SINGAPUR – nowoczesna metropolia Dalekiego Wschodu. Spojrzenie na wybrane obiekty w przestrzeni publicznej miasta-państwa

tekst: dr inż. KAROL RYŻ, Politechnika Krakowska, Katedra Budowy Mostów i Tuneli; Przedsiębiorstwo Usług Inżynierskich Prokom S.C.

W skali współczesnego świata Singapur zaliczany jest do najmniejszych państw pod względem powierzchni (572 km2), a właściwie miast-państw, gdyż cały jego obszar jest zajmowany bądź przez tereny silnie zurbanizo- wane, bądź przez tereny industrialne.

Singapur – widok na nowoczesne miasto, fot. javarman - Fotolia.com 24 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne Maj – Czerwiec 2014 Obiekty w przestrzeni publicznej SINGAPUR

Położony jest na wyspie Singapur, która wraz z 54 małymi wysepkami, w więk- szości z rafami koralowymi, tworzy po- łudniowy kraniec Półwyspu Malajskiego. Wyspy te oblewają wody cieśnin Ma- lakka, Singapurskiej i Johor. Singapur dzieli od równika 137 km (na północ) i to położenie decyduje o jego klimacie (tro- pik wilgotny, 2,5 m rocznego opadu oraz stała temperatura roczna 25–27 ºC). Singapur zamieszkuje 5,4 mln miesz- kańców, co daje jedną z największych gęstości zaludnienia na świecie, wyno- szącą ok. 7,5 tys. osób/km2. Obywatele Singapuru to przede wszystkim ludność pochodzenia chińskiego, malajskiego i hinduskiego. Jest też wielu przyby- szów z Europy i Ameryki Północnej. Dominującymi językami są mandaryń- Lokalizacja Singapuru, fot. lesniewski – Fotolia.com ski, angielski i malajski. Pod względem religijnym prym wiodą buddyzm, islam jednym z czterech największych centrów lub Tokio, ale również jako budynki i chrześcijaństwo. fi nansowych na świecie, obok Nowego mieszkalne. Władze Singapuru prowadzą Obecność Wielkiej Brytanii w Sin- Jorku, Londynu i Tokio. W skali całego bardzo racjonalną gospodarkę mieszka- gapurze (strategiczna wojskowa baza świata tylko port w Szanghaju przełado- niową, nie dopuszczając do wyłącznego morska, o kluczowym znaczeniu na Dale- wuje więcej kontenerów niż Singapur. działania praw wolnorynkowych. Chodzi kim Wschodzie) trwała z krótką przerwą Okres kolonialny odcisnął trwałe przede wszystkim o racjonalne dyspo- (w latach 1942–1945 okupacja japońska) piętno na wizerunku współczesnego Sin- nowanie małym areałem wyspy, której od 1819 r. do 9 sierpnia 1965 r. Od tego gapuru. Najbardziej znaczące budowle powierzchnię państwo systematycznie stara się powiększać przez zasypywanie morza. Oprócz drapaczy chmur Singapur Oprócz drapaczy chmur Singapur wzbogacił wzbogacił się w ostatnich latach o szereg się w ostatnich latach o szereg obiektów obiektów użyteczności publicznej (muzea, teatry, hotele), cechujących się najwyższą użyteczności publicznej (muzea, teatry, hotele), światową jakością architektoniczną. No- woczesne budownictwo kubaturowe Sin- cechujących się najwyższą światową jakością gapuru uzupełnia sieć zaprojektowanych z rozmachem połączeń drogowych, z cie- architektoniczną. kawą, często wyróżniającą się na skalę światową, infrastrukturą (mosty i kładki momentu Singapur jest niepodległym z tego okresu – katedra św. Andrzeja pieszo-rowerowe). Transport zbiorowy państwem o ustroju republiki demokra- w stylu neogotyckim, budynek ratusza, obsługuje metro (cztery linie) z dużą tyczno-autorytarnej. hotel Fullerton, historyczne mosty przez liczbą stacji. W skali świata zalicza się Druga połowa XX w. przyniosła Sin- rzekę Singapur – są świetnie utrzymane ono do najbardziej zautomatyzowanych. gapurowi gwałtowny rozwój, który i najczęściej dodatkowo otoczone opieką W ostatnich latach Singapur przy- z niewielkimi wahaniami trwa do chwili konserwatorską. Z tego okresu pochodzą wiązuje wielką wagę do rozwoju zieleni obecnej. Ten azjatycki tygrys, jak często również liczne świątynie buddyjskie, tao- miejskiej. Tropikalny, wilgotny klimat bywa określany Singapur (obok Tajwanu, istyczne, hinduistyczne i islamskie me- sprzyja wegetacji bujnej roślinności Hong Kongu i Korei Południowej), jest czety, stanowiąc obraz religijnego tygla w rozlicznych parkach przenikających jednym z najszybciej rozwijających się tego obszaru. się z obszarami zurbanizowanymi. Świa- państw świata (wzrost gospodarczy Od drugiej połowy XX w., dzięki dy- tową sławę zyskały założone niedawno 5,5% oraz PKB per capita 33 988 USD, namicznemu rozwojowi i rosnącym ogrody singapurskie (Gardens by the 2013). Rozwijane są przede wszystkim możliwościom inwestycyjnym państwa, Bay) ze słynnymi superdrzewami. Nie- usługi fi nansowe (170 banków, 80 towa- rozpoczęły się przeobrażenia architekto- zmienną popularnością cieszy się sin- rzystw ubezpieczeniowych), turystyka, niczno-urbanistyczne oraz infrastruktury gapurski Ogród Botaniczny, w którym przemysł petrochemiczny, stoczniowy, komunikacyjnej. W obecnej zabudowie króluje orchidea (ponad 600 gatunków). tekstylny, elektrotechniczny, elektro- Singapuru dominują wieżowce. Zbudo- Dwa dni pobytu autora w Singapurze niczny, a także chemiczny, farmaceu- wano je nie tylko w dzielnicy fi nansowej, pozwoliło nieco wniknąć w specyfi czną tyczny, fotooptyczny i spożywczy. Warto podobnej do dzielnic w Nowym Jorku, atmosferę tego miasta-państwa i przyj- zwrócić uwagę, że Singapur jest obecnie Chicago, Toronto, Melbourne, Dubaju rzeć się wybranym obiektom, których

