რედაქციისაგან

ისრაელი უნიკალური ქვეყანაა, ერთდროულად ძველიც და განვითარებული ქვეყნის გამოწვევაა, რომ ის „იდეების ახალგაზრდაც – 1948 წლამდე მხოლოდ ძველი სამყაროს ფაბრიკად“ იქცეს, რაც ამ იდეების საკუთარ სახელმწიფოში რუკებზე დატანილი, წარმოუდგენლად მიმზიდველი, შექმნასაც გულისხმობს და სხვა ქვეყნებში მოფიქრებულის საინტერესო და მრავალსახოვანი. გამოყენებასაც.

ჟურნალის ამ ნომერში ისრაელში სამოგზაუროდ ისრაელი მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე დიდი „იდეების გეპატიჟებით, თითქოს ნაცნობ, მაგრამ მაინც ფაბრიკაა“. 270-ზე მეტმა მულტინაციონალურმა კომპანიამ უცნობ ქვეყანაში. გიამბობთ, როგორ იქმნებოდა მოღვაწეობის ადგილად სწორედ ის აირჩია: Facebook-ის What legacy ისრაელის სახელმწიფო; როგორ შეძლო ამ ქვეყანამ სიდიდით მეორე კვლევისა და განვითარების ცენტრი ამ თვითმფრინავების წარმოება მაშინ დაეწყო, როცა ქვეყანაში მდებარეობს, ისრაელში მუშაობს Microsoft, სურსათს ჯერ კიდევ ბარათებით ანაწილებდნენ; როგორია Google, Apple, Intel, Samsung, HP, Siemens, GE, Philips, უძველესი იუდეური ტრადიციები; რატომ უწოდებენ Alcatel-Lucent, Cisco, Toshiba, Barclays, Hutchison და will you თელ-ავივს გამოგონილ, წიგნებიდან გადმოსულ ქალაქს; LG spark, რომლებიც მსოფლიოს ლიდერი კომპანიების როგორ გახდა ტექნოლოგიური ლიდერი; როგორ მორწყა გრძელი სიის სათავეში დგანან და აცნობიერებენ, რომ უდაბნო, გააშენა იქ თევზსარეწები და უწყლო და უმიწო ინვესტიციებისთვის ისრაელი იდეალური ადგილია. create? ქვეყანაში შექმნა მსოფლიოში ყველაზე ეფექტიანი სოფლის ისრაელი მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე მასშტაბური მეურნეობა, როგორ „მიაგნეს“ ხილსა და ბოსტნეულს, High-Tech ეკოსისტემაა 9-მილიარდიანი კაპიტალით. რომელსაც ბევრი წყალი არ სჭირდება, გამოიყვანეს ახალი Asking better questions leads to better answers, ჯიშები, რომლებიც უდაბნოს შეაგუეს და, საერთოდ, როგორ ამ ქვეყანას შეუძლია იტრაბახოს, როგორც ერთ- which create lasting legacies for the working world. მოახდინეს ცნობილი „ისრაელური სასწაული“. ისრაელში ერთმა ყველაზე განათლებულმა სამეწარმეო და ey.com/betterworkingworld #BetterQuestions მოგზაურობისას გიჭირს დაჯერება, რომ ეს 8-მილიონიანი მულტიკულტურულმა სამუშაო სივრცემ მთელ მსოფლიოში. ქვეყანა 69 წლის წინ, როდესაც სახელმწიფო შეიქმნა, სწორედ ეს მულტიკულტურული პალიტრა ქმნის პატარა მიწა იყო – აღმოსავლეთში კოღოებით სავსე მოქნილ ბიზნეს კავშირებს სხვადასხვა სექტორებსა ჭაობებით, სამხრეთში უდაბნოთი და ქვა-ღორღით, ორი და გეოგრაფიულ ადგილებს შორის და, კვლევისა და მკვდარი ტბითა და მომაკვდავი, დამშრალი მდინარე განვითარების მხრივ, ინოვაციებისა და რევოლუციური იორდანეთი, ბუნებრივი რესურსების, ოქროს და ნავთობის აღმოჩენების ცენტრად აქცევს. გარეშე. ამავდროულად, ისრაელი არა მხოლოდ ერთ-ერთი ეს მათთვის „ჩვეულებრივი“ სასწაული სამ ვეშაპზე ყველაზე პოპულარული სამოგზაურო მარშრუტია დგას – მაღალტექნოლოგიურად მოაზროვნე ადამიანთა სხვადასხვა რელიგიის მომლოცველთათვის, არამედ არმიაზე, რომელიც ყველა ბიზნეს იდეის „ინკუბატორია“; საუკეთესო დასასვენებელი ადგილიც – ხმელთაშუა და საიმიგრაციო პოლიტიკაზე, რომლის მთავარი პრინციპია: წითელი ზღვების კომფორტული კურორტებით კეისარიასა „ჯობს ბევრი და საუკეთესო“; მეცნიერებასა და ინოვაციებში და ეილატში, ქვიშის მრავალკილომეტრიანი სანაპიროებით, დაბანდებულ უზარმაზარ თანხებზე. ნებისმიერი წითელი უდაბნოებით, გალილეის ნაკრძალებით, © 2017 EYGeorgia LLC. All Rights Reserved. Reserved. Rights All LLC. © 2017 EYGeorgia

3 VOYAGER 6/2017 რედაქციისაგან

განუმეორებელი გასტრონომიული გამოცდილებით, მულტიკულტურული და ისეთივე მდიდარი, როგორიც ევროპის რომელსაც დღეს მსოფლიოში სახელგანთქმული ახალი დიდი ქალაქები. ისრაელური სამზარეულო შემოგთავაზებთ. ისრაელის ნობელიანტი პრემიერის, შიმონ პერესის აზრით, ეს ახალგაზრდა სახელმწიფო იმ მრავალსაუკუნოვანი ებრაელი ხალხის ყველაზე დიდი წვლილი კაცობრიობის ისტორიის უმძიმეს ტვირთსაც ატარებს, რომელიც ისტორიაში – ეს დაუკმაყოფილებლობის გრძნობაა, სურვილი, უმეტესწილად მითოსს ეფუძნება. ყველაფერი – სიმართლე და მუდამ იცვლებოდე. პატრიოტიზმისა და შეუპოვრობის გამონაგონი, ისტორია და თანამედროვეობა ერთი ქალაქის ურთიერთშერწყმა, ცნობისმოყვარეობა, ისრაელელებსა და – იერუსალიმის სივრცეში იკვეთება: ეს სამი რელიგიის მათ ისტორიაში ღრმად ფესვგადგმული დაუდგრომლობა – ქალაქია, წმინდა ადგილი როგორც იუდეველებისთვის, ისე ისრაელის სახელმწიფოს სწორედ ამ ადამიანურ თვისებათა ქრისტიანებისა და მუსლიმებისთვის – აქ ააგეს იერუსალიმის ერთობლიობა აქცევს უძლიერეს მონოლითად. ტაძარი, აქ აცვეს ჯვარს ქრისტე და აქედან ამაღლდა ცად მუჰამედი. მიუხედავად გამუდმებული პრობლემებისა, ამ ქვეყანას ერთი უმთავრესი უპირატესობა აქვს – საკუთარი უმაღლესი მიზნის იერუსალიმი სამყაროს აკვანია, კაცობრიობის ისტორიის შეგრძნება. მას აქვს ისეთი ძლიერი მოტივი, როგორიცაა მდინარეების მამოძრავებელ ძალთა თავისებური გასაღები; გაბედულების ნიჭი – ე. წ. „ქუცბა“ (chutzpah), მოულოდნელი, გასაღებია იმისაც, თუ რას წარმოადგენს თანამედროვე თითქმის დაუჯერებელი მოქმედების, კომფორტის ზონიდან ისრაელი. როცა დავით მეფის ნაკვალევს გაჰყვები, ძველ გამოღწევის უნარი, რომელიც ღრმა თავდაჯერებულობას ცინორს – წყლის გვირაბებს დაუყვები გიხონის წყარომდე, მოითხოვს. იმ ადგილამდე, სადაც ქალაქი დაარსდა, თავს გაგახსენებს პარადოქსული თანამედროვეობა – ძველი ქალაქის – ამ ებრაულ სიტყვას არც ერთ ენაში ზუსტი სამეთვალყურეო ვიდეოცენტრი; ასევე, აქ ჯვაროსნების შესატყვისი არ გააჩნია. „ქუცბა“ მიზნისადმი ერთგვარი ყოფილ ტაძარში მდებარე არაბულ რესტორანში ტკბილეულს არამიწიერი მიდგომაა – თითქოს სინამდვილეში არაფერი მიირთმევ, იუდეველთა და ქრისტიანთა წმინდა ადგილებს არსებობს, რაც საკუთარი სურვილისამებრ მოქმედებისგან მოინახულებ და თვით მამაზეციერს მისწერ წერილს. შეგაკავებდა. „ქუცბა“ რჩეულთა ნიჭია, მათი ხვედრი. აი, მაგალითად, აბრაამი ღმერთსაც კი შეესიტყვა, როცა თელ-ავივში კი ხვდები, რომ ცნება „ქალაქის ენერგია“ სოდომისა და გომორას განადგურების განზრახვის ფანტომი არ არის. ის ისრაელის ქალაქთა შორის ყველაზე შესახებ შეიტყო; მოსეც არ მორიდებია საკუთარი ხალხის ხმაურიანია და უსწრაფესი რიტმით ფეთქავს, სამხრეთული, გადასარჩენად ღმერთთან შეკამათებას მაშინაც კი, როცა თბილი ცნობილი ღამის კლუბებით, ულამაზესი ქუჩებით, ისრაელელები მცდარ გზაზე იდგნენ; მეფე დავითს კი ვერც ხმაურიანი სანაპიროებითა და სიმწვანით სავსე. ის იქმნება წარმოედგინა, იმ გოლიათის შეშინებოდა, რომელიც ებრაელ განწყობისგან, რომლითაც კაფეში მიმტანები და ბაზარში ხალხს ამცირებდა და ავიწროებდა. მოვაჭრენი გესაუბრებიან; ისეთი მოდური რესტორნებისაგან, როგორიც ლონდონსა და ნიუ-იორკშია; და კიდევ – იახტების თანამედროვე ისრაელი სწორედ გაცნობიერებული მიზნის ულამაზესი ნავსაყუდელებისა და სერფერებით მოფენილი თავდაჯერებულად მიღწევის მაგალითია. ზურმუხტისფერი ზღვისგან.

თელ-ავივის არაჩვეულებრივობა იმაშიც იმალება, რომ იქ ეჭვისა და შიშის გარეშე გიშვებენ, მოგზაურობის მთავარი არსი ბოლომდე რომ შეიცნო. „თეთრი ქალაქი“ (როგორც მას უწოდებენ), ბაუჰაუზის სტილის 4000-მდე შენობით, ზედმიწევნით კეთილგანწყობილი, ტოლერანტული და თეა სხიერელი „ფართოჰორიზონტიანია“. უმეტესად ებრაული, თუმცა მთავარი რედაქტორი

4 VOYAGER 6/2017 სარჩევი4 dro

იერუსალიმი 10 S O L O mogzaurisaTvis სასტუმროები / მუზეუმები TEL AVIV მაჰანე იეჰუდას ბაზარი / israelis saxelmwifo droSa რესტორნები / კაფეები / ბარები 32 თელ-ავივი სასტუმროები / მუზეუმები 36 almasis birJa შოპინგი / ალმასების ბირჟის კარს მიღმა / რესტორნები / ბარები / ღამის კლუბები 57 ისტორია: ისრაელის

menora hamanTaSeni `დამფუძნებელი მამები~ 58 silamazis centri

Rvino ტრადიცია 66 იუდაიზმი: ინტერპრეტაციის მრავალგვარობა BIS-ზე შესრულდება... 72 xala mkvdari zRvis kosmetika თეთრი ქალაქი 74

albert ainStaini ზუბინ მეტა და ჰუბერმანის xaredi ვიოლინო წინანდალში 77 STARTUP-ების ქვეყანა 80 Sadrevani `cecxli da wyali~ აღთქმული უდაბნო 84 ჭამე, დალიე, იცეკვე ისრაელის „ახალი სამზარეულო“ 88 mefe solomonis beWedi warweriT `esec gaivlis~ hamsa serfingis dafa `ლეხაიმ~ _ გაუმარჯოს სიცოცხლეს! 96 mezuza pomidori Ceri სპორტი: LA P RIS მაკაბიადა, ჭადრაკი 100 BEAUTY CENTER tansacmeli ფერადი ადამიანებისთვის halvis daxli bazarSi 102 You can buy the best hair care products: ჯანმრთელობის ტურიზმი 106 Mineral Makeup

SakSuka ადგილი, საიდანაც დაიწყო სამყარო 110 ქალაქები 114 მასადა / ცფაTი Tbilisi, i.WavWavaZis gamz. 35a | tel: 032 2 25 26 42 / 032 2 23 25 61 ბეთლემი / ნაზარეთი / E - m a i l: i nfo @lap aris.ge | www.fac e book.c o m / L a P ari s 3 5 bauhauzis arqiteqtura Bruno House გალილეა / კეისარია zeTisxilis xe xაიფა / ნეთანია 126

6 VOYAGER 6/2017 6, 2017

მთავარი რედაქტორი არტდირექტორი რედაქტორი თეა სხიერელი ნინო დარასელი სალომე დადუნაშვილი

დიზაინერი ავტორები: ადმინისტრაციული ნინო ყაველაშვილი აკა მორჩილაძე თანაშემწე ბიძინა ბარათაშვილი გიორგი ვასაძე მხატვარი-ილუსტრატორი ლაშა ბუღაძე სარეკლამო გაყიდვების მაია სუმბაძე ნიკოლოზ ჩხაიძე მენეჯერი ზაზა ჭილაძე სტილის რედაქტორი ნაზი გოშაძე მარინა ყიფშიძე ნინო ლურსმანაშვილი დავით საყვარელიძე ციუკა ყიფშიძე

ფოტო - Shutterstock

პროექტის ხელმძღვანელი / SOLO-ს დირექტორი ეკა დუჩიძე პროექტის კონსულტანტი გამომცემელი: შპს `სოლო~ ნინო გეგეშიძე ვებგვერდი: www.solo.ge SOLO-ს ბრენდმენეჯერი ტელ.: +995 32 2 44 44 00 ISSN: 2346-8130 ქეთი ნიკოლეიშვილი

დაბეჭდილია სტამბაში: ბეჭდვის მენეჯმენტი: Bauer Medien Productions-&Handels Gmbh Ctrl P მისამართი: Baumannstrasse 3/19, მისამართი: თბილისი 0162, A – 1030 Vienna, Austria წყნეთის გზატკეცილი #39 e-mail: [email protected] ტელ.: +995 32 290 57 38 www.bauermedien.at

რეკლამა ჟურნალში: +995 599 330 364 / ჟურნალში გამოქვეყნებული მასალა წარმოადგენს შპს `სოლოს~ საკუთრებას. ჟურნალში დაბეჭდილი ნებისმიერი მასალის გამოყენება კომპანიის წერილობითი ნებართვის გარეშე აკრძალულია. თბილისი თბილისი SOLO LOUNGE აბაშიძე აბაშიძის ქ. №70 SOLO LOUNGE მთაწმინდა ჩიტაძის ქ. №11

თბილისი ელიტარული აპარტამენტები პრემიუმ კლასის რემონტით ზღვის სანაპიროს SOLO LOUNGE ფალიაშვილი პირველ ზოლში, ბათუმიდან მხოლოდ 9 კილომეტრის დაშორებით ფალიაშვილის ქ. №23

თბილისი SOLO LOUNGE ცინცაძე ცინცაძის ქ. №12 თბილისი SOLO LOUNGE ჭავჭავაძე ჭავჭავაძის გამზ. №29

თბილისი SOLO LOUNGE ყაზბეგი ყაზბეგის გამზ. №24გ

თბილისი SOLO LOUNGE წერეთელი წერეთლის გამზ. №73 თბილისი SOLO LOUNGE ყაზბეგი ყაზბეგის გამზ. №25

SOLO LOUNGE თელავი ჩოლოყაშვილის ქ. №3 SOLO LOUNGE ქუთაისი _ გარემონტებული აპარტამენტები _ პირველადი შენატანი: 30%; _ გარანტირებული შემოსავალი თამარ მეფის ქ. №5 ავეჯით და სრულად აღჭურვილი _ თვეში: $499; იჯარიდან; საყოფაცხოვრებო ტექნიკით; _ უფასო ინფრასტრუქტურა SOLO LOUNGE ბათუმი _ ბინა $49 126-იდან; და სერვისები. რუსთაველის ქ. №22

+995 32 210 20 40 www.solo.ge ტელ.: +995 32 2 44 44 00 [email protected] | www.dreamland.ge იერუსალიმი

რა მნიშვნელობა აქვს, საიდან შეხვალთ იერუსალიმში?! იერუსალიმის ხედი ზეთისხილის მთიდან ლომების ჭიშკრის გავლით ვია დოლოროზას ვერ ასცდებით, JERUSALEM ოქროს ჭიშკარი დალუქულია და, წინასწარმეტყველების თანახმად, მხოლოდ მეორედ მოსვლისას გაიღება. სიონის, დამასკოს, ახალი, ჰეროდეს ან ყვავილთა თუ ჯაფას კარიბჭით _ მაინც მისი ქუჩების ქვის ტომრის მუცელში ჩაი­ კარგებით. ბოლოს ყველა ქუჩა მაინც იმ ტაძართან მიგიყ-­ ვანთ, სადაც თქვენი ღმერთი გელით. ამ ქალაქში მისი სახელი ყველას პირზე აკერია და მის გარეშე ნაბიჯს ვერ გადადგამ.

ლომების კარიბჭე

იერუსალიმში ყველა უკვე დაწერილი, საკუთარი ისტორიით ჯაფას კარიბჭე სალომე დადუნაშვილი ჩადის. სტერეოტიპების ძალა იმდენად დიდია, რომ მათი მსხვრევისასაც კი ადამიანები თვალის დახუჭვას ამჯობი­- ნებენ. მორწმუნე ქრისტიანები ვია დოლოროზას და მაც­ხოვრის ხმელთაშუა ზღვიდან მოსულმა სიბნელემ მოიცვა წამების სადგურებს, სულ 14-ს: 9-ს _ კანონიკურსა და 5-ს _ საფლავს მიაკითხავენ, ებრაელები _ გოდების ტაძარს, მაჰ­ პროკუ­რატორის საძულველი ქალაქი. გაქრა ლეგენდებზე დაფუძნებულს. ტოვებენ წერილებს გო­დების დაკიდებული ხიდები, ტაძარს რომ ანტონიუსის საშიშ მადიანები _ ტაძრის მთას, სადაც ახლა ალ აქსას მეჩეთი და კედლის ნაოჭებში, დაატარებენ ვია დოლოროზაზე ჯვრებს, კლდის გუმბათი (მავზოლეუმია) განთავსებული. კოშკთან აკავშირებდა, ზეციდან დაეშვა წყვდიადი ეთაყვანებიან კლდეს, სადაც ბურაქმა ჯადოსნური ფლოქვი და შთანთქა ფრთოსანი ღმერთები იპოდრომზე, დასცა მუჰამედის ცად ასაფრენად. ჰასმონეის სასახლე თავისი ქონგურებით, ბაზრები, ათეისტები ისტორიას ჩაუღრმავდებიან და შეიტყობენ, რომ ქარვასლები, შუკები, ტბები; გაქრა იერუშალაიმი, დავითის კოშკი დავითს კი არა, ჰეროდეს აუგია, რომელსაც დიადი ქალაქი, ისე, თითქოს არც ყოფილა ამქვეყნად. ჭეშმარიტად, ყველას თავისი იერუსალიმი აქვს და ყველა საოცრად უყვარდა თურმე მშენებლობა; მას მეორე ებრაული იერუშალაიმს დაეძებს. ტაძრის რეკონსტრუქციაც კი ჩაუტარებია. უბიწო ჩვილთა მიხეილ ბულგაკოვი მოკვდინებაშიც არ მიუძღვის ბრალი, რადგან იმ დროისთვის იერუსალიმის ასილიუმები სავსეა წმინდა ქალაქის სინდრომით უკვე დაუტოვებია ეს ცოდვილი მიწა. შეპყრობილი ადამია­ნებით, რომლებმაც მიღმიერისა და გაქრა ის იერუშალაიმი ისე, თითქოს არც ყოფილა ამქვეყნად. რეალობის უფაქიზეს ზღვარზე თავი ვერ შეიკავეს და „უკანა უკვე დიდი ხანია გაქრა ის ოქროსქერცლიანი, დრაკონის სკნელში“ განაგრძეს მოგზაურობა, სადაც ყველაფერი დავითის ქალაქის ნანგრევები ეს ქალაქი ისეთი ტყავის მსგავსი სახურავებით დახურული ტაძრები, გაქრა უკუღმაა და ჭინკებს ფეხის ტერფებიც შეტრიალებული აქვთ. ძველია, რომ დროთა სიმძიმე გსრესს. სასახლეები და სპილოსფეხიანი პალმები, გაქრა დაკიდებული აქ ყველაფერი ხიდები და, მით უმეტეს, ტბები. დარჩა მოგონება ქალაქის წმინდათა შორის წმინდა მიწაზე დასაფ­ლავების და მეორედ კაცობრიობის ყრმობით შესახებ, ისეთი, როგორიც გვინდა, რომ იყოს, როგორსაც მოსვლის დროს მკვდრე­თით აღმდგართა შორის პირველ სუნთქავს, იმ დროით, ვხედავთ უცხოთა მიერ ნაანდერძევ მოგონებებში. რიგებში ყოფნის მსურველები კი საფლავის ქვებისთვის როცა ჰაერიც უფრო იბრძვიან. მათთვის ამქვეყნიურს უკვე ფასი აღარ აქვს. ქალაქს გამჭვირვალე იყო, ჯაფას ჭიშკარში ჩაშენებულ პატარა ოთახებში ებრაელი და კი ამ დროს, ასე მგონია, სული ეხუთება, სუნთქვა უნდა, ჰაერი... ადამის მოდგმაც მუსლიმი გიდები სხედან. ერთ კვადრატულ კილომეტრზე ქალაქი, რომელიც მთელი არსით ზეცისკენ მიისწრაფვის, _ უფრო ნორჩი დატანილი ქალაქის ამ მოგონებებს საკუთარი ან მეგობრული თითქოს დაბმულია ამ ჯადოსნურ მთაზე. და ღმერთსაც რჯულის ხალხზე ყიდიან და თავისებურად ჰყვებიან. ჯაფას მეტი დრო ჰქონდა ჭიშკართან, საიდანაც ოდესღაც, ლეგენდაში, ხმელთაშუა ზეთისხილის მთიდან თუ დახედე, თითქოს ასაფრენადაა თავის შვილებთან ზღვის პორტ ჯაფაში ჩამომდგარი გემებიდან ჩამოტვირ- მომზადებული, თითქოს ცაში ლივლივებს კიდეც, მაგრამ სალაპარაკოდ. მის ხმას ათასობით თუ­ლი კედრები შეიტანეს ქალაქში ებრაელთა პირველი ადამიანები თავიანთი სასაფლაოებით, დარდებითა და ქარხნის გუგუგნი, და მეორე ტაძრების ასაშენებლად. ტაძრებისა, რომლებიც ბრაზით, განხეთქილებისა და სიძულვილის სიმძიმით მის კავშირგაბმულობის აღარ არის უკვე, გაქრა იმ იერუშალაიმთან ერთად. კედლებს ჩაბღაუჭებულნი, ამძიმებენ, არ უშვებენ, ებრაულ ანძების ზუზუნი და საფლავის ქვებზე დაწყობილი დიდი და მცირე ქვებივით ათასობით მშიერი და რაც გაქრა, მას შემდეგ დაეძებს ხალხი იერუშალაიმს. სრესენ, რომ არ გაფრინდეს. ესაა ის იერუსალიმი, რაც დარჩათ. ადამიანით გატენილი ეფერებიან მიწიდან ამოშვერილ საუკუნოვან ლოდებსა და ცისთვის არ ემეტებათ. კონტინენტების ნომრავენ მისი კედლების ქვებს. კვნესა არ ახშობდა. დგას იერუსალიმი, იერუშალაიმის აჩრდილი და ელის პლანეტაზე სიხალვათე ფრანცისკელი ბერებივით დაეძებენ ქრისტეს ჯვრის თავისუფლებას. ელის, როდის იპოვნიან _ დაკარგულს. იყო, ეს სამყარო კი _ ნამსხვრევებს, მის ნაკვალევს ხან ჩვენი წელთაღრიცხვით I, ხან ჰოდა, სხვა რა დაგრჩენიათ?! თქვენი იერუშალაიმი უნდა ახალი, სულ ახლახან ამოღებული სასაჩუქრე IV საუკუნის შენობებში რომ პოულობდნენ. ადგენენ მაცხოვრის იპოვოთ. ყუთიდან.

12 VOYAGER 6/2017 13 VOYAGER 6/2017 იერუსალიმი

გოდების კედელი გოდების კედელი უწმინდესი ადგილია ყველა ებრაელისთვის და მასთან მისვლა გარკვეულ რიტუალებს მოითხოვს. კედელთან მიახლოება აკრძალულია შინაურ ცხოველებთან ერთად, შაბათობით კი აკრძალულია მობილური ტელეფონებით სარგებლობა, მოწევა და ფოტოს გადაღება. აუცილებელია შესაბამისი ჩაცმულობა: მხრები და ხელები დაფარული უნდა გქონდეთ, მამაკაცებისთვის კედელთან მიახლოებისას აუცილებელია თავსაბურავი. რიტუალის განუყრელი ნაწილია ხელების დაბანა, რისთვისაც სპეციალური ხელსაბანებია მოწყობილი. ჩამჩაში დაგროვებული წყალი ჯერ მარჯვენა ხელზე უნდა გადაივლო სამჯერ, შემდეგ _ მარცხენაზე. მსოფლიოში ერთ-ერთი უძველესი მეჩეთის, ალ აქსას კლდის გუმბათისა და ალ აქსას ნახვა მარტო იმიტომაც შავი გუმბათი გოდების კედელს დაჰყურებს. მის პირდაპირ ღირს, რომ ეს ორი შენობა ისლამური არქიტექტურის ეგრეთ წოდებული კლდის გუმბათი ბრწყინავს მზესავით, მსოფლიოში ყველაზე გამორჩეულ ნიმუშებს შორისაა. ოქროსფრად. ეს შენობა მავზოლეუმია და იმ კლდის ნაწილის გარშემოა აშენებული, რომელზეც ბურაქმა შეისვენა, როცა კლდის გუმბათის შენობა, რომელიც ხშირად ჩანს მედია­ ჯადოსნურ ღამეულ მოგზაურობაში გააქროლა მუჰამედი. საშუალებებში, როგორც იერუსალიმის სიმბოლო, სინამ­ დვილეში რელიგიური და ტერიტორიული კონფლიქტის ალ აქსას მეჩეთში, რომელიც მესამეა სიწმინდით მუსლიმ­ სიმბოლოა. მოოქრული გუმბათი მიწის იმ ნაკვეთზეა თათვის მექისა და მედინის შემდეგ, აგრეთვე, მავზოლეუმში აღმართული, რომელიც არაბულ-ებრაულ კონფლიქტში არამუსლიმთათვის შესვლა აკრძალულია, მაგრამ ტაძრის დაპი­რისპირების მიზეზად იქცა _ ეს არის ე. წ. აღთქმის კლდეზე ასვლა შესაძლებელია ხის დაკიდებული ხიდით, კლდე, საიდანაც, იუდეური ტრადიციის თანახმად, სამყაროს როცა მეფე სოლომონი ისრაელის ყველა ტომიდან შეგრო­ რომელიც დასავლეთის კედელთან იღებს სათავეს. შესვლის შექმნა დაიწყო და რომელზეც აბრაამს მსხვერპლად უნდა ვებული ფულით ტაძრის შენებას იწყებდა, არჩევანი სწორედ საათები შეზღუდულია: 7.00-იდან 10.00-მდე და 13.30-იდან შეეწირა საკუთარი ვაჟი _ ისაკი. მორიის მთაზე, ფაქტობრივად, კლდეზე შეჩერდა. მორიის 14.30-მდე, პარასკევისა და შაბათის გარდა. ქალების ჩაცმუ­ მთას თავი წაჰკვეთეს, ამ უზარმაზარ მოედანზე პირველი ლობა მოკრძალებულია და სასურველია თავშალი. ამ ადგილას იდგა ორი ებრაული ტაძარი: ერთი _ 965 წლი- ტაძარი ააგეს და იქ აღთქმის კიდობანი დაასვენეს. რას დან 586 წლამდე (ჩვენს ერამდე); მეორე­ _ ძვ. წ. 534 წლი- წარმოიდგენდა მეფე სოლომონი, რომ სწორედ ამ ერთი კლდის გუმბათთან ასასვლელად სასურველია, დათქმულ დან ახ. წ. 70 წლამდე (604 წლის მანძილზე იმ 1000-წლიანი კლდისთვის ბრძოლა გახდებოდა ადამიანთა მოდგმის დიდი საათზე ცოტა ადრე მიხვიდეთ. რიგი შესაძლოა საკმაოდ უწყვეტი პერიო­დიდან, როცა ებრაელი ხალხი ტაძრის მთაზე­ ნაწილის მთავარი საზრუნავი. გრძელი აღმოჩნდეს. პროცესს კონტროლიც ართულებს. ერთი­ან ღმერთს ეთაყვანებოდა). კლდის გუმბათის კედლები­­­ მსგავსი შემოწმება ტრადიციულია იერუსალიმში და გან­ მოფენილია ციტატებით ყურანიდან, რომლებიც მუჰა­­მედის პირველი ტაძარი ნაბუქოდონოსორმა დაანგრია, რის შედე­ ­- საკუთრებით ებრაულ და მუსლიმურ სიწმინდეებთან რელიგიის უპირატესობის დამტკიცებას ემსა­ხურება. გადაც ათი მცნების ფირფიტები და აღთქმის კიდობანი მიახლოებისას მკაცრდება. გაითვალისწინეთ, რომ ალკო­ სამუ­დამოდ დაიკარგა. მაგრამ ტაძრის მთა დარჩა. ჰოლის სუნის გამოც კი შესაძლოა გარეთ დარჩეთ. ასევე ლამაზი შორენკეცები, გუმბათის კედლებს რომ ფარავს, ებრაელებმა პირველი ტაძარი გამოიტირეს და მეორე აკრძალულია ბასრი საგნებისა და საკულტო დანიშნუ­- უფრო გვიანდელ ხანაშია დამატებული თურქეთის სულთნის, ააგეს _ ის, რო­მელიც ჰეროდემ შეაკეთა და რომაელებმა ლების ნივთების შეტანა (არ იგულისხმება პატარა ჯვარი). სულეიმან დიდებულის ბრძანებით. იმსხვერპლეს. 10 დღეს იწვოდა ტაძარი და, ებრაული კალენდრით, ავას მე-9 დღეს დაინგრა _ იმავე დღეს, როცა საუკუნეების წინათ პირველი ტაძარი. მის ნახანძრალზე ალ აქსა კლდის გუმბათი დაიბადა ებრაელთა მრავალსაუკუნოვანი დარდი. მას შემდეგ ებრაელები იძულებულნი არიან, დასავლეთის­ კედელთან ილოცონ, კედელთან, რომელიც ოდესღაც ღმერთის პასუხს; ზოგიც ძირს ცვივა, მაგრამ ამით ფასს არ ტაძრის მთას გარს ეკვროდა. ილოცონ და იდარდონ კარგავს. ძირს დაცვენილ ბარათებს ფრთხილად აგროვებენ გოდების კედელთან დაკარგულ სამოთხეზე. და ქალაქის კედლებს გარეთ, განცალკევებით წვავენ.

იერუსალიმში დღესაც ყოველდღე ათასობით წერილი დასავლეთის კედლის გარშემო თითქოს ჰაერი დედდება, მოდის, რომელთა მისამართის გრაფაში მარტივადაა ხმები შორეული და დახშული მოგონებასავით ჩაგესმის, მითითებული: „ღმერთს“. ამ წერილებს ებრაელები და არა დრო თითქოს იწელება და ჰაერი უცნაურად ლივლივებს. მხოლოდ ისინი მთელი მსოფლიოდან გზავნიან, რომ ვიღა­ ამ ფენომენს ებრაელები ერთ კვადრატულ მეტრზე ცის ღვთისნიერმა ხელმა ეს პატარა ფურცლები, სადაც მათი ღმერთის ყველაზე მაღალი კონცენტრაციით ხსნიან, მაგრამ დარდები, ოცნებები და თხოვნები წერია, გოდების კედლის აქ ადამიანების სურვილების, დარდებისა და ოცნებების რომელიმე ნაპრალში მოათავსოს. ასეც ხდება. ზოგიერთი ყველაზე მაღალი კონცენტრაციაცაა. კედლის ქვეშ ებრაელე­ ­- სურვილი მჭიდროდ ეკვრის კედელს და მის ნაოჭებში ელოდება ბი ლოცულობენ, კედლის ზემოთ კი _ მუსლიმები.

