Załącznik do Uchwały Nr XXXIII/210/2014 Rady Gminy Trzebiel z dnia 3 lipca 2014r.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020
TRZEBIEL 2014 STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 1 | S t r o n a
SPIS TREŚCI
Wprowadzenie 2
1. Diagnoza społeczno – gospodarcza Gminy 4
1.1. Położenie geograficzne i otoczenie Gminy 4
1.2. Sieć osadnicza i gęstość zaludnienia 5
1.3. Ludność, struktura ludności i procesy demograficzne 7
1.4. Gospodarka, rynek pracy i bezrobocie , rolnictwo i leśnictwo 9
1.5. Infrastruktura techniczna 15
1.6. Infrastruktura społeczna 23
1.7. Turystyka, sport i rekreacja 35
1.8. Współpraca krajowa i zagraniczna 41
2. Badanie opinii publicznej 45
3. Potencjał finansowy Gminy 48
4. Analiza SWOT 54
5. Wizja i misja Gminy Trzebiel 62
6. Cele Strategii Rozwoju Gminy 63
6.1. „Drzewo celów” 63
6.2.Cele strategiczne i cele operacyjne Strategii Rozwoju Gminy 66
6.3. Plan operacyjny Strategii Rozwoju Gminy Trzebiel na lata 2014 - 2020 68
7. System monitorowania realizacji Strategii 80
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 2 | S t r o n a
WPROWADZENIE
Strategia Rozwoju Gminy Trzebiel stanowi dokument o charakterze planowania strategicznego wyznaczający kierunki rozwoju Gminy i działania samorządu lokalnego. Proces rozwoju należy postrzegać jako długofalowy a zapisy Strategii jako determinantę decyzji merytorycznych, organizacyjnych i finansowych podejmowanych przez władze samorządowe. Strategia Rozwoju Gminy Trzebiel na lata 2014-2020 weryfikuje cele i działania wyrażone w dotychczasowej strategii dostosowując jej założenia do wytycznych i rekomendacji płynących z dokumentów o charakterze nadrzędnym z uwzględnieniem potrzeb wspólnoty samorządowej gminy Trzebiel. Równie ważne jest wykorzystanie zapisów strategii i planowanych działań w procesie aplikowania o europejskie środki w nowym okresie programowania. Dokument jest także odpowiedzią na ustawowy wymóg prowadzenia polityki rozwoju. Okres obowiązywania ustaleń niniejszej strategii obejmujący lata 2014 -2020 związany jest z zakończeniem w roku 2020 kolejnego okresu programowania rozwoju regionalnego w UE. Wyznaczenie ram czasowych obowiązywania dokumentu nie wyklucza podjęcia wcześniejszych decyzji o aktualizacji niektórych aspektów Strategii, jeśli pojawią się nowe uwarunkowania mające wpływ na rozwój Gminy lub jeśli znaczna część jej ustaleń zostanie zrealizowana. Strategia rozwoju gminy Trzebiel jest merytorycznie spójna z założeniami zawartymi w dokumentach strategicznych powiatu i województwa. Zebranie i opracowanie danych do Strategii Rozwoju Gminy Trzebiel na lata 2014-2020 zostało powierzone Zespołowi roboczemu powołanemu przez Wójta Gminy spośród pracowników urzędu, w skład którego weszły osoby o różnych specjalnościach: 1) Justyna Mazur-Franczak – przewodnicząca Zespołu 2) Wojciech Kasprów – z-pca przewodniczącej 3) Barbara Purcha - członek Zespołu 4) Agnieszka Rusin - członek Zespołu 5) Edyta Konieczyńska - członek Zespołu 6) Jadwiga Pasturczak – członek Zespołu 7) Robert Wrzesiński - członek Zespołu 8) Izabela Mróz- członek Zespołu Zakres podjętych działań obejmował prace przygotowawcze, konsultacje społeczne oraz redakcję ostatecznego kształtu dokumentu. STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 3 | S t r o n a
Poszczególne rozdziały diagnozy opracowywane były przez właściwych merytorycznie członków zespołu. W procesie opracowywania strategii dużo uwagi poświęcono umożliwieniu partycypacji społeczności gminnej w procesie jej budowania. Konsultacje społeczne przeprowadzono poprzez: 1) badanie ankietowe wśród mieszkańców: - pozyskane dane w zakresie oceny stanu wyjściowego Gminy uwzględnione w części diagnostycznej - dane dotyczące działań priorytetowych uwzględniono na etapie formułowania celów rozwoju; 2) prezentację projektu Strategii Rozwoju Gminy Trzebiel na lata 2014 -2020 na wspólnym posiedzeniu Komisji Rady Gminy w dniu 20 maja 2014r. 3) badanie opinii mieszkańców poprzez publikację projektu Strategii na stronie internetowej Gminy Trzebiel www.trzebiel.pl w zakładce Strategia Rozwoju Gminy Trzebiel i w Biuletynie Informacji Publicznej z wykorzystaniem formularza konsultacyjnego; 4) wyłożenie do wglądu projektu Strategii Rozwoju Gminy Trzebiel na lata 2014 – 2020 w siedzibie Urzędu Gminy Trzebiel w okresie od 3 do 20 czerwca 2014r. 2) dialog społeczny - otwarta prezentacja projektu Strategii dla mieszkańców w dniu 18 czerwca 2014r. w Sali Widowiskowej przy Urzędzie Gminy w Trzebielu.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 4 | S t r o n a
1. DIAGNOZA SPOŁECZNO – GOSPODARCZA GMINY.
Celem diagnozy jest określenie pozycji wyjściowej Gminy, która stanowi podstawę sformowania celów strategicznych.
1.1. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE I OTOCZENIE GMINY. Gmina Trzebiel jest gminą wiejską położoną w południowo-zachodniej części województwa lubuskiego w powiecie żarskim. Gmina ma charakter nadgraniczny, na jej terenie zlokalizowane jest przejście graniczne w Olszynie oraz przejście pieszo- rowerowe w Siedlcu. Gmina Trzebiel graniczy: od wschodu z gminą Lipinki Łużyckie od zachodu z niemiecką gminą Neiβe Maxetal od północy z gminą Tuplice od południa z miastem Łęknica od północnego zachodu z gminą Brody od południowego wschodu z gminą Przewóz Podstawowe odległości z Trzebiela do większych miast i punktów orientacyjnych wynoszą: do Zielonej Góry – 68 km. do Gorzowa Wlkp. – 180 km. do Wrocławia – 185 km. do Poznania - 200 km. do Warszawy – 490 km. do Berlina – 150 km. Odległości do przejść granicznych państwa wynoszą: do Olszyny (Niemcy) 5km, Łęknicy (Niemcy) 15 km, Zawidowa (Czechy) 104 km. Gmina ma dobre połączenie komunikacyjne z ww. ośrodkami. Najważniejsze arterie komunikacyjne przebiegające przez Gminę to drogi krajowe nr 12 i A18 Sieć drogowa gminy jest rozbudowana, między innymi ze względu na przebieg tras w kierunku granic państwowych w Olszynie i Łęknicy. Podstawowe kierunki dróg prowadzą w kierunku Żar, Zielonej Góry i Wrocławia. Względem siedziby powiatu gmina Trzebiel położona jest peryferyjnie, jednak niewielka odległość drogowa (ok. 25 km) oraz dogodna sieć komunikacyjna – droga krajowa nr 12 ułatwia dostęp mieszkańcom Gminy do usług oferowanych przez miasto powiatowe. STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 5 | S t r o n a
Rys. 1. Położenie geograficzne gminy Trzebiel.
1.2. SIEĆ OSADNICZA I GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA Obszar Gminy obejmuje 166,6 km² i liczy 34 miejscowości. Gęstość zaludnienia wynosi 34 osoby na km2. Gminę Trzebiel na koniec 2013 r. zamieszkiwało 5766 osób ( w tym 2.892 kobiet - co stanowi 50,15% ogółu mieszkańców), pod względem liczby mieszkańców Gmina zajmuje 5 miejsce w powiecie żarskim. Największym ośrodkiem zamieszkania w Gminie jest siedziba władz samorządowych - miejscowość Trzebiel. Administracyjnie Gmina podzielona jest na 27 sołectw: Buczyny, Chudzowice, Chwaliszowice, Czaple, Dębinka, Jasionów, Jędrzychowice, Jędrzychowiczki, Kałki, Kamienica n/Nysą Łużycka, Karsówka – Wierzbięcin –Siemiradz, Królów, Łuków, Marcinów, Mieszków, Niwica – Gniewoszyce, Nowe Czaple –Bronowice-Pustków, STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 6 | S t r o n a
Olszyna, Przewoźniki, Rytwiny, Siedlec –Bukowina, Stare Czaple, Strzeszowice, Trzebiel, Włostowice, Żarki Małe, Żarki Wielkie. Tabela 1. Liczba ludności w sołectwach gminy Trzebiel. L.p. Nazwa jednostki pomocniczej Liczba ludności
1. Buczyny 89
2. Chudzowice 94
3. Chwaliszowice 247
4. Czaple 186
5. Dębinka 290
6. Jasionów 73
7. Jędrzychowice 101
8. Jędrzychwiczki 72
9. Kałki 102
10. Kamienica n/Nysą Łużycka 106
11. Karsówka – Wierzbięcin -Siemiradz 113
12. Królów 119
13. Łuków 87
14. Marcinów 67
15. Mieszków 130
16. Niwica - Gniewoszyce 389
17. Nowe Czaple –Bronowice-Pustków 912
18. Olszyna 47
19. Przewoźniki 121
20. Rytwiny 103
21. Siedlec -Bukowina 100
22. Stare Czaple 73
23. Strzeszowice 156
24. Trzebiel 1347
25. Włostowice 108
26. Żarki Małe 60
27. Żarki Wielkie 532 STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 7 | S t r o n a
Rys. 2. Rozmieszczenie jednostek pomocniczych (sołectw) Gminy Trzebiel.
1.3. LUDNOŚĆ, STRUKTURA LUDNOŚCI I PROCESY DEMOGRAFICZNE
Gminę charakteryzuje mała dynamika zmian liczby ludności (0,06%), niezdeformowana struktura wiekowa ( proporcja osób w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym) i równowaga płci – co stanowi o korzystnych warunkach rozwoju demograficznego ludności . Udział ludności w wieku produkcyjnym utrzymuje się na stabilnym poziomie. Nieznacznie rośnie udział osób w wieku poprodukcyjnym.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 8 | S t r o n a
Wykres 1. Liczba ludności gminy Trzebiel w latach 2008 -2013.
8000
6000 Ogółem 4000 kobiety 2000 mężczyźni 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z ewidencji ludności UG Trzebiel.
Gmina Trzebiel należy do gmin młodych demograficznie. Dominującą grupą jest ludność w wieku produkcyjnym, która stanowi 65,5% mieszkańców i utrzymuje się na stabilnym poziomie, pomimo ogólnego spadku liczby mieszkańców. Średni wiek mieszkańca gminy Trzebiel wynosi 38,5 roku.
Wykres 2. Struktura demograficzna ludności gminy Trzebiel.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z GUS i ewidencji ludności UG Trzebiel.
Cechą Gminy w zakresie ruchu naturalnego mieszkańców jest zbliżona liczba urodzeń w stosunku do zgonów. Średnia urodzeń z 6 ostatnich lat wynosi 64,7 rocznie zaś zgonów 65,2. Przyrost naturalny utrzymuje się na nieznacznie ujemnym poziomie.
Tabela 1. Przyrost naturalny w latach 2008-2013.
2008 2009 2010 2011 2012 2013 urodzenia 81 68 68 52 69 50 zgony 76 67 66 63 63 56 STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 9 | S t r o n a
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z ewidencji ludności UG Trzebiel.
Do pozytywnych czynników kształtujących sytuację demograficzną Gminy należy dodatnie saldo migracji, które w roku 2013 wyniosło 152.
1.4. GOSPODARKA, RYNEK PRACY I BEZROBOCIE, ROLNICTWO I LEŚNICTWO.
1.4.1. GOSPODARKA. Gmina Trzebiel na tle powiatu żarskiego należy do obszarów o średnio rozwiniętej przedsiębiorczości. Liczba podmiotów w systemie REGON w 2013r. w gminie Trzebiel wynosiła ogółem 378, tym: 26 podmiotów zarejestrowanych było w rolnictwie, leśnictwie, łowiectwie i rybactwie; 81 podmiotów w przemyśle; 271 osób prowadziło pozostałą działalność. Biorąc pod uwagę koncentrację podmiotów, na 1 km2 przypadało 2,3 podmiotów, (w skali powiatu wskaźnik ten wynosi 7). Liczba podmiotów w sektorze publicznym utrzymuje się na stałym poziomie 3%, natomiast w sektorze prywatnym działa pozostałe 97% podmiotów a ich liczba utrzymuje się w granicach ok. 350 podmiotów. Struktura branżowa przedsiębiorstw zlokalizowanych na terenie gminy Trzebiel wskazuje na zdecydowaną dominację handlu detalicznego (48%) oraz napraw pojazdów samochodowych (15%) natomiast najmniej podmiotów gospodarczych funkcjonuje w dziedzinie obsługi rynku nieruchomości oraz w dziedzinie działalności związanej z kulturą, rozrywką i rekreacją (po 0,37%).
Tabela 2. Osoby fizyczne z Gminy prowadzące działalność gospodarczą wg sekcji PKD w 2012 r. Lp. PKD Ilość
1. Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo, rybactwo 18
2. Przetwórstwo przemysłowe 15
3. Dostawa wody, gospodarowanie ciekami i odpadami oraz działalność związana z 2 rekultywacją 4. Budownictwo 46
5. Handel Hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, 142
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 10 | S t r o n a
6. Transport, gospodarka magazynowa 16
7. Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 4
8. Informacja i komunikacja 3
9. Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 7
10 Działalność związana z obsługa rynku nieruchomości 1
11. Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 6
12. Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 9
13. Edukacja 2
14. Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 9
15. Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 1
16. Pozostała działalność usługowa 10
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
Odsetek osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą z terenu gminy Trzebiel w 2013 r. w stosunku do powiatu wynosi 5,02%, natomiast w stosunku do województwa lubuskiego 0,41% W zakresie struktury przedsiębiorstw dominują małe przedsiębiorstwa. Do największych zakładów pracy działających na terenie gminy Trzebiel należą: Gospodarstwo Specjalistyczne Ferma Drobiu Urszula i Maciej Rosner z Gozdnicy w Trzebielu; MAUER sp. z o.o. w Królowie - fabryka zakrętek do opakowań farmaceutycznych; Grupa Naftowa SPEED działająca w Olszynie; Lotos Paliwa Sp. zoo w Strzeszowicach; Bracia Małkiewicz sp. j - Olszyna Terminal; BP Olszyna; Stacja Paliw Jaślanek Michał – Strzeszowice; Stacja Paliw Jaślanek Jarosław - Trzebiel; Padjas sp. z o.o. Olszyna; Intertank Stacja Paliw Orlen w Królowie; Haracz Andrzej Trzebiel; Marciniak Wiesław Trzebiel; Słoneczko sp. z o.o. Zielona Góra- działająca w Trzebielu; Zalewski Mariusz -Żarki Wielkie; Stacjakasacja pl. Zakład Recyklingu Samochodowego M. Kasprzak w Trzebielu. Znaczne udziały w zatrudnieniu mają również: oświata, administracja samorządowa, służba zdrowia, Lasy Państwowe oraz stacje paliw. Biorąc pod uwagę dynamikę zmian podmiotów gospodarki narodowej w gminie Trzebiel w 2013 roku nastąpił wzrost liczby zarejestrowanych podmiotów o 35 w stosunku do roku 2012 zaś o 47 w stosunku do roku 2008.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 11 | S t r o n a
1.4.2. RYNEK PRACY. W związku z niewystarczającą liczbą miejsc pracy na terenie Gminy znaczącym czynnikiem pozostaje „migracja za pracą”. Najczęściej ludność znajduje zatrudnienie w pobliskich miastach: Żarach i Łęknicy a także z uwagi na nadgraniczny charakter Gminy na terenie Niemiec. Brak danych dotyczących ilości mieszkańców pracujących poza granicami kraju uniemożliwia ocenę udziału zjawiska w stosunku do liczby osób w wieku produkcyjnym. Zgodnie z danymi GUS w 2012 r. ogółem zatrudnionych było 480 osób z czego 276 to kobiety. W stosunku do liczby osób w wieku produkcyjnym, których w 2012 r. było łącznie kobiet i mężczyzn 3781 - zatrudnienie wynosiło 12%. Najwięcej zatrudnionych było w działalności usługowej - 60%. Natomiast najmniejszy odsetek to osoby pracujące w rolnictwie, leśnictwie i łowiectwie. 9,02% mieszkańców gminy Trzebiel w wieku produkcyjnym figuruje w statystykach Powiatowego Urzędu Pracy jako osoby bezrobotne. Charakterystyka stanu bezrobocia w Gminie potwierdza ogólne, współczesne tendencje społeczne - problem bezrobocia nadal częściej dotyka kobiet niż mężczyzn. Niepokojący jest wskaźnik osób długotrwale bezrobotnych, który za wyjątkiem roku 2008 utrzymuje się na poziomie ponad 40% zarejestrowanych bezrobotnych.
Wykres 3. Poziom bezrobocia w gminie Trzebiel.
400 350 300 250 ogółem kobiety 200 młodzież do 25 roku 150 długotrwale bezrobotni 100 50 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PUP Żary.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 12 | S t r o n a
Wykres 4. Udział osób bezrobotnych w stosunku do liczby ludności.
4000 ogólna liczba mieszkańców 3500 w wieku produkcyjnych ogółem bezrobotni 3000 2500 bezrobotnie kobiety 2000 bezrobotni męzczyźni 1500
1000 kobiety w wieku 500 produkcyjnym 0 mężczyźni w wieku produkcyjnym 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PUP Żary i GUS.
1.4.3. ROLNICTWO, LEŚNICTWO I ŁOWIECTWO Powierzchnia użytków rolnych położonych na obszarze gminy Trzebiel wynosi 6764 ha, co stanowi 40,67% ogólnej powierzchni Gminy. Występujące na obszarze gleby są zróżnicowane gatunkowo i typologicznie. Charakterystyczną cechą jest występowanie poszczególnych typów gleb na małych obszarach w postaci bogatej mozaiki, nie tworząc dużych jednorodnych kompleksów. Na terenie gminy dominują gleby V i VI klasy, które zajmują 54,4% powierzchni gruntów ornych i użytków zielonych. Udział procentowy poszczególnych klas w gruntach powyżej wymienionych przedstawia się następująco: II klasy 0,06% III klasy 11,8%w tym III a 169 ha gruntów ornych IV klasy 33,7%w tym IV a 781 ha gruntów ornych V klasy 35,2% VI klasy 19,2% Najlepsze grunty w gminie znajdują się w zachodniej części na osi Bronowice, Pustków, Żarki Małe, Buczyny, Trzebiel oraz w części środkowej, w rejonie miejscowości Niwica, Jędrzychowiczki, Chudzowice, Rytwiny. Najgorsze grunty występują w południowo–wschodniej części gminy w rejonie miejscowości Przewoźniki, Wierzbięcin, Karsówka, Jasionów, Marcinów, Łuków, Mieszków, Jędrzychowice, Strzeszowice.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 13 | S t r o n a
Wykres 5. Procentowy udział gruntów w powierzchni Gminy.
.
Pozostałe 6% użytki rolne
41%
Lasy
53%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych UG Trzebiel
Na obszarze Gminy w roku 2013 funkcjonowały łącznie 794 gospodarstwa rolne o łącznej powierzchni 4840,99ha. Rolnictwo jest rozdrobnione, dominują gospodarstwa o powierzchni do 5ha, które stanowią 79% wszystkich gospodarstw rolnych na terenie Gminy.