Maj – Czerwiec 2014 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne 25 SINGAPUR Obiekty w przestrzeni publicznej

czesnego świata. Kładka łączy północne brzegi zatoki Marina Bay w pobliżu ko- lorowych trybun pływającego stadionu z południowym brzegiem zatoki w rejo- nie Muzeum Sztuki i Nauki, nieopodal hotelu Marina Bay Sands. Projekt kładki został opracowany przez konsorcjum australijskiej pracowni Cox Rayner Architects (Brisbane) i singapur- skiego biura Architects 61. Długość kładki wynosi 280 m, a jej ustrój nośny tworzy pięć przęseł o rozpiętościach 45 + 3 x 65 + 45 m. Przęsła mają konstrukcję w po- staci struktury przestrzennej, utworzonej przez dwie przenikające się helisy (linie śrubowe), które w części dolnej przeci- nają się, tworząc sztywne węzły struktury. Marina Bay Średnice helis wynoszą odpowiednio: d = 10,8 m (parametry rury stalowej 6 Ø 273 mm) dla zwoju zewnętrznego oraz d = 9,4 m (parametry rury stalowej Mapa miasta-państwa Singapur, fot. pavalena – Fotolia.com 5 Ø 273) dla zwoju wewnętrznego. Pod- stawowym materiałem konstrukcyjnym jest stal nierdzewna, której zużyto ok. Bezpośrednio przy brzegu zatoki pieczę nad całym 1700 t. Nad pomostem kładki zainsta- lowany jest przezroczysty dach, bardzo niezwykłym otoczeniem sprawuje – hybryda ważny w wilgotnym klimacie tropikalnym lwa i ryby, historycznie ukształtowany symbol Singapuru. Na filarach wykształcone są wspornikowe pomosty widokowe uła- Singapuru, miasta lwa (w sanskrycie malajskim singa twiające oglądanie otoczenia zatoki, m.in. obserwację panoramy . – lew, pura – miasto). Pod pomostem kładki zainstalowano po- most rewizyjny na całej długości. Cała unikatowe walory zostaną zaprezento- dwóch obiektów nad zatoką mieszczą- konstrukcja wyposażona jest w oświe- wane w dalszej części artykułu. cych teatr i salę koncertową (Esplanade tlenie ledowe, które ożywia nocą całą Theaters on the Bay). skomplikowaną stalową strukturę na tle Zatoka Marina Bay – nowoczesny Na przeciwległym brzegu zatoki w sto- fascynujących obiektów zespołu Marina salon wielkiej metropolii sunku do centrum finansowego powstał Bay Sands . Wstęgi niebieskiego Zatoka Marina Bay oraz dolny odcinek w ostatnich latach magiczny kompleks światła opasują stalowe helisy, uczytel- rzeki Singapur wraz z otaczającą je eks- budowli Marina Bay Sands Singapore. niając nieco jej skomplikowaną formę. kluzywną zabudową stanowi historycz- W kompleksie tym dominują imponujący Forma architektoniczno-estetyczna nie ukształtowane centrum Singapuru. architektonicznie budynek hotelu Marina kładki tworzy nową, autonomiczną ja- Centrum to znajduje się przy południo- Bay Sands oraz inspirowany kwiatem lo- kość. Obiekt mógłby samodzielnie funk- wym brzegu głównej wyspy. Zatokę Ma- tosu obiekt Muzeum Sztuki i Nauki (Art- cjonować w postaci landmark, emanu- rina Bay okala z jednej strony centrum Science Museum). Pieszo można tam do- jąc w otoczeniu swoimi niespotykanymi finansowe (Downtown Core) z zabudową trzeć po kładce Helix, która przeprowadza gdzie indziej walorami. Wpisany jest on wysokościową (drapacze chmur), a jakby pieszych nad wschodnim ujściem zatoki. jednak w wyjątkowe, supernowoczesne u jego stóp wznosi się majestatycznie Opisany zespół obiektów wokół zatoki pod względem urbanistyczno-architek- sylweta kolonialnego hotelu Fullerton, Marina Bay sprawia, że staje się ona nie- tonicznym otoczenie kompleksu Marina który przypomina o dawniejszej histo- jako wodnym placem centralnym wiel- Bay Sands Singapore. Chyba jest tak, rii Singapuru. Poniżej, bezpośrednio kiej metropolii, jaką jest współczesny że cały zespół doskonale się dopełnia przy brzegu zatoki, pieczę nad całym Singapur. i zamiast napięć czy dysonansów panuje niezwykłym otoczeniem sprawuje Mer- tu wszechogarniająca synergia. lion – hybryda lwa i ryby, historycznie Kładka dla pieszych Bezpośredniej inspiracji do formy kon- ukształtowany symbol Singapuru, miasta – przykład architektury biomor- strukcji kładki należy upatrywać w natu- lwa (w sanskrycie malajskim singa – lew, ficznej w Singapurze rze, tj. w strukturze złożonego z dwóch pura – miasto). Znajdujący się nieopodal W kwietniu 2010 r. przekazano do przenikających się helis łańcucha kwasu most Esplanade wraz z reprezentacyjną użytkowania kładkę Helix, jeden z najcie- DNA, będącego nośnikiem podstawo- trasą prowadzi do kolejnego zespołu kawszych obiektów mostowych współ- wych informacji o organizmach ży-

26 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne Maj – Czerwiec 2014 SINGAPUR

Struktura kwasu DNA – inspiracja bioniczna architektów Kładka Helix Bridge – widok ogólny, fot. K. Ryż kładki Helix, źródło internetowe, fot. K. Ryż

Kładka jest przykładem form rozpatrywanych w ob- szarze interdyscyplinarnej nauki zwanej bioniką, która bada budowę i mechanizmy funkcjonowania organizmów żywych w skali mikro i makro w celu ich adaptacji m.in. w urządzeniach technicznych i kon- strukcjach.

