nummer 9 Doorbraak .eu € 3,00 februari 2011 Word abonnee van Doorbraak zie achterpagina! Onderzoek naar afgewezen Foto: Gregor Eglitz vluchtelingen dient overheidsbelang

Er valt zwaarwegende principiële kritiek1 te leveren op onderzoek dat in opdracht van de overheid wordt verricht naar de leefwereld van mensen zonder papieren. Toch blijven tal van steungroepen voor afgewezen migranten en vluchtelingen helaas meewerken aan dat soort onderzoek. De wetenschappers van het eind 2010 verschenen onderzoek “Jong en illegaal in Nederland” ontleden jonge alleenstaande vluchtelingen als fruitvliegen en stellen de Politieke keuzen maken afgetapte informatie beschikbaar aan hun machtige tegenstander, de overheid. zie pagina 6

et onderzoek stond onder leiding van de criminologen Richard Staring en José Aarts H van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Het werd uitgevoerd in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Veiligheid en Justitie. De wetenschappers schakelden daarbij studenten criminologie in, die als onderzoeksassistenten gevoelige en voor de overheidsjacht op illegalen waardevolle informatie wisten te ontfutselen Samen in verzet tegen Wilders aan jonge afgewezen vluchtelingen. In de commissie die het onderzoek begeleidde, zaten naast vier ambtenaren van het ministerie van Justitie ook twee wetenschappers, een en zijn kabinet! medewerker van voogdij-instelling Nidos en een medewerker van kinderrechtenorganisatie Defence for Children. Het overwicht aan Justitie-ambtenaren kon ervoor zorgen dat het Demonstratie, 26 februari 2011, 14:00 uur, Gele Rijdersplein, Arnhem onderzoek in de voor de overheid gewenste richting verliep.

Het onderzoek was bedoeld om “te voorzien in De afgelopen jaren gaat onze samenleving gebukt onder een verregaande verrechtsing op alle fronten. wetenschappelijke kennis over de leefomstandigheden” En het einde lijkt nog niet in zicht. De kans is groot dat Wilders en zijn kabinet na de komende provinciale van jonge vluchtelingen, zo stellen Staring en Aarts droog- formalistisch. Maar wetenschappelijke kennis en de sociale verkiezingen hun machtspositie alleen nog maar zullen versterken. Blijven we zwijgend toezien hoe rechts omgeving ervan is niet neutraal. Wetenschap dient altijd onze samenleving in de uitverkoop gooit? Of komen we in verzet? belangen, meestal het belang van machthebbers om de heersende machtsverhoudingen in stand te houden. Onderzoek naar illegalen in opdracht van de overheid dient tudenten kunnen binnenkort hun studie niet langer Alles dat waardevol en kwetsbaar is, wordt door dit kabinet vooral het belang van die overheid om hen “effectiever” uit betalen, en krijgen geen studiefinanciering meer. kapot gemaakt: kunst en cultuur, ontwikkelingssamenwerking, te sluiten, op te sporen, op te sluiten en uit te zetten. S Postbodes en andere hardwerkende mensen verliezen het milieu, de verzorgingssamenleving, degelijk onderwijs, hun baan, om te worden vervangen door flexwerkers zonder zekerheid en stabiliteit, verdraagzaamheid en solidariteit, onze een behoorlijk contract. Huurders, uitkeringsgerechtigden, bewegingsvrijheid en privacy. Wij kunnen dit een halt toeroepen! Luistervink geïllegaliseerden en arbeiders worden stelselmatig beknot in “Kwalitatief onderzoek naar onrechtmatig in Nederland hun rechten. Publieke diensten als de zorg en het openbaar Samen kunnen we de verrechtsing en het toenemende racisme in verblijvende jonge vreemdelingen die er alle belang bij vervoer worden tegen onze wil geprivatiseerd – en de prijzen de samenleving tegengaan. Samen kunnen we vechten voor een hebben om uit zicht van de overheid te blijven, is per stijgen de pan uit. Mensen met gesubsidieerde banen worden samenleving, waarin gelijkheid en solidariteit voorop staan, en definitie geen eenvoudige opgave”, weten Staring en Aarts. aan de kant gezet. Wilders en zijn rechtse kabinet Bruin I spelen niet de belangen van de rijken. “Een rapport als dit staat en valt met de bereidheid van de de omgekeerde Robin Hood en vergroten de kloof tussen arm jongeren om inzage in hun wereld te bieden.” Om “inzage” en rijk. Wie rijk is, gaat er de komende jaren op vooruit. De rest Ook jij wordt niets beter van dit rechtse beleid! Ook jij wordt te verkrijgen in de overlevingsstrategieën van de jongeren moet krom liggen. Wij hoeven dit niet te accepteren! door Wilders en zijn rechtse kabinet uitgesloten! Ook jij kan hier huurden de wetenschappers studenten in die in het kader iets tegen doen! Sluit je aan bij ons protest, en laat zien dat ook van hun studie criminologie luistervink en verklikker Racisme en discriminatie zijn weer aan de orde van de dag. een andere samenleving mogelijk is! mochten spelen. In de wetenschappelijke wereld is het Tot in het parlement worden hele bevolkingsgroepen beledigd, helaas al jaren gebruikelijk dat studenten worden verplicht uitgescholden, belachelijk gemaakt en gecriminaliseerd. De demonstratie wordt georganiseerd door of onder druk gezet om gratis of zwaar onderbetaald mee te Het rechtse kabinet wordt geregeerd door één leugenachtige Doorbraak en Wilders Sluit Ook Jou Uit werken aan onderzoek voor het bedrijfsleven en de overheid. politicus, die niets dan apartheid en uitsluiting predikt. Weigeren ze dat, dan lopen ze het risico van studievertraging Wij mogen dit niet langer tolereren! of slechte cijfers. Demonstratie c c c Vervolg op pagina 7 Van onderop organiseren in Rotterdamse buurten

*Praatjes Doorbraak probeert mensen lokaal te Hoe zijn jullie begonnen? organiseren, en is daarom erg geïnteresseerd Ed: “Ik werd begin 2009 uitgenodigd om mee te gaan naar een informatiebijeenkomst in Eindhoven. Met een in hoe andere clubs dat aanpakken. Een andere Rotterdammer, die ik daar tegenkwam, hebben De rechtse elite we toen een lokale bijeenkomst gepland.” maker= interview met Ed en Daniël van Transition Waar we allemaal aan denken, is brood op de Towns (TT) Rotterdam.1 Daniël: “Die trok 30 mensen, en daar is het stadsbrede plank. Wat we allemaal willen, is gezond leven TT-netwerk uit ontstaan. Intussen doen er 250 tot 300 tot het einde. Maar dat wordt steeds moeilijker. at is Transition Towns? mensen mee. Als je iemand erbij weet te betrekken, Vandaag hebben we brood, maar we hopen dat we Daniël: “Transition Towns2 is een lokaal dan trekt die persoon er vaak weer andere mensen bij het morgen ook zullen hebben. Vandaag zijn we W netwerk, gevormd door burgers die aan de vanuit zijn eigen netwerk. Die hoeveelheid mensen is gezond, maar we hopen dat we dat morgen ook slag gaan met het zelf voorzien in de eigen dagelijkse wel enigszins bedrieglijk, want ze zijn verspreid over de zullen blijven. Zo niet, dan hopen we dat er voor behoeften, zoals bijvoorbeeld voedsel, energie en hele stad. Je beschikt natuurlijk niet direct over sterke ons goed gezorgd zal worden. We hopen het... Maar bouwmaterialen. Er zijn verschillende Nederlandse buurtgroepen. En je moet altijd maar afwachten hoeveel het ziet er slecht uit. TT’s, maar het is begonnen in Engeland. De directe mensen daadwerkelijk actief worden.”

De rechtse en liberale elite doet wat hij wil. De grote Foto: Mariët van Bommel Mensen komen elkaar tegen bedrijven doen wat ze willen, en de rechtse elites in bij activiteiten door de hele Den Haag en Brussel doen wat die grote bedrijven stad. willen. “Anders”, zo zeggen ze, “gaan die bedrijven weg, en dan is er helemaal geen werk meer voor Hoe functioneert jullie netwerk? niemand, en gaat het slecht met de economie”. Ed: “Het is heel informeel. We Jah, denk ik dan, wat heb ik aan die bedrijven als ze hebben wel een mailinglijst, me morgen weer op straat kunnen zetten? En die maar dat is eigenlijk alleen economie, of het nou goed gaat of niet, al jarenlang voor onze nieuwsbrief. horen we dat het moeilijke tijden zijn. Mensen komen elkaar tegen bij activiteiten door de hele Die rechtse elite, die mensen die in de top van stad. Daardoor weten ze wie de bedrijven zitten, die in de besturen van met wat bezig is, en wie met zorginstellingen zitten, in de besturen van wie moet gaan praten. Bij het onderwijsinstellingen, die in Den Haag zitten, in opstarten van een nieuw project Brussel, juist die rechtse elite, die alles doet wat de kan je veel hebben aan het grote bedrijven willen, die elite zegt maar één ding netwerk, als je bijvoorbeeld in tegen ons: “In deze moeilijke tijden moeten we met eerste instantie niet genoeg z’n allen de schouders eronder zetten”. Ze zeggen: enthousiaste buren vindt. Het “Iedereen moet meer eigen verantwoordelijkheid netwerk is dus een injectie van nemen”. enthousiasme en menskracht voor veel initiatieven geweest.” En juist wij, wij zijn degenen die altijd de schouders eronder zetten. Wij zijn degenen die altijd in De fietsen­ aanleidingen zijn de klimaatverandering en het opraken Daniël: “We hebben een dag vol workshops gedaan in de moeilijke tijden leven. Wij zijn elke dag bang om werkplaats van de olievoorraden.” zomer van 2009. Daar zijn toen wel echt goede dingen ontslagen te worden, wij moeten goed opletten van Ed. uit voortgekomen. Een heleboel mensen zijn elkaar daar waar we boodschappen doen, anders halen we het Ed: “De samenleving moet op zo’n manier worden tegengekomen. Die hadden natuurlijk al een bepaalde eind van de maand niet, wij die altijd al in een soort georganiseerd dat we beter in staat zijn om ons snel te interesse, ze hebben vaak een kalender van het crisis leven. En zij, de rechtse elite, die in de top van kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden. milieucentrum aan de muur hangen waarop allemaal de bedrijven zitten, en in Den Haag, in Brussel, zij Dat is nu niet zo. Dat komt deels omdat we nu heel groene activiteiten in Rotterdam staan. Daarom is dat hebben geen benul van wat moeilijke tijden zijn. afhankelijk zijn van dingen als olie, en wanneer stadsbrede netwerk ook zo snel gegroeid. Dat is een Zij hebben die nooit gekend. Ze hebben geen flauw die wegvallen, hebben we geen vervanging. Aan de heel ander proces dan in de wijk organiseren, want idee wat het betekent om je schouders eronder te andere kant zijn veel mensen er niet op ingesteld om daar moet je het geluk hebben dat je een paar mensen zetten. zelf problemen op te lossen. Men kijkt al snel naar tegenkomt die zich daarvoor interesseren.” de overheid. TT wil mensen het gevoel geven dat ze En wij, wij die precies weten wat het is om eigen als individu, en helemaal als georganiseerde groep, Daarom is dat stadsbrede netwerk verantwoordelijkheid te nemen, wij hebben onze het vermogen hebben om hun eigen omgeving te ook zo snel gegroeid. verantwoordelijkheid genomen door ervoor te beïnvloeden.” zorgen dat ons geld, ons gezamenlijke geld, de Hoe proberen jullie lokale buurtinitiatieven op te zetten? belastingen, gaan naar diegenen die het het hardst Daniël: “Er is wel een aantal basisprincipes over hoe Daniël: “In Rotterdam-Noord hebben we een stuurgroep nodig hebben. Dat ons gezamenlijke geld gaat naar we organiseren, maar alle TT-initiatieven zijn verder opgezet om projecten te ontplooien en mensen bij de zieken, naar de gehandicapten, naar de ouderen, compleet verschillend. Er bestaat een handboek waarin elkaar te brengen. Zeker in het begin zijn we veel bezig naar goede zorg, naar goed onderwijs, naar een eerdere ervaringen zijn verwerkt.” geweest met uitdenken wat we precies wilden gaan goede samenleving. doen. Het bewust organiseren is wel steeds meer naar Is TT een non-politieke methode, in die zin dat het ook de zijlijn verdwenen. We kwamen regelmatig bij elkaar. Maar al jarenlang wordt ons geld afgepakt, het voor rechtse doeleinden gebruikt zou kunnen worden? Maar we zijn niet heel erg bezig geweest met het wordt afgepakt door die rechtse liberale elite, die Ed: “In Nederland is het opgepikt door progressieve opzetten van effectieve overlegstructuren. Er zijn wel mensen die in de top van de bedrijven zitten, in organisaties als Omslag, en die trekken wel een bepaald sterke informele banden uit voortgekomen, maar het de besturen van zorginstellingen, in Den Haag, in soort mensen aan. Dat kleurt de TT-initiatieven door het blijft iedere keer weer een beetje ad hoc inspelen op wat Brussel. Ze pakken het af en houden het geld zelf, hele land. Maar of je er, bij wijze van spreken, ook een er aan de hand is.” verdelen het onderling. En wij moeten steeds meer racistische volksopstand mee zou kunnen organiseren? de schouders eronder zetten, zodat zij meer geld Ja, dat denk ik wel.” Ed: “We hebben veel methoden uitgeprobeerd overhouden. om mensen te bereiken in de wijk. Bijvoorbeeld Daniël: “Een groep neo-nazi’s wilde zich ooit aansluiten filmavonden en discussiebijeenkomsten in een café, Maar over één ding heeft de rechtse elite gelijk: vanuit een filosofie van ‘eigen omgeving eerst’. Opeens een Marokkaans theehuis, een islamitische universiteit, we moeten inderdaad met z’n allen de schouders werd het TT-initiatief dus geconfronteerd met een en in een zaaltje in het Humanitasgebouw. Maar we eronder zetten, we moeten met z’n allen onze gedachtengoed waar de andere mensen helemaal hebben nooit een echt effectieve manier gevonden. verantwoordelijkheid nemen, want we moeten niet achter stonden. Sindsdien hebben de meeste In dat Marokkaanse theehuis bleken veel mensen ervoor zorgen dat ons geld, ons gezamenlijke geld, initiatieven statuten waarin is opgenomen dat de enthousiast. Er waren jongeren die in hun stukje wijk daarheen gaat waar wij het willen hebben. Ons geld rechten van de mens moeten worden gerespecteerd. een tuin wilden beginnen, en het theehuis grapte zelf mag niet gaan naar de rechtse elite. Het is ons geld. Voor de Nederlandse TT is dat zelfs een criterium dat ze wel een geveltuintje konden maken om hun En wij moeten er alles aan doen, wij moeten met waaraan je moet voldoen, wil je jezelf een TT mogen munt te verbouwen. Maar we hadden onvoldoende z’n allen de schouders eronder zetten, we moeten noemen. Er is een landelijke organisatie die aan nagedacht over wat we hen konden bieden, en daardoor met z’n allen onze verantwoordelijkheid nemen, naamsbescherming doet. In Rotterdam voldoen we aan kwamen we niet verder dan: kom aanstaande zaterdag en ervoor zorgen dat niet zij, de rechtse elite, ons alle criteria, maar we zijn geen officiële TT omdat we dat helpen in onze buurttuin. Zo raak je mensen weer geld onderling verdeelt, maar dat wijzelf ons geld nooit hebben aangevraagd.” kwijt.” verdelen, zodat het op de juiste plaats terecht komt. <2nummer 9 > februari 2011 doorbraak.eu 3 ~Blogs+ Hoe ging het met die buurttuin? Ed, jij draait de Doe-het-zelf werkplaats, hoe is die georganiseerd? Een selectie uit de bijna Ed: “We waren aan het dubben. Moeten we eerst bewustwording Ed: “Ik ben gewoon gaan doen wat ik leuk vind. Ik dacht: ik kijk 50 nieuwe artikelen, blogs, creëren in de buurt, zodat mensen enthousiast worden voor een wel waar het schip strandt. Achteraf gezien een gekke manier van aankondigingen en verslagen tuin? Of moeten we juist eerst iets opzetten? We hebben toen doen. Het is meer goed gegaan door een aantal toevalligheden. die op doorbraak.eu zijn flyers verspreid in de omliggende straten voor een picknick. Daar We kraakten een pand en gingen het verbouwen. Doordat het er verschenen sinds het vorige kwamen uiteindelijk slechts zes mensen op af, maar dat zijn wel zo onconventioneel uitzag, begonnen mensen al gelijk te vragen nummer van deze krant. diegenen die het meest actief zijn gebleven.” wat er kwam. Bij de opening hingen we een briefje op met uitleg en de openingstijden. En dat werkte. Vooral kinderen wisten het Bouwbedrijf BAM profiteert van Daniël: “Ik ging contacten leggen met de opbouwwerker, de snel te vinden. Die hebben totaal geen schroom om zomaar even opsluiting van vluchtelingen en jongerenwerker en de buurtagent. Het buurtopbouwwerk stelde naar binnen te lopen. Zodra een paar van die kids er van wisten, migranten voor om aan te schuiven bij het straatoverleg om de tuin te kwam de hele schoolklas. En de ouders, want die vragen zich af (7 december, André Robben) promoten. Zij stuurden toen een brief rond, en dat werkt toch waar hun kinderen zijn geweest. In elke buurt heb je mensen die Bij de bouw en exploitatie van het Justitieel wat anders dan een zwart-wit flyertje. En mensen zijn er al aan sleutelrollen spelen, niet omdat ze bij een instantie werken, maar Complex Schiphol gaat het om een bedrag van gewend, want het is een bestaande overlegstructuur. We kregen omdat ze mondig zijn en in allerlei overlegsituaties zitten en dus 400 miljoen euro over een periode van 25 jaar. enthousiaste reacties. Veel mensen hebben wel een gevoel voor ook serieus genomen worden door de deelgemeente. Die zijn zich De bedrijven die meedoen verdienen dus flink groen, en zien een plan met veel boompjes en plantjes wel zitten. ongevraagd voor het initiatief gaan inzetten. Toen we ontruimd aan het opsluiten en psychisch kapotmaken Maar om daar daadwerkelijk op de zaterdagmiddag een paar uur dreigden te worden, hadden ze al een heel pad uitgezet voor van mensen die door de overheid illegaal zijn aan te gaan werken, dat is een lastiger stap.” ons behoud. Achteraf vertelden ze dat ze het voor ons hadden gemaakt. opgenomen bij de deelgemeente en de woningbouwcorporatie. En Ed: “Die picknick was een betere indicatie om na te gaan welke ondertussen werken er drie vrijwilligers mee die ik hiervoor niet Meisje uit Leeuwarden krijgt mensen bereid waren om over die drempel heen te stappen. Je kende.” van IND enkeltje richting boerka moet ook uitkijken met bestaande samenwerkingsverbanden. Je (9 december, Mariët van Bommel) kunt alle juiste mensen in de buurt missen, omdat die zich net Ze hebben ons bloemenveldje helemaal De rechts-populisten mogen dan zeggen niet kunnen vinden in dat initiatief.” aangeharkt en ondergeschoffeld. dat ze “de islam” onder meer bestrijden vanwege de achterstelling van vrouwen Wat is volgens jullie belangrijk geweest in het contact met de buurt Hoe gaat het tussen jullie en de overheid? binnen dat geloof, maar ze zullen over de tuin? Daniël: “In het begin was de betrokken ambtenaar heel hoogstwaarschijnlijk net zo makkelijk een Daniël: “Ik ben echt met een concreet voorstel gekomen. Er was sceptisch, maar nu maakt hij dingen veel makkelijker. Hij heeft “verwesterde” afgewezen vluchtelinge aan nog wel ruimte om dingen in te vullen, maar er was in elk geval de buurttuin verdedigd tegenover Gemeentewerken, want die de moslimfundamentalistische Taliban iets om vanuit te werken. We willen van onderop werken, maar je hadden een dominantiedrang over dat stuk grond. Ze hebben willen uitleveren. hoeft niet iedere stap samen met iedereen te zetten, zolang men ons bloemenveldje helemaal aangeharkt en ondergeschoffeld. zich er nog wel mee kan identificeren. Dus ben ik met een plan Maar ik heb nu wel een aangenaam contact met ze. Er is een Protest van studenten komt naar de mensen in de buurt toegegaan. Die hebben vervolgens mentaliteitsverandering of in ieder geval een gewenning. Je goed op gang een wensenlijstje gemaakt en dat verwerkt in het ontwerp.” hebt eigenlijk twee manieren om dingen voor elkaar te krijgen. (13 december, Willem Slaapmaat) Je kunt voldoende momentum opbouwen als groep om toch Ook de spreker van de Wageningse Studenten Mensen zeiden: ‘Wanneer zetten we gewoon je eigen ding te doen, ongeacht de gemeente. Maar Organisatie (WSO) had het over “kwaliteit”, de eerste schop in de grond dan?’ stel dat je iemand bij de deelgemeente kan overtuigen van het maar hij eiste daarnaast gelukkig ook belang van TT, dan heb je opeens steun van iemand met officiële nadrukkelijk toegankelijkheid van het Ed: “Als je al een sterke voet aan de grond hebt in een buurt, en beslissingsbevoegdheid. En dat is ook wel erg handig.” onderwijs voor iedereen. mensen bedenken zelf dat het belangrijk is dat we zoiets gaan doen, dan kun je misschien met een vaag en open idee aankomen. Ed: “In het TT-handboek staat dat de huidige manier van doen VN-comité vraagt Bruin I Maar het inspireert mensen meer als er iets concreets is waaraan debet is aan veel problemen in de wereld, maar het kapitalisme om racisme en armoede te ze daadwerkelijk kunnen gaan meewerken. Zo proefde ik bij wordt er niet expliciet in genoemd. Je moet zelf beginnen, van bestrijden de eerste bijeenkomst de frustratie bij mensen dat er teveel onderop macht opbouwen, en die dan gebruiken om de politiek te (14 december, Harry Westerink) werd geluld over organiseren. Mensen zeiden: ‘Wanneer zetten beïnvloeden. TT-initiatieven streven daarbij naar kleinschaligheid, De oproep aan Bruin I om dat glazen we de eerste schop in de grond dan?’ Ik denk ook dat fysieke maar de achterliggende ideeën zijn niet in alle gevallen anti- plafond weg te nemen werkt nogal aanwezigheid hebben bij alle initiatieven heel belangrijk is. We kapitalistisch.” op de lachspieren, nu de regering moeten daar meer op focussen, dat we bijvoorbeeld een pand zelf in meerderheid bestaat uit leden hebben waarin activiteiten worden georganiseerd, waar mensen Mariët van Bommel van de bekende probleemgroep van vaak aanwezig zijn, en buurtbewoners naar binnen kunnen lopen rechtse oudere witte mannen. Ook de en een praatje maken.” Noten aanbeveling van het comité om meer 1. transitiontowns.nl. te doen aan bestrijding van armoede Daniël: “Bij de informatieavonden kwamen er vooral blanke 2. www.transitiontownrotterdam.nl. en sociale uitsluiting, is ongetwijfeld intellectuelen. Maar nu zie je in de buurttuin ook allemaal 3. dhzwerkplaats.blogspot.com. al snel in de papierversnipperaar van Marokkaanse vrouwen zitten, die de groenten bekijken en kruiden het Binnenhof beland. plukken. Nu de tuin er eenmaal is. Dus het werkt wel. Maar het is een lang proces.” Doorbraak nu ook op Facebook en Twitter (14 december, de redactie) Sociale media beginnen een steeds grotere rol te spelen in ons leven. Naast het onderhouden Collage: van Ka Haasteren van persoonlijke contacten, worden ze ook steeds meer gebruikt door activisten om informatie te verspreiden en snel en grootschalig te mobiliseren.