Tabela 3. Ilość gospodarstw z podziałem na kategorie.
Powierzchnia gospodarstw
Kategorie K < 1ha A > 1 ha B > 2 ha C > 5 ha D > 7 ha E >10 ha H > 15 ha I > 100 ha Razem Liczba 211 269 149 40 40 29 48 8 794
Powierzchnia 37,64 352,45 446,47 232,02 340,46 345,36 1630,01 1456,58 4840,99
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych UG Trzebiel
Wykres 6. Procentowy udział gruntów w powierzchni gminy.
Rys. 2. Procentowy podział użytków rolnych.
inne 7% pastwiska 7% grunty orne 70%
łąki 16%
sady 0.3 %
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 14 | S t r o n a
Powierzchnia gruntów leśnych wynosi 8.894 ha i stanowi 53,47% wszystkich gruntów gminy Trzebiel. Grunty leśne w 96 % stanowią własność Skarbu Państwa w zarządzie Lasów Państwowych. Lesistość Gminy wynosi 52,1%. Lasy na terenie gminy Trzebiel obejmują swoim zasięgiem teren 3 nadleśnictw: Nadleśnictwo Lubsko z siedzibą w Lubsko ul. Emilii Plater 15, 68-300 Lubsko obejmuje swoim zasięgiem część północną gm. Trzebiel z leśnictwami: Czerna i Bronice. Nadleśnictwo Wymiarki z Siedzibą w Wymiarkach ul. Łąkowa 1, 68-131 Wymiarki obejmuje swoim zasięgiem południową część gm. Trzebiel z leśnictwami: Dąbrówka, Piotrów i Przewóz. Nadleśnictwo Lipinki z siedzibą w Żarach ul. Budowlanych 21, 68-200 Żary obejmuje centralną i największą część gm. Trzebiel z leśnictwami: Olszyna, Trzebiel, Niwica, Żarki i Nowe Czaple. Na teren Gminy Trzebiel znajduje się 6 kół łowieckich: 1) obwód łowiecki Nr 212, KŁ SZARAK Jasień, ul. XX-lecia 20, 68-320 Jasień - pow. ogólna 5642 ha; 2) obwód łowiecki Nr 224, KŁ LISEK Trzebiel ul. Cmentarna 5A, 68-212 Trzebiel - pow. ogólna 6380 ha; 3) obwód łowiecki Nr 223, KŁ LEŚNIK Lipinki Łużyckie ul. 68-213 Lipinki Łużyckie - pow. ogólna 5925 ha; 4) obwód łowiecki Nr 229, KŁ BAŻANT ŻARY GNIEWOSZYCE 14, 68-210 Nowe Czaple - pow. ogólna 5796 ha; 5) obwód łowiecki Nr 228 i obwód łowiecki Nr 231 KŁ CIETRZEW Żary - pow. ogólna 8639 ha i pow. ogólna 5447 ha; 6) obwód łowiecki Nr 232 WOJSKOWE KŁ CIETRZEW WARSZAWA, - pow. ogólna 4476 ha.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 15 | S t r o n a
1.5. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA.
W ramach analizy urządzeń infrastruktury technicznej można zauważyć, że sytuacja jest stosunkowo korzystna jedynie w przypadku dostępu do sieci wodociągowej. Poziom dostępu do urządzeń sanitarnych oraz stan dróg wymaga poprawy. Na terenie Gminy istnieje znikoma możliwość korzystania z urządzeń kanalizacji zbiorowej, nie istnieje sieć gazownicza i ciepłownicza. Poprawa stanu infrastruktury technicznej powinna być zatem obszarem zintensyfikowanego zainteresowania w kolejnych latach.
1.5.1. DROGI I KOMUNIKACJA. Sieć drogowa na terenie Gminy jest stosunkowo gęsta i równomiernie rozmieszczona. Praktycznie nie zachodzi potrzeba budowy nowych połączeń drogowych, a jedynie przebudowa, modernizacja, podnoszenie standardu oraz prawidłowe ich utrzymanie. Podstawowe kierunki dróg prowadzą do Żar, Berlina i Wrocławia. Na terenie Gminy znajdują się drogi publiczne wszystkich kategorii: krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne.
Tabela 4. Kategorie dróg na terenie gminy .
RODZAJ DROGI DŁUGOŚĆ OGÓŁEM W KM drogi krajowe 30,30 drogi wojewódzkie 10,50 drogi powiatowe 62,45 drogi gminne 305,16 w tym gminne publiczne 87,89 w tym gminne wewnętrzne 217,27
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych UG Trzebiel
Przebiegające przez obszar Gminy arterie komunikacyjne ułatwiają przemieszczanie się ludzi i towarów, czynnik ten nie jest jednak gospodarczo ani turystycznie wykorzystany. Infrastruktura drogowa znajduje się w chwili obecnej na etapie planowanych modernizacji – drogi krajowe nr 12 i 18 (docelowo autostrada), oraz droga wojewódzka nr 294, co może przyczynić się do efektywniejszego ich wykorzystania w przyszłości.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 16 | S t r o n a
Wykres 7. Wykaz dróg gminnych w km.
Długość drogi (km)
10 9 8 7 6 5 Długość drogi (km) 4 3 2 1 0 002707F 002709F 004201F 006501F 006502F 006503F 006504F 006505F 006506F 006507F 006508F 006509F 006510F 006511F 006512F 006513F 006514F 006515F 006516F 006517F 006518F 006519F 006520F 006521F 006522F 006523F 006524F 006525F
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych UG Trzebiel
Tabela. 5. Zestawienie dróg gminnych ze względu na stan techniczny drogi. Klasa Nawierzchnia Stan techniczny drogi Numer Lp. Przebieg drogi drogi drogi drogi
1 002707F Trzebiel - Jędrzychowiczki - dostateczny L B, BT, K, BR, G Jędrzychowice - Grotów 2 002709F Niwica - Łuków - Janików L B, T,G dobry 3 004201F Dąbrowa Łużycka - Siemiradz zły D G - Marcinów 4 006501F Bukowina - Kałki - do drogi zły D K, BR, G krajowej Nr 18 5 006502F Kałki - Olszyna - Siedlec - dostateczny D B, BR, T,G Żarki Wielkie 6 006503F Trzebiel - Kałki L B, K, BR dobry
7 006504F Trzebiel - Bukowina D B, BR, G zły
8 006505F Trzebiel - Kamienica D B, BR, G dostateczny
9 006506F Trzebiel - Gniewoszyce D B, K, BR, G dostateczny 10 006507F Jędrzychowiczki - do drogi dostateczny D B, K, BR, G krajowej Nr 18 11 006508F Jędrzychowiczki - dostateczny D B, K Strzeszowice 12 006509F Strzeszowice - Chudzowice - zły L B, BR Rytwiny 13 006510F Chudzowice - Chełmica D G dostateczny
14 006511F Rytwiny - Czerna D B, G dostateczny 15 006512F Chudzowice - Dębinka - dostateczny L B, BR, T, G Matuszowice STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 17 | S t r o n a
16 006513F Jędrzychowiczki - Mieszków - zły D BT, K, G Łuków - Marcinów 17 006514F Mieszków - Łuków D B, T, G dostateczny 18 006515F Marcinów - Karsówka D K, T, G zły 19 006516F Marcinów (Okalenica) - zły D B,G Wierzbięcin 20 006517F Łuków - Włostowice D B, G dostateczny 21 006518F Bronowice - Nowe Czaple D B, BR, G zły
22 006519F Żarki Małe - Stare Czaple L G dostateczny 23 006520F Chwaliszowice - Żarki Małe - D B, BR, G dostateczny Żarki Wielkie 24 006521F Buczyny - Chwaliszowice D BR, G zły
25 006522F Gniewoszyce - Chwaliszowice D B, K, G dostateczny Od drogi powiatowej Nr 1104 26 006523F F do granicy państwa na Nysie D B dobry Łużyckiej Olszyna: droga bez nazwy – 27 006524F od drogi powiatowej nr 1108F L BT dobry do drogi krajowej nr 18 Trzebiel: droga bez nazwy – 28 006525F od drogi wojewódzkiej nr 294 L B zły do drogi powiatowej nr 1108F L - drogi lokalne D - drogi dojazdowe Nawierzchnie drogi: B - bitumiczna, G - gruntowa, BT - betonowa, BR - brukowa, T - tłuczeń, K - kostka.
Komunikację zbiorową na obszarze Gminy zabezpiecza firma FENIKS V Sp. z o.o. obsługująca miejscowości na trasie Żary - Czaple, Niwica, Łęknica, Tuplice, Żarki Wielki przez: Trzebiel, Czaple - Trzebiel.
1.5.2. GOSPODARKA WODNO – ŚCIEKOWA
Gmina Trzebiel począwszy od roku 2009 prowadzi inwestycje wodociągowe mające na celu zapewnienie dostaw wody jak największej liczbie mieszkańców i docelowo zwodociągowanie wszystkich miejscowości Gminy. Wykonywaniem ogółu prac związanych z budową wodociągów zajmuje się Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Trzebielu. Łączna długość obecnej sieci wodociągowej wynosi 81 km. W roku 2013 zwodociągowanych było 21 miejscowości tj. 61,76 % terenu Gminy Trzebiel, 5.079 mieszkańców Gminy jest objętych umowami o dostawę wody, co stanowi 87,21 % ogółu. Woda służąca zaopatrzeniu mieszkańców pochodzi z 5 stacji SUW, w których STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 18 | S t r o n a
znajduje się łącznie 11 studni: 1) SUW Trzebiel – trzy studnie wiercone o oznaczeniach: SW3 i SW4z eksploatowane naprzemiennie, studnia SW 4 wyłączona z eksploatacji. Stacja posiada aktualne pozwolenie wodnoprawne ważne do 31 grudnia 2015 roku, które pozwala na eksploatację ujęcia w ilości: Q śr.d. = 370,0 m3/d. Zmodernizowana w 2010r. SUW Trzebiel zasila w wodę pięć miejscowości: Trzebiel, Królów, Kałki, Kamienica n/Nysą Łużycką, Jędrzychowiczki. 2) SUW Czaple – dwie studnie wiercone o oznaczeniach SW2 i SW3 eksploatowane naprzemiennie. Stacja posiada aktualne pozwolenie wodnoprawne ważne do 1 stycznia 2021 roku, które pozwala na eksploatację ujęcia w ilości: Q śr.d = 460,0 m3/d. Zmodernizowana w 2013r. SUW Czaple zasila w wodę siedem miejscowości: Czaple, Bronowice, Nowe Czaple, Niwica, Chwaliszowice, Włostowice, Pustków. 3) SUW Żarki Wielkie – dwie studnie wiercone o oznaczeniach SW1 i SW2 eksploatowana naprzemiennie. Stacja posiada aktualne pozwolenie wodnoprawne ważne do 31 grudnia 2015 roku, które pozwala na eksploatację ujęcia w ilości: Q śr.d = 160,0 m3/d. SUW Żarki Wielkie zasila w wodę cztery miejscowości: Żarki Wielkie, Żarki Małe, Buczyny, Stare Czaple. 4) SUW Przewoźniki – dwie studnie wiercone o oznaczeniach SW1 i SW2 eksploatowane naprzemiennie. Stacja posiada aktualne pozwolenie wodnoprawne ważne do 1 stycznia 2021 roku, które pozwala na eksploatację ujęcia w ilości: Q śr.d = 58,0 m3/d. SUW Przewoźniki zasila w wodę miejscowość Przewoźniki. 5) SUW Olszyna – dwie studnie wiercone o oznaczeniach SW1 i SW2 eksploatowane naprzemiennie. Stacja posiada aktualne pozwolenie wodnoprawne ważne do 31 grudnia 2022 roku, które pozwala na eksploatację ujęcia w ilości: Q śr.d = 250,0 m3/d. SUW Olszyna zasila w wodę budynki administracji publicznej oraz firmy i przedsiębiorstwa działające na terenie byłego Terminalu Towarowych Odpraw Celnych w Olszynie. Sieci wodociągowe do czterech miejscowości: Dębinka, Rytwiny, Chudzowice, Strzeszowice zasilane są ze stanowiącej własność Gminy Tuplice Stacji Uzdatniania STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 19 | S t r o n a
Wody w Rytwinach. Miejscowości bez dostępu do sieci wodociągowej: Bogaczów, Jasionów, Bukowina, Siedlec, Olszyna, Jędrzychowice, Gniewoszyce, Mieszków, Łuków, Marcinów, Karsówka, Wierzbięcin, Siemiradz. W budowie pozostaje aktualnie wodociąg Bogaczów – Jasionów.
Długość sieci kanalizacyjnej w gminie Trzebiel wynosi 3,5 km, obejmuje ona swoim zasięgiem tylko teren byłego Terminalu Towarowych Odpraw Celnych w miejscowości Olszyna. Gospodarstwa domowe są wyposażone w zbiorniki bezodpływowe lub oczyszczalnie przydomowe (4%). Gmina Trzebiel posiada jedną oczyszczalnię ścieków w Olszynie, której przepustowość wynosi 215m3/dobę tj. ok. 78.500 m3/rok. Ilość dostarczonych ścieków wynosi aktualnie ok. 8500 m3/rok. Dotychczasowe wykorzystanie przepustowości oczyszczalni ścieków wynosi 10,8 %. Na terenie Gminy funkcjonują 4 podmioty działające w zakresie opróżniania i transportu nieczystości ciekłych.
Wykres 8. Nieruchomości wyposażone w zbiorniki bezodpływowe i przydomowe oczyszczalnie ścieków.
4%
zbiorniki bezodpływowe 37% brak danych 59% przydomowe oczyszczalnie ścieków
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych UG Trzebiel
1.5.3. GOSPODARKA ODPADAMI.
W 2013r. uprawnionych do odbioru odpadów komunalnych z terenu Gminy było 6 podmiotów wpisanych do rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych. Usługę odbioru odpadów komunalnych z nieruchomości zamieszkałych aktualnie realizuje Toenmeier Zachód Sp. z o.o. z siedzibą w Kiełczu na podstawie umowy STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 20 | S t r o n a
obowiązującej od 1 lipca 2013 roku do 31 grudnia 2014r. Zmieszane odpady komunalne przekazywane są zgodnie z wojewódzkim planem gospodarki odpadami do Zakładu Zagospodarowania Odpadów Sp. z o.o. z siedzibą w Żarach, którego podstawową działalnością jest gospodarka odpadami innymi niż niebezpieczne. W 2013 roku Gmina Trzebiel przekazała na wysypisko 1 058,98 Mg odpadów. Odpady zbierane selektywnie zagospodarowywane są przez podmiot odbierający odpady komunalne z terenu nieruchomości. W 2013 w ramach selektywnej zbiórki u źródła zebrano łącznie 17,45 Mg opakowań z tworzyw sztucznych oraz opakowań z papieru i tektury oraz 19,24 Mg opakowań ze szkła. Odpady z terenu Gminy przekazywane są do Składowiska Odpadów w Żarach, które w najbliższym czasie zastąpione zostanie nowoczesną Regionalna Instalacja do Przetwarzania Odpadów Komunalnych w Marszowie. Gmina nie posiada Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 21 | S t r o n a
Schemat nr 1. Gospodarka odpadami na terenie gminy Trzebiel.
GMINA TRZEBIEL
PODMIOTY ODBIERAJĄC E ODPADY KOMUNALNE posiadające wpis do działalności regulowanej
NIERUCHOMOŚCI ZAMIESZKAŁE NIERUCHOMOŚCI NIEZAMIESZKAŁE - Gmina zobowiązana jest organizować odbiór odpadów; - Gmina nie jest obowiązana organizować wywozu odpadów; - właściciele obowiązani są ponosić opłatę za gospodarowania odpadami - podmioty podlegają kontroli sposobu na rzecz gminy; pozbywania się odpadów na podstawie obowiązujących przepisów;
ODPADY KOMUNALNE ODPADY ODPADY ZMIESZANE ODPADY PROBLEMOWE - odbiór odpadów reguluje SELEKTYWNE -odbierane w cyklu - baterie – zbierane w budynkach umowa pomiędzy podmiotem dwutygodniowym; - papier, plastik, szkło użyteczności publicznej; odbierającym, a właścicielem -odbierane 1 raz w - zagospodarowywane - przeterminowane leki- zbierane w nieruchomości niezamieszkałej; miesiącu; w ZAKŁADZIE aptekach i ośrodkach zdrowia; ZAGOSPODAROWANIA - odpady zagospodarowywane - odpady wielkogabarytowe – - ODPADÓW W ŻARACH; zgodnie z hierarchią zagospodarowywane odbierane raz w roku bezpośrednio postępowania z odpadami; zgodnie z hierarchią z nieruchomości; postępowania z -pozostałe odpady problemowe - odpadami; PSZOK, (w budowie)
1.5.4. ENERGIA I TELEKOMUNIKACJA.
Zaopatrzenie w energię elektryczną na terenie gminy Trzebiel zapewnia spółka Enea S.A. Dostawa energii elektrycznej na terenie Gminy odbywa się liniami napowietrznymi. Słabością sieci elektrycznej jest brak alternatywnego źródła dystrybucji prądu. Punkt pogotowia energetycznego na terenie Gminy zlokalizowany jest w Trzebielu. STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 22 | S t r o n a
Na rzece Nysie Łużyckiej funkcjonują dwie elektrownie wodne tj. w miejscowości Siedlec i Żarki Wielkie o łącznej zainstalowanej mocy 2.149 kW. System telekomunikacyjny Gminy składa się z infrastruktury kablowej i bezprzewodowej. Obsługę telekomunikacyjną zapewnia Telekomunikacja Polska SA. Wszystkie miejscowości podłączone są do sieci telefonicznej, jednak stopień stelefonizowania obszaru zależy od odległości obiektów od centrali. Obok telefonów łączności stacjonarnej bardzo prężnie rozwinęła się sieć operatorów telefonii komórkowej W ramach projektu „Szerokopasmowe lubuskie – budowa sieci szkieletowo- dystrybucyjnej na terenie białych plam w województwie lubuskim” Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego, Samorząd Województwa Lubuskiego zrealizował inwestycje w miejscowościach: Bronowice, Chudzowice, Chwaliszowice, Czaple, Dębinka, Jasionów, Jędrzychowice, Jędrzychowiczki, Kamienica nad Nysą Łużycką, Karsówka, Królów, Łuków, Marcinów, Mieszków, Niwica, Nowe Czaple, Rytwiny, Siedlec, Stare Czaple, Strzeszowice, Trzebiel, Wierzbięcin, Włostowice i Żarki Wielkie. Nowoczesna sieć szerokopasmowa w przyszłości umożliwi mieszkańcom korzystanie z szerokiego wachlarza dostępnych e-usług.
1.5.5. ZASOBY MIESZKANIOWE. Mieszkaniowy zasób Gminy na dzień 30.06.2013 r. tworzyło 38 budynków, w skład których wchodziło 75 lokali mieszkalnych, w tym 7 budynków i 11 lokali mieszkalnych stanowiących 100 % udziału własności Gminy Trzebiel. Łączna powierzchnia lokali mieszkalnych wynosi 3.601,25 m2, przy czym średnia powierzchnia użytkowa komunalnego lokalu mieszkalnego wynosi 48–51 m². W zasobie komunalnym znajduje się 7 lokali użytkowych, których powierzchnia łączna wynosi 496,88 m2.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 23 | S t r o n a
1.6. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA.