Struktura nośna kładki w części dolnej, fot. K. Ryż

Pomosty widokowe przy filarach kładki. W tle hotel Sands, Wejście na kładkę. Podwójna helisa w konstrukcji nośnej kładki Helix, fot. K. Ryż fot. K. Ryż wych. Zresztą pierwotna nazwa kładki brzmiała Double Helix. Dla uproszczenia pominięto pierwszy człon. Kładka jest przykładem form rozpatrywanych w ob- szarze interdyscyplinarnej nauki zwanej bioniką, która bada budowę i mecha- nizmy funkcjonowania organizmów żywych w skali mikro i makro w celu ich adaptacji m.in. w urządzeniach technicznych i konstrukcjach. W oma- wianym przypadku mamy do czynienia z adaptacją obrazu struktury mikro kwasu DNA do konstrukcji kładki. Dokładniejsza analiza statyczna biomorficznej struktury nośnej kładki wskazuje, że zrealizowana Kładka Helix. Widok nocą z efektami oświetlenia ledowego, fot. K. Ryż inspiracja jest przede wszystkim wyjąt-

Maj – Czerwiec 2014 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne 27 SINGAPUR Obiekty w przestrzeni publicznej

Most Esplanade Bridge. Widok od strony zatoki Marina Bay, fot. K. Ryż Most Esplanade Bridge. Widok wnętrza obiektu, fot. K. Ryż

kowo atrakcyjna z punktu widzenia uzy- Most nie wybija się w bogatym i wartościowym skanej formy architektonicznej i estetyki. Zastosowana konstrukcja nośna nie jest otoczeniu urbanistycznym, lecz harmonijnie optymalna w aspekcie mechanizmów współpracy elementów i przenoszenia współgra z wszechogarniającą nowoczesnością. obciążeń właściwych dla kładki. Przeprawa ta należy do grupy naj- chitektoniczno-estetyczna obiektu jest jej ujściu, powstały pierwsze osady na droższych obiektów mostowych w skali bardzo dopracowana i oryginalna. Jest wyspie Singapur, a później, w XIX w., świata w przeliczeniu na jednostkę pola pozbawiony elementów kulminujących, w okresie kolonialnym, rozwinęła się powierzchni rzutu konstrukcji. Została nie wybija się w bogatym i wartościo- pierwsza struktura miejska, której za- jednak zrealizowana w takim miejscu, wym otoczeniu urbanistycznym, lecz chowane fragmenty można oglądać do gdzie koszt nie stanowił wiodącego kry- harmonijnie współgra z wszechogar- dzisiaj. Rzeka była osią rozwijającego się terium w całym procesie inwestycyjnym, niającą nowoczesnością. miasta i wkrótce okazało się, że łodzie zarówno w stadium projektowym, jak nie są w stanie zaspokoić rosnących po- i wykonawczym. Mosty historyczne przez rzekę Sin- trzeb komunikacyjnych. Zaczęły powsta- Na Światowym Festiwalu Architek- gapur River wać mosty, z których sześć przetrwało tonicznym w Barcelonie kładka Helix Rzeka Singapur, uchodząca do zatoki do dzisiejszych czasów. Są to mosty: An- została uznana za najlepszą konstrukcję Marina Bay, odegrała znaczącą rolę w hi- derson, Cavenagh, Elgin, Coleman, Read transportową, gdyż jest nowym spojrze- storii Singapuru. To właśnie tutaj, przy i Ord. Obecnie przeprawy te są trakto- niem na inżynierię przyszłości. Most Esplanade Bridge – element eleganckiej arterii komunikacyjnej w centrum Singapuru Most Esplanade Bridge usytuowany jest nad ujściem rzeki Singapur do za- toki Marina Bay, w ciągu pięknej arte- rii komunikacyjnej Esplanade, łączącej Downtown Core z północną częścią mia- sta, obok nowego teatru i sali koncerto- wej w Singapurze (Esplanade Theaters on the Bay). Obiekt ma 280 m długości, a jego konstrukcja złożona jest z sied- miu betonowych przęseł łukowych. Na pomoście ruch pojazdów odbywa się po czterech pasach w każdym kierunku. Dodatkowo przewidziano ścieżki rowe- rowe i ciągi pieszych. Most oddano do eksploatacji w marcu 1997 r. Forma ar- Most . Konstrukcja podwieszona typu łancuchowego, fot. K. Ryż

28 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne Maj – Czerwiec 2014 Obiekty w przestrzeni publicznej SINGAPUR

