie Historii PAN i kierownik Zakładu Historii Europy Wschodniej na Uniwersytecie Jagielloƒskim, » dr James Dewey Watson, Noblista, odkrywca struktury DNA, » Janusz Kapusta, rysownik, malarz, scenograf, filozof, » Krzysztof Skar˝ycki, pracownik Archiwum Paƒstwowego w Radomiu, » dr Rafał LeÊkiewicz, dyrektor Biura Udost´pnienia i Archiwizacji Dokumen- tów Instytutu Pami´ci Narodowej, » An drzej Pieczunko, z-ca dyrektora Biura Udost´pnienia i Archiwizacji Doku- mentów Instytutu Pami´ci Narodowej, » Urszula Gacek, Konsul Generalna RP w Nowym Jorku, » dr Hubert Chudzio, historyk, re˝yser i podró˝nik, » dr Piotr Dràg i dr Katarzyna Dràg, naukowcy z Krakowa, » dr Małgorzata Mazurek, Associate Professor of Polish Studies na Uniwersy- tecie Columbia, » dr hab. Władysław St´pniak, Naczelny Dyrektor Archiwów Paƒstwowych. » dr Andrzej Biernat Zast´pca Naczelnego Dyrektora Archiwów Paƒstwowych » Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Małgorzata Omilanowska której towarzyszli Urszula Âlàzak, dyrektor Departamentu Współpracy z Zagranicà i Jacek Miler, dyrektor Departamentu Dziedzictwa Kulturowego.

– 23 – Spotkanie z polskà reprezentacjà w Maratonie Korpusu Piechoty Morskiej USA

W dniach 23-24 paêdziernika 2014 r. goÊciliÊmy grup´ osób z Fundacji Dorastaj z Nami pod nazwà Misja Semper Fi . Nazwa pochodzi od Semper Fidelis - Zawsze Wierni. Fundacja prowadzi akcj´ stypendialnà na rzecz dzieci poległych w misjach w Iraku i Afganistanie. W pokojach goÊcinnych Instytutu nocowało siedem osób, w tym pi´ciu panów, którzy w niedziel´, 26 paêdziernika wzi´li udział w Marine Corps Marathon. Byli to gen. Roman Polko - były dowódca jednostki komandosów GROM, Piotr Pogon - maratoƒ- czyk i triatlonista, Bogdan Bednarz - ratownik GOPR, opiekun górski osób niepełnosprawnych, Ryszard Tyc - biznesman-darczyƒca pomagajàcy mi´- dzy innymi polskim misjonarzom w Afryce oraz Krzysztof Michalski - były prezes Agencji Mienia Wojskowego. Rano 24 paêdziernika goÊcie spotkali si´ z pracownikami Instytutu. Dyrek- tor Iwona Korga opowiedziała o historii, osiagni´ciach oraz zamierzeniach na- szej placówki. OtrzymaliÊmy pi´kne prezenty: plakietk´ Dowódcy 18 Bielskie- go Batalionu Desantowo Szturmowego oraz odznak´ “Gromu” - Audaces For- tuna Iovat, których dowódcà był generał Polko. DostaliÊmy te˝ odznak´ Misji Semper Fi, wydanà z okazji Marine Corps Marathon Washington, D.C. Wzru- szajàcy był gad˝et reklamowy Misji Semper Fi wykonany przez matk´ Bogda- na Bednarza. Na spotkaniu była te˝ obecna Magdalena Pawlak, prezes Zarzàdu Funda- cji Dorastaj z Nami z asystentkà. Była to okazja do omówienia przyszłej współpracy.

» Fundacja Dorastaj z Nami w Instytucie Józefa Piłsudskiego.

– 24 – UroczystoÊci, spotkania i prelekcje

Od lipca 2014 r. odbyło si´ 28 spotkaƒ obejmujàcych prelekcje, wykłady, pro- mocje ksià˝ek i uroczystoÊci:

» 23 lipca 2014 r. - spotkanie w Klubie Amber - prelekcja z okazji 100-lecia Czynu Le- gionowego, wspólne Êpie- wanie pieÊni legionowych oraz dyskusja na temat dzia- łalnoÊci i przyszłoÊci Insty- tutu z udziałem jego przed- stawicieli, » 6 sierpnia 2014 r. - obchody 100-lecia Czynu Niepodle- głoÊciowego, » 12 sierpnia 2014 r. - spotka- nie z dr Aleksandrà Ziółkow- » Gwiazdka w Instytucie. skà-Boehm poÊwi´cone jej najnowszej ksià˝ce pt: Druga bitwa o Monte Cassino i inne opowieÊci , » 26 sierpnia 2014 r. - prezentacja prof. dr. hab. Andrzeja Kaêmierczaka pt.: Stan i perspektywy gospodarki Polski . W spotkaniu uczestniczył prof. Adam Glapinski, członek Rady Polityki Pieni´˝nej. Poprowadził je Bogdan Chmielewski, dyrektor wykonawczy PSFUK, » 9 wrzeÊnia 2014 r. - spotkanie z prof. nadzw. dr hab. Aleksandrà Skrabacz - dyrektor Wojskowego Centrum Edukacji Obywatelskiej w Warszawie, która wygłosiła prelekcj´ pt.: Bezpieczeƒstwo narodowe Polski w XXI wieku. Wybrane aspekty , » 23 wrzeÊnia 2014 r. - spotkanie z dr. Karolem Sacewiczem, który przedstawił wykład pt.: Polskie Paƒstwo Podziemne wobec komunistów polskich w la- tach II wojny Êwiatowej ,

» Dr James Watson (w Êrodku) i Henryk Cioczek.

– 25 – » Promocja ksià˝ki dr Aleksandry Ziółkowskiej-Boehm.

» 16 wrzeÊnia 2014 r. - obchody 70-tej rocznicy Powstania Warszawskiego: wy- kład Bartosza Nowo˝yckiego pt. Zgrupowanie Armii Krajowej “Radosław” w konspiracji i Powstaniu Warszawskim , film Aliny Czerniakowskiej pt. Dziewczyny z tamtych lat , » 30 wrzeÊnia 2014 r. - Rozmowy o literaturze emigracyjnej - spotkanie z prof. Beatà Dorosz - autorkà ksià˝ki pt. Nowojorski pasjans. Polski Instytut Na- ukowy w Ameryce - Jan Lechoƒ - Kazimierz Wierzyƒski , » 14 paêdziernika 2014 r. - Open House – w ramach akcji New York Archives Week, » 14 paêdziernika 2014 r. - spotkanie z dr Małgorzatà PoÊpiech poÊwi´cone jej najnowszej ksià˝ce pt: Miasteczko , » 22 paêdziernika - spotkanie Crowdfunding w ramach Kampanii na rzecz PrzyszłoÊci Instytutu - w Amber Steak House » 28 paêdziernika 2014 r. - Dietmar Osses wygłosił prelekcj´ pt. Keeping Po- land in their hearts. Polish Immigrants in Western Germany from 19th century until today , » 9 listopada 2014 r. - wystawa przedaukcyjna prac przeznaczonych na aukcj´ ArtyÊci - Historii oraz kier- masz plakatów, pocztówek, wyrobów rzemiosła arty- stycznego oraz dubletów cie- kawych wydawnictw, » 10 listopada 2014 r. - obchody Âwi´ta NiepodległoÊci Polski: wykład i prezentacja dr Łuka- sza Michalskiego z Biura Edu- kacji Publicznej IPN pt. Mode- le polskiego kształcenia pa- triotycznego po 1985 roku , » Wykład Bartosza Nowo˝yckiego z Archiwum Akt Nowych.

– 26 – » 15 listopada 2014 r. - Wiel- ka Aukcja Obrazów ArtyÊci – Historii zorganizowana przez Instytut w Konsulacie Generalnym RP w Nowym Jorku na rzecz Instytutu Pił- sudskiego w Ameryce i Po- lish American Museum w Port Washinghton, » 3 grudnia 2014 r. - spotkanie z dr. Henrykiem Cioczkiem poÊwi´cone jego ksià˝ce pt: Walka o Sekret ˚ycia Dr James D. Watson i historia » Janusz Kapusta i El˝bieta Kieszczyƒska. odkrycia struktury DNA. Wizyta Noblisty w Polsce . Noblista James Dewey Watson, amerykaƒski ge- netyk i biochemik zaszczycił to wydarzenie swojà obecnoÊcià, » 14 grudnia 2014 r. - “Gwiazdka “ w Instytucie Piłsudskiego » 16 grudnia 2014 r. - niezwykle interesujàce spotkanie z Januszem Kapustà, polskim rysownikiem, malarzem i scenografem poÊwi´cone jego ksià˝ce pt: Plus minus. Podr´cznik do myÊlenia , » 24 stycznia 2015 r. - sympozjum Patriotyzm Dzisiaj z udziałem wybitnych polskich profesorów: Andrzeja Nowaka i Krzysztofa Szwagrzyka oraz przed- stawicieli młodego pokolenia nowojorskiej Polonii, zorganizowane w salach Konsulatu Generalnego RP, » 25 stycznia 2015 r. - spotkanie z profesorem Krzysztofem Szwagrzykiem oraz wykład pt. Polska szuka bohaterów. Poszukiwania ˚ołnierzy Niezłom- nych i ofiar komunizmu w Polsce , zorganizowane wspólnie z Polskà Funda- cjà Kulturalnà w Clark, NJ, » 3 lutego 2015 r. - wykład dr Ewy Krystyny Hoffman J´druch pt.: Udział ko- biet w akcjach Drugiego Korpusu . Wykładowi towarzyszyła wystawa przy- gotowana przez Janusza Skowrona pt.: Architektura Roztocza i Kresów Wschodnich w grafikach Romana Muchy , » 24 lutego 2015 r. - wy- kład dr. Huberta Chu- dzio pt.: Centrum Do- kumentacji Zsyłek, Wyp´dzeƒ i Przesie- dleƒ - utrwalanie pami´ci oraz zagra- niczna premiera filmu poÊwi´conego wyp´- dzeniom Polaków z ˚ywiecczyzny przez Niemców pt.: Wyp´- dzeni. Saybusch Ac- tion , » Konsul Generalna RP Urszula Gacek uczestniczyła w po˝egnalnym spotkaniu w siedzibie na Manhattanie. – 27 – » 1 marca 2015 r. – Po˝egna- nie Instytutu Piłsudskiego na Manhattanie – ostatnie spotkanie w starej siedzibie, » 3 marca 2015 r. - program artystyczny w wykonaniu Grupy Młodych, poÊwi´cony Pannom Niezłomnym oraz projekcja filmu pt. Inka , re- ˝yseria Natalia Koryncka- -Gruz, » 4 marca 2015 r. - wykład dr. Piotra Dràga i dr Katarzyny » Dyrektor CEO PSFUK z prezes Magdà KapuÊciƒskà Dràg pt.: American Dream na ostatnim spotkaniu w starej siedzibie. Êlàskich Teksaƒczyków , » 15 maja 2015 r. - obchody 80-tej rocznicy Êmierci Marszałka Józefa Piłsud- skiego: program artystyczny oraz film dokumentalny poÊwi´cony Józefowi Piłsudskiemu i jego zwiàzkom z Wileƒszczyznà zorganizowany w Auli Pol- sko-Słowiaƒskiej Federalnej Unii Kredytowej, » 17 maja 2015 r. - msza w intencji Marszałka Józefa Piłsudskiego w koÊciele Êw. Stanisława Biskupa i M´czennika na Manhattanie, » 27 maja 2015 r. - spotkanie z re˝yserkà Marià Dłu˝ewskà i projekcja jej naj- nowszego filmu dokumentalnego pt.: Dama , zorganizowane w goÊcinnych progach klubu Amber Health Club, » 26 czerwca 2015 r. - Spotkanie ze sponsorami w nowej siedzibie Instytutu Piłsudskiego w Ameryce na 138 Greenpoint Ave., » 7 lipca 2015 r. - uroczyste otwarcie nowej siedziby oraz prezentacja dzieł sztuki i stałych ekspozycji muzealnych Instytutu.

» Pierwsze oficjalne spotkanie w nowej siedzibie na Greenpoincie.

– 28 – Kino Ziuk

Działajàce w Instytucie Kino dyskusyjne Ziuk pod kierownictwem prezes dr Magdy KapuÊciƒskiej przy współpracy z Jolantà Szczepkowskà pokazuje filmy dokumental- Projekcja filmu „Once My Mother” ne i fabularne w ka˝dym miesiàcu. Pokazy- i spotkanie z re˝yserkà Sophie wane filmy wywołujà dyskusje, zmuszajà do Turkiewicz oraz producentem zastanowienia si´ i dodatkowej edukacji Rodem Freedmanem. wszystkich, którzy je oglàdajà. Pokazy filmowe sà bezpłatne i cieszà si´ du˝ym zainteresowaniem publicznoÊci. W okresie od lipca 2014 do sierpnia 2015 r. zostało wyÊwietlonych w Galerii Instytutu 10 filmów:

Maria Dłu˝ewska (na zdjeciu) » 22 lipca 2014 r. - Najzabawniejsze Pol- prezentowała swój najnowszy skie Kroniki Filmowe , które były reje- film i ksià˝k´ pt. „Dama”. strem bie˝àcych wydarzeƒ oraz instru- mentem propagandowym w okresie PRL, » 23 lipca 2014 r. film Tomasza Magier- skiego przedstawiajàcy Instytut Piłsud- skiego wyÊwietlony dla seniorów w klu- bie Amber Health Club w ramach pro- mowania Instytutu. Spotkanie w klubie Amber promu- » 16 wrzeÊnia 2014 r. - Dziewczyny z tam- jàce Instytut oraz upami´tnia - tych lat , re˝yseria Alina Czerniakowska, jàce 100-letnià rocznic´ powsta- » 7 paêdziernika 2014 r. - Generał Maczek nia Legionów Polskich. i jego pancerni , re˝yseria Witold Za- drowski, » 24 listopada 2014 r. - Once My Mother i spotkanie z re˝yserkà Sophie Turkiewicz oraz producentem Rodem Freedmanem, » 3 marca 2015 r. - Inka , re˝yseria Natalia Pierwsza projekcja filmowa w Koryncka-Gruz, nowej siedzibie – film „Honor » 15 maja 2015 r. - Serce zostawił Wilnu Miasta” i spotkanie z re˝yse- w re˝yserii Józefa Wierzby, rem Eugeniuszem Starky – na zdj´ciu z Wandà Lorenc – ucze- » 27 maja 2015 r. - Dama , re˝yseria Maria stniczkà Powstania Warszaw- Dłu˝ewska, która była obecna na projekcji, skiego. » 28 lipca 2015 r. - Honor miasta , re˝yser Eugeniusz Starky – uczestniczył w spo- tkaniu, » 11 sierpnia 2015 r. - 303 , re˝yser Tomasz Magierski – obecny na projekcji.