14 VOYAGER 6/2017 15 VOYAGER 6/2017 იერუსალიმი

იერუსალიმში ცხოვრება ძალიან კედელში, ყველა საწყობი და ყველა­ რთუ­ლია. მუდმივი განხეთქილებით სახლის პირველი სართული მაღა­ დატანჯული ეს ქალაქი ზავიდან ზა­ ზიადაა ქცეული, მაგრამ, მიუხედავად ვამდე ცხოვრობს. ამისა, საკმარისია ერთი არალოგი­ კური ნაბიჯი მარცხნივ ან მარჯვნივ ვია დოლოროზას გაყოლებაზე, თით­ და ქვის ჭებივით ქუჩების უკაცრიელ ქმის ყველა სადგურთან ავტომატური ხლართში აღმოჩნდებით. იარაღით აღჭურვილი მკაცრი ჯარის­ კაცები დგანან. მიუხედავად ამისა, აქ კი უკვე საჭმლის სუნსაც იგრძნობთ ისე, როგორც ყველა აღმოსავლურ და მეზობლების გადალაპარაკებასაც­ ქალაქში, მის ვიწრო, დახლართულ გაიგებთ. გამოფენილი სარეცხი კი ქუჩებში სეირნობა დიდი სიამოვნებაა. სახლში ბავშვების რაოდენობას გამ-­­ ცნობთ. სწორედ ამ დროს მიხვ­ მართალია, თითქოს წარმოუდგენე-­ დებით, რომ ნამდვილ ქალაქში ლია იპოვო მშვიდი ქუჩა ამ ქალაქში, ხართ და არა ისტორიულ-რელიგიურ­ სადაც ყველა ნიში, ყველა ღრმული პერ­ფორ­მანსში.

მერე გაივლი ვიღაცის აივანზე, ჩაუვლი ებრაულ სასული-­ იკეთებენ ლოცვის დროს, რადგან ასე უფრო ახლოს არიან ერო სკოლას, სადაც ტეფილინებით თავშემკული სემი­ ღმერთთან; სემინარისტები ამ სიახლოვეს მთელ დღეს არ ნარისტები, ხელზე შვიდგზის შემოხვეული ტყავის ზონრე-­ თმობენ. მათი ციციტის თეთრი ფოჩები ქარში ფრიალებს და ბით, თვალდახრილნი, ცის გუმბათის ქვეშ მორიგი ლოც­ შიგ ცისფერი ცა ექსოვება იმ ძაფის მაგივრად, რომელსაც ვისთვის ემზადებიან. ტეფილინი შავი ფერის ხარის ტყავის­ ადრე ციციტში ჩასატანებლად იშვიათი ზღვის ლოკოკინით, გან დამზადებული პატარა კვადრატული ყუთია, რომელშიც ჰილაზონით ღებავდნენ. ამ ცისფერ ძაფს უნდა გაეხსენებინა რამდენიმე პერგამენტს ათავსებენ თორის ნაწყვეტებით. ებრაელისთვის ცის სიწმინდე. აქ, სახურავებზე ცის დავიწყება ებრაელები ამ პატარა ყუთებს ერთ-ერთ ხელსა და თავზე მაინც შუძლებელია.

მამა. ქართველები ჯვრის მონასტრის მფლობელობას XVIII საუკუნემდე ინარჩუნებდნენ.

ჯვრის მონასტერი იერუსალიმის ელიტურ რაიონში, მალხაში, ზეთისხილის ბაღნარში მდებარეობს. მაღალი გა­ლავნით შემოსაზღვრული მცირე ციხე-ქალაქი სამ და ოთხსართულიანი შენობების კომპლექსით 270-მდე სათავსოსა და დამხმარე ნაგებობას მოიცავს. უცხოეთის არც ერთ ქართულ სავანეში არ შემორჩენილა იმდენი ქართული წარწერა, რამდენიც ჯვრის მონასტერში.

მთავარ ტაძარში სვეტზე შემონახული იყო შოთა რუსთა­ ველის ფრესკული პორტრეტი (XII-XIII საუკუნეების მიჯნა). „ვეფხისტყაოსნის“ ავტორი ქართველი საერო დიდე-­ ბულის სამოსშია გამოსახული: ასხია ყარყუმის ბეწვის­ საყელოიანი მეწამული მანტია, თავზე თეთრი ბეწვის შავით გაწყობილი ქართული ქუდი ახურავს და ხე­ „ჩემი სახლი ჩემი ციხესიმაგრეა“ _ ეს სიტყვები იერუ­- გორგალივით ჩახლართულ ამ ქუჩებს, ჩაუვლი გვერდს ლაპყრობილი დგას მაქსიმე აღმსარებლისა და იოანე იერუსალიმის ჯვრის მონასტერი _ თქმულების მი-­ დამასკელის წინაშე. წარწერის მიხედვით, მკვლე-­ ს­ალიმელებს პირდაპირ ესმით და გასაგებია, რატომაც: ერთი მთვარეებით მოხატულ სახლებს _ გადახურული ქუჩების ­ხედვით, აქ გაიზარდა ბიბლიური ხე, რომლისგან კვადრატული კილომეტრი მკაცრადაა განაწილებული და ჭაში ჩაყვინთავ. თუ სწორად მიჰყვები გორგლის ძაფს, ვარები ფიქრობენ, რომ ეს რუსთაველის ავტოპორტრეტია. დამზადებულ ჯვარსაც შემდგომში იესო ქრისტე აცვეს. ფრესკა შემონახული იყო 2004 წლამდე, ვიდრე ვანდალურად­ ყველა მონაკვეთში სხვა ღმერთისთვის ლოცულობენ. სადღაც ზემოთ, ყველაფრისგან თავისუფალი ცის ქვეშ IV საუკუნეში ბიზანტიაში ჩასულ ქართლის მეფე მირიანს თუ სახლის კედლებზე წითელ-ყვითელი მთვარე და ამოყვინთავ. ცა ადგას იერუსალიმს, როგორც კიდევ ერთი დააზიანებდნენ. ამჟამად აღდგენილია. სავა­რაუდოდ, აქვეა ეს მიწა შეუსყი­დია და სამლოცველო აუშენებია. პოეტის საფლავიც. ვარსკვლავები ანათებს, პატრონი მუსლიმია და ახლახან იმ გუმბათთაგანი, რომელთა ციმციმიც აქედან, მისი სახ­- V საუკუნეში იერუსალიმში ჯარით შესულ ვახტანგ გორ­გასალს ჰაჯიდან დაბრუნებულა, წმინდა ადგილები მოულოცია და ლების სახურავებიდან, უკეთ მოჩანს. ტაძარი გაუდიდებია და სოფელ მალხაში 600 ქართველი ასე, ფერადი გრაფიტით მიახარა ყველას, რომ მისი სახლი, მისი დაუტოვებია მცველებად. ციხესიმაგრე, ახლა უფრო წმინდაა, ვიდრე ადრე იყო. ამ ქალაქში ყოველთვის არის რამდენიმე შრე, შეგიძლია კილომეტრები იარო მიწის ქვეშ ჩაკარგულ ლაბირინთში, მონასტერი ქართველთა სულიერების, რელიგიური და ყველა ებრაულ კარზე მეზუზაა მიკრული _ მოგრძო ყუთი, დაიკარგო მის დახლართულ ქუჩებში, ან ახვიდე უფრო კულტურული მოღვაწეობის ცენტრად იქცა. საუკუნეების სადაც თორის ნაწყვეტებს ათავსებენ და ყოველ ჯერზე მაღლა, სახურავებზე და ბანიდან ბანზე გადახტომით მოიარო განმავ­ლობაში ქართველი ბერ-მონაზვნები აქ მწიგნობ­ ეხებიან მათ სახლში შესვლისას. ზოგჯერ მავთულხლარ­ უბანი. სახურავებზე სიცოცხლე ჩქეფს: ბავ­შვები ფეხბურთს რობა-მწერლობას და განმანათლებლობას ეწეოდნენ. აქ თებით და გისოსებით დაცული ფანჯრების ზემოთ ისრა-­ თამაშობენ, მზე ანათებს, ეკლეს­იების გუმბათები ოქროს-­ აღმოაჩინეს მრავალი ჰაგიოგრაფიული ძეგლი, მათ შორის, ელის დროშა ფრიალებს. ფრად ელავს. აქ შეიძლება დაჯდე და ცოტა ხნით დაივიწყო ის, „გრიგოლ ხანძთელის ცხოვრება“. ჯვრის მონასტერში რასაც ეს ქალაქი არ გავიწყებს. რა შეუძლია ადამიანს ღმერთის მოღვაწეობდნენ შოთა რუსთაველი, არსენ იყალთოელი, დავითის კოშკის პირდაპირ ოკრობოკრო ქვის ლაბირინთში სახელით: რამდენი კარგი, ანგელოზებს რომ აამღერებს და ეფრემ მცირე, ნიკოლოზ გულაბერისძე და მრავალი წმინდა თუ შეხვალ, შეუყვები ათჯერ დარღვეული შარფის ძაფის რამდენი ავი, ღმერთსაც რომ შეაძრწუნებს!

16 VOYAGER 6/2017 17 VOYAGER 6/2017 იერუსალიმი

ვია დოლოროზა _ გზა გოლგოთისკენ გაჩერებები ჯვარცმის გზაზე: I. მარკ ანტონიუსის ციხესიმაგრე – პილატე მსჯავრს სდებს იესოს; II. ლითოსტროტოსი – იესომ ჯვარი იტვირთა; III. იესო ჯვრის სიმძიმისგან ეცემა; IV. ღვთისმშობელი ხედავს გოლგოთა II ჯვრისმტვირთველ იესოს; I V. სვიმონ კვირინელს ჯვრის ტვირთვა აიძულეს; მაცხოვრის საფლავის ტაძარი III IV VI. წმ. ვერონიკა იესოს ქრის­ტიანებისთვის იერუსალიმის მთა­ VII V ხელსახოცს აწვდის; ვარი სიწმინდეა. მათ სჯერათ, რომ VIII VI VII. იესო ხელმეორედ ეცემა; სწორედ ამ ადგილზე აცვეს ჯვარს IX X-XIV იესო იერუსალიმელ და შემდეგ მკვდრეთით აღდგა იესო VIII. ქრისტე. კლდეს, რომელსაც ტაძრის ქალს ესაუბრება; ერთ-ერთი ფრთა ფარავს, გოლგოთად IX. იესო მესამედ ეცემა; მოიაზრებენ. X. გოლგოთა – იესოს სამოსი განძარცვეს; ტაძარი პატარა მოედანზე გადმოსული XI. გოლგოთა – იესო ჯვარზე ფასადით, ერთი შეხედვით, მცირე მირონცხების ქვის მარჯვნივ ორი გააკრეს; ზომისაა, თუმცა შიგნით შესვლისას, კიბე გოლგოთაზე ადის. გადმოცემის XII. გოლგოთა – იესო თითქოს ფიზიკის კანონების საწი­ნა­ თანახმად, აქ მდებარეობს ადგილი, აღმართულ­ ჯვარზე სულს აღმდეგოდ, უზარმაზარ და საკ­მაოდ რომელზეც ქრისტე ჯვარზე გააკრეს. განუტევებს; არასტრუქტურირებულ სივრცეში­ მო­ იატაკზე მოთავსებულ ვერცხლისფერ XIII. გოლგოთა – იესოს ხვ­დებით. ეს იმის გამოა, რომ ტაძრის დისკს მრგვალი ჭრილი აქვს _ ის აღ­ სხეუ­ ლი­ ჯვრიდან ტერიტორიას 6 ქრისტიანული კონ­- ნიშნავს ადგილს, სადაც ჯვარი იყო გარდამოხსნეს; ფესია ფლობს და თანაც ის არა­ერ­თხელ დასმული. მის გვერდზე 2 შავი წრით XIV. წმინდა აკლდამა – იოსებ გადაკეთდა. აღნიშნულია ქრისტესთან ერთად დას­ არიმათიელი იესოს ჯილი ავაზაკების ჯვარცმის ადგილი. ჯვარცმულ სხეულს ტაძრის მთავარი სიწმინდე შესას­ აქ­ვეა მგლოვიარე ღვთისმშობლის ხა­ ვლელშივე მოთავსებული მირონ­ცხების ტი. გოლგოთის ქვემოთ კიდევ ერთი აკლდამაში ასვენებს. ქვაა, რომელზეც ჯვრიდან გარდამოხსნის სამრეკლოა. მის იატაკში ნაპრალია _ შემდეგ განბანეს და ნელსაცხებლებით ქრისტეს ჯვარცმის შემდეგ მომხდარი გააპატიოსნეს მა­ცხოვ­რის ცხედარი. მიწისძვრის შედეგი. ქრისტიანები ნაპ­ ქრისტეს საფ­ლავი _ კუვულკია, რომ­ რალის სიგანეს ყოველწლიურად ზო­- ლის პირველი ვერსიაც იმპერატორ ­მა­ვენ და მის ზრდას აპოკა­­ლი­ფ­სის მო­ კონსტანტინე დიდის ბრძანებით 325- ახლოების ნიშნად მიიჩნევენ. 335 წლებში აიგო, გოლგოთის მთის ნაწილია. დღევანდელ დღეს ტაძარში ტერი­ტორიებს კათოლიკური, სომხური ქრისტეს საფლავისკენ დაბალი კონფლიქტების თავიდან აცილების გრიგორიანული, ბერძნული, სირიული, გასასვლელი მიემართება, ამიტომ მიზ­ნით, მათი რაოდენობა დადგენი­- ეთიოპიური და კოპტური მართლმა­ ადამიანს ქედის მოხრა უწევს. სამარხი ლია და 1852 წელს ქრისტიანულ კონ­- დიდებელი ეკლესიები ფლობენ. მეტად ვიწროა, ამიტომ ბერძენი ფესიათა შორის დადებულ ხელშეკ­ ზეთისხილის მთა ყველაზე მაღალია იერუსალიმის ღიაა ზაფხულში: 05.00 – 20.00; მცველი მხოლოდ ორ-სამ მლოცველს რულებაშია შეტანილი. 13 _ კათოლი­ მთებს შორის და მისი ფერდობებიდან, რომლებიც ზამთარში: 04.00 – 19.00 უშვებს. სამარხს კედელზე ოთხ რიგად კეებს ეკუთვნით, 13 _ სომხებს, ამდენივე­ დამაგრებული სანათები ანათებს. _ მართლ­მადიდებ­ლებს. ბუგენვილიების შეშლილი ყვავილებითა და კვიპაროსების მწყობრი ხაზებითაა შემკული, იერუსალიმის დიდება ყველაზე კარგად ჩანს. ჩანს კლდის გუმბათი, მეორედ მოსვლამდე დახშული ოქროს ჭიშკარი, მუსლიმთა და ებრაელთა სასაფლაოები. ამქვეყნიური და იმქვეყნიური მუდამ გვერდიგვერდ დადიან იერუსალიმში.

ქრისტიანული რწმენის მიხედვით, სწორედ აქედან დაეშვა მაცხოვარი ტაძრის მთისკენ და სწორედ აქაა მისი ცად ამაღლების ადგილიც. ზეთისხილის მთის მისტიკურ სიმ­- შვიდეს საუკუნოვანი ხეები იცავენ, მაგრამ მათ არ ახსოვთ ქრისტე; თუმცა ზეთისხილის ხეს თვითაღდგენის უნიკალური უნარი აქვს და შესაძლოა ეს ხეები, რომლებიც მაცხოვრის საფლავის ტაძარი ყველა ტაძარზე მეტად გვაახლოებენ რაღაც ნამდვილსა და ძლიერთან, სწორედ მათი შთამომავლები იყვნენ.

18 VOYAGER 6/2017 19 VOYAGER 6/2017 იერუსალიმი

ბერძნული ეკლესიის ჰეგემონიაში შედის წმინდა მარიამის არქიტექტორმა ანტონიო ბარლუციმ ბევრი იღვაწა იერუ­ საფლავის ტაძარი, რომელიც იმ გამოქვაბულის თავზეა სალიმში, მის სახელს უკავშირდება არაერთი ტაძრის აშენებული, სადაც მოციქულებმა წმინდა მარიამი დაასვენეს. აგება თუ რეკონსტრუქცია, მათ შორის, ქრისტეს საფლავის პირველი ეკლესია დედოფალ ელენეს ბრძანებით 326 წელს ტაძრის გოლგოთის ნაწილისაც. 1924 წელს ბარლუციმ ააგეს. მორწმუნენი წმინდა ლუკას მიერ ღვთისმშობლის გეთსიმანიის ბაღში ააგო ტაძარი, რომელიც მსოფლიო სიცოცხლეშივე შექმნილი წმინდა მარიამის ხატის პირ­ კათოლიკეთა შემოწირულობებით დაფინანსდა და სახელიც ველად ასლს ეთაყვანებიან, რომელიც წმინდანის ყველა შესაბამისი მიიღო _ ყველა ნაციის ტაძარი. ეს ტაძარი გამოსახულების პირველპირად მიიჩნევა. იერუსალიმის არაერთგვაროვანი და მრავალშრიანი არ­ სის შესანიშნავი სიმბოლოა, გარკვეულწილად­ ის თავადაა დღეს წმინდა მარიამის ცარიელ საფლავს, რომელიც ჯერ იერუსალიმი. ტაძარი ჯვაროსნების მიერ აგებული, დაგვიანებით მისული თომას თხოვნით 3 დღეში, შემდეგ 1345 წელს მიტოვებული სალოცავის ნანგრევებზეა აღ­ კი, 680-81 წლებში მეექვსე მსოფლიო საეკლესიო კრების მართული. მშენებლობის დროს აღმოჩნდა ბიზანტიური გადაწყვეტილებით გახსნეს, ქრისტიანთა ყველა კონფესიის პერიოდის კიდევ ერთი შრე. გაირკვა, რომ ჯვაროსნებმა წარმომადგენლები და მუსლიმები ერთად ეთაყვანებიან. სალოცავი ჩვ. წ. IV საუკუნის ბიზანტიური ბაზილიკის ნან-­ საფლავში (რომელიც მოციქულ თომას ცარიელი დახვდა) გრევებზე ააგეს, რომელსაც შესანიშნავი მოზაიკური VII ს-ში ნაპოვნი ქამარი ათონის მონასტერში ინახება. იატაკი ამშვენებდა.

მთის ყველაზე მაღალ ქრისტეს ცრემლების ტაძარი, დომინუს­ დღესაც თვალისმომჭრელია. მოქმედი ტაძ­ წერტილზე მდებარეობს ფლე­ვიტი, იმ ადილზეა­ აგებული, სადაც მა- არი არქიტექტორმა ანტონიო ბარლუციმ ქრისტეს ამაღლების ცხო­ვარს დარდი მოერია იერუსალი­ ­მის 1955 წელს ააგო. ტრადიციის მიუხედავად, კაპელა, სადაც მაცხოვარი ბედის გამო და ცრემლები ვერ შეიკავა. ბარლუციმ საკურთხეველი აღმოსავლეთის აღდგომის შემდეგ ნაცვლად დასავლეთისკენ, იერუსალიმისკენ გამოეცხადა მოციქულებს და ფრანცისკელებმა ეს ტერიტორია 1891 წელს მიმართა. საკურთხევლის უკან კედლის შემდეგ ცად ამაღლდა. შეიძინეს. მოგვიანებით­ არქეოლოგიური ნაცვლად ვიტრაჟია, რომელზე გამოსახული გათ­­ხ­რების შედეგად აქაც ბიზან­ტიური ბაზი­ ჯვარიც საკურთხევლის­ წინ მუხლმოდ­ ­რეკილი პირველი სალოცავი ამ ლი­კის ნაშთები აღმოჩნდა, რომლის შესა­ მორწმუნისთვის პერს­პექ­ტივაში გოლ­გოთის ადგილზე რომაელმა ნიშნავი, მოზაიკური იატაკის ფრაგმენტი თავზე აღმოჩნდება. არისტოკრატმა, ქრისტიანმა ქალმა პიმენიამ 380 წელს ააგო. დღეს კაპელა უფრო ვაჭრობა, რელიგიური სუვენირები და იერუსალიმი _ განუ­ მცირე ზომისაა, ვიდრე ყო­ფელი მოვლენაა. არც ერთი მომლოცველი არ ბრუნდება თავდაპირველად იყო იერუსალიმიდან თუნდაც მცირე სუვენირის გარეშე. და ქრისტიანებისთვის ზეთისხილის მთის წვერზე, ქრისტეს ამაღლების კაპელის მთავარ რელიკვიას _ მახლობლად ერთ-ერთ საუკეთესო სუვენირების მაღაზიას ქვაზე აღბეჭდილ ქრისტეს იპოვით. აქ მრავალფეროვანი არჩევანი გელით. მონას- ნაფეხურს იცავს. თავად ტრებ­ში ნაწერი მაღალი ხარისხის ხატები, საიუველირო სულთანმა სალადინმა ნაკეთობები, იერუსალიმის ვარსკვლავები, რომლებსაც, ტრა­დიციულად, ქალები ატარებენ, ჯვრები და ამულეტები ყველა (სალაჰ ად-დინ იუსუფ სახის მასალისგანაა შესრულებული. ძველი ქალა-ქის სავაჭრო იბნ აიუბი) როდესაც ადგილებისაგან განსხვავებით, აქ ყოველთვის ნაკლები ნახა, რაოდენ დიდი იყო მყიდველია. ქრისტიან მომლოცველთა MAXIM GIFT SHOP _ ზეთისხილის მთაზე, „მამაო ჩვენოსა“ რაოდენობა ამ ადგილზე, და ამაღლების ტაძრებს შორის მოედანზე, იერუსალიმი; ბრძანა, გვერდით მეჩეთი ღიაა: კვირა-ხუთშბათი _ 10.00-19.00; პარასკევი _ 10.00-14.00 აეგოთ, რათა მუსლიმებსაც ჰქონოდათ საშუალება, „მამაო ჩვენოს“ ტაძარი იმ მღვიმის თავზე ააშენეს, პატივი მიეგოთ მათთვისაც რომელშიც მაცხოვარი უხსნიდა მოციქულებს, თუ როგორ ებრაელები საფლავის ქვაზე წმინდა ისასთვის. უნდა ელოცათ. ტაძრის კედლებზე მსოფლიოს ყველა ენაზე ყვავილების ნაცვლად ქვებს დაწერილ „მამაო ჩვენოს“ წაიკითხავთ. მათ შორისაა დებენ, როგორც მარა­დი­ ქართული ანბანით შესრულებული წარწერაც, თუმცა ამ ული ხსოვნის სიმბოლოს. ტაძრის ერთ-ერთი მთავარი ღირსშესანიშნაობა მისივე მოჭრილი ყვავილის ელვარე ტერიტორიაზე შენარჩუნებული, იმპერატორ კონსტანტინეს სილამაზე რამდენიმე დღეში ბაზილიკა 746 წელს მიწისძვრამ იმსხვერპლა. ბარლუციმ დედის, ელენეს მიერ აგებული ტაძრის ნანგრევებია, რომე­- ფერფლად იქცევა, ქვა კი მოზაიკის გადარჩენილი ნაწილები შეინარჩუნა, ტაძრის ლიც 326 წელს თავისი შვილის დავალებით ეწვია იერუ-­ მარადიული, ურღვევი სიყვა­ საკურთხეველზე კი ლოდი მოათავსა, რომელთანაც, გადმოცემის სალიმს, რათა ქრისტეს არსებობის მატერიალური ნივთ­ რულის დარად დარჩება. თანახმად, ლოცულობდა ქრისტე. ტაძარი მუდმივად ნახევრად მტკიცებები შეეგროვებინა. როცა მთიდან ქედრონის ჩაბნელებულია გეთსიმანიის ბაღში მოქმედება ხომ ღამით ვე­ლისკენ დაშვებას იწ­ყებ, _ ხდებოდა. საინტერესოა, რომ კონსტანტინემ ქრისტიანობა, რომელიც სწორედ ქვებით დამ­ძი­- სახელმწიფო რელიგიად გამოაცხადა, დედისგან განსხ­ ­ვა­ვებით, მე­ბულ ერთ-ერთ უძველეს ებრაულ სასაფლაოს ჩაუვ­ ეს ტაძარი სიმბოლოა მაცხოვრის ყველაზე ადამიანური თავად მხოლოდ სიკვდილის წინ მიიღო. ლი გვერდით. ამ სასაფლაოს ზოგიერთი აკლდამა ებ­ აქტისა. ბაღს, სადაც მოახლოებული ღალატისა და წამების რაელთა პირველი ტაძრის პერიოდს განეკუთვნება. მას მოლოდინში ადამიანი მაცხოვარში ღმერთს ხვედრის გეთსიმანიის მღვიმე კიდევ ერთი წმინდა ადგილია იერუ­ წანასწარმეტყველთა სასაფლაოსაც უწოდებენ, რადგან შემსუბუქებას ავედრებდა, სადაც იუდამ ქრისტეს აკოცა, სალიმში, რომელიც ფრანცისკელ ბერებს ეკუთვნის. ქრის­ აქ არის წინასწარმეტყველების _ მალაქიასა და ზაქარიას ბაღს, რომელიც ტაძარზე წმინდაა, რკინის გალავანი ტიანები მღვიმეს ეთაყვანებიან, როგორც საიდუმლო სერო-­ უკანასკნელი განსასვენებელი. ქედრონის ველამდე გა­­ აქვს შემოვლებული. გულმოწყალე ზეთისხილის ხეები არ ბის ჩატარების ადგილს. გამოქვაბულის იატაკზე შემორჩენილია­ წე­ლილი ეს მკვდართა ქალაქი, გადმოცემის მიხედვით, ცნობენ მათსავე დასაცავად აგებულ ბარიერებს და გულთბილად მე-12 საუკუნის ბიზანტიური მოზაიკის, თაღზე კი _ ფრესკების პირველი გაიგებს იეზეკიელის საყვირის ხმას და მკვდრე­- უწვდიან ათიათასჯერ დალოცვილ ტოტებს მორწმუნეებს ფრაგმენტები. თით აღდგება. არსად მომჩვენებია ქვები ასე მსუბუქად. მოსაფერებლად.

20 VOYAGER 6/2017 21 VOYAGER 6/2017 მგზავრობა

ისრაელთან უვიზო მიმოსვლის წესები: n უვიზო მიმოსვლის რეჟიმი შესაძლებლობას აძლევს საქართველოს მოქალაქეებს, ვიზის გარეშე მოკლევადიანი ვიზიტები განახორ­ ციელონ ისრაელში სხვადასხვა მიზნით: ტუ­რის­ტული, საქმიანი, მოკლევადიანი სას-­ წავ­ლო გაცვლითი პროგრამები/ტრენინ­ ­გები, სას­წავ­ლო კურსები, კულტურულ ან სამეცნიერო ღონისძიებებში მონა­წი­­ლეობა, მკურნალობა და ა.შ. n მოკლევადიანი ვიზიტი გულისხმობს, რომ საქართველოს მოქალაქეებს უფლება აქვთ, დაყონ ისრაელის ტერიტორიაზე 1-იდან 90 დღემდე ვადით 6 თვის განმავლობაში. შესაბამისად, ისრაელში ლეგალურად ყოფ­ ნის ვადის ამოწურვის შემდეგ საქართვე­ ლოს მოქალაქემ უნდა დატოვოს ამ ქვეყნის ტერიტორია. ისრაელის ტერიტორიაზე მომ­ დევნო შესვლა შესაძლებელია ბოლო შესვ­ ისრაელში შესვლა-გამოსვლის ლიდან 90-დღიანი (3-თვიანი) პერიოდის დაჩქარებული პროცესი გასვლის შემდეგ. ისრაელში უვიზო შესვლა არ იძლევა ისრაელში მუშაობის ან დასაქ-­ ბენ გურიონის აეროპორტში რიგში დგომა თავიდან რომ აიცილოთ, მების უფლებას! აეროპორტის VIP სერვისები ჩამოფრენისა და გაფრენის პროცესის დაჩქარებას გთავაზობთ. VIP კლუბის წარმომადგენელი სტუმრებს რა პროცედურების გავლა აეროპორტში ხვდება და ზრუნავს ბარგის მიღებაზე, უსაფრთხოების უწევთ საქართველოს სკრინინგზე, ბარგის გამოკვლევაზე, პასპორტის კონტროლზე იმ მოქალაქეებს ბენ გურიონის მომენტიდანვე, როცა თვითმფრინავი დაჯდება, ან სერვისების დარ­ბაზში სახელობის აეროპორტში? შეაბიჯებთ (იმის მიხედვით, თუ რა შედის თქვენს VIP პაკეტში). საქართველოს ნებისმიერ მოქალაქეს ისრა­ელის სასაზღვრო პუნქტთან სასაზღვრო კონ­ტროლის ფასი: 1-4 პერსონაზე – 125 $; 5-19 პერსონაზე – კაცზე დამატებითი 16 $. სამსახურის წარმომადგენელმა შე­საძლოა მოსთხოვოს შემდეგი დოკუმენტების წარდგენა: VIP კლუბის გაფრენისას რეისზე რომ არ სერვისი – ჩასვლა n მგზავრობის მიზნის დამადასტურებელი დოკუ­ ისრაელში დააგვიანოთ, აეროპორტში მენტები (მოწვევა ან იმ პირის ბინადრობის ჩასხდომის დაწყებამდე სამი ნებართვის ასლი, რომლის მოსანახულებ­ სერვისი მოიცავს საა­თით ადრე გამოცხადდით, ლადაც მიემგზავრებით; სასტუმროს ჯავშანი­ თვითმფრინავიდან რადგან აქ ბარგსაც და ან იმის დამადასტურებელი საბუთი, რომ გასასვლელ დარბაზამდე დოკუმენტებსაც მკაცრად და იცხოვრებთ თქვენს მეგობართან ან ახლო­ ესკორტს და სწრაფ საგულდაგულოდ ამოწმებენ. ბელთან; იმ სამედიცინო დაწესებულების დას-­ პროცედურას საჰაერო ტური, რომელშიც­ მკურნალობას გეგმავთ, ხიდთან შეხვედრის შემდეგ. სამოგ­­ზაურო ან სამედიცინო დაზღვევა და სხვა); მგზავრები პერსონალური n მგზავრობის სრული პერიოდისათვის საარ- მინიავტომობილით სებოდ და სამშობლოში დაბრუნებისათვის გადაჰყავთ ბილიკზე, საკმარისი თანხის ფლობის დამადასტურებელი სადაც უზრუნველყოფილია საბუთი (ნაღდი ფული, სამგზავრო ჩეკები ან უსაფრთხოების სკრინინგი მოქმედი საბანკო ბარათები და ა.შ.); და პასპორტის კონტროლი. n უკან დაბრუნების გარანტია: სამგზავრო ბი­ სტიუარდები და ლეთი ორივე მიმართულებით (ავიაბილეთი, სტიუარდესები მგზავრებს ქვეყნის შიგნით ავტობუსის ან მგზავრობის სხვა გასასვლელი დარბაზიდან საშუალების ბილეთი და ა.შ.). მანქანაში მომლოდინე მძღოლისკენ გაუძღვებიან. ზოგჯერ საზღვრის დაცვის სამსახური მოქა­- ლაქეთა ვიზიტის მიზნის დასადგენად ახორ­ ფასი: 1-4 პერსონაზე – 139 $; ციელებს დამატებით გასაუბრებას მგზავ­რებ­- 5-10 პერსონაზე – კაცზე თან. საზღვრის გადაკვეთის პროცედურა გასა­ დამატებითი 20 $. უბრების ჩათვლით შესაძლოა 3-4 საათს გაგ­ რძელდეს, რაც დამოკიდებულია­ იმ მომენტი­ ­­- სათვის­ არსებულ მგზავრთა­ ნაკადსა და საი­ Ben Gurion Airport Express & VIP Service მიგრაციო სამსახურის ადამიანურ რესურ­სებზე. დაჯავშნეთ ვებგვერდზე: www.israelwelcome.com/vipservicereservation

წყარო: www.israel.mfa.gov.ge ტაქსით მგზავრობა ბენ გურიონის აეროპორტიდან: იერუსალიმში _ 250 NIS (შაბათს _ 300 NIS) თელ-ავივის ცენტრში _ 250 NIS

22 VOYAGER 6/2017 სასტუმრო / იერუსალიმი

ALEGRA BOUTIQUE HOTEL KING DAVID DAVID CITADEL

სტუდიოს ტიპის ხუთი სუიტი რომანტიზმითა და იერუსალიმის 1920-იან წლებში აშენებული ეს უნიკალური ისტორიული David Citadel-იდან ძველი ქალაქის საუკეთესო ხედი კულტურული კონტექსტითაა გაჟღენთილი – ეინ კერემის დაწესებულება, რომელშიც ხშირად ბინავდებიან სხვადასხვა მოჩანს. დიზაინში ურთიერთშერწყმულია ტრადიციული დიზა­ინი აღმოსავლური მოტივებისა და თანამედროვე დახ­ ქვეყნის ლიდერები და ცნობილი ხელოვანები, მსოფლიოს იერუ­სალი­მური და აღმოსავლური არქიტექტურის ელემენ­ ვეწი­ლობის სიმბიოზია. სამი ელეგანტური სუიტი ნამდვი-­ ლეგენდარულ სასტუმროთა რიცხვშია. სასტუმროს კიდევ ტები. ცნობილი არქი­ტექტორ-დიზაინერის, პიერო ლისონის ლად წარჩინებული ადამიანის გემოვნებაზეა მორგებული, ერთი ღირსება საუკეთესო მდებარეობაა – ძველი და ახალი განსაცვიფრებელი დიზაინი ამშვენებს ვრცელ ლობი-ლაუნჯს. აქ იერუსალიმური­ სახლებისათვის დამახასიათებელი ქალაქის გადაკვეთის ადგილი; სასტუმროს მფლობელო­ კლასიკური მუქი მწვანისა და ჟოლოსფრის გამა მზის შუქზე ინტე­რიერი, უნიკალური საცხოვრებელი პირობები და კლასიკური და თანამედროვე მეთოდების შეზავებითა ბაშია მწვანემდელოებიანი ბაღები, ჩოგბურთის კორტები, მარჯნისფრად და ღია მწვანედ გარდაიქმნება. ყოველდღიურ ფართო საწოლებია მაქსიმალური რელაქსაციისა და და იერუსალიმური შტრიხებითაა დამზადებული. ღვინის აუზი და სათამაშო მოედანი პატარებისთვის; სტუმრების მენიუშია ცხელი კერძების ფართო არჩევანი, ცივი სალათები, ნებივრობისთვის. ფართო არჩევანი კი საშუალებას გაძლევთ, ჭიქით ხელში განკარგულებაშია იერუსალიმის ყველაზე დიდებულ სენდვიჩები და სასმელები, რომლებიც სასტუმროს შეფ- ახალგამომცხვარი პურის მადისაღმძვრელი სურნელი თუ გა­ დატკბეთ 150-წლოვანი ბაღის ხედებით. ბაღში მდებარე ღია საცურაო აუზი პანორამული ხედით. მზარეულის, ავი ტურგემანის ზედამხედველობით მზადდება. სასტუმროში 233 ნომერია, ყველა მათგანში ფუფუნება და გაღვიძებთ, იცოდეთ, ეს იერუსალიმის კულინარიული სამ­ სტანდარტული ნომრის ფასი: 180 $-იდან ყაროს ამომავალი ვარსკვლავის, შეფ-მზარეულ ამირის ელეგანტურობა ერთმანეთს ერწყმის. სპა და ახალი ფიტნეს- The Seasons Restaurant-ში შემოგთავაზებენ არაჩვეულებრივ ნახელავია. „ალეგრაში“ ქალაქში საუკეთესო საუზმე და სხვა Derech Hahachaiot 13, Jerusalem; ცენტრი ვარჯიშისა და გამაჯანსაღებელი პროცედურების საუზმეულს, რომელთა შორისაა ადგილობრივი წარმოების კერძები გელით, რომლებიც ქორფა სეზონური პროდუქტით, www.hotelalegra.com მაღალი ხარისხის უპირობო გარანტიას იძლევა. ის ყველის სახეობები, შებოლილი თევზი და ქაშაყის ფილე, უნიკალურად ჰარმონიულ გარემოს ჰპირდება სტუმრებს. ახალთახალი სალათები და სხვა ჯანსაღი პროდუქტები.