Most Cavenagh Bridge. Zabytkowy pylon mostu, fot. K. Ryż Most Anderson Bridge, fot. K. Ryż Most , fot. K. Ryż W latach 80. XX w. przeprowadzono rewitalizację obu brzegów rzeki Singapur, doprowadzono mosty i umocnienia do wzorowego stanu i dzisiaj zarówno rzeka, jak i tereny nadbrzeżne tętnią życiem i są dużą atrakcją turystyczną.

wane jako zabytki sztuki inżynierskiej i element szeroko pojętego dziedzictwa narodowego. Rzeka Singapur oddziela dzisiaj centrum finansowe od starej, ko- lonialnej części miasta. Dopiero w latach 80. XX w. przeprowadzono rewitalizację obu brzegów rzeki, doprowadzono mo- sty i umocnienia do wzorowego stanu i dzisiaj zarówno rzeka, jak i tereny nad- brzeżne tętnią życiem i są dużą atrakcją turystyczną. Kładka Fale Hendersona (Hender- son Waves) nad drogą Henderson Road Nieco na zachód od zatoki Marina Bay, nad drogą Henderson Road znaj- duje się najwyżej położona nad prze- Kładka dla pieszych nad Henderson Road. Widok od strony łancuchów, fot. K. Ryż szkodą (36 m) kładka pieszo-rowerowa Fale Hendersona (Henderson Waves), łącząca dwa parki. Długość kładki wy- W formie można doszukać się nosi 274 m. Ciągły ustrój nośny jest zło- kładki inspiracji żony z siedmiu przęseł. Tworzą je dwie biomorficznych, gdyż jej wygląd od strony łuków kojarzy ciągłe skrzynki (przekrój prostokątny), odciążone dwoma falującymi łukami, się z wężem. usytuowanymi nad i pod konstrukcją łuk wewnętrzny pomostu. Współpracę łuków ze skrzyn- wręga kami zapewniają gęsto rozmieszczone, drewno krzywoliniowe, otwarte wręgi, kształ- tropikalne schron tując charakterystyczną dla obiektu falę. W przęsłach z chodzeniem dołem – w przestrzeniach pod łukami, urzą- dzono schrony przed słońcem i desz- czem. Pomost wykonany jest z dwóch gatunków drewna tropikalnego. Forma konstrukcji nośnej przypomina falę, stąd ciągły dźwigar łuk nazwa kładki Henderson Waves. Można zewnętrzny również doszukać się inspiracji biomor- skrzynkowy Kładka dla pieszych nad Henderson ficznych, gdyż wygląd kładki od strony Kładka dla pieszych nad Henderson Road. Schemat Road. Widok od spodu konstrukcji, łuków kojarzy się z wężem. konstrukcji. Przekrój poprzeczny fot. K. Ryż

Maj – Czerwiec 2014 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne 29 SINGAPUR Obiekty w przestrzeni publicznej

Zatoka Marina Bay nocą. Rejon kładki Helix Bridge, fot. K. Ryż

Singapurskie centrum finansowe (Downtown Core) w pobliżu Marina Bay. Na pierwszym planie rzeźba Merliona, symbolu Singapuru, fot. K. Ryż Hotel Marina Bay Sands wśród naj- bardziej wyszukanych obiektów Budynek hotelu hotelowych świata tworzą trzy wieże Hotel Marina Bay Sands stanowi główny element zespołu Marina o wysokości 195 m Bay Sands Singapore, zbudowanego (57 kondygnacji), w 2010 r. przez dewelopera Las Vegas Sands Corporation. Projekt opracował mieszczące 2561 zespół architektów pod kierunkiem Mo- Zatoka Marina Bay nocą. Rejon Downtown Core i Muzeum she Safdiego. Zespół obiektów zajmuje luksusowych pokoi. Sztuki i Nauki, fot. K. Ryż obszar przy Marina Bay o powierzchni 15,5 ha. Budynek hotelu tworzą trzy basen (145 m znikającego brzegu) i po- jekt na świecie (integracja dużej grupy wieże o wysokości 195 m (57 kondygna- mosty obserwacyjne. Dach może odwie- bardzo skomplikowanych technologii). cji), mieszczące 2561 luksusowych pokoi. dzić jednocześnie 3900 osób. W nocy Warto zwrócić uwagę, że w budynku ho- Całość budynku zwieńczona jest wielkim cały hotel iluminowany jest sterowanym telu zainstalowano pod basenem urzą- dachem, przypominającym nieco deskę elektronicznie oświetleniem ledowym, dzenia kompensujące ruch wież (razem do windsurfingu. Długość dachu wynosi wydobywającym z obiektu nieoczeki- z dachem) wywoływany przez silne wia- 340 m, a wspornik przy jednej wieży wane efekty. Firmy Arup (projekt Opery try (kompensacja 500 mm) oraz zespół osiąga 65 m (światowy rekord). Na da- w Sydney) i Parson Brinkerhoff opraco- siłowników pozwalający przeprowadzać chu o powierzchni 12 400 m2 (wysokość wujące projekt wykonawczy dla zespołu rektyfikację położenia konstrukcji w 500 200 m nad terenem) znalazły miejsce Marina Bay Sands Singapore oceniły, że punktach w razie wystąpienia osiadań restauracje, ogrody (250 drzew), duży był to jak do tej pory najtrudniejszy pro- gruntu.