Uczestnik Powstania Warszaw- skiego Mieczysław Madejski dzi´- kuje re˝yserowi za wzruszajàcy film. – 29 – Najwa˝niejsze wydarzenia

W okresie sprawozdawczym Instytut zorganizował kilka du˝ych wydarzeƒ: 15 listopada 2014 r.: aukcja „ArtyÊci Historii” 24 stycznia 2015 r.: sympozjum „Patriotyzm dzisiaj” 5 maja 2015 r.: obchody 80. rocznicy Êmierci Józefa Piłsudskiego 26 czerwca i 7 lipca 2015 r.: uroczystoÊci zwiàzane z otwarciem nowej sie- dziby Instytutu W uroczystoÊciach tych uczestniczyło ka˝dorazowo od 100 do 200 osób, w tym goÊcie z Polski, przedstawiciele Konsulatu Generalnego RP w Nowym Jorku oraz reprezentanci organizacji polonijnych, prasy i radia. Do pocz´stunków zor- ganizowanych przez pracowników, sta˝ystów i wolontariuszy Instytutu szczo- drze si´ doło˝yli sponsorzy: Adamba Imports International Inc., Hudson Bread, Bratek Deli, Kiszka Deli i Syrena Bakery. Pani Teresa Mazur dekorowała sal´ po- darowanymi przez siebie kwiatami. Specjalne podzi´kowania kierujemy do mediów: „Kuriera Plus”, „Nowego Dziennika”, „Super Expressu oraz radio „Rampa”, które pomagały nam w nagła- Ênianiu wydarzeƒ.

Aukcja obrazów „ArtyÊci Historii”

15 listopada w salach Konsulatu Generalnego RP na Manhattanie odbyła si´ Wielka Aukcja “ArtyÊci – Historii”, z której do- chód zasilił dwie instytu- cje: Instytut Józefa Piłsud- skiego w Ameryce oraz Polish American Museum w Port Washington. Insty- tut przeznaczył go na or- ganizacj´ nowej siedziby. ArtyÊci i kolekcjonerzy przekazali na aukcj´ po- nad 120 prac: obrazów, grafik i rzeêb w cenach wywoławczych od $20 do $3000, które mo˝na było oglàdaç tydzieƒ wczeÊniej na wystawie przedaukcyj- » Aukcja obrazów. nej w Instytucie oraz w Konsulacie na godzin´ przed rozpocz´ciem licytacji. Oferta aukcyjna przyciàgn´ła tak licznà publicznoÊç, ˝e zabrakło siedzà- cych miejsc! Prowadzàcy, kolekcjoner Mieczysław “Mietko” Rudek, zało˝yciel

– 30 – Emart Gallery, utrzymał szybkie tempo licytacji i zamknàł jà w czasie 2 godzin. Sprzedano 2/3 zgromadzonych dzieł, w tym kilka grafik i rysunków, wiele ob- razów oraz uroczà rzeêb´ przedstawiajàcà dyrygenta. JesteÊmy wdzi´czni Artystom i Przyjaciołom, którzy na aukcj´ przekazali wspaniałe dzieła. Dzi´kujemy Mieczysławowi Rudkowi za przygotowanie i po- prowadzenie aukcji oraz naszym wolontariuszom za pomoc w pracach porzàd- kowych i prezentowaniu dzieł. Wydarzenie to wpisuje si´ w misj´ Instytutu Piłsudskiego promocji kultu- ry i sztuki polskiej, w tym propagowania twórczoÊci artystów mieszkajàcych w metropolii nowojorskiej.

Sympozjum „Patriotyzm dzisiaj”

» Sympozjum o patriotyêmie cieszyło si´ ogromnym zainteresowaniem młodzie˝y.

Instytut zorganizował w dniu 24 stycznia sympozjum pt. “Patriotyzm dzi- siaj”, które odbyło si´ w Konsulacie Generalnym RP w Nowym Jorku. Około 200 osób zainteresowanych dzisiejszym znaczeniem słowa „patriotyzm” uczestniczyło w tym wydarzeniu. Zjawiło si´ du˝o młodzie˝y z wy˝szych klas licealnych polskich szkół dokształcajàcych, studenci i harcerze. Konsul Alicja Tunk w powitaniu pi´knie powiedziała jak rozumie znaczenie patriotyzmu w obecnych czasach. Prezes Magda KapuÊciƒska odczytała list od Zofii Pileckiej, córki Witolda Pileckiego, która miała byç honorowym goÊciem sympozjum, ale ze wzgl´dów zdrowotnych nie mogła przyjechaç. Witold Pilec- ki, polski bohater, był ˝ołnierzem Armii AK, w czasie wojny dał si´ aresztowaç, aby trafiç do Auschwitz i tam zorganizował grup´ oporu. Jako jeden z pierw- szych tworzył raporty o HolokauÊcie. Po wojnie oskar˝ony, torturowany i ska- zany przez władze komunistyczne na kar´ Êmierci, stracony został w 1948 r.

– 31 – W liÊcie córki zamordowanego bohatera sà nast´pujàce słowa: “Patrio- tyzm ma niejedno imi´. Trzeba pami´taç o tym, ˝e istnieje patriotyzm trudny, bo właÊnie taki codzienny, zwyczajny i najprostszy. Przez patrio- tyzm rozumieç mo˝na odpowiedzialnà i uczciwà prac´ na rzecz ojczy- zny, na rzecz miejsca, w którym si´ mieszka i na rzecz wszystkich współmieszkaƒców, wytrwałà nauk´ i odpowiednie wychowanie na- st´pnych pokoleƒ. Patriotyzm stanowi o wspólnej naszej to˝samoÊci, łà- czy nas razem nawet wówczas, gdy mieszkamy na ró˝nych kontynen- tach. ZaÊ w trudnych chwilach patriotyzm wymaga te˝ decyzji radykal- nych, odwagi i bezkompromisowoÊci - tak jak wówczas, gdy trzeba by- ło dobrowolnie pójÊç do Auschwitz, aby zało˝yç organizacj´ dla ratowa- nia współwi´êniów. Patriotyzm jest te˝ zwiàzany z trwałà pami´cià o przeszłoÊci.” Na sympozjum przyjechali z Polski profesorowie Andrzej Nowak i Krzysz- tof Szwagrzyk, którzy swoimi wykładami wprowadzili słuchaczy w tematyk´ patriotyzmu. Andrzej Nowak wygłosił wykład pt. 101 lat po wyjÊciu z Olean- drów: patriotyzm niepodległoÊciowy w roku 2015, a prof. Krzysztof Szwa- grzyk: Patriotyzm – archaiczna spuÊcizna dziejów, czy wyzwanie współ- czesnoÊci? W sympozjum wzi´li udział równie˝ dyrektorzy Biura Udost´pnia- nia i Archiwizacji Dokumentów Instytutu Pami´ci Narodowej, dr Rafał LeÊkie- wicz i Andrzej Pieczunko. W czasie uroczystoÊci Magda KapuÊciƒska w imieniu Instytutu Piłsudskie- go wr´czyła profesorom Nowakowi i Szwagrzykowi repliki Krzy˝a Legionowe- go jako wyraz wdzi´cznoÊci za ich wysiłki w odkrywaniu i szerzeniu prawdy historycznej. Jest to specjalne odznaczenie Instytutu Piłsudskiego. W panelu dyskusyjnym zabrali głos młodzi ludzie wychowani ju˝ w Stanach Zjednoczonych oraz działacze polonijni i społeczni. Ka˝dy z panelistów miał in- ne doÊwiadczenia ˝yciowe. Dzi´ki temu bardzo ciekawe były ró˝norodne odpo- wiedzi na pytanie “jak rozumiem słowo patriotyzm”. W panelu udział wzi´li: » Piotr Puchalski, urodzony w Warszawie, w wieku 13 lat wyemigrował do USA. Jest doktorantem historii europejskiej na Uniwersytecie Wisconsin- -Madison, » Weronika Ciechowska-Weiss, warszawianka, która od 6 lat mieszka w No- wym Jorku. Pracuje jako Project Manager dla firmy zajmujàcej si´ budow- nictwem, » Weronika Patycka, uczennica XI klasy Polskiej Szkoły Sobotniej przy para- fii Âw. Cyryla i Metodego w dzielnicy Greenpoint oraz amerykaƒskiej szko- ły Êredniej Brooklyn Tech. Do USA przyjechała jako mała dziewczynka, » Halina Koralewska, działaczka polonijna i społeczna. Od wielu lat działa w Achilles International, dzi´ki niej niepełnosprawni sportowcy z Polski mogà uczestniczyç w biegach w USA. Organizuje wyjazdy ˝ołnierzy ame- rykaƒskich, członków Achilles Freedom Team of Wounded Veterans, na maratony do Polski. Wspiera akcje charytatywne wÊród Polonii i organi- zacje polonijne, » Stanisław Âliwowski, lekarz medycyny, prowadzi praktyk´ medycznà w Wal- lington, New Jersey. Członek Kongresu Polonii Amerykaƒskiej (KPA) Oddział w New Jersey, dyrektor krajowy KPA, od roku 2009 roku prezes stanowego

– 32 – Oddziału KPA w New Jer- sey. Członek Rady Dyrek- torów Polskiej Fundacji Kulturalnej w Clark, NJ. Na zakoƒczenie został pokazany film Aliny Czer- niakowskiej, znanej re˝y- serki, która jest autorkà kilkudziesi´ciu filmów do- kumentalnych, wiele z nich prezentowano w In- stytucie. Film Tak ˝yç warto było jest historià Gra˝yny Jonkajtys-Luba, oddanej sprawom Polski wyjàtkowej osoby, która całym swoim ˝yciem od- powiada na pytanie co to jest patriotyzm dzisiaj. » Profesorowie Andrzej Nowak i Krzysztof Szwagrzyk. Jest Sybiraczkà i znanym architektem. W latach 1998-2003 była wolontariuszkà Instytutu. Sympozjum prowadziła dr Iwona Korga.

Obchody 80. rocznicy Êmierci Józefa Piłsudskiego

15 maja 2015 r. w budynku Polsko-Słowiaƒskiej Federalnej Unii Kredyto- wej przy McGuinness Boulevard w dzielnicy Greenpoint, Instytut zorganizo- wał wydarzenie zwiàzane z 80. rocznicà Êmierci Marszałka. Do ogromnej sali przybyło około 100 osób, wÊród nich konsul Mateusz Stàsiek, przedstawiciele Polsko-Słowiaƒskiej Federalnej Unii Kredytowej - dyrektor wykonawczy Bog- dan Chmielewski, prezes Krzysztof Matyszczyk i członkowie Rady, prezes Cen- trali Polskich Szkół dokształcajàcych w Ameryce - Dorota Andraka i przedsta- wiciele mediów. Byli te˝ uczniowie i nauczyciele z Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii Êw. Cyryla i Metodego. Zebranych powitała prezes dr Magda Ka- puÊciƒska i krótko wprowadziła w temat spotkania. Sylwetk´ Marszałka jako m´˝a stanu, przywódcy, ojca rodziny i ˝ołnierza, przybli˝yły zebranym uczen- nice jedenastej klasy Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii Êw. Cyryla i Meto- dego: Kinga Kuczynski, Weronika Patycka i Aleksandra Zak oraz aktorka Do- rota Krimmel we wzruszajàcej inscenizacji przygotowanej i zrealizowanej przez Jolant´ Szczepkowskà. Po wyst´pach pokazany został film o Wilnie i Marszałku Piłsudskim pt. Serce zostawił Wilnu w re˝yserii Józefa Wierzby.

W niedziel´ 17 maja w koÊciele Êw. Stanisława Biskupa i M´czennika (101 E. 7th Street, New York, NY) o godz. 10:30 została odprawiona msza w inten- cji Marszałka. We mszy uczestniczyła Konsul Generalna RP w Nowym Jorku Ur- szula Gacek oraz pracownicy i przyjaciele Instytutu.

– 33 – UroczystoÊci otwarcia nowej siedziby

Rozpocz´cie działalno- Êci w nowej siedzibie zain- augurowały dwie uroczy- stoÊci: 26 czerwca dla specjalnie zaproszonych goÊci - sponsorów i osób, które swà pracà pro bono pomogły Instytutowi w przeprowadzce i urzàdze- niu si´ w nowym miejscu, a 7-ego lipca celebrowanie otwarcia wÊród wszyst- kich przyjaciół i tych, któ- rzy chcieli uczciç bardzo wa˝ne dla Instytutu wyda- rzenie zakoƒczenia głów- nych prac i rozpocz´cia » Pomnik Marszałka znalazł tymczasowe lokum zwykłej działalnoÊci. w sali PSFUK na 140 Greenpoint Ave. Pierwsze spotkanie zaszczycili swojà obecnoÊcià: konsul Alicja Tunk, przed- stawiciel polskiej misji przy ONZ Mateusz Sakowicz, przedstawiciele Polsko-Sło- wiaƒskiej Federalnej Unii Kredytowej na czele z prezesem Krzysztofem Matysz- czykiem, dyrektor Muzeum Kardynala Kozłowieckiego, a zarazem przewodniczà- cy Sejmiku Podkarpackiego Bogdan Romaniuk, prezes Centrali Polskich Szkół Dokształcajàcych w Ameryce Dorota Andraka, prezes Oddziału Long Island Kon- gresu Polonii Amerykaƒskiej Grzegorz Worwa, prezes Centrum Polsko-Słowiaƒ- skiego Bo˝ena Kamiƒska, redaktor naczelna Kuriera Plus Zofia Kłopotowska. Na obydwu uroczystoÊciach prezes dr Magda KapuÊciƒska podzi´kowała za wspieranie Instytutu - za pomoc finansowà, prac´ oÊmiu archiwistów z Insty- tutu Pami´ci Narodowej oraz wolontariuszy. Wyraziła wdzi´cznoÊç Polsko-Sło- wiaƒskiej Federalnej Unii Kredytowej, która przychodzàc z pomocà w krytycz- nym momencie, gdy Instytut tracił siedzib´ na Manhatanie, zaproponowała wynaj´cie lokalu na dost´pnych warunkach oraz podarowała wart około 50 ty- si´cy dolarów zestaw profesjonalnych przesuwanych regałów do archiwum. Podzi´kowała te˝ Instytutowi Pami´ci Narodowej za delegowanie oÊmiu pra- cowników do pomocy w przeprowadzce Instytutu do nowej siedziby. Prezes wyraziła te˝ wdzi´cznoÊç polskim instytucjom rzàdowym za udzielenie pomo- cy finansowej: Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwu Spraw Zagranicznych i Bankowi Zachodniemu WBK. Podzi´kowała wszystkim tym, który pomogli swojà pracà i finansowo w przeprowadzce instytutu. Na spotkaniu 26 czerwca głos zabrała konsul Alicja Tunk, która w pi´knych słowach gratulowała Instytutowi nowej siedziby. Nast´pnie przemawiali przed- stawiciele Polonia Technica - Janusz Romaƒski i Ryszard Bàk, którzy wr´czyli na r´ce dr Magdy KapuÊciƒskiej dyplomy gratulacyjne i czek na sum´ $1000. Dyrektor Iwona Korga w swoich krótkich przemówieniach apelowała do goÊci obydwu spotkaƒ, aby wspomogli Kampani´ na rzecz PrzyszłoÊci, którà

– 34 – Instytut podjàł, by konty- nuowaç swojà misj´ zacho- wania dziedzictwa narodo- wego, promocji i edukacji w zakresie historii i kultury polskiej i działalnoÊci w du- chu idei patriotycznych marszałka Piłsudskiego. Miłym akcentem na tej uroczystoÊci było wr´cze- nie odznak Instytutu Pił- sudskiego - kopii Krzy˝a Le- gionowego, tym którzy wło- ˝yli najwi´cej pracy pro bo- no w urzàdzanie nowej sie- » Konsul Mateusz Stàsiek i prezes Magda KapuÊciƒska dziby. Odznaczenia te otrzy- rozpoczynajà uroczystoÊç otwarcia Instytutu w nowej siedzibie. mali: Beata Tatka – prowa- dzàca firm´ Interior Design oraz Jurek Âwiàtkowski i Janusz Skowron. Na wydarzenie 7-ego lipca, oprócz licznych goÊci, przybył konsul Mateusz Stàsiek, który w swoim przemówieniu podkreÊlił ogromnà rol´, jakà odgrywa Instytut, znana na całym Êwiecie polska placówka archiwalno-naukowa, dla za- chowania dziedzictwa narodowego i promocji historii i kultury za granicà. Dy- rektor Iwona Korga odczytała list od posła na Sejm RP Adama Kwiatkowskie- go, w którym gratulował nowej siedziby i ˝yczył dalszych sukcesów w wa˝nej działalnoÊci Instytutu. Na obydwu uroczystoÊciach panował wspaniały nastrój. Podnoszono toasty za pomyÊlnoÊç i pełnà sukcesów przyszłoÊç Instytutu. Instytut został obdarowany pi´knymi kwiatami i dekoracyjnymi roÊlinami ozdabiajàcymi wejÊcie do siedziby (dar Zofii Kłopotowskiej i Zwiàzku Narodowego Polskiego Lodge 30). Pani Tere- sa Mazur przytargała z Manhattanu ogromny bukiet czerwonych gladioli.