THE AMERICAN COLONY MAMILLA სასტუმროს ტერიტორიაზე 4 რესტორანი მუშაობს, რომელ­ ზაფხულში ამ მსუყე კერძებს ულამაზეს ტერასაზე დააგე­ თა შორის განსაკუთრებით პოპულარულია ღია ცის ქვეშ მოვნებთ. თუ David Citadel-ში არ ცხოვრობთ, გირჩევთ, იერუსალიმის აღმოსავლეთ და დასავლეთ ნაწილებს ისრაელში არც ერთი მდებარე King’s Garden-ი – ამ შესანიშნავ გარემოში ისრა­ საუკეთესო საუზმის მისართმევად ერთხელ მაინც ეწვიოთ ამ შორის­ მდებარე ეს სასტუმრო საუკუნეზე მეტია არსებობს. ნაგებობა ისე არ ელის ტრადიციული სამზარეულოს უგემრიელეს­ კერძებს რესტორანს. ფასი: 350 $-იდან; ტრადიციული ორადგილიანი აქ ბინავდებოდნენ­ ინგრიდ ბერგმანი, მარკ შაგალი, უინსტონ გამოხატავს თანამედ­ შემოგთავაზებენ. ფასი: 400 $-იდან ნომრის ფასი: 500 $-იდან ჩერჩილი, ბობ დილანი, ლოურენს არაბი (თომას ედვარდ როვე დიზაინისადმი ლოურენსი), უმა თურმანი. 95 ნომერი განთავსებულია ერთგულებას, როგორც King David 23, Jerusalem; www.danhotels.com King David st 7, Jerusalem; www.thedavidcitadel.com ოთხ ისტორიულ შენო­ბაში: Main House, East House, სასტუმრო „მამილა“, Palm House და Cow Byre. The East House თაღოვანი ჭერითა რომელიც 2009 წელს და ძველი, ელეგანტური­ ოთახებით გამოირჩევა, ხოლო გაიხსნა. ქალაქის DAN JERUSALEM ბოლო სართულზე პენტჰაუსის ტიპის ნომრებია. პენტჰაუსის საქმიან ნაწილთან Dan Jerusalem-ი შესანიშნავი სასტარტო წერტილია უდაბ­ სუიტებს სპა-სააბაზანოები ამშვენებს, ხოლო ზოგიერთ ნომერს ახლოს მდებარე შენობა ნოსაკენ, მკვდარი ზღვისა თუ მასადისკენ მოგზაურობის საკუთარი ტერასა და შიდა ეზო აქვს. პირდაპირ გადაჰყუ­ დასაწყებად. სასტუმროში 500 ნომერი და სუიტი, რამ-­ რებს ძველი ქალაქის დენიმე რესტორანი, ბარები და ღია აუზია. თანამედროვედ იდილიური შიდა ბაღი საუკეთესო ადგილია ქალაქის გალავანს. 194-ოთახიანი აღჭურ­ვილ სპა-ცენტრში კეთილგანწყობილი პერსონალი ქაოსი­საგან გასაქცევად. რომანტიკული საზაფხულო ბარი სასტუმრო ადგილობრივი დაგხვდებათ, რომელიც მრავალნაირ გამაჯანსაღებელ უნიკა­ლურ გამაგრილებელ კოქტეილებს შემოგთავაზებთ, AKASHA WELLBEING CENTER _ ღია ფერის კირქვითაა თუ კოსმეტიკურ პროგრამასა და თბილ დახურულ აუზს ხოლო აღმოსავლური სტილის რესტორანი ყველაზე მეტად ისრაელის საუკეთესო მოპირკეთებული. შემოგთავაზებთ. თუ სასტუმროს მისივე ვებგვერდიდან ცნობი­ლია განუმეორებელი საშაბათო მენიუთი. სპა-ცენტრი კლიენტებს დაჯავშნით, 5 პროცენტით ნაკლებს გადაიხდით. ფასი: 350 $-იდან მასაჟთან ერთად სთავაზობს ფასი: 300 $-იდან იოგას, ფილატესს, საცურაო აუზს, „ჯანსაღ ბარს“ ხილითა ფასი: 150 $-იდან Louis Vincent st 1, Jerusalem; www.americancolony.com King Solomon st 11, Jerusalem www.mamillahotel.com და წვენებით. Lehi st 32, Jerusalem; www.danhotels.com

24 VOYAGER 6/2017 25 VOYAGER 6/2017 მუზეუმი / იერუსალიმი

განსაკუთრებით სხვადასხვა საგამოფენო სივრცე, ხოლო საინტერესოა ერთ მხარეს, გორაკის დასასრულს, შე­­ნო­ BIBLE LANDS ებრაელი ხალხის ბა ორ ფლანგად იყოფა. აქედან დაი­ნა­- ისტორიისა და ყოფითი ხავთ ქვემოთ გადაჭიმული ველის თვა­- ბიბლიის ქვეყნების მუზეუმი კულტურის ამსახველი ლის­მომჭრელ ხედს. „სახელების დერე­ ახ­ლო აღმოსავლეთის გამოფენები, სადაც სიძველეების უმ­დი­დ­რეს მთელი მსოფლიოდან ფანი“ ათი მეტრის სიმაღლის კონუსი­ სებური დარბაზია, რომელიც ჰოლოკოს­- კოლექციას ინახავს, ძველი უნიკალური კულტურების ფენომენის ექსპონატებია ტის მსხვერ­­ ­პლი სამი მილიონი ადამიანის თავმოყრილი. ხსოვ­ნას უკვ­დავყოფს. აღსაქმელად დამთვალიერე­ ბელს სარკმლებს უღებს და მათ შორის არსებული ურთიერთ­ YAD VASHEM გავლენების არსებობას წარმოაჩენს. იად ვაშემის ჰოლოკოსტის მემორიალში 2005 წელს ხელახლა გაიხსნა ისტორიის­ გამოფენებს თან ახლავს მუზეუმი. კომპლექსის არქიტექტურა­ მოშე რუკები, სქე­მები და ციტატები საფ­დის ეკუთვნის, რო­მელ­მაც ახალი ძველი აღთქმიდან, რომლებიც სიცო­ცხლე შთაბერა 53 წლის წინ აგებულ ძველი ხალხების ყოფას, დაწესებულებას. 4200 კვ. მ-ზე განფენილი რელიგიურ კულტებს, კომპლექსი უძველეს სოფელ ეინ კერემს სოციალური ურ­თი­ერთობის ISRAEL MUSEUM გადაჰ­ყურებს. 180 მეტრის სიგრძის ბეტონის წესებსა და ხელოვნებას თაღი შეჭრილია გორაკის წვეროში და გვაცნობს. აქვეა დიდი ბაღიც, ქვეყნის უდიდესი მუზეუმი გივატ რამის გიგანტური შემინული ჭერიდან რბილად რომელშიც ძველ აღთქმაში მთაზე მდებარეობს. ეს კომ­პლექსი ნათდება. ნაგებობის შუაში მიმოფანტულია Har hazikaron, Ein Kerem; www.yadvashem.org მოიცავს განყოფილებებს, სადაც დამ­ მოხსენიებული მცენა­რეები თვალიერებელი ნახავს არქეო­ლო­გი­ ხარობს. ეს მსოფლიოში ის, მე-20 საუკუნის ხელოვნების, სამ­ JERUSALEM MUSEUM FOR ROCKEFELLER ერთადერთი მუზეუმია, ხრეთამერიკული ხელოვნების ნიმ­უ- ISLAMIC ART ARCHAEOLOGICAL MUSEUM რომელიც ბიბლიურ პერი­ოდს ­შებს, იმპრესიონისტების ნამუშევრებს­ და ეძღვ­ნება და ცივილიზაციის ა. შ. აქვეა ქანდაკების ბაღიც. ისლამური ხელოვნების იერუსალიმის როკფელერის მუზეუმში არქეოლოგიუ­ ­ გარი­ჟ­რაჟ­ზე არსებულ მუზეუმის ნაკრები, რომელიც მოიცავს რი აღმოჩენების კოლექციაა წარმოდ­ ­ ისტორიულ-კულ­ტურულ მუზეუმი 1965 წელს დაარსდა და ენციკ­ უნიკალურ ნივთებსა და იშვიათ კოლექ­ გენილი, თუმცა მხოლოდ ვერნისაჟის­ პროცესებს იკვლევს. ლოპედიური კოლექციის მფლო­ბელია „სამყარო თავდაყირა“. ციებს, წარმოგვიდგენს ექსპონატებს ეგ­ სანა­ხავად აქ ცოტა ადამიანი თუ მოდის, ანიშ კაპური – პრეისტორიული ეპოქით დაწ­ყე­ ვიპ­ტიდან, სირიიდან, ერაყიდან, თურქეთი­- რადგან თავად შენობა არქიტექტურის ბუ­­ლი, თანამედროვე ხელოვნებით მეორე ტაძრის ეპოქის ქანდაკების ბაღი დან, ავღა­ნეთიდან, ინდოეთიდან, ირანი­ ნამდვილი მარგალიტია. ნაგებობა XVII და­მ­თავრებული. მუზეუმი ამჟამად იერუსალიმის მაკეტი დან და ესპანეთიდან, აგრეთვე, იმ ევრო­პელ საუკუნეში აშენდა და სხვადასხვა დროს, 500 000 ექსპონატს ფლობს. იგი მსოფ­ ბაღის უნიკალურ კონცეფციას იაპო­­ მხატვართა ნამუშევრებს, რომლებმაც თა­ მონაცვლეობით, ხან ზეითუნის ზეთის სახ­ ლი­ოში აღიარებულ, კულტურულ ფა­- მაკეტი დამთვალიერებელს წარმოუდ­ ნური წარმოშობის ამერიკელი მოქან­­­- ვიანთი ნაწარმოებები აღმოსავლეთს, მის დელი იყო, ხანაც საცხოვრებელი სახლი. სე­­ულობათა უშრეტ საგანძურს წარ­ გენს ახ. წ. 66 წლამდე არსებული იერუ­ დაკის, ისამო ნოგუჩის იდეა დაედო სა­- ბუნებას, ადამიანებსა და წეს-ჩვეუ­ლებებს მო­ადგენს არა მხოლოდ ისრაელისა სალიმის არქიტექტურასა და ტოპო­ ფუძ­ვლად. სივრცე აერთიანებს ის­რა­ მიუძღვნეს. არქეოლოგიური მუზეუმის ექსპოზიცია და ახლო აღმოსავლეთის,­ არამედ გრაფიას. სწორედ ამ დროს იფეთქა ელის ლანდშაფტის თავისებურე­ბებსა მოიცავს 1000-ზე მეტ არტეფაქტს ქრონო­ მთელი პლანეტის მასშტაბით. აჯანყებამ რომაელების წინააღმდეგ, და იაპონური­ ძენ-ბაღების სილამაზეს. მუდმივი თუ დროებითი გამოფენების ლოგიის მიხედვით, წინარე ისტორიული რომლის დროსაც დაიქცა ქალაქიცა და ევრო­პელი, ამერიკელი და ისრაელელი დროს წარმოდგენილია კერამიკის, მი­ ეპოქიდან ოტომანების იმპერიის პერიო­ ­ წიგნის ტაძარი ტაძარიც. მოქანდაკეების 50 ნამუშევარი ისეა ნის, ლითონის ნაკეთობების, სარი­ტუა­ დის ჩათვლით; აქ ნახავთ 9000 წლის განლაგებული, რომ მნახველმა თვალი ლო ნივთების, ხელოვნების ნიმუ­შების, ასაკის სტატუას იერიქონიდან, ბრინჯაოს წიგნის ტა­ძარი თანამედროვე არქი­ ეს მაკეტი თავდაპირველად სასტუმრო გაადევნოს თანამედროვე ქანდაკების საიუველირო ნაწარმისა და ორნა­მენტიანი ხანის ოქროს სამკაულებს და ა. შ. მუზეუმი­ ბიბლიური მიწების მუზეუმი ტექტურის შე­დევ­რია, რომელშიც გა­ „გოლილენდის“ ტერიტორიაზე ააგეს; განვითარებას XIX საუკუნის ბოლოდან ხალიჩების მდიდარი კოლექციები, რომ­ აღმოსავლეთ და დასავლეთ იერუსალი­ ­- – ეს ერთ­გვარი დროის მო­­­ფე­ნილია მკვდარი ზღვის გრაგ­ ამჟამად კი, წიგნის ტაძართან ერთად, მოყოლებული, დღევანდელობამდე. ლებიც ისლამური კულტურის­ სხვადასხვა ­მის საზღვარზე მდებარეობს, ძველი ქა­ მანქანაა, რომლის მეშვე­ობით ნილი ხელნაწერები – უკანას­კნელი სამუზეუმო კომპლექსის საკუთრებაა. სკულ­პტურულ ნამუშევრებს შორისაა მიმართულებას წარმოაჩენს. ლაქის კედლების პირდაპირ, რაც მას ერთ­ დამთვალიერებლები, ახლო ასწლეულის ერთ-ერთი უმნიშვნე­ლო­- იგი შესრულებულია მასშტაბში 1:50 და ჰენრი მურის ცნობილი „ხერხემლის გვარ სიმბოლურობას ანიჭებს. აღმო­სავლეთის ისტორიის ვანესი არქეოლო­ ­გიური აღმო­ ­ჩენა – 1000 კვ. მ-ზეა განფენილი. მალები“, ოგიუსტ როდენის „ადამი“, ღიაა: ორშაბათიდან ოთხშაბათის ჩათვ­ ფურცლე­ბის მიხედვით, ისრაელის სახელ­მწიფოსა და ებრა­ რობერტ ინდიანის „სიყვარული“. მუზე­ ლით – 10.00-15.00; ხუთშაბათი – 10.00-19.00; ღიაა: კვირიდან ოთხშაბათის ჩათვლით სულისშემძვრელ მოგზაუ­ ელი ხალხის ეროვნული საგანძური. დამთვალიერებელს საშუალება ეძლე­ უმის ხელოვნების განყოფილების მო­ პარასკევი და ორშაბათი – 10.00-14.00; – 10.00-15.00; ხუთშაბათი – 10.00-14.00; რობაში გაემართებიან. ექსპონატთა შორისაა X საუ­კუნის ვა, უკეთესად აღიქვას II ტაძრის ეპო­ დერნისტული და თანამედროვე ხე­ კვირადღეს დაკეტილია. დღესასწაულებზე დაკეტილია. „ალეპოს კოდექსი“ _ ყველაზე ძველი ქის ისტორიული კონტექსტი, მკვდარი ლოვნების მრავალფეროვან კოლექ­ ბილეთის ფასი: 40 NIS შესვლა უფასოა. ღიაა კვირის შვიდივე დღეს: და სრული (გრაგნილების აღმოჩე­ნამდე) ზღვის ეტრატების ისტორია და ყვე­ ცი­ე­ბ­ში ვან გოგის, პაბლო პიკასოს, კვირიდან ოთხშაბათის ებრაული ბიბლიური კოდექსი. ლაფერი, რაც ქრისტეს უკავშირდება. ჰენრი მურის, ფრენსის ბეკონის, ალ­- Hapalmach st 2, Jerusalem Sultan Suleiman st (Herod's Gate) 27 ჩათვლით – 09.30-17.30; ­ბერტო ჯაკომეტის, ხუან მიროს, ვასი­ www.islamicart.co.il www.imjnet.org.il პარასკევიდან კვირის ჩათ­ ლი კანდინსკის, ფერნანდ ლეჟეს ნამუ­ ვლით, ასე­ვე დღესას­წაულებზე შევრებია დაცული. – 10.00-14.00; დაკეტილია ისრაელის მუზეუმის ყველა განყოფი­ მხოლოდ ებრაული დღესას­ ლება ღიაა: კვირიდან ოთხშაბათის წაულების დროს. ჩათვლით – 10.00-17.00; ხუთშაბათს – ფასი: 44 NIS 10.00-14.00; გამოსასვლელ დღეებსა და დღესასწაულებზე – 10.00-17.00. ბილეთის Shmuel stefan Wise st 21, ფასი: 54 NIS (Israeli new shekel) Museum Row, Jerusalem www.blmj.org Derech Ruppin 11; www.imj.org.il

26 VOYAGER 6/2017 27 VOYAGER 6/2017 ბაზარი / იერუსალიმი

მაჰანე იეჰუდას ბაზარში მაჰანე იერუსალიმის რამდენიმე საუკეთესო რესტორანი იეჰუდას და ათობით ბარია თავმოყრილი, სადაც ბაზარი დიდი პოპულარობით სარგებლობს ადგილობრივი პროდუქტისგან ამბობენ, რომ დამზადებული საკვები აღმოსავლეთში ყველა და სასმელი. ქუჩა ბაზარში მიდის. შესაძლოა ყველა FRUITS OF THE JUNGLE BASHER FROMAGERIE ქუჩა არა, მაგრამ ერთ-ერთი პირველი ელი ბაშერმა თავისი პატარა ყველა მოგზაურის გზა მაღაზიაა, რომელიც მთელი საოჯახო ბიზნესი ყველის აუცილებლად ბაზარზე წლის განმავლობაში ყიდის სწორედ ეს ადგილი იქცა თანამედროვე იერუსალიმის იმპერიად აქცია და ახლა მისი გაივლის, რადგან რთული ეგზოტიკურ ხილს. აქ არა სახედ; ცოცხალ და მომღიმარ სახედ, რომელიც მაღაზია მთელ იერუსალიმშია მოსაძებნია ადგილი, მხოლოდ ჟოლოს და ლეღვს, გახსნილია ყველა სიახლისათვის. ცნობილი ყველისა და რძის რომელიც ასე ზუსტად, არამედ ლიჩისაც აღმოაჩენთ. პროდუქტების მოყვარულთა სწრაფად და საინტერესოდ შორის. დაგვანახებდა იმ ქალაქის PILAS _ ამ საოჯახო საცხობს რეალობას, სადაც დიდი ისტორია აქვს. აქ მოვხვდით. გამოცდილმა ნამცხვრების, ორცხობილებისა HAMOTZI _ 3 წლის წინ მოგზაურებმა ეს კარგად და ტრადიციული ტკბილეულის კულინარიულ შოუ “Master იციან და აუცილებლად დიდი მრავალფეროვნება Chef”-ში გამარჯვების შემდეგ უთმობენ ერთ დღეს დაგხვდებათ. ალი ლევიმ ოცნება აისრულა ბაზარში გასეირნებას. და აგრიპას ქუჩაზე რესტორანი PEREG SPICES _ ამ გახსნა. ალი ლევი ერთ-ერთი იერუსალიმის ბაზარი ქალა­ მაღაზიაში ჩვეული და იშვიათი ყველაზე ცნობილი შეფია ქის ცნობილი ფენომენია სუნელების ფართო არჩევანი ისრაელში და მისი რესტორანი და არა მხოლოდ სიძველის, გელით. აქ არა მხოლოდ ჩრდილოაფრიკული კერძების არამედ კულტურათა ცალკეულ სუნელებს, არამედ მისეულ ინტერპრეტაციებს შერწყმის, პროდუქტის მათ სპეციფიკურ მიქსებსაც გთავაზობთ. მრავალფეროვნებისა და შემოგთავაზებენ სხვადასხვა ფერადოვნების გამოც. კერძისთვის და რეცეპტებსაც კი ჩაგაწერინებენ. გათვითცნობიერებული ადამიანები ამბობენ, რომ AZOURA კიდევ ერთი მაჰანე იეჰუდას ბაზარი ახალი ოჯახური ბიზნესია, რომელსაც იერუსალიმის სიმბოლოა. უკვე მესამე თაობა მართავს. ეს ადგილი მართლაც მაღაზია 1920 წელს გაიხსნა შესანიშნავია ადგილობრივი და საოცარ ახლად დაწურულ პრო­დუქტების და მცირე წვენებს სთავაზობს კლიენტებს. სუვენირების შესაძენად. ბროწეული, მანდარინი და გარდა ამისა, აქ ფასებიც გარგარი მისი საფირმო ნიშანია. გაცილებით უფრო მისაღებია და შევაჭრებაც ჩვეულებრივი CRAVE ქოშერული ამბავია. ახალი კონცეფციის მქონე CAFÉ MIZRAHI ბაზრის გულია, რადგან სწორედ აქედან და­- BEER BAZAAR ობიექტია. აქ ისეთი კერძებიც იწყო მაჰანე იეჰუდას გადაქცევა პროდუქტების ტრივია­ლუ­- ეტს შაიმისა და ჯაფას მაჰანე იეჰუდას ბაზარი კი, როგორიც ბურიტოა, რი ბაზრიდან იერუსალიმის ღამის ცხოვრების ცენტრად. 2001 ქუჩების კუთხეში „ლუდის (Macahne Yehuda market) ქოშერულადაა მომზადებული. წლამდე აქ საწყობი იყო, 2002 წელს ელი მიზრაჰიმ, რომლის­ ბაზარს“ აღმოაჩენთ, სადაც იერუსა­ლიმისთვის Crave-ში გასინჯავთ კიმ ჩისა ოჯახიც რამდენიმე დახლს ფლობდა ბაზარში, ადგილი გამო­ ­ისყიდა ადგილობრივი წარმოების ისეთივე სიმბოლოა, და პასტრამის საინტერესო და მორიგი დახლის მაგივრად ესპრესო ბარი გახსნა. ლუდის 70-მდე სახეობის როგორიც დავითის კოშკი ვერსიებსაც. შეძენაა შესაძლებელი. ან დასავლეთის კედელი. მოგვიანებით ეს კაფე ყველაზე პოპულარულ ადგილად იქცა ღამით „ლუდის ბაზარში“ ამ უზარმაზარ სივრცეში CHATZOT შუაღამეს ბაზარში. მაშინ, მეორე ინტიფადის შემდეგ, ბაზარი მოუვლელი მაგიდებს პირდაპირ ქუჩაში რელიგიური კონფლიქტით ნიშნავს. სწორედ აქ, აგრიპას და არაპრესტიჟული ადგილი იყო. მიუხედავად ამისა, კაფეს აწყობენ და მთელი ბაზარი და ზეციურზე მსჯელობით ჯერ კიდევ 8 წლის წინათ ბაზარი ღამით იკეტებოდა. უზარმაზარი, ქუჩაზე გვიან ღამემდე იმდენად რეზონანსული გამოხმაურება მოჰყვა, რომ სხვა ბიზ­ ერთ დიდ ბარადაა ხოლმე გადაღლილი იერუსალიმი გამოცარიელებული სივრცე და დახურული დახლები ამ ადგილის WWW.MACHNE.CO.IL შეგიძლიათ ხორციანი ნესმენებსაც გაუჩნდათ სურვილი, ბაზრის ტერიტორიაზე კაფე- ქცეული. იერუსალიმის ღამის ყოველდღიურობით ისვენებს. რეპუტაციაზე კარგად არ მოქმედებდა. სწორედ ამ დროს მაჰანე იეჰუდას კერძების დაგემოვნება. ბარები გაეხსნათ. ეს ადგილი მუდამ დარჩება იმის მაგალი-­ ცხოვრების ცენტრი სწორედ ერთ-ერთ მხატვარს _ სოლომონ სუზას გაუჩნდა იდეა, ჩაკეტილი ოფიციალური საიტის ამ ადგილას თავიდან თად, რომ ერთ მერცხალსაც შეუძლია გაზაფხულის მოყვანა. ეს ადგილია. აქ ჩვეულებრივი ცხოვრება მაღაზიების რკინის კარებები გრაფიტით მოეხატა და 150-მდე მისამართია. მხოლოდ გარემოვაჭრეების დუღს _ ცხოვრება, მაღაზიისგან ნებართვაც მიიღო. რამდენიმე თვეში ბაზარი, პატარა ფარდული იყო, რომელიც ყველა მრწამსისა ფაქტობრივად, მხატვართა ნამუშევრების გალერეად იქცა. აქ შეგიძლიათ ახლა გაფართოვდა და FISHENCHIPS და სოციალური სტატუსის გაზრდილი ინტერესით ბაზრის მოვაჭრეებმა ისარგებლეს და დაუკვეთოთ სხვადასხვა იერუსალიმელების საყვარელ შლომი და ავრიამი მოგ­- ადამიანს აერთიანებს. რამდენიმე ბარი გახსნეს, სადაც, ძირითადად, ადგილობრივი სახის ტურები და სივრცედ იქცა. Chatzot-ში ზაუ­რობიდან ბიზნეს იდეით წარმოების ლუდს ყიდდნენ. საფირმო შემწვარი ქათმის დაბრუნდნენ და ახალი თევზით საინტერესოა, რომ ბაზრის ტერიტორია გასინჯვას გირჩევთ. ან მისი კაფე-ბარები (მამის თევზის მაღაზიიდან) და სწორედ ეს ადგილი იქცა მაღაზიების დაკეტვის შემდეგ ბაზარი ღამის ცხოვრებას იწყებდა. ბაზარში ნაყიდი კარტო­ფილით თანამედროვე იერუსალიმის ასე და ამგვარად, ბაზარმა მოახერხა თითქმის შეუძლებელი პროფესიონალთან AROMA ESPRESSO ბარი „ფიშ ენდ ჩიპსს“ ამზადებენ. სახედ; ცოცხალ და მომღიმარ _ მან გააერთიანა იერუსალიმის წარსული და მომავალი, ერთად შემოიაროთ. ყველა სახის უმაღლესი საქმეს შეფ-მზარეულ სახედ, რომელიც გახსნილია მისი მრავალრიცხოვანი კონფესიების ინტერესები, ახალგაზრდების­ სასურველი ტურის ფასს ხარისხის ყავას გთავაზობთ. ეს მარიო გაინის სოუსები ყველა სიახლისათვის. იდეები და დღეს ერთ-ერთ ყველაზე საინტერესო და ცოცხალ მეილზე გამოგიგზავნიან. ქსელი 125 კაფეს ფლობს მთელ აგვირგვინებს. ორგანიზმს წარმოადგენს ამ უძველეს ქალაქში. ისრაელში.

28 VOYAGER 6/2017 29 VOYAGER 6/2017 რესტორანი / იერუსალიმი

ისრაელში მოგზაურობისას გურმანებისთვის ყველაზე საინტერესო კულინარიული შთაბეჭდილება საავტორო სამზარეულოს დაგემოვნებაა. იმ რესტორნებში, სადაც ორიგინალური საავტორო მენიუა, ოთხშაბათსა და გან­ საკუთრებით ხუთშაბათ საღამოს ძალიან ბევრი სტუ­ მარია. ამიტომ გირჩევთ, წინასწარ დაჯავშნოთ ადგილი – თუნდაც სასურველ თარიღამდე ორი კვირით ადრე.