1.6.1. KULTURA I AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA MIESZKAŃCÓW Gmina Trzebiel nie posiada Domu Kultury. Instytucjonalna obsługa kultury w Gminie jest słabo rozwinięta i rozdrobniona, działania w sferze kulturalnej bezpośrednio podejmuje Gmina (Urząd) lub jej jednostki organizacyjne oraz jednostki pomocnicze zaopatrzone w świetlice wiejskie. Świetlice wiejskie mieszczą się w 18 z 27 sołectw Gminy: Jasionów, Przewoźniki, Włostowice, Jędrzychowice, Bronowice, Łuków, Chwaliszowice, Marcinów, Królów, Żarki Wielkie, Dębinka, Czaple, Strzeszowice, Niwica, Rytwiny, Mieszków, Karsówka, Kałki. Działalność na rzecz organizacji czasu wolnego dla dzieci i młodzieży prowadzą 4 placówki wsparcia dziennego w Dębince, Bronowicach, Trzebielu oraz Żarkach Wielkich. Gmina Trzebiel dysponuje jedną salą widowiskową zlokalizowaną w Trzebielu przy budynku Urzędu Gminy o powierzchni 348,50 m². Działania na rzecz kultury podejmują w Gminie również stowarzyszenia i nieformalne grupy społeczne. Liczba stowarzyszeń działających na terenie Gminy rośnie począwszy od 2010r. rośnie również wartość środków finansowych przekazywanych z budżetu Gminy w ramach współpracy z organizacjami pozarządowymi na realizację zadań publicznych.
Stowarzyszenia działające na obszarze Gminy w obszarze kultury i promocji: Trzebielskie Towarzystwo Społeczno – Kulturalne Pro Publico Bono Siedlisko Mieszków Nasza Dębinka i okolice Stowarzyszenia działające na obszarze Gminy w obszarze kultury fizycznej i sportu: Klub Sportowy „Nysa” Trzebiel Klub Sportowy „ Granica” Żarki Wielkie Inne stowarzyszenia i grupy nieformalne Caritas Koło Gospodyń Wiejskich w Bronowicach. Zespoły śpiewacze – ludowe STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 24 | S t r o n a
Zespół Żurawianki Zespół Dębinianki
Wykres 9. Współpraca z organizacjami pozarządowymi
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych UG Trzebiel
1.6.2. BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE.
Bezpieczeństwo mieszkańców terenu gminy Trzebiel podlega pod obszar działania dwóch Posterunków Policji – w Trzebielu i Łęknicy. Posterunek Policji w Łęknicy swoim zasięgiem działania na terenie gminy Trzebiel obejmuje miejscowości: Bronowice, Pustków, Stare Czaple, Żarki Wielkie, Żarki Małe, Nowe Czaple, Przewoźniki, Czaple, Chwaliszowice, Włostowice, Marcinów, Wierzbięcin i Karsówka oraz 3 posesje miejscowości Niwica. Natomiast Posterunek Policji w Trzebielu obejmuje swym zasięgiem miejscowości: Trzebiel, Buczyny, Kamienica nad Nysą Łużycką, Siedlec, Bukowina, Olszyna, Kałki, Rytwiny, Dębinka, Chudzowice, Strzeszowice, Jasionów, Niwica, Gniewoszyce, Łuków, Mieszków, Jędrzychowie, Jędrzychowiczki oraz Niwica. Gmina podzielona jest na trzy rewiry objęte opieką 3 dzielnicowych: STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 25 | S t r o n a
1) miejscowości: Żarki Wielkie, Żarki Małe, Chwaliszowice Marcinów, Włostowie, Czaple, Wierzbięcin Karsówka, Przewoźniki, Nowe Czaple Bronowice, Pustków, Stare Czaple, 2) Trzebiel, Kałki, Olszyna, Bukowina, Siedlec, Kamienica, Buczyny, Gniewoszyce, Niwica, Łuków, Mieszków, Bogaczów, Jasionów, Jędrzychowice, Jędrzychowiczki, Strzeszowice, Chudzowice, Królów, 3) oraz Dębinka i Rytwiny. Najczęstsze rodzaje przestępczości odnotowane na terenie Gminy to prowadzenie pojazdów w stanie nietrzeźwym oraz kradzieże (w tym kradzieże z włamaniem). W nieznacznym stopniu pojawiają się sprawy związane z uszkodzeniem mienia oraz bójki i pobicia. Pozostałe rodzaje spraw występują sporadycznie.
Wykres 10. Przestępstwa odnotowane na terenie gminy Trzebiel z podziałem na kategorie w latach 2009-2011.
Kradzież mienia 100% 90% nietrzeźwi kierowcy 80% zakaz prowadzenia pojazdów 70% przestępstwa gospodarcze 60% przestępstwa gospodarcze
50% wypadki drogowe
40% zniszczenia i uszkodzenia mienia 30% kradzież i wymuszenia liczba przestępstw liczba 20% rozbójnicze Bójka i pobicia 10% Kradzież samochodu 0% Kradzież z włamaniem 2009 2010 2011 rok Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Posterunku Policji w Trzebielu i Łęknicy.
W zakresie ilości interwencji w ostatnich latach zanotowano dwukrotny wzrost na terenach objętych ochroną przez funkcjonariuszy z Posterunku Policji w Trzebielu natomiast na terenach objętych działaniem funkcjonariuszy Posterunku Policji w Łęknicy ilość interwencji utrzymuje się na stałym poziomie. Wykres 11. Interwencje Policji na terenie Gminy w latach 2008 - 2013. STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 26 | S t r o n a
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych posterunków Policji.
Ochrona przeciwpożarowa realizowana jest przez pięć jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej: OSP Trzebiel, OSP Żarki Wielkie, OSP Niwica, OSP Karsówka i OSP Dębinka. Jednostki te zrzeszają łącznie ponad 50 członków. OSP Trzebiel oraz OSP Żarki Wielkie są włączone do Krajowego Systemu Ratowniczo Gaśniczego (KSRG). Najbliższa jednostka Państwowej Straży Pożarnej mieści się w Żarach. Jednostki korzystają łącznie z 8 samochodów pożarniczych: OSP Trzebiel – 3 samochody, OSP Żarki Wielkie – 2 samochody, pozostałe jednostki po jednym samochodzie. W roku 2013 zanotowano ogółem 89 zdarzeń w tym: 35 pożarów, 50 miejscowych zagrożeń, 4 fałszywe alarmy w dobrej wierze. Pożary występujące na terenie gminy Trzebiel należą do kategorii małych i średnich zaś miejscowe zagrożenia do małych i lokalnych.
Wykres 12. Stosunek zdarzeń pożarowych na terenie Gminy do Powiatu
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych UG.
Wykres 13 i 14. Stosunek występowania poszczególnych kategorii zdarzeń w kolejnych latach: STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 27 | S t r o n a
Pożary 60
40 ilość zdarzeń 20
0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 lata Małe Średnie Duże Bardzo duże
Miejscowe zagrożenia ( inne niż pożary)
70 60 50 40 ilość zdarzeń 30 20 10 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 lata Małe Lokalne
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych UG.
Z uwagi na położenie przygraniczne, na terenie Gminy nad bezpieczeństwem czuwa również Straż Graniczna. Oprócz powyższych zagrożeń na terenie Gminy występują również zagrożenia powodziowe i zagrożenia podtopieniami. Istotnymi powodami podtopień na terenie Gminy są przede wszystkim: niedrożne i zatkane (zasypane) rowy odwadniające; zarośnięte brzegi i koryta rowów, kanałów i rzek; Łączna długość wałów przeciwpowodziowych nad rzeką Nysą Łużycką zlokalizowanych w Olszynie i Bukowinie wynosi 4890m. Stan ich określa się jako zadawalający. Wały powodziowe w celu zachowania ich funkcji, są corocznie w miarę możliwości konserwowane. Istniejące wały zabezpieczają mienie tylko w ograniczonym zakresie przed wodami powodziowymi. Ważną kwestią jest również pilna modernizacja urządzeń melioracyjnych.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 28 | S t r o n a
1.6.3. POMOC SPOŁECZNA. Działania na rzecz umożliwienia osobom i rodzinom przezwyciężania trudności życiowych oraz ich zapobieganiu prowadzi Ośrodek Pomocy Społecznej w Trzebielu. Do najczęstszych powodów udzielania wsparcia należą ubóstwo, bezrobocie i niepełnosprawność, jednak dużą grupę świadczeniobiorców stanowią rodziny z trudnościami opiekuńczo-wychowawczymi i prowadzeniem gospodarstwa domowego.
Wykres 15. Ilość rodzin objętych pomocą społeczną w latach 2008-2013 500 454 383 400 365 359 2008 307 309 2009 300 2010 200 2011 liczba rodzinliczba 100 2012 2013 0 rok udzielonego wsparcia
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Ośrodka Pomocy Społecznej w Trzebielu.
Wykres 16. Wydatki na pomoc społeczną w latach 2008 -2013
1400000 1200000 1000000 1 199 776 zł 800000 zł 247 928 zł 614 919 zł 979 897 zł 358 940 600000 zł 567 842 400000 200000 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Ośrodka Pomocy Społecznej w Trzebielu.
Tabela 6. Powody udzielania pomocy społecznej w latach 2008 - 2013 Powody przyznania pomocy 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ubóstwo 286 244 266 230 217 169 Bezdomność 2 3 2 2 4 3 Potrzeba ochrony macierzyństwa 24 30 44 45 31 15 Bezrobocie 168 158 160 169 131 111 Niepełnosprawność 122 143 127 138 140 138 Długotrwała lub ciężka choroba 63 35 32 33 23 28 Bezradność w spr. opiek.-wychow. i 94 71 81 71 135 96 STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 29 | S t r o n a
prowadzenia gospodarstwa domowego Rodziny niepełne 39 27 41 22 43 34 Rodziny wielodzietne 21 17 27 28 28 15 Przemoc w rodzinie 6 4 8 10 9 4 Alkoholizm 42 47 32 34 24 27 Trudności w przystosowaniu do życia po 1 0 0 6 6 5 zwolnieniu z zakładu karnego Zdarzenie losowe 2 1 1 2 2 0 Klęska żywiołowa lub ekologiczna 47 0 33 0 0 0 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Ośrodka Pomocy Społecznej w Trzebielu.
Na przestrzeni analizowanego okresu spadła znacząco ilość wsparcia udzielanego z powodów ubóstwa (40,9%), bezrobocia (34,5%) oraz alkoholizmu (35,7%) w stosunku do roku 2008.
1.6.4. OŚWIATA. Na terenie Gminy funkcjonują 4 Szkoły Podstawowe, 1 Gimnazjum oraz 1 Przedszkole z oddziałem zamiejscowym w Nowych Czaplach, w tym: Zespół Szkół w Trzebielu, Publiczne Gimnazjum w Trzebielu – obejmujący całą Gminę oraz miejscowość Jagłowice (gmina Tuplice), Zespół Szkół w Trzebielu, Szkoła Podstawowa w Trzebielu – obejmujący obwód szkolny: Trzebiel, Kałki, Kałki Dolne, Kamienica nad Nysą Łużycką, Siedlec, Bukowina, Olszyna, Królów, Strzeszowice, Chudzowice, Jędrzychowice, Jędrzychowiczki, Bogaczów, Jagłowice (gmina Tuplice). Szkoła Podstawowa w Nowych Czaplach - Nowe Czaple, Czaple, Pustków, Bronowice, Przewoźniki, Karsówka, Wierzbięcin, Siemiradz Szkoła Podstawowa w Niwicy- Niwica, Włostowice, Chwaliszowice, Marcinów, Mieszków, Łuków, Jasionów, Gniewoszyce. Szkoła Podstawowa w Żarkach Wielkich- Żarki Wielkie, Żarki Małe, Stare Czaple, Buczyny Natomiast dzieci z miejscowości Dębinka i Rytwiny na mocy porozumienia z gminą Tuplice uczęszczają do Gimnazjum, Szkoły Podstawowej i Przedszkola w gminie Tuplice. Wyposażenie szkół kształtuje się na dostatecznym poziomie, każda placówka wyposażona jest w infrastrukturę sportową: Zespół Szkół w Trzebielu: sala gimnastyczna, kompleks boisk Orlik 2012 SP. Nowe Czaple: sala gimnastyczna, kompleks boisk „Mały Orlik” SP. Niwica: boisko do piłki siatkowej oraz boisko do piłki ręcznej, SP. Żarki Wielkie: boisko do piłki siatkowej. STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 30 | S t r o n a
Tabela 7. Liczba uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych w roku szkolnym 2012 / 2013 w Gminie w stosunku do tego wskaźnika w powiecie i województwie. Wyszczególnienie Gmina Powiat Województwo Trzebiel Żarski Lubuskie Liczba uczniów na 1 szkołę podstawową 76 145,47 169,13 Liczba uczniów na 1 gimnazjum 179 140,29 171,78 Źródło: Obliczenia własne na podstawie GUS 2013.
Wykres 17. Liczba uczniów Szkół Podstawowych w poszczególnych klasach w latach 2008 - 2013
400
350 67 61 Klasa VI 66 73 300 57 62 69 51 Klasa V 250 73 55 50 Klasa IV 69 57 200 77 49 Klasa III 56 61 46 150 77 60 Klasa II 54 49 52 54 100 Klasa I 51 49 58 52 58 46 50 51 59 51 59 45 50 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych UG..
Wykres 18. Prognoza liczby uczniów Szkół Podstawowych w poszczególnych klasach w latach 2014 -2019
450 56 57 400 51 49 100 Klasa VI 49 350 52 56 57 100 Klasa V 300 51 49 57 100 101 Klasa IV 250 56 57 100 101 Klasa III 200 49 64 101 Klasa II 150 100 64 47 57 101 Klasa I 100 64 47 66 50 100 101 64 47 66 50 0 2014 2015 2016 2017 2018 2019 Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych UG.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 31 | S t r o n a
Wykres 19. Liczba uczniów w gimnazjum w poszczególnych klasach w latach 2008 -2013
250
200 80 68 66 66 54 150 56 Klasa III Klasa II 69 70 63 100 65 61 69 Klasa I
50 74 73 65 61 64 54 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych UG.
Wykres 20. Prognoza liczby uczniów Szkół Podstawowych w poszczególnych klasach w latach 2014 -2020.
250
200 49 Klasa III 150 78 54 52 52 51 56 57 Klasa II Klasa I 100 54 56 52 51 56 49 50 100 56 52 51 56 49 57 0 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych UG.
W 2012r. wskaźnik skolaryzacji dla gminy Trzebiel w zakresie szkół podstawowych wynosił 90,72% a dla gimnazjum 84,30%. W strukturze zatrudnienia w szkołach najwięcej etatów przypada na nauczycieli dyplomowanych oraz mianowanych, co wskazuje na posiadanie doświadczonej, stabilnej kadry. Stosunkowo niewielu w strukturze zatrudnienia w szkołach jest nauczycieli niższego stopnia awansu zawodowego.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 32 | S t r o n a
Wykres 21. Średnioroczna liczba etatów z podziałem na stopnie awansu zawodowego.
nauczyciel 3,38 8,93 kontraktowy nauczyciel 26,47 mianowany 23,71 nauczyciel dyplomowany nauczyciel stażysta
Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych UG.
Wykres 22. Wyniki egzaminów IV klas szkół podstawowych na tle okręgu i województwa w 2013r.
30 Szkoła Podstawowa w 25 Trzebielu
20 Szkoła Podstawowa w Nowych 15 Czaplach Szkoła 10 Podstawowa w Niwicy
5 Szkoła Podstawowa w 0 Żarkach Wynik Szkoły Wynik województwa wynik okręgu Wielkich
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UG.
Wykres 23. Wyniki egzaminów gimnazjum na tle okręgu i województwa w roku 2013r.
80% język polski 70% historia i wos 60% 50% matematyka
40% przedmioty 30% przyrodnicze język angielski 20% 10% język niemiecki 0% Wynik szkoły wynik województwa wynik okręgu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UG.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 33 | S t r o n a
1.6.5. WYCHOWANIE PRZEDSZKOLNE ORAZ OPIEKA NAD DZIEĆMI DO LAT 3.
Na terenie gminy Trzebiel funkcjonuje jedno przedszkole z siedzibą w Trzebielu oraz oddziałem zamiejscowym w Nowych Czaplach prowadzone przez Gminę . Przedszkole zlokalizowane jest w dwóch budynkach wymagających remontu, w szczególnie trudnej sytuacji znajduje się budynek Przedszkola w Trzebielu, wymagający (pomimo corocznych nakładów finansowych) generalnego remontu. Baza lokalowa Przedszkola w Trzebielu jest niewystarczająca (wielkość i ilości pomieszczeń) w stosunku do potrzeb.
Wykres 24. Liczba dzieci korzystających z wychowania przedszkolnego w Publicznym Przedszkolu Samorządowym w Trzebielu z prognozą do 2016r.
200 183 174 180 159 150 160 147 143 140 125 123 123 120 100 80 60 40 20 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UG.
W Gminie brakuje instytucji zapewniających opiekę nad dziećmi do lat 3, nie funkcjonują kluby dziecięce ani żłobek, brak jest opiekunów dziennych. Brak instytucji zapewniającej opiekę na dziećmi do 3 lat winien być analizowany w kontekście spadku ogólnej liczby dzieci w wieku przedszkolnym w związku z objęciem obowiązkiem szkolnym 6 –cio latków.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 34 | S t r o n a
1.6.6. OPIEKA ZDROWOTNA
Na terenie Gminy podstawowa opieka medyczna świadczona jest w trzech ośrodkach zdrowia: w Trzebielu, w Nowych Czaplach, w Niwicy.
Tabela 8. Dostępność do usług zdrowotnych na terenie Gminy¹. Liczba mieszkańców Gmina Trzebiel Powiat Żarski Województwo przypadająca na 1 obiekt: Lubuskie Apteki i punkty apteczne 1415 2426 2958 Ambulatoryjna opieka zdrowotna1 1922 2072 1909 Usługi stomatologiczne 2883 3562,92 -
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Obsługę medyczną zapewnia personel NZOZ MEDIKUS, 68-213 Lipinki Łużyckie ul. Żarska 4a, który realizuje umowę z NFZ - Wojewódzki Oddział Lubuski w Zielonej Górze. Powyższe zapewnia mieszkańcom Gminy podstawową opiekę medyczną. Korzystanie z pozostałych usług medycznych (przychodnie specjalistyczne i szpitale) odbywa się w placówkach zlokalizowanych poza granicami Gminy, głównie w Żarach. W Trzebielu znajduje się punkt pogotowia ratunkowego bez opieki doraźnej. Usługi stomatologiczne wykonywane są przez dwa gabinety stomatologiczne w Trzebielu świadczące usługi w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Na terenie gminy Trzebiel funkcjonują cztery apteki ogólnodostępne: 3 zlokalizowane w miejscowości Trzebiel, jedna w miejscowości Bronowice.