Gala Nagród 2015 Instytutu Piłsudskiego w Ameryce

Tegoroczna Gala odb´dzie si´ 30 paêdziernika 2015 r., tradycyjnie w salach Konsulatu Generalnego RP w Nowym Jorku. Zostanà odznaczone nast´pujàce wybitne osoby:

» Bogdan Chmielewski, dyrektor (CEO) Polsko-Słowiaƒskiej Federalnej Unii Kredytowej - Marshal Józef Piłsudski Leadership and Achievement Award ,

» prof. Wojciech Roszkowski, historyk - Wacław J´drzejewicz History Medal ,

» Alina Czerniakowska, re˝yser, twórca wybitnych filmów dokumentalnych - Ignacy Paderewski Art and Music Medal .

– 35 – DziałalnoÊç Edukacyjna Lekcje historii

Edukacja historyczna jest bardzo wa˝nym elementem misji Instytutu, w którym od lat odbywajà si´ lekcje historii. W ostatnim okresie poszerzyliÊmy naszà działanoÊç o lekcje histo- rii w Polsce oraz o zapraszanie do udziału młodzie˝y polonij- nej w specjalnych wydarze- niach edukacyjnych przygoto- wywanych przez Instytut. 3 wrzeÊnia 2014 r. podczas pobytu w Polsce dr Iwona Korga spotkała si´ z uczniami dwóch » Dr Iwona Korga podczas zaj´ç z historii krakowskich szkół na osiedlu w Gimnazjum nr 37 w Krakowie. Złotego Wieku. Pierwsza lekcja dotyczàca Instytutu i 100-lecia Legionów Pol- skich odbyła si´ w Szkole Podstawowej nr 85, gdzie klasy szóste wraz z dyrek- tor szkoły Urszulà Mazur uczestniczyły w pokazie zdj´ç o Instytucie i kart pocztowych na temat historii Legionów. Kolejna lekcja miała miejsce w Gimnazjum nr 37, gdzie uczniowie klasy ósmej i dziewiàtej, nauczyciele historii oraz dyrektor Edyta Fular wysłuchali wykładu o Instytucie i poczàtkach I wojny Êwiatowej oraz obejrzeli film dokumentalny Tomasza Magierskiego dotyczàcy historii i działalnoÊci nowojorskiej placówki. Spotkania zostały zorganizowane przez Mariol´ Dràg-Bylica. W sobot´ 22 listopada w Galerii Instytutu odbyła si´ lekcja historii dla uczniów klasy piàtej i szóstej z Polskiej Szkoły Dokształcajàcej im. O. Augusty- na Kordeckiego na Manhattanie. Dzieci w towarzystwie nauczycielki Reginy Misztela oraz grupy rodziców wysłuchały informacji o Instytucie, Józefie Pił- sudskim i trudnych poczàtkach niepodległoÊci Polski. Lekcji towarzyszyły od- czytane fragmenty wspomnieƒ Aleksandry Piłsudskiej i gra edukacyjna oraz fragment filmu dokumentalnego o odzyskaniu przez Polsk´ niepodległoÊci. W sympozjum pt. „Patriotyzm Dzisiaj”, które odbyło si´ 24 stycznia 2015 r. udział wzi´li uczniowie klas 10-12 z Polskiej Sobotniej Szkoły przy parafii Âw. Cyryla i Metodego. W panelu dyskusyjnym na pytanie pt. „Jak rozumiem pa- triotyzm dzisiaj” udział wzi´ła Weronika Patycka uczennica klasy XI. 15 maja podczas obchodow z okazji 80 Rocznicy Êmierci Józefa Piłsudskie- go w sali PSFCU przy 100 McGuiness Blv. udział wzi´li uczniowie i nauczycie- le z Polskiej Sobotniej Szkoły przy parafii Êw. Cyryla i Metodego. Sylwetk´ Mar- szałka jako m´˝a stanu, przywódcy, ojca rodziny i ˝ołnierza, przybli˝yły zebra- nym uczennice jedenastej klasy tej szkoły: Kinga Kuczynski, Weronika Patyc- ka i Aleksandra Zak oraz aktorka Dorota Krimmel we wzruszajàcej insceniza- cji przygotowanej i zrealizowanej przez Jolant´ Szczepkowskà.

– 36 – » Obchody 80. rocznicy Êmierci Marszałka Piłsudskiego były doskonałà lekcjà historii dla młodzie˝y ze szkół polonijnych.

Konferencje i wykłady

Konferencje i wykłady prezentowane z ramienia Instytutu oraz działalnoÊç naukowa członków Rady Instytutu Dr Iwona Korga

» IV Kongres Polskich Towarzystw Zagranicznych w Krakowie poÊwi´- cony Sybirakom i nowoczesnym sposobom nauczania o Sybirakach. Kongres został zorganizowany przez Polskà Akademi´ Umiej´tnoÊci, UJ oraz Uniwer- sytet Pedagogiczny. Wykład Diaspora polskich Sybiraków w Stanach Zjed- noczonych – USA, Kanada, Meksyk . Naw iàzano kontakt z Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wyp´dzeƒ i Przesiedleƒ.

» W dniach 2-4 stycznia 2015 w New York Hilton w Nowym Jorku odbyła si´ do- roczna konferencja Polish American Historical Association . W panelu The Aftermath of World War II wykład Polish Refugees from Siberia in the United States, 1945–2014.

» Konferencja Archiwa Przełomu 1989-1991 W dniach 22-23 czerwca dyrektor Iwona Korga na zaproszenie Kancelarii Se- natu RP uczestniczyła w V seminarium w ramach projektu Archiwa Przeło- mu 1989-1991, na temat przeglàdu archiwów, bibliotek i muzeów polonijnych, gdzie przedstawiła zbiory Instytutu dotyczàce prasy drugiego obiegu w Polsce, omówiła wizyt´ prezydenta Lecha Wał´sy w Nowym Jorku w 1991 roku.

– 37 – » Zjazd Polish American Association w Cazenovia College Podczas Zjazdu Polish American Historical Association w Cazenovia College w dniach 9-10 czerwca 2015 w Polskim Domu Narodowym w Syracuse dla społecznoÊci polonijnej - wykład połàczony z prezentacjà Poland at the 1939 World’s Fair in New York City .

» W dniu 30 czerwca w Greenpoint Public Library wykład Polska na Âwia- towej Wystawie w Nowym Jorku w 1939 r. Wykład odbył si´ na zaproszenie bibliotekarki Izabeli Barry w ramach serii Together with Dewey . Informacje o Polskim Pawilonie i eksponatach w nim zgromadzonych cieszyły si´ du˝ym zainteresowaniem publicznoÊci nowojorskiej. Dr Marek Zieliƒski i dr Iwona Korga

» Konferencja Naukowa Archiwalia do dziejów polskiej emigracji politycz- nej z lat 1939-1990 : IPN, Naczelna Dyrekcja Archiwów Paƒstwowych, Archi- wum Akt Nowych. 3-5 grudnia 2014 r. wykład Marka Zieliƒskiego i Iwony Korgi Najwa˝niejsze zbiory Instytutu Piłsudskiego w Ameryce dotyczàce polskiej Emigracji Politycznej z udziałem w dyskusji panelowej Problem poloników, kolekcji prywatnych, ich ocalenia, przechowywania i udost´pniania . Dr hab. Danuta Piàtkowska

» Rola duchowieƒstwa polskiego w czynie zbrojnym wychodêstwa polskie- go w Ameryce w czasie I wojny Êwiatowej . Referat wygłoszony 9 listopada 2014 r. na Akademii Âwi´ta NiepodległoÊci Polski w Polskim Domu Narodo- wym, Greenpoint, Brooklyn, NY.

» Wizyta prezydenta Ronalda Reagana w Amerykaƒskiej Cz´stochowie. Referat wygłoszony 26 kwietnia 2015 r. w Polskim Uniwersytecie Ludowym w Filadelfii, PA (9150 Academy Road) z wykorzystaniem nigdy wczeÊniej nie pokazanych i nieopublikowanych zdjeç fotografa Białego Domu. Po referacie nastàpiła prezentacja ksià˝ki Danuty Piàtkowskiej pt. Faith and Re- ason , New York-Opole 2012 z udziałem jej bohatera o. Lucjusza Tyrasiƒskiego.

» Droga bez powrotu - Emigracyjny szlak Tomasza Drewniaka. Wykład połàczony z prezentacjà wygłoszony 19 paêdziernika 2014 r. w Pol- skim Uniwersytecie Ludowym w Filadelfii, PA.

» Artykuł Czyn zbrojny duchowieƒstwa polskiego w Ameryce w czasie I woj- ny Êwiatowej , “Nowy Dziennik”, Nowy Jork, 15-16 listopada 2014, s. 32-33.

» Wywiad Droga bez powrotu. Emigracyjny szlak Tomasza Drewniaka . Roz- mowa z dr Danutà Piàtkowskà – autorkà ksià˝ki (Nowy Jork-Opole 2013). Roz- mawiał o. Michał Czy˝ewski OSPPE, “White Eagle. Biały Orzeł”, New York & New Jersey, July 11, 2014, s. 4-5.

– 38 – » Artykuł Âlady patriotyzmu nowojorskiej Polonii . Artykuł naukowy (10 ss.) napisany do Ksi´gi Jubileuszowej profesor Jadwigi Muszyƒskiej, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach. Dr Ewa Hoffman-J´druch

» MAB. XXXVI Sesja Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie Rzym, 17-20 wrzeÊnia 2014 - Sesje konferencji odbyły si´ w Aulii Jana Paw- ła II przy koÊciele Êw. Stanisława. Udział wzi´ło 17 instytucji, na 21 instytu- cji członkowskich. Oprócz tego było 17 zaproszonych goÊci, którzy zabierali głos w pierwszej sesji otwartej. Głównym tematem konferencji był udział II Korpusu w wojnie i rola polskich jednostek w bitwie o Monte Cassino. Wy- głoszono 13 referatów zwiàzanych z Drugim Korpusem. Dr Ewa Hoffman-J´druch wygłosiła referat pt: Udział kobiet w akcjach Dru- giego Korpusu .

» 27 paêdziernika 2014. Summit, New Jersey. YMCA . Referat Poland in WWII based on forthcoming book: “Footsteps in the Sand”. Short introduc- tion & outline of Poland’s history from 16th century through period of Par- titions. Polish Women’s Auxiliary Forces within the Polish Second Corps.

» 15 lutego 2015. New Providence Public Library, New Providence, New Jer- sey for American Association of University Women (AAUW). Summit College Club. Referat Poland in WWII. Women s formations: Polish Auxi- liary Forces as part of Second Polish Corps. Short background introduc- tion & outline of Poland’s history from 16th century through period of Partitions .

» 3 lutego 2015. Instytut Pilsudskiego , Nowy Jork. Referat Udział kobiet w akcjach drugiego korpusu .

» 30 czerwca 2015. Londyn. International Commission for the History of Representative & Parliamentary Institutions (ICHRPI). Udział w konfe- rencji Making Constitutions, Building Parliaments. Constructing Repre- sentative Institutions 1000-2000. Sprawozdanie finansowe za rok 2014/15. Ewa Hoffman-J´druch została wybrana jako jeden z dziesi´ciu wice-prezyden- tów ICHRPI, z odpowiedzialnoÊcia za granty dla młodych historyków. Tomasz Kalata

» Prezentacja Known and unknown immigrants: Pilsudski Institute and its archives , Greenpoint Public Library, 25 Listopada 2014.

– 39 – Wydawnictwa

Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej przy udziale Instytutu Piłsud- skiego w Ameryce wydało pi´kny album pt. Ostatnia droga Marszałka Józefa Piłsudskiego. Warszawa – Kraków – Wilno poÊwi´cony uroczystoÊciom po- grzebowym Józefa Piłsudskiego w 1935 r. w Warszawie i Krakowie oraz pochów- ku Jego serca rok póêniej na cmentarzu na Rossie. Po˝egnanie Józefa Piłsudskie- go było wielkà patriotycznà manifestacjà oraz hołdem oddanym przez Polaków Naczelnemu Wodzowi i Naczelnikowi Paƒstwa. To była najwi´ksza tego rodzaju uroczystoÊç, jaka kiedykolwiek odbyła si´ w Polsce. Jej charakter i skal´, a tak- ˝e doskonałà organizacj´ ukazuje 450 fotografii zamieszczonych w wydawnic- twie, nigdy jeszcze nie publikowanych, przygotowanym przez Wojskowe Cen- trum Edukacji Obywatelskiej oraz Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, z którego kolekcji pochodzi wiekszoÊç zdj´ç prezentowanych w albumie.