ბევრ ცნობილ რესტორანში ე. წ. „ღია სამზარეულო“ დაგხვდებათ. შესაბამისად, ისინი უფრო საინტერესო და „ცოცხალ“ ადგილებად მიიჩნევა. აქ სამზარეულო მხო­ ლოდ დახლითაა გამოყოფილი დარბაზისგან და შეგიძ­ ლიათ თავად შეფი ან ბარმენი გაიცნოთ, ან სამზარეულო­ ­ში გაჩაღებული სამუშაოს ცქერით გაერთოთ. ჯობს, საავტორო რესტორნებში აირჩიოთ შეფის მენიუ, რომელიც რამდენიმე ნიშანდობლივი კერძისგან შედ-­ ­გება. ეს საშუალებას მოგცემთ, უკეთესად გაიაზროთ­ MACHNEYUDA ROOFTOP JACKO’S მზარეულის კონცეფცია და დააგემოვნოთ ის კერ­ ძები, რომლებსაც სხვაგან ვერ მიირთმევთ. შეკვეთისას ამ რესტორანს აუცილებლად უნდა ესტუმროთ, რადგან ეს რესტორანი განთქმულია თავისი ადგილმდებარეობით:­ იერუსალიმის ბაზრის, მაჰანე იეჰუდას მიმდებარე ტერი­ ­ შეგიძლიათ მიუთითოთ ის საკვები, რომე­ლიც პირადად დაუვიწყარი, ცოცხალი, პროგრესული და მრავალ­ეთ­- ის ლუქსის კლასის სასტუმრო „მამილას“ ტერასაზეა განთავ­ ­ ტო­რიაზე ბევრი საინტერესო პატარა რესტორანი მდება­ ­- თქვენთვის მიუღებელია. შეფი ამას აუცილებლად ნიკურ ტრადიციებზე დაფუძნებული დაწესებულება სამ­- სებული, საიდანაც იშლება ქალაქის თვალწარმტაცი ხედი, რეობს. მათ შორის აუცილებლად უნდა ეწვიოთ შეფ- გაითვალისწინებს. მა გამორ­ჩეულად ნიჭიერმა შეფმა შექმნა: ასაფ გრა­- რომელიც მზის ჩასვლისას შეუდარებელია. აუცილებლად მზარეულ ზაკაი ჰუჯას მხიარულ დაწესებულებას, რომლის ნიტმა, ური ნავონმა და იოსი ელადმა. თანამედროვე დააგემოვნეთ თიხის ღუმელ „ტაბუნში“ მომზადებული კერძები. ნებისმიერი კერძის – ორაგულის სევიჩეს, სიმინდზე გაზრ-­­ ისრაელში რესტორნების უმეტესობა, ტრადიციულად, კვი­ ისრაელური კულინარი­ული აღზევებისა და პოპულარობის რესტორანი გთავაზობთ მაღალი ხარისხის ბოსტნეულის,­ დილი ხბოს ასადოსა თუ ჩვეულებრივი ჰამბურგერის გემო რიდან ხუთშაბათის ჩათვლით მუშა­ობს. პარასკეობით მიზეზების გააზრება ამ რესტორნის კერძების დაგემოვნების თევზეულისა და ხორცის ევროპულ კერძებს, თუმცა გემრიელი დიდხანს გემახსოვრებათ. ძირითადად ლანჩის შემდეგ (15.00-ზე) იხურებიან; გარეშე შეუძლებელია. ქორჭილას შაურმაც დიდ სიამოვნებას მოგანიჭებთ.­ ღიაა: ღიაა: ორშაბათი-ხუთშაბათი – 18.00-01.00; შაბათი – 21.00- კვირაობით კი ვახშმისათვის იხსნებიან (19.30-20.00-იდან). კვირა-ხუთშაბათი – 18.00-23.00; პარასკევი – 12.00-14.30; შაბათი გირჩევთ, ენდოთ მიმტანს (შეფს) – აქ თავად შეგირჩევენ 01.00; კვირა – 18.00-01.00; პარასკეობით დაკეტილია. რესტორნებსა და კაფეებში მიღებულია ფეხის ქირის და­ – 19.30-23.00; ფასი: 224 NIS (2 კერძი და ჭიქა ალკოჰოლი) რაიმე განსაკუთრებულ საოცრებას თავიანთი მენიუდან, ფასი: 177 NIS (2 კერძი და ჭიქა ალკოჰოლი) ტოვება 10-15%-ის ოდენობით. რომელიც სეზონურად მუდმივად იცვლება (აუცილებლად Hotel Mamila; Shlomo ha-Melekh st 11; Tel.+ 972 2 5482230 Hashikma st 6; Tel. + 972 2 581 7178 გასინჯეთ სოკოს პოლენტა). წინასწარი დაჯავშნისას ჯობს, აირჩიოთ რესტორნის პირველი სართული; ყველაზე პო­ პულარული დღე კი ხუთშაბათია (21.00-იდან). ღიაა: კვირა-ხუთშაბათი – 12.30-16.00, 18.30-იდან (ბოლო კლი­ ენტის­ წასვლამდე); პარასკეობით _ 11.30-იდან და შაბათის დაწყებამდე საათ-ნახევრით ადრე იკეტება. შაბათის დამთავ­ ­ რებიდან საათ-ნახევრის შემდეგ იხსნება. ფასი: შეფის მენიუ ერთ პერსონაზე 265 NIS ან 188 NIS (2 კერძი და ჭიქა ალკოჰოლი) Beit Ya’Akov st 10; Tel. + 972 2 533 3442

CHAKRA MONA SATYA HaKETZAVIM 2000 წლიდან ერან ნიჭიერი შეფები – მოშე ეს შეფ-მზარეულ ილან ხორცის კერძების რესტო­ პერესა და როჯერ მურის გამლიელი და იტამარ ნავონი გარუსის საავტორო რანი შუა აღმოსავლეთის პრესტიჟული რესტორანი გვთავაზობენ თანამედროვე, რესტორანია, რომელიც კულინარიული ტრა­დიცი­- ადგილობრივების თავ­ ევროპულ-იერუსალიმურ მედიტერანული სამზარეუ­ ების მიმდევარია. მისი შეყრის ერთ-ერთი ყველაზე მიქსს. მენიუს ინსპირაცია ლოს ზეგავლენით შეიქმნა. მფლობელები პროფე­ საყვარელი ადგილია. მაჰანე იეჰუდას ბაზრის კერძები სათუთად, სეზო­ სიონალი ყასბების მრა­ შეფების კონცეფციით, აქ სეზონურად ცვალებადი ნური პროდუქტების თავი­- ვალწლიანი დინასტიის ADOM TALBIYE წარმოდგე­ნილია იტალიური პროდუქტებიდან მოდის. სე­ბურებათა მკაცრი გათვა- წარმომადგენლები არიან. მენიუ იერუსალიმური ლისწინებითაა შერჩეული. ეს რესტორანი იერუსალიმის კულინარიულ სცენაზე უკვე Machneyuda-ს ჯგუფს ეკუ­ ­თ­ვნის, აქცენტებით, მაგალითად, გირჩევთ, გასინჯოთ ტულუმ გირჩევთ, მიირთვათ ქათმის აქ მხოლოდ საუკეთესო დიდი ხანია ლიდერობს. სხვადასხვა დროს აქ უმუშავია აგრეთვე, რამდე­ ­ნი­მე მშვენიერი შემწვარი ჭარხალი ყველის რავიოლი, თევზის ღვიძლის სალათა, ზღვის ხარისხის, გრილზე ოს­ თანამედროვე სამზარეულოს რამდენიმე ვარსკვლავ შეფს. რესტო­რანი ლონდონსა და იე­ მოცარელათი; კალმარები ტარტარი ლემონგრასის პროდუქტების უგემრიელესი ტატურად მომზადებულ დღეს რესტორანს უძღვებიან გამოჩენილი ასაფ და ნაომ რუ­სა­ლიმში, მათ შორისაა იერუ-­ ლიმონის მარინადითა და სოუსით და ჰანგარ სტეიკი. კერძი (ტაფაზე შემწვარი ხორცის კერძებს, გან­ საკუთრებით ქაბაბებს შე-­ რიცები, რომლებმაც შეიმუშავეს ფრანგულ-ისრაელური სალიმის თეატრის ქვეშ განთავ­ ქორფა ქინძით; ღია ცეცხლზე ღიაა: კვირა-ხუთშაბათი კალმარები და კრევეტები) „ფიუჟენი“ თევზეულითა და ხორცით. სტუმრებზე დაუვიწყარ სებული სამზარეულო და ღვი­ შემწვარი ბადრიჯანი ტაჰინის და იაპონურ სოუსში 8 სა- მოგთა­ვაზებენ. ეს ადგი­ლი 18.30 _ ბოლო კლიენტამდე; ხორცის მოყვარულთა- შთაბეჭდილებას ახდენს სხვადასხვაგვარი­ თევზის ტარტა­ ნის ბარი, რომელიც დილაობით გთავაზობთ სა­­ხე­ლ­­­გან­­- სოუსით. ღიაა: კვირა- პარასკევი: 12.30-16.30 და ათის განმავლობაში დამა- რი, რიზოტო ცისფერი კიბორ­ჩხალათი და უგემრიელესი თქმულ განუმეორებელ ისრაელურ საუზმეებს Machne-­ პარასკევი – 18.00-იდან; რინადებული ნეკნები. თვის ნამდვილი ოაზისია. 18.00-იდან; შაბათი: 12.30- ღიაა: საფირმო კოქტეილები. ღიაა: 12.00-02.00; ფასი: 152 NIS yuda-ს ჯგუფის ყველა შეფის მიერ შემოთა­ვაზებული გან­ შაბათი – 12.30-იდან ბოლო კვირა-ხუშაბათი – იდან _ ბოლო კლიენტამდე; ღიაა: ფასი: (2 კერძი და ჭიქა ალკოჰოლი) სხვავებული ვარიანტებით. კლენტამდე; ფასი: 225 NIS 13.00-17.00; 19.00-01.00; 12.00-01.00; 155 NIS ფასი: 211 NIS (2 კერძი და ფასი: (2 კერძი და ჭიქა ალკოჰოლი) 194 NIS (2 კერძი და (2 კერძი და ჭიქა ალკოჰოლი) First station (იერუსალიმის ყოფილი პირველი რკინიგზის ფასი: საუზმე _ 55 NIS; სადილი _ 142 NIS (2 კერძი და ჭიქა ჭიქა ალკოჰოლი) ჭიქა ალკოჰოლი) სადგურის კომპლექსი) Agripas st 34 ალკოჰოლი) King George st 41 Hmuel Hanagid st 12 Keren HaYesod st 31 Tel. +972 2 328 1891 David Ramez st 4; Tel. +972 2 624 6242 Chopin st 5; Tel. +972 2 581 1927 Tel.+ 972 2 625 2733 Tel.+972 2 622 2283 Tel.+972 2 650 6808

30 VOYAGER 6/2017 31 VOYAGER 6/2017 კაფე / იერუსალიმი

ETZ CAFÉ და SHRAGA ეს ორი კაფე გვერდიგვერდ მდებარეობს. Etz Café ცნო-­ ბილია თავისი უგემრიელესი მრავალფეროვანი კერძებით, თუმცა ამ ადგილის პოპულარობა კიდევ იმიტომ გაიზარდა, რომ ყოველდღიური შემოსავალი თითქმის მთლიანად მიუსაფარ ბავშვთა ფონდში ირიცხება. Shraga პატარა არტის­ ტული კაფეა, სადაც შეგიძლიათ მიირთვათ კარგი ყავა და უგემრიელესი, სახელდახელოდ მომზადებული სენდვიჩები. ღიაა: კვირა-პარასკევი – 08.00-16.00; შაბათს დაკეტილია. ფასი: 75 NIS (სალათა ან საუზმე /ყავა და წვენი) Yanai 3; Tel. +972 542489178 AUSTRIAN HOSPICE ვია დოლოროზასა და ალ ვადის ქუჩების კუთხეში მდებარეობს ავსტრიული ჰოსპისის ისტორიული შენობა. აქ 150 წლის წინათ ავსტრიელი კათოლიკე პილიგრიმების ცენტრი დაარსდა. დღეს ეს ტრადიცია ნაწილობრივ International Exhibition & Events შენარჩუნდა და ჰოსპისი იქცა სასტუმროდ, რომელიც ღიაა როგორც მომლოცველებისთვის, ისე ჩვეულებრივი მოგზაურებისათვისაც. ეწვიეთ ამ ტერიტორიაზე მდებარე განთქმულ ვენურ კაფეს, სადაც შეძლებთ მიირთვათ Julius Meinl-ის ფირმის ნამდვილი ვენური ყავა და განთქმული შტრუდელი, ვენური შნიცელი და გამოფენების კალენდარი 2017 ავსტრიული სამზარეულოს სხვა კერძები. ჰოსპისის ხის კარი, ჩვეულებრივ, დაკეტილია, ამიტომ აუცილებლად _ ზარი უნდა დარეკოთ. ღიაა: ყოველდღე – 10.00-23.00; 16-17 თებერვალი IEFG განათლების საერთაშორისო გამოფენა ფასი: 140 NIS(2 კერძი და ჭიქა ალკოჰოლი) უმაღლესი და პროფესიული განათლების, საზღვარგარეთ Via Dolorosa 37; Tel. +972 2 6265800 სწავლისა და სტუდენტური სერვისების მე-7 საერთაშორისო www.educationfair.ge გამოფენა

NAFOURA JERUSALEM _ 27-29 აპრილი CTF’17 CAUCASUS TOURISM FAIR ქრისტიანულ უბანში, ჯაფას კარიბჭესთან ახლოს, მდე­ www.tourismexpo.ge მე-19 საერთაშორისო ტურისტული გამოფენა ბარეობს რესტორანი, რომელშიც ტრადიციულ კერძებს შემოგთავაზებენ. აქ შეგიძლიათ შესანიშნავ ინტერიერში 16-19 მაისი CAUCASUS BUILD 2017 ან ძალიან მყუდრო, სასიამოვნო შიდა ეზოში ისადილოთ. CAFÉ KADOSH ღიაა: ყოველდღე კვირის გარდა – 12.00-24.00 www.buildexpo.ge მშენებლობისა და ინტერიერის 22-ე საერთაშორისო გამოფენა

ფასი: 143 NIS (2 კერძი და ჭიქა ალკოჰოლი) ეს კაფე, რომელმაც პოპულარობა დამსახურებულად მოიპოვა, 41 წლის წინ გაიხსნა და დღესაც დამფუძნებელთა 9-11 ივნისი WINEXPO GEORGIA’17 Latin Patriarchate Road 26; Tel. +972 2 6260034 ოჯახის საკუთრებაა. უგემრიელესი პურ-ფუნთუშეული და ღვინისა და ალკოჰოლური სასმელების მე-10 საერთაშორისო თევზის მარინადი იქვე, ადგილზე მზადდება. კაფე ცნობილია www.winexpo.ge გამოფენა თავისი ნაირ-ნაირი საუზმეულითაც. ამიტომაც გირჩევთ, ადგილი წინასწარ დაჯავშნოთ. 11-13 ოქტომბერი ELCOMM CAUCASUS 2017 Shlomotzion HaMalka 6; Tel. +972 53 8094518 ენერგეტიკის, ელექტროტექნიკისა და ტელეკომუნიკაციის www.elcommexpo.ge მე-4 საერთაშორისო გამოფენა MAMILLA CAFÉ სასტუმრო „მამილასთან“ არსებულ კაფეს იდეალური AQUATHERM TBILISI 2017 ტერასა ამშვენებს და შესანიშნავ ადგილას მდებარეობს გათბობის, წყალმომარაგების, სანტექნიკის, კონდიცირების, – საშოპინგო ქუჩის თავზე. გარდა ამისა, 12.00-იდან 18.00- ვენტილაციისა და აუზის მოწყობილობების მე-4 საერთაშორისო მდე ყოველ შეკვეთილ მთავარ კერძთან ერთად კაფე www.aquatherm.ge გამოფენა

JAFFA GATE FALAFEL RESTAURANT & CAFE თავის კლიენტებს საჩუქრად ჭიქა ღვინოს სთავაზობს. _ 26-28 ოქტომბერი THF’17 TBILISI HEALTH FORUM ეს ფალაფელის მოყვარულთათვის საუკეთესო ადგილია. ღიაა: ყოველდღე, პარასკევ საღამოსა და შაბათ დილის www.thfexpo.ge სამედიცინო აღჭურვილობა ძველ ქალაქში ყველაზე გემრიელი ფალაფელი სწორედ გარდა; ფასი: 150 NIS (2 კერძი და ჭიქა ალკოჰოლი) _ ჯაფას კარიბჭესთან შეგიძლიათ მიირთვათ. Jaffa Gate King Solomon st 11; Tel. +972 2 548 2230 ტექნოლოგიისა და აღჭურვილობის საერთაშორისო გამოფენა Falafel მოგზაურებისთვის აუცილებლად მოსანახულებელ _ ესთეტიკური მედიცინა ობიექტთა სიაშია. ღიაა: 24 საათის განმავლობაში. ესთეტიკური მედიცინის საერთაშორისო გამოფენა _ სტომატოლოგია Corner of the Latin Patriarch Road სტომატოლოგიისა და სტომატოლოგიური აღჭურვილობის საერთაშორისო გამოფენა BANDORA თუ ძველ ქალაქში სეირნობისას შემთხვევით აღმოჩ­ 20-22 ნოემბერი AGRO / FOOD / DRINK / TECH EXPO GEORGIA ნდებით რეხოვ ტიფერეტის ქუჩაზე, იცოდეთ, რომ აქ, სოფლის მეურნეობის, კვების მრეწველობის, ადგილობრივების აზრით, ქალაქის საუკეთესო შაურმას გადამამუშავებელი და შემფუთველი ტექნოლოგიების ამზადებენ. www.agroexpo.ge მე-17 საერთაშორისო გამოფენა Rehov Tiferet 17; Tel. +972 50 4205649 დეკემბერი თბილისის წიგნის დღეები 2017 www.bookexpo.ge 32 VOYAGER 6/2017 ბარი / იერუსალიმი

რეკომენდაცია

რკინიგზის ძველი სადგური XIX საუკუნეში იერუსალიმმა, როგორც ურბანულმა სივრცემ, კედლების გარეთაც დაიწყო განვითარება, თუმცა ჯაფადან იერუსალიმში მოხვედრა არც თუ ადვილი იყო. გზას 10 საათი სჭირდებოდა და გადაადგილება, ძირითადად, აქლემებით ხდებოდა. ახალი ტექნოლო­ გიების განვითარებასთან ერთად იერუსალიმში პირვე­- ლი სარკინიგზო სადგურის მშენებლობაც გადაწყდა. ეს ჯერ კიდევ ოსმალეთის იმპერიის დროს მოხდა. GATSBY

ამ ბარში მოხვედრამდე მთელი თავგადასავალი გელოდებათ – უღიმღამო შესასვლელის გავლის შემდეგ წიგნების თაროებით გაწყობილ, XX საუკუნის დასაწყისის ინტერიერში მოხვდებით. თუ ადგილი დაჯავშნილი გაქვთ, კედელი ღიაა: შაბათი-პარასკევი – იხსნება. ამგვარად, ამერიკის ჯაფა-იერუსალიმის სარკინიგზო ხაზის მშენებლობის ამ­ 18.00-03.00; კვირა – 18.00-24.00; „მშრალი კანონის“ ეპოქის ბავი ისტორიულ რომანს ჰგავს, მაგრამ მთავარი ის არის, ფასი: 38 NIS-იდან ("La Punta" ჯაზისა და სვინგის ჰანგებში რომ ისტორიას ბედნიერი დასასრული აქვს. 1892 წლის _ ჩილის წიწაკით გაჯერებული გახვეულ, ჯადოსნური 26 სექტემბერს იერუსალიმის სადგურში პირველი ტეკილას კოქტეილი) კოქტეილების სამყაროში მატარებელი ჩამოდგა და ხალხის სიხარულს საზღვა­ რი არ ჰქონდა. საზეიმო განწყობა კარგახანს გაგრძელდა,­ აღმოჩნდებით. Hillel st 18; Tel. +972 54 8147143 რადგანაც სადგურში, ოსმალეთის იმპერიის მბრძანებლობის დროს აშენებულ ერთადერთ საჯარო შენობაში, მუდამ სიცოცხლე დუღდა. ZUTA იანკალე ტურჯემანის ცნობილ რესტორან „1868“-სთან მას შემდეგ, რაც სადგურმა ფუნქცია დაკარგა, მისი არსე­ბული ბარი გამორჩეულია საუკეთესო სასმლებისგან კონსერვაცია გადაწყდა. მის აღდგენას მნიშვნელოვანი მომზადებული­ კლასიკური კოქტეილებით. აუცილებლად ისტორიული ძეგლის შესაბამისად მიუდგნენ და დღეს გირ­ჩევთ, მიირთვათ Knob Creek Rye ბურბონით შეზავებუ-­ პირველი სადგურის ტერიტორია ისევ ხალხითაა სავსე. ლი კლასიკური კოქტეილი Old Fashion. ღიაა: კვირა-ხუთშაბათი აქ ისევ სიცოცხლე დუღს, ოღონდ კაფეებში, ბარებსა და – 18.00-იდან; ფასი: კოქტეილი 38 NIS-იდან რესტორნებში. 10, King David street; Tel. +972 072 328 1977 იქ, სადაც ადრე მატარებელი დგებოდა, გარემოვაჭ­- რეების დახლებია ჩამწკრივებული, რომლებიც შესანიშ­- ნავი ბლინებითა და ტკბილეულობით ვაჭრობენ. აქვეა ბევრი საინტერესო მაღაზია, სადაც სუვენირები იყიდება. სადგურში ბევრი სივრცეა ბავშვებისთვის, ამიტომაც ოჯახები სრული შემადგენლობით მოდიან; თანაც აქ ისრაელში ერთ-ერთი საუკეთესო ნაყინის, Vaniglia-ს მაღაზიაცაა. აღსანიშნავია, რომ სადგური შაბათსაც მუშაობს.

YUDALE ეს გახლავთ თავისუფალი ატმოსფეროთი გამორჩეული ბარი, სადაც შეგიძლიათ „ტაპასის“ სტილის უგემრიელესი აპე­ტაიზერები და შესანიშნავი კოქტეილები მიირთვათ. ეს დაწესებულება „მაჰნეიუდა ჯგუფის“ საკუთრებაა და მათი მთავარი რესტორნის მოპირდაპირე მხარეს მდებარეობს. ღიაა: კვირა-ხუთშაბათი – 18.30-იდან ბოლო კლიენტის წასვლამდე; პარასკევი – 11.30-იდან 03.00-მდე და შაბათის დამთავრების შემდეგ. ფასი: კოქტეილი _ 38 NIS Beit Ya’akov st 11; Tel. + 972 2 5333442

34 VOYAGER 6/2017

უბნები / თელ-ავივი

JAFFA / YAFO TEL AVIV თელ-ავივის ისტორია ჯაფადან იწყება. 3000 წლის წინათ დაარსებული ჯაფა ძველი ისრაელის ერთ-ერთი მთავარი პორტი იყო. ის მსოფლიოს ერთ-ერთი ყველაზე ძველი უწყვეტად დასახლებული ქალაქია. ეს უბანი თელ-ავივში უძველესი დასახლებაა, რომლისთვისაც საუკუნეების მან­- ძილ­ზე ბრძოლა იყო გაჩაღებული.

1909 წელს ჯაფაში მცხოვრებმა 66-მა ებრაულმა ოჯახმა მო­ ესტუმრეთ მის ფლიმარკეტს (Yefet), ისტორიულ დასახ­- თეა სხიერელი მავალი თელ-ავივის ერთ-ერთი რაიონი _ „ახუზათ ბაითი“ ლებასა და მუზეუმს Ilana Goor (Mazel Dagim 4), რომელიც („მშობლიური სახლი“) დააარსა. 1910 წლამდე ის ჯაფას რაი­ ისრაელელი მოქანდაკისა და ავეჯის ოსტატის სახლ- ონი იყო, შემდეგ კი თელ-ავივი ეწოდა. თელ-ავივი სწრაფად მუზეუმია, ხოლო კაფე Dr Shakshuka-ში ლანჩის მირთმევა გაიზარდა და იეშვას (მაშინდელი პალესტინის ებრაული სავალდებულოა. ულამაზესი 14-კილომეტრიანი სანაპირო ზოლითა­ დარი, როგორიც ევროპის დიდი ქალაქები _ მოსახლეობა) ცენტრად იქცა. და ენერგიული ადგილობრივი მაცხოვ­რებლებით, თელ-ავივი სწრაფი ტემპით ფეთქავს. მისი გირჩევთ, ჯაფას მთელ მსოფლიოში სახელგანთქმული რომელთაც სხეულიდან რუჯი და სახიდან ღიმილი სტუმრებისთვის კი უამრავი გონივრული მი­ ჯაფაში განლაგებულია 11 ცნობილი ეკლესია, მონასტერი და ფორ­­თოხალიც დააგემოვნოთ, რომლის გემური თვისებე­- მთელი წლის განმავლობაში არ შორდებათ, ზეზი არსებობს, რომ აქ სვლა შეანელონ და მეჩეთი, რომელთა შორის გამორჩეულია წმინდა პეტრეს ბით გამორჩეული­ ჯიში მე-19 საუკუნეში პალესტინელმა თელ-ავივი კეთილგანწყობილი, ტოლერანტული, უნიკალური გასტრონომიული და კულტურული ეკლესია და ფრანცისკელთა მონასტერი. ფერმე­რებმა გამოიყვანეს. არაბული და ლევანტური ტრა­დიციების საკმაზიანი თავგადასავლებით დატკბნენ. ევროპული პროგრე­სუ­ლობით გამოირჩევა. შესაშური ურბანული ღირსებები ალბათ ერთ- NOGA/NEVEH TZEDEK ერთი შეხედვით ისე ჩანს, რომ თელ-ავივი ერთი მთავარი ფენომენია, რომელიც თელ- ცენტრალურ თელ-ავივსა და ინდიფერენტულობის საბურველშია გახვეული, ავივზე ფიქრისას მოგზაურთა უმეტესობას­ ჯაფას შორის მდებარე ნოგა თითქოს აქ ხალხი მხოლოდ კულინარიულ ახსენდება, როგორც ისრაელის ზღვისპირა­ ქალაქის კრე­ატიული კვანძია. ავანსცენებს, სახელოვნებო გამოფენებსა და გეგმარების, სეკულარულობის, გასტრონომი­ ­ „სამარ­თ­ლი­ანობის ახალგაზრდა დიზაინერების ამბებს განიხილავს. ული აღმოჩენების, კომერციული ხედვისა და თელ-ავივის ჩრდილოეთ ნაწილში ოაზისი“ _ პირ­ვე­ლი ებრა­- კულტურული აღქმის მონაპოვარი. ეს მო- მდებარე კვარტლები, ­ული კვარტალი ნევე ცედეკში სინამდვილეში, ამ ქალაქს პირველს უწევს დერნისტული ქალაქი მსოფლიო რუკაზე ერთ- ტრადიციულად, 1887 წელს აარონ შლუშმა ისრა­ელში და მის გარშემო არსებულ კონ­ ერთი ყველაზე დახვეწილი­ „დანიშნულების ელიტის დააარსა. ის მალევე გადაიქცა ფლიქ­ტთან გამკლავება. უმეტესად ებრაული, ადგილია“. წარმომადგენ-­ ფე­შე­­ნე­ბე­ლურ ადგი­­­­ლად. აქ თუმცა მულტიკულტურული და ისეთივე მდი­ ლებითაა დღემდე ისრა­- დასახლებული, ­ე­­ლის შემოქ­მე­დებითი ელი- სამხრეთი რაიონები ტა სახლობს; ყოველ ფეხის კი ეკლექტიკურობით გამოირჩევა. ნაბიჯზე გვხვდება სახლ- ჯააკოვ აგამის „ცეცხლისა მუზე­უმები, მა­ღა­ლი მოდის და წყლის შადრევანი“, რომე­ როტშილდის ლიც დიზენგოფის სკვერის ბულვართან მდებარე ბუტი­კები, დი­ზა­ინერთა ცენტრში მდებარეობს, მოძ­ უბნები სწორედ საავ­ტორო ნამუ­შევ­რები და რავი კინეტიკური სკულპტურა, ის ადგილია, ანტიკვა­რიატის დახლები. მაყურებლის ხედვის პერსპექ­ სადაც პირველად ტივის შესაბამისად იცვლება დასახლდნენ და ოპტიკურ თავისებურე­ ბებს­ ემიგრანტები იძენს; ბრუნავს და მუსიკალური და სადაც დღეს აკომპანემენტის­ თანხლებით სახელგანთქმულ წყლის შხეფებს ისვრის რესტორნებში, 11.00, 13.00, 19.00 და 21.00 სთ-ზე, კაფეებსა და ღამის ღამით კი ინთება. კლუბებში დრო Fire and Water Fountain არასდროს ჩერდება.

38 VOYAGER 6/2017 39 VOYAGER 6/2017 უბნები / თელ-ავივი

FLORENTIN ფლორენტინს ხშირად თელ-ავივის სოჰოს უწოდებენ. მო­ სახლეობა ეკლექტიკურია; ტრადიციულად, მათი უმეტესობა ღა­რიბი იყო, ახლა კი აქაურობა თანდათანობით ახალგაზრ-­ და და მიზანსწრაფული კარიერისტების საცხოვრებელი ად-­ გი­ლი გახდა. 90-იან წლებში ფლორენტინის ძველი ნაგებო­ ბები არტისტებმა ცოცხალ და მოდურ სამუშაო სივრცეებად აქციეს. მას შემდეგ აქ უამრავი ბარი, რესტორანი და მაღაზიაა, Cymbalista Synagogue ხოლო ღამის კლუბებმა და ცოცხალი მუსიკის საკონცერტო Asia House Tel Aviv Port Hakirya თელ-ავივის უნივერსიტეტის დარბაზებმა მიტოვებულ საწყობებსა და სარდაფებში „აზიის სახლი“ ურბანული 1930-იან წლებში ეს შენობა თელ-ავივის ტერიტო­ ­რიაზე მარიო ბოტას დაიდო ბინა. ფლორენტინის სახა­სიათო შტრიხებს სიღა­ სივრცის დახვეწილი აშენებული თელ-ავივის ცენტრალური სამხედრო მიერ 1998 წელს აგებული რიბისა და სიმდიდრის, მძიმე შრომისა და მხიარულების, ნაწილია – ამორფული მთავარი ნავსადგური შტაბ-ბინაა, რომელიც სინაგოგის ნაგებობის ზემოთ წარმავლობისა და მუდმივობის კონტრასტული, თუმცა, ამავ­ გზავნილი გეომეტრიული უკანასკნელ წლებში თავისი „კომუნიკაციების ორი 13-მეტრიანი წრი­უ­ დროულად, ჰარმონიული ერთობა ქმნის. ბრუტალობის გარემოში. სრულიად გადასხვაფერდა. კოშკურის“ ორიგინალური ლი კოშკურაა, რომ­ლებიც მისი შემქმნელი არქი­ არქიტექტორ ცადიკ ფორმითაა ცნობილი. სივრცეს ორ ნაწილად ყოფს ტექტორ მორდეხაი ბენ ელიაკიმის ალღოსა და Shaul Hamelech Boulevard და სხვადასხვა ფუნქციას ჩორინის განცხადებით, რამდენიმე მილიონად ანიჭებს – ერთგან ლოცვის ნაგებობის ფორმები მას შეფასებული რებრენდინგის TAYELET ადგილია, ხოლო მეორე ტალღებმა შთააგონა. წყალობით, თელ-ავივის ეს ექვსკილომეტრიანი ზღვისპირა სასეირნო ზოლი ქალა­- ადგილას სეკულარული ბენ ჩორინმა სკულპტუ­რული, პორტი 2002 წელს ღრმა ქის დასავლეთ ნაწილს შემოსაზღვრავს. მისი განიერი ქვა­ სალექციო­ აუდიტორიაა, „მობიბინე“ ფასადი შექმნა, ძილიდან გამოერკვა და ფე­ნილი, რომელიც პალმის ხეებით, დაბურული ხეივნებითა რაც კარგად გა­მოხატავს ახალი ცხოვრება დაიწყო. რომლის შვიდი სართულიც და წასახემსებელი ჯიხურებითაა დამშვენებული, მორბენ­ ცხოვრების სხვადასხვა თითქოს გადმოკიდებულია სფე­როს სიმბიოზსა და ლების, ძაღლის გასასეირნებლად გამოსული ადამიანებისა და, და ღია დერეფნების ჭერის მის მოედნებზე ბინა უბრალოდ, მოხეტიალეების საყვარელი ადგილია. ჩათ­ვალეთ, ტოლერანტობას. ტაძარში ფუნქციას ასრულებს. ბიბლიური სცენების სადა დაიდო მაღალი რომ ეს ხმელთაშუა ზღვის მაიამია. ილუსტრაციებია. Weizmann 4 კლასის რესტორნებმა, Weizmann House ბრენდულმა მაღაზიებმა და ღამის კლუბებმა. არქიტექტორი ერიკ უფასო ჯაზ-კონცერტები, მენდელსონი ცნობილია ანტიკვარიატისა და თავისი ექსპრესიონისტული ორგანული პროდუქტის „აინშტაინის ცათამბჯენით“ მაღაზიები კი პორტის პოტსდამში და მოდერნის­ პოპულარობას კიდევ ტული „დე ლა ვარ პავი­ უფრო ზრდის. ლი­ონით“ ბექსჰილში. მან შექმნა ქვეყნის პირველი პრეზი­დენ­ტის, დოქტორ ჰაიმ ვაისმანის 25-ოთახიანი Azrieli Center რეზიდენცია, რომელიც სამკუთხედისა და კვად- კლასიკური პროპორციებითა­ რატის ფორმის ცათამ­ბჯენები და სიმეტრიით გამოირჩევა. 1998 წელს გაიხ­სნა. 2007 მის ცენტრში SHEINKIN _ უფრო ცხოვ­­რების სტილია, ვიდრე ქუჩა. კი ნახევარცილინდრული First International Bank წელს მათ წრის აქ უამრავი რესტორანი და ისრაელელი დიზაინერების Tower _ ფეი ქობ ფრიდის YOO TOWERS ფორმის კიბეა. ზემოთ ფორმის ნაგებობა დაე­- პროდუქციით მოვაჭრე ბუტიკია; შაბათობით ამ ადგილას დიზა­ინით შექმნილი 132 მ მა­ტა, რომელიც თელ-ავივში ასვლისას მშვენიერი ფილიპ სტარკის მიერ განსაკუთრებული ხალხმრავლობაა. Hamedina-ს მოედანზე,­ სიმაღლის ცათამბჯენი ერთ- აგებული ტყუპი ცათამ­ ყველაზე მაღალი შენობაა. ბაღების ხედი გადაგეშ­ ერთი მაღალი შე­ნო­ბაა ქვე­- ფლორენტინი ალტერნატიული კულტურის ცენტრი ხდება, რომელიც ქალაქის სიღრმეში მდებარეობს, განლაგებულია ლებათ თვალწინ. სადაც სწრაფად ვითარდება ღამის ცხოვრება. ღამღამობით ბჯენი ქალაქში პირველი სამივე მათ­განი ყანაში და პირველ­ სერტიფი­ ­ ერთმანეთთან სავაჭრო ბრენდების _ Gucci, Louis Vuitton, Versace, Escada, Armani Herzl 234 ის კიდევ უფრო გამოცოცხლდება ხოლმე და ერთი საცხოვრებელი კომპლექ­სი ცი­რებულ „მწვანე“ ნაგებო­ იყო, რომელიც ვარსკ­- ცენტრითაა დაკავშირე­ბული. და Furla _ საფლაგმანო მაღაზიები, მათ მეზობლად კი _ ბას წარმოადგენს. ხუთი შეხედვით ჩვეულებრივი ადგილები გასართობ სივრცეებად ვლავად ქცეული არქი­ 2022 წლისთვის მათ გვერდს დემოკრატიული Gap და Tommy Hilfiger. მი­ნის პრიზმა ტერა­სულ, გარდაიქმნება, ბარები იაფ სასმელს ყიდიან; ტროტუარები დაუმშვენებს მოშე ცურის ასი­მეტ­რიულ ცათა­მბჯენს ტექტორის დიზაინით პიცისა და ფალაფელის მომ­ლოდინე ხალხის ნაკადით შეიქმნა. მიერ დაპ­როექტებული ქმნის. ცათამბჯენი, რომელიც ივსება. ფლორენტინი თელ-ავივის ერთ-ერთი ყველაზე Mordechai Namir Rothschild Boulevard 40 პოპულარული რაიონია. „თანამოძმეებს“ სიმაღლეში ორჯერ გაუსწრებს. იწყება, ქალაქის სამხრეთ- Menachem Begin 132 დასვლეთი გარეუბნიდან. ქუჩის თითქმის შუაში აღმარ­თულია თელ-ავივის დამაარსებელთა ძეგლი, მის პირდაპირ კი დგას სახლი, რომელშიც ისრაელის სახელმწიფოს შექმნა გამოცხადდა. აქ ცხოვრობდა აუცილებლად მოძებნეთ თელ-ავივის პირველი მერი სახლი, ე. წ. „საგიჟეთი“ (Hayarkon st 181). გაუდის ROTHSCHILD BOULEVARD მეირ დიზენგოფი. როტში­ არქიტექტურული შედევ­ როტშილდის ბულვარი ლდის ბულვარი ცნობილია, რების ეს სახუმარო ასლი ერთ-ერთი ყველაზე როგორც ფინანსური დაწე­- ისრაელელმა არქიტექ­ დიდი ქუჩაა თელ-ავივის სებულებების კონცენტრაციის­ ტორმა გასული საუკუნის ცენტრში. ის ნევე ცედეკიდან ადგილი. 80-იან წლებში შექმნა.