1 Powyższa statystyka obejmuje: placówki, które podpisały kontrakty z Narodowym Funduszem Zdrowia. STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 35 | S t r o n a
1.7 TURYSTYKA, SPORT I REKREACJA.
1.7.1. WALORY KRAJOBRAZOWE I PRZYRODNICZE ORAZ FORMY OCHRONY PRZYRODY. Atrakcyjność turystyczna gminy Trzebiel wynika przede wszystkim jej walorów krajobrazowych i przyrodniczych. Gmina Trzebiel na obszarze 116,0 km² położona jest w obrębie Parku Krajobrazowego „Łuk Mużakowa" z wyłączeniem miejscowości Trzebiel. Park Krajobrazowy stanowi formę ochrony wschodniej części pięknie ukształtowanej moreny czołowej, która zachowała się w całości stanowiąc unikat na skalę światową. Spiętrzone i wypchnięte na powierzchnię przez lodowiec trzeciorzędowe warstwy ziemi, które zawierały m.in. pokłady węgla brunatnego, były intensywnie eksploatowane w XIX i XX wieku. Wynikiem górniczej przeszłości tego terenu jest obecnie największe w Polsce tzw. „pojezierze antropogeniczne” (ok. 110 zbiorników pokopalnianych, których wody mają różną barwę, zależną od składu chemicznego - od turkusowo-zielonych do czerwono-brunatnych. Niemal przez środek łuku przełamuje się rzeka Nysa Łużycka, która dzieli go na część zachodnią (znajduje się na terenie Niemiec) i wschodnią (tereny Polski). Długość łuku wynosi 40 km, a odległość między ramionami: 25 km. Łuk Mużakowa jest jedyną w Europie formą geologiczną tego typu zachowaną w całości, widoczną z kosmosu. Ze względu na wartości geologiczne obszar Łuku Mużakowa, jako pierwszy obszar w Polsce otrzymał w październiku 2009 r. certyfikat Krajowego Geoparku. Wyróżnikiem Europejskiego Geoparku Łuk Mużakowa jest specyficzny krajobraz polodowcowy i pogórniczy. Obok fragmentów budowli i wyrobisk górniczych są to również założenia ogrodowe, których najlepszym przykładem jest polsko-niemiecki Park Mużakowski/Muskauer Park założony przez księcia Hermanna von Pückler – Muskau położony na terenie sąsiedniej gminy Łęknica. Obiekt ten jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO i stanowi przykład najwybitniejszych osiągnięć europejskiej architektury ogrodniczej dziewiętnastego stulecia. Przez Geopark poprowadzono liczne ścieżki piesze i rowerowe oraz szlaki turystyczne, przedstawiające rozwój Doliny Nysy Łużyckiej, dawne górnictwo i rekultywację terenów poeksploatacyjnych oraz rozwój przemysłu szklarskiego, infrastruktura geościeżki po stronie gminy Trzebiel obejmuje fragment rezerwatu Nad Młyńską Strugą o powierzchni 132,56 ha. Jest to rezerwat leśny, który chroni STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 36 | S t r o n a
fragmenty nadrzecznych lasów łęgowych położonych w rejonie ujścia do Nysy Łużyckiej meandrującej rzeki Skrody. Rezerwat można zwiedzać poruszając się ścieżką przyrodniczą, oznakowaną tablicami informacyjnymi. Różnorodność typów siedlisk, które tu występują wpływa na bogactwo gatunkowe fauny. Do tej pory stwierdzono tu: 40 gatunków ważek, 57 gat. chrząszczy, 55 gat. motyli, 34 gat. ryb, 14 gat. płazów, 7 gat. gadów, 152 gat. ptaków i 46 gat. ssaków. Na terenie Gminy znajdują się dwa użytki ekologiczne: „Dolina" i „Leśne bagno" oraz 6 pomników przyrody: głaz narzutowy „Diabelski Kamień"–obwód 1350cm, wysokość 225cm, miejscowość: Trzebiel dąb – obwód 378cm, wysokość 24m, miejscowość Siedlec, dąb – obwód 288cm, wysokość 22 m, miejscowość Siedlec, dąb szypułkowy – obwód 251cm, wysokość 20m, miejscowość Strzeszowice, cis pospolity – obwód ok. 210cm, wysokość 12,30 miejscowość Trzebiel, lipa – obwód 320 cm, wysokość 20m miejscowość Karsówka. Najważniejszym walorem stanowiącym potencjał rozwoju turystyki jest Park Krajobrazowy „Łuk Mużakowa” (geopark), który łącznie Parkiem Mużakowskim w Łęknicy, winien być postrzegany kompleksowo.
Foto. 1. Jeziorko Chwaliszowice
Źródło: Zasoby własne UG. STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 37 | S t r o n a
Foto.2. „Krajobraz księżycowy” – Bronowice.
Źródło: Zasoby własne UG.
1.7.2. ZABYTKI Najistotniejsze zasoby związane z dziedzictwem kulturowym określa tabela. nr 9, zabytki te nie stanowią jednak walorów na tyle silnych, aby mogły istotnie zaważyć na wzroście atrakcyjności turystycznej Gminy. Ogółem na terenie gminy Trzebiel włącznie z zabytkami wpisanymi do rejestru zabytków Gminnej Ewidencji Zabytków, a tym samym zabytków objętych ochronną konserwatorską jest włącznie 185 zabytków nieruchomych, w tym: 9 cmentarzy, 3 parki krajobrazowe, 5 układów ruralistycznych miejscowości: Dębinka, Jędrzychowice, Królów, Niwica, Strzeszowice, 4 kościoły, historyczny układ urbanistyczny miejscowości Trzebiel i 166 pozostałych obiektów. Liczba zarejestrowanych stanowisk archeologicznych wynosi 407, najwięcej z nich znajduje się w okolicy Trzebiela, Żarek Wielkich, Niwicy oraz Gniewoszyc.
Tabela 9. Zabytki gminy Trzebiel. Lp. Obiekt Miejscowość Numer Data 1. Zagroda 7 Buczyny 3268 05.02.1993
2. Chata drewniana nr 4 Chudzowice 3146 12.05.1980
Zespół pałacowo-parkowo- 3. Dębinka 3127 28.06.1979 folwarczny STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 38 | S t r o n a
4. Kościół z dzwonnicą Dębinka 1246 28.09.1964
6. Chata drewniana nr 11 Marcinów 3147 12.05.1980
7. Dwór Mieszków 2063 30.04.1971
8. Kościół Niwica 1229 30.06.1964
9. Kościół par. pw. Św. Trójcy Niwica 3229 29.12.1986
10. Dwór Stare Czaple 2054 04.05.1971
11. Kościół Strzeszowice 2067 30.04.1971
12. Baszta obronna Trzebiel 79 07.11.1957
13. Obwarowania miejskie Trzebiel 1282 28.09.1964
14. Szubienica Trzebiel L-465/A (d.1283) 28.09.1964
15. Dom Trzebiel L-100/A (d.2071) 30.04.1971
16. Dom Trzebiel L-102/A (d.2070) 30.04.1971
17. Dom Trzebiel L-103/A (d.2069) 30.04.1971
18. Zameczek Trzebiel L-115/A (d. 2068) 30.04.1971
19. Dom Trzebiel L-97/A (d.2073) 30.04.1971
20. Dom Trzebiel L-98/A (d.2072) 30.04.1971
21. Układ urbanistyczny Trzebiel L-404/A 09.07.2010
22. Pałac Trzebiel 77 07.11.1957
23. Chałupa drewniana Żarki Wielkie L-61 31.03.2003
24. Dom, dawna plebania Żarki Wielkie 2074 30.04.1971
25. Kościół Żarki Wielkie 1236 30.06.1964 r.
Źródło: opracowanie własne na podstawie gminnej ewidencji zabytków.
1.7.3. TURYSTYKA
Gmina Trzebiel posiada bardzo dobre warunki do uprawiania turystyki pieszo- rowerowej, konnej i nordic – walking, a także turystyki kajakowej po Nysie Łużyckiej oraz wędkarstwa. Ze względu na bogactwo lasów jest prawdziwym rajem dla grzybiarzy i myśliwych. Pomimo istniejących rzeczywistych i potencjalnych możliwości rozwoju turystyki na obszarze Gminy, funkcja ta nie była dotychczas należycie wykorzystana. Znaczny strumień ruchu turystycznego w Gminie, a tym samym użytkowników lokalnej infrastruktury turystycznej, generują turyści STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 39 | S t r o n a
jednodniowi. Potencjał do wykorzystania pod kontem turystyki stanowi most pieszo – rowerowy pomiędzy Polską a Niemcami w Siedlcu łączący ścieżkę rowerową do Bad Muskaw ( po niemieckiej stronie) a zielonym szlakiem (po stronie polskiej). Według GUS na terenie Gminy Trzebiel znajdują się zaledwie 2 obiekty noclegowe nie wliczając agroturystyki, której niewielki przyrost obrazuje tabela nr 10.
Tabela 10. Gospodarstwa agroturystyczne na terenie gminy Trzebiel. rok 2008 2009 2010 2011 2012 2013
liczba 6 4 4 4 6 7 gospodarstw Źródło: opracowanie własne na podstawie danych UG.
Aktualnie przez teren Gminy przebiegają dwa szlaki turystyczne o znaczeniu regionalnym: Czerwony o długości 46,5 km o trasie: Żary – Zielony Las – Olbrachtów – Miłowice – Boruszyn – Cisowa – Jędrzychowice – Mieszków – Niwica – Gniewoszyce – Buczyny – Żarki Wielkie – Bronowice – Łęknica Niebieski o długości 33,6 km o trasie: Jasień – Świbinki – Nowa Rola – Grabówek – Łazy – Tuplice – Chełmice – Jagłowice – Trzebiel. Planuje się rozbudowę szlaków turystycznych opartych na walorach geologiczno – przyrodniczych. Aktualnie wytyczany jest szlak turystyczny prezentujący walory Parku Krajobrazowego „Łuk Mużakowa” oraz Rezerwatu Leśnego „Nad Młyńską Strugą”. Kolejne szlaki turystyczne planowane są z wykorzystaniem nowo budowanego mostu na Nysie Łużyckiej w miejscowości Siedlec oraz likwidowanej linii kolejowej Łęknica – Trzebiel – Tuplice. Projektowana jest również trasa spływu kajakowego po Nysie Łużyckiej. W gminie Trzebiel w ramach projektu „Przygoda z Nysą” w latach 2010 – 2013 powstały nowe elementy infrastruktury turystycznej, oznakowania szklaków i kierunkowskazy. Gmina posiada 6 przewodników po Parku Krajobrazowym „Łuk Mużakowa”, w szczególności po „Geościeżce”.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 40 | S t r o n a
Rys. 3. Główne szlaki turystyczne o znaczeniu regionalnym gminy Trzebiel..
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 41 | S t r o n a
1.7.4. SPORT I REKREACJA Głównym obiektem sportowym na terenie Gminy Trzebiel jest kompleks boisk „Orlik 2012” zlokalizowany w Trzebielu przy ul. Szkolnej z szeroką ofertą zajęć i imprez sportowych. W ramach kompleksu powstałego w roku 2008 funkcjonują: boisko do piłki nożnej ze sztuczną nawierzchnią oraz boisko wielofunkcyjne przeznaczone do gry: w siatkówkę, koszykówkę, piłkę ręczną i tenisa ziemnego. Dodatkowo na terenie kompleksu istnieje możliwość gry w tenisa stołowego. Działalność Orlika w Trzebielu obfituje w wiele imprez o innowacyjnym, ponadgminnym zasięgu. Ponadto na terenie Gminy zlokalizowane są dwa boiska do piłki nożnej: w Trzebielu i Żarkach Wielkich, które są w użytkowaniu miejscowych klubów sportowych oraz boisko do siatkówki plażowej w Nowych Czaplach. W zakresie infrastruktury dla najmłodszych mieszkańców Gminy w 19 sołectwach wybudowano nowe place zabaw. Na terenie Gminy brak hali sportowej, która umożliwiałaby uprawianie sportów w okresie zimowym, brakuje również basenów i kąpielisk.
1.8. WSPÓŁPRACA KRAJOWA I MIĘDZYMARODOWA Gmina Trzebiel należy do następujących stowarzyszeń: 1) Lokalna Grupa Działania – Grupa Łużycka; 2) Łużycka Lokalna Grupa Rybacka; 3) Łużycki Związek Gmin; 4) Zrzeszenie Gmin Województwa Lubuskiego.
Łużycki Związek Gmin z siedzibą w Żarach skupia obecnie 15 gmin z powiatów żagańskiego i żarskiego. Do zadań Związku zgodnie ze Statutem należy przede wszystkim: wspólne planowanie, wykonywanie i eksploatowanie obiektów z zakresu ochrony środowiska; wdrażanie nowoczesnych technologii gospodarowania odpadami i gospodarką wodno – ściekową; prowadzenie edukacji w zakresie ochrony środowiska; planowanie, wykonywanie i eksploatowanie obiektów z zakresu infrastruktury technicznej i społecznej o znaczeniu ponadgminnym; pozyskiwanie środków finansowych na realizację planowanych inwestycji. STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 42 | S t r o n a
Obecnie główną inwestycją Łużyckiego Związku Gmin jest budowa nowoczesnej regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych w ramach projektu pt.: „Gospodarka odpadami w obrębie powiatów żarskiego i żagańskiego”. Przedmiotem projektu jest budowa zakładu zagospodarowania odpadów, spełniającego wymagania Najlepszej Dostępnej Techniki (BAT) wraz z budową i montażem linii technologicznych poszczególnych segmentów technologicznych zakładu w Marszowie (gm. Żary). Całkowita przepustowość zakładu wynosi minimum 72 000 Mg/rok. Zakład Zagospodarowania Odpadów w Marszowie stanowić będzie centralną instalację zagospodarowywania odpadów z regionu 15 gmin zlokalizowanych w województwie lubuskim przez okres co najmniej 25 lat.
Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania – Grupa Łużycka z siedzibą w Lubsku działa na zasadzie partnerstwa trójsektorowego, składające się z przedstawicieli sektora publicznego, gospodarczego i społecznego mającym na celu działanie na rzecz rozwoju obszarów wiejskich. Do stowarzyszenia należą gminy Brody, Gubin, Jasień, Lipinki Łużyckie, Lubsko, Łęknica, Trzebiel, Tuplice - tworzące obszar działania LGD. Zgodnie ze Statutem Stowarzyszenie ma na celu działanie na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, a w szczególności: realizację Lokalnej Strategii Rozwoju (LSR), w rozumieniu ustawy z dnia 07 marca 2007 roku o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, przepisów wykonawczych do tej ustawy oraz przepisów Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007 – 2013, promocję obszarów wiejskich; podejmowanie inicjatyw i działań mających na celu pobudzenie aktywności społeczności lokalnych oraz ich czynny udział w opracowywaniu i realizacji LSR; pozyskiwanie partnerów i źródeł finansowania LSR, w tym z programów pomocowych; udzielanie wsparcia mieszkańcom obszaru objętego LSR w zakresie przygotowania projektów i pozyskiwania środków na ich realizację, w tym z programów pomocowych; podejmowanie inicjatyw i działań mających na celu: rozwój produktów regionalnych, turystyki, przedsiębiorczości, zasobów ludzkich, społeczeństwa obywatelskiego i informacyjnego, poprawę estetyki miejscowości na obszarze działania LGD i bezpieczeństwa mieszkańców, edukację estetyczną, STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 43 | S t r o n a
artystyczną mieszkańców, aktywizację gospodarczą i zawodową, przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu i cyfrowemu, przeciwdziałanie patologiom społecznym, propagowanie zdrowego trybu życia oraz zachowanie dziedzictwa kulturowego na obszarze działania LGD;
Stowarzyszenie o nazwie Łużycka Lokalna Grupa Rybacka, z siedzibą w Lubsku jest partnerstwem trójsektorowym, składającym się z przedstawicieli sektora publicznego ,społecznego i prywatnego, mającym na celu działanie na rzecz rozwoju obszarów zależnych od rybactwa. Do stowarzyszenia należą gminy: Brody, Jasień, Lipinki Łużyckie, Lubsko, Trzebiel, Tuplice, Iłowa, Wymiarki, gminy Żary tworzące obszar działania ŁLGR. Zgodnie ze Statutem Stowarzyszenie ma na celu działanie na rzecz rozwoju obszarów zależnych od rybactwa, a w szczególności: opracowanie i realizację Lokalnej Strategii Rybackiej (LSR), w rozumieniu ustawy z dnia 03 kwietnia 2009 roku o wspieraniu zrównoważonego rozwoju sektora rybackiego z udziałem Europejskiego Funduszu Rybackiego, wzmocnienie konkurencyjności obszarów zależnych głównie od rybactwa; restrukturyzację i reorientację działalności gospodarczej, w szczególności przez propagowanie turystyki, dywersyfikacji zatrudnienia rybaków w drodze tworzenia dodatkowych miejsc pracy poza sektorem rybactwa; podnoszenie wartości produktów rybactwa; świadczenie usług na rzecz społeczności zamieszkującej obszary zależne od rybactwa; ochronę środowiska w obszarach zależnych głównie od rybactwa, a także ochrony i poprawy dziedzictwa przyrodniczego na tych obszarach w celu utrzymania jego atrakcyjności; regenerację i rozwój miejscowości na terenach zbiorników wodnych i skupisk obiektów hodowlanych, gdzie prowadzi się działalność należącą do sektora rybactwa, a także ochrony i poprawy dziedzictwa architektonicznego.
Zrzeszenie Gmin Województwa Lubuskiego z siedzibą w Zielonej Górze skupia 82 gminy województwa lubuskiego. Zgodnie ze statutem Stowarzyszenie ma na celu wspierania idei samorządu terytorialnego, obrony wspólnych interesów, współdziałanie z innymi gminami oraz dążenie do ich gospodarczego i kulturalnego rozwoju, a w szczególności: tworzenie warunków formułowania i wyrażania interesów gmin, oraz ich ochrona; STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 44 | S t r o n a
działanie na rzecz integracji europejskiej oraz zabieganie o środki pomocowe z Unii Europejskiej; podtrzymywanie tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej; upowszechnianie i rozwijanie kultury lokalnej i regionalnej; wspieranie i rozwijanie idei samorządowej wśród mieszkańców województwa lubuskiego; wspomaganie rozwoju wspólnot i społeczności lokalnych i regionalnych; podniesienie jakości usług świadczonych przez gminy województwa lubuskiego i ich jednostki organizacyjne, wspomaganie rozwoju gospodarczego i społecznego województwa lubuskiego.
Na polu międzynarodowym Gmina Trzebiel współpracuje z dwoma partnerami zagranicznymi: od 1999r. z Gminą Neiße-Malxetal (Republika Federalna Niemiec) w zakresie wymiany dzieci i młodzieży, kultury, sportu, straży pożarnych oraz innych wspólnych inicjatyw; od 2007r. z Gminą Lázně Libverda (Republika Czeska) w zakresie straży pożarnych, kultury, edukacji, sportu oraz innych wspólnych inicjatyw.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 45 | S t r o n a
2. BADANIE OPINII PUBLICZNEJ.
Istotnym elementem procesu konstruowania Strategii Rozwoju Gminy Trzebiel na lata 2014-2020 było badanie ankietowe. Celem badania było uzyskanie odpowiedzi w obszarach tematycznych dotyczących: 1) funkcjonowania podstawowych elementów infrastruktury społecznej i technicznej; 2) obszarów prowadzenia działań inwestycyjnych Gminy w okresie 2014-2020. Łącznie udział w badaniu wzięło 420 mieszkańców Gminy, co stanowi 9% uprawnionych ( tj. pełnoletnich mieszkańców Gminy).
Wykres 25. Struktura wieku mieszkańców gminy Trzebiel uczestniczących w badaniu ankietowym.