ObecnoÊç w mediach

W ostatnim roku, który był dla Instytutu przełomowy, niezwykle cz´sto na łamach polonijnej prasy ukazywały si´ artykuły na temat naszej placówki, opi- sujàce działalnoÊç Instytutu, a tak˝e kolejne etapy przeprowadzki. Kurier Plus szczególnie cz´sto drukował pro bono artykuły zwiàzane z uroczystoÊciami oraz apele o pomoc. Nowy Dziennik równie˝ aktywnie brał udział w nagłaÊnianiu tych spraw. Przez kilka miesi´cy ukazywał si´ raz w tygodniu apel Instytutu zwiàzany z koniecznoÊcià przeprowadzki do nowego lokalu. Super Express na swych łamach drukował artykuły na temat bie˝àcej działalnoÊci Instytutu. Ra- dio Rampa nagłaÊniało nasze wydarzenia.

– 40 – Wybrane artykuły Przeprowadzka » Jolanta Szczepkowska

Kto lubi przeprowadzki? I wszystko, co si´ z tym wià- ˝e: segregowanie, redukowa- nie, pakowanie, przewo˝enie, rozpakowywanie, ustawianie? O ile mo˝na w miar´ sprawnie przenieÊç si´ z mieszkania do mieszkania, zmian´ lokalu in- stytucji, która od çwierçwie- cza zajmowała kamienic´ w centrum Manhattanu, groma- dzàc archiwa, dzieła sztuki i eksponaty muzealne, trudno » Pracownicy IPN pomagajà w przenoszeniu archiwów. sobie wyobraziç. WieÊç o sprzeda˝y domu, który wynajmował Instytut Piłsudskiego w Ameryce na swojà siedzib´, była du˝ym zaskoczeniem dla jego pra- cowników. Instytut kojarzony był od wielu lat z Drugà Alejà na Manhattanie, miał stałe grono przyjaciół, wielbicieli, odwiedzajàcych oraz badaczy, a tu nagle taka wiadomoÊç! Niełatwo było si´ z nià pogo- dziç, ale innego wyjÊcia nie było. Niezwłocznie zorganizowaliÊmy Kampani´ Na Rzecz PrzyszłoÊci w celu zebrania funduszy na to przedsi´wzi´cie i zosta- ła opracowana logistyka zmiany lokalizacji. Przygotowania trwały ponad rok. Przede wszystkim musieliÊmy znaleêç nowà siedzib´, która pomieÊciłby nasze zbiory i zapewniła sprawne kontynuowanie działalnoÊci Instytutu. Najbardziej przypadł nam do gustu lokal zaproponowany przez Polsko-Słowiaƒskà Federal- nà Uni´ Kredytowà, a tak˝e warunki jego wynajmu. MusieliÊmy go przystoso- waç do potrzeb placówki archiwalno-badawczej, jakà jest Instytut. MieliÊmy do dyspozycji dwa ogromne pomieszczenia, które trzeba było podzieliç na cz´Êç archiwalnà i bibliotek´, galeri´, pracowni´ digitalizacji i recepcj´ oraz „wbudowaç” serwerowni´. Dwoje architektów: Beata Tatka i Wojciech Okta- wiec zaprojektowali pro-bono wn´trze, a firma Victoria Consulting, której pre- zesem jest Dariusz Knapik, zobowiàzała si´ ten projekt zrealizowaç, oferujàc bardzo przyst´pnà cen´. Rozpocz´ły si´ prace adaptacyjne, instalacja profesjo-

– 41 – nalnych zabezpieczeƒ, regałów oraz montowanie przestronnych szaf. Nieoce- nionà pomoc otrzymaliÊmy z Instytutu Pami´ci Narodowej, z którego oddele- gowano oÊmiu archiwistów. Panowie w ciàgu dwóch miesi´cy profesjonalnie i sprawnie zapakowali archiwa oraz zbiory biblioteczne i pomagali w przenosze- niu ich do nowego lokum. Nie byliÊmy w stanie policzyç tych wszystkich pu- deł i paczek, które po przewiezieniu na nowe miejsce, zaj´ły wi´kszoÊç po- wierzchni u˝ytkowej, pi´trzàc si´ niemal pod sufit. Najbardziej wzruszajàcym momentem było przeniesienie ogromnego pomni- ka Marszałka Piłsudskiego, który zawsze był w centrum uwagi i stanowił, nie tyl- ko ozdob´ galerii Instytutu, ale był tak˝e jego symbolem. Pomnik z bràzu, dłuta Stanisława Ostrowskiego „przybył” do Ameryki w 1939 roku jako eksponat do polskiego pawilonu na Wystawie Âwiatowej w Nowym Jorku. Nie wrócił ju˝ do kraju i znalazł bezpieczne miejsce w Instytucie. Teraz, po wielu latach, musiał go opuÊciç. Z dr˝eniem serca obser- wowaliÊmy, jak panowie z ekipy prze- prowadzkowej próbujà ruszyç posàg z posad. Kilku silnych m´˝czyzn dêwi- gn´ło „Marszałka” znoszàc go ze scho- dów i umieszczajàc w ci´˝arówce. Drog´ z Manhattanu na Greenpoint, gdzie obecnie Instytut si´ znajduje, posàg przebył bez uszczerbku, ale na miejscu czekała nas niespodzianka. Drzwi do nowej siedziby okazały si´ za wàskie i pomnik si´ w nie nie zmie- Êcił! I có˝ robiç? Wróciç nie mo˝emy. Padła propozycja, ˝eby postawiç po- mnik na chodniku przed wejÊciem do Instytutu, ale nie było to godne miej- sce dla Marszałka. Z pomocà przyszła nam znów Unia Kredytowa, która z radoÊcià zgodziła si´ „przechowaç” » Pomnik Marszałka Piłsudskiego opuszcza eksponat. I pomnik Marszałka Piłsud- siedzib´ na Manhattanie skiego rezyduje w przestronnej Sali w oddziale PSFUK na 140 Greenpoint Ave. Prezentuje si´ okazale i wzbudza za- ciekawienie. Nasi Rodacy zdejmujà przed nim czapki i pokazujà dzieciom i wnu- kom. „Marszałek” pozostanie tam do czasu, gdy w siedzibie Instytutu b´dzie wy- miana okna, przez które wniesiemy go do nowego domu. Pierwsze tygodnie w siedzibie na Greenpoincie to porzàdki, porzàdki, po- rzàdki. Rozpakowywanie setek pudeł, ustawianie gablot i szaf na obiekty mu- zealne, przygotowywanie ekspozycji, rozkładanie na półkach ksià˝ek. Gdy ju˝ wszystko było gotowe, przyszła pora na zagospodarowanie Êcian. Poza archiwa- mi, bibliotekà i kolekcjami medali, Instytut posiada wspaniałà kolekcj´ malar- stwa polskiego. Rozwieszanie tych cennych dzieł dostarczyło nam du˝o emocji. Było wiele koncepcji i dyskusji na temat, które obrazy i gdzie majà byç wyeks- ponowane. I tu przyszli nam z pomocà: Beata Tatka, Andrzej Dàbrowski i Mag- dalena Zawadzka a przede wszystkim Jurek Âwiàtkowski i Janusz Skowron,

– 42 – którzy nie tylko mieli pomysły jak je rozplanowaç na prze- stronnych Êcianach nowej sie- dziby, ale przez kilka dni wszyst- kie obrazy własnor´cznie za- wieszali. Okazało si´, ˝e jest to zaj´cie bardzo emocjonujàce. BezpoÊrednie obcowanie z dziełami Matejki, Chełmoƒ- skiego, Gierymskiego, Styki czy Kossaka, było du˝ym prze˝y- ciem dla wolontariuszy i pra- cowników Instytutu bioràcych » Archiwa gotowe do transportu. udział w tym przedsi´wzi´ciu. Rozpakowana została kolekcja kilkudziesi´ciu rysunków Zdzisława Czermaƒ- skiego, znakomitego twórcy karykatur portretowych znanych osób, którà w ro- ku 1995 wdowa po artyÊcie – Janina Czermaƒska ofiarowała Instytutowi Piłsud- skiemu w Ameryce. Wyeksponowanych zostało prawie 40 obrazów! Znalazły si´ wÊród nich portrety sławnych ludzi, szkice Nowego Jorku i nastrojowe rysunki kobiet. Wiele obrazów z kolekcji Instytutu wykonanych zostało przez artystów, którzy jednoczeÊnie słu˝yli w szeregach wojskowych. Do nich nale˝ał Zdzisław Czermaƒski, który podczas I wojny Êwiatowej wstàpił do Legionów. Rysownik wykonał kilkadziesiàt karykatur Józefa Piłsudskiego, które tak spodobały si´ Marszałkowi, ˝e polecił zawiesiç 13 z nich na Êcianach Belwederu. Prace adaptacyjne dobiegajà koƒca. Została zrekonstruowana pracownia digi- talizacji i miejsce do pracy dla badaczy. Nowe wn´trza Instytutu sà funkcjonalne i prezentujà si´ znakomicie. A rok temu nie wierzyliÊmy, ˝e nam si´ tak sprawnie uda ta przeprowadzka. I nie udałaby si´, gdyby nie pomoc wolontariuszy, archiwi- stów z IPN oraz darczyƒców, którzy wsparli Instytut donacjami. Dzi´kujemy Wam!

» Prezes Magda KapuÊciƒska i wolontariusze podczas pracy przy wieszaniu obrazów.

– 43 – Zgrupowanie AK “Radosław” » Bartosz Nowo˝ycki – Archiwum Akt Nowych

Poczàtkowy przydział mo- bilizacyjny, w ramach planowa- nego wystàpienia powstaƒcze- go w Warszawie, Zgrupowanie AK „Radosław” otrzymało na Mokotowie. Miało ono realizo- waç drugorz´dne zadanie osło- ny miejsca postoju Komendy Głównej Armii Krajowej oraz Delegatury Rzàdu RP na Kraj w rejonie ul. Pilickiej (wspólnie z pułkiem AK „Baszta”). Jed- nak˝e pod koniec lipca 1944 r. » Bartosz Nowo˝ycki z Archiwum Akt Nowych. wraz z przeniesieniem miejsca postoju KG AK oraz Delegatury Rzàdu na Wol´ do Fabryki Kamlera Zgrupowaniu i jego pododdziałom został przydzielony nowy, nierozpoznany, teren walk. Do- wódca Kedywu KG AK b´dàc ograniczony zadaniem zapewnienia osłony KG AK oraz Delegatury Rzàdu RP na Kraj, jak równie˝ pozostawaniem w dyspozycji Ko- mendanta Głównego AK, nie mógł w pełni wykorzystaç potencjału bojowego w chwili wybuchu powstania. Najlepsze oddziały powstaƒcze otrzymały drugorz´d- ne zadanie, którego realizacja nie miała wpływu na działania powstaƒcze. Około godziny 16.20 1 sierpnia 1944 r., gdy na Woli rozpocz´ły si´ pierwsze starcia z oddziałami nieprzyjaciela, stan osobowy Zgrupowania „Radosław” mógł, ze wzgl´du na problemy w dotarciu na wyznaczone miejsca koncentracji, wyno- siç około 700-900 ˝ołnierzy. Po zakoƒczeniu koncentracji w rejonie osi ul. Okopo- wej około godziny 17.00 pododdziały Zgrupowania AK „Radosław” przystàpiły do realizacji zadaƒ bojowych – działaƒ zaczepnych majàcych na celu umocnienie si´ w terenie oraz oczyszczenie go z obecnoÊci oddziałów nieprzyjaciela. Uporczywa i za˝arta obrona Woli przez pododdziały Zgrupowania „Radosław” zatrzymała przez 12 dni natarcie niemieckie na kierunku mostu Kierbedzia. Ju˝ 2 sierpnia 1944 r. z zachodnich rejonów III Obwodu AK Wola zacz´ły napływaç roz- bite oddziały powstaƒcze, które nie b´dàc w stanie podjàç walki z wrogiem szu- kały oparcia w Zgrupowaniu Kedywu KG AK. Od 2 sierpnia 1944 r. jednostki nie- mieckie przystàpiły do próby odblokowania arterii komunikacyjnych Warszawy, wykonujàc przez kolejne dni natarcia przy u˝yciu piechoty, broni pancernej, lot- nictwa oraz artylerii. W przeciàgu kilku pierwszych dni powstania, ofensywna tak- tyka dowódcy Zgrupowania doprowadziła do opanowania takich obiektów jak: Monopol Tytoniowy, szkoła przy ul. Okopowej 55, teren cmentarzy czy wreszcie obóz koncentracyjny „G´siówka”. Dopiero 5 sierpnia 1944 r. po niepowodzeniu natarcia w kierunku ul. Płockiej oddziały Zgrupowania utraciły swobod´ manew- ru w terenie, zostały równie˝ zwiàzane walkà poprzez stały nacisk jednostek nie- mieckich w rejonie cmentarzy oraz od południa, pozostajàc bezsilnymi wobec rze- zi mieszkaƒców Woli. Od 7 sierpnia 1944 r. Zgrupowanie „Radosław” weszło w

