Gminna Strategia Rozwiazywania Problemów Społecznych Dla Gminy Jarosław Na Lata 2014-2020
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Załącznik do uchwały Nr IX/108/2013 Rady Gminy Jarosław z dnia 30 grudnia 2013 GMINNA STRATEGIA ROZWIAZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA GMINY JAROSŁAW NA LATA 2014-2020 JAROSŁAW 2013 2 SPIS TREŚCI WSTĘP I Procedura tworzenia Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Jarosław na lata 2014- 2020 1.1 Uwarunkowania strategiczne 1.2 Uwarunkowania prawne 1.2.1 Ustawy regulujące system pomocy społecznej 1.3 Metodyka pracy nad strategią II Diagnoza problemów społecznych gminy Jarosław 2.1 Charakterystyka gminy Jarosław 2.3 Gospodarka 2.4 Edukacja 2.5 Kultura, sport 2.6 Ochrona zdrowia 2.7 Pomoc Społeczna 2.7.1 Bezrobocie 2.7.2 Sieroctwo 2.7.3 Bezdomność 2.7.4 Niepełnosprawność 2.7.5 Zdarzenie losowe 2.7.6 Przemoc w rodzinie 2.7.7 Ubóstwo 2.7.8 Problemy ludzi starszych 2.7.9 Rozwiązywanie problemów alkoholowych w gminie Jarosław III Analiza SWOT IV Części programowe 4.1 Misja strategii 4.2 Cele strategiczne i kierunki działań 4.3 Monitoring i ewaluacja 4.4 Finansowanie strategii 3 WSTĘP Obowiązek opracowania Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych wynika z art. 17 ust. 1 pkt. 1 ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r. (Dz. U. z 2013 r. poz. 182z późn. zm.): „opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka”. Strategia jest dokumentem, który wytycza kierunki działań na rzecz niwelowania zjawisk społecznie niepożądanych, a także zajmuje się tworzeniem mechanizmów wzmacniających efektywność dokonanych zmian. Strategia określa cele strategiczne i szczegółowe. Ich realizacja pozwoli na wzmocnienie Gminy Jarosław jako aktywnego samorządu współpracy stwarzającego mieszkańcom zarówno możliwości rozwoju, jak i poczucie bezpieczeństwa. Pomoże zwiększyć potencjał społeczny gminy, zapewnić wszystkim mieszkańcom równe szanse w dostępie do dóbr i usług oraz udział w życiu publicznym. Chodzi o to, by w ciągu najbliższych kilkunastu lat Gmina Jarosław tworzyła i wprowadzała w życie zintegrowaną politykę społeczną, odpowiadającą na wyzwania rozwojowe i rozwiązującą bieżące problemy. Strategia rozwiązywania problemów społecznych jest zgodna z podstawowymi zasadami życia społecznego, w szczególności zaś z zasadą pomocniczości, partycypacji społecznej i współodpowiedzialności. Wszelkie podejmowanie przedsięwzięcia będą prowadzone w oparciu o współdziałanie aktywnych podmiotów działających na scenie publicznej. Działania będą kierowane głównie ku środowiskom, które pozostają na marginesie życia społecznego, wykluczonych społecznie, lub zagrożonych tym zjawiskiem. 1) zasada pomocniczości – struktury wyższe nie powinny wyręczać struktur niższych, czyli osób i rodzin, grup i społeczności lokalnych w tym, z czym mogą sobie poradzić we własnym zakresie. Władza ma pobudzać, wspomagać i wspierać, pozwolić na świadome działanie. 2) zasada partycypacji społecznej i współodpowiedzialności – włączenie obywateli w rozwiązywanie lokalnych problemów, zaspakajaniu istniejących potrzeb. Bardzo istotny staje się aspekt samopomocy, którego idea polega na wyzwalaniu i wykorzystywaniu wewnętrznych zasobów oraz kompetencji osób, grup oraz społeczności lokalnych. Zadaniem sił zewnętrznych winno być wspieranie i wzmacnianie tego potencjału oraz tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi. Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2014-2020 jest wieloletnim dokumentem programowym, który ma istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa społecznego jej mieszkańców w szczególności grup zagrożonych wykluczeniem. Zadania przewidziane do realizacji zostały zaplanowane na okres od 2014 roku do 2020 roku. Dokument strategii obejmuje swoim zakresem stosunkowo długi okres czasu, niezbędnym więc będzie stały monitoring i ewaluacja realizacji zadań. Działania te będą pomocne w ewentualnym przeformułowaniu celów i zadań przewidzianych do wykonania w kolejnych etapach realizacji strategii. 4 I Procedura tworzenia Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Jarosław na lata 2014- 2020 1.3 Uwarunkowania strategiczne i programowe Strategia Rozwoju Kraju 2020 W ostatnich latach Rząd podjął wiele inicjatyw na rzecz programowania strategicznego w Polsce oraz stworzenia kompleksowego systemu zarządzania rozwojem. Wypracowane zostały podwaliny nowego systemu dokumentów strategicznych określających wizję i kierunki rozwoju kraju zarówno w perspektywie długookresowej do 2030 roku. Strategia Rozwoju Kraju 2020 wskazuje strategiczne zadania państwa, których podjęcie w perspektywie najbliższych lat jest niezbędne, by wzmocnić procesy rozwojowe. Oparta jest na scenariuszu stabilnego rozwoju. Pomyślność realizacji wszystkich