40 VOYAGER 6/2017 41 VOYAGER 6/2017 სასტუმრო / თელ-ავივი

THE NORMAN 2014 წელს, გახსნისთანავე, ეს სასტუმრო ქალაქის სტუმ-­ CARLTON TEL-AVIV სასტუმრო 2 რესტორანს ფლობს, რომელსაც მსოფლიოში რების ყველაზე „ამოჩემებულ“ ადგილად იქცა. ნორმანის ორ, ცნობილი შეფ-მზარეული მეირა ადონი უძღვება. ერთ- პასტელის ფერებში გადაწყვეტილ ნაგებობას არქიტექტორ „კარლტონ თელ-ავივის“ 268-ვე ნომერი და ფართო სუიტი ერთი მათგანი _ BLUE SKY სასტუმროს სახურავზეა. იოავ მესერის ხელი დაეტყო – მან 1920 წელს აშენებული უნიკალური, დახვეწილი დიზაინითა და კომფორტული აქ შეგიძლიათ­ დააგემოვნოთ კერძები მდიდარი ვეგე­ სახლები ზედმიწევნით განაახლა და დაუმატა პენტჰაუსის ავეჯით გამოირჩევა. მის სტუმრებს გარანტირებული აქვთ ტარიანული თუ თევზის მენიუდან, თან ქვემოთ გადაშლილი­ სართული ტერასითა და აბანოთი. ინტერიერის დიზაინი დე­ სრულფასოვანი ძილი, გემრიელი კვება, კარგი დასვენება- ქალაქის ხედით დატკბეთ. ვიდ დალმადას ეკუთვნის და 1920-იანი წლების გლამურული განტვირთვა და გართობა. სულისკვეთების გამოძახილია. 1940-იანი წლების სტილში რესტორნის დარბაზი დახვეწილი თანამედროვე ინტერი­ შესრულებული ბიბლიოთეკა-ბარი კი ყოველგვარ მოლო­ სასტუმროს სახურავზე, მე-15 სართულზე მდებარე აუზიდან ერით გამოირჩევა, რომელიც ფუფუნების და რომანტიკის დინს აჭარბებს. აქ არის 50 ოთახი, ლაუნჯები, აუზი სახუ-­ დიდებული ხედები იშლება. ხმაურიანი თელ-ავივის გულში განცდას ქმნის. შეგიძლიათ ვერანდაზე გახვიდეთ და, ბარის რავზე, სოლარიუმი, რესტორანი და კაფე. ორადგილიანი სტან­ მდებარე ამ მშვიდ ოაზისში შეგიძლიათ ნამდვილი იდილია დახლთან მდგარი, ზღვისა და მჩქეფარე თელ-ავივის დარ­ტული ნომრის ფასი: 510 $-იდან იპოვოთ და სრულად განიტვირთოთ. Carlton Tel Aviv-ის ხე­დების მზერით გაერთოთ. აქ უფრო მსუბუქ კერძებს განახლებული სპა და სპორტული დარ­ბაზი დიდებულ შეგრ­ შემოგთავაზებენ ახალი, ხარისხიანი ადგილობრივი და სე­ Nachmani 23/25; www.thenorman.com ძნებებს განგაცდევინებთ. ზონური ინგრე­დიენტებისგან.

HOTEL MONTEFIORE 1920-იანი წლების შენობაში განთავსებული პატარა სასტუმ-­ რო, რომლის ფასადიც ევროპული ტრადიციისა და ლევან-­ ტური ორნამენტების ნაზავია, ნამდვილი საგანძურია. თორ­ მეტი ოთახიდან თითოეული სხვადასხვა ისრაელელი არ-­ ტის­ტისადმია მიძღვნილი. რესტორანში სხვა კერძებთან ერთად ვიეტ­ნამურ სამზარეულოსაც დააგემოვნებთ. აქ საუ­ კეთესო ღვინოები და სხვა სასმელები შეგიძლიათ მიირ-­ BROWN BEACH HOUSE თვათ, სა­ღამო­ობით კი ისეთი წვეულებები იმართება, რომ ცეკვაზე უარს ვერ იტყვით. ორადგილიანი სტანდარტული სასტუმრო 2015 წელს გაიხსნა და მაშინვე გახდა სანაპირო ნომრის ფასი: 400 $-იდან ზოლის ღირსშესანიშნაობა, V studio-ს არქიტექტორებმა მას რეტრო-გლამურის სტილი მოარგეს და იდეალურ ადგილად Montefiore 36; www.hotelmontefiore.co.il აქციეს. 40 ფართო ოთახი ყვითელი ფერის აქცენტებით თვალს მოგტაცებთ და ოდნავ თავბრუსაც დაგახვევთ თავისი ზიგზაგისებური ხალიჩებით. მეზობლად მდებარე Imperial ცნობილი თანა­მედროვე სკულპტორის, დავიდ გერშტეინის ღიაა: კვირიდან ხუთშაბათის ჩათვლით _ 18.00 -23.00, პარას­ Bar-ში საუკეთესო კოქტეილებსაც დააგემოვნებთ. ორადგი­ ნამუშევრების გარემოცვაში ვარჯიში, თან პლაჟის და ზღვის კევი _ 10.00-14.00; სტანდარტული ნომრის ფასი: 340$ ლიანი სტანდარტული ნომრის ფასი: 170 $-იდან მიმოქცევის ყურება 9 დიდ მონიტორზე, რეალურ დროში, ნამდვილად შთამბეჭდავია. Eliezer Peri st 10; www.carlton.co.il Hayarkon 64; brownhotels.com/beach/

NEVE TZEDEK HOTEL ორი ძმის მიერ დაარსებულმა ამ ხუთსუიტიანმა სასტუმ­ რომ რესტავრირებულ საცხოვრებელ სახლში დაიდო ბინა. თეთრად შეღებილი ინტერიერი დახვეწილი ავეჯითა და ექსცენტრიკული კიჩის ელემენტებით გამოირჩევა. აქვეა სამ­ დონიანი ბაღის სუიტი, რომელსაც შიდა ეზო აქვს, აგრეთვე, სახურავის სუიტი, რომლის ბოლოშიც ტერასასა და ჯაკუზის აღმოაჩენთ. საუზმეს იქვე ახლოს, ფრანგული ბისტროს სტილში გადა­- წყვე­ტილ Lulu Kitchen-ში მიირთმევთ. სასტუმრო ქალაქის ყველაზე მომხიბვლელ, თუმცა ხალხმრავალ და მოგზაურე­ ბით სავსე ნაწილში მდებარეობს. ამ რაიონში უამრავ მაღალი ორადგილიანი სტანდარტული ნომრის ფასი: 150 $-იდან კლასის რესტორანსა და ბარს იპოვით თავშესაქცევად. Deganya 4; www.mendelisthotel.com

42 VOYAGER 6/2017 43 VOYAGER 6/2017 მუზეუმი / თელ-ავივი

TEL AVIV MUSEUM OF ART DESIGN MUSEUM HOLON

პრესტონ სკოტ კოენის მიერ შექმნილი უნიკალური ფასადი ქალაქ ჰოლონში, რომელიც თელ-ავივიდან 20 წუთის ფასადი რვიანის ფორმას ქმნის და მას მოწითალო ფოლადის გეომეტრიული ფორმის ფილების განლაგების შესანიშნავი სავალზეა, ანგლო-ისრაელელი არქიტექტორის, რონ არადის უზარმაზარი „ლენტები“ გასდევს. ნიმუშია და ის თელ-ავივის ხელოვნების მუზეუმს განსაკუთ­ მიერ დაპროექტებული პირველი მასშტაბური კომპლექსი რებულ მომხიბვლელობას სძენს. 457 ფილა იდეალურადაა მდებარეობს. ის 2010 წელს გაიხსნა და დიზაინერული, საი­ კომპლექსი საცხოვრებელ კვარტალში მდებარეობს, რომე­ მორგებული 27-მეტრიან სპირალისებურ გალერეაზე, რო­- უვე­ლირო, ტექსტილისა და ავეჯის ნამუშევრების საგამოფენო ლიც ასევე სახელგანთქმულია კარიკატურისა და კომიქ­- მელშიც ისრაელური თანამედროვე და კონცეპტუალური ცენტრია. აქ ადგილობრივი და უცხოელი არტისტების სების მუზე­უმითა და ჰოლონის მედიათეკით. ხელოვნების ყველაზე დიდი კოლექციაა გამოფენილი. შემოქმედებას იხილავთ. კომპლექსის დიზაინი მაშინვე თვალს მოგჭრით – უზარმაზარი ნაგებობის სკულპტურული Pinhas Eilon 8; www.dmh.org.il კოლექცია უკანასკნელი ასწლეულის განმავლობაშია შეკ­- რებილი და აერთიანებს ებრაული ხელოვნების მრავალ­ ფეროვან პალიტრას, ასევე, ევროპელ მხატვართა შემოქ­ ERETZ MUSEUM მედებას რენესანსიდან თანამედროვეობამდე; მათ შორისაა იმპრესიონიზმის გამორჩეულად საინტერესო ნიმუშები და სახელწოდება „ისრაელის მიწა“ ზუსტად აღწერს ამ მუზეუმის თანამედროვე ამერიკელ ავტორთა ნამუშევრები, 20 ათასზე არსს – წარმოაჩინოს მთელი ქვეყანა, რომელიც სავსეა მეტი გრავიურა და ნახატი. მუზეუმის შენობის წინ ფართო HELENA RUBINSTEIN PAVILION ისტორიული და კულტურული სიმდიდრით. სამუზეუმო კომ­ მოედანს კი მონუმენტური ქანდაკებები ამშვენებს. FOR CONTEMPORARY ART პლექსის უზარმაზარ ტერიტორიაზე, რომელზეც გაბნეულია გასართობი ობიექტები და პარკები, ისრაელისთვის დამახა­ ღიაა: ორშაბათი, ოთხშაბათი და შაბათი – 10.00-18.00; ქალაქის ცენტრში, თეატრ „გამიბისა“ და კულტურის სა­ სიათებელი ლანდშაფტებია შექმნილი. სახლის, „გეიჰალ ა-თარბუთის“ გვერდით მდებარეობს სამშაბათი და ხუთშაბათი – 10.00-21.00, პარასკევი – 10.00-14.00; თელ კასილის არქეოლოგიურ გათხრებზე შეგიძლიათ დაა­ დაკეტილია კვირადღეს. ბილეთის ფასი: 20 NIS თელ-ავივის ხელოვნების მუზეუმის ფილიალი – ელენა რუბინშტეინის პავილიონი. ელენა რუბინშტეინის მინიატუ­- თვა­ლიეროთ XII საუკუნის ფილისტიმელთა ქალაქის ნაშ-­ თები, პლანეტარიუმში მოსინჯოთ საკუთარი შესაძლებ­ ­ Shaul Hamelech Blvd 27; www.tamuseum.org.il რების კოლექციის ვერნისაჟის გვერდით თანამედროვე ხე­­ ლოვნების ნაწარმოებების გამოფენები იმართება. ლობები, როგორც ახალბედა ასტრონომმა და თავი კოს-­ მოსური ხომალდის მგზავრადაც შეიგრძნოთ. მოხუციცა და სხვათა შორის, შენობის ეს ნაწილი მნახველთა არანაკლებ ახალგაზრდაც სიამოვნებით დაათვალიერებენ ნიუ-იორ-­ ინტერესს იწვევს, ვიდრე მასში წარმოდგენილი გამოფენები. კიდან ჩამოტანილ სახანძრო მანქანას, რომელიც 80 წლისაა და ისრაელის პირველი სახანძრო რაზმის კუთვნილება იყო. არქიტექტორმა პრესტონ სკოტ კოენმა შეძლო შეექმნა ღიაა: კვირიდან ოთხშაბათის ჩათვლით და შაბათი – 10.00- უნიკალური სტრუქტურა ფუტურისტულ სტილში, არნახული აქ შეძლებთ მოინახულოთ მოედანი, რომლის ზედაპირსაც 16.00; ხუთშაბათი – 10.00-20.00; პარასკევი – 10.00-14.00 საგამოფენო შესაძლებლობებით, რომლებიც შეიძლება გა­ ძველი მოზაიკა ამშვენებს, აგრეთვე, დაათვალიეროთ ზეი-­ ბილეთის ფასი: 52 NIS მოიყენონ როგორც ერთ, ისე მრავალდონიან სივრცეებში. თუ­ნის ზეთის უძველესი სახდელი მოწყობილობა, მზის საათის მოედანი და ა. შ. Haim Levanon st 2, Ramat Aviv; www.eretzmuseum.org.il ზოგადად, მუზეუმის ინტერიერს კომპოზიციურად კრავს 26-მეტრიანი ვერტიკალური „სინათლის დაცემის ხაზი“, რომელიც სპირალის მსგავსად ეხვევა და ერთი დონიდან მომდევნომდე ეშვება. ბუნებრივი შუქი ჭერიდან, ატრიუმი­- ALON SEGEV GALLERY დან იღვრება. დონეები ერთმანეთს უკავშირდება კიბე­- 1880-იანი წლების ბოლოს ნევე ცედეკი მწერლებისა და ებითა და პანდუსებით, რომლებიც ასევე სპირალურად არტისტების უბანი იყო. მას შემდეგ, რაც ქალაქმა ზრდა მიემართება და გუგენჰაიმის მუზეუმის ინტერიერს მოგვა­გონებს. დაიწყო, ამ უბნის პატარა სახლები და ვიწრო ქუჩები ღრმა შენობის გარეგნული მხარე კუთხოვან მოდულებს წარმოადგენს, ძილს მიეცა. ზუსტად ერთი საუკუნის შემდეგ ნევე ცედეკი რომლებიც ცემენტის 430 გაპ­რიალებული პანელისგანაა კვლავ გამოცოცხლდა და ისევ მოგვევლინა ქალაქის უმნიშ­ შექმნილი და ერთგვარი ნაკეცებისგან აწყო­ბილს წააგავს. ვნელოვანეს კულტურულ, კულინარიულ და საშოპინგო ღიაა: ორშაბათი, ოთხშაბათი და შაბათი – 10.00-18.00; სამ­შაბათი სივრცედ. 2009 წლიდან აქ ალონ სეგევის გალერეაც გადმო­ვიდა და ხუთშაბათი – 10.00-21.00; პარასკევი – 10.00-14.00; დაკე­ტილია და ცემენტის პირქუში ფასადის მქონე ყუთისმაგვარ შენობაში კვირადღეს. ბილეთის ფასი: 20 NIS; ავტობუსი: N5, N26 დაიდო ბინა. ინტერიერი სრულ კონტრასტშია ექსტერიერთან­ – იდეალურად თეთრ კედლებზე ისრაელის წამყვანი არტისტების Tarsat Blvd 6; Tel. +972 0 3 5287196 საუკეთესო ნამუშევრებს იხილავთ. Rothschild Boulevard 6; www.alonsegevgallery.com

44 VOYAGER 6/2017 45 VOYAGER 6/2017 შოპინგი / თელ-ავივი

შოპინგი თელ-ავივში ტურისტული მოგზაურობის SKETCH სასიამოვნო „ბონუსია“ და თუ მოისურვებთ, ხმელთაშუა ზღვის ნაპირას მდებარე ამ კეთილდღეობის ოაზისიდან ბრენდი Sketch ნამდვილი ნამდვილად კარგი შენაძენების წამოღება შეგიძლიათ შინ; აღმოჩენაა. მისმა წამყვანმა უბრალოდ, უნდა იცოდეთ, სად წახვიდეთ საშოპინგოდ. დიზაინერმა იოსი კაცავმა საკუთარი მარკა ჯერ კიდევ ისრაელურ Castro-ში მუშაობისას შექმნა, შემდეგ ნიუ-იორკში DKNY-ს მამა­ კაცის სამოსის დიზაინერთა გუნდს შეუერთდა; სამშობ­ ლოში დაბრუნებულმა კი Sketch-ი დააარსა. აქ მამა­ კაცებს შეუძლიათ თავი­დან ფეხებამდე შეი­მო­სონ; RAMAT AVIV HaTACHANA ბოლოხანს კი ქალთა ტანსაც­ ღიაა: კვირა-ხუთშაბათი – 10.00-20.00; პარასკევი ამ ქსელში ისეთი ბრენდების ბუტიკებს შეგიძლიათ ეწვიოთ, ძველი სარკინიგზო სადგურის კომპლექსი თელ-ავივის მლის ხაზმა Sketch-ი – 10.00-16.00; შაბათი – KIKAR HAMEDINA როგორიცაა: Louis Vuitton, Carolina Hererra, H.Stern, Steve ინოვაციურ და არტ-მოედნად იქცა. აქ ნახავთ ისრაელური მრავალფერო­ვან, სრულ­ ყოფილ ბრენ­დად აქცია. 10.00-21.00 Madden, American Eagle. ასევე შეიძენთ ადგილობრივი მარკის _ Sketch-ის საფლაგმანო ბუტიკს; დიზაინერული თელ-ავივის ცნობილი Kikar Hamedina („სახელმწიფო ბრენდების, Dana Ashkenazi-ს, Castro-ს, Fox-ისა და ნივთების მაღაზია Soho-ში ყოველთვის იპოვით რამე Koifman 2; www.ysketch.com მოედანი“) ქალაქის ყველაზე დიდი მოედანი და ისრაე-­ Factory 54-ის ნაწარმს. ეს შოპინგ-ცენტრი არც ისე დიდია და საინტერესოს, გრავიურების ალბომებიდან დაწყებული, ლის ექსკლუზიური საშოპინგო სივრცეა. ის თელ-ავივის მის ტერიტორიაზე გემრიელი ყავისა და საკონდიტრო ნაწარმის აკრილის რგოლებით (ხელსახოცებისთვის) დამთავრებუ­- ჩრდი­ლოეთ ნაწილში მდებარეობს, შუაში მოქცეული დაგემოვნებაც შეგიძლიათ. ლი. შენობის უკან თელავიველი დიზაინერების _ Ronen Chen- TALI’S WELL BEING დიდი პარკით, ხოლო მის ტერიტორიაზე განფენილი ის, Naama Bezalel-ისა და Ido Recanati-ს ბუტიკებია. ელე­განტური შენობები სახელგანთქმული ბრაზილიე-­ ღიაა: კვირა-ხუთშაბათი – 09.30-21.30; პარასკევი – 08.00-16.00; ეს ეკლექტიკური კონცეპ­ ლი არქი­ტექ­ტორის, ოსკარ ნიმეი­ერის შექმნილია. შაბათის დამთავრებიდან 1 სთ-ის შემდეგ 23.00 სთ-მდე ტუა­ლური მაღაზიაა თელ- ავივის შუაგულში. აქ ნახავთ მდიდრული ბუტიკები საცხოვრებელი შენობების პირ­ Einstein st 40; www.ramat-aviv-mall.co.il ინტერიერის დიზაინის ნივ­- ველ სართულზეა ჩამწკრივებული. მათ ქალაქის ყვე­ თებს, სუნამოებს, სააბა­ ლაზე ხალხმრავალ ქუჩაზე, He Be'Iyar-ზე მიაგნებთ, ზანო და ტანის მოვლის სადაც მსოფლიოს მაღალი მოდის ისეთი საუკეთესო SHARON BRUNSHER საშუალებებს, სამკაულებს, დიზაინერებისა და ბრენდების ტანსაცმლის, ფეხსაცმლისა მას შემდეგ, რაც შარონ ბრუნშერმა 2005 წელს საკუთარი ვეგანურ დელიკატესებს, და აქსესუარების შეძენაა შესაძლებელი, როგორიცაა: ბრენდი შექმნა, მის სამოსს თელ-ავივის სტილის საუკეთესო ყავასა და ნაირ-ნაირ Escada, Miu Miu, P.A.R.O.S.H, Saint Laurent, Alexander Wang, გამოვლინებად მიიჩნევენ. წვენებს. ამ ყველაფერს კი Balmain, Prada, Minna Parikka, Rene Caovilla, Chiara Ferrag- ემატება გაფართოებული ni, Ancient Greek Sandals, Oscar Tiye, Kenzo, Escada, Gianvi- მას ქალაქში საკუთარი ოთხი კონცეპტუალური მაღაზია აქვს სექცია, რომელიც ჯანსაღი to Rossi, Aquazzura, Sophia Webster, Jimmy Choo, Lanvin, და საოცრად ინდივიდუალურ, მარტივად, თითქოს დაუდევ­ კვების მოყვარულთათვის Baldinini – ეს მხოლოდ მცირე ჩამონათვალია. რად დამზადებულ და უპრეტენზიო ტანსაცმელს გთავა-­ ზობთ: ტრიკოტაჟის მაისურებს, ზომაზე დიდ ნაქსოვ სვიტერებსა­ ნამდვილი სამოთხეა. აქვე ნახავთ სილამაზის სალონებს, მყუდრო კაფეებსა და კარდიგანებს, ასევე, საწოლის შავ, თეთრ და ნაცრისფერ Ehad Ha’am 8 და ხელოვნების გალერეას. Kikar Hamedina კლასიკური „თეთრეულს“. www.talisebbag.com ელეგანტურობისა და თანამედროვე ფუფუნების ნა­ HaTachana-ში თავბრუს დაგახვევთ კაფეების, რესტორ­ ზა­ვია, რაც თქვენს შოპინგს თელ-ავივში დაუვიწყარ ღიაა: კვირა-ხუთშაბათი – 10.00-19.30; პარასკევი – 10.00-15.30 ნე­ბისა და საინტერესო ბუტიკების არჩევანი, მით უმეტეს, შთაბეჭდილებად აქცევს. Amihad st 13; www.brunsher.com რომ ეს ყველაფერი ისტორიულ გარემოშია. SETI BOUTIQUE ყოველ ხუთშაბათს, საღამოს შვიდი საათიდან შუაღამემდე ეს ბუტიკი სახლის დეკორის ODED KASHI DAJ DARYA Unique-ის ღამეა – ისრაელელი დიზაინერები, არტისტები სფეროში სპეციალიზდება და კონცეპტუალური შემოქმედები ღია ცის ქვეშ ჩვენებას და ინტერიერისათვის ოდედ კაშის ექსკლუზიურად DAJ Darya- მართავენ. გამოფენებს თან ახლავს ცოცხალი მუსიკა და ევროპიდან თუ ჩრდილოეთ ნამუშევრების სთვის შექმნილი ლიატ DJ-ების აკომპანიმენტი. ხუთშაბათი ამით არ მთავრდება და ამერიკიდან ზედმიწევნით თვითმყოფადობას ტოპელის სამკაულები შუაღამის შემდეგ Orbanic-ის ბაზრობა იწყება – ეს სახელწოდება დახვეწილ, მუდმივად მისი ოჯახის მდიდარი გარდამავალ ფერთა „ურბანულისა“ და „ორგანულის“ სინთეზია. განახლებად კოლექციებს წარსული განაპირობებს პალიტრით გამოირჩევა. ღიაა: ყოველდღე – 10.00-22.00 გთავაზობთ. SETI _ აზერბაიჯანში დიზაინერი აღმოსავლეთ საერთაშორისო ბაზარზე მცხოვრები იუველირების ევროპისა და შუა აღმოსავ­ www.hatachana.co.il უკომპრომისო ხარისხის ისტორია Kikar Hame- ლეთის მოტივების ერთმა­ სიმბოლოდ იქცა. აქ dina-ზე, სამკაულების ნეთთან მისადაგებით აუცილებლად შეგიძლიათ შეიძინოთ ავეჯი, გალერეაში გრძელდება. უნიკალურ შეხამებას ქმნის. ესტუმრეთ „აზროვნების დეკორატიული საგნები, ხელოვნების“ ცენტრ სანათები, თეთრეული, ეგზოტიკური, ღიაა: კვირა-ხუთშაბათი FACTORY 54 GAYA-ს. აქ საოცარ არომატული სანთლები, შთამაგონებელი, 10.00-19.00; პარასკევი _ ყოფილი პორტის სასაწყობე შენობები მოდურ რესტორ­ ასაწყობ სათამაშოებს წიგნები ტექსტილისა და ყოველგვარი წესებისა და 10.00-15.00 DAJ Darya _ ნებად, გალერეებად და მაღაზიებად არის გადაკეთებული: და ნივთებს ხელოვნების შესახებ და საზღვრების დამრღვევი მდებარეობს Jabotinsky-სა „საყოველ­თაო“ Castro-დან დაწყებული, სოლიდურ მულ-­ გადააწყდებით და ეს ყველაფერი ისეთი ამგვარად შეიძლება და Weizman-ის _ ტი­ბრენდ Factory 54-მდე, სადაც Marc Jacobs-ის, Paul Smith- რთული გამოწვევის ექსკლუზიური ცენტრებიდან, აღიწეროს კაშის ქუჩების გადა­- ღიაა: კვირა-ხუთშაბათი – ის, Diesel-ისა თუ Neil Barrett-ის ნივთების შეძენაც შეგიძლიათ დაძლევის სიხარულსაც როგორიცაა: Hamilton შემოქმედება. კვეთაზე. 10.00-20.00; პარასკევი და _ როგორც ევროპულ დედაქალაქებში, თუმცა ოდნავ უფრო შეიგრძნობთ. GAYA-ში Conte, Pacific Connections, ძვირად. უქმეები – 9.30-16.00 Heh B’Iyar 28 www.dajdarya.com უნიკალური საჩუქრების SKLO, Cire Trudon, Old Port Hangar 9, Tel Aviv Old Port შეძენაც შეგიძლიათ. L’Artisan და სხვა. Shabazi 25; www.seti.co.il

46 VOYAGER 6/2017 47 VOYAGER 6/2017 შოპინგი / თელ-ავივი

SHLOMIT ELEMENTO „შლომიტი“ ქმნის უნიკალურ ამ მაღაზიამ პირველი ნაბიჯები როტშილდის ბულვარში სამკაულებსა და აქსესუა­ გადადგა, სანამ ბინას ძველ ჯაფაში, ოტომანების ეპოქაში რებს იმ ადამიანებისთვის, აგებულ შენობაში დაიდებდა. აქ იხილავთ იოსი გოლდბერ­ რომლებსაც რომანტიკული გისა და მისი გუნდის ნამუშევრებს, რომელთა გამორჩეული შეგრძნებებისა და თანამედ­ სტილიც რეტროს საზღვრებზე გადის, 1960-1970-იანი წლების როვე, მოდური სტილის სუნი დაჰკრავს და ძვირფასი მასალითაა დამზადებული. შეხამება მოსწონთ. მისი შე­მოქ­მედება ყოველ­ კოლექციები მოიცავს საწოლებს, დივნებს, კაბინეტის ASUFA დღი­ურობაში არსებული ავეჯს, გრაფიკული ორნამენტებით მორთულ ხა­ლიჩებსა და სტოპკადრებითაა სავსე. სანათებს _ ისეთს, როგორიცაა გოლდბერგის სახელგან­ ­- თუ სუვენირის შეძენა, ანდა, უბრალოდ, ისრაელელი INDIVIDUAL: CABINET DE PARFUMS THE STUDIO „შლომიტი“ დროს აჩერებს თქმული Glazgow-ს ანსამბლი – ხელით დამზადებული დიზაინერების ნამუშევრების დათვალიერება გსურთ, ყავისფერი გაბერილი მინისგან შექმნილ ნაწარმს. უბრალო, „ასუფა“ ამისთვის ზედგამოჭრილი ადგილია. ეს არც ნევე ცედეკის შუაგულში მდებარე ამ ბუტიკში ყვე­ლაზე ზურ ალონი, ცნობილი და მათ სამკაულებზე კირით შეთეთრებულ დარბაზში კი ინდივიდუალიზმის ატმოს­ მთლად მაღაზიაა და არც მხოლოდ ექსპოზიციის ადგილი; პრესტიჟული ფირმების 40-ზე მეტი სახეობის სუნამოა წარ­ თანამედროვე სამკაულების ასახავს: პაწია ჩიტი ტოტზე, ფერო გამეფებულა. დაყოფილ სექციებში, სადაც კედლები დიზაინერული ნამუშევრების კოლექცია კი ნამდვილად მოდგენილი. Individual: Cabinet de Parfums-ის არომა­ტე­ დიზაინერი, თელ-ავივში გაზაფხულის ყვავილობა, შუასაუკუნეებით შთა­გონებული არტით, გეომეტრიული ფორ­ თვალისმომჭრელია. „ასუფაში“ ღიმილისმომგვრელ საჩუქ­ ­ ბის სპექტრს ისრაელის პარფიუმერიის ბაზარზე ანალოგი არ ცხოვრობს და მოღვაწეობს. ურბანულ ჰორიზონტზე მებითა და ფოტოებითაა­ გაფორმებული, უდავოდ გამორ­ჩეული რებ­საც შეიძენთ, სამკაულებსაც და სახლის თანა­მედ­როვე მოეძებნება. ბუტიკში მსოფლიოს 15 პარფიუმერული­ სახ­ მისი კრეატიულობა და ახალი დანახული მკვეთრი ხაზები ავეჯი გელოდებათ. დეკორატიულ ნივთებსაც. ლის სუნამოებს იხილავთ, მათ შორის, ისეთი ბრენდებისა, ხედვა სწორედ ისეთ ქალებს და გეომეტრიული ფიგურები. ეს ყველაფერი კი ოქროსა როგორიცაა: არომატების შეზავებით სახელგანთქმული შეესაბამება, რომლებიც ღიაა: კვირა-ხუთშაბათი – 10.00-19.00; პარასკევი – 9.00-14.30 Santi Burgas, პარფიუმერ პოლ ვაშერის ოსტატობის პიკი მშვენიერებას, სისადავესა და ვერცხლის თხელ ფირ­ Le Galion, ბუნების არომატებით მდიდარი Acqua delle Langhe და ელეგანტურობას ფიტებზე მარგალიტებით, Hazorfim st 15; www.elemento-design.com და პრეზიდენტების ფავორიტი Amuage. აფასებენ. მის ნამუშევრებს ნახევრად ძვირფასი ქვებით, უკვე უამრავი ერთგული მინისა და ხის მასალითაა ღიაა: ორშაბათი-ოთხშაბათი – 10.00-19.00; მომხმარებელი ჰყავს შესრულებული. „შლომიტი“ ხუთშაბათი – 9.00-15.00 სამშობლოში და სამკაულების გარდა უნიკალური საქორწილო Shabazi st 40; www.individual-parfum.com საზღვარგარეთაც. ამ არტისტმა შთაგონება ტანსაცმლისა და აქსესუა­ ბუნების ამოუცნობ რების ექსკლუზიურ კოლექ­ ციასაც გთავაზობთ. RUBY STAR დეტალებსა და მოგზაურობის სიყვარულში პოვა; შორეული ღიაა: კვირა-ხუთშაბათი – 2000 წელს შირლი იციკის აღმოსავლეთის ფერადი 10.00-20.00; პარასკევი – 10.00- „ასუფას“ დახასიათება რთულია, რადგან ის საოცრად მიერ დაარსებული საიუვე­ ტაძრებისა და ევროპული 16.00; შაბათი – 18.00-22.00 ეკლექ­­ტიკურია და სწორედ ეს არის მისი მთავარი ხიბლი. ლირო ბრენდი შთაგონებას მუზეუმების გავლენის Shabazi st 21; www.shlomitofir.com ეს ადგილი აუცილებლად შეგიყვარდებათ. ერთ ჭერქვეშ ისტორიაში პოულობს, ნაყოფია სტილი, რომელიც უამრავი ისრაელელი დიზაინერის უნიკალური ქმნილე- იქნება ეს ვიქტორიანული იმდენადვე ორიგინალურია, ბებია. აქ სტუმ­რობა ცოტა „სახიფათოცაა“, რადგან შე-­ ეპოქის მოწყობილობათა რამდენადაც მშვენიერი. ვისაც ამ ქალაქში შოპინგის ნამდვილი გემოს გაგება სურს, საძ­ლოა თქვენს სამგზავრო ჩემოდანში სხვა აღა­რაფ­ მექანიზმები თუ ძველეგვიპ­ ძველ ჯაფას უნდა ესტუმროს. სიძველის ატმოსფეროთი ღიაა: კვირა-ხუთშაბათი რისთვის დაგრჩეთ ადგილი. ტური ორნამენტები. გაჟღენთილი ფლიმარკეტი და უთვალავი პაწია ბუტიკის – 10.00-19.00; პარასკევი – Timekillers-ი ამ ფირმის ვიტრინები თავბრუს დაგახვევთ. შაბაზის ქუჩაზე, 13 ნომერში ღიაა: კვირა-ხუთშაბათი _ 10.00-22.00, პარასკევი _ 10.00-15.00 11.30-15.00 მულტიბრენდულ მაღაზია Numero 13-ს მიაგნებთ, ქალის სადებიუტო კოლექცია სამოსისთვის კი აუცილებლად შეიარეთ Boutique 77-ში, რო­ Yehuda mi-Ragusa st 8; www.asufadesign.com იყო და მასში შემავალი Shabazi st 21; www.zuralon.co.il მელიც ამავე ქუჩის 40 ნომერში მდებარეობს. სამკაულები, ძირითადად, საათის დაშლილი მექანიზმის ნაწილებისაგან შედგებოდა. SOHO 100% MAYA NEGRI COMPLÉT DESIGN SHOP CHOMER TOV Timekillers-ს კი არტ დეკოს სტილის სერია მოჰყვა, შოპინგისათვის თელ-ავივის აბრეშუმისგან დამ­ზადებული SOHO-ს დიზაინერული ამ გალერეაში უნიკალური რომლის ნივთები ოქროთი ყველაზე საინტერესო „თეთრწინ­წკლებიანი მაღაზია არის სივრცე, დიზაინის მქონე დეკორა­ და შავი ონიქსითაა რაიონია Neve Tzedek. აბრეშუმის შარფი“ რომელიც ესთეტიკისა ტიული და ფუნქციური შესრულებული. (White Specks Silk Scarf) და ფორმების აღქმის ხელოვნების ნიმუშების, „შესასვლელთან“ იდეალური აქსესუარია. ის მოგზაურობაში წაგიყვანთ და მათ შორის, სამკაულების ღიაა: კვირა-ხუთშაბათი – როტშილდის ბულვარის თმის დასამაგრებლადაც BALAGAN PAPIER რომელშიც უნიკალური თუ 9.30-17.30 მხრიდან არც ისე დიდი მრავალფეროვან კოლექ­ გამოდ­გება, ასევე, ნებისმიერ თელ-ავივში შექმნილი იპოვეთ შთაგონება „პაპიეს“ ინოვაციური ნივთები ხნის წინ გამორჩეული ციებს იხილავთ. ეს ნივთები ხელჩანთას მოუხდება. ბრენდი „ბალაგანი“ მაღალი ანბანურ ბლოკნოტში. სრულიად ხელმისაწვდო­ Amihad st 13 ისრაელური მონობრენდის შეგიძლიათ Chomer Tov- ეს საუკეთესო არჩევანია, ხარისხის ტყავის ნაწარმს მია. მაღაზიაში სხვა­და­სხვა www.rubystarstudio.com Maya Negri-ს მაღაზია შივე შეიძინოთ თავად მისი _ თუ გსურთ, რომ თქვენს გთავაზობთ. აქ ყველაფერია, დახვეწილი დიზაინი და კატეგორიის დიზაინერული გაიხსნა. შემქმნელი ხელოვანებისგან, საზაფხულო გარდერობს რაც გჭირდებათ. მაგ., მარკა მაღალი ხარისხის ზოლიანი ნამუშევრების ფართო თან ისე, რომ საკომისიოს აქ მოდიან სხვადასხვა დახვეწილი შტრიხი AVIR წარმოგიდგენთ ბალე­ ფურცლები შესანიშნავია არჩევანია: აქ ნახავთ დე- „სოჰოში“ ისრაელელი გადახდა არ დაგჭირდეთ. ფერის და ფაქტურის შესძინოთ. რი­ნის პუანტების განახ­ლე­- თქვენს გენიალურ იდეებზე კორატიულ ნივთებს, სამ­- თანამედროვე დიზაინე­ Complét დიზაინერებმა სამუშაოდ. „პაპიეს“ ქაღალ­ ზარეულოსა და კულინარი­ულ რების ნამუშევ­რების ღიაა: კვირა-ხუთშაბათი შარვლებისთვის, ბულ ვერსიებს. ყველა ნივ­- სივან მოშკოვიცმა და დზე ორიენტირებული აქსესუარებს, ხელჩან­თებსა ყველაზე ფართო არჩევანია – 10.00-20.00; პარასკევი – კომფორტული ჟაკეტებისა _ თი ადგი­ლობრივი დიზაინე­­ ლეონორა ფიურერმა მაღაზია ბეჭდური, ტექსტური და სამკაუ­ ­ლებს, გამორჩეული წარმოდგე­ნილი. ზაფხულობით 10.00-17.00, და მშვენიერი საზაფხულო რის ნამუშევარია, რომელიც დააარსეს. ის მაღალი და გრაფიკული დიზაინის დიზაინის გაჯეტებს, სპა- ღიაა: კვირა-ხუთშაბათი – ზამთარში კი – 10.00-16.00 აქსესუარებისთვის. ქალაქის სახე­ლოვ­ნებო ხარისხის,­ პრინტებზე ფოკუსი­ განუმეორებელ სამყაროს პროდუქტებს, საოფისე 9.00-18.00 Rothschild 1 Tower, სულისკვეთებას გამოხატავს. Shabazi st 27 რებული აქსესუარების გთავაზობთ. ნივთებს, საბავშვო ნაწარმსა Hangar 12 Ahad Ha'am st 10 Shvil Hamifal st 5, Level 1 www.chomertov.co.il ბრენდია. www.balaganstudio.com Sderot David HaMelech 1 და სხვა. www.sohodesignshop.com