– 44 – skład Grupy „Północ”, pozostajàc na Woli by umo˝liwiç organizacj´ obrony Stare- go Miasta oraz utrzymaç połàczenie z Kampinosem. Dziesiàtego dnia walk na Wo- li jednostki niemieckie wiedzàc, i˝ silne Zgrupowanie powstaƒcze operuje w rejo- nie ul. Okopowej i cz´Êci cmentarzy wolskich, przystàpiły do ostatecznej likwida- cji oddziałów powstaƒczych broniàcych dzielnicy. Bilans pierwszych dziesi´ciu dni walk Zgrupowania na Woli był dodatni, co było wyjàtkiem w skali całego Powsta- nia. Pod naporem nieprzyjaciela Zgrupowanie wycofało si´ z terenu cmentarzy w rejon ul. Dzikiej oraz Stawki, gdzie w walkach 11 sierpnia 1944 r. o magazyny na Stawkach dowodzàc w linii, został ci´˝ko ranny sam ppłk „Radosław”. Po zepchni´ciu Zgrupowania „Radosław” z Woli na Muranów oraz Stare Miasto nieprzyjaciel uzyskał mo˝liwoÊç współdziałania taktycznego z jednost- kami stacjonujàcymi w rejonie Ogrodu Saskiego oraz w rejonie Dworca Gdaƒ- skiego. Przeniesienie Zgrupowania „Radosław” na zachodni odcinek Grupy „Północ” jedynie pozornie wzmocniło obron´ Starego Miasta, odebrało ppłk. „Radosławowi” mo˝liwoÊç obrony opartej na mobilnoÊci małych oddziałów. Od 12 sierpnia 1944 r. ˝ołnierze Zgrupowania „Radosław” wzi´li udział w ci´˝kich walkach obronnych na odcinku Stawki-szpital Êw. Jana Bo˝ego-PWPW. Uczestniczyli w próbach połàczenia sił AK ze Starego Miasta z oddziałami z Kampinosu i ˚oliborza, atakujàc 21 i 22 sierpnia 1944 r. rejon Dworca Gdaƒ- skiego. Po nieudanych natarciach na Dworzec Gdaƒski Zgrupowanie „Rado- sław” broniàc północnego odcinka (gmach PWPW oraz szpital Êw. Jana Bo˝e- go) było sukcesywnie spychane przez oddziały niemieckie w kierunku placu Krasiƒskich. 31 sierpnia 1944 r. Zgrupowanie „Radosław” wzi´ło udział w nie- udanej próbie przebicia si´ staromiejskich oddziałów AK do ÂródmieÊcia, a na- st´pnego dnia opuÊciło Stare Miasto jako jeden z ostatnich oddziałów. Ewakuowane ze Starego Miasta do ÂródmieÊcia Zgrupowanie „Radosław”, po krótkim odpoczynku i reorganizacji, zostało skierowane do walki na Przyczół- ku Czerniakowskim – potencjalne miejsce przeprawy nacierajàcych na Warsza- w´ wojsk sowiecko-polskich. Od 4 wrzeÊnia 1944 r., przez kilka nast´pnych dni, nieprzyjaciel nie podejmował wi´kszej działalnoÊci bojowej na terenie zaj´tym przez Zgrupowanie „Radosław”. 8 wrzeÊnia 1944 r. nastàpiła zmiana na odcinku obejmowanym przez Zgrupowanie „Radosław”, rozpocz´ły si´ falowo idàce ata- ki na odcinek obrony z północy (po upadku PowiÊla), zachodu i południa. Od 13 wrzeÊnia 1944 r., kiedy utracono połàczenie ze ÂródmieÊciem, działania Zgrupo- wania „Radosław” skupiały si´ na utrzymaniu terenu ograniczonego ulicà Wila- nowskà, Okràg, obszarem mi´dzy ulicami Czerniakowskà i Idzikowskiego, Za- górnà, Solec, nabrze˝em Wisły do wylotu ulicy Wilanowskiej. Przez kolejne dni Zgrupowanie „Radosław”, wspierane przez ˝ołnierzy 9 pp., odpierało niemieckie ataki niemieckie skierowane na odcinek ul. Czerniakowskiej oraz Okràg. Od ra- na 19 wrzeÊnia 1944 r. miało miejsce silne natarcie oddziałów niemieckich, wspieranych czołgami i działami szturmowymi, od strony ulicy Czerniakowskiej oraz Zagórnej. Na wi´kszoÊci odcinkach obrony walka ograniczała si´ do usta- wicznej obrony oraz wycofywania si´ coraz bli˝ej Wisły. Oddziały Zgrupowania „Radosław” zgromadziły si´ w rejonie zbiegu ulic Wilanowskiej oraz Solec. W nocy 19 wrzeÊnia 1944 r. wobec powagi sytuacji na odcinku zajmowanym przez Zgrupowanie ppłk Jan Mazurkiewicz „Radosław” zdecydował si´ na ewakuacj´ swoich ˝ołnierzy kanałami na Mokotów. Na przyczółku pozostało kilku oficerów,

– 45 – personel medyczny z punktów sanitarnych oraz około 90 ˝ołnierzy Zgrupowa- nia, którzy mieli zapewniç ochron´ podczas ewakuacji rannych na Prag´. Ppłk Jan Mazurkiewicz „Radosław” zdecydował si´, ratowaç cz´Êç ginà- cych oddziałów przechodzàc kanałami na Mokotów. Po walkach na Woli, Sta- rym MieÊcie oraz na Czerniakowie ˝ołnierze Zgrupowania byli całkowicie wy- czerpani psychicznie i fizycznie, wzi´li jedynie epizodyczny udział w walkach na Mokotowie. Po przejÊciu kanałami z Mokotowa do ÂródmieÊcia ppłk Jan Mazurkiewicz „Radosław” zebrał ocalałych ˝ołnierzy Zgrupowania, dołàczyli równie˝ ozdrowieƒcy, którzy przebywali w ÂródmieÊciu. Stan osobowy Zgru- powania liczył wówczas około 250 ˝ołnierzy, dobrze uzbrojonych lecz bez amu- nicji. Straty osobowe pododdziałów w trakcie Powstania Warszawskiego wy- niosły Êrednio około 70-80% stanu osobowego. 3 paêdziernika 1944 r. około godziny 19.00 ppłk Jan Mazurkiewicz „Rado- sław” wraz ppłk. Stefanem Tomkowem „Turem” oraz ˝onà, kpt. Annà Mazurkie- wicz „Irmà” opuÊcił Warszaw´ wspólnie z ludnoÊcià cywilnà. Około 200 ˝ołnie- rzy Zgrupowania „Radosław”, pod dowództwem kpt. Józefa Kaczmarka „Roli- cza” (z batalionu „Czata 49”) poszło do niewoli niemieckiej 4 paêdziernika 1944 r. około godziny 10.00 rano. Zdawanie broni odbyło si´ na podwórzu zabudowaƒ przy ulicy NiepodległoÊci. Dalej kolumna jeƒców przeszła ulicà Filtrowà, placem Narutowicza, ulicà Grójeckà, przez dworzec zachodni na Wol´. Z Woli grupa zo- stała pop´dzona pod eskortà ˝andarmerii i funkcjonariuszy SS do obozu przej- Êciowego w O˝arowie. Grupa harcerzy walczàcych w ramach batalionów: „ZoÊ- ka”, „Parasol” oraz „Wigry” wyszła z Warszawy razem z dowództwem 28 DP AK im. Stefana Okrzei, dowodzonej przez ppłk. Edwarda Pfeiffera „Radwana”. Przez 63 dni Powstania Warszawskiego Zgrupowanie „Radosław” przeszło długi szlak bojowy z Woli przez Stare Miasto, ÂródmieÊcie, Czerniaków, Mokotów i zakoƒczony ponownie w ÂródmieÊciu. ˚ołnierze wzi´li udział w dramatycznych i krwawych walkach, o czym Êwiadczà straty si´gajàce około 80% jego stanu po- czàtkowego. Na jednego zabitego ˝ołnierza niemieckiego przypadało kilku ˝ołnie- rzy „Radosława”. Zgrupowanie od samego poczàtku Powstania pełniło rol´ od- działu dyspozycyjnego – szturmowego, wykorzystywanego do wspierania zagro- ˝onych odcinków oraz do wykonywania szczególnie trudnych zadaƒ bojowych. Opuszczajàc swoje stanowiska dopiero po wyczerpaniu wszelkiej mo˝liwoÊci obrony. Działania Zgrupowania miały znaczny wpływ na rozwój i przebieg Po- wstania Warszawskiego. Pododdziały „Radosława” znajdowały si´ pod stałym ogniem nieprzyjaciela, toczyły najci´˝sze, najbardziej krwawe walki, znajdowały si´ tam, gdzie przewa˝ajàce siły nieprzyjaciela prowadziły swoje główne uderze- nia – jak choçby na linii cmentarzy wolskich, na Stawkach i w rejonie Dworca Gdaƒskiego, w okolicy placu Krasiƒskich czy te˝ na przyczółku Czerniakowskim. Kapitulacja Powstania Warszawskiego oznaczała formalne rozwiàzanie Zgrupowania AK „Radosław”. Byli ˝ołnierze i oficerowie Kierownictwa Dywer- sji KG AK przystàpili do odbudowy struktur konspiracyjnych i przygotowania si´ na czekajàcà Polsk´ okupacj´ sowieckà. Wzi´li udział w odtwarzaniu Kedy- wu KG AK, zaÊ po rozwiàzaniu Armii Krajowej słu˝yli w szeregach Organizacji „Nie”, a nast´pnie Obszaru Centralnego Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj. Dzia- łalnoÊç ta została przerwana przez aresztowanie płk. Jana Mazurkiewicza „Ra- dosława” 1 sierpnia 1945 r. w drodze na Cmentarz Powàzkowski.”

– 46 – In memoria

» Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska (1920 – 2014)

16 listopada 2014 r. zmarła córka Marszałka Józefa Piłsud- skiego i Aleksandry Szczerbiƒskiej. Była jednà z bohaterek II wojny Êwiatowej. Urodziła si´ w Warszawie, młodoÊç sp´dziła w rezydencjach ojca - Belwederze oraz w Sulejówku. W czasie II Rzeczypospolitej Jadwiga Piłsudska uzyskała licencj´ pilota szybowców a nast´pnie pilota samolotów. Kiedy wraz z matkà i starszà siostrà znalazła si´ w Anglii, po ukoƒczeniu studiów na wydziale architektury w Newnham Col- lege Uniwersytetu Cambridge, wstàpiła w lipcu 1942 roku do Air Transport Auxiliary, słu˝by pomocniczej Royal Air Force. By- ła trzecià Polkà, pilotkà Royal Air Force. Praca w Air Transport Auxiliary była bardzo ci´˝ka i odpowiedzialna. Za swojà słu˝b´ Jadwiga Piłsudska, została odznaczona Bràzowym Krzy˝em Za- sługi z Mieczami. W 1944 roku wyszła za mà˝ za oficera marynarki wojennej, kapitana Andrzeja Antoniego Jaraczewskiego. Po wojnie po- rucznik Jadwiga Jagoda Piłsudska Jaraczewska, pracowała jako architekt w Anglii. Do Polski wróciła w 1990 roku z córkà Joan- nà i synem Krzysztofem. Córki Marszałka, Wanda Piłsudska i Jadwiga Jaraczewska po powrocie do kraju zało˝yły Fundacj´ Rodziny Piłsudskich i postawi- ły sobie za cel utworzenie Muzeum Marszałka Józefa Piłsudskiego. W dniu swoich urodzin 28 lutego 2008 roku Jadwiga Jara- czewska została odznaczona przez Prezydenta Lecha Kaczyƒ- skiego Krzy˝em Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

» Tadeusz Pawłowicz (1918-2014)

W dniu 7 sierpnia 2014 r. zmarł Tadeusz Pawłowicz, prezes Instytutu w latach 1978 - 1983, odznaczony medalem Merenti- bus za zasługi dla naszej organizacji. Był pracownikiem Rzàdu Polskiego na Uchodêstwie, po wojnie działał w Polskim Ruchu WolnoÊciowym “NiepodległoÊç i Demokracja”. W 1948 r. wy- emigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie pracował w Komi- tecie Wolnej Europy, był prezesem Zwiàzku Polskich Syndyka- listów i sekretarzem generalnym Komitetu Samostanowienia. Został odznaczony Orderem Polonia Restituta, Krzy˝em Ofi- cerskim Orderu Zasługi, Krzy˝em Czynu Bojowego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie oraz medalem za udział w wojnie obron- nej 1939 r.

– 47 – In memoria

» Richard M. Watt (1930 - 2015)

Richahd M. Watt, Historyk i pisarz amerykaƒski zmarł 26 stycznia tego roku. Ukoƒczył Dartmouth College, nast´pnie słu- ˝ył przez trzy lata jako oficer w marynarce wojennej Stanów Zjednoczonych. Póêniej pracował w firmie chemicznej. Jego zainteresowania historyczne skupiały si´ na najnowszych dziejach Europy. Oprócz artykułów publikowanych w New York Ti- mes i The Washington Post wydał trzy ksià˝ki przetłumaczone na kilka j´zyków: “Dare Call It Treason”, o buntach w armii francuskiej w 1917 r. wydana w pi´ciu j´zykach, “The Kings Depart”, o trakta- cie Wersalskim i rewolucji w Niemczech w latach 1918 - 1919; wy- dana w dziesi´ciu j´zykach i “Bitter Glory. Poland and its Fate 1918- 1939”. W 2005 ukazała si´ polska edycja pt. “Gorzka Chwała. Pol- ska i jej los 1918-1939” z przedmowà Normana Daviesa. Richard Watt przyjaênił si´ z prof. Wacławem J´drzejewi- czem, z którym współpracował piszàc ksià˝k´ “Bitter Glory”. Jest laureatem nagrody literackiej The Joseph Conrad Literatu- re Medal przyznanej mu przez Instytut w 1996 r.

» Eugeniusz Witt (1922-2015)

28 lutego 2015 r. w Whitestone, NY, zmarł w wieku 93 lat Eugeniusz Witt, były wieloletni adiutant generalny SWAP, czło- nek i przyjaciel Instytutu Piłsudskiego w Ameryce. Urodził si´ w Baranowiczach, woj. nowogródzkie, w rodzinie inteligenckiej. Ukoƒczył Gimnazjum Biskupie w Drohiczynie n/Bugiem. Tam mocno zwiàzał si´ ze szkolnà organizacjà harcer- skà. Dał si´ poznaç jako dobry sportowiec. Wybuch wojny 1 wrzeÊniu 1939 r. zastał Eugeniusza Witta w rodzinnych Baranowiczach. 21 czerwca 1941 roku Eugeniusz z matkà, zostali wywiezieni do Ałtajskiego Kraju, niedaleko Mongolii. Miejscem ich zesłania był kołchoz Katuƒ w okolicach Bijska. Pod koniec kwietnia 1942 r. Eugeniusz z grupà dwuna- stu ochotników wyruszył w podró˝ do organizujàcej si´ Armii Polskiej pod dowództwem gen. Władysław Andersa. Dotarł do miasta Guzar w Uzbekistanie, gdzie 12 maja 1942 r. został przy- j´ty do wojska. Z wojska został zdemobilizowany w 1948 r. w randze podpo- rucznika. W 1949 r. wyemigrował do Stanów Zjednoczonych i osiedlił si´ w Nowym Jorku, gdzie natychmiast włàczył si´ w nurt ˝ycia polskiej emigracji wojskowej. Ju˝ w 1949 r. został

– 48 – członkiem Placówki 201 SWAP w Nowym Jorku, gdzie wykazał si´ du˝à aktywnoÊcià, mi´dzy innymi zaprojektował sztandar placów- ki. Po rozłamie w szeregach SWAP w 1952 r. Eugeniusz Witt wy- stàpił ze SWAP i w 1953 r. został członkiem Stowarzyszenia Pol- skich Kombatantów (SPK) w Stanach Zjednoczonych, wchodzàc w skład kierownictwa tej organizacji. W 1969 r. był inicjatorem zor- ganizowania razem ze SWAP pierwszych obchodów Âwi´ta ˚ołnie- rza w Amerykaƒskiej Cz´stochowie. Udzielał si´ te˝ w Instytucie Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku. Eugeniusz Witt w SPK działał do koƒca 1970 r., by w grudniu tego roku ponownie wstàpiç w szeregi Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce, zostajàc członkiem Placówki 123 SWAP w Maspeth, NY. W 1985 został wybrany adiutantem generalnym SWAP. Stanowisko to piastował nieprzerwanie przez 24 lata. Był człowiekiem niezwykle oczytanym, zwłaszcza w tematyce historycznej. ˚ywo interesował si´ problemami polskiej emigracji politycznej i wszystkim, co dotyczyło Polski. Był bardzo przyjaênie nastawiony do młodego pokolenia Polaków, zwłaszcza studentów i naukowców, którym w miar´ mo˝liwoÊci słu˝ył pomocà, udzielał cennych rad i ch´tnie dzielił si´ swojà wiedzà.