2.1 FUNKCJONOWANIE PODSTAWOWYCH ELEMENTÓW INFRASTRUKTURY SPOŁECZNEJ I TECHNICZNEJ W GMINIE TRZEBIEL.
Wśród obszarów ocenianych najniżej znalazły się: sieć kanalizacyjna, stan dróg i komunikacji, dostępność do kultury i rozrywki oraz lokalny rynek pracy. Wśród najwyżej ocenionych obszarów znalazły się: przedszkole, szkoły oraz administracja publiczna.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 46 | S t r o n a
Wykres 26. Funkcjonowanie gminy Trzebiel w określonych obszarach na podstawie badania ankietowego
stan środowiska naturalnego
handel i usługi
czystość i estetyka
lokalny rynek pracy
gospodarka odpadami
bezpieczeństwo publiczne
opieka zdrowotna
opieka społeczna OCENA bardzo dobre OCENA dobre sport, rekreacja, turystyka OCENA dostateczne OCENA mierne OCENA niedostateczne administracja samorządowa (urząd gminy)
dostępność do kultury i rozrywki
przedszkola
szkoły
gospodarka nieruchomościami, budownictwo mieszkaniowe
stan dróg i komunikacji
sieć kanalizacyjna
sieć wodociągowa
0 50 100 150 200 250 300
sieć sieć stan gos prze dost admi spor opie opie bezp gos lokal czys hand stan szko wod kana dróg pod dszk ępn nistr t, ka ka iecz pod ny tość el i środ ły ocią lizac i arka ola ość acja rekr społ zdro eńst arka ryne i usłu owis OCENA bardzo dobre 30 6 1 6 52 69 5 40 14 30 20 12 15 0 6 13 30 OCENA dobre 165 19 23 35 234 210 38 191 82 133 130 128 165 11 65 118 123 OCENA dostateczne 101 45 94 123 76 78 97 93 116 137 150 169 110 67 156 147 139 OCENA mierne 47 70 141 109 24 31 115 48 99 66 73 58 62 131 103 79 72 OCENA niedostateczne 65 262 150 109 16 10 140 33 90 42 31 34 51 196 72 44 44
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 47 | S t r o n a
2.2. OBSZARY PROWADZENIA DZIAŁAŃ INWESTYCYJNYCH GMINY W OKRESIE 2014-2020 NA PODSTAWIE BADANIA ANKIETOWEGO. Za najpilniejsze we wskazanym okresie mieszkańcy uznali modernizację dróg gminnych, budowę kanalizacji oraz budowę hali sportowej w Trzebielu. Warto odznaczyć, iż wśród innych wskazań respondenci najczęściej wskazywali potrzebę budowy nowego przedszkola. Wykres 27. Obszary prowadzenia działań inwestycyjnych w okresie 2014 -2020. 0 50 100 150 200 250 300
rozbudowa sieci wodociągowej 117
budowa sieci kanalizacyjnej 190 budowa przydomowych oczyszczalni 57 ścieków
modernizacja sieci dróg gminnych 281 budowa hali sportowej przy Zespole 125 Szkół w Trzebielu rozbudowa pozostałej infrastruktury 21 sportowej i rekreacyjnej
budowa mieszkań komunalnych 58
rewitalizacja ryneczku w Trzebielu 25
budowa targowiska gminnego 8 budowa infrastruktury przy 77 drogach(chodniki, wiaty przystankowe) uporządkowanie przestrani (plany 18 zagospodarowania przestrzennego)
rozbudowa ścieżek rowerowych 59 przygotowanie terenów pod inwestycje 45 gospodarcze- tworzenie gminnego… termomodernizacja i remonty budynków 7 użyteczności publicznej
utworzenie gminnego ośrodka kultury 28 zwiększenie wsparcia aktywności 19 społecznej i kulturalnej mieszkańców
inne 18
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 48 | S t r o n a
Wyniki ankiety stały się jednym z ważniejszych przesłanek dla skonkretyzowania analizy SWOT, określenia celów strategicznych i operacyjnych Strategii Rozwoju Gminy Trzebiel na lata 2014-2020.
3. POTENCJAŁ FINANSOWY GMINY.
Perspektywa finansowa 2014-2020 to okres nowych wyzwań dla jednostek samorządu terytorialnego a posiadanie środków finansowych, to jedno z ważniejszych zadań do osiągania realizacji celów Strategii Rozwoju. Dochody własne Gminy oscylują na poziomie 20% osiąganych dochodów ogółem. Do tej grupy dochodów zaliczono m.in dochody z tytułu podatków i opłat lokalnych oraz dochody z najmu i dzierżaw majątku gminnego. Dynamika wzrostu dochodów własnych jest proporcjonalna do wzrostu dochodów ogółem. Ta prawidłowość uzależniona jest od wzrostu stawek podatków lokalnych. Natomiast wzrost dochodów i wydatków majątkowych uzależniona była od wartości pozyskanych środków z budżetu Unii Europejskiej na inwestycje.
Wykres 28. Dynamika wzrostu dochodów oraz udział dochodów własnych w ogólnej kwocie osiąganych dochodów.
20 000
15 000
10 000 dochody własne 5 000 dochody ogółem
0 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych UG.
Zarówno wydatki jak i dochody nimi finansowane utrzymują się na stałym poziomie dlatego też można przyjąć , że środki na inwestycje kształtować się będą w porównywalnych wartościach. Aktualnym miernikiem środków na inwestycje będzie aktualna Wieloletnia Prognoza Finansowa. STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 49 | S t r o n a
Tabela 11. Wieloletnia prognoza finansowa Gminy na lata 2014 – 2020 – dochody.
Wieloletnia Prognoza Finansowa na lata 2014 - 2018
z tego: w ty m: w ty m: w ty m: dochody z dochody z ty tułu ty tułu udziału udziału we z ty tułu dotacji i z ty tułu dotacji Wy szczególnienie Dochody ogółem we wpły wach z Dochody Dochody bieżące wpły wach z z subwencji środków ze sprzedaży oraz środków podatku podatki i opłaty z podatku od majątkowe podatku ogólnej przeznaczony ch majątku przeznaczony ch dochodowego nieruchomości dochodowego od na cele bieżące na inwesty cje od osób osób f izy czny ch prawny ch
Lp 1 1.1 1.1.1 1.1.2 1.1.3 1.1.3.1 1.1.4 1.1.5 1.2 1.2.1 1.2.2
Formuła [1.1]+[1.2]
Wykonanie 2011 15 067 448,55 14 467 188,62 1 570 049,00 7 863,16 2 487 316,32 1 570 957,12 6 642 791,00 3 196 774,48 600 259,93 78 684,72 521 483,53 Wykonanie 2012 15 928 678,03 15 850 796,21 1 532 945,00 7 012,89 3 823 225,28 2 705 361,31 6 547 886,00 3 255 338,74 77 881,82 67 305,37 10 301,41 Plan 3 kw. 2013 17 486 587,81 17 380 129,81 1 550 000,00 11 000,00 4 325 357,00 2 890 934,00 7 115 075,00 3 467 694,81 106 458,00 88 170,00 18 288,00 Wykonanie 2013 17 715 835,37 17 629 474,37 1 542 892,00 40 471,27 4 893 460,68 3 059 652,91 7 115 075,00 3 424 318,60 86 361,00 68 073,50 18 287,50 2014 17 504 814,57 16 197 147,57 1 550 000,00 5 000,00 5 175 865,00 3 080 156,00 6 286 351,00 2 900 149,57 1 307 667,00 230 000,00 1 077 667,00 2015 16 859 900,00 16 829 900,00 1 650 000,00 10 000,00 5 330 000,00 3 215 000,00 6 500 000,00 3 100 000,00 30 000,00 30 000,00 0,00 2016 17 195 580,00 17 165 580,00 1 650 000,00 15 000,00 5 400 000,00 3 300 000,00 6 600 000,00 3 200 000,00 30 000,00 30 000,00 0,00 2017 1) 17 538 900,00 17 508 900,00 1 650 000,00 15 000,00 5 600 000,00 3 400 000,00 6 800 000,00 3 250 000,00 30 000,00 30 000,00 0,00 2018 17 880 000,00 17 850 000,00 1 700 000,00 15 000,00 5 700 000,00 3 450 000,00 7 000 000,00 3 400 000,00 30 000,00 30 000,00 0,00 STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 50 | S t r o n a
Tabela 12. Wybrane wskaźniki sytuacji finansowej Gminy w latach 2008-2013. 2008 2009 2010 2011 2012 2013
NAZWA kwota tyś.zł w kwota % udział w og. dochodach kwota na mieszkańca 1 tyś.zł w kwota % udział w dochodach kwota na mieszkańca 1 tyś.zł w kwota % udział w dochodach kwota na mieszkańca 1 tyś.zł w kwota % udział w dochodach kwota na mieszkańca 1 tyś.zł w kwota % udział w dochodach kwota na mieszkańca 1 tyś.zł w kwota % udział w dochodach kwota na mieszkańca 1 dochody ogółem: 14 164 x 2,39 14 130 x 2,39 16 118 x 2,73 15 067 x 2,57 15 929 x 2,72 17 715 x 3,04 dochody bieżące 13 303 93,9 2,25 13 636 96,5 2,30 14 856 92,2 2,51 14 467 96,0 2,47 15 851 99,5 2,70 17 629 99,5 3,03 w tym: dochody własne 2 782 19,6 0,47 3 020 21,4 0,51 3 388 21,0 0,57 2 995 19,9 0,51 4 402 27,6 0,75 5 056 28,5 0,87 dotacje,PIT,CIT, subwencje i inne 10 521 74,3 1,78 10 893 77,1 1,84 11 468 71,2 1,94 11 472 76,1 1,96 11 449 71,9 1,95 12 573 71,0 2,16 środki pozyskane dochody 861 6,1 0,15 494 3,5 0,08 1 262 7,8 0,21 600 4,0 0,10 78 0,5 0,01 86 0,5 0,01 majątkowe w tym ze sprzedaży 174 1,2 0,03 492 3,5 0,08 1 262 7,8 0,21 79 0,5 0,01 68 0,4 0,01 68 0,4 0,01 majątku
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 51 | S t r o n a
wydatki ogółem 14 285 13 094 15 929 14 845 15 790 17 245 wydatki bieżące 12 136 12 508 13 787 13 895 15 144 15 957 w tym: wydatki na oświatę 5 853 5 894 6 764 6 985 7 330 7 551 wydatki na pomoc 3 587 3 657 3 952 3 765 3 794 3 588 społeczną dotacja dla ZGKiM 260 260 354 377 497 370 zadania zlecone 222 214 273 256 269 291 realiz. przez urząd pozostałe wydatki 2 214 2 483 2 444 2 512 3 254 4 157 bieżące wydatki na inwestycje zakupy 2 149 586 2 142 950 646 1 288 inwestycyjne STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 52 | S t r o n a Zarówno strategia na lata 2008-2013 jak i obecna na lata 2014-2020 oparta jest na założeniach i dyscyplinie finansowej wynikającej z art. 243 i art. 244 ustawy o finansach publicznych. Dokumentem pomocniczym w budowaniu strategii jest Wieloletnia Prognoza Finansowa, która pozwala tak kreować dochody, wydatki i zadłużenie Gminy by maksymalnie przeznaczyć środki finansowe na inwestycje, nie przekraczając przy tym indywidualnego wskaźnika zadłużenia. Głównym źródłem finansowania ujętych w Strategii zadań będą środki pozabudżetowe a środki z budżetu Gminy zabezpieczać będą udział własny .
Fundusze krajowe 1. Budżet państwa: inwestycje infrastrukturalne, 2. Narodowy i Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska: inwestycje związane z ochroną środowiska (gospodarka wodno-ściekowa, ochrona powietrza atmosferycznego, odnawialne źródła energii), 3. Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej: obiekty sportowe i rekreacyjne. 4. Fundusz Dopłat udziela finansowego wsparcia podmiotom realizującym przedsięwzięcia polegające na tworzeniu zasobu lokali socjalnych, mieszkań chronionych, a także noclegowni i domów dla bezdomnych, 5. Polskie fundacje i organizacje wspierające samorządy terytorialne: rozwój infrastruktury obszarów wiejskich, ochronę środowiska, turystykę, wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw, współpracę transgraniczną, integrację europejską, promocję gospodarczą, inicjatywy lokalne w zakresie ochrony środowiska, agro i ekoturystykę, promocję przedsiębiorczości, współpracę międzynarodową, edukację, kulturę.
Fundusze Unii Europejskiej 1. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFRR (European Regional Development Fund - ERDF) – fundusz wchodzący w skład Funduszy strukturalnych, którego zadaniem jest zmniejszanie dysproporcji w poziomie rozwoju regionów należących do Unii Europejskiej. Współfinansuje on realizację Celów 1. i 2. Polityki strukturalnej Unii Europejskiej. W szczególności fundusz ten udziela wsparcia inwestycjom produkcyjnym, rozwojowi infrastruktury, lokalnym inicjatywom rozwojowym oraz małym i średnim przedsiębiorstwom 2. Europejski Fundusz Społeczny – EFS (European Social Fund – ESF) – jeden z Funduszy strukturalnych, który służy osiągnięciu spójności STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 53 | S t r o n a gospodarczej i społecznej oraz wysokiego poziomu zatrudnienia w Unii Europejskiej poprzez finansowanie działań w ramach pięciu obszarów wsparcia: aktywna polityka rynku pracy, przeciwdziałanie zjawisku wykluczenia społecznego, kształcenie ustawiczne, adaptacyjność i rozwój przedsiębiorczości, wyrównywanie szans kobiet na rynku pracy 3. Fundusz Spójności (Cohesion Fund) – instrument ekonomiczno-polityczny Komisji Europejskiej (Rozporządzenie Rady Nr 1164 z dnia 16 maja 1996 r. ustanawiające Fundusz Spójności, Dz.U. WE nr OJ L 188 z 1996 r.), nienależący do Funduszy strukturalnych i wdrażany na poziomie wybranych państw, a nie regionów. Jego celem jest ułatwienie integracji słabiej rozwiniętych krajów poprzez budowę wielkich sieci transportowych oraz obiektów infrastruktury ochrony środowiska o dużym obszarze oddziaływania. Kryterium alokacji środków finansowych tego funduszu jest Produkt Narodowy Brutto na jednego mieszkańca nieprzekraczający 90% średniego poziomu UE. 4. Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej EFOiGR (European Agriculture Guidance and Guarantee Fund - EAGGF) – fundusz odpowiedzialny za finansowanie działań w ramach Wspólnej Polityki Rolnej (sekcja gwarancji) oraz zajmujący się, jako Fundusz strukturalny, transformacją struktury rolnictwa oraz rozwojem obszarów wiejskich (sekcja orientacji). Fundusz realizuje między innymi następujące zadania: wzmocnienie i reorganizację struktur rolnictwa i leśnictwa, zapewnienie konwersji kierunków produkcji rolnej i promowanie pozarolniczej działalności gospodarczej w obszarach wiejskich, pomoc w osiągnięciu akceptowanego społecznie poziomu życia rolników, w tym bezpośrednie wsparcie finansowe, pobudzenie świadomości społeczności żyjących na obszarach wiejskich w celu chronienia środowiska przyrodniczego, zachowania walorów krajobrazu etc.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 54 | S t r o n a 4. ANALIZA SWOT Analiza SWOT stanowi jedną z najpopularniejszych metod diagnozy sytuacji w jakiej znajduje się wspólnota samorządowa. Służy uporządkowaniu informacji, dzięki czemu stanowi użyteczną pomoc przy dokonywaniu oceny zasobów i otoczenia danej gminy, ułatwia też identyfikację problemów i określenie priorytetów rozwoju. Czynniki rozwoju podzielić można na wewnętrzne, na które społeczność lokalna ma wpływ (silne i słabe strony), oraz na czynniki zewnętrzne – umiejscowione w bliższym i dalszym otoczeniu jednostki (szanse i zagrożenia). Analiza SWOT dla gminy Trzebiel została przeprowadzona w oparciu o cztery następujące obszary funkcjonowania gminy: obszar 1 : zasoby przyrodnicze, ochrona środowiska, zagospodarowanie przestrzeni, komunikacja, turystyka; obszar 2 : edukacja (usługi i infrastruktura), zdrowie, pomoc społeczna, bezpieczeństwo, aktywność społeczna, organizacje pozarządowe, kultura, sport i rekreacja, zarządzanie gminą; obszar 3: rolnictwo, rynek pracy, aktywność gospodarcza, przeciwdziałanie bezrobociu, promocja; obszar 4: infrastruktura techniczna i komunalna (drogi, sieć wodno- kanalizacyjna, gospodarka odpadami, łączność, energetyka, mieszkalnictwo).
OBSZAR 1 : ZASOBY PRZYRODNICZE, OCHRONA ŚRODOWISKA, ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENI, KOMUNIKACJA, TURYSTYKA
SILNE STRONY SŁABE STRONY korzystne położenie geograficzne w brak komunikacji kolejowej oraz regionie: ograniczona oferta przewoźników lokalizacja względem Niemiec transportu drogowego; lokalizacja komunikacyjna rozdrobnienie sieci osadniczej oraz niska względem miasta powiatowego; gęstość zaludnienia; unikatowe walory krajobrazowe Parku estetyka miejscowości, w szczególności: Krajobrazowego Łuk Mużakowa zły stan zieleni publicznej, skwerów, posiadającego rangę Geoparku; centrów miejscowości; liczba szlaków turystycznych; niedostateczna ilość lub zły stan ciągów wykwalifikowana kadra przewodników; komunikacyjnych dla pieszych; STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 55 | S t r o n a walory krajobrazowe Nysy Łużyckiej; niedostateczny stan urządzeń spójna sieć dróg gminnych, melioracyjnych; regionalnych, ponadregionalnych i niedostateczna ilość parkingów; transgranicznych w szczególności dróg brak Punktu Selektywnej Zbiórki krajowych A18 i 12; Odpadów; oczyszczalnia ścieków w Olszynie; niedostateczna ilość ścieżek rowerowych; przejścia międzynarodowe – turystyczne zaniedbane szlaki turystyczne; - most w Siedlcu i samochodowe - w niedostateczna infrastruktura turystyczna Olszynie; na Nysie Łużyckiej; bogactwo lasów. niewystarczająca promocja turystyczna; niedostateczna ilość gospodarstw agroturystycznych oraz innych gałęzi branży turystycznej ( gastronomii, noclegów, wypożyczalni sprzętu); zły stan zabytków; niska świadomość ekologiczna społeczności lokalnych i podmiotów gospodarczych; brak dbałości o estetykę indywidualnych posesji.
SZANSE ZAGROŻENIA potencjał turystyczny sąsiednich gmin, niewystarczająca ilość środków w szczególności: Geościeżka i Park finansowych w budżecie gminy na Mużakowski ( w Łęknicy); zabezpieczenie inwestycji; nowy okres programowania budżetu UE; niska świadomość ekologiczna przynależność szlaków turystycznych w mieszkańców; Gminie do ponadregionalnej i imigracja odpadów z terenu Niemiec. międzynarodowej sieci turystycznej; zmiana sposobu przeznaczenia nieczynnej linii kolejowej na potrzeby turystyki; umowy z zagranicznymi partnerami; budowa Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Marszowie. STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 56 | S t r o n a
OBSZAR 2: EDUKACJA, ZDROWIE, POMOC SPOŁECZNA, AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA, BEZPIECZEŃSTWO, ORGANIZACJE POZARZĄDOWE, KULTURA, SPORT I REKREACJA, ZARZĄDZANIE GMINĄ
SILNE STRONY SŁABE STRONY rozbudowana infrastruktura sportowa i brak gminnego ośrodka kultury; rekreacyjna; brak biblioteki gminnej; szeroka oferta zajęć i imprez sportowych; brak obiektów sportowych wykwalifikowana i zaangażowana kadra zlokalizowanych pod dachem; trenerów; brak kąpielisk publicznych; aktywna działalność Ośrodka Pomocy zły stan budynku oraz Społecznej; niewystarczająca ilość miejsc w dostęp do podstawowej opieki zdrowotnej Samorządowym Publicznym (3 ośrodki zdrowia); Przedszkolu w Trzebielu; jednostka pogotowia ratunkowego; brak form opieki nad dziećmi do lat 3 rozbudowana sieć szkół oraz kadra ( brak żłobka); pedagogiczna na wysokim stopniu awansu brak doświadczenia w pozyskiwaniu zawodowego; środków unijnych i realizacji zadań rozbudowana sieć przedszkolna; publicznych przez organizacje rozbudowana sieć placówek wsparcia pozarządowe; dziennego; niedostateczne wyposażenie szkół w lokalizacja Posterunku Policji w Trzebielu; pomoce dydaktyczne; rozbudowana sieć Ochotniczych Straży słaba oferta zajęć pozalekcyjnych; Pożarnych; bariery dla niepełnosprawnych; niska przestępczość; mała różnorodność zajęć w świetlicach; wykwalifikowana karda urzędnicza; niewystarczające fundusze na wzrost aktywności sportowej; organizację imprez kulturalnych; wzrost inicjatyw społecznych; wysoki odsetek rodzin o niskim aktywność lokalna - rosnąca ilość dochodzie oraz rodzin zagrożonych organizacji pozarządowych i grup wykluczeniem społecznym; nieformalnych. niska aktywność obywatelska młodzieży.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 57 | S t r o n a
SZANSE ZAGROŻENIA kolejna pula środków pomocowych; negatywne procesy demograficzne – umowy z partnerami zagranicznymi; spadek liczby urodzeń, emigracja współpraca międzynarodowa; zarobkowa; wzbogacenie kapitału ludzkiego poprzez negatywne trendy społeczne i napływ nowych mieszkańców; kulturowe w społeczeństwie – dyfuzja dostępność programów społecznych; więzi rodzinnych, rozwarstwienie powszechne promowanie aktywności społeczne i ubóstwo; organizacji pozarządowych w skali kraju i wzrost zachorowalności na choroby Europy; cywilizacyjne: nowotwory, choroby programy dotujące profilaktykę zdrowotną układu krążenia, alergie (5 miejsce w kraju powiatu żarskiego wg. wskaźnika umieralności na choroby układu krążenia, 48 wg ogólnego wskaźnika umieralności); obciążenie budżetu gminy wydatkami na oświatę; odpływ wykwalifikowanej kadry pracowniczej.