Hotel Marina Bay Sands nad zatoką Marina Bay. Na pierwszym planie Muzeum Sztuki i Nauki (ArtScience Museum Marina Bay, fot. K. Ryż Hotel Marina Bay Sands nocą w iluminacji ledowej, fot. K. Ryż

30 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne Maj – Czerwiec 2014 Obiekty w przestrzeni publicznej SINGAPUR

Bryła muzeum nawiązuje do zapraszającej ręki Singapuru, której palce otwierają się ku górze obiektu.

Centrum finansowe Singapuru (Downtown Core)

Na południu Singapuru, przy ujściu rzeki Singapur do zatoki Marina Bay, już w czasach kolonialnych ukształtowało się historyczne centrum finansowe, admini- stracyjne i komercyjne. Część obiektów z okresu kolonialnego przetrwała próbę Muzeum Sztuki i Nauki (ArtScience Museum) nad zatoką Marina Bay, fot. K. Ryż czasu i można je dzisiaj oglądać w nieda- lekim sąsiedztwie rzeki. Gwałtowny rozwój duje ono bezpośrednio z hotelem Sands, dla bieżących potrzeb użytkowych. Pro- miasta-państwa od drugiej połowy XX w. tworząc z nim i innymi obiektami wy- blem wody słodkiej w Singapurze jest zaowocował powstaniem charakterystycz- bitny architektoniczny zespół Marina Bay problemem strategicznym dla całego nego dla wielkich metropolii (np. Nowy Sands. Architekt Moshe Safdie ukształ- miasta-państwa i niekiedy źródłem kon- Jork, Chicago, Toronto, Melbourne, Dubaj tował formę budynku na podobieństwo fliktów z sąsiadującą Malezją. Wewnątrz lub Tokio) centrum finansowego (Down- kwiatu lotosu (forma biomorficzna). na powierzchni 6000 m2 znajduje się 21 town Core). W Singapurze na obszarze 266 Można również spotkać się ze skojarze- galerii. Trzy z nich o nazwach Osobliwość, ha powstało kilkadziesiąt wieżowców i ob- niem, że bryła muzeum nawiązuje do za- Inspiracja i Ekspresja zajmowane są przez szar ten ma największą gęstość zaludnie- praszającej ręki Singapuru, której palce ekspozycje stałe. Pozostałe przeznaczono nia. Downtown sąsiaduje z Zatoką Marina otwierają się ku górze obiektu. Wnętrze na wystawy czasowe. Iluminacja nocna Bay oraz zderza się z kolonialną zabudową otwierającego się dachu muzeum zbiera muzeum wspaniale wydobywa jego wzdłuż brzegu rzeki Singapur. Charaktery- wodę z obficie występujących tutaj opa- formę na tle drapaczy centrum finanso- styczny kompleks centrum finansowego dów, która gromadzona jest w zbiorniku wego Singapuru. (skyline) jest dominantą większości osi wi- dokowych Singapuru i nieodłączną częścią układu urbanistycznego w rejonie zatoki Gwałtowny rozwój miasta-państwa od drugiej Marina Bay. połowy XX w. zaowocował powstaniem Muzeum Sztuki i Nauki (ArtScience Museum Marina Bay) na brzegu za- charakterystycznego dla wielkich metropolii (np. Nowy toki Marina Bay Jork, Chicago, Toronto, Melbourne, Dubaj lub Tokio) W 2011 r. na brzegu zatoki Marina otwarto Muzeum Sztuki i Nauki. Sąsia- centrum finansowego (Downtown Core).