Egypte: verkiezingen, fundamentalisme en arbeidersverzet (16 december, Peter Storm) En precies sociaal-revolutionaire veranderingen staan in Egypte wel op de agenda. Gangmaker wordt een sterk opgekomen arbeidersbeweging. In 2006 is een stakingsgolf op gang gekomen die de sociale orde in Egypte keer op keer heeft doen beven.

doorbraak.eu nummer 9 > februari3> 2011 “Ik leefde niet voor mezelf, wij leefden voor elkaar”

Het vierde deel van een serie interviews met linkse “De Türkiye Komünist Partisi (Communistische Partij Turkije) was in migranten over de toekomst van zelforganisaties. de jaren 80 erg actief in Nederland. Door hun inzet kwamen er twee migrantenvrouwenorganisaties tot stand, Hollanda Türkiyeli Kadınlar Dit keer Gülden Ardıç uit Turkije. Birliği (Eenheid van Vrouwen uit Turkije in Nederland) en Karanfil (Anjer). Maar in de jaren 90 werd er een nieuwe vrouwengroep opgericht in ~Blogs+Dwangmedicatie als “Ik ben net een vogel die steeds maar aan het migreren is.” Zo begint Rotterdam, en die was beïnvloed door de feministische beweging in zwaard van Damocles Gülden haar verhaal wanneer we haar vragen iets over zichzelf te Turkije. Die vrouwen distantieerden zich van de politieke bewegingen (17 december, Koos Kuijt) vertellen. Gülden komt regelrecht uit de praktijk. Al jarenlang is ze en partijen, en richtten de Bağımsız Kadınlar Birliği (Eenheid van Naast mensen met psychotische opbouwwerker in , en ze kent de Nederlandse samenleving Onafhankelijke Vrouwen) op. Ik werd daarin ook actief, en we groeiden stoornissen kunnen in de zeer goed. Haar ouders hebben elkaar, nadat ze in diverse Turkse steden enorm snel. We organiseerden internationale bijeenkomsten waar toekomst onder anderen hadden gewoond, in Ankara ontmoet. Daar is Gülden ook geboren. honderden vrouwen op afkwamen vanuit heel Europa. Dat waren ook mensen met ADHD, Omdat ze het op de middelbare school opvallend goed deed, heeft haar voornamelijk politieke vluchtelingen uit Turkije die geen enkele band autismespectrumstoornissen, vader besloten haar verder te laten studeren in Istanbul. Haar vader meer hadden met een of andere politieke organisatie. Ook bij deze persoonlijkheidsstoornissen en was destijds sympathisant van Birlik Partisi (Partij van de Eenheid). Zo vrouwenbeweging kwam die ‘ik’ vaak ter sprake. Wat we destijds wel verstandelijke handicaps met kwam het dat Gülden een van de prominenten van deze partij ging fout hebben gedaan, is weinig ruimte over laten voor de jongeren in onze dwangmedicatie te maken krijgen. interviewen voor een essay voor haar studie. Ze kwam al snel in contact beweging. Zij kenden de samenleving in Nederland veel beter dan wij, met de jongere aanhang van deze partij, die vaak bijeen kwam in het maar ze kregen van ons de ruimte niet om hun ding te doen.” Rijke landen weigeren Volkshuis in de buurt. Volkshuizen waren wijkverenigingen die tot doel migrantenrechten te erkennen hadden om mensen te onderwijzen, solidariteit op te bouwen en een Hoe was de samenwerking met mannen, met linkse mannen? (28 december, Harry Westerink) traditie te creëren waarbij mensen hun dagelijkse problemen gezamenlijk “We kregen veel tegenwerking van mannen. Ze roddelden veel over ons, Dat toont aan hoezeer de regeringen probeerden op te lossen. Het Volkshuis waar Gülden heen ging, was in ook de mannen die zichzelf links noemden. Ze zeiden dat we vrouwen van de rijke landen gekant zijn tegen handen van de linkse beweging Halkın Sesi (Stem van het Volk), waar probeerden te overtuigen dat ze moesten scheiden, maar dat was elke eventuele verbetering in de positie Gülden uiteindelijk ook aanhanger van werd. absoluut niet waar. Maar er waren ook vrouwen onder ons die diepgang van arbeidsmigranten, juist omdat ze misten, en die vrouwenstrijd slechts begrepen als een strijd om een de vrijheid willen hebben en houden Wat waren jullie activiteiten bij Halkın Sesi? gelijke taakverdeling in het huishouden. Ze maakten thuis veel ruzie over om die positie steeds verder te kunnen “We organiseerden voornamelijk veel voor de mensen in de buurt, wie de afwas moest doen. Een veel groter probleem was echter dat veel verslechteren. bijvoorbeeld cursussen voor analfabete vrouwen. Maar we hielpen vrouwen werden mishandeld door hun man omdat ze meededen aan de mensen ook met hun individuele problemen. Er was een vrouw wiens man activiteiten van de vrouwenbeweging. Dat greep ons erg aan.” Noisejob: heeft was geëmigreerd naar Duitsland om te werken, en wij zorgden ervoor dat alweer slecht geslapen zij ook naar Duitsland kon. Al op vroege leeftijd waren we betrokken bij We moeten hen zelfredzamer maken, (4 januari, Lili Irani) zulke activiteiten, waardoor we veel leerden. Maar we leerden ook op een zodat ze veel zelfvertrouwen krijgen. En na elke nacht vol nachtmerries gedisciplineerde manier goed samen te werken. Toen we wat ouder waren, over de islamering van de werden er af en toe klasgenoten van ons opgepakt en die verdwenen dan. Hoe zit het vandaag de dag met deze vrouwenbewegingen? waterstofperoxidefabrieken schreeuwt Men zei dat dat kwam omdat ze revolutionairen waren, en zo ging ik me “De vrouwenbewegingen van vroeger bestaan niet meer. Maar ik vind hij moord en brand en verkondigt hij afvragen wat het was om een revolutionair te zijn.” dat migrantenvrouwen toch best goed georganiseerd zijn, onder meer in de journalisten en iedereen die het wijkcentra en buurthuizen. Migrantenvrouwen maken goed gebruik van maar wil horen dat hij in zijn dromen Bleef je na je studie ook actief in de linkse beweging? de ruimte die in Nederland wordt geboden om je te organiseren. Ze zijn weer is bezocht door die gruwelijke “Na mijn studie kreeg ik een baan. Ik trouwde, en mijn man en ik moesten weliswaar niet georganiseerd zoals vroeger. Ze hebben geen politieke moslims die hem met het mes op de verhuizen naar Karaman, een stad in het zuiden van Turkije. We wilden leiders, en ze hebben nooit bij een politieke organisatie gezeten, maar ze keel dwingen om de koran te lezen en onze politieke activiteiten ook daar voortzetten, en dat lukte prima. We zijn onderling wel zeer democratisch en ze hebben natuurlijke leiders. Ze te herlezen. hadden goede contacten met de mensen. We kregen veel respect en praten niet over politiek, maar ze leven de politiek. Ons doel moet zijn om werden nooit lastig gevallen door de nationalisten. Dat had onder andere deze vrouwen zelfredzamer te maken door hen goed te organiseren, en De racistische en uitsluitende te maken met het feit dat mijn man deel uitmaakte van de zakelijke elite. dat kan heel goed via die natuurlijke leiders. We moeten hen zelfredzamer kern van het beleid van Bruin I Maar het kwam ook omdat Halkın Sesi via haar media veel invloed had op maken, zodat ze veel zelfvertrouwen krijgen. Wat mij opvalt is dat veel (12 januari, Mariët van Bommel) de bevolking.” van deze vrouwen aangesloten zijn bij een religieuze organisatie, maar Dit racistische rijkeluiskabinet opent wanneer ze een probleem hebben, dan komen ze naar mij. Terwijl ze de aanval op de onderkant van de Ik had geen andere keus, weten dat ik links en a-religieus ben. Het gaat dan meestal om een vraag samenleving. Met specifieke maatregelen en vluchtte ook naar Nederland.” die te maken heeft met hun zoon of man die verslaafd is aan drugs, of tegen migranten, maar ook veel van de die diep in de schulden zit. In hun religieuze groepering kunnen ze deze algemenere ingrepen raken migranten “Maar na 12 september 1980, de militaire staatsgreep, veranderde de problemen niet kwijt, omdat het niet past in die levenswijze. Vaak zijn hard. Want de onderkant van de situatie drastisch. Pas toen mijn man vluchtte naar Nederland, besefte ik het ook hele jonge vrouwen die naar me toekomen. Het is moeilijk hen samenleving is “gekleurd”. dat hij mijn enige bescherming was. Ik had nu niets en niemand meer, en te helpen, omdat de problemen vaak zeer complex zijn. Maar het is een voelde dat alle pijlen op mij waren gericht. Ik had geen andere keus, en groot maatschappelijk probleem, waar vrouwen de dupe van worden.” Grenscontroles van vluchtte ook naar Nederland.” marechaussee in strijd De laatste jaren roepen rechtse politici steeds vaker dat migrantenvrouwen met EU-regels Het zal wel een grote verandering zijn geweest, verhuizen van Karaman naar onvoldoende participeren in de samenleving. Wat vind je daarvan? (17 januari, Harry Westerink) Nederland? “Wat is participatie? Als die politici bedoelen dat vrouwen niet naar buiten Het is toch goed nieuws, want “Al in Turkije was ik steeds meer afstand gaan nemen van de linkse komen, dan moeten ze eens een keer bij ons op de markt komen kijken de mensenjacht op illegalen beweging waarin ik zat. De aanleiding daarvoor was dat we van de leiding hoeveel vrouwen buiten zijn. Er zijn heel veel vrouwen die deelnemen lijkt even te haperen. De anders een opdracht kregen om over Stalin te gaan discussiëren. Ik vond dat niet aan de activiteiten in hun wijk, of aan de activiteiten van hun religieuze zo gezagsgetrouwe Raad van kunnen. Ik zei ook: ‘Zijn jullie nou helemaal gek geworden? We kunnen organisatie. Dus ze participeren wel degelijk. Mij gaat het er niet om dat State blijkt een zandkorrel in de toch niet over Stalin gaan discussiëren als onze kameraden worden vrouwen alleen maar naar buiten gaan, maar dat ze ook samen iets tot deportatiemachine te hebben opgepakt, in de gevangenis worden gemarteld, en gedood?’” stand kunnen brengen. Dat ze samen vechten voor een beter leven. Ze geworpen. moeten leren om de wereld vanuit een ander perspectief te bekijken.” “In Nederland waren mijn contacten met de beweging verbroken. Voordat Niet de media-aandacht voor ik verhuisde, zei mijn man via de telefoon tegen mij dat als ik naar Wat kan de rol van links daarin zijn? afgewezen vluchtelingen is het Nederland zou komen, dat ik dat dan voor mezelf moest doen. Ik begreep “Links moet deze mensen een alternatief bieden. Een voorbeeld: een probleem, maar de politiek die het niet. We hadden altijd geleefd en gedacht in termen van collectiviteit, Turkse meneer in Amsterdam-Oost ging naar een ontmoetingsruimte hun ellende veroorzaakt! en het klonk raar om opeens iets te doen ‘voor jezelf’. Ik leefde niet voor om thee te drinken en anderen te ontmoeten. Op een gegeven moment (30 januari, Ellen de Waard) mezelf, we leefden voor elkaar. Maar toen ik verhuisde naar Nederland gingen ze daar druk op hem uitoefenen omdat hij niet wilde bidden. Hij Tofik Dibi wil een einde maken aan werd ik continu geconfronteerd met dat ‘ik’. Ik leerde wat het was om ‘ik’ wilde zijn manier van leven niet veranderen en besloot om niet meer de publieke en media-aandacht voor te zijn. Ik begon mezelf ook steeds vaker de vraag te stellen wie ik was, en naar die ontmoetingsruimte te gaan. Links moet in zulke situaties een individuele gevallen van vluchtelingen ik werd geconfronteerd met mijn identiteit. Mijn man was ook ontzettend alternatief kunnen bieden, want wij bemoeien ons er niet mee hoe die dreigen te worden uitgezet. Volgens veranderd. Hij wilde opeens leven zoals hij dat wilde. We gingen scheiden. mensen zich kleden of bidden. Wij willen structurele oplossingen bieden het GroenLinkse Kamerlid worden zij zo Ik had toen helemaal niets in Nederland. Een advocaat zorgde er al vrij voor de problemen die ze hebben. En dat kan alleen maar door hen slachtoffer van het hevig gepolariseerde snel voor dat ik op humane gronden een verblijfsvergunning kon krijgen, zelfredzamer te maken.” debat. want mijn beide dochters waren ook in Nederland en ze konden ons niet scheiden. We vonden onderdak in Amsterdam, en dankzij vrienden en Maar wie moet dat dan doen? goede mensen konden we ons huis inrichten.” “Jullie bijvoorbeeld. Ik. Mensen die actief zijn. Linkse politieke partijen. Linkse bewegingen. Iedereen die zichzelf links noemt.” Hoe begon je aan je politieke leven in Nederland? “Eerst werd ik actief binnen VluchtelingenWerk. Met behulp van vrienden ging ik antropologie studeren. Soms moet je het geluk hebben dat je Cihan Ugural de juiste mensen treft, en dat geluk had ik. De goede mensen die ik Taylan Devrim tegenkwam, hebben veel deuren voor me geopend, en daarvoor ben ik hen dankbaar.” <4nummer 9 > februari 2011 doorbraak.eu :Wat schrijft