48 VOYAGER 6/2017 49 VOYAGER 6/2017 შოპინგი / თელ-ავივი

DC _ ისრაელის ერთ- „მაზალ უბრახა“ ალმასების ბირჟის კარს მიღმა ერთი ყველაზე მსხვილი საიუველირო კომპანიაა, ალმასების ყიდვა-გაყიდვის გარიგება მთელ მსოფლიოში რომელიც არა მარტო მთავრდება ხელის ჩამორთმევით მზა სამკაულს ყიდის, და ორი სიტყვით ივრითზე: არამედ მომხმარებელს „მაზალ უბრახა“. ამ სიტყვებით დაუმუშავებელ ალმა­ გარიგების მონაწილეები სებსაც სთავაზობს; ერთმანეთს ლოცავენ და IDC რამდენიმე დამ­­წახ­- აქ არჩევენ წარმატებას უსურვებენ. ეს ნაგებელ საიუვე­ლირო ბრილიანტებს თავისებური კოდი ალმასების სახელოს­ნოსთანაც საუკეთესო დილერების წრეში გამოიყენება თანამშრომლობს. ევროპული არა მარტო ისრაელში, არამედ საიუველირო აშშ-ში, ჩინეთში, ინდოეთსა და ...... სახლებისთვის, არაბულ ქვეყნებშიც კი. აფასებენ EDIAMONDS _ დაუმუშავებელ კომპანია ერთმანეთს ალმასებს და მრავალმილიონიან უთავსებს მზა სამკა­ გარიგებებს დებენ, IDE-ს უზარმაზარი სავაჭრო მოედანი 2 დარ­ ბის მსოფლიო მოცულობის დაახლოებით მე­ ულისა და ძვირფასი მათ შორის, კერძო ბაზისგან შედგება (ერთი _ ალმასებისთვის, სამედი შედის იმპორტის სახით და ალმასების ქვების გაყიდვას და კლიენტებთანაც, მეორე _ ბრილიანტებისთვის). მისი საერთო ბირჟაზე ხვდება, საიდანაც შემდეგ მსოფლიო ალმასის დაწახნაგების რომლებსაც ფართობი 2,5 ათას კვ. მეტრს უტოლდება. სა­ ბაზრებზე გადის. ისრაელი ბრილიანტების მთა­ და დაუმუშავებელი ანონიმებად ვაჭრო დარბაზებში ყოველდღიურად ასობით ვარი ექსპო­ ­რ­­ტიორია აშშ-ში, ბრილიანტების ქვისგან უნიკალური დარჩენა სურთ. დიამანტერი დებს გარიგებებს ურიცხვ უცხო­ მოხმა­რების მსოფლიოში უდიდეს ბაზარზე. შედევრის შექმნის დე­- ელ მყიდველთან, რომლებიც ალმასებისა და ისრაელის ალმასის მრეწველობის წილი ქვეყ­ ნინო ლურსმანაშვილი მონსტრაციას მომ­ხმა­- ბრილიანტების შესაძენად მსოფლიოს ყველა ნის საგადახდო ბალანსში წელიწადში 800 მლნ რებლის თვალწინ _ კუთხიდან ჩამოდიან ისრაელში. დოლარამდეა. 20 ათას ოჯახზე მეტი შემოსა-­ კლიენტს შესაძლებ­ ვალს სწორედ ალმასების სფეროში საქმია-­ ლობა აქვს, მონაწი­ ისრაელის ალმასების ბირჟა (ინგლ. Israel როგორიცაა: დაწახნაგების ლაზერული­ და-­ აქ შესაძლებელია ნებისმიერი ზომის, ფორმისა ნობით იღებს. ისრაელის ალმასების ბირჟის ლეობა მიიღოს საიუ­ Diamond Exchange) მსოფლიოს ერთ-ერთი ნად­გარები, გაპრიალების ავტომა­ ­ტიზებული და ხარისხის ბრილიანტის შეძენა, იქნება (IDE) კომ­­პ­ლექსით ყოველწლიურად 330 ათა-­ ყველაზე მსხვილი და მოწინავე ცენტრია ალ­ მოწ­ყობილობები, ავტომატიზებული­ პროექ­ ეს წვრილი, საშუალო, მსხვილი, მრგვალი, სამდე ადამი­ ­­ანი, მათ შორის, უცხოელი მყიდ­ ველირო სამკაულის მასების დამუშავე­ბისა და ბრილიანტებით ვაჭ­ ტირების კომპიუტერული სისტემები და მრავა­ ექსტრავაგანტურად ორიგინალური ფორმის ველი სარგებლობს. შექმნაში, რომელიც რობის სფეროში. ბირჟა განთავ­სებულია 4 შე­ ლი სხვა _ დღეისათვის ყველგან გამოიყენება­ თუ სპეციალური დაწახნაგების, ისრაელელი თავადვე აირჩია; ნობის კომპლექსში, რამათ განში (ისრაელი). მსოფ­­­ლიოში. თუ ალმასის შეძენა თუ სხვა დიამანტერების დამუშავებული; ნების-­ ისრაელის ბრილიანტების ბირჟა თავის კლიენ­ შეუძლია თვითონვე გსურთ IDE-ს მეშვეობით, მიერი ჯგუფის თეთრი ბრილიანტები თუ ბუ­ ტებს ყველანაირ გარანტიას აძლევს ძვირფასი განსაზღვროს ალმასის აუცილებლად დაგ­ ისრაელი ალმასებით ვაჭრობის და ბრილიან­ ისრაელის ალმასების ბირჟა (IDE) 1937 ნებრივი წარმოშობის ფერადი ბრილიან­ ­ ქვების გაყიდვასა თუ ყიდვასთან დაკავშირე-­ ფორმა და ზომა, ჭირდებათ ამ ტები სხვადასხვა ელფერით. ისრაელი იუვე­ ბით; მოქმედებს მნიშვნელოვანი ფასდაკლე­ ტების წარმოების ერთ-ერთი წამყვანი მსოფ­ წელს დაარსდა და ამჟამად 3000-მდე წევრს ქსელის ერთ-ერთი შეიტანოს კორექტივები ლირებისთვის იმითაა მიმზიდველი, რომ ნე­ ბებიც კომპანიების მხრიდან პოტენციური ლიო ცენტრია. ისრაელის ალმასების კომპანი­ ითვლის, რომლებიც ალმასის ნედლეულის კომპანიის მოწვევა, მზა ნაკეთობის დიზა­- ები ძვირფასი ხარისხის ალმასის ნედლეულის და ბრილიანტების წარმოებას, იმპორტს, ბისმიერი ტიპის ამ ძვირფასი ქვების შეძენა კლი­­ენ­ტების მოსაზიდად. ის, რომ პროდუქცია სხვანაირად ბირჟაზე ინსა და ფერში. მსოფლიო მოცულობის მნიშვნელოვან წილს ექსპორტს და ვაჭრობას მისდევენ. ბირჟა ვერ მოხვდებით. შეუ­ძლიათ შეუფერხებლად, ნებისმიერ დროს. გარან­ტირებულად უმაღლესი ხარისხისაა, თა­ ამუშავებენ. ამ ძვირფასი ქვის დაწახნაგებისა თავისი წევრებისთვის ქმნის საქმიანობის უცხოელებს ისრაელში ნაც სერტიფიცირებული და ლეგალური _ დი­ ...... და გაპრიალების აქაურ საწარმოებში, რომ­ ისეთ პირობებს, რომ გამყიდველებსაც და ალმასების ყიდვა ბრილიანტები ისრაელის ერთ-ერთი წამყვანი დი პლუსია ისრაელის ბრილიანტების ბირჟის ლებიც მსოფლიოში მოწინავეებად მიიჩნევა,­ მყიდველებსაც საშუალება ჰქონდეთ, მაქ­ დაბეგვრის გარეშე საექსპორტო პროდუქტია. დღეს ეს ქვეყანა არა სასარგებლოდ. ბირჟის ტერიტორიაზე დიდი D&A JEWELRY-ს ალმასის დამუშავების ურთულეს ტექნო-­ სიმალურად კომფორტულ და უსაფრთხო გა­ შეუძლიათ. იმის მარტო ბრილიანტების ერთ-ერთი უმსხვილესი თუ მცირე ზომის რამდენიმე ასეული საიუვე­ პროდუქტები ხელოვ­ მიუხედავად, ძვირფასი ლო­გიებს იყენებენ, რომელთა დიდი ნაწილი რემოში განახორციელონ გარიგებები; ეს ექსპორტიორია მსოფლიოში, არამედ ალმასის ლირო მაღაზიაა განთავსებული. ნების სრულიად გან­სა­ ქვა თან მიგაქვთ თუ ნედლეულით ვაჭრობის ერთ-ერთი უდიდესი სწორედ ისრაელშია შექმნილი. ისრაელელი ეხება როგორც სავაჭრო დარბაზებს, ისე IDE-ს კომპლექსში კუთრებული ნიმუშებია. ცენტრიც. ისრაელში დაუმუშავებელი ალმასე­- Zabutinsky st 1, Ramat Gan დიამანტერების ტექნოლოგიური მიღწევები, ბირჟის წევრების კერძო ოფისებს. მომუშავე რომელიმე D&A Jewelry, ისრაელის სატრანსპორტო ერთ-ერთი ყველაზე ფირმის მეშვეობით ძველი საიუველირო გზავნით, ნებისმიერი ჰარი ოპენჰაიმერის ალმასების ალმასების ფირმა, ევროპულ ინდუსტრიიდან ისრაელური კომპანია და ბრილიანტების მუზეუმი ისრაელის ბიუჯეტი ვალდებულია, გაიაროს მუზეუმმა, რომელიც ისრაელის ალმა­სების სახელმწიფოთა ექსპორტის პროცედურა მაქსიმალურ ცენტრში მდებარეობს რამათ განში, უმრავლესობასა შემოსავალს კომპლექსის შიგნით და აშშ-სთან მუშაობს. იღებს. ისრაელის მდებარე საბაჟო 2007 წელს თავისი 70 წლის იუბილე აღნიშნა. ბრილიანტების სამმართველოში. ამ მუზეუმში დამთვალიერებელს სთავაზობენ კომპანიის ყველა ბირჟის წლიური პროცედურის გავლის მომაჯადოებელ ვირტუალურ მოგზაურობას კლიენტს ნებისმიერ ბრუნვა 10 მილიარდ შემდეგ თქვენი ალმასების სამყაროში: გამოფენებით, დროს შეუძლია შეც­ დოლარს აღწევს. ამ შენაძენი ისრაელის ინტერაქ­ტიული სტენდებით, ვიდეო და ვალოს და განაახ­ლოს დარგში ისრაელი საბაჟოს შტამპიანი ერთ-ერთი მსოფლიო მულტიმედიური საშუალებებით უამბობენ, ნაკეთობა, რომელიც დაბეჭდილი კონვერტით ზოგადად, ალმა­სე­ბისა და, კონკრეტულად, ლიდერია და გადმოგეცემათ, აქ ოდესმე შეუძენია; გარიგებების ისრაელის ალ­მასის მრეწველობის რათა უპრობლემოდ წლიური რაოდენობა ამასთან, აქვს სამუ­დამო და შეუფერხებლად ისტორიას; აცნობენ, როგორია ალმასის განუხრელად „გზა“ მიწის სიღრმიდან ძვირფასეულობასა და გარანტია და ხარისხის იზრდება. შეძლოთ ქვეყნის დატოვება აქსესუარებამდე... დამადასტურებელი შენაძენითურთ. სერტიფიკატი.

50 VOYAGER 6/2017 51 VOYAGER 6/2017 ბაზრობა / თელ-ავივი

SHUK HaNAMAL

„შუკ ჰანამალი“ ისრაელის მთავარი გადახურული ბაზრობაა და თელ- ავივის უმშვენიერეს პორტში მდებარეობს. აქ ყოველდღიურად შეგიძ- ლიათ შეიძინოთ ახალი და სეზონური პროდუქტი, როგორც ადგილობრივი, ისე მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხის საუკეთესო ინგრედიენტები; სპეციალურ მაღაზიებში და დახლებზე შემოგთავაზებენ სეზონურ ხილსა და ბოსტნეულს Good, clean & fair-ის მცირე და საშუალო მეწარმეებისგან. SARONA MARKET

აქ განლაგებულია ხილ- 91 მაღაზიით, დახლითა და ბოსტნეულის, საყასბო, სხვადასხვა კატეგორიის თევზეულის, ქოშერული რესტორნით „სარონას“ ხორცპროდუქტების, ღვინის, ცენტრმა ისრაელის ყველაზე იტალიური ყავისა და ნაყინის, გამორჩეული კულინარიული ახლად გამოწურული წვენის, კომპლექსის სახელი ყველისა და American დაიმკვიდრა. თანამედროვე style deli-ს პროდუქტების და ინოვაციურ ურბანულ მაღაზიები; შეძლებთ გარემოში წარმოდგენილია შეიძინოთ ახალგამომ­ მსოფლიოს მრავალი ქვეყნის თაშორისოს, კლასიკურისა ცხვარი ფუნთუშეული, სხვადასხვა სახეობის ახალდამზადებული პასტა, ყველი, უმაღლესი ხარისხის და თანამედროვის, ურბა­ იტალიური და ესპანური ბალზამიკოები იტალიიდან, ნულისა და პასტო­რალუ­- კონსერვირებული ახალი ზღვის პროდუქტები რის შეხამება „სარონას“ პროდუქტები, ზეთისხილის ატლანტის ოკეანიდან, კომ­პლექსში იშვიათ გარემოს ნაირსახეობები, ადგილობ­ ფრანგული შამპანური და ქმნის. რივი ზეითუნის ზეთი, თაფლი, აღმოსავლური სუნელები ჰალვა და ტაჰინი. ადგილობრივ პროდუქტთან აქ შეიძენთ საუკეთესო ერთად – ხილი და ინგრედიენტებს კერძების აქვეა პროფესიონალი ბოსტნეული ემეკ ჰეფერიდან დასამზადებლად, სამ­კერ­ მზარეულებისთვის გან­ და არავიდან, ცხვარი და ხბო ძიან სადილსაც მიირთმევთ, კუთვნილი სამზარეულოს გოლანის მაღლობებიდან, სახალისო შოპინგით და­ აღჭურვი­ლობების მა­ღა­ზია, ხმელთაშუა ზღვის თევზეული, კავდებით, უგემრიელეს რესტორანი სადემონსტრაციო­ ადგი­ლობ­რივი და უცხოური სამზარეუ­ლოთი და ღვინოები, ლუდი, შოკო­ლადი, ფრანგულ სასუსნავს მიაგ­ ღიაა: კვირა-ხუთშაბათი – 09.00-23.00; კულინარიული ვორქშოპის უგემ­რიელესი საკონდიტრო ნებთ, იტალიურ ესპრესოს ცენტრი. ნაწარმი და სხვა მრავალი. პარასკევი – 08.00-18.00; შაბათი – 09.00-23.00 მიაყოლებთ და წიგნს გადაფურცლავთ, ანდა Kalman Magen 3; www.saronamarket.co.il ზღვის მომაჯადოებელი კულინარიულ ცენტრში ჭიქა ღვინოს მოიმარჯვებთ ხედის ფონზე, მაღაზიები გურმანები ცნობილი საუკეთესო ძეხვეულის და დახლები გთავაზობენ ისრაელელი შეფ-მზარე­ ასორტიმენტთან ერთად; უამრავ სასადილო სივრცეს, ულების ისეთი კერძების ახალდამზადებულ ზეითუნის ბარებსა და რესტორნებს, დაგემოვნებას შეძლებენ, ზეთს გასინჯავთ, ყველის სადაც მსუბუქად წახემსე­ რომლებიც უკვე კარგა ნაირსახეობას დააგე­ ბასაც შეძლებთ და სადილსაც ხანია აქ მცხოვრებთათვის მოვნებთ; ორგანული მიირთმევთ. ლეგენდად იქცა; ასევე პომიდვრის სახეობებს შორის გასინჯავენ ადგილობრივი განსხვავების შესახებ თავად ყოველ პარასკევს დილით წარმოების საუკეთესო და სამშაბათს შუადღეს აქ მონაპოვარს, როგორიცაა ფერმერებისგან შეიტყობთ. კულინარიული დღესას­- Fauchon Paris-ს პროდუქცია, ზედმიწევნით კარგი წა­ული იმართება. Bashar Fromagerie-ს სერვისის, მისაღები ფასებისა ყველი და Halva Kingdom-ის და მრავალფეროვნების გამო Hangar 12, Tel Aviv Port ჰალვა. „სარონაში“ შოპინგი მუდამ www.shukhanamal.co.il ადგილობრივისა და საერ­ გემახსოვრებათ.

52 VOYAGER 6/2017 53 VOYAGER 6/2017 რესტორანი / თელ-ავივი

თელ-ავივის სამზარეულოს კანონები

როგორც კი თელ-ავივში აღმოსავლური იისფერი საღამოს ჩრდილები მომძლავრდება და ზღვიდან მარილიანი ბრიზი მძლავრად დაბერავს, მოციმციმე, თბილი სინათლით განა­ თებული რესტორნების შემინული გალერეებიდან თელ- ავივის ქუჩებში საოცარი სურნელი იწყებს გამოპარვას. ეს სუნელებით გაჯერებული, თბილი და რაღაც უძველესის, კარგად დავიწყებულის გახსენების იმედივით სავსე არო­ მატები ცხვირში უღიტინებს, ათრობს და აბრუებს ადამია-­ ნებს და ისინიც სიხარულით ერთვებიან ხილ-ბოსტნეულის, ზღვის ბინადართა, ოთხფეხა ცხოველთა და ტკბილეულის­ სამყაროს ორომტრიალში, სადაც ისრაელის ახალი თაობის შეფები მეფობენ. ისრაელში, განსაკუთრებით კი თელ-ავივში ძალიან უყ­ კულინარიის სამყარო და მოსწონს კერძის მომზადების HaSALON MIZNON ვართ საღამოების რესტორნებში გატარება. ყველა კარგი თვალყურის დევნება, ეს მართლაც შესანიშნავი ბონუსია. ისრაელის ერთ-ერთი ყველაზე ექსცენტრიკული შეფის, მორიგი, წარმატებული რესტორანი სპეციალიზებულია უგემ­ რესტორანი ხმაურიანი, მხიარული და ლაღია. საღამოს 8 ის, რასაც ამ სამზარეულოებში ნახავთ, ყველა სატელევიზიო­ ეიალ შანის ლეგენდარული რესტორანი კვირაში მხოლოდ რიელესი ისრაელური პიტის სენდვიჩებზე, რომლებსაც საათის მერე დაწყებული ტრაპეზი ღამის ორზე მაგიდაზე შოუს სჯობს. ორი დღე მუშაობს. სადილი საკმაოდ ძვირადღირებულია, სხვა­­დასხვაგვარი შიგთავსით აქ წარმატებული და ახალ­- ცეკვით სრულდება. ამ საქმეში აქტიურად ერთვებიან მიმ­ ძალიან ხშირად მთელი რესტორანი პროდუქტების ყუ­ მაგრამ მისგან მიღებული სიამოვნება დაუვიწყარია. აქ გაზრდა შეფ-მზარეულები ამზადებენ. ტანებიც, რომლებიც ნამდვილად შესანიშნავად ფლობენ თებითაა სავსე. ახალი ხილი და ბოსტნეული, რომელიც ბა­რის დახლთან მოკალათებაც შეგიძლიათ. თავიანთ საქმეს და ზედმეტი ფამილარობის გარეშე ახერ­ იალ შანის ყველაზე დემოკრატიული რესტორანი Miznon, მხოლოდ აქაური წარმოებისაა, ადგილობრივი ბაზრიდან ხებენ კლიენტების მომსახურებასაც და გართობასაც. 22.00 საათიდან რესტორანი სახეს იცვლის – მუსიკის რომელიც უფრო სწრაფი კვების ობიექტს ჰგავს, თელ-ავივის ან რესტორნის მომმარაგებელი კიბუცი-ფერმიდან მოდის ხმა ძლიერდება, შუქი კლებულობს და მაგიდაზე ცეკვას ცნობილ ბაზართან, შუქ ჰაკარმელთან (Shuk HaCarmel) კიდევ ერთი ტრადიცია: მიმტანები ხშირად თქვენთვი­ _ ცალკე სანახაობაა. აქ ყველაფერი გარეთაა გამოტანილი თავად რესტორნის თანამშრომლები იწყებენ. ეიალ შანის ახლოს მდებარეობს. „მიძნონში“ ამავე ბაზრიდან მოტანილი საც დაასხამენ სასმელს პატარა ჭიქაში და თავისთვისაც, იმისთვის, რომ საკუთარი თვალით ხედავდეთ, რა პრო­ სამზარეულოს მთავარი კრედოა, უმაღლესი ხარისხის ინგ­ ახალი პროდუქტებით მომზადებული მრავალფეროვანი თქვენს სადღეგრძელოსაც დალევენ და ისე წაგაქეზებენ, რომ დუქტისგან მომზადებულ საკვებს მიირთმევთ. რედიენტები ყველაზე ოპტიმალური და პოეტური გზით კერძებით გაგიმასპინძლდებიან, რომელსაც პიტაში გამო­ მაგიდაზე სულ მალე საკუთარი ნებით აღმოჩნდებით. მხიარულად და გემრიელად გატარებული საღამოს მერე მომზადდეს. მენიუ ყოველდღე იცვლება და თითოეული ხვეულს მოგართმევენ. მათგანი განუმეორებელია. რესტორანი ქალაქის ცენტრიდან პოპულარულ რესტორნებში ჩვეულებრივი მოვლენაა მშვენიერი დილა დგება და რესტორნები ახლა უკვე აქ ფასებიც ყველაზე დემოკრატიულია და მომსახურებაც ცოტა მოშორებით მდებარეობს, ამიტომ ტაქსით მგზავ­- ღია სამზარეულო. ამ შემთხვევაში საშუალება გეძლევათ, საუზმისთვის ივსება. საუზმის კულტურა თელ-ავივში მხიარული და უშუალო. შეგიძლიათ ბართან ჩამოჯდეთ და რობას გირჩევთ. ნამდვილ კულინარიულ შოუს ადევნოთ თვალი, სწორედ ფრიად განვითარებულია. ქალაქის ცენტრში თავმოყრილ საინტერესო საუბარი გაუბათ ბარმენს ან ოფიციანტებს, რომ­ ამიტომ ყველა ცდილობს, ბართან დაიკავოს ადგილი. ეს კაფეებში ყველა სახის საუზმე შეგიძლიათ მიირთვათ, ღიაა: ოთხშაბათი და ხუთშაბათი – 19.00-იდან ბოლო კლიენტის­ ლებიც ციბრუტივით ტრიალებენ, თან ყველაფერს ასწრებენ, არცაა გასაკვირი, თუ შეფების გაზრდილ პოპულარობას მაგრამ ბეიგელი კრემოვანი ყველითა და წითელი თევზით წასვლამდე; ფასი: 250 NIS (სასმლის გარეშე) მათ შორის, თქვენთან ერთად ჭიქის გადაკვრასაც. გავითვალისწინებთ. მათთვის კი, ვისაც აინტერესებს მაინც პრიორიტეტულია გასასინჯ კერძთა სიაში. Maavar Yabok 8; Tel. + 972 52 7035888 გირჩევთ, ქათმის ღვიძლით ან ღორის ყბების ხორცით მომ­ ზადებული უგემრიელესი პიტა გასინჯოთ. TZFON ABRAXAS ღიაა: 12.00-00.00; ფასი: 80 NIS-იდან Ibn Gabriol 23; Tel. + 972 3 7168977 განუმეორებელი ატმოსფერო და გემოების ფეიერვერკი გელით SALON ROMANO რესტორან „ცვონ აბრაქსასში“ (Tzfon Abraxas). ესეც ეიალ შანის კიდევ ერთი მოდური გასტრო-ბარია, რო­ პირველ სართულზე, ღია მელ­შიც შეგიძლიათ შეფის საამაყო უნიკალური ფრან-­ სამზარეულოს გარშემო გული ფრი დააგემოვნოთ. მისი გემოს საიდუმლო მომზა­დების განლაგებულ მრგვალ თავისებურებაშია: სამ­ჯერ შემწვარი და სპეციალურ მაცივარში ბართან მოთავსდით _ გაგრილებული კარტოფილის­ კერძი ხრაშუნა გარე­ ­კანისა და გარწმუნებთ, ეს გაცილებით საკვების მომზადების ურბილესი შიგთავსის იდეალური კომბინაციაა. უფრო ხელსაყრელია, პროცესი თქვენ თვალწინ ღიაა: 20.00-04.00 ვიდრე მეორე სართულზე, წარიმართება, ბოსტნეულის ამ საინტერესო ფუსფუსიდან გემო კი, რომელსაც ამ Derech Romano 9; Tel. + 972 3 5566774 მოშორებით ყოფნა. კერძებს რესტორანში გასინჯავთ, POPINA OCD აქაც ყავისფერ ქაღალდზე ნამდვილად არასოდეს სან პელეგრინოს ჯგუფის მიერ ნომინირებული შეფის,­ გურმანებს, რომელთაც ნამდვილი კულინარიული თავგა­ მოგართმევენ. დაგავიწყდებათ. ITZIK HaGADOL ორელ კიმჩის უნიკალური­ მენიუ კერძების­ მომზადების დასავალი იზიდავს, ვურჩევთ, ესტუმრონ ახალგაზრდა, თუმ­ აუცილებლად უნდა ძალიან მეგობრული ეს თელ-ავივში საუკეთესო ხორცის ტექნო­ლო­­გიით ხუთ კატეგო­რიადაა დაყო­ფი­­ლი: შებოლი­­ ცა უკვე საკმაოდ ცნობილი ნიჭიერი შეფის, რაზ რაჰავის გასინჯოთ შეფ ეიალ მომსახურე პერსონალი კერძების რესტორანია, სადაც შეგიძ­ ლი, ორთქლზე მოთუშული, ღუ­მელში გამომცხვარი, ტაფაზე რესტორანს, სადაც თანამედროვე ინტერიერში, სამზარეუ-­ შანის საავტორო კერძი ყოველთვის სიამოვნებით ლიათ მიირთვათ გამორჩეული გემოს შემწვარი და დაბალ ცეცხლზე მომზადებული. თითოეულ ლოს ირგვლივ არსებულ დახლთან მხოლოდ 18 სტუმარი _ სახელგანთქმული აგიხს­ნით ყველა კერძის მქონე სხვადასხვაგვარი სტეიკი და კატეგორიას შესაბამისი კოქტეილიც ახლავს. დაფიქრდით, თავსდება და დღეში სერვისის ორი ეტაპი ტარდება. აქ ადგი-­ ყვავილოვანი კომბოსტო, შინაარსს და, თქვენი ქაბაბი. ორი ადამიანის უგემრიელესი­ როგორი გემო იწვევს თქვენში ყველაზე მეტ სიამოვნებას და ლი წინასწარ უნდა დაჯავშნოთ. რაზ რაჰავს ტრადი­ცი­ იმის მიუხედავად, თუ რა გემოვნების გათვალის­ სადილი კი დაახლოებით 300 შეკე­ ­- თამამად აირჩიეთ კატეგორია – ეს დაუვიწყარი კულინარიული­ ული მენიუ არა აქვს. ყოველდღე განსხვავებული პრო­დუქ­- დამოკიდებულება გაქვთ წინებით, რჩევასაც მოგცემთ. ლი დაგიჯ­დებათ. თავგადასავალი იქნება. ტებით ინსპირირებული, 9 კერძისგან შემდგარი მენიუ ღიაა: 12.00-02.00; ფასი: ბოსტნეულთან. ეს კერძი ღიაა: კვირა-ხუთშაბათი – 11.30-23.30; ღიაა: კვირა-პარასკევი – 18.00-01.00; შაბათი – 12.00-15.00/ თქვენ თვალწინ მზადდება და ეს მართლაც დაუვიწყარი­ 180 NIS (2 კერძი და ჭიქა ნამდვილი შედევრია, თუმცა პარასკევს დაკეტილია; ფასი: 250 NIS ფასი: სპექ­ტაკლია. ღიაა: ორშაბათი-პარასკევი – 19.00-იდან ან 21.30- ალკოჰოლი) 18.00-01.00; tasting menu 280 NIS; 192 NIS (2 კერძი და ხორცის მოყვარულებსაც (2 კერძი და ჭიქა ალკოჰოლი) ჭიქა ალკოჰოლი) იდან; ფასი: შეფის მენიუ 280 NIS (სასმლის გარეშე) საოცარი სიამოვნება ელით Lilienblum 40; Ahad Haam st 3; Tel. + 972 3 5757477 Tirsta st 17, Jaffa; Tel. + 972 3 5566774 სტეიკების სახით. Tel. +972 3 5166660 David Raziel st 3; Tel. + 972 57 9438970