Ryc. 2. „Złoty” Tower Bridge przez rzekę Sacramento

Kolonialny hotel Fullerton na tle drapaczy centrum finansowego, fot. K. Ryż Nowoczesne formy zabudowy nabrzeża przy Marina Bay, fot. K. Ryż

Maj – Czerwiec 2014 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne 31 SINGAPUR Obiekty w przestrzeni publicznej

Ogrody singapurskie (Gardens by the Bay) z widokiem Superdrzewa w iluminacji nocnej z podniebną kładką o konstrukcji podwie- na superdrzewa, fot. K. Ryż szonej, fot. K. Ryż

Ogrody singapurskie (Gardens by (północny, wschodni i centralny) the Bay) Ogrody są jedną Na wschód od zatoki Marina Bay (bli- z ikon Singapuru, miejscem o najwyższych skie sąsiedztwo hotelu Sands) powstały w 2012 r. słynne już ogrody singapurskie walorach rekreacyjnych. Spotkać tutaj można (101 ha). Zostały zrealizowane w ramach wspaniałe kompozycje roślin z całego niemal świata. rządowego programu przekształcania Sin- gapuru w miasto-ogród. Ogrody (pół- dopełnia widowisko światło i dźwięk. wraz z obiektami towarzyszącymi zlokali- nocny, wschodni i centralny) mają być Ogrody na nowo ożywają przy zmienia- zowany jest na sześciohektarowej działce jedną z ikon Singapuru, miejscem o naj- jącym się, wielobarwnym oświetleniu nad brzegiem zatoki. wyższych walorach rekreacyjnych. Spo- ledowym superdrzew, całość faluje przy Autorami unikatowego projektu są firmy tkać tutaj można wspaniałe kompozycje dźwiękach ogrodowej rapsodii. architektoniczne z Singapuru (DP Archi- roślin z całego niemal świata. Dominan- tects) oraz z Londynu (Michael Wilford tami całego kompleksu są dwie wielkie Teatr i sala koncertowa w Singapu- & Partners). Przestrzenie użytkowe obiek- szklarnie. Nieregularne, stalowo-szklane rze (Esplanade Theaters on the Bay) tów nakryto powłokowymi strukturami powłoki przekrywające powierzchnie Przy ujściu rzeki Singapur do Zatoki Ma- kratowymi z pełnym przeszkleniem. Na ogrodów podwieszone są do zespołów rina Bay wielopasmowa Esplanade prowa- zewnątrz powłoki uzupełniono aluminio- równoległych łuków, ukształtowanych dzi ruch w stronę zespołu dwóch obiektów, wymi osłonami przeciwsłonecznymi, które zgodnie z krzywiznami powłok. Jedna ze w których mieści się teatr (2000 miejsc) nadały im specyficzny wygląd, przypo- szklarń otrzymała miano Świątyni Kwia- oraz sala koncertowa (1600 miejsc). Na- minający owoc durianu. Stąd pochodzi tów (1,2 ha, 38 m wysokości). Druga zwa zespołu obiektów (otwarcie w 2002 r.) kolokwialna nazwa całego zespołu – The nazwana jest Chmurowym Lasem (0,8 wywodzi się od wspomnianej trasy. Zespół Durians. W opisach architektury obiektów ha, 42 m wysokości). Nieopodal impo- nujących szklarń znajduje się zespół su- perdrzew, dominujących nad ogrodami singapurskimi. Superdrzewa to niezwykłe, wielofunkcyjne konstrukcje, nawiązujące formą do realnych drzew, z pniem i ko- roną. Wysokość superdrzew waha się od 25 do 50 m. Superdrzewa są miejscem pionowej hodowli wielu gatunków roślin, dostarczają cienia w swoim otoczeniu, są swego rodzaju silnikami środowiskowymi, produkując energię elektryczną (ogniwa fotowoltaiczne). Zbierają wody opadowe (system irygacyjny oraz fontanny) oraz są elementem systemów chłodzenia. Ze- spół superdrzew spina podniebna, pod- wieszona kładka, która w nocy sprawia wrażenie konstrukcji lewitującej nad ogro- dami. Wrażenia i widoki podczas spa- ceru zapierają dech w piersiach. Właśnie w nocy rajskich wrażeń w tym miejscu Teatr i sala koncertowa w Singapurze. Na pierwszym planie most w ciągu esplanady, fot. K. Ryż