» Kazimierz Rasiej (1926 - 2015)

26 kwietnia 2015 roku zmarł Kazimierz S. Rasiej. Sybirak, były lotnik Polskich Sił Powietrznych w Anglii, polonijny działacz spo- łeczny, przyjaciel i wieloletni członek Instytutu Piłsudskiego w Ameryce. Aktywnie udzielał si´ w Êrodowisku weteranów. W la- tach 80. był prezesem Stowarzyszenia Lotników Polskich w USA, a od 1983 r. do 1987 prezesem Stowarzyszenia Polonia Technica. Nale˝ał do Polskiej Bratniej Pomocy, był członkiem Polskiego Insty- tutu Naukowego (PIASA). Urodził si´ 28 wrzeÊnia 1926 roku w PrzemyÊlu. Dyplom in˝ynie- ra elektryka zdobył na Municipal College w Bournemouth w Wielkiej Brytanii. Do USA przybył w roku 1952. Pracował mi´dzy innymi w Syska & Henness, Inc., gdzie był bardzo cenionym in˝ynierem. Kazimierz Rasiej był wielkim patriotà. Odznaczony został mi´- dzy innymi: Polish Air Force Medal (1945), Krzy˝em Komandor- skim Orderu Zasługi RP oraz Złotym Krzy˝em Kawalerskim Polo- nia Restituta. Wolà Rodziny Kazimierza Rasieja było, aby Przyjaciele Zmarłe- go, zamiast kwiatów na grób, przekazali donacje na rzecz Instytu- tu Piłsudskiego w Ameryce. Serdecznie dzi´kujemy.

– 49 – BULLETIN 2014 – 2015 English Summary

To: Members, Friends and Supporters of the Institute

It was a difficult year - a challenging one, of endless obstacles and hard work, but very rewarding. We feel so comfortable in our new premises that we tend to forget the difficulties and exertions of recent months in Manhattan.

Our new home is already teeming with life. Many people have expres- sed their pleasure and satisfaction over the fact that we are now in the midst of New York’s Polish community in Greenpoint, where Polish is the dominant language, where Polish shops, restaurants and attractions add a familiar touch to our surroundings.

The inaugural ceremony at the Institute took place in early July. The move to the new location at 138 Greenpoint Avenue started at the beginning of February 2015. The Institute of National Remembrance sent eight archi- vists who worked with great dedication and professionalism securing, pac- king, and assisting with the move of our vast resources: one million seven hundred pages of documents, more than 20,000 books, paintings, souvenirs and other precious materials. Many volunteers came to help, including se- niors from Amber Health Club led by Janusz Skowron. The firm Victoria Consulting which had been working on the remodeling, was engaged to transport the archives and books as well the furniture to the new location.

We are renting the building from the Polish & Slavic Federal Credit Union on reasonable terms. It needs to be emphasized that the Union has shown great understanding and kindness towards the Institute, offering to rent us their premises at a critical time, when we were losing our location on Second Avenue in Manhattan. In addition, the Union presented us with sliding shelves worth about $ 50,000, allowed us the use of space to store a part of our books and magazines, and supported the Institute with grants

– 50 – allocated to various projects. A large statue of Józef Pilsudski by Stanislaw Ostrowski, that stood for many years in the gallery of the Institute, did not fit through the door of the new quarters. This sculpture will grace PSFCU’s hall next to the Institute for some time. It makes a great impression on the Union’s clients, who often openly voice their admiration for the great Pole.

From the bottom of our heart we thank all the volunteers who were invo- lved in the move. We remember fondly all those who devoted their free ti- me, their Saturdays and evenings, to pack and unpack our collections. Our new headquarters are attractive and functional thanks to the architects, Wojciech Oktawiec and Beata Tatka who pro bono designed the entire inte- rior and monitored the execution of the work.

We received financial assistance from Polish institutions: the Ministry of Culture and National Heritage, the Ministry of Foreign Affairs, and Bank Zachodni WBK. As part of the Campaign for the Future we collected a sub- stantial sum of money, which covered part of the expenses. Many thanks to all donors. The fundraising campaign will continue, to ensure the Institu- te’s stability. Please join us and support this extremely urgent and impor- tant initiative, which will enable the Institute to secure the continuation of its mission to preserve the archives, and promote and educate in the field of Polish history and culture. Please join this action.

As of July, we plan to organize interesting events such as film screenings attended by the creators, book promotions, lectures on history, educational programs, awards gala and other meetings. All are invited!

With warmest greetings, Dr. Magda KapuÊciƒska President

– 51 – Acknowledgements

The Board and the Executive Committee of the Piłsudski Institute particu- larly wish to thank:

» The Ministry of Culture and National Heritage and the Head Office of the State Archives (coordinator of grant) for funding a, internship for an archivist in 2014 and 2015 and a librarian in 2014 and for a grant in 2015 co- ordinated through the Józef Pilsudski Foundation of National Heritage which covered part of relocation cost of the Institute new premises.

» The Ministry of Foreign Affairs (MSZ) through the Polish Consulate Ge- neral in New York for a grant in 2014 for funding the digitization project and in 2015 a grant for partially covering the Institute’s maintenance costs and the digitization project, coordinated through the Józef Pilsudski Foundation of National Heritage. The grants were awarded by Poland’s Ministry of Fore- ign Affairs, in an open competition, for a task of “Cooperation with the Polish Community and Poles abroad”.

» The Head Office of the State Archives and the National Library for a fruitful cooperation and substantial assistance in the modernization and cata- loging of the Institute’s collections and for sponsoring a week’s stay of an ad- viser who helped develop the logistics of the move. We are grateful for fun- ding an internship of an archivist and a librarian at the Institute.

» Polish-Slavic Federal Credit Union for renting its premises at Greenpo- int Avenue to the Institute on reasonable terms, donating a set of sliding she- lves worth approximately $ 50,000 as well as for the financial support of the digitization program.

» The Institute of National Remembrance for funding a month of intern- ships for 8 employees who helped in packing and moving the Institute’s col- lections to the new headquarters.

» Polish Army Veterans Association, Adam Bak Foundation , for exceptio- nally generous donations.

» Firms: Adamba Imports, Syrena Bakery, the Hudson Bread, and „Kiszka” Meat Market for offering their products for receptions at the Institute’s events.

» We thank the public media companies: Kurier Plus, Nowy Dziennik, Su- per Express , and Radio Rampa for broadcasting information on the Pilsud- ski Institute’s activities and events.

We extend our sincere thanks to all donors, members, and volunteers. With your help and commitment, the Institute is able to fulfill its mission.

– 52 – Donations

» The Ministry of Culture and National Heritage - $54,000 » The Ministry of the Foreign Affairs –$10,000 and $39,000 » Polish-Slavic Federal Credit Union - $5,500 » Adam Bak Foundation - $5,000 » Polish Army Veterans Association. District 2. - $5,000 » Snape Family Fund - $4,000 The names of people who donated over 200 dollars are listed on page

» Ot her donations We are grateful for paintings donated for auction, “Artists - History”, held on November 15, 2015 at the Consulate General in Manhattan. Artists and collec- tors donated more than 120 works: paintings, drawings and sculptures valued from $20 to $3000. The income from the auction was used to partly cover the costs of the move to the new premises. Military Civic Education Centre has sent 50 copies of the beautiful album Last road of Marshal Jozef Pilsudski. Warsaw - Krakow - Wilno dedicated to the funeral of Józef Pilsudski in 1935.

Honors and Awards

On December 14th, at the Christmas Party, legal advisers Rafał Gawłowski and Marta Talarek - employed at Latham & Watkins Company, who for years selflessly assisted the Institute in solving various issues requiring counseling and legal work, such as signing contracts or matters relating to copyright, were awar- ded with “Merentibus” medals. The following people who worked exceptionally well for the Institute rece- ived the Institute’s awards - replicas of the Legion Cross. In the reporting period the following persons were awarded the badge: » Agnieszka Brissey , founder of a youth group, who also manages the Silesian Uprisings program and Piotr Puchalski , who in addition to the activity in the youth group, took part in the educational program, the Campaign for the Future and acted as a User - Resident in the Wikiprogram of the Institute, » Beata Buhl-Tatka - interior designer and Wojciech Oktawiec architect. They designed the interior of the new headquarters pro bono and monitored the construction work . » Zofia Kłopotowska - editor in chief of Kurier Plus, who selflessly promotes the Institute and announces its events » Prof. Andrzej Nowak , historian, researcher of pre-war and war period and Dr. Krzysztof Szwagrzyk , researcher of the communist terror’s apparatus, manager of the exploration team searching for the burial places of victims of communist crimes from 1944 to 1956. They promote the Institute in Poland and participated in the conference “Patriotism Today,”

– 53 – » Janusz Skowron , painter, organizer of painting exhibitions, director of the Amber Senior Club and Jerzy Âwiàtkowski , architect and artist – both of whom laid out, arranged, and hung paintings at the new premises, » Employees of the Institute of National Remembrance, who professionally with great dedication packed the Institute’s collections and helped to trans- port them to the new location: Dariusz Fedorczuk, Mariusz Jerominek, Mariusz Joƒczyk, Marcin Luty, Mateusz Stachula, Grzegorz Trzyna, Łukasz Wieczorek and Krzysztof Wojda .

Campaign for the Future

At the end of 2013 the Institute found itself in the critical situation of having to abandon its headquarters located at 180 Second Avenue in Manhattan, after 25 years. We had to find a new permanent location tailored to the needs and aspirations of the Institute and to secure our organization’s long-term stability. In this connection, the Executive Council of the Institute decided to launch the Campaign for the Future, run by employees of the Institute with the support of an outside company Greenvale Strategies, LLC, specializing in fundraising. The first goal of the campaign – to find suitable premises for the Institute has been realized. As of May 1, 2015 the Institute is located in the heart of the Polish district of Greenpoint in Brooklyn, leasing the building on favorable terms from the Polish-Slavic Federal Credit Union. The second goal of the campaign - to adapt the new premises to meet the needs of the Institute has been accomplished. The new place is elegant and functional. The third goal of the campaign – the move - has been completed. It lasted from February 2015. The unpacking of the archive collection is coming to an end as well as organizing the office and paintings gallery. Our new initiative in the “Campaign for the Future” will ensure that the Institute’s programs thrive for years to come. In order to accomplish this goal, the Institute seeks to expand its network and introduce our programs/services to new individuals, companies, and foundations. Over the last year within the framework of the Campaign for the Future the Institute has collected $ 200,000, amounting to 50% of the desired amount. We are grateful to everyone for the philanthropic support and pro bono involve- ment in our activities. Please join our efforts to ensure further fruitful activity. You can help the Campaign for the Future by signing up as a member of the Institute, with a fi- nancial donation, or by recommending us to a potential donor, corporation or foundation interested in supporting our organization. Becoming a volunteer is also a most welcome contribution. Members and donors receive an annual new- sletter, a monthly e-newsletter and invitations to all events arranged by us. All members of the Institute are listed in the annual bulletin, and corporate mem- bers with their company logo are placed on our website. We invite you to join the ranks of the Legion of Honor. Members of the Le- gion of Honor of the Pilsudski Institute are one time donors of $5000, or over

– 54 – three consecutive years. A plaque with the names of the “Legionnaires“ will be placed on the honor board at the Pilsudski Institute. The Institute is a non-profit organization, so membership fees and donations are tax deductible in the United States. You can send a check or money order made payable to Pilsudski Institute of America or make a donation online. In Poland, you can make a donation by bank transfer to Bank PKO to the account of the NRB 7712401066 1111 0000 0022 0987. Payments can be made by a link to our campaign on https://www.crow- drise.com/Pilsudski If you have any que stions about the campaign please contact the Institute by telephone o r email.

Volunteers

The Institute mainly operates through volunteer work. We have presently 27 volunteers. The volunteers help with various activities: principally with digitiza- tion and with the organization of archival collections. Volunteers also assist in work related to the Pilsudski Institute’s events such as Annual Awards Gala, symposia and other. Several volunteers are Polish students studying at American colleges. We still need more volunteers. Work is usually in-house, but more co- uld be done via the Internet. You do not need to have the experience to become a volunteer, because we conduct on-site training in various activities such as da- ta input into the computer, digitization, work with archival documents, library collections and in the office. We invite everyone to participate in our activities. Interested in participating in the activities of the Institute? Please contact us. We are grateful to all volunteers for their work for the Piłsudski Institute!

The archives and the library

All documents are already arranged in archival acid-free boxes located on sliding shelves and are now available to researchers. In the period from 1 July to September 30, 2014 we hosted archivist Bartosz Nowo˝ycki from the Central Archive of Modern Records in Warsaw, who worked on the archive of the Polish Veterans’ Association. He arrived again on July 1 2015 for two months and continues to work on the same archive - the length of which is estimated at 30 meters. The cost of accommodation of the archivist were co- vered by the Ministry of Culture and National Heritage of Poland. Most of the books are already placed on the movable shelves in the library. Books that are not yet in the inventory and new acquisitions are systematically be- ing cataloged. Discarded items and duplicates of books will be transferred to the Ma- rianczyk Library in Clark, New Jersey and the Museum of Jozef Pilsudski in Sulejówek. Small format magazines were placed on shelves, magazines and newspapers of large format are as yet unpacked.

– 55 – Queries

Scientific queries are performed not only for Polish students and academics, but also for scholars of other nationalities. During the reporting period over 30 scientific queries were conducted mainly genealogical related to ancestors who emigrated from Poland in the late nineteenth and early twentieth century and of soldiers of the Polish Legions. Part of the queries concerned the material for dissertations and research projects. The most popular were collections no. 24 of Polish refugees in Ger- many, which contain documents on Poles displaced after World War II ( cal- led Displaced Persons Camps), the collection on Silesian Uprisings, and ma- terials related to general Kazimierz Sosnkowski, Marshal Jozef Pilsudski and his Legions.

Digitization

The Institute continues its digitization program of archival materials laun- ched in 2008. We worked mainly on a large collection “Adjutancy of the Su- preme Commander” which consists of 105 archival units and is has six me- ters long. Currently, 40 archival units are available on-line. Thanks to the support of the Ministry of Foreign Affairs, through the Józef Pilsudski Foun- dation for National Heritage, the Institute received 12 thousand dollars for this project. The Institute possesses a large number of maps, especially military maps from various military campaigns. In the reporting period about 100 maps we- re scanned. On a specially designed table, volunteer Emily Sujka, student at New York University, mastered to perfection the complicated scanning process of maps.

Crowdsourcing Project - Silesian Uprisings

The Crowdsourcing project continues – the remote development of Sile- sian Uprisings is handled by 90 volunteers from Poland, US and other coun- tries. A database of over 51 thousand Silesian insurgent records is already completed.

– 56 – Important events

In the reporting period the Institute organized several major events: » November 15, 2014 r .: auction “Artists for History” » January 24, 2015 r .: symposium “Patriotism Today” » May 5, 2015 r .: commemoration of the 80th anniversary of the death of Jozef Pilsudski » 26 June and 7 July 2015 : celebrations of the opening of the Institute’s new headquarters. Approximately 100 and 200 people attended each event.. Among them we- re guests from Poland, representatives of the Consulate General in New York, and representatives of Polish organizations, newspapers and radio. Refresh- ments were prepared by the staff, interns and volunteers of the Institute. The generous sponsors: Adamba Imports International Inc., Hudson Bread, Kiszka Delicatessen and Syrena Bakery donated foods and alcohol. Ms. Teresa Mazur decorated the hall with flowers. The media: “Kurier Plus”, “Nowy Dziennik”, “Super Express and “Radio Ram- pa publicized these events.