OBSZAR 3: ROLNICTWO, RYNEK PRACY, AKTYWNOŚĆ GOSPODARCZA, PRZECIWDZIAŁANIE BEZROBOCIU, PROMOCJA,
SILNE STRONY SŁABE STRONY korzystne położenie geograficzne w małe zainteresowanie inwestorów; regionie: brak wyznaczonej strefy ekonomiczno – lokalizacja względem Niemiec, gospodarczej ; położenie przy drogach o znaczeniu słaba infrastruktura; międzynarodowym i brak przygotowanej oferty inwestycyjnej; ponadregionalnym A18, 12; brak wyodrębnionych, uzbrojonych przejście graniczne w Olszynie; terenów inwestycyjnych; tereny po byłym terminalu odpraw brak terenów inwestycyjnych należących celnych do zagospodarowania; do Gminy; przygraniczne położenie; małe zainteresowania mieszkańców STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 58 | S t r o n a potencjał kapitału ludzkiego; prowadzeniem działalności gospodarczej; wzrost aktywności gospodarczej w rozdrobnione i niewyspecjalizowane sektorze usług. gospodarstwa rolne; turystyka seksualna; szara strefa gospodarcza; niskie płace; brak dużych i średnich zakładów pracy; słaba promocja obszaru Gminy.
SZANSE ZAGROŻENIA kolejna pula środków pomocowych; odpływ kapitału ludzkiego - emigracja planowana inwestycja budowy kopalni zarobkowa mieszkańców Gminy, głównie węgla brunatnego i elektrowni w rejonie do Niemiec; Gubina i Brodów; brak popytu na ofertę turystyczną; rozwój gospodarczy terenów po byłym niechęć społeczna ( sprzeciwy) w kierunku terminalu odpraw celnych w Olszynie; lokalizacji na terenie Gminy dużych wzrost zainteresowania walorami Parku zakładów produkcyjnych oraz lokalizacji Krajobrazowego Łuk Mużakowa o randze urządzeń alternatywnego pozyskiwania Geoparku; energii –wiatraków; utrzymujący się trend aktywnego brak ożywienia gospodarczego. spędzania czasu wolnego; ilość niewykorzystanych gałęzi gospodarki na terenie Gminy ( nisze gospodarcze); wykorzystanie istniejącego kapitału gospodarczego na zasadach komplementarności.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 59 | S t r o n a
OBSZAR 4: INFRASTRUKTURA TECHNICZNA I KOMUNALNA (DROGI, SIEĆ WODOCIĄGOWA I KANALIZACYJNA, GOSPODARKA ODPADAMI, ŁĄCZNOŚĆ, ENERGETYKA, MIESZKALNICTWO
SILNE STRONY SŁABE STRONY rozbudowana sieć oświetlenia drogowego; zły stan infrastruktury drogowej; szkieletowa sieć szerokopasmowa; brak sieci gazowej; zasoby sprzętowe (techniczne) Zakładu brak kanalizacji; Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej; rozdrobnienie sieci osadniczej; efektywna sieć telekomunikacyjna; niedostateczny poziom zwodociągowania zmodernizowane stacje uzdatniania wody; Gminy; oczyszczalnia ścieków w Olszynie; niski Budżet Gminy na infrastrukturę; rozbudowana sieć drogowa; niewystarczająca ilość mieszkań posiadanie dokumentacji planistycznej na komunalnych i socjalnych oraz ich niski rozbudowę sieci wodociągowej. standard; słaby rozwój usług elektronicznych; brak zainteresowania operatorów podłączeniem Internetu do indywidualnych odbiorców.
SZANSE ZAGROŻENIA
inwestycje podmiotów zewnętrznych (np. ograniczone środki finansowe w budżecie Zarząd Dróg Krajowych i Autostrad, Gminy; Powiatu); ograniczone możliwości kredytowania budowa kopalni węgla brunatnego i inwestycji; elektrowni w rejonie Gubina i Brodów; ograniczony stopień uwzględniania w nawa pula środków pomocowych. programach pomocowych inwestycji w infrastrukturę; uregulowania prawne w zakresie możliwości zadłużania Gminy.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 60 | S t r o n a ANALIZA PROBLEMÓW GMINY – wnioski z analizy SWOT Z przeprowadzonej analizy SWOT wynika, iż w gminie Trzebiel standard życia jest raczej niższy niż przeciętny, a położenie Gminy oraz unikatowe warunki przyrodniczo – krajobrazowe oraz lokalizacja otwierają szansę na rozwój gospodarki, niosąc nadzieję na lepszą przyszłość. W Gminie panuje trudna sytuacja zawodowa z uwagi na niedostateczną ilość zakładów pracy ( w szczególności dużych i średnich przedsiębiorstw) i możliwości zatrudnienia, przez co powszechnym staje się emigracja zarobkowa i odpływ kapitału ludzkiego. Szanse na poprawę jakości życia mieszkańcy wiążą z modernizacją i rozbudową infrastruktury technicznej oraz rozwojem infrastruktury społecznej, która przyczyni się także do rozwoju przedsiębiorczości. Szczególny nacisk należy położyć na dostępność komunikacyjną w kontekście modernizacji dróg. Jednym z najbardziej dotkliwych skutków sytuacji ekonomiczno – gospodarczej Gminy jest niewystarczająca ilość środków finansowych na inwestycję w infrastrukturę. Zaś problem wychodzący poza okres projektowania ścieżki rozwoju niniejszą strategią stanowi rozdrobnienie sieci osadniczej generujące zwielokrotnienie środków finansowych na realizację celów. Dokonanie analizy problemowej porządkuje zdiagnozowane problemy Gminy (wymienione w analizie SWOT po stronie „słabe strony”) w celu wyróżnienia problemu kluczowego. Problem kluczowy to problem, który generuje najwięcej innych problemów i którego skutki są odczuwalne dla wszystkich zainteresowanych podmiotów. O jego występowaniu decydują liczne inne problemy. Na potrzeby niniejszej strategii przedstawiono analizę problemów Gminy Trzebiel w postaci „drzewa problemów”. „Drzewo problemów” nie stanowi hierarchii problemów, co oznacza, że problemy znajdujące na poziomach są sobie równe. Trafne rozpoznanie i problemów warunkuje wyznaczenie skutecznych celów strategicznych i operacyjnych niezbędnych do ich rozwiązania.
Drzewo problemów Gminy Trzebiel zostało skonstruowane w oparciu o schemat:
SKUTKI PROBLEMU KLUCZOWEGO
PROBLEM KLUCZOWY
PRZYCZYNY PROBLEMU KLUCZOWEGO
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 61 | S t r o n a
UBOŻENIE SPOŁECZEŃSTWA BEZROBOCIE
ODPŁYW KAPITAŁU LUDZKIEGO
PATOLOGIE SPOŁEC ZNE SPOWOLNIENIE ROZWOJU NIEDOSTATECZNA GMINY ILOŚĆ MIEJSC PRACY
SŁABE WIĘZI NISKA BRAK WPŁYWÓW DO MAŁE ZANIESZCZYSZCZE SPOŁECZNYCH I JAKOŚĆ ŻYCIA BUDŻETU GMINY ZAINTERESOWANIE NIE ŚRODOWISKA TOŻSAMOŚĆ LOKALNEJ INWESTORÓW
PROBLEM KLUCZOWY: MAŁA ATRAKCYJNOŚĆ GMINY
SŁABO ROZWINIĘTA SŁABO ROZWINIĘTA NIEWYSTARCZAJĄCY POZIOM NIEDOSTETECZNE INFRASTRUKTURA GOSPODARKA ZASPOKOJENIA POTRZEB WYKORZYSTANIE SPOŁĘCZNYCH POTENCJAŁU KRAJOBRAZOWEGO I PRZYRODNICZEGO ORAZ WODNO - NISKA AKTYWNOŚĆ GOSPOSPODARCZA BRAK FORM OPIEKI NAD KULTUROWEGO ŚCIEKOWA MIESZKAŃCÓW DZIEĆMI DO LAT 3 ZŁY STAN SZLAKÓW DROGOWA PIESZYCH BRAK TERENÓW BRAK BAZY DO DZIAŁAŃ ROWEROWYCH INWESTYCYJNYCH W KULTURALNYCH - GOK WODNYCH POSIADANIU GMINY SŁABA OFERTA ZAJĘĆ NIEWYSTARCZAJĄCA ROZDROBNIONE POZALEKCYJNYCH ILOŚĆ OBIEKTÓW GOSPODARSTWA INFRASTRUKTURY ZŁY STAN TECHNICZNY TURYSTYCZNEJ BRAK OFERTY PRZEDSZKOLA W
INWESTYCYJNEJ GMINY TRZEBIELU ORAZ ZŁY STAN ZABYTKÓW NIEWYSTARCZAJĄCA NIEDOSTATECZNA PROMOCJA LICZBA MIEJSC SŁABA ESTETYKA PRZESTRZENI PUBLICZNEJ I NIEWYSTARCZAJĄCA INDYWIDUALNYCH POSESJI ROZDROBNIONA SIEĆ ILOŚĆ OBIEKTÓW OSADNICZA SPORTOWYCH I REKREACYJNYCH NIEWYSTARCZAJĄCA LICZBA AGROTURYSTYK I INNEJ DZIAŁALNOŚCI BRAK PUNKTU INFORMACJI W BRANŻY TURYSTYCZNEJ TURYSTYCZNEJ STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 62 | S t r o n a
5. WIZJA I MISJA GMINY TRZEBIEL Wizja Gminy stanowi wyraz oczekiwanego w przyszłości (po okresie realizacji strategii) stanu jednostki zgodny z aspiracjami społecznymi. Pełni ona kilka ważnych strategicznie funkcji: obrazuje stan docelowy, zatem stanowi cel całkowicie nadrzędny nad wszystkimi, zawierający w sobie pozostałe cele sformułowane w strategii; informuje o aspiracjach lidera ( w niniejszym przypadku Gminy); jednoczy wokół idei – powoduje, że ludzie się z nią utożsamiają, podejmują jako własną i dążą do jej realizacji na wszystkich objętych obszarach Wizja powinna zatem określić ton przyszłych celów strategicznych, przedstawiać Gminę naszych marzeń. Diagnoza Gminy Trzebiel uwidoczniła niewykorzystany jej potencjał i jednocześnie zdefiniowała obszary podjęcia koniecznych działań - braki. Analiza potencjałów stanowi, iż Gmina Trzebiel ma szansę stanowić jednostkę o wyjątkowo korzystnych warunkach życia przy jednoczesnym zachowaniu równowagi pomiędzy gospodarką a środowiskiem naturalnym. Najbardziej znaczące z punktu widzenia rozwoju braki dotyczą infrastruktury. Dostosowanie jej do zadawalającego poziomu determinuje rozwój na pozostałych obszarach, pozwala „optymistycznie oczekiwać przyszłości”, w której gmina Trzebiel stanowi miejsce rozwoju wszystkich, zwłaszcza młodych mieszkańców, to ośrodek rozwijający się gospodarczo na skalę lokalną zaś z drugiej strony to spokojne miejsce zamieszkania, przyciągające nowych osadników, z rozwijającym się sektorem agroturystycznym w oparciu o unikatowe walory przyrodnicze i kulturowe Parku krajobrazowego Łuk Mużakowa o randze Geoparku. Określając wizję należy mieć na uwadze iż „ przyszłość jest w ciągłym ruchu” a jej opisowa rozbudowana forma stanowiłaby raczej fantastyczny esej niż cel toteż postanowiono o jej lapidarnej formie, krótkim i nośnym haśle, które w przyszłej polityce promocyjnej Gminy może posłużyć także jako element marketingu. Łącznie zebrano 51 propozycji wizji gminy Trzebiel, z których wyselekcjonowano jako najbardziej oddającą dążenia wspólnoty samorządowej wizję:
Gmina Trzebiel z widokami na przyszłość – dla Mnie, dla Ciebie, dla Nas.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 63 | S t r o n a Misja zaś stanowi syntetyczną deklarację określającą koncepcję działania jednostki w osiągnięcia wyznaczonych na najwyższym poziomie celów strategicznych i stanowi zobowiązania wobec przyszłości.
Misja Gminy Trzebiel:
Efektywne wykorzystanie szans rozwojowych Gminy Trzebiel dzięki
właściwemu zagospodarowaniu potencjałów, w celu podniesienia
atrakcyjności Gminy dla mieszkańców, przedsiębiorców i turystów.
6. CELE STRATEGII ROZWOJU GMINY TRZEBIEL.
6.1. DRZEWO CELÓW. Cele strategiczne i operacyjne zawarte w niniejszym dokumencie powstały na skutek przeformułowania problemów na cele a następnie wyboru celu strategicznego na podstawie oceny aktualnej sytuacji uwzględniającej zidentyfikowane problemy i czynniki wewnętrzne (słabe i mocne strony Gminy) oraz zewnętrzne (szanse i zagrożenia w otoczeniu) wpływające na perspektywę rozwoju Gminy Trzebiel oraz po przyjęciu ostatecznego brzmienia wizji. Cele strategiczne i operacyjne zostały oparte o „drzewo problemów” rozwojowych Gminy. Cele strategiczne i dalej przypisane do nich cele operacyjne Gminy określone zostały do roku 2020, gdyż taki przyjęto horyzont czasowy Strategii Rozwoju Gminy Trzebiel. Cele strategiczne określają rezultaty o najważniejszym znaczeniu w długiej perspektywie. Przypisane im cele operacyjne wyznaczają kierunki działań, co do przedsięwzięć właściwych dla koncepcji rozwoju Gminy, zaś działania, konkretyzację możliwych do podjęcia interwencji w danym obszarze.
Sformułowane cele strategiczne i operacyjne wyznaczono w 4 obszarach funkcjonowania Gminy uprzednio poddanej analizie SWOT : Obszar 1 : zasoby przyrodnicze, ochrona środowiska, zagospodarowanie przestrzeni, komunikacja, turystyka; STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 64 | S t r o n a Obszar 2 : edukacja (usługi i infrastruktura), zdrowie, pomoc społeczna, bezpieczeństwo, aktywność społeczna, organizacje pozarządowe, kultura, sport i rekreacja, zarządzanie gminą; Obszar 3: rolnictwo, rynek pracy, aktywność gospodarcza, przeciwdziałanie bezrobociu, promocja; Obszar 4: infrastruktura techniczna i komunalna (drogi, sieć wodno-kanalizacyjna, gospodarka odpadami, łączność, energetyka, mieszkalnictwo. Określone w Strategii cele strategiczne są ze sobą w mniejszym lub większym stopniu powiązane. Ukazanie relacji pomiędzy celami strategicznymi oraz ich powiązania obrazuje graficzne „drzewo celów”. Drzewo celów stanowi „pozytywne odbicie „drzewa problemów”, gdyż przyjmuje się ( przy poprawnym zdefiniowaniu problemów), że cel to kierunek działania jaki należy obrać z uwagi na zdiagnozowany problem. „Drzewo celów” nie stanowi hierarchii celów, ukazane cele na danym poziomie są sobie równe i stanowią „ścieżkę dojścia do celu głównego” poprzez realizację celów operacyjnych . Cel główny określono jako „wzrost atrakcyjności Gminy Trzebiel”. Drzewo problemów Gminy Trzebiel zostało skonstruowane w oparciu o schemat:
EFEKT
CEL GŁÓWNY
CEL STRATEGICZNY
CEL OPERACYJNY
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 65 | S t r o n a
EFEKT: WZROST EFEKT: NAPŁYW KAPITAŁU EFEKT: WZROST AKTYWNOŚCI ZAINTERESOWANIA LUDZKIEGO GOSPOSPODARCZEJ TURYSTYKĄ EFEKT: MIESZKAŃCÓW ZWIĘKSZENIE EFEKT: NAPŁYW EFEKT: WZROST DOCHODÓW OFERTY MIEJSC EFEKT: INWESTORÓW BUDŻETU GMINY PRACY WZROST JAKOŚCI ŻYCIA
CEL GŁÓWNY: WZROST ATRAKCYJNOŚCI GMINY
DZIAŁANIE: ROZWÓJ DZIAŁANIE: WZROST DZIAŁANIE: WZROST DZIAŁANIE: WZROST
INFRASTRUKTURY ATRAKCYJNOŚCI ATRAKCYJNOŚCI OSADNICZEJ ATRAKCYJNOŚCI
GOSPODARCZEJ I MIESZKANIOWEJ TURYSTYCZNEJ I
REKREACYJNEJ UPORZĄDKOWANA UTWORZENIE OFERTY DOSTOSOWANIE GOSPODARKA INWESTYCYJNEJ I JEJ INFRASTRUKTURY WODNO -ŚCIEKOWA PROMOCJA SPOŁECZNEJ DO DOBRY STAN
POTRZEB INFRASTRUKTURY
PODWYŻSZENIE JAKOŚCI TURYSTYCZNEJ INFRASTRUKTURY KOORDYNACJA ZAGOSPODAROWANIE DROGOWEJ I DZIAŁAŃ INSTYTUCJI CZASU WOLNEGO W OKOŁODROGOWEJ POŚREDNICTWA DZIEDZINIE KULTURY, PROMOCJA I INFORMACJA PRACY EDUKACJI I SPORTU TURYSTYCZNA I
REKREACYJNA POPRAWA DZIAŁANIA NA RZECZ WARUNKÓW DO RÓŻNICOWANIA ROLNOCTWA W ROZWOJU WSPIERANIE ROZWOJU MIESZKALNICTWA KIERUNKU DZIAŁALNOŚCI NIEROLNICZEJ ( W TYM PODMIOTÓW BRANŻY
BRANŻY TURYSTYCZNEJ) TURYSTYCZNEJ
DĄŻENIA DO ZAPEWNIENIA WŁAŚCIWYCH
STANDARDÓW USŁUG
TELEINFORMATYCZNYCH
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 66 | S t r o n a
6.2. CELE STRATEGICZNE I CELE OPERACYJNE STRATEGII ROZWOJU GMINY
Cele strategiczne, w myśl definicji, powinny wyrażać zakończenie tego, co chce się osiągnąć lub do czego dążyć w celu rozwiązania zdiagnozowanych problemów. Ponadto cele strategiczne winny podporządkować sobie działania rozwojowe. Przy określaniu celów należy kierować się tym, aby były one realnie osiągalne. Podczas tworzenia celów strategicznych zostały uwzględnione występujące w Gminie uwarunkowania. Opracowane cele strategiczne dotyczą spraw, w odniesieniu do których Gmina może podejmować działania, które nie są uwarunkowane decyzjami zewnętrznymi podejmowanymi poza Gminą, pomimo ich wpływu na dynamikę i skuteczność. Przypisane celom strategicznym cele operacyjne wyznaczają kierunki działań, co do przedsięwzięć właściwych dla rozwoju Gminy Trzebiel.