In de obscure blaadjes van extreem- en populistisch rechts rechts?-e Partij van de leren. Taalverdediging krijgt in de nieuwsbrief verder nog een stevige tik op de vingers komt hun ware aard naar boven. Haat tegen niet-westerse Vrijheidsbeperkingen van übertaalpuristen. In de nieuwsbrief zouden namelijk nog wel eens woorden staan die D (PVV) laat zich de laatste oorspronkelijk uit Frankrijk over zijn komen waaien. Daarbij kun je denken aan woorden migranten en Joden voert de boventoon. Daarbij geven de maanden wel kennen. Bij bosjes als “secretariaat” en “abonnement”. Volgens sommigen moeten die woorden vervangen publicaties een aardig kijkje in het verknipte leven van menig worden PVV-Kamerleden worden door respectievelijk “hoofdbureel” en “intekening”. Niet dat iemand er dan nog ontmaskerd als brievenbuspissers, wat van snapt, maar daar gaat het Taalverdediging niet om. bruinhemd: onderlinge ruzies zijn aan de orde van de dag. geweldplegers, hele en halve criminelen, pornobaronnen, In Elsevier staat een interview met , PVV-Kamerlid en raadslid in ontuchtplegers, halve zolen en fantasten. Ook het beeld dat de PVV opkomt voor de Almere. De rechtsbuiten van de PVV wordt daarin “een scherp analyticus” genoemd, rechten van homoseksuelen behoeft enige bijstelling, om er maar een understatement terwijl De Roon juist grossiert in oneliners die linea rectum uit zijn onderbuik komen, tegenaan te gooien. Zo gaat PVV-raadslid Paul ter Linden op de website van de PVV je weet wel die plek vlakbij de endeldarm. Maar ik dwaal nu af in donkere krochten. Den Haag tekeer tegen homoseksuelen die seks hebben op openbare plekken als het De Roon wordt in Elsevier nauwelijks een strobreed in de weg gelegd, ageert voluit Haagsche Bos. Dat leidt volgens hem maar tot “onwenselijke situaties” en “schending tegen hoofddoekjes, en bepleit maar weer eens het toedienen van knieschoten aan van de openbare orde”. Ter Linden eist dan ook van de burgemeester dat hij een peloton hooligans. In het interview staat toch nog een weerwoord, namelijk een citaat van stadswachten of agenten naar het Haagsche Bos stuurt om die homo’s rücksichtslos op de fractievoorzitter van Leefbaar Almere. Volgens hem ziet De Roon problemen die er de bon te slingeren. Bizar genoeg is Ter Linde zelf ook homoseksueel, maar dan wel een niet zijn. “De strijd willen aanbinden met de islamisering van Almere is hetzelfde als van het soort doe-maar-normaal-dan-doe-je-al-gek-genoeg. Al eerder raakte Ter Linden de bezem willen halen door de prostitutie in Staphorst”, aldus Leefbaar Almere. En zo in opspraak toen hij pleitte voor het verplicht aanbrengen van een tatoeage boven het is het maar net. In Elsevier staat verder de vaste column van Arend-Jan Boekestijn. Die geslachtsdeel van met hiv besmette mannen. Dat zou volgens Ter Linden “veel nieuwe was eerder VVD-Kamerlid en kwam veelvuldig in opspraak. Zo noemde hij Chinezen ooit besmettingen kunnen voorkomen”. Ondertussen gaat het gerucht rond dat strijdbare “spleetogen” en verweet hij zijn leider een “gebrek aan ideeën”. Tegenwoordig voorvechters van homorechten naar Ter Linden op zoek zijn om hem weer terug in de probeert Boekestijn zich weer volop in te likken bij Rutte. Zo ook in de column in kast te stoppen. Elsevier. Onder de titel “Het gelijk van Rutte” veegt Boekestijn de vloer aan met de milieubeweging, stelt hij in navolging van Rutte dat er geen enkel bewijs is voor het In De Telegraaf, krant van Stakker Nederland, wordt zoals gebruikelijk ook weer de aandeel van de mens in de opwarming van de aarde, en bepleit hij de bouw van meerdere nodige nonsens te berde gebracht. Zo wordt de oprichter van het internetbedrijf XS4ALL kerncentrales. Met dat laatste zouden “we ons minder afhankelijk kunnen maken van de Ron Gonggrijp omschreven als “adjudant van WikiLeaks-voorman Julian Assange”. De Poetins en de ayatollahs van deze wereld”. En dat kernafval kan dan wel gedumpt worden Telegraaf voert verder de zelfbenoemde onderzoeker en fantast Peter Siebelt op die in Boekestijns’ kelder. Gonggrijp ongestoord “een linkse terreuractivist” en “staatsgevaarlijk” noemt. Daarbij linkt Siebelt Gonggrijp via een onnavolgbare redenering direct aan de Russische geheime De Nationalistische Volks Beweging (NVB) toont in haar tijdschrift Pro Patria aan te dienst KGB en zelfs aan de Rote Armee Fraktion. Gonggrijp is natuurlijk niet zo blij met de beschikken over het historisch besef van een pelpinda met alzheimer. De organisatie onzin en feitelijke onjuistheden die De Telegraaf en Siebelt bijeen fantaseren. Zeker niet is namelijk van mening dat de linkse beweging er een “fascistisch gedachtengoed” nu de Amerikaanse justitie een strafrechtelijk onderzoek naar Gonggrijps rol in Wikileaks op nahoudt. Men spreekt dan ook wel eens over “links-fascisten”. Er is natuurlijk veel is begonnen en mogelijk om zijn uitlevering zal vragen. Maar dat zal De Telegraaf een te zeggen over links, maar historisch en politiek bezien slaan dit soort vergelijkingen rotzorg zijn: om maar zoveel mogelijk kranten te verkopen gaat men nog steeds over natuurlijk als een tang op een varken. Verder is in het tijdschrift weer dezelfde riedel te lijken. lezen als altijd: links is stom, migranten zijn stout, en joden zijn fout. Genoeg over de zieltogende NVB. In haar blad Wij Europa keert de Nederlandse Volks Unie (NVU) zich tegen integratie. Dat leidt maar tot het ontstaan van “een Euraziatisch negroïde mengras”. De NVU is dan In de Vlaamse extreem-rechtse beweging groeit het geloof dat een gewenste splitsing ook een groot voorstander van “segregatie” en “repatriëring” van alle “volksvreemde van België nabij begint te komen. Volgens Revolte, lijfblad van Voorpost Vlaanderen en elementen”, net zoals Adolf Hitler altijd wilde. En als dat niet goedschiks kan, dan maar Nederland, moet daarbij de merendeels Franstalige stad Brussel geannexeerd worden op kwaadschiks, want de NVU sluit niet uit dat “de verdrijving” met geweld gepaard zal de Walen. De Franstaligen in Brussel hebben volgens Voorpost de overtuiging dat hun moeten gaan. De NVU hoopt verder dat partijleider Constant Kusters “in de toekomst” in “cultuur superieur zou zijn aan het ‘boerse’ Vlaams”. De Franstalige inwoners zouden de “achtereenvolgende kabinetten Kusters” werk gaat maken van dit “diversiteitsbeleid”, zelfs regelmatig de volgende zin uitspreken als ze in het Nederlands aangesproken oftewel van de Endlösung. De NVU droomt dus al hardop van de kabinetten Kusters 1, worden: “Moi, je ne parle pas Boer”, oftewel: “Ik spreek geen boers”. En dat klinkt best Kusters 2 en Kusters 3. Dat zou wat zijn! Maar de meeste dromen zijn bedrog, en dat geinig, moet ik zeggen. Voorpost wil na een annexatie van Brussel de stad taalkundig is deze zeker. Verder meldt Kusters dat de NVU met “zoveel als mogelijk verschillende zuiveren door de Franstaligen te verplichten om ook Nederlands te leren. Verder moet Reichskanzler organisaties op de rechts-radicale flank zal blijven samenwerken”. Maar gezien Kusters’ de stad volgens Voorpost ook min of meer ontdaan worden van moslims. Anders dreigt Constant Kusters onuitroeibare eigenschap om met alles en iedereen uiteindelijk ruzie te maken, zullen Brussel “op korte termijn een moslimstaatje te worden” dat “zich wel eens zou kunnen hoopt ooit nog eens dat er niet bijster veel zijn. En om mijn gelijk meteen maar te onderstrepen: Kusters ontpoppen tot een uitvalbasis van jihadi’s”. Revolte treurt verder om de teloorgang namens het kabinet- deelt in hetzelfde artikel meteen weer een sneer uit naar de extreem-rechtse organisatie van het Vlaams-nationalistische café-restaurant Rubenshof in Antwerpen. Die tent zou Kusters I miljoenen Voorpost, omdat die opgeroepen had om deel te nemen aan een totaal geflopte namelijk “overgenomen” zijn “door een... Marokkaan”. En dat is “even slikken” voor Volksgenoten toe demonstratie van de Dutch Defence League in Amsterdam. de bruinhemden van Voorpost. Het Rubenshof was namelijk “altijd nauw verbonden te spreken. Tot met de Vlaamse beweging”. Allerlei extreem-rechts gespuis kwam daar over de vloer die tijd zal hij het De nieuwsbrief van de Stichting Taalverdediging schrijft zeer verheugd over de mogelijke en er werden zelfs “vormingsavonden” over de oost-fronters gehouden, oftewel over moeten doen met doorbraak in de ontwikkeling van “vertaalmachines”. Een Amerikaans bedrijf zou de voormalige Vlaamse vrijwilligers van de Waffen SS. Maar daar waar de een treurt om een schare van namelijk binnen enkele jaren met “deugdelijke vertaalapparatuur” op de markt komen, de ‘teloorgang’ van deze bruine kroeg, zal een ander, waaronder ik, er een extra pint op tientallen - verveelde waardoor anderstaligen middels een kastje direct met elkaar kunnen communiceren. De drinken. Proost! - volgelingen. taalzeloten van de stichting kijken daar natuurlijk “reikhalzend” naar uit, omdat niemand dan nog de moeite zou hoeven te nemen om andere talen dan het Nederlands aan te Gerrit de Wit

BORN 2b WILDers Strip: Tim Looten

Meer strips in deze reeks op www.maroc.nl en doorbraak.eu.

doorbraak.eu nummer 9 > 5>februari 2011 Politieke keuzen maken, lokaal en landelijk

Bruin I is een typisch verdeel- en at doet Doorbraak, nu we opgescheept zitten met de meest rechtse In 2008 deden we mee in Nederland Bekent Kleur, dat toen onder meer op 22 4 heerskabinet. Het gaat versneld regering ooit? maart een manifestatie tegen racisme en voor solidariteit organiseerde. En Doorbraak is natuurlijk nog maar een relatief kleine organisatie, sinds vorig jaar zitten we in Rekening Retour5 en het platform Stop racisme W 6 verder op de ramkoers die en kan daarom niet de pretentie hebben om echt weerstand te bieden. en uitsluiting. Doorbraak doet in de eerste plaats aan zulke verbanden mee voorgaande kabinetten al ingezet We proberen momenteel vooral lokaal mensen bij elkaar te brengen, te omdat we samen sterker staan. Samen kunnen we dingen organiseren die organiseren1 tegen racisme en sociale afbraak. Er moet allereerst weer een de deelnemers elk apart niet zouden kunnen opzetten. In principe kunnen hebben. Die kleedden het sociale linkse basis opgebouwd worden, denken we. In diverse steden zijn we daar organisaties en individuen elkaar in zulke verbanden inspireren, het gevoel 2 vangnet steeds verder uit, en nu op uiteenlopende manieren mee bezig, bijvoorbeeld in Leiden. Vanuit die geven dat ze er niet alleen voor staan. Het deel uitmaken van een bekend lokale basis proberen we ook steun te geven aan landelijke initiatieven tegen landelijk verband kan een sterke uitstraling hebben en mensen ook lokaal proberen Rutte en co het feitelijk de bezuinigingen en de opkomst van het rechts-populisme. En we proberen over de streep trekken om mee te gaan doen. helemaal af te schaffen. natuurlijk zoveel mogelijk en overal een links geluid te laten horen, een geluid van onderop tegen alle huidige aanvallen op onze levens. Via platforms met ook grotere organisaties erin kunnen we mensen bereiken De oppositie is voor een flink deel met wie we anders veel moeilijker in contact zouden kunnen komen en die neo-liberaal georiënteerd en meent Wij kunnen zo in het gat springen we dan dus ook nauwelijks zouden kunnen mobiliseren. Mensen die in eerste dat de gevestigde politiek heeft laten vallen. instantie niet veel van radicaal-links moeten hebben, maar die mogelijk wel dat veel van de “moderniseringen” geïnteresseerd zouden kunnen zijn in een strijd rond hun concrete belangen. nog niet ver genoeg gaan. En de Waarom toch vooral lokaal aan de slag, terwijl het beleid landelijk bepaald Van dat soort mensen zitten er waarschijnlijk heel wat bij de vakbond en de wordt? En is dat organiseren van onderop niet een zeer moeizaam proces dat SP. Het is dus belangrijk om zulke clubs zover te krijgen dat ze hun achterban rest van Nederland probeert men nauwelijks zichtbaar resultaat oplevert? Kan Doorbraak niet beter hier en nu oproepen om te komen naar de activiteiten die onze gezamenlijke platforms wijs te maken dat we met z’n allen naar directe successen streven? organiseren. De lokale structuren waaraan we werken zijn natuurlijk uiteindelijk ook in hetzelfde schuitje zitten, en dat gericht tegen landelijk beleid. Maar we vinden het het meest voor de hand Voor radicaal-linkse organisaties is het sowieso belangrijk om contacten er nu eenmaal bezuinigd moet liggend om in onze eigen omgeving te beginnen, om zo mensen erbij te te onderhouden met meer ‘gematigde’ organisaties. Soms zijn de actieve kunnen betrekken die nog niet meedoen in de linkse beweging. Mensen die leden daarvan wel degelijk wat radicaler, kritischer en van onderop ingesteld, worden vanwege de crisis. in hun eigen leven en omgeving merken wat er misgaat. Het blijkt ook dat en kan er een goede samenwerking in een platform ontstaan. Het is goed Wat probeert Doorbraak daar veel mensen de binding met de landelijke parlementaire politiek kwijt zijn, om voelsprieten te houden in die kringen, net zoals we proberen om er terecht niet meer in geloven. Wij kunnen lokaal voorbeelden opbouwen warme contacten te onderhouden met anarchistische en andere radicaal- tegenover te stellen? van hoe het wel kan, van hoe mensen samen en basisdemocratisch stapje linkse kringen. Met organisaties en individuen in die hoek hebben we voor stapje weer grip op hun omgeving gaan nemen. Wij kunnen zo in het vanzelfsprekend inhoudelijk veel meer affiniteit. Op strategisch en tactisch gat springen dat de gevestigde politiek heeft laten vallen. Grote landelijke vlak zijn er nu en dan echter wel wat verschillen. Zo legt Doorbraak dus demonstraties en andere bijeenkomsten zijn ontzettend belangrijk, maar wat meer nadruk op verbreding en lokaal organiseren. Het is in ieder geval dat blijven vaak eendagsvliegen wanneer ze geen blijvende, stevige lokale belangrijk dat er in bredere platforms ook een sterk gezamenlijk radicaal-links wortels hebben. Daarom zijn we lokaal aan het organiseren geslagen. Of geluid klinkt. Revolutionair links moet gewoon ook altijd een plek opeisen, het snel resultaat zal opleveren, dat weten we natuurlijk niet. Dat hangt en serieus inzet tonen wanneer er gewerkt wordt aan een nieuwe beweging. ook af van het hele maatschappelijke klimaat. Wel weten we dat de tot Maar tegelijk moeten we ook realistisch blijven en goed begrijpen wat precies nu toe gebruikelijke de belangen van de ‘gematigde’ samenwerkingspartners zijn. manieren van werken buitenparlementair En als iedereen van goede wil is, kunnen links te weinig van die de sterke punten van de diverse organisaties