» Great auct ion of paintings “Artists for History” On Saturday, November 15 at the Consulate General of Poland in Manhattan we held an Auction “Artists for History”. Pilsudski Institute of America and Po- lish American Museum in Port Washington cooperated on organizing this event. Artists and collectors donated more than 120 works: paintings, prints and sculptures for the auction with prices from $ 20 to $ 3,000. The bidding attracted such a large public that we ran out of seats! Art collec- tor Mieczyslaw “Mietko” Rudek, founder of Emart Gallery, managed the auction. We sold about 80 of the collected works, including several prints drawings and paintings. This event is part of the mission of the Pilsudski Institute to promote Polish culture and arts, including works by artists living in the New York area.

» Symposium “Patriotism Today” On January 24, the Institute organized a symposium “Patriotism today” at the Polish Consulate General of the Republic of Poland in New York. About 200 people interested in today’s meaning of “patriotism” participated in the event. Many young people from senior classes of Polish supplementary high schools, university students, and scouts attended the symposium. Consul Alicja Tunk welcomed the guests and expressed her thoughts on pa- triotism. President Magda KapuÊciƒska, after welcoming the audience, read a letter from Zofia Pilecka, daughter of captain Witold Pilecki, who was to be the guest of honor at the symposium, but was unable to come for health reasons. Wi- told Pilecki, a Polish hero, was a soldier in the Underground Army. During the war he intentionally allowed himself to be arrested by the Germans in order to enter Auschwitz, where he organized the resistance movement. He prepared the first reports on the Holocaust. After the war he was accused by the communist

– 57 – authorities of collaboration with the Germans, tortured, sentenced to death, and executed in 1948. Polish professors Andrzej Nowak and Krzysztof Szwagrzyk introduced the subject of patriotism in their lectures. The symposium was also attended by the directors of the Institute of National Remembrance, Dr. Rafał LeÊkiewicz and Andrzej Pieczunko. Young people living in the United States and Polonia social activists took part in the panel discussion. Each of the panelists had different life experien- ces. Thanks to this, there was a variety of interesting answers to the question: “How do I understand the word patriotism?” At the end of the evening the au- dience watched a film by Alina Czerniakowska, a well-known film director, au- thor of numerous documentaries, several of which were shown at the Institute. The film It was worth to live in that way is the story of Grazyna Jonkajtys-Lu- ba, a deportee to Siberia, and a well-known architect who was one of the volun- teers at the Institute in 1998-2003.

» Commemoration of the 80th anniversary of Joseph Pilsudski’s death On May 15, the Institute organized the event associated with the 80th anni- versary of the death of the Marshal 2015 in the building of the Polish & Slavic Federal Credit Union at McGuinness Boulevard in Greenpoint,. Around 100 people attended the commemoration. Among them were Con- sul Mateusz Stasiek, representatives of the Polish & Slavic Federal Credit Union - CEO Bogdan Chmielewski, President Krzysztof Matyszczyk and members of the Board, President of the Polish Supplementary School Council of America - Dorothy Andraka and media representatives. There were also students and te- achers from the Polish Saturday School of St. Cyril and Methodius Church. Pre- sident Dr. Magda Kapuscinska welcomed the guests and briefly introduced the topic of the meeting. There was a presentation directed by Jolanta Szczepkow- ska, performed by students from the Polish Saturday School: Kinga Kuczynski, Veronica Patycka , Alexandra Zak and actress Dorota Krimmel. This was follo- wed by a film about Vilnius and about Marshal Pilsudski.

» Moving to the new headquarters Who likes to move? And everything that goes with it: sorting, reduction, packaging, transporting, unpacking, setting ....? It is hard to imagine moving of the institution which for quarter of a century occupied a building in the heart of Manhattan and posses- ses huge collections of archives, works of art, and museum pieces. The news that the building, which was rented by Pilsudski Institute of Ame- rica as its headquarters for over 20 years, is being sold came as a huge surprise to us. The Institute was associated for many years with the Second Avenue in Manhattan, it had a solid circle of friends, admirers, visitors and researchers, and suddenly this news! It was not easy for us to be reconciled with it. We immedia- tely organized a Campaign for the Future in order to raise funds for the move and we developed logistics for the location changes. The preparations for the move lasted over a year. First of all, we had to find a suitable new site, which wo- uld have enough capacity to store our collections and ensure a smooth continu-

– 58 – ation of the activities of the Institute. We liked the premises proposed by the Po- lish & Slavic Federal Credit Union, as well as the terms of lease. Work started with the adaptation: design of building’s interior, installation of security system, shelving and spacious closets. We received invaluable assi- stance from the Institute of National Remembrance, which sent eight archivi- sts, who over two months professionally and efficiently packed the archival and library collections and helped to transfer them to a new home. We were unable to count all those boxes and packages, which after transportation to the new lo- cation, occupied most of the space, from floor to the ceiling. The most touching moment was the transfer of a huge statue of Marshal Pilsudski, that was always the center of attention and served not just as a decorative work of art in the gallery of the Institute, but also as its symbol. The bronze statue, carved by Sta- nislaw Ostrowski, “came” to America in 1939 as an exhibit for the Polish pavilion at the World’s Fair in New York. It did not return to Poland after WWII but found a safe haven at the Institute. Now, after many years, “he” had to leave. Several strong men from the moving company carried our “Marshal” down the stairs and placed him on a truck. The statue travelled the road from Manhattan to Greenpoint, where today the Institute is located, without an incident, but on the spot an unwelcome surprise awa- ited us. The door to the new headquarters proved to be too narrow and the statue did not fit! What could we do? We could not take it back. It was proposed to erect a mo- nument on the sidewalk in front of the entrance to the Institute, but that was not an acceptable place for the Marshal. Again the Credit Union reached out to us with a helping hand. They happily agreed to “store” the exhibit. Therefore for several we- eks now the statue of Marshal Pilsudski has been residing in the spacious hall of PSFCU’s branch at 140 Greenpoint Ave. It looks impressive and arouses great cu- riosity. Our countrymen take off their hats when they see it and point it out to their children and grandchildren. “The Marshal” will remain there until a window will be replaced in the Institute that will allow us to bring the statue into the new home. The first weeks at the new headquarters in Greenpoint were nothing but cle- aning, cleaning, cleaning, unpacking hundreds of boxes, setting up display cases and cabinets for museum objects, preparing the display, placing books on shelves. In addition to the archives, library and medal collections, the Institute has a ma- gnificent collection of Polish paintings. For several days the valuable paintings were being arranged on the walls of the spacious new premises. It was a very exciting job. What an experience for staff and volunteers alike, to be handling the works of Poland’s greatest painters, Matejko, Chełmoƒski, Gierymski, or Kossak. Dozens of drawings by Zdzislaw Czermaƒski, the outstanding portrait artist, offered to the Pilsudski Institute of America in 1995 by the artist’s widow, Ja- nina Czermaƒska, were displayed. Among them are portraits of famous people, sketches of New York, and romantic drawings of women. Czermaƒski made do- zens of caricatures of Jozef Pilsudski, which so appealed to the Marshal that he had 13 of them hung on the walls in the Belvedere Palace. Adaptation work is coming to the end. Office and digitization spaces are re- ady for work. The new interior of the Institute is functional and attractive. A year ago we did not believe that we would be able to manage the move so well. It would not have been possible without the help of volunteers, archivists from IPN and donations. Thank You All!

– 59 – LISTA CZŁONKÓW INSTYTUTU

LIST OF MEMBERS

Honorowi członkowie Instytutu – Honorary Members of the Institute

Zbigniew Brzezinski, DC Wieslaw Ochman, Poland Henryk Bulhak, Poland Jan Olszewski, Poland Norman Davies, UK Barbara Piasecka Johnson, NJ Jadwiga Jaraczewska, Poland Frank Spula, IL The Honorable Barbara A. Mikulski, DC Zbigniew Wojcik, Poland

Legion honorowy - Honorary Legion

Andrzej J. Beck, CT Edward Pinkowski, FL Piotr Chomczynski, OH Izabela Roman, IL Danuta & Andrzej Cisek, Poland Zdzisław Starostecki, FL Magda Kapuscinska, NY Leszek J. Wolfram, CA Stanislaw A. Milewski, CT

Członkowie do˝ywotni – Lifetime members

Eugene Bak, OH Eva Cristina Jedruch, NJ Adam & Ava Bak, NY Tomasz Jedrzejewicz, TX Zbigniew K. Binienda, AR Kathy Jedrzejewicz, TX George S. Bobinski, NY Elizabeth Kondracki, FL Christopher Boreyko, CT Alojzy Kondracki, FL Richard Brzozowski, NY Halina Koralewski, NY Antoni Chroscielewski, NY Stanislaw Kut, NJ Zbigniew Chrzanowski, NY Peter Lacek, NY John Conrad, FL Frank Milewski, NY Jan Czekajewski, OH London Morawski, MI Frederick Dammont, NJ William J. Nareski, CT Zbigniew Darzynkiewicz, NY Tytus Nobis, NY Dagmara Dominczyk Wilson, NJ Chester M. Nowak, MA Iwona Drag Korga, NY Halina Pawlowicz, FL Leo Dulacki, AZ Michal A. Peszke, RI Romuald Dymski, NY Anton Pliska, IL Andrew Forest, FL Janusz Pogorzelski, NJ Adam M. Golas, CT Polish Youth Association of New York, NY Stanislaw W. Grebski, NY Wanda Pryba von Kashub, NY Franciszek S. Herzog, CT Jack Radgowski, NY Andrzej Jasiƒski, IL Maria Rasiej, NJ

– 60 – Polonia Technica, Inc., NY Marian Stoj, CT Andrzej T. Romer, Belgium Peter Swiecicki, Poland Alicja Ryczek, NY Maria & Szymon Swietorzecki, Canada John F. Skibiski, MA Eugene J. Trela, OH Stanislaw Sliwowski, NJ The Kosciuszko Foundation, NY Henryk Sokolowski, Ontario Zofia J. Werchun, IL Malina Stadnik, NY Aldona Wos, M.D., NC Zygmunt Staszewski, NY Wallace Zielinski, PA

Członkowie wspierajàcy – Supporting members

Ewa & Stanislaw Babiarz, NY Jan & Stanislawa Olender, IL George M. Blaszczynski, MA Paula J. Olsiewski, NY Stanislaw R. Burzynski, TX Walter Orlowski, NY Stanislawa Chowaniec, NY Stanislaw Pelc, NY Anna Czekaj-Farber, CT Andrzej Pelc, NY Kazimierz Dadak, VA Zofia Pelc, Poland Edward Drozd, NJ Karol Pilarczyk, MA Julia Ennis, PA Krystyna Piorkowska, NY Richard Federowicz, PA Walter Piskorski, NH Witold Fraczek, CA Polanki INC., WI Frances Gates, NY Jerzy Prus, NJ Rafal Gawlowski, NY Krzysztof Rostek, NY Joseph E. Gore, NJ Slawomir i Malgorzata Rubinsztajn, NY Tomek Grajewski, CT Stanislaw Rys, NY Jack J. Hawiger, TN Barbara W. Rzadca, MI Tomasz Jaworski, MD Krzysztof Rzamek, NY Daniel E. Josephs, IL Krzysztof Sierant, NJ Zbigniew Kantorosinski, DC Stanislaw Skorwaczewski, MN Barbara Kepka, NJ Małgorzata i Witold Sławiƒscy, Poland Beata Klar-Jakubowski, NY Felix Smigiel, IN Pawel & Monika Kohutnicki, NY Cezary Sosidko, NJ Kinga Komorowski, NY Gregory Stanclik, MD Andrzej Korbonski, CA Maria Tekla Toczek, CA Krzysztof Korga, NY Czeslaw Weiss, NY George Krol, NY Szczepan Wesoly, Italy Marian Krzyzowski, MI Arthur Wielkoszewski, NJ Alan Kubarek, PA Frank Wilczek, MA Piotr Kumelowski, NY Maria Witelska, NY John Micgiel, CT Wanda Wolinska, NY Regina Misztela, NJ Boguslaw Woycieszyk, OH Edward Mohylowski, NY Walter Zachariasiewicz, MD Bozena Nowicka McLees, IL Wiktor Zajkiewicz, Poland Wojciech Oktawiec, NY Marek Zielinski, NY

– 61 – Członkowie zwyczajni – Ordinary members

Walter Abramski, NJ Donna Chmara, NJ Jan T. Archacki, NY Krystyna Chmielewska, NY Barbara & Wojciech Ardelt, NY Marek J. Chodakiewicz, DC Frank Austin, NY Charles Chotkowski, CT Marek Axentowicz, Poland Piotr Chrobok, NY Irena Balawajder, NY Anton Chroscielewski, NY Geraldine Balut Coleman, IL Henry Cierpikowski, CT Zdzislaw Baran, NJ Krzysztof Cios, VA Thaddeus C. Baranski, NY Andrew Ciszek, FL Wladyslaw Baranski, Poland Marek Cypryk, Poland John Beatty, NY Dariusz Czarkowski, NY George Bellak, NY Stanley Czerwinski, NY Ann W. Berghammer, IL John D. Czop, NJ Waldemar Berlowski, Poland Janina Dabrowska, NY Paul Best, CT Andrzej J. Dabrowski, NY Jan Bialasiewicz, CO Helen S. Devlin, NY Leon Bialkowski, AZ Charles Jan Di Mascola, MA Louis Bielakowski, IL Joanna Dobroszycki, NY Marvin Bielawski, NJ Slawomir Dobrzanski, KS Mary Bielski, NY Henry Dombrowski, NY Henry S. Bieniecki, AZ Grazyna Drabik, NY Justine Bienkowski, NJ Mariola Dràg-Bylica , Poland Andrzej Bienkowski, NJ Frederick J. Dzialo, MA Anna Biesiadecka, NY Zofia E. Dziewanowska, CA Jerome Biranowski, NY Ada Dziewanowska, WI Mieczyslaw Biskupski, CT David J. Dziuba, IL Bozena Blacha, NY Janusz Dziurzynski, CT Richard A. Blake, NY Franciszka Dzumaga, NY Beata Borowik, NY Jerzy Einhorn, PA Jason Borowski, NY Mary Louise Ellena-Wygonik, PA Stanley P. Bosse, PA Anna & Andrew Findeisen, NJ Anna Branas, PA Richard S. Fitol, CT Michael Branas, PA Bogdan Fryszczyn, NJ Agnieszka Brissey, GA Danuta & Stanley Futyna, PA Wanda Brodzka, NY Ryszard Gajewski, MD Daniel Buczek, NY Boguslaw Gaweda, NY Beata Buhl-Tatka, NY Gizela Gawronski, ME Romuald Bulas, NJ Teresa & Piotr Gessner, NY Frank W. Bulsiewicz, S.C. Czeslaw Gieniewski, NJ Julian & Fay R. Bussgang, MA John J. Gmerek, NY Alice-Catherine Carls, TN Janina Golab, IL John Cetnarowski-Cetner, NY Zenia Golebiewska, NY Richard S. Chabior, MA Janusz Gorzynski, NY Bogdan Charlam, CT Grace Grochowski, NJ Wieslawa A. Chlus, CT Miroslaw Grodzki, NY