CELE STRATEGICZNE CELE OPERACYJNE
1. Poprawa bezpieczeństwa 1.1. Tworzenie warunków do rozwoju ekologicznego oraz wykorzystanie usług turystycznych i rekreacyjnych. środowiska naturalnego, walorów 1.2. Ochrona środowiska oraz walorów krajobrazowych i kulturowych w celu przyrodniczych i historycznych rozwoju potencjału turystycznego gminy Gminy. Trzebiel. 1.3. Rewitalizacja przestrzeni gminnej i odnowa centrów miejscowości. 1.4.Tworzenie warunków do rozwoju usług turystycznych i rekreacyjnych.
2. Zwiększony poziom zaspokojenia 2.1. Poprawa warunków technicznych potrzeb społecznych. funkcjonowania obiektów infrastruktury społecznej. 2.2. Pobudzenie aktywności i wspieranie integracji społecznej. 2.3. Rozszerzenie oferty kulturalnej i edukacyjnej. 2.4. Podnoszenie jakości usług urzędu i jednostek organizacyjnych Gminy. STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 67 | S t r o n a
2.5. Rozwój współpracy międzynarodowej. 2.6. Podnoszenie jakości usług zdrowotnych. 2.7. Wzrost bezpieczeństwa publicznego. 3.1. Zwiększenie liczby miejsc pracy. 3. Gospodarka lokalna podstawą 3.2.Wspieranie rozwoju nowoczesnego i wysokiej jakości życia w Gminie. ekologicznego rolnictwa oraz różnicowania w kierunku działalności pozarolniczej. 3.3 Promocja postaw innowacyjnych wśród młodzieży i dorosłych poprzez działalność szkoleniową i doradczą, w tym poprzez aktywność szkół.
4. Rozwinięta infrastruktura 4.1. Podnoszenie jakości infrastruktury zapewniająca wysoki komfort życia drogowej. 4.2. Poprawa sytuacji mieszkaniowej. 4.3.Uporządkowanie gospodarki wodno – ściekowej 4.4. Wspieranie rozwoju infrastruktury teleinformatycznej i energetycznej
6.3. PLAN OPERACYJNY STRATEGII GMINY TRZEBIEL NA LATA 2014-2020 Dla każdego sformułowanego celu strategicznego, z którego wynikają cele operacyjne wyodrębniono kierunki interwencji –poszczególne działania. Należy je traktować jako pewną propozycję, otwartą listę przedsięwzięć w danym zakresie, określającą ogólne ramy koncentracji aktywności programowej, finansowej i organizacyjnej Gminy Trzebiel w perspektywie długofalowej.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 68 | S t r o n a
CEL GŁÓWNY: WZROST ATRAKCYJNOŚCI GMINY TRZEBIEL
OBSZAR 1: ZASOBY PRZYRODNICZE, OCHRONA ŚRODOWISKA, ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENI, KOMUNIKACJA, TURYSTYKA Cel strategiczny 1: Poprawa bezpieczeństwa ekologicznego oraz wykorzystanie środowiska naturalnego, walorów krajobrazowych i kulturowych w celu rozwoju potencjału turystycznego gminy Trzebiel
Strategia działania, Rozwój funkcji turystycznej Gminy Trzebiel należy oprzeć na kierunki efektywnym wykorzystaniu jej naturalnych przewag interwencji - konkurencyjnych: unikatowych walorów przyrodniczo-krajobrazowe uzasadnienie Parku Krajobrazowego Łuk Mużakowa oraz w oparciu o sąsiadujący wyboru celu: potencjał znajdujący się poza obrębem Gminy w ramach realizacji wspólnych działań z innymi jednostkami. Wykorzystywanie i promocja potencjału przyrodniczego musi nastąpić poprzez rozwój i modernizację infrastruktury turystycznej – w celu wypracowania realnej oferty turystycznej i rekreacyjnej. Niezależnie od infrastruktury turystycznej, podjęcia działań wymaga zagospodarowanie przestrzeni i podniesienia walorów estetycznych Gminy. Działania zmierzające do odnowy estetycznego wyglądu winny uwzględniać zachowanie charakteru i formy zabudowy oraz funkcjonalności. Istotnym obszarem działania jest także zapewnienie dobrego stanu środowiska naturalnego i jego ochrona. Mieszkańcy lepiej czują się w gminie o czystym, zadbanym, pozbawionym zanieczyszczeń środowisku, zaś walory przyrodnicze i środowiskowe mogą być atutem tylko w czystej, estetycznej i harmonijnej przestrzeni.
Spójność z Strategia dokumentami Strategia zrównoważonego rozwoju Powiatu Rozwoju nadrzędnymi: Żarskiego na lata 2013-2020 Województwa Lubuskiego na lata 2013 -2020 Cel ogólny 1: Zrównoważone wykorzystanie Cel strategiczny 1. zasobów środowiska i walorów przyrody Konkurencyjna i 1.1 Pełne skanalizowanie miast i wsi powiatu innowacyjna Żarskiego. gospodarka 1.2 Zintegrowany i sprawnie funkcjonujący regionalna. regionalny system gospodarki odpadami. 1.6. Udoskonalenie 1.3 Rozwój systemu przeciwdziałania powodziom i oraz rozbudowa systemu małej retencji . infrastruktury 1.4 Upowszechnienie zastosowania energetycznej i alternatywnych źródeł energii oraz strategii ochrona środowiska. niskoemisyjnych. 1.7. Rozwój potencjału Cel ogólny 3: Rozwój gospodarki w oparciu o turystycznego innowacje i markę regionu województwa. STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 69 | S t r o n a
3.4 Rozwój ofert turystyki i wypoczynku w oparciu o walory przyrodnicze i kulturowe obszaru. 3.5 Promocja marki regionu Dolne Łużyce.
Cel Tworzenie warunków do rozwoju usług turystycznych i operacyjny rekreacyjnych. 1.1. Działanie: 1.1.1. Budowa i modernizacja i remonty infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej. 1.1.2. Zagospodarowanie obiektów i terenów atrakcyjnych turystycznie. 1.1.3. Usprawnienie informacji turystycznej i promocja turystyczna Gminy.
Potencjalne Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020: źródła Działanie 7.8 Podstawowe usługi i odnowa miejscowości na obszarach finansowania: wiejskich, Poddziałanie: Inwestycje w obiekty pełniące funkcje kulturalne oraz kształtowanie przestrzeni publicznej LRPO 2014-2020: Oś priorytetowa 4: Środowisko i kultura, PI 6.3 – Ochrona i zachowanie zasobów kultury oraz dziedzictwa naturalnego regionu, PI 6.4 – Ochrona i wykorzystanie kapitału przyrodniczego regionu Budżet Gminy.
Cel Ochrona środowiska oraz walorów przyrodniczych i operacyjny historycznych Gminy. 1.2. Działanie: 1.2.1.Zwiększenie efektywności systemu gospodarki odpadami . 1.2.2. Rozwój systemu przeciwdziałania powodziom i małej retencji. 1.2.3.Wspieranie wytwarzania i wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych. 1.2.4. Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców. 1.2.5. Renowacja zabytków i rewitalizacja zabytkowych układów urbanistycznych. 1.2.6. Realizacji Programu usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Trzebiel. Potencjalne Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020: źródła Działanie7.8 Podstawowe usługi i odnowa miejscowości na obszarach finansowania: wiejskich, Poddziałanie: Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego, Inwestycje w obiekty pełniące funkcje kulturalne oraz kształtowanie przestrzeni publicznej LRPO 2014-2020: Oś priorytetowa 3: Gospodarka niskoemisyjna PI 4.1- Zwiększenie udziału produkcji energii z OZE na terenie województwa lubuskiego, PI 4.3 – Racjonalizacja zużycia energii w sektorze publicznym i mieszkaniowym, PI 4.5 – Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery, Oś priorytetowa 4: Środowisko i kultura PI 5.2 – Poprawa stanu bezpieczeństwa w regionie, w tym zwiększenie bezpieczeństwa powodziowego, PI 6.1 – Poprawa stanu środowiska w regionie, PI 6.3 – Ochrona i zachowanie zasobów kultury oraz dziedzictwa naturalnego regionu, Budżet Gminy.
Cel Rewitalizacja przestrzeni gminnej i odnowa centrów operacyjny miejscowości. 1.3 Działanie: 1.3.1. Poprawa estetyki centrów miejscowości . 1.3.2. Rewitalizacja parków, skwerów, nasadzenia i zabiegi pielęgnacyjne. STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 70 | S t r o n a
1.3.3. Pobudzanie aktywności mieszkańców na rzecz poprawy estetyki indywidualnych posesji i terenów przyległych. 1.3.4. Wzrost roli jednostek pomocniczych oraz organizacji pozarządowych w zagospodarowaniu przestrzeni publicznej i utrzymaniu ich estetyki. Potencjalne Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020: źródła Działanie 7.8 Podstawowe usługi i odnowa miejscowości na obszarach finansowania: wiejskich, Poddziałanie: Inwestycje w obiekty pełniące funkcje kulturalne oraz kształtowanie przestrzeni publicznej LRPO 2014-2020: Oś priorytetowa 4: Środowisko i kultura, PI 6.3 – Ochrona i zachowanie zasobów kultury oraz dziedzictwa naturalnego regionu, PI 6.4 – Ochrona i wykorzystanie kapitału przyrodniczego regionu, Oś priorytetowa 7: Równowaga społeczna: PI 9.9 – Wzrost aktywności społeczności lokalnych w obszarze przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu, Oś priorytetowa 9: Infrastruktura społeczna PI 9.2 – Poprawa funkcjonowania oraz wzrost atrakcyjności obszarów zmarginalizowanych i zagrożonych marginalizacją; Budżet Gminy.
OBSZAR 2:
EDUKACJA (USŁUGI I INFRASTRUKTURA), ZDROWIE, POMOC SPOŁECZNA, BEZPIECZEŃSTWO, AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA, ORGANIZACJE POZARZĄDOWE, KULTURA, SPORT I REKREACJA, ZARZĄDZANIE GMINĄ
Cel strategiczny 2: Zwiększony poziom zaspokojenia potrzeb społecznych.
Strategia działania: Zapewnienie jak najlepszych warunków nauki, rozwoju intelektualnego oraz bezpieczeństwa są wyznacznikiem atrakcyjności osiedleńczej Gminy. Zatem rozbudowa, modernizacja i doposażenie obiektów zaspokajających potrzeby kulturalne, oświatowe i socjalne a także usługi związane z bezpieczeństwem stanowią główny kierunek realizowanego celu strategicznego w tym obszarze. Dbałość o rozwój sektora usługowego dla mieszkańców jest tak samo ważnym celem jak rozbudowa infrastruktury i jest wyznacznikiem rozwoju gospodarczego gminy. Mieszkalnictwo komunalne i socjalne, rozbudowa i budowa obiektów sportowych i rekreacyjnych, wzbogacanie oferty kulturalnej i oferty spędzania wolnego czasu to działania, które w pełni wpisują się w zapotrzebowanie społeczne mieszkańców. W zakres realizacji tego celu wpisują się również działania wzmacniające poczucie tożsamości i więzi lokalnych, przeciwdziałające czynnikom rozwoju patologii społecznych i wykluczeniu społecznemu oraz ochrona zdrowia. Wobec rozwoju organizacji pozarządowych działających na terenie Gminy należy wzmocnić ich rolę w środowisku oraz zwiększyć różnorodność i ilość zadań zlecanych.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 71 | S t r o n a
Spójność z Strategia zrównoważonego rozwoju Powiatu Strategia dokumentami Żarskiego na lata 2013-2020 Rozwoju Województwa nadrzędnymi: Lubuskiego na lata 2013 - 2020 Cel ogólny 2: Rozwój systemu edukacji, Cel strategiczny 1: usług społecznych i zdrowotnych zgodnych Konkurencyjna i z potrzebami regionu. innowacyjna gospodarka Cele szczegółowe: regionalna. 2.1 Dostosowanie systemu kształcenia do 1.3 Podniesienie jakości potrzeb lokalnego i regionalnego rynku kształcenia i dostosowanie prac. go do potrzeb regionalnego 2.2 Optymalizacja opieki społecznej pod kątem rynku pracy. skuteczniejszego zaspokajania potrzeb Cel strategiczny 2: Wysoka grup wykluczonych. dostępność transportowa i 2.3 Wzrost integracji usług zdrowotnych. teleinformatyczna. 2.4 Modernizacja szpitala powiatowego – 2.3 Rozwój społeczeństwa doprowadzenie do zgodności z wymogami. informacyjnego. 2.5 Rozwój oferty spędzania czasu wolnego. Cel strategiczny 3: 2.6 Wzrost wykorzystania potencjału Społeczna i terytorialna organizacji w realizacji zadań integracji spójność regionu. społecznej. 3.1 Wzrost dostępności i 2.7 Wychowanie przez sport, kulturę i atrakcyjności kształcenia w przygodę. placówkach edukacyjnych. Cel ogólny 4: Nowoczesne zarządzanie 3.2 Zwiększenie dostępu do powiatem. usług medycznych i Cele szczegółowe: profilaktyka zdrowotna. 3.6 Wzmacnianie potencjału kadr i poprawa 3.3 Zapewnienie zarządzania instytucjami powiatowymi. różnorodnej oferty 3.7 Wdrażanie innowacyjnych rozwiązań na kulturalnej i sportowej. wszystkich szczeblach administracji. 3.4 Promocja włączenia 3.8 Zwiększanie udziału społeczeństwa w zawodowego i społecznego. podejmowaniu decyzji publicznych. 3.5 Zrównoważony rozwój 3.9 Poprawa bezpieczeństwa publicznego. obszarów wiejskich. 3.10 Doskonalenie mechanizmów współpracy 3.6 Wsparcie budowy oraz sektora publicznego, społecznego, modernizacji systemów i gospodarczego. infrastruktury zapobiegania zagrożeniom. Cel strategiczny 4: Region efektywnie zarządzany 4.2 Wzmocnienie współpracy transgranicznej i międzyregionalnej. 4.3 Wzmocnienie potencjału kapitału społecznego oraz kształtowanie tożsamości regionalnej. 4.5 Podwyższenie sprawności działania administracji samorządowej i instytucji regionalnych.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 72 | S t r o n a
Cel Poprawa warunków technicznych funkcjonowania obiektów operacyjny infrastruktury społecznej. 2.1. Działanie: 2.1.1 Remonty, modernizacje i termomodernizacje budynków oświatowych i użyteczności publicznej. 2.1.2. Likwidowanie barier architektonicznych dla osób niepełnosprawnych w infrastrukturze publicznej. 2.1.3. Doposażenie szkół, świetlic wiejskich i sali widowiskowej. 2.1.4. Budowa, rozbudowa, modernizacja i remont miejsc wypoczynku, obiektów infrastruktury sportowej i sportowo-rekreacyjnej i rekreacyjnej. 2.1.5. Budowa i wyposażenie przedszkola w Trzebielu wraz z oddziałem żłobkowym .
Potencjalne Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020: źródła Działanie 7.8 Podstawowe usługi i odnowa miejscowości na obszarach finansowania: wiejskich, Poddziałanie: Inwestycje w obiekty pełniące funkcje kulturalne oraz kształtowanie przestrzeni publicznej; LRPO 2014-2020: Oś priorytetowa 9: Infrastruktura społeczna PI 9.1 Poprawa jakości infrastruktury zdrowotnej i społecznej uwzględniająca obszary deficytowe, PI 10.4 Poprawa jakości infrastruktury edukacyjnej wszystkich szczebli kształcenia, Oś priorytetowa 8: Nowoczesna edukacja, PI 10.1 Zmniejszenie nierówności w dostępie do wysokiej jakości kształcenia na poziomie ogólnym; Budżet Gminy.
Cel Pobudzenie aktywności i wspieranie integracji społecznej operacyjny 2.2. Działanie: 2.2.1. Organizacja wydarzeń wzmacniających więzi lokalne oraz tożsamość lokalną. 2.2.2. Realizacja inicjatyw i programów aktywizujących społeczność lokalną (sport, kultura, edukacja, przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu, minimalizowanie skutków bezrobocia, edukacja obywatelska). 2.2.3. Realizacja i wspieranie akcji promocyjno-edukacyjnych, których zadaniem będzie propagowanie bezpiecznego stylu życia i przeciwdziałanie przestępczości i patologiom społecznym, szczególnie wśród dzieci i młodzieży. 2.2.4. Wspieranie działalności organizacji pozarządowych. 2.2.5. Wspieranie rozwoju sportu .
Potencjalne Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020 Działanie 7.15 źródła LEADER, Poddziałanie: Realizacja operacji w ramach lokalnych strategii finansowania: rozwoju LRPO 2014 – 2020 Oś priorytetowa 7: Równowaga społeczna: PI 9.4 Upowszechnienie aktywizacji zawodowej, społecznej, zdrowotnej i edukacyjnej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, PI 9.9 – Wzrost aktywności społeczności lokalnych w obszarze przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu, POWER: Oś II Efektywne polityki publiczne dla rynku pracy, gospodarki i edukacji, PI 8.8 Równość mężczyzn i kobiet we wszystkich dziedzinach, w tym dostęp do zatrudnienia, rozwój kariery, godzenie życia zawodowego i prywatnego oraz promowanie równość wynagrodzeń za taką samą pracę; Budżet Gminy. STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 73 | S t r o n a
Cel Rozszerzenie oferty kulturalnej i edukacyjnej. operacyjny 2.3 Działanie: 2.3.1. Utworzenie i wyposażenia Gminnego Domu Kultury i Biblioteki Publicznej 2.3.2.Tworzenie i realizacja programów zajęć wyrównawczych i pozalekcyjnych w szkołach 2.3.3. Rozszerzenie oferty rozwijania zainteresowań wśród dzieci, młodzieży i dorosłych.
Potencjalne Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020, Działanie 7.8 źródła Podstawowe usługi i odnowa miejscowości na obszarach wiejskich, finansowania: Poddziałanie: Inwestycje w obiekty pełniące funkcje kulturalne oraz kształtowanie przestrzeni publicznej LRPO 2014 – 2020 Oś priorytetowa 7: Równowaga społeczna: PI 9.4 Upowszechnienie aktywizacji zawodowej, społecznej, zdrowotnej i edukacyjnej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, PI 9.9 – Wzrost aktywności społeczności lokalnych w obszarze przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu, Budżet Gminy.
Cel Podnoszenie jakości usług urzędu i jednostek organizacyjnych operacyjny Gminy. 2.4.
Działanie: 2.4.1.Doskonalenie standardów obsługi interesantów. 2.4.2. Wdrożenie i wzmacnianie usług elektronicznych. 2.4.3. Rozszerzenie usług pomocy społecznej. 2.4.4. Dokształcanie kadry.