Foto: Gregor Eglitz Eglitz Gregor Foto: concrete successen elkaar prima aanvullen. opleveren. Wij willen ons daarom steeds afvragen Maar het is toch niet altijd allemaal koek en ei in zulke platforms? bij elke activiteit: wat Er zijn natuurlijk altijd politieke spanningen tussen de radicaal-linkse en heeft het opgeleverd, de meer gezagsgetrouwe organisaties vanwege de uiteenlopende doelen hoeveel mensen hebben en daarmee samenhangende analyses en strategieën. Maar die spanningen we duurzaam aan onze kunnen ook de creatiteit bevorderen, ze kunnen productief gemaakt worden. beweging weten te En als iedereen van goede wil is, kunnen de sterke punten van de diverse binden, hoe bouwen we organisaties elkaar prima aanvullen. De een heeft bijvoorbeeld een grotere meer kracht op? achterban en meer contacten, de ander daarentegen meer mensen met actie-ervaring die echt aan de slag willen, om maar wat te noemen. Maar Doorbraak is steeds inhoudelijk blijft het vaak wel moeizaam. Het radicaal-linkse geluid krijgt nadrukkelijker aanwezig meestal onvoldoende aandacht, en voor ons belangrijke thema’s worden in linkse kringen. Maar door de meer gezagsgetrouwe deelnemers onvoldoende meegenomen. Zo wat doen jullie nu waren racisme en uitsluiting binnen Rekening Retour bijvoorbeeld lange eigenlijk in de praktijk, zo tijd een ondergeschoven kindje, evenals de beleidsmaatregelen tegen wordt wel eens gevraagd werklozen. Daarnaast genereert de deelname aan zulke platforms ook twijfel door actievoerders. en spanning binnen Doorbraak zelf, met name over hoe om te gaan met de Doorbraak heeft de concrete problemen in het platform. Ook die spanningen proberen we zo Keuzen. afgelopen jaren een mogelijk productief te maken. Maar het kan ook gebeuren dat we op een flink aantal acties en gegeven moment te weinig mogelijkheden meer zien en we besluiten om een bijeenkomsten georganiseerd, onder meer tegen Verdonk, Wilders en de platform te verlaten. Er zijn altijd andere samenwerkingsverbanden mogelijk, bezuinigingen.3 Soms samen met andere organisaties en soms alleen. Ook en wellicht kunnen we ook best een tijdje zonder. ^Visie~leveren we regelmatig sprekers voor bijeenkomsten en publiceren we bijna dagelijks artikelen en blogs op onze website en in onze krant. Maar een Spanningen in platforms hebben natuurlijk alles te maken met onderlinge groeiend deel van onze activiteiten speelt zich af buiten het traditionele machtsverhoudingen tussen de deelnemende clubs. gezichtsveld van veel activisten: lokaal, in gesprekken met betrokken Inderdaad. Platforms worden vaak opgericht nadat een club een aantal mensen, op bijeenkomsten op stedelijk niveau, bij het opbouwen van andere uitnodigt om iets te organiseren. Meestal wordt dan direct praktisch blijvende sterke structuren. Doorbraak groeit, maar net als iedereen hebben samen aan de slag gegaan, zonder dat bijvoorbeeld even stil gestaan wordt ook wij het druk met werken en (over)leven. We hebben een beperkte bij hoe men wil dat de besluitvorming zal gaan lopen. Sommigen zullen menskracht en moeten dus heel bewuste politieke keuzen maken over wat zo’n discussie overbodig vinden voor een ad hoc initiatief, anderen zullen te doen, en wat niet. Keuzen gebaseerd op inschattingen welke activiteiten het vastleggen van beslisprocedures wellicht omslachtig vinden of zelfs zinvolle resultaten opleveren. En dat zijn nu eenmaal niet persé altijd de duiden als een teken van onderling wantrouwen. Vaak worden er ook al op zichtbaarheid gerichte directe acties. Soms blijkt achter de vraag naar geen gezamenlijke uitgangspunten geformuleerd. Platforms die wat langer wat we doen, nog een andere vraag schuil te gaan: waarom organiseert doorgaan, krijgen echter op den duur vaak te maken met interne problemen Doorbraak niet meer directe acties? Alsof een organisatie pas echt radicaal vanwege het ontbreken van heldere afspraken. is wanneer ze regelmatig directe acties organiseert. Maar Doorbraak is bezig proteststructuren op te bouwen, mensen in beweging te brengen, en hecht Nu zijn formele democratische afspraken ook niet makkelijk te maken. daarbij niet eenzijdig aan het middel van de directe actie, een middel dat Stemmen op een platformvergadering op basis van het aantal leden dat we zeker niet zullen schuwen in bepaalde fasen van de strijd. Overigens elke club vertegenwoordigt of kan mobiliseren? Dan zou een eventueel zijn we heel blij met dit soort vragen, en we willen heel nadrukkelijk open deelnemende vakbond in theorie duizenden keren meer invloed krijgen in blijven staan voor kritieken en nieuwe ideeën. Iedereen kan daarmee bij ons zo’n platform dan een actiegroep. Op basis van actief deelnemende leden aankloppen, en dan kunnen we zien wat we samen kunnen doen. dan? In dat geval zou zo’n vakbond moeten accepteren dat een paar gedreven activisten de lijn gaan meebepalen voor hun tienduizenden, meest passieve Doorbraak participeert tevens in enkele landelijke platforms, waarin ook leden. Nee, beter is het om toch vooraf te proberen om een gezamenlijke wat grotere, meer gezagsgetrouwe clubs meedoen. Wat willen jullie daarmee visie te formuleren, waarin iedereen zich in grote lijnen kan herkennen. bereiken? Dat voorkomt vechtvergaderingen. Interne platformvergaderingen zouden <6nummer 9 > februari 2011 doorbraak.eu Foto: Gregor Eglitz Eglitz Gregor Foto: sowieso iedereen de ruimte moeten bieden om ideeën in te brengen, ook mensen zonder directe achterban. In een prettige solidaire sfeer zou er zelfs gestreefd kunnen worden naar besluitvorming bij consensus. Maar daarbij moeten de onderlinge politieke verschillen natuurlijk niet verdoezeld worden, want dat is de dood in de pot.

Maar hoe gaat het dan in de praktijk? Over het algemeen hebben de mensen die het meeste doen voor het platform ook de meeste invloed op de gang van zaken. Dat is natuurlijk niet democratisch, maar tegelijkertijd bijna niet te voorkomen. Op platformvergaderingen worden namelijk vaak werkgroepjes ingesteld en een coördinatiegroep, die uitvoering gaan geven aan de vastgestelde plannen. Tussen de vergaderingen door zijn deze mensen vaak gedwongen beslissingen te nemen rond kwesties waar de platformvergadering zich niet over heeft uitgesproken. Het probleem is dat de door hen genomen beslissingen op de volgende vergaderingen vaak ten onrechte Illegale jongeren hebben vaak geen geld voor toegang tot de belevingswereld van andere jongeren. gepresenteerd worden alsof ze niet te herroepen zijn. Aan de andere kant is het ook ondoenlijk om steeds weer stappen terug te moeten zetten. Onderzoek naar afgewezen vluchtelingen Wie serieus wil kunnen meebeslissen, mag ook best de handen uit de mouwen steken. dient overheidsbelang

Een vooraf gedefinieerd helder mandaat voor de werkgroepen is dan ook onontbeerlijk. Om de democratie binnen een platform te waarborgen moeten c c c Vervolg van voorpagina de leden van de coördinatie- en werkgroepen zich gedragen als afgevaardigden Staring en Aarts selecteerden hun studenten op basis van leeftijd, moedertaal en etnische die terugroepbaar zijn door de algemene vergadering. Ze moeten dienstbaar zijn achtergrond. Zo konden ze uitstekend ingezet worden om het vertrouwen te winnen van de en niet sturend. Daar staat tegenover dat er vaak teveel mensen aanwezig zijn vluchtelingen om zo allerlei verhalen en geheimen te kunnen aftappen. De studenten moesten op platformvergaderingen die zelf niets doen, en alleen komen met voorstellen interviews houden met “respondenten”, jonge vluchtelingen die aan de tand werden gevoeld over of kritiek. Wie serieus wil kunnen meebeslissen, mag ook best de handen uit het leven in de illegaliteit en hun toekomstperspectief. “Een dergelijk onderzoek is alleen mogelijk de mouwen steken. Want platforms zijn op zich niets meer dan een plek waar met een groot team van veldwerkers die de taal spreken van de belangrijkste herkomstlanden van organisaties en mensen bijeenkomen, en waar afgesproken wordt wie wat gaat de (voormalige) alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’s). Om dit te realiseren hebben doen. we onderzoeksassistenten gerekruteerd met bij voorkeur enige kwalitatieve onderzoekservaring, die bovendien in termen van leeftijd, culturele achtergronden en taal zo dicht mogelijk bij de In Nederland bestaat al een jarenlange traditie van dit soort landelijke platforms, onderzoeksgroep stonden. De achterliggende gedachte is dat een veldwerker met deze kenmerken tegen de oorlog, tegen racisme, tegen bezuinigingen, enzovoorts. In de gemakkelijker een vertrouwensband met de amv’s kan opbouwen. Een bijkomend voordeel is dat deze praktijk zijn het steeds grotendeels dezelfde organisaties en individuen die de onderzoeksassistenten toegang hebben tot de betreffende etnische gemeenschappen en wellicht ook zaak dragen én soms ook net iets te graag willen sturen. Wie dat patroon wil tot de onrechtmatig verblijvende jongeren uit die gemeenschappen.” doorbreken en meer democratie wil brengen, die zal goed voorbereid moeten gaan meedoen en veel tijd en energie moeten investeren. En dat is goed mogelijk. De werving van “respondenten” verliep via twee trajecten: via de sociale netwerken van de Doorbraak is bijvoorbeeld al meer dan eens bij platforms gevraagd om deel te “allochtone” studenten en via steungroepen voor vluchtelingen zonder verblijfsrecht. De nemen in coördinatie- en werkgroepjes. We leveren vooralsnog echter meestal wetenschappers wilden de jonge vluchtelingen het liefst zo dicht mogelijk op de huid zitten, zonder een relatief bescheiden bijdrage, omdat we voorlopig onze prioriteit bij onze veel bemoeienis van de contactpersonen van steungroepen. Want “het voordragen van respondenten” lokale activiteiten willen blijven leggen. door steungroepen “heeft als mogelijk nadeel dat de meest interessante, zielige, uitzonderlijke of in het oog springende amv’s zouden worden geselecteerd. Een consequentie zou kunnen zijn dat het leed Doorbraak en het uitzonderlijke in deze verhalen tot een oneigenlijke uitvergroting zou kunnen leiden. Het beeld en de kennis van de amv’s die zich wel enigszins kunnen redden en een onopvallender bestaan in de Noten illegaliteit leiden, zou hierdoor ten onrechte naar de achtergrond kunnen raken. Om deze selectieve 1. “We moeten heel doelgericht mensen gaan organiseren”, Eric Krebbers, 11 oktober 2010, weergave van de werkelijkheid zoveel mogelijk te vermijden, probeerden we dan ook waar mogelijk www.doorbraak.eu. situaties te creëren waarbij we potentiële respondenten zelf konden aanspreken om te vragen of ze 2. “Werken aan een platform tegen de bezuinigingen”, Eric Krebbers, 11 januari 2011, wilden participeren aan het onderzoek. Dit betekende dan ook dat we zoveel mogelijk respondenten www.doorbraak.eu. hebben geworven tijdens maaltijdverstrekkingen, tijdens inloopuren en spreekuren van instanties, 3. Thema: aankondigingen, www.doorbraak.eu. tijdens feesten en andere informele bijeenkomsten en tijdens manifestaties. Een bijkomend voordeel 4. “22 maart: manifestatie op de Dam tegen racisme, voor solidariteit”, 17 maart 2008, is dat in dergelijke situaties onderzoekers ook kunnen observeren wat er zich afspeelt, waardoor www.doorbraak.eu. eventueel nieuwe inzichten verkregen kunnen worden.” Met de tussenkomst van in opdracht van de 5. www.rekeningretour.nu. overheid werkende onderzoekers kan de kwetsbare en vaak moeizaam opgebouwde vertrouwelijke 6. www.platformtegenvreemdelingenhaat.nl. sfeer tussen mensen zonder papieren en steungroepen danig worden aangetast. Tegenwerken Zoals gebruikelijk bij dit soort onderzoeken, stelden de jonge vluchtelingen zich veelal achterdochtig op tijdens de interviews, die hen deden denken aan de strenge en ellenlange verhoren van IND- ambtenaren. “De kunst van het interviewen van de amv’s betrof - zo bleek al snel - om gesprekken te voeren die thematisch en in stijl zo veel mogelijk afweken van de gesprekken die de jongeren tijdens de asielaanvraag met medewerkers van de IND en de Dienst Terugkeer en Vertrek hadden gevoerd. Om vertrouwen te kunnen winnen, moesten wij de jongeren ervan overtuigen dat zij niet aan een nieuw (advertentie) nader gehoor onderworpen werden. Dit betekende dat we tijdens het veldwerk onze interviewstijl hebben aangepast. Het werd al snel duidelijk dat het stellen van veel directe en confronterende Grenzeloos – de wereld begrijpen vragen in combinatie met het bieden van weinig ruimte voor de antwoorden niet goed werkte. Deze interviewstijl koppelden respondenten aan een asielgehoor en dit resulteerde in korte, algemene om de wereld te verbeteren antwoorden. Verhalen kregen we zo nauwelijks te horen.”

Grenzeloos is een blad dat staat voor een groene, Gelukkig wilde een aantal steungroepen niet meewerken aan het onderzoek, zo blijkt uit de studie van democratische, feministische en socialistische Staring en Aarts. Die organisaties zagen niet in “hoe het onderzoek de amv’s ten goede zou komen”, wereld. Grenzeloos wordt uitgegeven door of ze meenden “dat dit onderzoek bij de amv’s directe psychische schade zou kunnen veroorzaken Socialistische Alternatieve Politiek (SAP) en elk door het oprakelen van gevoelige thema’s zoals traumatische ervaringen in het herkomstland”. In nummer bevat analyses en nieuws uit de hele het onderzoek worden geen politieke argumenten genoemd om niet mee te werken, zoals die door wereld. In Grenzeloos lees je bijvoorbeeld over radicaal-linkse activisten tegen migratiebeheersing worden gehanteerd. De Leidse steungroep De ontwikkelingen in Latijns-Amerikaans links en Fabel van de illegaal, bijvoorbeeld, wees de onderzoekers resoluut de deur. De overheid is een van verzetsbewegingen in het Midden-Oosten, over de voornaamste tegenstanders van mensen zonder papieren. De staat wil aan de lopende band queer en homo-bevrijding, over organizing, kennis verwerven om ongewenste migranten en vluchtelingen zo “efficiënt” mogelijk te kunnen verzet tegen het kabinet en de heropbouw tegenhouden, afwijzen, uitsluiten, en dumpen in landen vol armoede en geweld. Wie illegalen wil van links. Een jaarabonnement, zes nummers, steunen, behoort de overheid daarom geen informatie te geven, maar juist zoveel mogelijk tegen te kost 17,50. Op www.grenzeloos.org kun je een werken. gratis proefnummer aanvragen of meteen een abonnement nemen. Harry Westerink

Noot 1. “Kritiek op wetenschappelijk onderzoek tegen illegalen”, Harry Westerink, Gebladerte Archief, www.doorbraak.eu. doorbraak.eu nummer 9 > feburari7> 2011 Foto: Gregor Eglitz