– 62 – Edmund Gronkiewicz, IL Danuta Knapik, NY Virginia Grosso, NY Barbara Kochaniak, PA Elzbieta I Grove, NY Charles A. Koehler, NY Stefan Grubinski, CA Henryka Komanska, NY David E. Grus, PA Paul E. Konopka, DC Edward S. Gryczynski, VA Alexander R. Koproski, CT Halina Dorota Halicka, NY Leokadia Korcz, Ny Andrzej Hempel, PA Wladyslaw Korcz, NY Ann Hetzel Gunkel, IL Maria Kordal, NY Beth Holmgren, NC Irene M. Korsak, MD Bohdan Chester Hryniewicz, FL Rudolph Kosiba, OR Anthony D. Iwuc, RI Hanna Kosinska-Hartowicz, NY Marianna W. Jachimczyk, NY Richard H. Kosinski, CT Janusz Jachowicz, CT Wallace J. Kosinski, OH Edward A. Jajko, CA Richard J. Koszarski, NJ Walentyna Jakowiuk, NY Yvonne Kowalczewski, MA Ewa & Wojciech Jamrozik, NJ Richard Kowalewski, MI Gerald Janusz, PA Antoni & Grazyna Kozaczek, NY Anna D. Jaroszynska-Kirchmann, CT Piotr Koziej, NY Janina Jasionek, NY Martin Kozon, CT Thaddeus Jaszkowski, NJ Joanna E. Kranc, NY Wladyslawa Jaworowska, NY Henry Krawczyk, NY Alicja Jezewska, NY Jan F. Krawiec, IL Stanislaw Jonas, NY Dorota Krimmel, NY Christopher P. Jurkiewicz, NY Adela Krupop, NY John Kaczmarek, NJ Anthony Krzystofik, MA Gregory J. Kaczorowski, NJ Paul Krzywicki, PA Tomasz Kalata, NY Janusz Krzyzanowski, NJ Eugene L. Kaluzny, WI Theresa S. Kubis, NY Grazyna Kaminska-McNamara, NJ John Kulczycki, IL Dorota Kaminski, WI Julian E. Kulski, D.C. Christopher Kasparek, CA Jacek Kunikowski Stephen J. Kasprzak, NY Christopher Kurczaba, IL Kazimierz Kasprzak, MD Thaddeus W. Kurczynski, OH Maria Kazan, NY Christine B. Kuskowski, NY Henry Kazmierczak, IL Tomasz Kwiecieñ, CT Maciej Kazubowski, NY Rafal M Labudzki, CA Henry & Janina Kedron, NJ Teofil Lachowicz, NY Charles E. Kilbourne, III, NY Henry J. Lang, NY Ludomir Kitajewski, CA Krzysztof Langowski, Poland Henryk Kitaszewski, NSW Pawel & Dominika Latos, PA Stephen Klimczuk, NM Witold Lawrynowicz, NY Barbara Klimek, NY Barbara Lech, NY Zofia Klopotowska, NY John F. Leich, CT Daniel Klosowski, WI John S. Lenkiewicz, MA Frances Klys, NY Ronald Lesnikoski, CT Edward U. Kmiec, NY Joanna Leszczynska, NJ

– 63 – Camilla Los, MA Ania O’Brien, MA William Loss, NY Bernadette O’Keefe, NY Cecylia Lozinska Grzywacz, NY Henryk Olbrycht, NY Andrew Luczak, IL Jadwiga B. Oldakowska, NY Juliusz Lukasiewicz, Canada Andrew Olechowski, NY Sławomir Łukasiewicz, Poland Jozef Olszewski, FL John A. Mack, MI Elzbieta Olszewski, NY Krystyna & Stefan Madajewicz, NY Wieslaw Opalka, NY Mieczyslaw Madejski, NY Zbigniew Opalka, MA Karen M. Majewski, MI Richard Organisciak, NY Canon Philip S. Majka, VA Mieczyslawa Orlowski, NY Thomas Makuch, CT Krzysztof Ostaszewski, IL Boguslaw Makuszewski, NY Aaron Ostrovsky, NY Melvin M. Malenski, MD Ryszard Ostrzycki, NY Henry & Susan Matala, NY Bronislaw Ozimek, NY Krzysztof Matyjaszewski, PA Anna Pacholarz, NY Elzbieta Matynia-Adams, NY Stefan Pagowski, Canada Agnieszka May, NY Michael Pajak, NY Raymond R. Mayer, IL Jadwiga Palade, FL Edward Mazur, NY Henry Paluszek, NY Halina McCormack, NY Wieslawa Pasternak, NY Marta Medrzak, Poland Andrzej & Alina Paszkowski, NY Lukasz & Bozena Mellerowicz, NY Neal Pease, WI Edward J. Meros, MD Genia Peterson, NJ Mark Michalski, VA Zbyslaw J. Petryka, CA Grazyna Michalski, NY Marianna Peza, NY Ann T. Mikoll, NY Malgorzata Pfabe, MA Regina Ewa Milewska, NY Danuta Piatkowska, NY Mark A. Milewski, CT Wies³awa Piàtkowska-Stepaniak, Poland William J. Miller, PA Edward Pieniak, NY Wojciech T. Mleczko, NJ Krystyna C. Pienkowski, NY George L. Morgan, CA Victor J. Pietkiewicz, MA Marzanna Mucha, Poland Roma Pilarczyk, MA Agnes Murawski, CT Roza Pilsudska-Ekimov, TX Andrzej Myc, MI Krystyna Piotrowska-Breger, NY Jan J. Mysliwiec, NJ Jozef Piotrowski, NJ Conrad A. Namiesniowski, Canada Leszek Pitula, NY George Narbut, CA Roman Ploszaj, NY Stanislawa & Jan Natkaniec, NY Beata Pociask, NY Aleksandra Nawakowski, CT Marian Poczobutt, NY Suzan G. Neale, MA Andrew K. Podbielski, NY Jan Niebrzydowski, CT Antony Polonsky, MA Walter Niebrzydowski, NY Andrzej Porwit, PA Tadeusz R. Nieduzak, MA Andrzej Pradzynski, Ph.D., TX Dariusz L. Nosorowski, NY Janusz Przemieniecki, FL Maria Nowakowska Stycos, NY Jozef H. Przytycki, MD Edward Nowakowski, NY Gary J. Ptak, NY

– 64 – James S. Pula, IN Amelia Stankiewicz, NY Anna Pyz, NY Philip Stanson, PA Wojciech Adam Rapa, NY Orkan George Stasior, NY Danuta Redlinska, NY Adam Staszczuk, NY Therese Rivard, NY Teresa Stefanowicz, NY Paulina Rogawski, NY Matthew Stefanski, NJ Patrycja Roman, NJ Ben S. Stefanski II, OH Janusz Romanski, PA Adam Stepien, NJ Edward L. Rowny, DC Roman Sterzycki, CT Roman Rudnicki, MI Rafał Stobiecki, Poland Marek Rudzki, NY Lucas Stobierski, NY Ireneusz Rydzewski, NY Walter Stojanowski, NY Andrew Sadowski, NJ Edward Stork, FL John Sadowski, NJ Carl S. Stoy, MA Antoni Saj C. Michael Stralkowski, PA Stephen Sajewicz, MI Louis Stypinski, CT Mira Satryan, NY Irena Suchecki-Szewiola, CA Elzbieta Sawicka, NY Marek Suchocki, FL Olaf Saykiewicz, PA Witold S. Sulimirski, NY Matthew R. Schwonek, AC Jerzy Swiatkowski, NY Michael Scolamieri, NJ Danuta Swiecicka - Lloyd, PA Katherine J. Sekowski, NY Maria Swiecicka - Ziemianek, PA Gene Tyler Sendlewski, NY George Swierbutowicz, NY Eugene Setwyn, WI Tadeusz Swietochowski, NY Aleksandra Sidorenko, NY Stanislaw Swistak, NY Maciej M. Siekierski Ph.D., CA Robert Synakowski, NY Franciszka Sienko, NY Theodore M. Sysol, NY Barbara Sikora, NY Sabina Szafrankowska, NY Michał Siniarski - Czaplicki, Poland Uta Szczerba, NY Isabela Siuta, NY Chester Szczotka, MI Piotr Skarbowicz, CA Halina Szewczyk, NY Christopher & Eva N. Skibicki, FL Stanislawa Szkiladz, NY Arthur Skowron, NY Janusz Szlechta, NJ Zofia Slabyk, NY Maria Szonert Binienda, OH Halina Slawsky, CT Anna H. Szpakowska, NY Anna Âliz, Poland Anna Szpindor, MD, IL Ludomir Slusarski, POLAND Stanislaw H. Szuttenbach, NY Raymond Smialowski, CT Barbara Szydlowski, NY Walter Smietana, MA George R. Szymanski, PA Wladyslaw Socha, NY Leonard Szymanski, OH Longina Soczewka, NY Andrew S. Szyposzynski, USAR, Ret., NJ Edward Solinski, NJ Andrew Targowski, MI Margaret Solomon, NY Halina Tarnacka Sadocha, NY Karol Soltan, MD Zbigniew Tazbir, NH Stefan Soltysik, CA Adriane Toczek, CA Jadwiga Spoagis, NY Ryszard Z. i Magdalena TołÊcikowie, Poland Andrzej Stachowiak, CT Irena Trzcionkowska, NY

– 65 – Ann S. Turalski, NJ Maria A. Wolfram, CA Henry Turel, NY Irena Wolicka, NY Wieslaw Turlejski, ON Wojbor A. Woyczynski, OH Zofia Twarowska, NY Wanda & Kazimierz Wrzeszczynski, NY Bozenna Urbanowicz Gilbride, NY Stanley A. Wyspianski, OH Jon Verbalis, NY John W. Yanta, TX Andrzej Vorbrodt, NY Monika & Ray Yaworski, NY Witold Waberski, CT Patrick Young, TX Wojciech Walczak, NJ Matthew Zaba, CT Piotr Wandycz, CT John H. Zadarnowski, MO Alexandra Wankowicz, NY Jaroslaw Zajac, NY Linda Watt Doyle, MA Krystyna M. Zaleski, NY Andrzej Wawryniuk, Poland Ewa Zalewska, NY Genowefa Weber, NY Boguslaw Zalewski, NY Leszek Wesolowski, CA Peter Zendzian, NY Albert Wetherell, NY Elzbieta Zeranska, NY Jozef Wieczerzak, NJ Eleonora Zielinska, Poland Wanda Wilk, NY Joanna Zielinska, NY Andrew Wise, NY Janusz Zielinski, MI Maria Wisniewski, NY Thomas Ziglinski, IL Robert J. Witkowski, MI Joshua D. Zimmerman, NY John F. Witkowski, NY Andrzej Ziobroñ, Poland Stanley Wlodarczyk, CT Aleksandra Ziolkowska-Boehm, DE John B. Wlodkowski, ME Helena Zolkowski, IL Angela Zubrzycki, NY

Członkowie zwyczajni, rodzinne – Ordinary members , family

Halina & Kazimierz Babinski, Canada Margaret Kostrzewski Marta & Marek Brzostek, NY & Mr. Zdzislaw Fortuniak, PA Anna & Henryk Cioczek, NY Boguslaw & Adriana Mysliwiec, NJ Gra˝yna & Lech Ciszewski, NJ Krzysztof & Gra˝yna Palczewski, OH Jaroslaw & Katarzyna Dabrowski, NY Andrzej & Krystyna Plochocki, NJ Miroslaw & Ewa Gorny, NY Andrzej & Iwona Riess, NY Ryszard & Marzena Jankowiak, KS Mateusz & Bogna Sakowicz, NY Joanna & Jacek Karczmarz, NY John & Susan Saletnik, MA Norman & Hanna Kelker, NY Janusz & Anna Skowron, NY Artur Kowalski, NJ Marzena & Adam Stafiej, NY Denis Kubiak, TX Monika & Leszek Stefanski, NJ Kinga & Jerzy Lesniak, NY Jolanta & Leszek Szczepkowski, NY Jacek Milbrandt, PA Olga Tolscik – Uszynska, TX Richard J. & Rosemary S. Milczarek, IL Christopher & Alicja Winnicki, NY Mark & Marina Zurada, NY

– 66 – Członkowie instytucje - Institutional members

Genyca Corporation - Jules Korzeniowski, NJ City Skyline Inc. - Arkadiusz Kwapinski, NY Classic Travel Inc. - Jerzy & Malgorzata Majcherczyk, NJ Inter Connection Electric Inc. - Jeff Skowronski, NY Zych Construction Services Corp. - Eugene Zych, NY

Członkowie organizacje niedochodowe – Not-for-profit member organizations

Henryk Sienkiewicz Educational Society, INC, NY Polish Army Veterans Association of America, Post 21/201,NY Marie Sklodowska Curie Professional Women’s Assoc., INC,NY The Polish Mission of Orchard Lake Schools, MI Polish World War Veterans General Haller Post No. 111, INC, CT Polish Veterans of World War II, NY Our Lady of Poland Church, NY Polish-American Cultural Center, OH Polish Supplementary School Council of America, Inc., NY Polish Army Veteran Association of America Post 74, OH Pulaski Association, NY Polish & Slavic Center, Inc., NY

– 67 – Deklaracja Członkowska Instytutu – Membership Application Form

Pilsudski Institute of America 138 Greenpoint Avenue, Brooklyn, NY 11222 Tel. 212-505-9077 [email protected], www.pilsudski.org

Name:

Address:

City: State: Zip:

Phone: Email:

Please accept my application for membership in the Piłsudski Institute of America

Please check one:

$30 Student / Senior $60 Regular

$100 Non-Profit Org. $120 Sustaining

$250 Corporations $1000 Life Member

$5000 Honorary Legionary Special Donation: $

Please make check or Money Order payable to Piłsudski Institute of America. The Institute is a non-profit Educational Institution, Section (501 (c)(3) Internal Revenue Code; membership dues and donations are tax deductible.

We also gratefully accept institutional memberships, bequests, and other special contributions. Please contact the Institute at the address or phone above to discuss details.

– 68 – SPONSORZY » Wyczółkowski, Leon (1852-1936) "Fasada Sukiennic i wie˝e KoÊcioła Mariackiego w Krakowie", Akwarela, sygnowana, 63.5x43.5cm.

A NON-FOR-PROFIT EDUCATIONAL INSTITUTION (CONTRIBUTIONS ARE DEDUCTIBLE FOR INCOME TAX PURPOSES - 501 © (3))

138 GREENPOINT AVENUE, BROOKLYN, NY 11222 Tel. 212-505-9077 e-mail: [email protected] WWW.PILSUDSKI.ORG