54 VOYAGER 6/2017 55 VOYAGER 6/2017 რესტორანი / ბარი / თელ-ავივი

KITCHEN MARKET CAFE EUROPA / ROTHSCHILD 12 / SOCIAL CLUB BOTANIKA ARIA იოსი შიტრიტის რესტორანი თელ-ავივის ერთ-ერთ მთავარ ქუჩაზე, როტშილდის სკანდინავიური დიზაინით დამშვენებულ ინტერიერში დახ­ თელ-ავივის წარმატებული ადამიანების თავშეყრის­ საყვა­ იდეალურ ადგილას მდება­ ბულვარზე მდებარეობს სამი საკულტო, ძალზე პოპუ­- ვე­წილ, მაღალხარისხოვან ალკოჰოლურ სასმელებს შემო­- რელი სივრცე ორ სართულს მოიცავს. შენობის პირველ რეობს – თანამედროვე ფერ­ ლარული კაფე-რესტორანი, რომლებიც შესანიშნავია გ­თავაზებენ. დამაარსებლების მსოფლმხედველობა დაფუძ­­ სართულზე მდებარე პოპულარულ ბარში ფასები მაღალია, მე­რული მარკეტის თავზე. არა მხოლოდ იმისათვის, რომ თბილ ამინდში, უბრა­ ნებულია კონცეფციაზე, რომ კოქტეილში მთავარი ალკო­ მაგრამ კერძებისა და კოქტეილების განსაკუთრებული გემო შესაბამისად, პროდუქტებიც ლოდ, ჩამოჯდეთ და ერთ-ერთი სასიამოვნო საქმია­ ჰოლია, ხოლო დანარჩენი გემოები – მხოლოდ დამხმარე ამ „უსიამოვნებას“ აბათილებს. აუცილებლად გასინჯეთ ლე­ უმაღ­ლესი ხარისხისაა. საღა­ ნობით – საინტერესო, ექსტრავაგანტური ხალხის თვა­ ელემენტები. აქვეა რესტორანი, რომლის შეფიც იოსი ასრა­ გენ­­დარული სასმე­ლები: Aria Sour #4, Plague Water Col- მოს ზღვის სანაპიროზე მზის ჩასვლის ცქერით დატკბებით ლიერებით გაერთოთ, არამედ ისინი ცნობილია ევრო­ ფია. მისი აზრით, ნებისმიერი კერძის (ბოსტნეული, თევზი lins და Tropical Smoke. შეფმა გაი გამზუმ საინტერესო და ძალიან ნიჭიერი შეფის კლასიკური „ფიუჟენის“ პული ბისტროს ტიპის, საოცრად გემრიელი სამზარეუ­­- თუ ხორცი) მაღალხარისხოვან მთავარ ინგრედიენტს ზედ­- მენიუ შექმნა, რომელიც ინსპირირებულია სირიის, ეგვიპ­ უგემრიელეს და ლამაზად გაფორმებულ კერძებს დააგე­მოვ­ ლოთი, ჩინებული ბარებითა და კოქტეილების მენიუთი. მეტი მომზადება არ სჭირდება – ეს ჭეშმარიტად სკანდი­ნავიური ტის, იტალიის, ესპანეთისა და იაპონიის სამზარეუ­ლო­- ნებთ. ერთი სიტყვით, აქ საღამოს იდეალურად გაატარებთ. მინიმალიზმია. სამივე მათგანი ძალზე ხალხმრავალი ადგილია და თა ელემენტებით. გირჩევთ, გასინჯოთ თევზის სხვა­და­­სხვა­- ფასი: 221 NIS (2 კერძი და ჭიქა ალკოჰოლი) თუ გსურთ, ტერასაზე მიირთვათ, უმჯობესია, ადგილები ღიაა: 18.00-02.00; ფასი: 100 NIS (ერთი კერძი და ჭიქა ­გვარი სევიჩე და ნაირ-ნაირი ხორცის სტეიკი. წი­ნასწარ დაჯავშნოთ. ალკოჰოლი) ფასი: 115 NIS (ერთი კერძი და ჭიქა ალკოჰოლი) Hangar st 12, TLV Port; Tel. + 972 3 5566774 Botanika hotel; Hayarkon st 78; Tel. + 972 3 9330339 Nahalat Binyamin 66; Tel. + 972 3 5296054

MESSA SPICEHOUSE BELLBOY BAR IMPERIAL CRAFT DOUBLE STANDARD ფასადზე წარწერაა: "The East ეს შესანიშნავი კრეატიული COCKTAIL BAR აქ შეფ-მზარეულ მოშე ავივის ღირსშესანიშნავი, მაღალი ეს კომპანია Spicehouse-ის დონის, ხმელთაშუა­ზღვის­პირეთის კერ­ძებით შთაგონებული Jaffa Parfume Compny". ამ ბარი, რომელიც სასტუმრო The Imperial Hotel-ის ბარი ბარის უნიკალური კონცეფცია კუთვნილი კიდევ ერთი, სამზა­რე­უ­ლო და შთამბეჭდავი ინტერიერი დაგხვდებათ. „ბერდიჩევსკის“ ტერი­ საუკეთესო ბარების მსოფ­ ფარმაცევტული თემის „გათა­ ძალიან მყუდრო ბარია რო­გორც თევზეულის, ისევე ხორცის მოყვარულთათვის საინ­ ტორიაზე მდე­ბარეობს, ლიო რეიტინ­გში მე-17 ფასი: 130 NIS (2 კერძი და ჭიქა ალკოჰოლი) მაშებაზეა“ აგებული, რაც ინ­- სასიამოვნო ტერასით, სადაც ტერესო იქნება შემწვარი კალმარები ლიმონის სოუსით, ზღვის უჩვეულო მცენარეული ტერიერის დეტალებშიც ჩანს. ადგილზეა. აქ თელ-ავივის შეგიძლიათ არა მარტო ქორჭილა ხახვის რავიოლითა და ღია ცეცხლზე შემწვარი ინგრე­დი­ენტების არო­ CAFE EUROPA ROTHSCHILD 12 SOCIAL CLUB ბარმენები თეთრ ხალათებ­- ყველაზე ცნო­­ბილი ბარის­ დააგემოვნოთ დაუვიწყარი ურბილესი სტეიკი. ღიაა: 12.00- 15.30 / 19.00-23.00; ფასი: 260 NIS Rothschild Blvd 9b Rothschild Blvd 12 Rothschild Blvd 45 მატებზე დამზადებული ტები მუშა­ობენ. ინტერიერი კოქტეილები, არამედ (2 კერძი და ჭიქა ალკოჰოლი) ში გამოწყობილან, სას­მელს + 972 3 5259987 + 972 3 5106430 + 972 3 5601114 კოლბე­ბით გთავაზობენ და, კოქტეი­ლების დიდ არჩევანს მე-20 საუკუნის დასაწყისის საგანგებოდ შექმნილი Ha’Arba st 19; Tel. + 972 3 6856859 რაც მთავა­რია, სამედიცინო გთავაზობთ. აზიური კოლონიური სტი­ ბოთლებით წასაღებადაც შინდისფერი ხავერდის ლი­თაა შთაგონებული. შეიძინოთ. გარდა ამისა, აქ SHILA თემა მათი კოქტეილების სრულიად დაუ­ვიწყარ ფარდები, ტყავის კოქტეი­ლების მენიუ დაყო­ იყიდება პროფესიონალი სასტუმრო „ჰილტონთან“ ახლოს მდებარე თევზის რესტო­ რეცეპტებში გამოიხა­ტება. დივნები, მარმარილოსა ფილია განსხვა­ვებული ბარმენის აქსესუარებიც. რანი შეფმა შარონ კოენმა 10 წლის წინ გახსნა და ის დღემდე გასინჯეთ Okinawa Vesper და სპილენძის დახლი, გემოების მიხედვით: ხილის, ბარი ასევე განთქმულია დიდი პოპულარობით სარგებლობს. ეს რესტორანი რე­ და Istanbul-Louisville Express. მოყვითალო ნათურები – მწარე, ცხარე, დაძვე­ლე­ თავისი დახვეწილი კომენდებულია მათთვის, ვისაც უყვარს უმაღლესი ხარის­ ­- ფასდაკლების საათებში ეს ბარი ადგილობრივმა ბული, შებოლილი და ა. შ. აპეტაიზერებით. ხის სხვადასხვა თევზისგან მომზადებული ტარტარი, კარ- (18.00-20.00 ) ერთი კოქტეი­ მედიამ შეაფასა, როგორც ფასდაკლების საათებში ფასდაკლების საათებში პაჩო, კალმარები, გრილზე შემწვარი კიბორ­ჩხალები და ლის ფასად მეორეს გჩუქნიან. „ისრაელში საუკეთესო და სასმელს ნახევარ ფასად (18.00-20.00) მოქმედებს ასთაკვები. ღიაა: 18.00-03.00; ყველაზე ორიგინალური“. შეიძენთ. ღიაა: 18.00-24.00; პრინციპი 1+1. ფასი: 100 NIS (ერთი კერძი ფასი: 100 NIS (ერთი კერძი ფასი: 105 NIS (ერთი კერძი ფასი: 142 NIS (ერთი კერძი ღიაა: კვირა-ორშაბათი – 12.30-24.00; ხუთშაბათი – 12.30-01.00 და ჭიქა ალკოჰოლი) და ჭიქა ალკოჰოლი) და ჭიქა ალკოჰოლი) და ჭიქა ალკოჰოლი) ფასი: 230 NIS (2 კერძი და ჭიქა ალკოჰოლი) Dizengoff st 117 Berdichevsky 14; Ha’Yarkon st 66; Dizengoff st 247; Ben Yehuda 182; Tel. +972 3 5221224 Tel. + 972 54 2286200 Tel. + 972 3 7289213 Tel. + 972 3 2649464 Tel. + 972 3 5550966

56 VOYAGER 6/2017 57 VOYAGER 6/2017 კლუბები / თელ-ავივი სუვენირები

სუვენირები ისრაელიდან რაც ივრითზე ჟღერს, როგორც „მაგენ komentari დავიდ“. ეს სამკუთხედები სიმბოლუ­რად მორწმუნე ქრისტიანებისათვის ისრა­ელი აღნიშნავს 2 სტიქიას: ცეცხლს და წყალს. ფეხის ქირა ისრაელში სულაც არ არის სარესტორნო რელიკვი­ების ნამდვილი საბადოა. ბიზნესის ნებაყოფლობითი შემადგენელი. მენორა _ ეს არის ლითონის შვიდ­ ხატები _ მომლოცველებს ისრაელიდან სა­სანთლიანი შანდალი თიხის და ქვეყანაში, სადაც კოქტეილის ფასი ბარში 50 შეკელია, შინ მიაქვთ ხატები, „წმინდა ოჯახის“ მინის კანდელებით, რომელიც იუდა- ვახშმის ღირებულება კი ერთ ადამიანზე 150 შეკელიდან გამოსახულებები ტილოზე, ხეზე, ქვაზე იზმის და ებრაული ეროვნული ტრადი­ იწყება, 10% გასამრჯელო მომსახურებისთვის ის ან გრავიურები. ამ ხატების ასლების ციების დაცვის უძველეს სიმბოლოდ მინიმუმია, რომელსაც ოფიციანტი ან ბარმენი თქვენგან შეძენა ნებისმიერ საეკლესიო და სუვე­ გვევლინება. 7-სასანთლიანი ფორმა ელოდება. ანუ თუკი, ანგარიშის მიხედვით, თქვენი ნირების მაღაზიაშია შესაძლებელი. გამოხატავს 7 პლანეტას, მცირე აზიის 7 გასინჯვის შემდეგ (განსაკუთრებით დანახარჯი 600 შეკელია, არ შეიძლება ფეხის ქირად 20 ეკლესიას და სამყაროს შექმნის 7 დღეს. ან 50 შეკელის დატოვება იმ აზრით, რომ ეს საკმარისია. ილით შეზავებულის) აუცილებლად რეკომენდებულია დატოვოთ მინიმუმ 60 შეკელი და მოინდომებთ მის შეძენას შინ წამო­ ჰამსა (ჰამეშის ხელისგული) _ იუდა­ საღებად. მოძებნეთ მაღაზიის თაროებზე ესეც იმ შემთხვევაში, თუკი მომსახურება არ მოგეწო­- იზმში ჰამსა ცნობილია, აგრეთვე, რო­ ნათ; ხოლო თუ კარგად მოგემსახურნენ, მაშინ, რა თქმა ან ბაზრობებზე მწვანე შეფუთვა ილის გორც „იად ჰა-ჰამეშ“ („ხუთის ხელი“) ფოთლის გამოსახულებით. უნდა, თქვენგან მეტს ელიან. ან „მირიამის ხელი“ (მოსეს და აარონის დის სახელის მიხედვით). ჰამსას უკავ­ მეფე სოლომონის THE BLOCK THE CAT AND THE DOG მხოლოდ უკიდურეს შემთხვევაში, თუკი სერვისი ძა­- შირებენ თორის ხუთწიგნეულსაც. ­ლიან ცუდი იყო (იმედი გვაქვს, მსგავს სიტუაციაში არ ბეჭედი ეს კლუბი ელექტრონული ადგილი, რომელსაც შეგიძ­ აღმოჩნდებით), შეგიძლიათ საერთოდ თანხის გადაუხ­ შუასაუკუნეების ლე- მუსიკის მოყვარულთა ლიათ მიაკითხოთ, როდესაც კულინარიული სუვენირები სხვა ბარები დაიკეტება. დელად დატოვოთ დაწესებულება. ­გენდებში სოლომონის თავშეყრის უმთავრესი ფინიკი _ ბუნებრივი ტკბილეულის მოყ-­ ბეჭდად (Seal of Solomon) ადგილია, სადაც ადგილობ­ ამ კლუბში ხმის არაჩვე­ წმინდა ზეთი _ ზეითუნის ზეთი სპე­ ვა­რულნი სათანადოდ დააფასებენ ახალგაზრდა ოფიციანტების და ბარმენების მთელი იწოდებოდა სიმბო­ რივი და მოწვეული ტოპ- ულებრივი სისტემაა და ცია­ლური სურნელოვანი დანამატებით ისრაელურ გიგანტურ ფინიკებს. განსა­ არმია გამოდის ყოველ საღამოს სამუშაოდ, რომ ლო _ ორი ერთმა­ნეთზე დადე­ ბევრი ტოპ DJ მუშაობს. სხვა­დასხვა საეკლესიო წესის აღს­რულე­ კუთრებით გემრიელია მაჯჰოლი და დიჯეები უკრავენ. სწავლის და ცხოვრების ფული გამოიმუშაოს. ისრა­- ბული ტოლგვერდა სამკუ­- ბისთვის. დეგლეთ ნური. Salame 157 Carlebach 23 ელში ოფიციანტად ნებისმიერი შემოსავლის მქონე ოჯახის თხედი (დავითის ვარსკვლავი), რო­ ყავა ილით _ ისრაელური ყავის მელიც მეფის ლეგენდარულ­ ბე­ჭედზე წევრი ახალ­გაზრდა საქმდება: ამ ქვეყანაში­ მუშაობა ჯვრები და გულსაკიდი ხატები _ ქრის­ პატივია და ოფიციანტად მუშაობა არც ერთ შემთხვევაში ტი­ან­თათვის განსაკუთრებით ფასეუ­- იყო ამოტვიფრული.­ მისი ძალით სო­­- სათაკილო არაა, თუმცა ტურის­ტებიდან ცოტამ თუ იცის, ლია ქრისტეს საფლავის ტაძარში ნა­ ლომონს ემორ­ჩილებოდნენ ჯინები და რომ მიმ­ტანს თითქმის არც ერთ დაწესებულებაში არ კურთხი არტეფაქტები. შეეძლო ცხოველებთანაც ელაპარა­­ ­- უხდიან ხელფასს. ხშირად უცხოელები გაოცებას ვერ მალა­ ­კა. საინტერესოა ლეგენდა სოლომო­ ­ ნის ოქროს ბეჭდის წარწერებზე. ერთ- ვენ, როდესაც მათ პირდაპირ ჩეკზე უწერენ გასამრჯელოს ტრადიციული სუვენირები თანხას. ერთი ვერსიით, მეფე არასდროს იშო­- ისრაელში მოგზაურობისას თუ რაიმე ­რებ­და ბეჭედს, რომლის წარწერა _ ისრაელელებს კი თავად თითქმის ყველას აქვს გავ­- ნაციონალურის შეძენა გსურთ, ყუ­რად­­- „ყვე­­ლა­ფერი გაივლის“­ _ ეხმარებოდა ლილი „ბარმენობის ეტაპი“, ამიტომ არ უკვირთ, რო­- ღება მიაქციეთ ტრადიციულ ისრა­ელურ გან­­სა­ცდელში, ხო­ლო ლხინში აფხიზ-­­ დესაც ავტომატურად სთხოვენ საბარათე ანგა­რიშიდან 12- საჩუქრებს, როგორიცაა: ლებდა. SOLO CLUB 15%-ის მოხსნას. აქ საოცარი განათებითა და ხმის სისტემით აღჭურვილი მაგენ დავიდი (დავითის ვარსკვ­ლავი) სხვა ვერსიით, ბეჭდის სხვადასხვა უზარმაზარი სივრცეა. პოპულარული საცეკვაო მუსიკა ფეხის ქირა, რომელსაც გაიღებთ, ცვლის ყველა თა­­- _ შეგიძლიათ უამრავი სუვენირი შეი­ მხარეს ამოკაწრული იყო სამი ებრა-­ კი მრავალფეროვანი გემოვნების მქონე ადამიანების გულის ნამ­შრომელს შორის ნაწილდება, ამიტომაც ხშირად ერთის ძი­ნოთ ამ 6-ქიმიანი ვარსკვლავის გა­ ული ასო _ გიმელი (ალფავიტის მე­ მოსაგებად შეურჩევიათ. ნაცვლად რამდენიმე ადამიანი გემსახურებათ. მოსახულებით (ბრელოკები, ფინჯნები, სამე ასო), ზაიინი (მე-7 ასო) და იუდი სამკაულები, მაგნიტები). ჰექსაგრამის Yehuda Halevi st 46; + 972 52 346 6905 (მე-10 ასო); ბეჭდის ტრიალისას მათ­ ოფიციანტის მომსახურება ისრაელის სერვისის ერთ- ფორმის ამ უძველეს სიმბოლოს ებ­ გან იქმნებოდა აბრევიატურა, რომე-­ ერთი ყველაზე დიდი პლუსია. ისინი განსაკუთრე­- რა­ელები „დავითის ფარს“ უწოდებენ, ლიც აღნიშნავდა: „ესეც გაივლის“. CLARA ბული კეთილგანწყობით და ყურადღებით გამოირ­- ღია სივრცეში, სანაპიროზე მდებარე ცნობილი კლუბი ჩევიან, მუდმივად ინტერესდებიან, მოგეწონათ თუ არა ყველა ასაკის ადამიანს იზიდავს – მათ, ვისაც სურს სახალისო საკვები, სასმელი, სერვისი. VAT REFUND მუსიკის ფონზე კარგი სამზარეულო დაა­გემოვნოს და იგივე წესი ვრცელდება ღამის კლუბებსა და ბარებზე: გაგაცნობთ წესებს, რომელთა შესრულებაც აუცილებელია 3. თუ საქონელი შეძენილია პირადი მოხმარებისთვის ლამაზი ხალხის გარემოცვაში ზაფხულის ღამე ბედნიერად იმისთვის, რომ ისრაელიდან გამომგზავრებისას დღგ-ის და იმ რაოდენობით, რომელიც კომერციული მიზ­ გაატაროს. თუ არ გინდათ, სრულიადაც უყურადღებოდ დაგტოვონ, გადაიხადეთ. და არ იდარდოთ, თუკი ნაღდი ფული თანხა დაიბრუნოთ. ნებისთვის არ არის გათვალისწინებული; Koifman st 11 / Dolphinarium არ გაქვთ _ გასამრჯელოს ადვილად მოხსნიან თქვენი 1. ისრაელის არარეზიდენტ პირებს დღგ-ის დაბრუნების 4. შეძენილი ნივთები გამოგაქვთ ისრაელის სახელმწიფოს­ საბანკო ბარათიდანაც. უფლება აქვთ იმ შემთხვევაში, თუ არ ფლობენ ტერიტორიიდან; BREAKFAST + MILK CLUB ისრაელის პასპორტს და ამ ქვეყანას ტურისტის 5. საქონელი არ მიეკუთვნება კვების პროდუქტების, სას­ რანგში სტუმრობენ. თუ არ გინდათ, რომ ისრაელში მლების, თამბაქოს ნაწარმის კატეგორიას; DJ-ის მიერ შემოთავაზებული ტექნო და ჰაუს მუსიკა შესვლისას პასპორტში შტამპი ჩაგირტყან, შეინახეთ 6. დღგ-ის თანხის დასაბრუნებლად შენაძენი გი­ბიძგებთ, რომ გათენებამდე იცეკვოთ. სპეციალური ბლანკი, რომელსაც ქვეყანაში შესვლი-­ აუცილებ­ლად უნდა შეფუთოთ Rothschild 6 სას მოგცემენ დღგ-ის დაბრუნების პუნქტისთვის; დახურულ პაკეტში, მოათავსოთ 2. თანხის დაბრუნება შესაძლებელია მხოლოდ იმ მასში დღგ-ის დასაბრუნებელი THE PENGUIN CLUB პროდუქციაზე, რომელიც დღგ-ის დაბრუნების პროგ­ სპეც­ია­ლური ანგარიშ-ფაქტურა რამაში ჩართულ მაღაზიებშია შეძენილი; ამასთან,­ და ასეთი სახით წარუდგინოთ ერთ-ერთ საუკეთესო ტექნო­ ­-მუსიკის კლუბში ჭეშ­მარიტი ერთჯერადი შენაძენის საფასური ერთი ანგარიშ- საბაჟოს თანამშრომელს MIL- „ან­დერგრაუნდის“ წარმომადგენლები იკრიბებიან.­ ფაქტურისთვის 400 ისრაელურ შეკელს უნდა აღე­ GRAM-ის პუნქტში. მატებოდეს; Yehuda Halevi st 43

58 VOYAGER 6/2017 59 VOYAGER 6/2017 istoria4 dro

1. ისრაელის დამოუკიდებლობის იდეოლოგებს და უმეტესობისათვის გაუგე­ბარი იდეების დეკლარაცია; ქადაგებასაც ერიდებოდა. სამაგიეროდ, ბავ­შვობიდანვე რაიმე 2. დავიდ ბენ გურიონი აცხადებს განსაკუთრებულის შექმნის იდეით იყო შეპყრობილი და მიზნის ისრაელის სახელმწიფოს მისაღწევად უკან არაფერზე იხევდა. დამოუკიდებლობას; თელ-ავივი, 14 მაისი, 1948 წელი. ჰერცლის წარმატებას ბევრმა ფაქტორმა შეუწყო ხელი _ პირველ რიგში, მისი ოჯახის მყარმა ფინანსურმა მდგომარე­ ობამ. მას არ სჭირდებოდა ლუკმაპურის მოპოვებაზე ყოველ­ დღიური ზრუნვა, ჰქონდა ბევრი თავისუფალი დრო, მუდმივად შეეძლო ემოგზაურა და შეესწავლა ებრაელთა წინაშე სხვა­ დასხვა ქვეყანაში მდგარი პრობლემების საერთო ნიშნები.

ახალგაზრდა ჰერცლი ვენური ბოჰემის ტიპური წარმომად­ გენელი იყო. მისი ბიოგრაფი იულიუს შეპსი იხსენებს: „ის იყო დენდი, უყვარდა ვაგნერის ოპერები, მოდურად ჩაცმა და კაფეებში ყიალი“. თავად „სიონიზმის მამაც“ არ უარყოფდა, რომ ლესინგის, ლაუბესა და სხვა შემდგომში სოლიდური მოღვაწეების მსგავსად ხშირად ეტანებოდა ბანქოს, მიზეზად 1. თეოდორ ჰერცლი; 2. ნაშრომი „Altneuland“ („ძველი ახალი მიწა“); კი დაგროვილი ენერგიისა და ემოციების დახარჯვის 3. ჰერცლის მიერ შესრულებული დროშის ესკიზი აუცილებლობას ასახელებდა!

ცხოვრების რადიკალური ცვლილების მთავარ სტიმულად ასე ჩამოყალიბდა სიონიზმის მთავარი იდეა, რომელიც ჰერცლისთვის დრეიფუსის გახმაურებული საქმე იქცა, თეოდორმა დახვეწა თავის ფუნდამენტურ ნაშრომში „ებ­­ რომლის განხილვაც პარიზში ანტიებრაული ისტერიის ფონზე რაელების სახელმწიფო“ (1896). მიმდინარეობდა. ამას დაემატა საკუთარი წარუმატებელი ლიტერატურული მცდელობები... ჰერცლმა პირველმა ახსენა ებრაული სახელმწიფოს უს-­ ­წრაფესი აღორძინების იდეა, მაშინვე დაიწყო მისი ჩანერ-­ მატერიალური კეთილდღეობა განაპირობებდა მის შეუბ- გვა როგორც ებრაული, ისე არაებრაული საზოგადოების ღა­ლავ იმიჯს, ხოლო ჟურნალისტის პროფესიამ ორგა­ მასობრივ ცნობიერებაში და თავისი იდეის განსახორ­ ნიზატორული და აგიტატორული გამოცდილება შესძინა. ციელებლად ორგანიზაციულად გააფორმა ის, როგორც დავუმატოთ ამას წარმოსადეგი გარეგნობა და მივხვდებით, საზოგადოებრივი მოძრაობა. პარალელურად, იგი მოევლინა რატომ იწვევდა ეს ახალგაზრდა კაცი მისდამი პატივის­ ებრაელობას მოწამეობრივი განსაკუთრებულობის იდეო­ ცემასა და უსაზღვრო ნდობას. მართალია, ჰერცლს ზემო­ ლოგად და დაამკვიდრა­ ანტისემიტიზმის ემოციურ-ზედა­ ჩამოთვლილ პროფესიებში განსაკუთრებული არაფერი პირული ახსნა. შეუქმნია, მაგრამ დიდი ცხოვრებისეული გამოცდილება შეიძინა და შესანიშნავად გამოიყურებოდა პრეზიდიუმებსა სიონიზმის მარტივად აღსაქმელი ბუნება ზემოთ უკვე ვახ­ და ტრიბუნებზე; თანაც ჰერცლმა დროულად მიაგნო სენეთ, თუმცა იყო მისი სწრაფი გავრცელების არაერთი წარმატებულ ფორმულას _ დრეიფუსის საქმის გამოძა­ სხვა მიზეზიც. დავიწყოთ იმით, რომ სიონიზმი იმხანად არსებულ ხილად, გამოაცხადა: „ჩვენ არსად დაგვედგომება, საკუთარი არც ერთ სახელმწიფოს არ უშლიდა ხელს. უფრო მეტიც, XIX ისრაელის ქვეყანა გვჭირდება! არ აქვს მნიშვნელობა _ სად, მთავარია, საუკუნის ბოლო პერიოდის ევროპული პოლიტიკის ჭრილში, `დამფუძნებელი მამები~ არსებობდეს ებრაული სახელმწიფო!“ სიონიზმი, როგორც კოლონიზაციის ახალი ფორმა, სრულიად

ერთი ვერსიით, ჰერცლს უკავშირდება ისრაელის დედაქალაქისთვის თელ- ბიძინა ბარათაშვილი ავივის სახელის დარქმევაც. საქმე ისაა, რომ 1902 წელს ჰერცლმა გერმანულად დაწერა ნახევრად კაცობრიობის ისტორიაში ციფრი 3 ოდითგანვე საკრალური მნიშვნელობისაა. ზოგიერთი ხალხის ფანტასტიკური ნაშრომი „ALTNEULAND“ („ძველი ახალი მიწა“; ფოლკლორში დედამიწა 3 ვეშაპზე დგას, ზოგან _ ამდენივე სპილოს ზურგზე. ჩვენში სამეულს, ჰერცლი დარწმუნებული იყო, რომ საკუთრივ ქრისტიანული სამების გარდა, ფართო იდეოლოგიური დატვირთვაც მიენიჭა: ისრაელშიც, ძირითადად, გერმანულად მამული, ენა, სარწმუნოება! ისრაელის თანამედროვე ისტორიაც სამი „დამფუძნებელი მამის“ _ ისაუბრებდნენ), სადაც აღწერილია ებრაელთა მომავალი _ 50 წლის თეოდორ ჰერცლის, ელიეზერ ბენ იეჰუდასა და დავიდ ბენ გურიონის შექმნილია. შემდგომი ბედნიერი ქვეყანა. „ძველი ახალი მიწა“ ივრითზე პოეტურად ითარგმნა, როგორც დავიწყოთ იდეოლოგიით. პოლიტიკური სიონიზმის ფუძემ­ შედეგიც თვალსაჩინოა _ ისრაელის სახელმწიფო არსებობს „თელ“ (ძველი _ ყორღანი _ რაც დებლად ავსტრიაში დაბადებული ებრაელი ჟურნალისტი, და წარ­მატებითაც ვითარდება! იყო და აღარ არის), „ავივ“ (ახალი _ დრამატურგი, რომანისტი და საზოგადო მოღვაწე თეოდორ გაზაფხული)! ჰერცლი (ბინიამინ ზეევ ჰერცლი, 1860-1904) ითვლება. ბევრი ჰერცლი არც განსაკუთრებული ლიტერატურული ტალანტით ებრაელი დღემდე აღნიშნავს მის მესიანისტურ როლს, იყო დაჯილდოებული და არც გამორჩეული მოაზროვნე თავადაც ამავე აზრს პროპაგანდირებდა. ამაში სულაც არაფერია ყოფილა. ყველაზე მეტს ჟურნალისტიკაში მიაღწია _ თანა­- ცუდი _ თუ არავინ მოინდომებს მესიობას, ვერც ვერავინ მედ­როვენი აღნიშნავდნენ, რომ მისი ნარკვევების კითხვა ერთი თელ-ავივის პიონერებმა, 60-მა ოჯახმა ქვიშაში გახდება! ამის გარეშე კი დიდი საქმეების კეთება შეუძლებელია. სიამოვნება იყო. ალბათ ამიტომაც არ ჰგავდა ის იმჟამინდელ დაიწყო ახალი ქალაქის მშენებლობა.