tegelijk: laten zien dat de frame-beweringen leugens zijn, en de aanval inzetten op het achterliggende verhaal, de achterliggende belangen. Je stapt niet in het frame, maar blijft er tegelijk ook niet volledig buiten, omdat een deel van het te voeren debat zich onvermijdelijk toch op het waarheidsgehalte ervan richt. Wilders Ik stel iets soortgelijks voor waar het tegen Wilders gaat. Die gaat eindeloos door over Frames. massa-immigratie en islamisering. Onze taak is het om een ander verhaal neer te zetten. In dat verhaal komen islamisering-als-probleem en massa-immigratie-als-probleem niet voor. Wij stellen dat problemen niet besloten liggen in de aanwezigheid van migranten met Reframing reframed allerlei culturele uitingen, maar in de uitsluiting van mensen, in marginalisering, in lage lonen en hoge werkloosheid, in discriminatie op de arbeidsmarkt, de woningmarkt en het uitgaansleven, in het dichtgooien van grenzen en het opsluiten van mensen die een grens Mathijs van de Sande schreef in de vorige Doorbraak-krant een zeer willen oversteken om ergens anders een bestaan proberen op te bouwen. “Nederland is vol”, lezenswaardig, nu en dan prikkelend, artikel over de vraag hoe we zegt de rechtse framer. “Geen mens is illegaal”, zeggen wij. effectiever tegengas tegen rechts kunnen geven.1 Met veel ervan ben Maar daarmee zijn we er niet. Ik denk dat, net zoals we destijds Bush’ leugenpraat ik het eens, bij sommige delen heb ik vraagtekens en kanttekeningen. weerlegden, we dat nu wel degelijk ook met de kletskoek van Wilders moeten doen – maar op een niet-defensieve manier. Wilders raaskalt over islamisering. We kunnen daar 1. niet op ingaan, want het is niet ons frame. Erover praten is teveel eer en geeft hem erkenning. e schrijver begint met een zeer belangrijke vaststelling: rechts domineert het We kunnen er ook 2. meegaand op ingaan: het valt wel mee, er komen maar vijf moskeëen politieke landschap, het politieke debat. Het rechtse discours overheerst, en krijgt per decennium bij, geen vierhonderd – alsof dat laatste op zich een groter probleem zou zijn D veel te weinig tegenspel. Daarin speelt vooral een rol dat linkse partijen veelal dan vierhonderd kerken, synagogen of pretparken erbij. Er is echter ook een derde manier: bedreigd door islamisering”. Achterliggend waardenpatroon: er is zoiets als een nationale Alweer: het gaat dan niet om geruststelling (‘er komen er echt niet zo veel, dus wees maar identiteit die een wezenlijke waarde vertegenwoordigt, die door ‘ons’ tegen ‘hen’ verdedigd niet bang’), maar om het vaststellen en laken van het verschil tussen aantoonbare feiten, hoort te worden. Frame: “Ons land wordt verkwanseld door de linkse elite”. Achterliggend en de beweringen van Wilders, om doodgewone waarheidsvinding ook. Bij ons tegenverhaal waardenpatroon: er is zoiets als ‘ons land’, ‘ons soort mensen’, en, alweer, dat moet hoort, naast en verbonden met onze eigen argumentatie, keer op keer de vaststelling: verdedigd worden tegen buitenstaanders, en tegen degenen die de buitenstaanders hun mijnheer Wilders, u liegt! Hemzelf krijg je daar niet mee onderuit. Zijn trouwe aanhang gang laten gaan. Wat frames effectief maakt, is ten eerste de herhaling en ten tweede de ook niet. Maar zijn aanhang heeft randen, en buiten die randen zitten twijfelaars. Op die verwijzing naar iets gemeenschappelijks, naar normen en waarden die ‘we’ geacht worden te mensen kan zo’n aanpak wel degelijk enig effect sorteren. En ja, dat dient dan te klinken als: delen en te onderschrijven. mijnheer Wilders, niet ‘Geert’. Van dat joviale toontje jegens onze veel te hooggeplaatste tegenstanders moeten we inderdaad af. Mathijs maakt daarover een heel goed punt. Welnu, stelt de auteur, hoe ondermijn je de effectiviteit van de rechtse strategie van ‘framing’ (het hanteren van die frames)? Niet door erin mee te gaan! Nooit redeneren op Drijfveren basis van andermans frame. Niet zeggen dat ‘het wel meevalt’ met die islamisering – want Hiermee verbonden heb ik nog een kanttekening. Terecht stelt Mathijs vast dat allerlei dan erken je nog steeds dat er iets problematisch is aan islamisering. Niet uitleggen dat het drijfveren, beeldvorming en dus ook de werking van frames, iemands opstelling bepalen. wel meevalt met de massa-immigratie (met verwijzing naar cijfers bijvoorbeeld), want dan Het is een illusie om te denken dat bijvoorbeeld stemgedrag, standpuntbepaling voor of geef je Wilders indirect gelijk dat massa-immigratie op zich een probleem zou kunnen zijn. tegen de PVV, voornamelijk door rationeel welbegrepen eigenbelang bepaald wordt. Het is Je erkent dan tenminste een gedeeltelijk gelijk van de tegenstander, en geeft hem daardoor dan ook niet erg effectief om tegen PVV-ers eenvoudig te zeggen: “Wilders zal helpen met kracht. precies het soort bezuinigingen waar jullie erg last van gaan hebben”. Het antwoord zal zijn: “Daar gaat het ons niet om. Wilders gaat tenminste die linkse elite te lijf, en doet iets aan… Irak (vul maar verder in) …, dát is belangrijk!” Ik denk dat hier veel waars in zit. Ik zie echter ook een probleem. Het eerste licht ik toe met voorbeelden van buiten het Wilders-debat. Laten we teruggaan naar de aanloop van de Mathijs heeft hier, denk ik, voor een deel gelijk: als rechtstreekse argumentatie-strategie is Irak-oorlog, die door Bush en zijn tekstschrijvers zeer behendig werd geframed. Frame: “Irak dit hameren op de schade die Wilders aan zijn eigen aanhangers gaat toebrengen volstrekt heeft massavernietigingswapens”. Waardenpatroon: massavernietigingswapens dienen tot ontoereikend. Toch is het idee van gezamenlijke belangen die aantoonbaar botsen met iedere prijs te worden voorkomen. Frame: “Saddam en Bin Laden spelen onder één hoedje”. wat Wilders wil, daarmee niet onzinnig. Er is meer dan een linkse versus een rechtse Waardenpatroon: terrorisme is dé vijand, daartegen is alles geoorloofd, ja geboden. argumentatie, met linkse en rechtse frames. Achter deze twee argumentaties en frames ligt wel degelijk iets ‘hards’, iets materieels: belangenstrijd, klassenstrijd. Waar Wilders de natie Welnu, deel van het debat was destijds: die onzin weerleggen. Er is geen bewijs voor tot het Hoogste Goed verheft, verheft hij ook de klasse die via het nationaal bewustzijn massavernietigingswapens. Bin Laden en Saddam waren doodsvijanden, met een totaal grote groepen aan zich bindt, tot legitieme oppermacht, tot échte elite, en die is zo rechts andere ideologische basis. Bush liegt, zijn oorlogsverhaal is onzin. En deze tegenaanval als wat. Het linkse vertrekpunt daartegen is niet: hetzelfde nationale belang, maar dan iets wérkte: waar mensen je in oktober 2002 nog uitlachten als je tegen de oorlog was, kreeg toleranter en socialer. Het linkse vertrekpunt is het helpen verenigen van mensen onderaan, je zes weken voor de aanval in 2003 brede bijval voor die stellingname. De oorlog werd op basis van gezamenlijke belangen, belangen die ons bijeen kunnen brengen, ongeacht wereldwijd dan ook met grootschalige demonstraties begroet. onze herkomst, onze religieuze achtergrond, onze sekse of onze seksuele voorkeur. Het gestook van Wilders staat hier haaks op, en dat kunnen we maar beter openlijk zeggen. Volgens het framing-verhaal ligt dat echter niet voor de hand! Immers, door de leugens over massavernietigingswapens en Bin Laden stelselmatig onderuit te halen, begaven Dat opent, wanneer het enigszins lukt, wel degelijk ook praktische mogelijkheden. In het we ons wel degelijk in het frame van Bush en zijn bondgenoten. Wie zegt: er zijn geen wilde weg roepen dat Wilders een gevaar is voor je portemonnee zal weinig aanslaan. Het is massavernietigingswapens, loopt immers het risico dat, zodra er alsnog zulke wapens dan een abstracte leus, en weinig meer. Maar waar personeelsleden van vervoersbedrijven worden ontdekt, hij of zij moet draaien en moet erkennen dat Bush dan toch wel gelijk heeft actie voeren tegen aanbesteding van ov-bedrijven, en daarbij botsen op een PVV die eerst met zijn oorlog. Als er geloofwaardig bewijs van samenwerking tussen Bin Laden en Saddam ook tegen was, en nu om machtspolitieke redenen opeens vóór, is de botsing tussen was opgedoken, hadden tegenstanders die dat voor onmogelijk hadden verklaard, opeens gemeenschappelijk klassenbelang enerzijds, en de opstelling van de PVV anderzijds, heel ook een probleem gehad. In beide gevallen dreigde immers de erkenning: als Bush wél gelijk concreet. Het is helemaal niet verkeerd om vast te stellen dat Wilders’ politiek haaks staat heeft met zijn beweringen, dan heeft hij een erkende reden tot oorlog. op de belangen die mensen hebben. De kunst is om dat punt te maken, maar dan ingebed in een realiteit van gemeenschappelijke strijd. Voor het opbouwen van zulke strijd en verzet is In frame-context was dit een hachelijk soort tegenpropaganda die we bedreven. Toch denk het idee van inzichtelijk te maken belangen, klassenbelangen en dergelijke, van mensen aan ik dat het een noodzakelijk deel van ons arsenaal aan argumenten was: systematisch de de onderkant, helemaal niet misplaatst. Ik vermoed dat Mathijs dit ook wel vindt, maar naar onwaarheden uit het Witte Huis weerleggen. De kunst is echter om dit zo te doen dat je met mijn mening mag dit punt nog wat extra nadruk krijgen, om te helpen voorkomen dat onze minstens één been buiten het frame van de ander blijft. Je zegt dus wel dat de verhalen over strategie blijft hangen in een voornamelijk verbaal gevecht. Hoe onmisbaar dat gevecht wapens en terroristische connecties verzinsels en verdraaiingen zijn. Maar je zegt er tegelijk overigens ook is. bij dat je voor geen meter gelooft dat die oorlog echt om deze zaken gaat. Je baseert je nee tegen de oorlog dus niet op dat deel van het debat. Je weerlegt de argumenten als leugens. Peter Storm Maar je zet ze tegelijkertijd neer als goedkope smoes waarachter heel andere argumenten (maker van het weblog peterstormschrijft.wordpress.com) schuil gaan, zoals geopolitieke macht, een greep op een regio vol gas en olie, en de vestiging van een militaire basis op de stoep van China. En je zegt er ook bij dat, zelfs al zouden de Noot frames wel blijken te kloppen – als Saddam mosterdgas had gehad en wekelijks thee dronk 1. “Reframe rechts: het eigen verhaal als tegenstrategie voor buitenparlementair links”, Mathijs van de Sande, met Osama –, je dat dan nóg geen valide oorlogsreden vond. Je doet dus meerdere dingen 30 december 2010, www.doorbraak.eu. <8nummer 9 > februari 2011 doorbraak.eu Klassenstrijd, crisis en kapitalisme

De crisis is een bepalende factor in de huidige - en komende - Er valt namelijk veel voor te zeggen dat we ons vanaf begin de arbeidersklasse is gestreden, vielen daar met name politieke strijd. Binnen Doorbraak wordt al enige tijd een jaren 70 al in een crisis bevinden die zich voortsleept, de strijdkernen van migranten op. Maar ook de strijd van en die zich steeds meer radicaliseert, tot op de dag van vrouwen, ook binnen de arbeidersklasse, en binnen, maar discussie gevoerd over hoe we ons hierin zouden moeten vandaag. De crisis wordt nog regelmatig beschreven als ook tegen linkse organisaties. Met andere woorden, de opstellen. Onlangs verscheen er een inhoudelijke reactie van zijnde een financiële crisis, maar wat wil dat zeggen? strijd leek overal te ontbranden, maar nauwelijks daar Het gaat hier om overeengekomen kredieten waarvoor waar links zich traditioneel op richtte, op de mannelijke Willem Bos van Grenzeloos en Socialistische Alternatieve Politiek nog wel de benodigde arbeidskracht bereid moet worden fabrieksarbeider en gezinshoofd. Een totale chaos voor (SAP). Een reactie daarop. gevonden om de vereiste waarde te scheppen. Dat leidt de preciezen binnen links, diegenen die dachten het licht ook steeds meer in de westerse kernlanden tot een politiek te hebben gezien door de ontdekking van vermeende van sociale onzekerheid van harder werken tegen slechtere ‘bewegingswetten van het kapitaal’ en nauwgezet Foto: Eric Krebbers os houdt een helder voorwaarden. Tot zover zullen vele linksen dit min of meer probeerden ‘uitbuitingsgraden’ te berekenen. betoog waarbij wel willen onderschrijven. Maar waar het mij nu om gaat is B de kernbegrippen dat een ander begrip van hoe de crisis is ontstaan ook een Voor anderen, de meer rekkelijken, was dit juist mede klassenstrijd, crisis en ander licht werpt op welke strategieën we zouden kunnen een aanleiding om de linkse geschiedenis opnieuw te kapitalisme in hun onderlinge volgen om eruit te komen. bestuderen, nu in het licht van de recente ontwikkelingen. samenhang worden Tal van strijdterreinen, zoals bijvoorbeeld het feminisme, beschreven. Hij sluit het af De crisis zoals die begin jaren 70 ontstond is wel degelijk anti-racisme, anti-fascisme, en anti-imperialisme, met een voorstel tot een te het gevolg van strijd, en zeker niet alleen van strijd van de konden en kunnen niet goed worden begrepen binnen volgen strategie. Kortom: wat mannelijke loonarbeiders. de traditioneel als antagonistisch betitelde verhouding willen we nog meer? loonarbeid-kapitaal. Niet in de laatste plaats door “Het kapitaal heeft de crisis opgedrongen gekregen door feministische strijd tegen de linkse orthodoxie, kwam er Het probleem van zijn betoog de parallel lopende, zich gelijktijdig ontwikkelende en aandacht voor de patriarchale positie van de loonarbeider is dat het is gebaseerd op een cumulatief werkende vormen van loonstrijd van de kant binnen het kapitalisme, en tegelijk werd de niet- analyse van het kapitaal die van zowel loonontvangers als niet-loonontvangers, en wel gethematiseerde klassepositie van vele feministen hard volstrekt achterhaald is. Een op internationaal niveau”, aldus auteur Mario Montano onder handen genomen door women of colour. Ook kan de complicerende factor daarbij in de jaren 70. “Het is van cruciaal belang in te zien dat in almaar toenemende milieuvernietiging niet meer worden is dat zijn analyse nauw deze strijdcyclus de politieke problemen van het kapitaal genegeerd. Merkwaardig genoeg worden wij mensen vaak verweven is met oude linkse niet alleen veroorzaakt werden door wat traditioneel buiten de natuur geplaatst, en wordt de toenemende stromingen en praktijken die als het loonfront wordt beschouwd. Het is duidelijk dat vervreemding en ontmenselijking niet gerelateerd aan tot op de dag van vandaag de relatie tussen kapitaal en arbeidersklasse niet alleen de almaar toenemende milieuvernietiging. Alsof we geen De Britse premier Margaret Thatcher probeerde hun invloed doen gelden. Er is vrijdags gemeten wordt: de strijd gaat niet alleen over actief onderdeel zouden vormen van ‘de natuur’! tijdens de crisis van de jaren 80 links kapot te dan ook sprake van gevestigde het loonstrookje. Deze strijd kent vele vormen: verzuim, maken. belangen. Niet in de laatste lage productiviteit, al dan niet ‘oneigenlijk gebruik’ van de Deze strijd - zeker ook die binnen links - leidde tot plaats binnen de SAP, die, vakbondsstructuur, het ‘organiseren’ van materiaal, het toenemend bewustzijn bij heterodoxe linksen over hoe de zoals bekend, kan bogen op een lange geschiedenis met haar laten verdwijnen van goederen, en de oneindige variaties in verschillende strijdterreinen in hun samenhang zouden zusterpartijen binnen de Vierde Internationale. Dat neemt niet vormen van sabotage... Belangrijker nog is het feit dat deze moeten worden begrepen. De genoemde voorbeelden weg dat Bos’ betoog een bijdrage aan de broodnodige discussie strijd zich niet beperkt tot de lopende band, de haven of vormen slechts aspecten van een historische ontwikkeling nauwelijks meer expliciet een rol speelt, maar waarvan de We worden geconfronteerd met een machtssysteem van invloed onder de oppervlakte nog aanzienlijk is. Ik zal hieronder De strijd die zich op deze wijze ontwikkelde, bleek al snel uitbuiting dat sexistische, racistische en productivistische proberen enkele tegenwerpingen daartegen te formuleren vanuit niet meer te kunnen worden begrepen en beantwoord door dimensies kent. een meer heterodoxe invalshoek. Inzichten van theoretici en de beproefde aanpak van de klassieke linkse formule partij/ bewegingen van na ‘68, veelal ontwikkeld in confrontatie met vakbond/arbeidersklasse. Binnen deze formule weten de Wat wil ik hier nu allemaal mee zeggen? Dat de drietrap het gedachtengoed en de praktijken (!) van de meer orthodoxe partijmensen alles al (hoe blijft raadselachtig...), gebruiken partij/vakbond/arbeidersklasse volgens mij geen vehikel geloofsgemeenschap van ‘marxistische economen’. Het gaat hier ze een vakbond om bruikbare mensen te recruteren en als meer kan vormen om de vastgelopen ontwikkeling dan ook om een linkse broederstrijd. Het is niet anders. Hopelijk vehikel in te zetten om de arbeidersklasse op te voeden. binnen links vlot te trekken. De arbeidersklasse neemt maak ik me hieronder verstaanbaar. Dat kost de nodige moeite. Top-down management. De maatschappelijke realiteit na geen opdrachten meer aan van een zelfbenoemde Maar, om met Bos’ woorden te spreken, dat is niet verwonderlijk ’68 is echter dermate weerbarstig gebleken dat hier weinig Leiding. De onderdelen van die klasse die wel hebben omdat we praten vanuit een andere geschiedenis en traditie. eer meer aan te behalen valt, en deze aanpak leidt dan ook gestreden en nog steeds strijden, zijn nu net weer voortdurend schipbreuk. niet de groepen die volgens de Theorie belangrijk Crisis van de partijmarxisten zouden moeten zijn. De vakbond is verworden tot een Zoals bekend bevinden we ons in een grote internationale crisis Met deze ‘nieuwe onoverzichtelijkheid’ kon en kan op dienstverlenend bureaucratisch apparaat met zo nu en waarvan we, uiteraard, nu nog geen idee hebben over hoe en verschillende manieren worden omgegaan. Strijd die dan een mediagenieke campagne met dooie leden. En wanneer die kan worden opgelost. Afgezien van Bos dan, want hij ontstaat op terreinen die niet door linkse schriftgeleerden de socialistische partijen en organisaties die er nog zijn denkt daarentegen nu al te weten dat er niets nieuws onder de is voorzien kan: worstelen met dat alles. zon is: “De economische crisis is uiteindelijk niets anders dan het 1. worden genegeerd omdat het volgens de Theorie niet periodiek vastlopen van het kapitalistische productiesysteem. belangrijk (genoeg) is, Let wel: er is bij mij zeker geen sprake van smalend Na een dieptepunt van een vorige crisis, waarin een deel van 2. worden bestreden omdat volgens theoretici de leedvermaak. Ik ervaar mijn eigen leven ook steeds meer de productiecapaciteit werd vernietigd (bedrijven gesloten, verkeerde mensen met een niet geheel juiste motivatie als onzeker, en zie om me heen talloze mensen te gronde arbeidskrachten ontslagen) en de lonen drastisch verlaagd, komt in beweging komen, gaan, en anderen zich volledig richten op zichzelf - de er een nieuwe periode van opgang: de winsten groeien weer, 3. worden ingekapseld met behulp van ‘samenwerkings-­ noodzaak om iets tegenover deze ontwikkeling te stellen, de investeringen nemen toe en de werkgelegenheid trekt aan.” verbanden’ waarbinnen geprobeerd wordt om de meest groeit wat mij betreft alleen maar! (stukjes citaat zijn door mij schuin gezet, H.) actieve mensen te ronselen voor de eigen politiek, met als bijkomend effect dat ‘de achterban’ niets meer doet/ Ik denk alleen wel dat met benaderingen van gisteren de Het citaat van Bos geeft volgens mij treffend weer hoe er wil doen, of sociale problemen waar we ons vandaag en morgen voor doorgaans door de orthodoxe geloofsgemeenschap van 4. worden bestudeerd met als inzet om te komen tot een gesteld zien, niet kunnen worden aangepakt. Spoorboekjes partijmarxisten werd gedacht, en waar Bos zich blijkbaar, getuige betere strategie. Daarbij geef ik de voorkeur aan de met dienstregelingen uit het verleden helpen ons nu niet zijn reactie, nog steeds in kan vinden: er wordt vanuit het vierde optie. verder. Mijn stelling is dat de kapitalistische verhoudingen perspectief van het kapitaal gekeken, waarbij eventuele ruimte wel degelijk ook door strijd zijn veranderd. Een taak voor voor belangrijke strijd daaruit wordt afgeleid. “Een benadering die Hoewel er sinds mensenheugenis tal van linkse partijen nu is praktisch te onderzoeken in hoeverre het kapitalisme, de klassenstrijd ziet als een van de oorzaken van de crisis, zoals in de en organisaties hebben bestaan die elkaar op het zoals het nu bestaat, is veranderd, en wat dit zou moeten Doorbraak-tekst geschetst wordt, lijkt mij dan ook problematisch. scherpst van de snede hebben bestreden, op basis van betekenen voor wat we met wie zouden moeten doen. Natuurlijk is er een sterke samenhang en wisselwerking tussen een vermeende juiste tekstuitleg van de Klassieken, doet de klassenstrijd en de economie, maar dat betekent niet dat de de verwarring door de strijd sinds eind jaren 60 er nog Henk Zeldenrust klassenstrijd ook een van de oorzaken is van de crisis.” Aldus Bos. een schepje bovenop. De arbeidersklasse wil immers maar niet de rol van strijder spelen, zoals die haar door Noot Daar valt het nodige op af te dingen. linkse (semi-)intellectuelen is toebedacht, en blijkt al 1. Op pagina 43 en 44 van “Opmerkingen over de internationale crisis”, helemaal niet (meer) de dienstaanwijzingen van een Mario Montano. In: “Autonomie. Hoofdlijnen van het politiek- Leiding te willen volgen. Voor zover er binnen Europa door theoretisch project van Toni Negri”, Frans van den Oudenrijn, 1992. doorbraak.eu nummer 9 > 9>februari 2011 Vrouwenhandel nu tien keer zo groot als achttiende eeuwse slavenhandel