Potencjalne LRPO 2014 – 2020 Oś priorytetowa 2: Rozwój cyfrowy PI 2.3 źródła Upowszechnienie i wzrost zastosowania technik informacyjnych i finansowania: komunikacyjnych we wszystkich dziedzinach życia, Oś priorytetowa 7: Równowaga społeczna PI 9.7 Zwiększenie dostępności usług społecznych i zdrowotnych; POWER Oś II Efektywne polityki publiczne dla rynku pracy, gospodarki i edukacji PI 11.3 Inwestycje w zdolności instytucjonalne i w sprawność administracji publicznej oraz efektywność usług publicznych na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym w celu przeprowadzenia reform, z uwzględnieniem lepszego stanowienia prawa i dobrego rządzenia; Budżet Gminy.
Cel operacyjny Rozwój współpracy międzynarodowej. 2.5 Działanie: 2.5.1.Wzmocnienie międzynarodowej współpracy na rzecz oświaty, edukacji, sportu turystyki, organizacji pozarządowych i ochrony środowiska. 2.5.2. Stworzenie wspólnej, polsko-niemieckiej oferty turystycznej. 2.5.3. Realizacja wspólnych projektów.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 74 | S t r o n a
Potencjalne Program Europejska Współpraca Terytorialna 2014 – 2020, Program źródło współpracy INTEREG Polska – Saksonia 2014-2020, Program współpracy finansowania INTEREG Polska – Brandenburgia 2014-2020
Cel Podnoszenie jakości usług zdrowotnych. Operacyjny 2.6.
2.6.1. Organizowanie i wspieranie akcji oraz programów ochrony zdrowia, w tym profilaktyk badań i konsultacji medycznych dla mieszkańców Gminy. 2.6.2. Poprawa dostępności do usług ochrony zdrowia. 2.6.3. Wzrost świadomości społecznej w zakresie ochrony zdrowia.
Potencjalne LRPO 2014 – 2020 Oś priorytetowa 7: Równowaga społeczna: PI 9.4 źródło Upowszechnienie aktywizacji zawodowej, społecznej, zdrowotnej i finansowania edukacyjnej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, PI 9.7 Zwiększenie dostępności usług społecznych i zdrowotnych, Oś priorytetowa 9: Infrastruktura społeczna PI 9.1 Poprawa jakości infrastruktury zdrowotnej i społecznej uwzględniająca obszary deficytowe POWER: Oś II: Efektywne polityki publiczne dla rynku pracy, gospodarki i edukacji, PI 8.10 Aktywne i zdrowe starzenie się, PI 9.7 Ułatwianie dostępu do przystępnych cenowo, trwałych oraz wysokiej jakości usług, w tym opieki zdrowotnej i usług socjalnych świadczonych w interesie ogólnym Budżet Gminy.
Cel Bezpieczeństwo publiczne Operacyjny 2.7.
2.7.1.Doinwestowanie remiz strażackich i doposażenie sprzętowe Ochotniczych Straży Pożarnych. 2.7.2. Współpraca i wspieranie działalności Policji oraz Straży Granicznej na rzecz poprawy bezpieczeństwa. 2.7.3. Działalność edukacyjno-informacyjna na rzecz bezpieczeństwa pożarowego, pozyskiwanie kapitału ludzkiego do OSP.
Potencjalne LRPO 2014-2020: Oś priorytetowa 4: Środowisko i kultura, PI 5.2 Poprawa źródło stanu bezpieczeństwa w regionie, w tym zwiększenie bezpieczeństwa finansowania powodziowego Budżet Gminy.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 75 | S t r o n a
OBSZAR 3
ROLNICTWO, RYNEK PRACY, AKTYWNOŚĆ GOSPODARCZA, PRZECIWDZIAŁANIE BEZROBOCIU, PROMOCJA
Cel strategiczny 3: Gospodarka lokalna podstawą wysokiej jakości życia w gminie Trzebiel.
Strategia działania, Wysoka jakość życia jest podstawowym dążeniem władz kierunki samorządowych. Rozwój lokalnego rynku może stać się motorem interwencji - rozwoju Gminy, zapewnić dochody podatkowe Gminie, a uzasadnienie mieszkańcom stworzyć nowe miejsca pracy oraz szanse wyboru celu: satysfakcjonującego rozwoju zawodowego. Powstające w gminie
przedsiębiorstwa mogą w istotny sposób wpłynąć na podniesienie jakości życia mieszkańców, zapewniając powszechną dostępność dóbr i usług w gminie. Rozwój przedsiębiorczości należy oprzeć o wykorzystanie terenów głównie zlokalizowanych wzdłuż i okolicach drogi krajowej A18 ( tereny po byłym terminalu odpraw w Olszynie, tereny przylegające do miejscowości Królów i Strzeszowice a także z wykorzystaniem potencjału turystycznego Parku Krajobrazowego Łuk Mużakowa). Wzmocnienie obszaru gospodarki lokalnej zależy od wspierania inicjatywności i aktywności ekonomicznej mieszkańców. Ważne jest, by podejmując działania w ramach niniejszego celu pamiętać o zachowaniu zasad zrównoważonego rozwoju. Rozwój lokalnego potencjału gospodarczego w kontekście celu strategicznego 1 należy kierunkować na rozwijanie turystycznej i agroturystycznej funkcji rolnictwa. Rozwój powyższych funkcji stanowi ogromną szansą na pozyskiwanie dodatkowych źródeł dochodu dla rolników, wpływając jednocześnie na zwiększanie atrakcyjności gminy i ożywienie gospodarki lokalnej.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 76 | S t r o n a
Spójność z Strategia zrównoważonego Strategia dokumentami rozwoju Powiatu Żarskiego na Rozwoju Województwa Lubuskiego nadrzędnymi: lata 2013-2020 na lata 2013 -2020 Cel ogólny 3: Rozwój Cel strategiczny 1: Konkurencyjna gospodarki w oparciu o i innowacyjna gospodarka innowacje i markę regionu. regionalna. Cele szczegółowe: 1.1 Rozwój sektora B+R oraz 3.1 Tworzenie miejsc pracy usprawnienie mechanizmów poprzez rozwój stref aktywności transferu innowacji. gospodarczej, MPŚ oraz 1.2 Rozwój przedsiębiorczości i wzmocnienie otoczenia biznesu . zwiększenie aktywności gospodarczej 3.2 Zwiększenie dostępności 1.7 Rozwój potencjału turystycznego technologii komunikacyjno- województwa. informacyjnych. 1.8 Poprawa jakości rolniczej 3.3 Wykorzystanie potencjału przestrzeni produkcyjnej. rzemiosła żarskiego dla rozwoju Cel strategiczny 2: Wysoka przemysłu i przetwórstwa dostępność transportowa i i edukacji młodzieży dla potrzeb teleinformatyczna rynku pracy. 2.1 Budowa nowej i modernizacja 3.4 Rozwój ofert turystyki i istniejącej infrastruktury wypoczynku w oparciu o walory komunikacyjnej. przyrodnicze i kulturowe obszaru. 2.3 Rozwój społeczeństwa 3.5 Promocja marki regionu informacyjnego. Dolne Łużyce. Cel strategiczny 4: Region efektywnie zarządzany 4.1 Tworzenie atrakcyjnego wizerunku województwa, promocja marki Lubuskie. 4.2 Wzmocnienie współpracy transgranicznej i międzyregionalnej. Cel operacyjny Zwiększenie liczby miejsc pracy. 3.1.
Działania: 3.1.1. Tworzenie warunków sprzyjających inwestowaniu w Gminie. 3.1.2. Stworzenie i wdrożenie systemu promocji Gospodarczej. 3.1.3. Wspieranie małej i średniej przedsiębiorczości. 3.1.4. Wspieranie i promowanie innowacyjnych rozwiązań gospodarczych. 3.1.5. Koordynacja działań instytucji pośrednictwa pracy oraz realizacja programów aktywnego przeciwdziałania bezrobociu.
Potencjalne Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020, Działanie 7.8 źródło Podstawowe usługi i odnowa miejscowości na obszarach wiejskich, finansowania: Poddziałanie: Operacje dotyczące zaopatrzenia w wodę lub odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych, Poddziałanie: Budowa lub modernizacja dróg lokalnych LRPO 2014-2020 Oś priorytetowa 4: Środowisko i kultura, PI 6.2 Poprawa stanu gospodarki wodno – ściekowej, Oś priorytetowa 5: Transport, PI 7.2 Poprawa przepustowości i sprawności infrastruktury transportowej w województwie, Oś priorytetowa 6: Regionalny rynek pracy, Pi 8.5 Podniesienie zdolności do zatrudnienia osób pozostających bez pracy, w tym osób znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji na rynku pracy POWER: Oś II Efektywne polityki publiczne dla rynku pracy, gospodarki i edukacji, PI 9.4 aktywne włączenie, w tym z myślą o promowaniu równych STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 77 | S t r o n a
szans oraz aktywnego uczestnictwa i zwiększaniu szans na zatrudnienie.
Cel Wspieranie rozwoju nowoczesnego i ekologicznego rolnictwa operacyjny: oraz różnicowanie w kierunku działalności pozarolniczej. 3.2. Działania 3.2.1. Promowanie scalania gruntów. 3.2.2. Tworzenie bazy informacji turystycznej. 3.2.3. Tworzenie warunków do rozwoju handlu bezpośredniego . 3.2.4. Promocja i wspieranie gospodarstw agroturystycznych oraz innej działalności okołorolniczej.
Potencjalne Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020, Działanie 7.8 źródło Podstawowe usługi i odnowa miejscowości na obszarach wiejskich, finansowania: Poddziałanie: Inwestycje w targowiska lub obiekty budowlane przeznaczone na cele promocji lokalnych produktów i usług, Działanie 7.15 LEADER, Poddziałanie: Realizacja operacji w ramach lokalnych strategii rozwoju; LRPO 2014-2020 Oś priorytetowa 4: Środowisko i kultura, PI 6.3 – Ochrona i zachowanie zasobów kultury oraz dziedzictwa naturalnego regionu.
Cel Promocja postaw innowacyjnych wśród młodzieży i dorosłych operacyjny poprzez działalność szkoleniową i doradczą, w tym poprzez 3.3. aktywność szkół.
Potencjalne Budżet Gminy. źródło finansowania:
OBSZAR 4:
INFRASTRUKTURA TECHNICZNA I KOMUNALNA
Cel strategiczny 4: Rozwinięta infrastruktura zapewniająca wysoki komfort życia.
Strategia działania Stan infrastruktury technicznej jest wyznacznikiem poziomu (kierunki życia mieszkańców. interwencji) - Zapewnienie dostępu do podstawowych urządzeń infrastruktury uzasadnienie technicznej jest najważniejszym zadaniem samorządu. Rozbudowa, wyboru celu: budowa i modernizacja urządzeń, obiektów, czy instalacji ułatwi
życie mieszańców gminy, jak również zwiększy atrakcyjność osiedleńczą oraz stworzy atrakcyjny klimat dla potencjalnych przedsiębiorców. Ożywienie gospodarcze na terenie Gminy przyczyni się do polepszenia warunków na lokalnym rynku pracy, a tym samym zwiększone zostaną dochody gospodarstw domowych. Największym problemem Gminy jest zły stan dróg i braki w infrastrukturze okołodrogowej. Toteż wymagane jest podjęcie STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 78 | S t r o n a
działań kompleksowych i długofalowych w tym zakresie. Realizacja tego kierunku jest na tyle istotna, że od jego realizacji zależy część kierunków rozwoju Gminy, tj. min. rozwój gospodarki, rozwój turystyki, czy pobudzenie aktywności i przedsiębiorczości mieszkańców. Zapewnienie wysokiego poziomu infrastruktury w gminie Trzebiel jest jedną z kluczowych kwestii rozwoju. Mieszkańcy gminy biorący udział w badaniach ankietowych zarówno w diagnozie, jak i zapotrzebowaniu na inwestycję wskazali na konieczność intensyfikacji działań w tym obszarze. Inwestycje w infrastrukturę techniczną i komunalną wzmocnią potencjał rozwojowy Gminy i wpłyną na wzrost atrakcyjności gminy Trzebiel. Niezbędną jest budowa kanalizacji w dużych miejscowościach oraz budowa przydomowych oczyszczalni w małych, remonty i modernizacje nawierzchni dróg oraz budowa infrastruktury okołodrogowej, dalsze wodociągowanie wsi oraz nakłady na mieszkania komunalne. Istotne jest również wsparcie rozwoju infrastruktury teleinformatycznej, której powszechna dostępność jest nieodzownym elementem życia, edukacji i pracy. Dostęp do mediów cyfrowych i wykorzystywanie ich z korzyścią dla rozwoju człowieka przeciwdziała zjawisku wykluczenia cyfrowego, które zagrażać może szczególnie mieszkańcom terenów wiejskich. Wykorzystanie nowoczesnych technologii informatycznych wspiera rozwój lokalnego kapitału ludzkiego i społecznego.
Spójność z Strategia dokumentami Strategia zrównoważonego Rozwoju Województwa nadrzędnymi: rozwoju Powiatu Żarskiego na lata Lubuskiego na lata 2013 -2020 2013-2020 Cel ogólny 1: Zrównoważone Cel strategiczny 2: Wysoka wykorzystanie zasobów dostępność transportowa i środowiska i walorów przyrody teleinformatyczna Cele szczegółowe: 2.1 Budowa nowej i modernizacja 1.1 Pełne skanalizowanie miast i istniejącej infrastruktury wsi powiatu żarskiego komunikacyjnej 1.5 Poprawa stanu infrastruktury Cel strategiczny 3: Społeczna i komunikacyjnej terytorialna spójność regionu 3.5 Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich
Cel operacyjny Podnoszenie jakości infrastruktury drogowej 4.1.
Działania 4.1.1. Modernizacja i remonty dróg gminnych. 4.1.2. Wspieranie inwestycji na drogach krajowych, wojewódzkich i powiatowych przebiegających przez Gminę. 4.1.3. Remonty i budowa ciągów pieszych. 4.1.4. Budowa ścieżek rowerowych.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 79 | S t r o n a
Potencjalne Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020, Działanie 7.8 źródło Podstawowe usługi i odnowa miejscowości na obszarach wiejskich, finansowania: Poddziałanie: Budowa lub modernizacja dróg lokalnych, Poddziałanie: Inwestycje w obiekty pełniące funkcje kulturalne oraz kształtowanie przestrzeni publicznej LRPO 2014-2020 Oś priorytetowa 5: Transport PI 7.2 Poprawa przepustowości i sprawności infrastruktury transportowej w województwie. Budżet Gminy.
Cel operacyjny: Poprawa sytuacji mieszkaniowej. 4.2. Działania 4.2.1. Zwiększenie zasobu mieszkań socjalnych i komunalnych. 4.2.2. Poprawa stanu technicznego mieszkań socjalnych i komunalnych. 4.2.3. Poprawa warunków do rozwoju mieszkalnictwa.
Potencjalne Bank Gospodarstwa Krajowego – finansowe wsparcie ze środków źródło Funduszu Dopłat tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, finansowania: noclegowni i domów dla bezdomnych Budżet Gminy.
Cel operacyjny: Uporządkowanie gospodarki wodno – ściekowej. 4.3.
Działania: 4.3.1. Zwiększenie stopnia zwodociągowania gminy. 4.3.2.Wspieranie budowy przydomowych oczyszczalni. 4.3.3. Rozbudowa sieci kanalizacyjno – sanitarnej.
Potencjalne Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020, Działanie 7.8 źródło Podstawowe usługi i odnowa miejscowości na obszarach wiejskich, finansowania: Poddziałanie: Operacje dotyczące zaopatrzenia w wodę lub odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych, LRPO 2014-2020 Oś priorytetowa 4: Środowisko i kultura, PI 6.2 Poprawa stanu gospodarki wodno – ściekowej, Budżet Gminy. Cel operacyjny: Wspieranie rozwoju infrastruktury teleinformatycznej i 4.3. energetycznej
Potencjalne Budżet Gminy. źródło finansowania:
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 80 | S t r o n a
7. SYSTEM MONITOROWANIA REALIZACJI STRATEGII
System monitorowanie realizacji Strategii jest warunkiem wczesnego dostrzeżenia zagrożeń oraz wykorzystania pojawiających się szans, które zostały zdiagnozowane w analizie SWOT. Monitoring stanowi narzędzie kontrolne umożliwiające dostrzeżenie konieczności ewentualnej aktualizacji założeń przyjętych do realizacji oraz jest sposobem oceny programu przed jego rozpoczęciem, oceny bieżącej pracy, okresowej oceny realizacji, oceny dokonywanej po realizacji oraz oceny efektów działania. Monitoring ponadto, jest narzędziem kontrolującym zarówno zgodność realizacji Strategii z założeniami, jak i płaszczyzną realizacji zasady partnerstwa i współudziału obywateli w procesie podejmowania decyzji, jak i kontroli w trakcie wykonywania decyzji.
7.1. ZADANIA SYSTEMU MONITORINGU Bieżące monitorowanie przebiegu realizacji Strategii Rozwoju Gminy powinno umożliwić: ocenę postępów w realizacji poszczególnych zadań Strategii, uzyskanie informacji o pojawiających się nowych źródłach możliwości sfinansowania zadań Strategii, bieżące zapoznawanie się ze stopniem zabezpieczenia środków na realizację Strategii, stopień realizacji Strategii na jego poszczególnych etapach, dokonywanie okresowych przeglądów stopnia osiągania poszczególnych celów, analizę konieczności wprowadzania zmian do przyjętych założeń realizacji zadań, analizę konieczności wprowadzania aktualizacji zadań wymagających realizacji, wyrażanie opinii i wniosków w zakresie zmian w kierunkach i sposobach realizacji Strategii, ocenę efektywności zrealizowanej Strategii, podejmowanie działań promujących realizację Strategii.
STRATEGIA ROZWOJU GMINY TRZEBIEL 2014 - 2020 81 | S t r o n a 7.2. PODMIOTY PROWADZĄCE MONITORING Rada Gminy Trzebiel, Wójt Gminy, Kierownicy jednostek organizacyjnych Gminy Trzebiel, Sołtysi i Rady Sołeckie wsi objętych realizacją Strategii, organizacje pozarządowe statutowo zainteresowane dziedzinami realizowanych zadań, niezależni obserwatorzy. 7.3 Narzędzia systemu monitoringu: sprawozdania z realizacji budżetu Gminy, sprawozdania Wójta jako organu wykonawczego Gminy, Zebrania Wiejskie w sołectwach objętych zakresem Strategii, serwis elektroniczny na stronie internetowej Urzędu Gminy, informacje dla lokalnych mediów, wizytacje ekspertów, wizytacje przedstawicieli współfinansujących zadania, spotkania z przedstawicielami organizacji społecznych i przedsiębiorcami zainteresowanymi realizacją Strategii.
7.4. SPOSOBY OCENY REALIZACJI STRATEGII. Ocena skuteczności i efektywności realizacji Strategii jest realizowana etapowo. I etap – ocena śródokresowa – przeprowadzana z upływem każdego roku budżetowego objętego Strategią. Ocena I etapu uwzględnia – efektywność wykorzystywania środków na poszczególnych etapach, skuteczność w zakresie realizacji założonych celów, oraz sposób oddziaływania na cel główny. II etap – ocena pełna – po upływie okresu wyznaczonego Strategią i wykonaniu zadań nim objętych. Ocena II etapu uwzględnia – efektywność wykorzystania środków, skuteczność w zakresie zrealizowania założonych celów, ocenę przyjętych zmian w Strategii, sposób oddziaływania na sytuację społeczno – gospodarczą gminy. Ocena skuteczności i efektywności realizacji Strategii podawana jest do wiadomości publicznej poprzez publikacje w BIP Urzędu Gminy Trzebiel.