32 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne Maj – Czerwiec 2014 Świątynia Kwiatów i Chmurowy Las w ogrodach singapurskich (Gardens by the Bay), fot. K. Ryż

Inspiracją formy budynków było oko Foyer sali koncertowej w Singapurze, fot. K. Ryż muchy, którego strukturę można dostrzec dopiero w dużym powiększeniu.

Singapuru. Tutaj można dywagować nad Orchidea – narodowy kwiat Singapuru, fot. K. Ryż zasadami kontekstualizmu architektonicz- nego, dobrego sąsiedztwa i szeroko poję- Trzeba szybko odrobić tę lekcję i wrócić do tego porządku urbanistycznego. W otacza- swoich dobrych, wypracowanych wcze- jącej przestrzeni publicznej wszystko jakby śniej zasad i światowych wzorów. Świątynia Kwiatów i diabelski młyn w pobliżu się zgadzało i dobrze do siebie pasowało. zatoki Marina Bay, fot. K. Ryż W rezultacie z jednej strony jest podziw, Artykuł opracowano na podstawie ma- a z drugiej spokój, zaduma, równowaga teriałów własnych pozyskanych podczas spotyka się również tezę, że inspiracją formy i harmonia. Pięknej architektury i urba- dwudniowego pobytu w Singapurze w li- było oko muchy, którego strukturę można nistycznego ładu dopełnia legendarny już stopadzie 2013 r., w ramach VI Światowej dostrzec dopiero w dużym powiększeniu. porządek w miejscach publicznych, dla Wyprawy Mostowej do Australii i Nowej Zieleń gajów palmowych dopełnia całości niektórych wręcz szokujący. Podróżujący Zelandii, zorganizowanej przez Katedrę kompleksu. do Singapuru nieśmiało przekazują sobie Budowy Mostów i Tuneli Politechniki Kra- opowieści o gumie do żucia i sposobach kowskiej oraz Biuro Turystyczne Anitour Podsumowanie zachowań w miejscach publicznych. z Czechowic-Dziedzic oraz na podstawie Przedstawione w artykule wybrane, Warto sięgać do tych wspaniałych wzo- źródeł drukowanych i materiałów z portali reprezentacyjne obiekty publiczne Sin- rów, gdyż polskie doświadczenia ostatnich internetowych. gapuru, budynki wielofunkcyjne, hotele, lat w zakresie ładu urbanistycznego rozwi- budowle komunikacyjne (mosty i kładki), jających się miast są bardzo niepokojące, Artykuł recenzowany zgodnie z wytycz- obiekty infrastruktury ogrodowej i parko- a kiedyś, również w okresie powojennym, nymi MNiSW. wej, w większości zrealizowane w ostatnich było całkiem dobrze, niekiedy wzorcowo. latach, są przykładami najlepszej światowej architektury. Singapur to bogate miejsce na Dalekim Wschodzie, gdzie spełniają się naj- śmielsze architektoniczno-konstrukcyjne wizje uznanych projektantów ze wszystkich stron świata. W artykule skupiono uwagę na obiektach wzniesionych w rejonie za- toki Marina Bay, na południu Singapuru. Miejsce to stało się ikoną Singapuru, a po- wstałe tu obiekty są rozpoznawalne na całym świecie. Początkowy, analityczny podziw po- szczególnymi budowlami przeradza się stopniowo w zadumę i refleksję nad osią- Podniebny park na dachu hotelu Sands, fot. K. Ryż gniętym ładem przestrzennym tej części

Maj – Czerwiec 2014 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne 33