Een aanklacht tegen de wereldwijde e twee Amerikanen zijn beroemd geworden met hun en won uiteindelijk haar zaak. Ze kreeg ruim achtduizend dollar als discriminatie van meisjes en vrouwen. prijswinnende artikelen over de opstand op het Tiananmenplein compensatie en zette met dat geld een school op in haar dorp. Daarmee D in Beijing in 1989. Naar schatting zijn toen 800 demonstranten de cirkel van machteloosheid doorbrekend. Na lezing blijft de vraag Een gepassioneerde oproep om hen door het Chinese regime vermoord. De twee reisden daarna voor hun rondspoken of zulke druppels op de gloeiende plaat blijvend kunnen 1 niet in de steek te laten. Een appèl op journalistieke werk intensief door Azië en Afrika, en beseften dat de inspireren, of dat er uiteindelijk meer nodig zal zijn, zoals regime narigheid die dagelijks de media haalt vaak compleet in het niet valt change, ter plekke en wereldwijd. een ieder om zichzelf te engageren. Een bij de ellende van ontelbare meisjes en vrouwen, die wereldwijd te pleidooi, kortom, om je hoofd niet af maken hebben met onverschilligheid, discriminatie en uitsluiting. Westers cynisme Ze kwamen onrecht en wreedheid tegen die vele malen groter In het westen is “ontwikkelingssamenwerking” steeds meer onder te wenden, om je hart te laten spreken en routinematiger was dan waar ze in Beijing getuige van waren druk komen staan omdat er te veel geld aan de strijkstok zou blijven en de handen uit de mouwen te steken. geweest. Ze zagen seksslavernij, eergerelateerd geweld, babymoord, hangen en er te weinig structurele effecten bereikt zouden worden. verkrachting als vergelding en terreurmiddel, genitale verminking, en Ook is er kritiek op de westerse blik op hoe problemen aangepakt In hun boek “Half the sky” voeren de structurele uitsluiting van gezondheidszorg en onderwijs. Meisjes- en horen te worden, en een nadruk op technische oplossingen in plaats journalisten Nicholas Kristof en Sheryl vrouwendiscriminatie is dodelijk in de Derde Wereld. De journalisten van politieke en culturele veranderingen, zo beschrijven de twee spreken dan ook van gendercide. journalisten. In Nederland wordt “ontwikkelingssamenwerking” onder WuDunn een wereld van ellende en het kabinet Bruin I nog verder beperkt vanuit de retoriek dat iedereen tegelijkertijd een wereld van hoop en Cijfers het lekker zelf mag uitzoeken. Er bestaat nauwelijks nog een idee Ten gevolge van die discriminatie ontbreken er wereldwijd 60 tot 100 van gezamenlijke verantwoordelijkheid, en de eigen welvaart staat succes op. miljoen vrouwen en meisjes. Meisjesfoetussen worden geaborteerd. voorop. De blik is naar binnen gericht. Het dichterbij halen van de Meisjesbabies worden vlak na de geboorte gedood. In vergelijking met persoonlijke verhalen werkt volgens de twee journalisten echter nog jongens en mannen krijgen meisjes en vrouwen minder en slechter steeds goed om de solidariteit op te wekken en het cynisme te keren. eten, en kunnen zij minder gebruik maken van gezondheidszorg Talloze westerse mensen zetten namelijk wel individueel en met hun en onderwijs. Vrouwen worden gedood vanwege vermeende of vrienden en familie hulpprogramma’s op. Ze ondersteunen graag lokale daadwerkelijke ongeoorloofde omgang of sex. In de laatste 50 jaar zijn initiatieven als ze weten om wie het gaat en wat het concreet oplevert. er zo meer meisjes gedood omdat ze meisje waren, dan er mannen zijn Noodzakelijk voor enige effectivieit is echter dat er gewerkt wordt met omgekomen in alle veldslagen van de twintigste eeuw. grassroots organisaties die weten wat er lokaal nodig is, en die lokale mensen inzetten. Daarvoor zijn mensen nodig die doortastend en In de meeste landen van de wereld worden tussen de 30 en 60 procent taboe- en grensdoorbrekend zijn, soms met gevaar voor eigen leven. van de vrouwen mishandeld of verkracht door hun vriend of man. Een ziekenhuis bouwen is niet voldoende als families geen geld hebben Vrouwen tussen de 15 en 45 jaar oud hebben een grotere kans om voor de behandelingen, als de magen leeg blijven, er geen schoon verminkt of gedood te worden door mannelijk geweld, dan door kanker, drinkwater komt, artsen en verpleging alleen in de grote stad of het malaria, verkeersongelukken en oorlog bij elkaar. In Zuid-Afrika is buitenland willen werken, en de structurele middelen ontbreken om de minimaal 21 procent van de meisjes tegen de tijd dat ze 15 jaar oud zijn zorg continu te waarborgen. verkracht. In Ethiopië worden meisjes verkracht om zo een huwelijk af te dwingen als de man de bruidsprijs niet kan betalen of verwacht dat Microkrediet de familie van de vrouw hem niet accepteert. Het is gebruikelijk dat de Kristof en WuDunn zien, net als vele anderen, in het systeem van familie daarna overstag gaat. Bij verzet van het meisje, en soms van microkredieten een van de oplossingen. Dat systeem zou vooral haar familie, riskeert ze het om verstoten of vermoord te worden. effectief zijn voor de allerarmsten, zoals vrouwen. Ontegenzeggelijk is het kunnen lenen van een klein bedrag tegen een geringe rente om een Er wordt in de Derde Wereld meer geld en energie gestoken in het bedrijfje op te zetten een verbetering. Reguliere banken willen namelijk redden van baby’s dan van hun moeders. De gezondheidszorg voor meestal geen kleine bedragen uitlenen, en al helemaal niet aan vrouwen zwangere en bevallen vrouwen is bedroevend. Het aantal vrouwen dat en de allerarmsten. En als ze het al doen, dan vragen ze belachelijk hoge door ondeskundig begeleide bevallingen gehandicapt en onvruchtbaar rentes. Het microkredietsysteem werkt met kleine groepen die garant raakt, is ongekend groot. De wereldgezondheidsorganisatie WHO staan voor het terugbetalen voor elkaars leningen. De deelnemers berekende dat er in 2005 zo’n 536 duizend vrouwen stierven gedurende mogen bij toerbeurt opnieuw een bedrag lenen. Ze komen regelmatig hun zwangerschap of ten gevolge van de bevalling. Elke minuut sterft bijeen om ervaringen en tips uit te wisselen waardoor het systeem ook een vrouw in het kraambed, en 99 procent van deze sterften vindt als leerschool dienst doet. Zo’n klein startkapitaal biedt de allerarmsten plaats in de Derde Wereld. Dit aantal is de laatste 30 jaar niet gedaald, in sommige gevallen inderdaad een kans om te ontsnappen aan de +Boek* terwijl de kindersterfte wel enorm is afgenomen en ook de algemene feodale en patriarchale omstandigheden waaronder ze leven. De levensverwachting is toegenomen. Het gaat dus niet alleen om een betrokken vrouwen krijgen er vaak een machtiger positie binnen het armoedeprobleem, maar vooral ook om een genderprobleem. In gezin door. samenlevingen waar vrouwen worden achtergesteld en minder waard worden geacht, bestaat een grotere kraambedsterfte. Maar de doorvoering van zo’n kleinschalig lokaal kapitalisme biedt geen enkele basis voor verdere veranderingen, voor alternatieven voor het Uitdaging wereldwijde economische systeem dat hun armoede juist grotendeels Gedurende de hoogtijdagen van de slavenhandel werden er per jaar voortgebracht heeft en nog steeds van dag tot dag veroorzaakt. gemiddeld 80 duizend slaven van Afrika met geweld naar de nieuwe Integendeel, het microkredietsysteem promoot het kapitalisme, wereld vervoerd en daar verkocht. Vandaag de dag worden jaarlijks probeert het een menselijk gezicht te geven, een humaan masker op maar liefst tien keer zoveel vrouwen over de internationale grenzen te zetten. Maar Kristof en WuDunn zijn dan ook geen linksen, maar verhandeld. Ook in het westen zien we daar de gevolgen van. In de liberalen die menen dat het kapitalisme de beste kansen biedt voor de gelegaliseerde prostitutie in Nederland is het percentage buitenlandse toekomst. Dat terwijl het al eeuwenlang onderdrukking en uitbuiting vrouwen enorm hoog. Een aanzienlijk deel van hen is verhandeld, genereert en de aarde en de mensheid bezig is ten gronde te richten. een aantal is ook nog eens minderjarig.2 Als de belangrijkste morele De realiteit laat overigens zien dat ook het systeem van microkrediet uitdaging van de negentiende eeuw was om slavernij af te schaffen, zo uiteindelijk niet aan die vernietigende tendens kan ontkomen.3 zeggen Kristof en WuDunn, dan is die van deze eeuw de afschaffing van In landen als Pakistan is het inmiddels al ten prooi gevallen aan de sekseongelijkheid in de Derde Wereld. gewetenloze zakenlui die de kredieten tegen woekerrentes verschaffen en daarmee de mensen nog verder in de schulden steken.4 In veel landen en gemeenschappen wordt het vrouwen niet toegestaan om actief deel te nemen aan de samenleving. Ze worden niet als Meisjesonderwijs mensen behandeld. De ambitie van Kristof en WuDunn is te inspireren Over het algemeen zijn landen die meisjes en vrouwen onderdrukken tot actie, om een moderne anti-slavernij beweging op te starten. economisch minder ontwikkeld, en autoritair en patriarchaal in hun Ze weten hoe overweldigend het is om geconfronteerd te worden politieke systeem en familiestructuren. Volgens de twee journalisten met alle narigheid die vrouwen moeten ondergaan, en ze kennen is onderwijs voor meisjes het meest effectieve middel gebleken in het afstompende effect van cijfermatige statistieken die moeten de strijd tegen sekseongelijkheid. Dat zou onder meer blijken uit aantonen hoe slecht het met de wereld gaat. De twee hebben er daarom de enorme economische groei in Zuid-Oost Azië. Daar is nauwelijks welbewust voor gekozen om de persoonlijke verhalen te vertellen werkgelegenheid voor meisjes op het afgelegen platteland. Als ze enige van vrouwen en gemeenschappen. Verhalen over strijd, over moed, vorm van onderwijs hebben genoten en in de gelegenheid gesteld over charisma en over steun van anderen, zowel uit eigen land als uit worden om, ongetrouwd en zonder mannelijke begeleiding, voor werk het buitenland. Door vrouwelijke rolmodellen en hun successen te naar de stad te trekken, dan blijkt dat enorme veranderingen met zich portretteren weten de journalisten je bij de keel te grijpen en je hart te mee te brengen in hun maatschappelijke positie. Ze ontwikkelen zich veroveren. Zoals het verhaal van een jonge vrouw die als kind door een vaak verder, trouwen later en meer naar eigen keuze, en krijgen minder groep mannen uit de hogere klasse was verkracht. Normaal gesproken kinderen. Bovendien sturen ze geld terug naar hun achtergebleven plegen vrouwen die zoiets overkomt zelfmoord. Maar zij deed aangifte familie op het platteland, waar zo de levensstandaard wat verhoogd <10nummer 9 > februari 2011 doorbraak.eu Overheid sluit veel migranten uit van Nederlanderschap Foto: Gregor Eglitz wordt en het onderwijs van jongere familieleden gefinancierd wordt. Dat Het is voor veel migranten een zware “meisjeseffect”, zoals economen het wel noemen, heeft een enorm effect op de opgave om ooit nog Nederlander te groei van Aziatische economieën. worden. De eisen die bij naturalisatie Tegelijkertijd betekent deze toetreding tot de formele kapitalistische economie worden gesteld, zijn zo hoog zoals bekend een enorme uitbuiting in de sweatshops, ongewenste seksuele intimiteiten op de werkvloer, en onvoorstelbare hoeveelheden overwerk. De opgeschroefd dat ze er niet meer meisjes en vrouwen lijken dit leven echter toch te verkiezen boven het leven op aan kunnen voldoen. Daardoor het platteland, juist omdat het hun maatschappelijke positie toch verbetert. Het emancipatieproces geeft hen naast een eigen inkomen, de kracht en lopen ze essentiële burgerrechten mogelijkheden om in verzet te gaan tegen de uitbuiting, zoals bijvoorbeeld mis, zoals het kiesrecht. Aldus het blijkt uit het verzet van Chinese fabrieksmeisjes.5 Inspraakorgaan Turken in Nederland Niets is onmogelijk (IOT),1 dat bezwaar maakt tegen Het boek “Half the sky” laat zien dat het nodig is om out-of-the-box te denken om meisjes naar school te krijgen, en om ze daar zo lang mogelijk te houden. een nieuwe fikse verhoging van de In Zuid-Afrika blijkt dat als de meisjes elke anderhalf jaar geld krijgen om een aanvraagkosten voor het verkrijgen nieuw schooluniform te kopen, de kans significant stijgt dat ze op school blijven en als gevolg daarvan later trouwen, later en minder kinderen krijgen en van de Nederlandse nationaliteit. meer grip op hun eigen leven hebben. Kosten: 6 dollar per anderhalf jaar. Migranten moeten spaarvarken stukslaan om te mogen stemmen.

Een ander verbazingwekkend simpele methode om meisjesonderwijs te laten “Niet-westerse” migranten die minimaal 5 jaar legaal in Nederland verblijven, hebben in principe het recht om slagen is het geven van jodiumzout. Ongeveer 31 procent van de huishoudens Nederlander te worden. Een groeiend aantal migranten heeft van dat recht geen gebruik gemaakt. Rond 2000 in de Derde Wereld krijgt onvoldoende jodium binnen via voedsel of water. Dat waren dat er nog 650 duizend, tien jaar later al 735 duizend. In 1996 werden nog 29.295 Turken Nederlander. kan stuipen en hersenschade aanrichten bij met name vrouwelijke foetussen In 2007 was dat gedaald tot 1.786. Een kwart van de mensen in Nederland met een Turkse achtergrond is geen in de baarmoeder. Het gebrek aan jodium kan zo dus leerproblemen op school Nederlander. veroorzaken. In Tanzania blijkt dat als zwangere vrouwen een jodiumpreparaat slikken, hun dochters op school aanzienlijk beter presteerden en minder vaak Volgens het inspraakorgaan is het aantal naturalisaties tussen 2000 en 2010 “dramatisch” afgenomen. Het bleven zitten dan andere meisjes. Kosten: een halve dollar per jodiumcapsule. IOT-onderzoek “Van Nederlanderschap verstoken” maakt duidelijk hoe dat komt: de overheid werpt steeds hogere drempels op die voor meer en meer migranten niet meer te nemen zijn. Zoals de verhoging van In veel Derde Wereld-landen blijven heel wat meisjes van school weg als ze de aanvraagkosten van het Nederlanderschap, de zogenaamde leges. Per 1 januari 2011 zijn de kosten met menstrueren. Ze gebruiken lappen om het bloed op te vangen en die moeten maar liefst zo’n 40 procent verhoogd tot 789 euro voor volwassenen, 1.008 euro voor echtparen en 116 euro regelmatig gewassen worden. Uit schaamte dat ze op school doorlekken voor minderjarigen. In een brief aan de Tweede Kamer heeft het inspraakorgaan daar onlangs nog tegen en omdat er vaak geen wc met wasgelegenheid op scholen is, blijven ze geprotesteerd. “Een dergelijke verhoging is exorbitant en staat in geen verhouding tot de prijs die Nederlandse thuis en raken achterop of stoppen. Het verschaffen van maandverband en burgers betalen voor bijvoorbeeld een paspoort.” het aanbrengen van wc-faciliteiten blijkt hun blijvende deelname aan de middelbare school aanzienlijk te vergroten. Een andere hindernis betreft de naturalisatietoets. Migranten die Nederlander willen worden, moeten het inburgeringsdiploma op mbo-niveau halen. De inburgeringsplicht2 heeft voornamelijk tot doel om de migratie te Wat ooit onmogelijk leek in de strijd tegen de slavenhandel, met z’n enorme kunnen beheersen en migranten te kunnen disciplineren. Door de toets is het aantal naturalisaties flink gedaald. economische belangen, is toch mogelijk gebleken. De slavernij is officieel Voor laagopgeleide migranten is het vaak moeilijk om het diploma te halen. Bovendien hebben veel migranten afgeschaft. Kristof en WuDunn denken dat het net zo goed mogelijk is om het te druk met werk en zorgtaken om voldoende tijd en energie over te houden voor de inburgeringslessen. de achterstelling en discriminatie van vrouwen en meisjes grotendeels uit te bannen. Met hun boek en website6 hebben ze het probleem alvast scherp in Armoedegrens kaart gebracht, en een flink aantal oplossingen aangedragen. Het zou links Op grond van het Europees Verdrag inzake nationaliteit is de overheid verplicht om het verkrijgen van de wereldwijd sieren als het dit megaprobleem ook wat meer op de agenda zou Nederlandse nationaliteit te vergemakkelijken. Maar men maakt het migranten juist moeilijker. Volgens het zetten. verdrag dienen de tarieven voor het verkrijgen van de nationaliteit “redelijk” te zijn. Uit het onlangs verschenen “Half the sky. How to change the world”, Nicholas Kristof en Sheryl WuDunn. ”Armoedesignalement 2010” blijkt dat in 2009 bijna een kwart van de huishoudens “met een niet-westerse Uitgeverij: Virago, € 13,99. ISBN 9781844086825. hoofdkostwinner” onder de armoedegrens leeft, en dat er bovendien sprake is van aanhoudende armoede. Die huishoudens kunnen de hoge legeskosten niet opbrengen. Het IOT vindt die kosten dan ook “onredelijk” en in Ellen de Waard strijd met internationale regels.