założonych celów uzależnione będzie od wielu czynników zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych, które są uzależnione od dostępności środków finansowych na jej realizację. Szczególne znaczenie będzie miał rozwój sytuacji w gospodarce światowej, a w szczególności w strefie euro. Strategia wyznacza trzy obszary strategiczne - Sprawne i efektywne państwo, Konkurencyjna gospodarka, Spójność społeczna i terytorialna, w których koncentrować się będą główne działania oraz określa, jakie interwencje są niezbędne w perspektywie średniookresowej w celu przyśpieszenia procesów rozwojowych. Celem głównym Strategii staje się więc wzmocnienie i wykorzystanie gospodarczych, społecznych i instytucjonalnych potencjałów zapewniających szybszy i zrównoważony rozwój kraju oraz poprawę jakości życia ludności. Integruje ona wokół celów strategicznych wszystkie podmioty publiczne, a także środowiska społeczne i gospodarcze, które uczestniczą w procesach rozwojowych i mogą je wspomagać zarówno na szczeblu centralnym, jak i regionalnym. Wskazuje konieczne reformy ograniczające lub eliminujące bariery rozwoju społeczno-gospodarczego. Wskazane w Strategii cele rozwojowe i priorytety w znaczącym zakresie wpisują się w cele strategii unijnej „Europa 2020” i są z nią spójne. Strategia Rozwoju Województwa Podkarpackiego Ważnym dokumentem, który należy wziąć pod uwagę konstruując strategiczne cele i kierunki rozwiązywania problemów społecznych na terenie gminy, jest Strategia Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2020 przygotowana przez Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie. Strategia Rozwoju jest najważniejszym dokumentem programowym samorządu województwa i spełnia zarówno funkcję integratora i koordynatora działań, promuje województwo oraz jest narzędziem motywacyjnym i kreujących nowe impulsy rozwojowe. Celem ogólnym Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackiego, jako obszaru mniej rozwiniętego, jest przyśpieszenie rozwoju i strukturalnego dostosowania regionu oraz poprawa poziomu życia jego mieszkańców. Dla osiągnięcia celu głównego za niezbędne uznano przeciwdziałanie marginalizacji dużych środowisk społecznych oraz równoczesne podnoszenie konkurencyjności regionu. 5 Na podstawie analizy danych stwierdzono, iż procesem marginalizacji w województwie podkarpackim dotkniętych jest wiele środowisk społecznych (szczególnie na obszarach wiejskich), które są w dużym stopniu wyłączone z uczestniczenia w efektach procesów rozwojowych kraju. Polityka rozwoju województwa powinna zmierzać do zahamowania i odwrócenia istotnych, negatywnych problemów społecznych, do których zaliczono m.in.: duży odsetek ludności wiejskiej (ok. 50 proc.) utrzymującej się ze źródeł niezarobkowych — rent, emerytur, zasiłków, 21 proc. populacji województwa podkarpackiego korzysta z pomocy społecznej, przyczynami korzystania z pomocy społecznej jest przede wszystkim brak wykształcenia oraz „dziedziczenie” pomocy społecznej, starzenie się społeczeństwa, wzrost liczby osób z zaburzeniami psychicznymi, duży poziom bezrobocia, problem bezrobocia ukrytego, zwłaszcza na obszarach wiejskich, zwiększanie się zjawiska bezdomności, wzrost zagrożenia patologią dzieci i młodzieży, słabe warunki życia mieszkańców województwa podkarpackiego, Aby zapobiegać pogłębiającej się marginalizacji oraz podnosić konkurencyjność regionu w Strategii Rozwoju przyjęto do realizacji następujące priorytety rozwojowe, cele strategiczne oraz wyznaczono m.in. takie kierunki działań, które szczególnie uwzględniają potrzeby z obszaru polityki społecznej jak: wielofunkcyjność obszarów wiejskich oraz modernizacja strukturalna rolnictwa, m.in. poprzez realizację celu, odnowa wsi i modernizacja przestrzeni wiejskiej, integracja społeczności lokalnej, podniesienie standardu życia i pracy na wsi, zaspokajanie potrzeb społecznych i kulturalnych i zachowanie dziedzictwa kulturowego, tworzenie warunków dla rozwoju przedsiębiorczości i wzrostu konkurencyjności jako podstawa rozwoju gospodarczego i przeciwdziałania bezrobociu, rozwój sektora małych i średnich przedsiębiorstw, rozwój kultury i ochrona walorów przyrodniczych i krajobrazowych regionu jako warunek podniesienia konkurencyjności produktu turystycznego, zbudowanie systemu gwarantującego wzrost kapitału ludzkiego województwa, zgodnie ze współczesnymi trendami rozwoju cywilizacji, m.in. poprzez wzrost mobilności społecznej i zawodowej mieszkańców tj.: . społeczeństwo ustawicznie kształcące się, . bezpieczeństwo zdrowotne ludności, . rozbudowa systemu pomocy społecznej i przeciwdziałanie skutkom wykluczenia społecznego, . wspieranie działań sprzyjających aktywności życiowej osób i rodzin, 6 . profilaktyka i działania na rzecz osób zagrożonych marginalizacją i wykluczeniem społecznym, . rozbudowa