Noten Het verzwaren van de eisen voor het Nederlander-worden schrikt migranten af, zo laat het IOT-onderzoek ook 1. “Half the Sky”, Ed Pilkington, www.guardian.co.uk. zien. Ze voelen zich daardoor minder thuis in de Nederlandse samenleving en gaan ze zich eerder vastklampen 2. “Slachtoffers mensenhandel pion in vreemdelingenbeleid”, Ellen de Waard, 4 januari 2011, aan hun Turkse identiteit, stelt IOT-onderzoeker Seçil Çoker. Die wijst erop dat de integratiedwang waarmee de www.doorbraak.eu. En: “Half miljoen vrouwen in Europa als slaaf verhandeld”, Ellen de Waard, overheid migranten onder druk zet, tot effect heeft dat migranten juist minder zin hebben en minder moeite Fabel-krant 56, Gebladerte Archief, www.doorbraak.eu. willen doen om Nederlander te worden. De overheid dwingt migranten aan de ene kant om te integreren, maar 3. “Impoverished Indian families caught in deadly spiral of microfinance debt”, Jason Burke, werkt hen daarbij aan de andere kant flink tegen. www.guardian.co.uk. 4. “Steeds meer kritiek op microkredieten”, Marc Leijendekker, www.nrc.nl. Tweederangsburger 5. “Informatiebijeenkomsten over Chinese ‘fabrieksmeisjes’: migratie, crisis en verzet”, Volgens het inspraakorgaan worden migranten die geen Nederlander kunnen worden, door de overheid 22 juni 2009, gedegradeerd tot tweederangsburgers. Met de invoering van de naturalisatietoets is in feite “het www.doorbraak.eu. En: “Onlusten in China”, 22 juni 2009, www.doorbraak.eu. capaciteitskiesrecht” uit de negentiende eeuw weer van kracht. “Alleen wie kan bewijzen een bepaald 6. www.halftheskymovement.org. onderwijsniveau aan te kunnen, mag bij verkiezingen voor Provinciale Staten, de Tweede Kamer en het Europees parlement zijn stem uitbrengen. De strijd tegen het capaciteitskiesrecht was in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw een van de brandpunten van de burgerrechtenbeweging in de VS”, aldus het IOT. Naturalisatie is alleen nog maar betaalbaar voor gezinnen met een modaal inkomen. Daarmee is bovendien “het censuskiesrecht” terug, “waarmee tot de invoering van het algemeen kiesrecht in 1917 democratische rechten bleven voorbehouden aan welgestelden”.

Het IOT geeft aan dat de overheid “een merkwaardige draai” heeft gemaakt. In de eerste helft van de jaren 90 achtte men de dubbele nationaliteit goed voor de integratie van minderheidsgroepen. Vanaf 2004 ging men het omgekeerde beweren: juist afstand doen van de eigen nationaliteit zou de integratie bevorderen. Decennialang gold een sterke rechtspositie van migranten als een voorwaarde om te kunnen integreren. Maar vandaag de dag moeten ze eerst voldoende zijn geïntegreerd, voordat ze aanspraak kunnen maken op een sterke rechtspositie. Uit die omkering blijkt hoeveel zwaarder migranten het de afgelopen jaren in Nederland hebben gekregen.

Harry Westerink

Noten 1. www.iot.nl. 2. “Inburgeringsplicht”, Doorbraak, 1 februari 2007, www.doorbraak.eu.

doorbraak.eu nummer11> 9 > februari 2011 Stop de dwangarbeid voor werklozen, ook in Leiden

Zoveel mogelijk werklozen uit de bijstand drukken, De overheid probeert de laatste jaren om werklozen zoveel vaak overgoten met een bitter sausje van paternalistische, of onbetaald aan het werk zetten. Dat is wat de mogelijk te weren uit de bijstand, en als dat niet lukt: om ze er neerbuigende naastenliefde van christelijke oorsprong. Werklozen zo snel mogelijk weer uit te werken. Voorheen ging dat meestal hebben officieel wel enige inspraak, maar daar heeft de gemeente gemeente Leiden de komende vier jaar van plan nog gepaard met sociale praat over een bestaansminimum inmiddels lak aan. Men heeft nu zelfs het - slechts rituele - overleg is, getuige haar conceptnota “Bevordering van voor iedereen en het betrekken van mensen bij de samenleving. met de cliëntenraad van bijstandsgerechtigden, dat normaal Inmiddels is men veel openhartiger: het gaat simpelweg nog gesproken vooraf gaat aan publicatie van dit soort conceptnota’s, arbeidsparticipatie in een tijd van bezuinigingen”.1 om het beperken van de uitgaven aan werklozen. In de Leidse ook maar helemaal overgeslagen. Dwangarbeid kan kennelijk weer, en niet alleen in conceptnota lezen we: “De probleemstelling is verschoven van: ‘hoe betrekken wij onze burgers zo veel mogelijk bij de Opstapbanen Leiden. samenleving en in het bijzonder bij het arbeidsproces?’ naar: ‘hoe Net als destijds in het Werkatelier, moeten de bijstandsaanvragers gaan wij zo efficiënt mogelijk om met de schaarse middelen in volgens de nieuwe gemeentelijke plannen tijdens hun het participatiebudget?’”. Natuurlijk, zo gaat men verder, “zijn dwangarbeid tegelijk ook intensief solliciteren. Voor wie de bevordering van sociale en maatschappelijke participatie, en zes weken Participatiecentrum volhoudt, maar intussen geen stijging op de participatieladder subdoelstellingen van beleid, maar baan weet te vinden, heeft de gemeente straks aansluitend die hebben minder prioriteit wanneer daarmee geen besparing op nog meer dwangarbeid in petto: de zogenaamde opstap- en uitkeringslasten wordt gerealiseerd”. participatiebanen.

“Het budget is leidend”, schrijft het gemeentebestuur, voor wie de Voor de gemeente zelf zijn de opstapbanen het meest goedkoop, belangen van de werklozen kennelijk inmiddels vrijwel irrelevant omdat de werkloze daarbij “met subsidie aan het werk gaat bij zijn geworden. Een gemeentebestuur waaraan overigens ook de een reguliere werkgever en geen uitkering meer krijgt”, aldus de

Foto: Gregor Eglitz Eglitz Gregor Foto: linkse SP deelneemt. Werklozen en mensen in gesubsidieerde conceptnota. Maar “het is niet realistisch om te veronderstellen arbeid worden in de gemeentenota stelselmatig omschreven als dat de arbeidsmarkt al deze mensen kan opnemen. Wij gaan er wel “niet bijzonder gemotiveerd”. Het “ontbreken van een prikkel” alles aan doen om zoveel mogelijk plekken binnen te halen.” Bij een zou het probleem zijn. Het nieuwe “basisbegrip” wordt daarom opstapbaan moet een werkloze drie maanden werken bij een baas, “wederkerigheid”. Wie zijn uitkering wil behouden, moet netjes zonder het minimumloon te krijgen, laat staan het betreffende doen wat zijn casemanager zegt. Ongehoorzaamheid komt direct cao-loon. Tijdens deze “kennismakings- of stageperiode” moet hij op 100 procent korting van de uitkering te staan. Na maximaal het doen met een bijstandsuitkering. Het is de bedoeling dat de drie maanden ongehoorzaamheid wordt dan “bekeken” of de betrokkene daarna eindelijk een gewoon loon gaat ontvangen van dwarsligger uit de uitkering kan worden gegooid. zijn baas, die dat geld overigens wel nog twee jaar van de gemeente terugkrijgt. “De regeling moet natuurlijk ook voor de werkgever Participatiecentrum aantrekkelijk blijven”, aldus de gemeente, die zoals gebruikelijk Voortaan, wanneer werklozen zich in Leiden aanmelden voor een meer blijk geeft van medeleven met het bedrijfsleven dan met de bijstandsuitkering, moeten ze direct zes weken onbetaald aan de eigen burgers. Gemeenteloketten. slag in het gemeentelijke Participatiecentrum. Anders wordt hun aanvraag niet eens in behandeling genomen. Het werk daar omvat Participatiebanen “eenvoudige productie- en inpakwerkzaamheden, fietsenherstel en Leidse werklozen die niet in zo’n opstapbaan gedwongen kunnen montage, catering, groenvoorziening, postbezorging en ook werken worden, bijvoorbeeld omdat er onvoldoende van die banen zijn, in Het Warenhuis”, het Leidse kringloopcentrum. Uitsluitsel over die belanden straks voor een flink deel in participatiebanen. Dat toekenning van een uitkering duurt in de regel flink langer dan die zijn banen waarbij werklozen maar liefst twee jaar gedwongen zes weken. Wordt de aanvraag afgewezen, dan heeft de werkloze zijn te werken onder het minimum- en cao-loon. Ze krijgen een dus zes weken volkomen onbetaald moeten werken. bijstandsuitkering, met af en toe een extraatje. De gemeente denkt voor hen aan “ondersteunende werkzaamheden op scholen, Het Participatiecentrum is overigens een directe voorzetting van in de (thuis)zorg, ziekenhuizen, groenvoorziening, bewaking en het gemeentelijke Werkatelier. Tot vorig jaar moesten aanvragers dergelijken. In principe komt al het werk dat voorheen onder de van een bijstandsuitkering daar eerst vijf weken naar toe om vlag ‘gesubsidieerd werk’ werd gedaan in aanmerking”, aldus de groepsgewijs psychologisch doorgelicht te worden en te trainen nota. Een hele groep mensen wordt zo nog verder naar beneden in het solliciteren. De meeste activiteiten waren totaal zinloos, getrapt. Neem het voorbeeld van de conciërge die een gewone en in de praktijk was het dus meer een oefening in gehoorzamen. baan met bijbehorende arbeidsrechten had, maar die ergens in de Wie niet voldoende motivatie voor de tests, de groepsgesprekken jaren 90 ontslagen en werkloos werd. Die moest van de gemeente en de rollenspelen tentoonspreidde, werd te verstaan gegeven dat daarna onder het mom van een banenpool en later een ID-baan de uitkeringsaanvraag in gevaar kwam. Doel van het Werkatelier weer precies hetzelfde werk gaan doen, maar dan wel tegen het was het internaliseren bij de werklozen van een arbeidsethos minimumloon, en met heel wat minder rechten. Rond 2006 werd dat hen gewillig moet maken voor zelfs de meest onderbetaalde hij weer ontslagen omdat de ID-banen stopgezet werden. En nu rotbaantjes. De meeste deelnemers voelden zich voortdurend moet zo iemand van de gemeente weer hetzelfde werk gaan doen, vernederd, en individueel en collectief tegenstribbelen was dan met alleen maar een bijstandsuitkering en volkomen rechteloos. ook aan de orde van de dag. Na zo vijf weken psychologisch Verpaupering en afbraak van rechten onder regie van de gemeente. onder druk gezet te zijn, moesten de aanvragers nog eens drie weken onbetaald sloven in diezelfde baantjes die nu onder het Veel mensen raken op latere leeftijd werkloos. Bijvoorbeeld omdat Participatiecentrum gaan vallen. Heel wat deelnemers vielen hun bazen hen “te duur” vinden. Die zetten liever jongeren in, die tussentijds af, en die konden dus fluiten naar hun uitkering. ze minder hoeven te betalen vanwege de wettelijk vastgelegde Het Werkatelier funtioneerde dus vooral ook als een voor velen leeftijdsdiscriminatie rond het minimumloon, of ze huren iemand onoverkomelijke drempel bij het aanvragen van bijstand. Hoe zij in op basis van een goedkoop flexcontract. Maar de gemeente biedt verder in hun levensonderhoud moeten voorzien, zal de gemeente diezelfde bazen nu dus hun oude werknemers gratis weer aan. De een zorg zijn. gemeente lijkt haar werklozen overigens met name richting de zorgsector te willen duwen. “Mantelzorg en ‘vrijwilligerswerk’ door Disciplinering bijstandsgerechtigden in de eigen buurt bieden mogelijkheden Vorig jaar kreeg de gemeente Leiden minder geld van de om zinvol bezig te zijn en de sociale cohesie te versterken. Een rijksoverheid voor reïntegratie en daardoor moest het Werkatelier interessante optie is de huishoudelijke verzorging en ondersteuning vrij plotseling de deuren sluiten. Ironisch genoeg nam de druk als een soort voorliggende voorziening op de betaalde zorg”, aldus op bijstandsgerechtigden zo door de crisis juist tijdelijk wat af. de nota. Daar dreigt immers een tekort aan arbeidskrachten, omdat Maar het vernederen en disciplineren van langdurig werklozen een groeiend aantal werknemers in die sector de vaak belabberde is geen bijkomstigheid, maar juist de kern van het beleid. Het arbeidsomstandigheden en de ontzettend lage lonen meer dan heeft een traditie in het kapitalisme die al eeuwen terug gaat. Het zat is. “Het minimumloon is in 15 jaar tijd dus niet meegestegen kapitalisme heeft nooit volledige werkgelegenheid gekend. En de met de lonen van leden van raden van bestuur en directeuren. Het uitvallers, de slachtoffers van het economische bestel, moeten minimumloon is in 15 jaar tijd ook niet meegestegen met de prijs simpelweg steeds onder de knoet gehouden worden om het van een bloemkool in de zomeraanbieding. Het minimumloon voortbestaan van het systeem te garanderen. is evenmin meegestegen met de prijzen van koopwoningen. Huishoudelijke hulpen in de thuiszorg zijn de afgelopen jaren van De overheid heeft daarom ook altijd minachting en haat schaal 15 naar schaal 5 verhuisd. Een startende thuishulp begint gekweekt tegen werklozen. Het zouden luilakken zijn die zelf nu met 100 euro per maand minder en is op het minimum gezet”, hun ellende veroorzaakt hebben. De angst van mensen om zelf zo werd er boos gereageerd2 op de Leidse bijstandsplannen op de werkloos te raken, wordt zo omgezet in afkeer van werklozen. lokale nieuwssite Sleutelstad.nl. De aanpak van werklozen ging ook altijd gepaard met geweld. Zo werden in de achttiende eeuw landlopers in tredmolens Botte bijl geplaatst, en in de negentiende en twintigste eeuw werklozen in De afgelopen jaren viel “de uitstroom” van bijstandsgerechtigden allerhande werkkampen. Deze naakte repressie werd overigens naar de arbeidsmarkt wegens de crisis flink tegen, zo schrijft het <12nummer 9 > februari 2011 doorbraak.eu Foto: Eric Krebbers Foto:

>Zonder

Beeld in Madrid. Jong, alleenstaand,Papieren illegaal en zwanger # college in de nota. En door het definitieve afschaffen van de ID-banen, en Je ziet het niet aan haar af, ze oogt kwetsbaar en verlegen, schuchter haast. Maar ze heeft heel de komende ontslagen vanwege alle bezuinigingen, zullen er alleen maar haar bestaan al gestreden om zelf haar leven te kunnen bepalen. Haar situatie is nu nog moeilijker meer bijstandsgerechtigden bijkomen, zo is de verwachting. Toch wil de geworden, omdat ze zwanger is. Maar juist door haar kind krijgt ze nieuwe kracht. Ze wil haar verhaal gemeente de komende jaren 400 werklozen extra doen “uitstromen”, om vertellen, om de anonimiteit van een leven in de illegaliteit te doorbreken. “overschrijding van het uitkeringenbudget” te voorkomen. Dat is ongeveer 15 procent van de mensen die nu al een bijstanduitkering heeft. Dat wordt Ik ben in 1989 in een Balkan-land geboren. Tot mijn tiende heb ik bij mijn opa en oma gewoond, want dus botte bijl-werk. mijn moeder was niet goed voor mij. Maar opa en oma gingen dood en ik moest weer terug naar mijn ouders. We woonden met mijn oom en zijn familie in één huis, in totaal wel 20 mensen. Alleen mijn Hoe de ontwikkelingen in Leiden kunnen uitpakken, is te zien in andere vader werkte, dus er was niet genoeg geld om in twee huizen te gaan wonen. gemeenten die voorop lopen in deze repressieve ontwikkelingen. Ronduit schokkend zijn de ervaringen van Amsterdamse werklozen die deze winter Mijn moeder moest 3 keer per dag zelf brood maken voor alle bewoners. Onze kleren moesten met de moesten deelnemen aan het “leerwerktraject Groen en Onderhoud” in hand worden gewassen, dat deed zij ook. Ik moest het hele huishouden doen en voor mijn broertjes het Amsterdamse Bos.3 Die kregen te maken met onder meer racisme en en zusjes zorgen. Mijn tante hoefde alleen maar de koeien te melken en de kleren van haar kinderen te schandalige arbeidsomstandigheden. Zo moesten ze een aantal eilandjes wassen. Mijn oom was werkloos, bleef de hele dag thuis en deed niks. ontdoen van wilgenopslag. “Op de tweede dag vroor het een graad of vier bij een straffe noordoostenwind. De gevoelstemperatuur was volgens het Soms mocht ik van mijn moeder niet naar school, dan moest ik thuis dingen doen. Zij sloeg mij vaak, KNMI zo’n 10 à 15 graden onder nul. Diegenen die op de eilandjes moesten en schreeuwde. Een keer sloeg zij mij met de riem omdat ik mijn kamer niet goed had opgeruimd. zagen, gingen er een voor een met een piepklein en wankel bootje heen”, Ik wilde niet naar school vanwege de rode plekken. Je zag het overal op mijn lichaam. Ik werd meer aldus een van hen die een verslag schreef. “Het reeds aanwezige ijs moest geslagen dan de andere kinderen. “Jij bent de grootste”, zei mijn moeder. Mijn vader en moeder hadden worden stukgeslagen alvorens het bootje te water kon worden gelaten.” ook altijd ruzie en mijn vader sloeg mijn moeder. Mijn moeder reageerde dat op mij af, denk ik nu. Er gebeurden ook ongelukken. “Tijdens (op woensdag of donderdag) het ontwilgen van het tweede eilandje is er iemand in het water gedonderd. Hij Toen ik ouder werd, wilde ik niet meer bij hen blijven. Ik wilde naar Nederland, naar mijn andere oom. werd naar de loods gebracht en mocht daar in zijn natte kleren uren voor Ik ben heel vaak weggelopen en uiteindelijk lieten ze me gaan. Ik moest met onbekende mensen de kachel zitten drogen. Ik snap niet waarom ze hem niet naar huis hebben mee. Ze praatten met mijn vader. Hij zei: “Die meneer gaat jou naar je oom brengen.” Verder hoefde ik gebracht.” niets te weten, zei hij. Ik was toen 13. Ik weet niet of ik een visum had. Misschien ben ik nooit legaal in Nederland geweest. Leertrajecten Net als in Leiden, roept ook de gemeente Amsterdam dat werklozen zoveel Mijn oom in Nederland was goed voor me. Ik hoefde het huishouden niet te doen. Als ik geld nodig had, van de werktrajecten kunnen leren. De Amsterdamse ervaringsdeskundige kreeg ik dat, als hij tenminste zelf iets had. Hij vroeg niets terug. Af en toe voelde ik me wel een last. Hij weet nu wel beter: “Wij worden ook geacht de wc’s, de keet van de zei daar niets over, maar het voelde voor mijzelf niet goed. Hij wilde me wel adopteren, maar dat was ‘werkmeesters’, en de busjes waarmee wij worden vervoerd, schoon te te duur. Ik kon hier niet naar school. Ik paste af en toe op zijn kinderen, verder bleef ik thuis. Ik had hier maken, hetgeen helemaal niet in de taakomschrijving van het traject geen vrienden, geen hobby’s. Ik keek televisie en probeerde mezelf Nederlands te leren. Ik verveelde me staat.” Een intensief leerproces is het in ieder geval niet: “Bij het eerste vaak. eilandje stonden een man of 15 waarvan gemiddeld de helft niks te doen had en dus noodgewongen stond te koukleumen.” En verder: “Het Via internet leerde ik iemand kennen uit mijn geboorteland. Ik dacht dat mijn oom het niet goed zou is in naam een leerwerktraject. In de praktijk komt van dat leren bijna vinden als ik zou gaan samenwonen. In mijn land is dat anders: daar kan je zelf geen man zoeken om te niets terecht. Van de 15 à 20 man waren er, geloof ik, drie die met een trouwen. Dus ben ik weggelopen. kettingzaag konden omgaan. Ik weet overigens niet of ze dat gedurende dit traject hebben geleerd of dat ze dat al konden. Wat je ‘leerde’ was onder We werkten allebei zwart. Ik had geen verblijfsvergunning, en hij had geen werkvergunning. Dus we andere hoe je met een handzaagje dikke balken van tropisch hardhout kunt moesten wel. Ik werkte in de huishouding, mijn vriend werkte in de bouw. We hadden te weinig geld, doorzagen. Je ‘leert’ dan dat je daar ongeveer 20 minuten over doet. Terwijl dus ik moest wel werken, ook al vond mijn vriend dat niet zo leuk. We konden zo wel eten kopen, maar er gewoon kettingzagen aanwezig zijn. Je ‘leert’ dan verder dat het niet we hielden niets over om te sparen. met de kettingzaag kan omdat die dan bot wordt. Terwijl er gereedschap aanwezig is om de ketting weer scherp te maken.” In het begin was het goed. Maar daarna werd hij opeens heel anders. Hij wilde niets meer doen in huis. Hij zei: “Ik ben een man, dus ga ik die dingen niet doen.” Maar ik wilde niet meer, zoals bij mijn ouders, Protest alles zelf doen. Dus gingen we uit elkaar. En toen merkte ik dat ik zwanger was. De steeds verdere verscherping van de repressie jegens werklozen roept helaas nog relatief weinig weerstand op in de rest van de samenleving. Ik wist gelijk dat ik het kind wilde houden. Ik voelde me beter, want ik zou niet langer alleen zijn. Dat komt onder meer omdat het om een relatief kleine en weinig zichtbare Maar ik wist niet echt hoe ik dat moest gaan doen met een kind in mijn leven. Ik kon op een gegeven groep mensen gaat, een groep waar veel anderen helaas liever niet teveel moment niet meer werken en ik had problemen met huur betalen. Mijn huisbazin wist dat ik zwanger mee geassocieerd willen worden. Maar het is belangrijk dat we beseffen was, maar ze zei: “Ik kan jou niet helpen, want ik moet ook veel betalen.” Mijn ex-vriend weet wel van dat iedereen werkloos kan raken, en dus in korte tijd kan belanden in mijn zwangerschap, maar hij wil me niet helpen. Mijn oom heeft zelf vijf kinderen. Ik wist niet meer wat dit soort slavernij-achtige situaties. Er moet meer protest komen tegen ik moest doen. Ik was bang dat ik buiten moest slapen. deze ontwikkelingen, meer solidariteit tussen werkenden en werklozen onderling, en meer gezamenlijke strijd. Want het bestaan van een vangnet Op mijn werk vonden ze het niet erg dat ik zwanger was. Nu mag ik korte tijd bij iemand wonen. Wat ik met een menselijk karakter is voor ieders gemoedsrust en overleven van daarna ga doen, dat weet ik niet. Als ik terug moet naar mijn geboorteland, dan beland ik op straat. Als groot belang! alleenstaande vrouw met kind zal iedereen denken dat ik een hoer ben. Dan helpt niemand je. Vrouwen kunnen daar alleen werken met een diploma, en dat heb ik niet. Als ze daar iemand nodig hebben voor Jan-Jaap de Haas het huishouden, dan nemen ze iemand van hun familie, en niet mij. En kinderen zonder vader worden uitgelachen op school. Als je geen geld hebt om spullen te kopen voor het kind, dan helpt niemand jou. Noten 1. Conceptnota “Bevordering van arbeidsparticipatie in een tijd van bezuinigingen”, Ik wil hier blijven en werken en goed voor het kind zorgen. Ik zou graag een diploma halen, bijvoorbeeld gemeente.leiden.nl. voor pedicure. Dan kan ik overal werken waar ik wil. Ik wil dat mijn kind naar school kan gaan, gewoon 2. “Nota Bevordering Arbeidsparticipatie beschikbaar”, Corine Knoester, zoals andere kinderen. Dat hij later niet zoals ik moet leven, maar een normaal bestaan kan hebben.” www.sleutelstad.nl. 3. “Kafka in het groen oftewel de hoofdstedelijke goelag”, Mariët van Bommel blogger.xs4all.nl/bijstbnd. doorbraak.eu nummer13> 9 > februari 2011 “Studentenstrijd moet zich tegen alle bezuinigingen richten’’

“Stop de bezuinigingen en haal Dat was een van de grootste studentenprotesten Ook studenten merken dat onderwijs steeds meer het geld waar het zit. Wij zeggen: in decennia in Nederland. De manifestatie werd in dienst staat van de economie. De universiteit is georganiseerd door de studentenvakbonden, die volgens de KSU een leerfabriek geworden. “Enorm we willen geen bezuinigingen een enorm netwerk en grote mobilisatiemacht volle collegezalen, het snel tot je nemen van op onderwijs, omdat we nergens hebben. De rol die de twee grote bonden, LSVb ‘kennis’ en die reproduceren op een tentamen.” en ISO, zich hebben aangemeten is a-politiek of Deze volledig gestroomlijnde inrichting van het bezuinigingen willen”, aldus Jilles “politiek neutraal”. Ze zijn namelijk alleen tegen de onderwijs sluit naadloos aan op een belangrijk doel Mast van de Kritische Studenten boete voor “langstudeerders”. Die opstelling vormt van de leerfabriek. “Je wordt door een machine een fundamenteel probleem, want zo gaan de heen gerold, en je komt er uit als een pasklare Doorbraak Utrecht (KSU),1 een radicaal- bonden mee in de bezuinigingslogica van rechts. kracht voor de arbeidsmarkt.” Dat gaat natuurlijk links collectief van universitaire ten koste van kritisch onderwijs, zelfontplooiing Volgens de KSU heeft dit beperkte standpunt en zelfreflectie. “Wat heb je nou eigenlijk echt Doorbraak is een linkse basisorganisatie studenten. Ze voeren actie tegen uiteindelijk tot gevolg dat andere asociale geleerd? Er is geen tijd om na te denken over wat je die strijdt voor een ecologisch duurzame alle bezuinigingen, en dus niet maatregelen sowieso gewoon doorgaan. zelf belangrijk vindt en waar je staat in de wereld.” wereld zonder uitbuiting, onderdrukking Bijvoorbeeld de invoering van een “sociaal Dat uit zich ook in de egoïstische boodschap vanuit en uitsluiting. Daarom vechten we van alleen die op onderwijs. Hoe het leenstelsel”, het ontslaan van docenten of de overheid en de universiteiten: “Je studeert voor onderop tegen het kapitalisme, het studentenverzet uit te bouwen het afschuiven van de bezuinigingen op jezelf. Investeer in jezelf voor een goede baan.” patriarchaat, racisme, nationalisme, andere sectoren. “Studentenbonden zijn religieus fundamentalisme en militarisme. na de grote manifestatie en geen actiegroepen, maar lobbygroepen en Breed verzet Doorbraak is een gezamenlijk initiatief demonstratie van 21 januari in carrièremachines”, aldus Mast. Daardoor zijn ze De KSU neemt deel aan het platform Studenten van zogenaamde “allochtonen” en ontzettend gematigd. Hun middelen vormen Actie Comité Utrecht (SACU). Dat is een breed en “autochtonen”, juist om het denken in Den Haag? dan ook tegelijkertijd hun bestaansrecht. Ze politiek divers platform met als gezamenlijk doel zulke etnische verdelingen te doorbreken. kunnen geen acties steunen van studenten met om de bezuinigingen in het hoger onderwijs via radicalere eisen. “Ik vraag me ernstig af in welke acties te stoppen. “Als je een studentenbeweging Doorbraak wil af van de gecreëerde mate de studentenbonden de mening en belangen wilt opbouwen, dan heb je brede platforms nodig”, scheidslijnen en streeft naar een vertegenwoordigen van studenten.” zegt Mast. Ook omdat je dan niet alleen gezien rechtvaardiger wereld. Hoe die er precies Foto: Tomme Geraedts wordt als “dat radicale groepje” en je moeilijk met uit moet gaan zien? En hoe we daar Krantje Boord andere studenten in contact kunt komen. Via het willen komen? Dat willen we gaandeweg Het probleem is niet alleen dat er bezuinigingd platform zijn er veel meer studenten te betrekken en samen met anderen bedenken en wordt op onderwijs. Er is ook het fundamentele bij de strijd. Het SACU organiseerde direct na de bevechten. Daarbij halen wij onze probleem van het gebrek aan democratie bezuiningsplannen in december al een lokale inspiratie uit de strijdbare traditie van op de universiteit. De KSU was al voor de demonstratie waar enkele honderden studenten op socialistische bewegingen. Doorbraak bezuinigingsplannen van Oprutte en co actief, afkwamen. staat daarbij symbool voor de wens om omdat ze radicale kritiek hebben op het vastgeroeste indelingen in allerlei hokjes te functioneren van de universiteit. Ze strijden voor Ook op personeel en docenten gaat bezuinigd doorbreken. ander onderwijs en een democratisch bestuur. worden. Daarom is solidariteit tussen studenten, Democratie is zelf zeggenschap hebben en, als je medewerkers en docenten erg belangrijk. “Veel Klinkt dat goed? Heb je interesse? Wil je dat niet hebt, het te eisen door actie te voeren. Zo werkgroepen en colleges worden nu gegeven door meedoen? Bel of mail ons dan gerust. bezette de KSU vorig jaar het bestuursgebouw van jonge docenten die werken onder flexcontracten en de universiteit uit protest tegen het wegbezuinigen met een hoge werkdruk. Bovendien zijn er al weinig van de universiteitskrant, het U-blad. Het college docenten, en als er nog meer ontslagen worden Adres van bestuur had namelijk – tegen de wil van de door bezuinigingen, dan gaat de kwaliteit van het Website: www.doorbraak.eu gekozen universiteitsraad van studenten, docenten onderwijs nog verder naar beneden.” Mail: [email protected] en medewerkers – besloten dat de papieren krant Adres: Postbus 901, 7400 AX Deventer Jilles Mast met Krantje Boord. wel kon worden opgeheven. De KSU heeft toen Bezettingen Telefoon: 06 4120 6167 het initiatief genomen voor een nieuwe krant, het Om studentenverzet effectief te maken moet er Giro: 33.89.627, t.n.v. Doorbraak.eu, Krantje Boord. meer een cultuur van verzet ontstaan. De KSU Deventer is strijdbaar. “We moeten een tegenstructuur Zeggenschap van studenten, docenten en opbouwen door acties te blijven organiseren. medewerkers moet weer worden ingevoerd door Bezettingen, blokkades, acties op straat.” Het Lokale contacten de medezeggenschapsraden macht te geven, in standpunt van de bonden tegen de boete is veel [email protected] De KSU eist plaats van alleen een adviesrecht. Daarnaast wil te mager, en onvoldoende om de bezuinigingen [email protected] c Een stop op alle bezuinigingen, ook de KSU de democratie ook doortrekken naar het te stoppen. “Het zal op teleurstelling uitlopen, [email protected] die op het onderwijs. Haal het geld onderwijs zelf. Dat betekent dat studenten zelf als de beperkte eis van de studentenbonden niet [email protected] waar het zit! moeten kunnen bepalen wat ze willen bestuderen. ingewilligd wordt. Dan is het belangrijk voor [email protected] c Onderwijs dat wordt behandeld en “Daadwerkelijk je eigen interesse volgen is iets dat radicale groepen als de KSU om klaar te staan [email protected] gezien als een recht; niet als een veel te weinig kan op de universiteit.” De KSU heeft met een goed verhaal, bijeenkomsten en open [email protected] privilege! de daad bij het woord gevoegd en het initiatief vergaderingen.” Mast ziet door de bezuinigingen [email protected] c Onderwijs dat toegankelijk is voor genomen om samen met docenten een eigen vak een momentum ontstaan om het verzet verder [email protected] iedereen ongeacht inkomen, sociale op te zetten, voor en door studenten. Samen met aan te wakkeren. “We moeten er niet vanuit gaan [email protected] status of afkomst. een docent filosofie en een docente antropologie dat het wel goed komt. De aanname is dat er na [email protected] c Democratisering van onderwijs; de is er dit jaar een onderzoeksvak te volgen met de massale opkomst in Den Haag wel naar ons [email protected] macht terug van de bestuurders naar als thema: “Hoe werkt de universiteit?” Dat gaat geluisterd zal worden. Maar dat is onterecht, er [email protected] degenen die weten waar het om gaat onder meer over de rol van de universiteit in de wordt niet naar ons geluisterd. Daarom moeten in het onderwijs, oftewel de studenten samenleving, en de rol die hij zou moeten hebben. we wel andere dingen gaan verzinnen. We zouden en docenten. die boete van drieduizend euro gewoon collectief Krant c Geen ontslagronde! Juist meer Bedrijfsleven kunnen gaan weigeren te betalen. Dan blokkeer je De Doorbraak-krant verschijnt twee­ docenten voor hogere kwaliteit in het De strijd tegen bezuinigingen en voor meer wat zij willen.” maandelijks en wordt uitgegeven door onderwijs. democratie hangt nauw samen met de stichting Gebladerte, c Onderwijs dat bijdraagt aan sociale kritiek op invloed van het bedrijfsleven op Veel studenten zijn in hun houding net zo a-politiek www.gebladerte.nl. gelijkheid. de universiteit. De KSU neemt stelling tegen als de bonden. Maar aan de andere kant weten Abonnee worden? Maak 25 euro over op onderwijs en onderzoek dat wordt beïnvloed door ze heel goed wat er speelt. Misschien zouden giro 95225 t.n.v. stichting Gebladerte te commercialiteit. Door dalende investeringen studenten zich eerst nog eens de fundamentele Leiden o.v.v. “abonnee”. worden hogescholen en universiteiten gedwongen vraag moeten stellen: wat is het nut van wat je Vermeld duidelijk je adres. om privaat onderzoeksgeld van het bedrijfsleven hier op de universiteit doet? “We studeren niet Minima kunnen volstaan met 13 euro. binnen te halen. Onderzoek en onderwijs alleen voor een baan, maar ook om de wereld te Losse nummers kosten 3 euro. vercommercialiseren, en daardoor worden de veranderen!” Lay-out: Zwart op Wit, Delft kwaliteit en de toegankelijkheid afgebroken. Mast: Drukkerij: Albani, Den Haag “Als een bedrijf een onderzoeksopdracht geeft, Joris Hanse ISSN: 1877-8186 dan is dat bedrijf de baas over het onderzoek, over Tomme Geraedts wat er in staat en welke gegevens openbaar zijn.” De universiteit moet volgens de KSU in dienst Noot Mail-lijst van de samenleving staan en niet steeds meer als 1. kritischestudentenutrecht.wordpress.com. Wil je in de tussentijd op de hoogte blijven een onderzoeksinstrument van het bedrijfsleven van Doorbraak-activiteiten? functioneren. Mail dan “Doorbraak Info” naar [email protected]. <14nummer 9 > februari 2011 doorbraak.eu