60 VOYAGER 6/2017 61 VOYAGER 6/2017 istoria

ბუნებრივად აღიქმებოდა. ის არ ეწინააღმდეგებოდა ებრაულ ორიგინალური აზროვნება რიტარიზმის გამო უსაყვედურა, პრემიერი თანაგუნდელ საზოგადოებაში უკვე არსებულ იდეოლოგიურ კანონებს და, პრემიერმა მაშინაც გამოავლინა, ნაფტალი პერესს მიუბრუნდა და ჰკითხა: ამავე დროს, ებრაული ოცნების ასრულებას ჰპირდებოდა _ მითხარი, მეგობარო, ნუთუ შენც ფიქრობ, რომ მე პარტიის მათ. კიდევ ერთ ხელშემწყობ ფაქტორად უნდა დავასახელოთ როდესაც 1952 წელს ისრაელის სხდომებს არადემოკრატიულად ვუძღვები? მსოფლიოში მზარდი ანტისემიტიზმიც. პრეზიდენტობა ალბერტ ინტელექტითა და ენამოსწრებულობით ცნობილი მინისტრი არ დაიბნა: აინ­შტაინს შესთავაზა! თეოდორ ჰერცლი ვერ მოესწრო თავისი იდეის რეალიზა­- _ პირადად მე, დავიდ, დარწმუნებული ვარ, რომ პარტია, -ციას. ის ისრაელის სახელმწიფოს შექმნამდე დიდი ხნით ად­- სამწუხაროდ, ალიანსი არ გამო­ დემოკრატიის ყველა პრინციპის დაცვით, ცდილობს, რე, 1904 წელს გარდაიცვალა გულის ავადმყოფობით. თანა­ ვიდა _ მეცნიერმა აპოლიტი­კუ­ ისე უყაროს კენჭი ნებისმიერ საკითხს, როგორც შენ გე­ მედროვე ისრაელში არსებობს მისი სახელობის ქალაქი სიამოვნება! რობა და ადამიანებთან ურთიერ­ _ ჰერცელია, თვითონ კი იერუსალიმში, ჰერცლის მთაზე გადმოასვენეს ვენიდან 1949 წლის აგვისტოში. იქვე მახლობ­ თობის პრობლემა მოიმიზეზა. სიცილი ძლივს შევიკავეთ, პრემიერი კი ძალიან კმაყოფილი ლადაა ჰერცლის მუზეუმი, მისი გარდაცვალების თარიღი დარჩა“. კი ჰერცლის ხსენების ეროვნულ დღედაა გამოცხადებული. დღეს მის სახელს არა მარტო მსოფლიოს ერთ-ერთი ყველაზე უსაფრთხო აეროპორტი და ნეგევის უნივერსიტეტი თეოდორ ჰერცლის მიერ ნაწინას­წარ­ ატარებს, არამედ იერუსალიმის რაიონი _ კირიათ ბენ გურიონი, დავიდ ბენ გურიონი, ისრაელის პირველი პრემიერ-მინისტრი სადაც ყველა დიდი სამინისტროა თავმოყრილი. მეტყველები მოვლენები თითქმის

მათემატიკური სიზუსტით აღსრულდა. ბოდა პალესტინაში ბრიტანეთის მანდატის მოქ­მ­ე­­დე­­- ბენ გურიონი არ იყო დიდად რელიგიური კაცი, მაგრამ, ბის ვადა. ყველაფერი იმდენად ნაჩქარევად მოხდა, რომ 1948 წლის 14 მაისს დავიდ ბენ სახელმწიფო ინტერესებიდან გამომდინარე, რაბინატს ქორ­ სკამები სახელდახელოდ მეზობლად მდებარე ბარებიდან, წინების ინსტიტუტის მართვა დაუტოვა, ორთოდოქსები ჯარიდან გურიონმა ისრაელის სახელმწიფოს მიკროფონი კი _ მაღაზიიდან მოიტანეს. გაათავისუფლა და შაბათი დასვენების დღედ გამოაცხადა. შექმნა გამოაცხადა! ბენ გურიონი დავიდ გრინის (1886-1973) ფსევდონიმია, რომელიც მან ებრაელი მხედართმთავრის, იოსებ ბენ „მე არ დავდივარ სინაგოგაში, საპატიო ცერემონიალის ბოლოს იქვე მყოფმა დროებითი გორიონის პატივსაცემად დაირქვა. მაგრამ სინაგოგა, რომელშიც მე სახელმწიფო საბჭოს 37-მა წევრმა ხელი მოაწერა არ დავდივარ _ ორთოდოქსულია!“ დამოუკიდებლობის დეკლარაციას. ბევრმა არ იცის, რომ მისი ბიოგრაფიიდან და პოლიტიკური წონიდან გამომ­- _ ბენ გურიონის ამ სიტყვებმა დეკლარაციის საბოლოო ტექსტი ხელმოწერამდე მხო­- დინარე, ძნელი წარმოსადგენია, მაგრამ ფაქტია: ისრაელის ლოდ ერთი საათით ადრე დამტკიცდა; კანცელარიისკენ პირველი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ამ პოსტზე კიდევ ინგლისელ პუბლიცისტ ხაიმ ბერმანტს მაღალი სიჩქარით მიმავალი კურიერის მანქანა გზად ორჯერ დაბრუნდა, 150 სმ სიმაღლისა იყო! მწერალი ამოს ოზი ენამოსწრებულად ათქმევინა: შოკში ჩავარდა, როდესაც პირველად პირადად შეხვდა ქვეყნის პოლიციამ გააჩერა და... ამ აყალ-მაყალში ხელმოწერის „მართალია, ბენ გურიონს არ სწამდა მომენტისთვის ვერ მოესწრო მისი ქაღალდზე გადატანა, მეთაურს. „კაბინეტში შესულს, დამხვდა გამორჩეულად დაბალი შესაბამისად, სახელმწიფო მოღვაწეებმა ფაქსიმილე ცა­- ტანის მამაკაცი, რომელიც არაფრით შეიძლებოდა ყოფილიყო ღმერთის, მაგრამ, ვფიქრობ, ღმერთს რიელ ფურცელზე დატოვეს! 14 მაისი ებრაელებისათვის ბენ გურიონი! „ერის მამა“ ხომ გიგანტია, რომელიც, ატლანტის სწამდა ბენ გურიონის!“ წმინდა დღეს, შაბათს ემთხვეოდა,­ რაც კარგად გათ­ მსგავსად, ცას ებჯინება!“ ვალა ათეისტმა ბენ გურიონმა; ამ დღეს მთავრ­დე­ ბავშვობის წლები დავიდმა უკიდურეს გაჭირვებაში დავიდ ბენ გურიონი და ალბერტ აინშტაინი

გაა­ტარა. ერთი ხანობა ისტორიულ სამშობლოში გადა­- ხვე­წი­ლი ახალგაზრდა, 1908 წელს პალესტინიდან რუსეთში საქმეში _ მხოლოდ იმისთვის დაბრუნდა, რომ მამისთვის 300 მანე­- გან­საკუთრებით თის ჯარიმის გადახდა აეცილებინა. ამით დავიდმა თან­ მაშინ, როდესაც ხმობა განაცხადა იმპერიის ჯარში მსახურებაზე, თუმცა მალევე გაიქცა ქვეყნიდან და მეფის რუსეთში ბოლომდე სახელმწიფო დეზერტირად ითვლებოდა. მნიშვნელობის საკითხები კარგი განათლების მიღება უმცროსმა გრინმა ვერ მოახერხა, წყდებოდა _ მაგრამ უკვე ბენ გურიონად გახდომის შემდეგ, დაუოკებელი ცნობისმოყვარეობის გამო, შეძლო ჯერ ძველი ბერძნულის ეს ჩია კაცი შესწავლა, რათა პლატონის ნაწერებს ორიგინალში გას­ მართლაც ცნობოდა, მერე კი, სპინოზას ხათრით, ლათინურიც დაძლია! გოლიათად 50-იანი წლების ბოლოსკენ ისრაელის პირველი პოლიტი­კოსი გარ­დაიქმნებოდა! ულტრაავტორიტარულ მმართველად ჩამოყალიბდა, თუმცა ასე იყო „6-დღიანი თავად ამ ფაქტს არაფრით აღიარებდა. ომის“ დროსაც მისი ხასიათის კიდევ ერთი უცნაურობა ის იყო, რომ თანა­ და ყოველი მემამულეთა დიდი უმრავლესობისაგან განსხვავებით ბენ შემდგომი გურიონს აბსოლუტურად არ გააჩნდა იუმორის გრძნობა. პოლიტიკური ქვეყნის მომავალი პრეზიდენტი (1969-1974) გოლდა მე­ კრიზისის იერი თავის მემუარებში ასეთ ეპიზოდს იხსენებს: „ერ­თხელ, როდესაც ვიღაცამ პარტიულ შეკრებაზე დავიდს ავტო­ პერიოდშიც.

62 VOYAGER 6/2017 63 VOYAGER 6/2017 istoria statistika

დაბოლოს, ერის უმთავრესი განმასხვავებელი ნიშანი – ენა. დღეს ისრაელში ივრითზე საუბრობენ. ეს სიონიზმის საშუალო ასაკი: 29.6 კიდევ ერთი მამამთავრის, ელიეზერ ბენ იეჰუდას პირადი სიცოცხლის საშუალო იერუსალიმი პოლიტიკური დამსახურებაა. ხანგrძლივობა: 82.154 დედაქალაქი და უდიდესი ქალაქია, თელ-ავივი კი _ ეთნიკური ჯგუფები: 3 ათასი წლის ისტორიის მქონე ენამ, რომელიც თავდა­ მოსახლეობა: ეკონომიკური ცენტრი. 8 380 400 ებრაელები 74,8% l პირველად ბრძენთა ურთიერთობის საშუალებად და ძველი არაებრაელები 25,2% ისრაელი წარმომად­გენლო­- აღთქმის ენად მოიხსენიებოდა, შემდგომში სასაუბრო- ბენ იეჰუდამ (აქედან 20,8%, არაბები) ბითი დემოკრატიაა საკომუნიკაციო ფორმა მიიღო, მაგრამ 135 წელს რომაელ­ ივრითის საპარლამენტო სისტემითა თა წინააღმდეგ ამბოხის ჩახშობამ ჯერ იერუსალიმიდან 18-ტომიანი რელიგია: იუდეველები 74,8%, ებრაელთა მასიური გასახლება გამოიწვია, მერე კი _ მუსლიმები 17.6%, ქრისტიანები 2%, და საყოველთაო საარჩევნო ივრითის მნიშვნელობის დაქვეითება-გაქრობა. ლექსიკონი დრუზები 1.6%, სხვები 4% უფლებით. შექმნა. l პირდაპირი ოფიციალური ენა: ასე გაგრძელდა XIX საუკუნის დასაწყისამდე, როცა ივ­ ებრაული, არაბული რითი მხოლოდ სამეცნიერო ტრაქტატების, მედიცინისა და უცხოური ებრაელთა მხოლოდ 43% იურისპრუ­დენ­ციისთვის გამოიყენებოდა. ებრაული საგან­ ინვეს­ტიციების ცხოვრობს ისრაელში; მოცულო­ბამ მანათლებლო ეპოქა _ ჰასქალა შემობრუნების წერტილად ნიუ-იორკში უფრო მეტი $11 510 მლნ ებრაელი ცხოვრობს (2 მლნ), იქცა. აღმო­სავლეთ ივრითზე ევროპაში ერთდროულად შეადგინა ვიდრე იერუსალიმსა და რამდენიმე გაზეთი გამოიცა, 1858 წელს კი რუსეთის იმპე­ 2016 წელს. xაიფაში ერთად. რიის კიდევ ერთ კუთხეში – ვილენის გუბერნიაში მცხოვ-­ რები ხასიდის ოჯახში „თანამედროვე ივრითის მამა“ – ელიეზერ ბენ იეჰუდა დაიბადა.

GDP: $299.416 მლრდ* მამის სურვილის საწინააღმდეგოდ პარიზში საერო განათ­ ფართობი: ლების მიღების შემდეგ ბენ იეჰუდა პალესტინაში გადაბარ­ GDP ერთ სულ 20 770 კმ2 გების იდეით აენთო, რაც კიდევ უფრო დააჩქარა ჭლექით მოსახლეზე $35 728 დაავადებამ. 1881 წელს იგი უკვე ისტორიულ სამშობლოშია ისრაელის GDP 10 წელი­ სიმჭიდროვე: და პერელმანის გვარს ბენ იეჰუდაზე ცვლის. ასეთ ფაქტორად ბენ იეჰუდამ ივრითი მიიჩნია და მის წადში 2,5-ჯერ გაიზარდა. 2 პროპაგანდას შეუდგა. 391 კაცი/კმ 80-იანი წლებიდან მოყოლებული, განმანათლებელმა ისრაელი უზარ­მაზარი სამუშაო ჩაატარა. ერთი მხრივ, ივრითი იქცა საინტერესოა, რომ თეოდორ ჰერცლმა ივრითი საერთოდ ვალუტა: ებრაულ ენაზე სწავლების ოფიციალურ ენად, მეორე მხრივ, ბენ არ იცოდა და ენის შესახებ სრულიად განსხვავებულ პოზიციაზე ახალი შეკელი იეჰუდამ გაამდიდრა ის ნეოლოგიზმებით და მაქსიმალურად იდგა: „ყველა შეინარჩუნებს იმ ენას, რომელიც საკუთარ ისრაელის მოარგო თანამედროვე მოთხოვნებს. სამშობლოში შეისწავლა. გავიხსენოთ თუნდაც შვეიცარია, ბიუჯეტიdan: (NIS) სადაც არ არსებობს დომინანტი ენა და ეს სულაც არ უშლის ჯანმრთლობის პროცესებს მნიშვნელოვნად შეუწყო ხელი მსოფლიოში ხელს მის სახელმწიფოებრიობას!“ დაცვა 7,8% დროის სიო­ნიზმის იდეის პოპულარიზაციამ. პირველი სიონისტური სარტყელი: კონგრესის ჩატარებამ და ჰერცლის იდეოლოგიის საყოველ­ საპირისპიროდ ამისა, ბენ იეჰუდამ მთელი სიცოცხლე თავდაცვა 5,6% (UTC +2 სთ) თაო პროპაგანდამ მსოფლიოს ყველა კუთხიდან ებრაელ-­ ივრითის დამკვიდრებას დაუთმო და 1920 წელს ივრითის მსოფლიო ლიდერია თა პალესტინაში მიგრაციას დაუდო სათავე. პირველ ტალ- kvlevebi 4,2% მეცნიერთა და ენის აკადემიაც დააარსა, რომელსაც თავადვე ხელმძღვა­ ტექნიკოსთა ღაში აღმოჩნდა დავიდ ბენ გურიონიც, რომელიც პირადი ნელობდა სიკვდილამდე. სამუშაო ძალის მაგალითით ცდილობდა თანამემამულეთა აყოლიებას რაოდენობით: და ისრაელის ერთიანი სახელმწიფოს იდეის მსახურებას. ბენ იეჰუდას უმთავრესი დამსახურებაა, აგრეთვე, მანდატურ 145 მეცნიერი _ ებრა­ელები ჩამოდიოდნენ ყველა მხრიდან: იემენიდან, პალესტინაში ივრითის ერთ-ერთ სახელმწიფო­ ენად გა­ 10 000 სამხედრო სამსახური სავალდებულოა რუმინეთიდან, პოლონეთიდან, რუსეთიდან, რათა საკუთარი მოცხადება (ინგლისურისა და არაბულის მსგავსად), რა­საც მან მცხოვრებზე. ებრაელებისა და დრუზებისათვის, კერა ეპოვნათ. საცხოვრებელსაც თავისებურად­ აშენებდნენ ბრიტანეთის უმაღლეს კომისარ ჰერბერტ სემუ­ელთან მძიმე მამაკაცებისათვის 18 წლის ასაკიდან და წეს-ჩვეულებებიც განსხვავებული ჰქონდათ. მოლაპარაკების შედეგად მიაღწია. _ 32 თვე, ქალებისათვის კი _ 24 თვე.

საჭირო იყო რაღაც გამაერთიანებელი ნიშნის მოძებნა, რაც 2012 წელს ისრაელის მთავრობამ ბენ იეჰუდას დაბადების „ებრაული ისრაელს აქვს გაუცხოების პროცესს შეაჩერებდა. ერის გამაერთიანებელ დღე ივრითის ეროვნულ დღედ გამოაცხადა. უნივერსიტეტის“ საუნივერსიტეტო დამფუძნებლები ხარისხის მქონე ისრაელSი მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე ალბერტ აინშტაინი, მოსახლეობის უმაღლესი მასშტაბური HIGH-TECH ეკოსისტემაა. ზიგმუნდ ფროიდი კოეფიციენტი HIGH-TECH კომპანიებma ჯამური კაპიტალი ივრითი თანამედროვე ებრაული და მარტინ ბუბერი მსოფლიოში. $ 4.4 მილიარდიდან შარშან $ 9 მილიარ­ იყვნენ. ენაა. ის გაცოცხლებული ბიბ­ლიის დამდე გაზარდეს საზღვარგარეთ აქციების ენაა, რომელიც 1948 წელს განთავსებით, სხვა კომპანიების შეძენით ან მათთან შერწყმით (M&A, IPO). ისრა­ელის სახელმწიფოს ოფიციალურ ისრაელი მსოფლიოში ისრაელში არის ენად გამოცხადდა. იდიში მეორეა ერთ მსოფლიოში ექსპორტის 42.4% HIGH-TECH პროდუქ­ტებია. სულ მოსახლეზე ყველაზე მეტი ებრაული და სლავური ელემენტების ისრაელი ასევე საინფორმაციო ტექნო­ წელიწადში დაბეჭდილი STARTUP კომპანია ლოგიების ICT სერვისების მოწინავე­ მქონე დასავლეთგერმანული ენაა, ახალი წიგნების მოსახლეობის რაოდენობით. რაოდენობასთან ექსპორტიორია, ICT სერვისები momsaxu­ რომელიც დღემდე იყენებს­ შეფარდებით. rebis საერთო ექსპორტის 62.7%-ს შეადგენს. ებრაულ დამწერლობას. www.doingbusiness.org * www.data.worldbank.org/country/israel 64 VOYAGER 6/2017 65 VOYAGER 6/2017 იერუსალიმი ტრადიცია

მაგრამ­ ამბობდა, რომ შესაძლებელია მათ გარეშეც აღმოვაჩინოთ საკუთარ იუდაიზმი თავში ღვთის ნაპერწკალი: „უფალს სურს, რომ ადამიანმა თავისი წმიდა­ საქმეებით გამოაფრქვიოს ეს ნაპერ-­ ინტერპრეტაციის მრავალგვარობა წკლები... რასაც მივაღწიე, მხოლოდ ლოცვით და არა თალმუდის შესწავლით“.­

ხასიდურმა მისტიკამ პიროვნების გა­ ნუმეო­ რე­ ბლობა­ და უნიკალურობა აღ­ იუდაიზმის მოაჩინა. თუ თალმუდი კედელივით მრწამსით, იცავდა იუდეველობას,­ რომ იგი სხვა არსებობს ხალხებში არ გათქვეფილიყო, ხასი­ ­ მარადიული, დობას თითოეული პიროვნების თავის-­ არარაობისგან თავადობა უნდა დაეც­ ვა;­ ის მოუ­ სამყაროს წოდებდა ადამიანს, თავი შეეცნო, შემქმნელი რათა­ ღვთის სამსახურში სრულ­­ყო-­ ღმერთი, რომელიც ­ფილად გამოევლინა საკუთარი­ შესაძ- ხედავს ადამიანის ლებლობები, ღვთისკენ ინდივიდუა­ ­ საქმეებს; ლური გზა მოენახა და უფლის წინაშე იგი სახელით ცნობს პასუხისმგებელი ყოფილიყო საკუთარი­ თითოეულ ადამიანს, პიროვნებისა და მთელი სამყა­როს მა­ სწყალობს გიერ – ყველგან გაფანტული „ღვთიური­ კეთილთ და სჯის ნაპერწკლები“ ადამიანმა უნდა გაათა­ ­ უკეთურთ; არსებობს ვისუფლოს და მაღალ საფეხურებზე­ დებად მიაჩნია ისრაელის სახელ­ ­ უკანასკნელი აიყვანოს, სანამ საბოლოოდ არ მიაღწევს მწიფოს შექმნა და არ ცნობს მას, სამსჯავრო; მოვა სრულ ერთიანობას შემოქმედსა­ და მის რადგან ეს ქვეყანასა და ხალხს მესიის მესია და მკვდრები ქმნილებას შორის. მოსვლის ჟამისგან აშორებს. ბევრი აღდგებიან. მათგანი არ აღიარებს უზენაეს რაბი­ ხასიდი ღვთისადმი სრულყოფილი მსა-­ ნატს, უარს ამბობს სახელმწიფოსგან ხურებით­ მესიის მოსვლის ჟამს აახლო- პირადობის­ მოწმობის მიღებაზე და ებს. პიროვნული­ ხსნა ებრაელი ხალხის მხარს უჭერს პალესტინის განმათა­ და შესაძლოა მთელი კაცობრიობის ვისუფლებელ­ მოძრაობას; ისრაე­­­­ ლის­ მარინა ყიფშიძე, ნინო ლურსმანაშვილი ხსნისკენ­ გადადგმული აუცილებელი დამოუკიდებლობის დღე მათ გლოვის ნაბიჯია. დღედ გამოაცხადეს­ (დე­­მონსტრა­­­ ცი­ -­ ულად­ წვავენ ისრაელის­ სახელ­ მწიფო­ ებრაელთა რაოდენობა მსოფლიოში მუქრებოდა იუდაიზმს, როგორც მოძ­ გიის რეფორმა იყო – ქადაგება ჰოლან­ ნეტურეი კართა („ქალაქის მცველნი“ დროშას და შეურაცხ­ ყოფენ­ სიმ­ბო-­ 14 მილიონამდეა. იუდაისტური ორგანი­ ღვრებასა და ცხოვრების წესს. ამიტომაც დიურ ენაზე, ყავლგასული ლოცვების – ასე იწოდებიან თალმუდში თორის­ ლოებს). იუდაიზმის უნიკალუ­ რობას­ ზებული თემები 80-ზე მეტ ქვეყანაშია. მათი მესვეურნი იქამდეც მიდიოდნენ, ამოღება. რეფორმიზმის ცენტრად კი მცოდნენი და მცნებების დამცვე­ ლ­ ­ ორი ურთიერ­ თ­­ საპი­­ რის­ პი­ რო­ იდეა გან­- იუდაიზმში ამჟამად რამდენიმე ძირი­ რომ ადგილობრივი სახელმწიფო­ ენის გერმანია იქცა. ლოცვანიდან ამოიღეს­ ნი) ხასიდობის განაყოფი ულტრაო­ რ­ -­­ საზღვრავს:­ ეროვნული­ რჩეულობა­ და თადი მიმდინარეობაა:­ ორთოდოქსული, შესწავლასა და გამოყენებაზეც­ კი უარს ფრაზები მესიის მოლოდინზე, ებრა­ თოდოქსული­ თემია – სულ რამდე­ ­ უნივერსა­ ლიზმი.­ იუდაიზმის ყვე­ლა მიმ-­ კონსე­ რ­ ვა­­ ტიუ­ ლი,­ რეფორმისტული, ხა-­ ამბობდნენ. ელთა ღვთივრჩეულობაზე და სხვა. რე­ ნიმე ათეული ოჯახი; იუდაიზმის რე­ დინარეობის­ უმთავრეს თეოლო­ გიურ-­­ სიდიზმი­­ და ე. წ. ნეტურეი კართა („ქა­ ფორმისტული­ მოძრაობა ევროპასა და ლიგიური ექსტრემისტები უპირატესად ეთიკურ თემებად რჩება: შენდობა,­­ ლაქის მცველები“). XIX საუკუნეში ევროპასა და აშშ-ში ბრიტანეთში გავრცელდა. რეფორმის­ იერუსალიმსა და თავიანთ დაარსებულ შაბათი, ის­რაელის მიწა, თანახი (თალ-­ კონსერვატიული იუდაიზმი წარმოიშვა, ტები­ სოლიდარობას იჩენენ ისრაელის ქალაქ ბნეიბრაკში ცხოვრობენ. მუდთან ერთად) და მესიანური იდეა. არ არსებობს იუდაიზმის ერთიანი და რომელიც მიიჩნევდა, რომ ებრაელობა სახელმწიფოს­ მიმართ და ეყრდნობიან ნეტურეი კართას ღვთის მგმობელ ქმე­ საყოველთაოდ გაზიარებული დოგ­მა­ უნდა ზიარებოდა დასავლურ კულტურას,­ თორის ფუძემდებლურ ჭეშმარიტებას, ტიკა. იუდაიზმის მიმდინარეობები მერ­­- ჩართულიყო საზოგადოებრივ ცხოვ­ რომ ადამიანი შექმნილია ღვთის ხატად, ყეობენ მკაცრ რელიგიურობასა და რებაში, თუნდაც ამას ებრაელთა რე­ ამიტომაც თითოეულის ცხოვრება, გა-­ ხარედული იუდაიზმი რამდენიმე ულტრაორთოდოქსულ სე­კულარობას შორის. ლიგიურ ყოფაში ცვლილებები მოჰყო­ ნურჩევლად­­ აღმსარებლობისა, კურ- ჯგუფს აერთიანებს: ხასიდებს, აშკენაზ და სეფარდ ხარედებს ლოდა. კონსერვატორები ტრადიციისა თხეულია. და ხარდალებს. ისინი ადამიანის მოვალეობად მხოლოდ ორთოდოქსული მიმდინარეობა თავის და რეფორმების სინთეზს ცდილობ-­ ღმერთის მსახურებას მიიჩ­ნევენ. მამაკაცების უმეტესობა თავს მიიჩნევს იუდაიზმის არსის ერთა­ დნენ, თუმცა ცვლილებები არ უნდა XVIII საუკუნის მეორე ნახევარში აღმო­ არ მუშაობს – დროს თორის შესწავლას უთმობს. ოჯახის დ­ერთ მატარებლად. ჯერ კიდევ XIX ს-ის შეხებოდა ფუძემდებლურ პრინციპებსა სავლეთ ევროპაში წარმოშობილმა შემოსავალი სახელმწიფო დახმარება ან ცოლის ხელფასია; და­საწყისში ორთოდოქსული მიმდინა­ ­- და ებრაული­ ენის ლიტურგიულ სტა-­ მისტიკურმა­­ რეფორმისტულმა მოძრა-­ სარ­გებლობენ შეღავათებითა და სამედიცინო დაზღვევით. რეობა დაუპირისპირდა­ რეფორმატო­ ­­ ტუსს, და­ცული ყოფილიყო წმიდა- ობამ­­ – ხასიდობამ ისრაელში გადა­ მათ სახელმწიფო ეხმარება. ოჯახში საშუა­ლოდ 7-8 რულს, ის ეწინააღმდეგებოდა სეკუ­- არაწმიდას კატე­გორია,­ შაბათის სიწ- ინაცვლა და დღეს არსებობს, როგორც ბავშვია. შვილებისთვის მეუღლეებს მშობ­ლები არჩევენ. ლა­რიზაციას, ებრაელთათვის­ სოცი­ მიდე­ და იუდაიზმის მარადიული არსი. ეზოთერული ფენომენი. თავდა­ პირ­ ­ ქორწინებამდე სექსი დაუშვებელია. ალუ­რი, პოლიტიკური და ეკონომიკური ველად­ ხასიდობა მდაბიო, წერა- ხარედები ისრაელის სახელმწიფოს შექმნის დრო­იდან უფლებების გაფართოებას და, საერ­- ახალი დროის პირმშო რეფორმისტთა კითხვის უცოდინარი ხალ­ხის რეაქცია არმიაში სამსახურისაგან თავისუფლდებოდ­ნენ. თემი თოდ, არა მხო­ლოდ ევროპულ, არა­ შეხედულებით, აუცილებელია რწმენა- იყო თალმუდის წიგ­ნიერი სიბრ­ ­ მცირერიცხოვანი იყო, მაგრამ დღეს­ უკვე მოსახლეობის მედ ებრაულ­ განმანათლებლობას­ (ჰას-­ წარმოდგენების­ (რიტუალის) მისადა­ ძნის წინააღმდეგ. მისი დამაარ­ -­ 10 პროცენტია. ახალი კანონით, 2017 წლიდან მათ 16-თვიანი ­ქალა). მათი აზრით,­ გეტოს გაუქ­ გება დროებასთან; ებრაელების სტატუ­ ­ სებელი­­ ისრაელ ბენ ელიაზარი (1700- სამხედრო სა­ვალდე­ბულო ან ალტერნატიული სამსახური მება გამოიწვევ­და ებრაელთა სწრაფ სის შეცვლა. პირველი ნაბიჯი ამსტერ­ 1760) არ უარყოფდა თალმუდს, ათას­ უნდა გაიარონ. ასიმილაციას და, საბოლოოდ, დაე­ დამში განხორციელებული ლიტურ­ -­­ წლოვან კულტურულ ტრადიციებს,

68 VOYAGER 6/2017 69 VOYAGER 6/2017 ტრადიცია

ვის შეუძლია იუდაიზმის იუდეური მიმდევარი გახდეს? იუდეველად გახდომა ადამიანს ორი დღესასწაულები გზით შეუძლია: პირველი _ თუ ებრა­ იუდაიზმის მთავარი დღესასწაულები ელი დედა ჰყავს, მეორე _ გიურის ორგვარ ხასიათს ატარებს: ისინი აღ­ (ერთგვარი რელიგიური ნათლობა) ნიშნავენ როგორც წელიწადის სეზო­ შეს­რულებით, რაც საკმაოდ ძნელია: ნების ცვლილებას, ისე ისტორიულ ტრადიციისამებრ, დიდხანს ცდილო­ მოვ­ლენებს. ებრაული წელიწადის სამი ბენ, პოტენციურ პროზელიტს­ (ადამი­ანს, მთავარი დღესასწაულია პესახი, შავუ­ რომელიც ახალ რელიგიას ეზიარება) ოთი და სუქოთი. მოსეს რჯული ამ დღე­- ამ ნაბიჯის გადად­გმა გადააფიქრე­ სასწაულებზე ყოველ ისრაელიანს ავა­ ბი­ნონ, რათა მისი ნების სიმტკიცე ლებდა იერუსალიმის მოლოცვას და დადასტურდეს. „მაძი­ებელი“, რომე­ ტაძარში მსხვერპლის შეწირვას. ლიც სათანადო სიმტკიცეს გამოი­ ჩენს, სპეციალურ რელიგიურ წე­სებს პესახი (პასექი) ებრაელი ხალხის ასრულებს _ გიურის დროს ხდება ეგვიპტიდან გამოსვლის ხსოვნას ეძღ­ რიტუალური განბანა აუზში, რომელსაც ვნება, მას გაზაფხულზე, ერთი კვირის მიქვა ეწო­დება. განმავლობაში აღნიშნავენ. პირველი რას არის ბრიტ მილა, და მეშვიდე დღეები უქმეა. პესახის კაცობრიობაა), იუდაიზმის თანახმად, ძველი და ახალი აღთქმისგან. ძველი ძირითადი რიტუალური წესია 7 დღის ბარ მიცვა da bat micva? 7 მცნება უნდა დაიცვან: იკრძალება აღთქმა (39 წიგნი) იუდეური ბიბლიის განმავლობაში უსაფუვრო პურის _ წინადაცვეთის იუდეური რიტუალი _ კერპთაყვანისმცემლობა, ღვთის გმობა, იდენტურია, თუმცა წიგნები მასში სხვა და იხსენებენ უდაბნოში მოხეტიალე „შენდობის დღე“, როცა შესაძლებელია მაცის ჭამა (ეგვიპტური მონობის მოსა­ ბრიტ მილა, ბიბლიის თანახ­ ­მად, პირვე­ ­ სისხლისღვრა, ქურდობა, სისხლის­ აღ­­- თანმიმდევრობითაა და ზოგიერთი ისრაელიანების კარვებში ცხოვრებას. ახალი წლის დღეს გამოტანილი­ გო­ნებლად). ლი ებრაელისგან, აბრაამისგან­ მოდის რევა და საკვებში ცოცხალი ცხო­ველის­ მათ­განი სხვა რედაქციითაა მოცემული. განაჩენის შეცვლა.

_ მან შეასრულა პირველად ბრიტ მილა გან ათლილი ხორცის გამოყენება;­ აგ­ თანახ _ ასე უწოდებენ თავად იუდე­ ახალი წელი _ როშ ჰაშანა შავუოთი (კვირეული) პასექიდან ღმერთთან დადებული აღ­თ­ქმის ნიშ- რეთ­ვე, სავალდებულოა სამართ­ლი- ველები თავიანთ წმინდა წერილს. (წლის სათავე) იდღესასწაულება ებ­ ხანუქას აღნიშნავენ ქისლევის თვე­ შვიდი კვირის თავზე აღინიშნება სი­ ნად. ებრაელები ბიჭებს წინა­დაცვეთას ანი საკანონმდებლო სისტემის შექმნა. რაული კალენდრის პირველი თვის, ში (ნოემბერი-დეკემბერი) ბერძნები­ ­ ვანის თვეში (მაისი-ივნისი) და პუ­ და­ბადებიდან მე-8 დღეს უტა­რებენ. იუდაიზ­მში წმინდა წერილს თორასაც თიშრის (სექტემბერი-ოქტომბერი) პირ-­­ ს­გან შეურაცხყოფილი ტაძრის განახ­ რის გაკეთება იკრძალება რის მკის დასაწყისს ეძღვნება. ამავე ბარ მიცვა (სიტყვასიტყვით: „მცნების (კანონი) უწოდებენ. სიტყვა „თორა“ ველ ორ დღეს. ამ დღეებში ღმერთი ლებისა (ძვ. წ. II ს.) და იმ სასწაულის დროს, შავუოთი უკავშირდება რჯულის ვაჟიშვილი“) _ ბიჭი 13 წლის ასაკში შაბათს? სხვა­დასხვა მნიშ­ვ­ნელობით გამოიყე­ ­- განსჯის ადამიანს გასული წლის ქმე­ გასახსენებლად, როცა ტაძარში აღმო­ (თორის) მიღებას სინაის მთის ძირას. პირ­­ველად კითხულობს საჯაროდ თავს ბიბლიის თანახმად, ღმერთმა სამყარო ნება: ასე იწო­დება მოსეს ხუთწიგნე- დებებისთვის, ჩაწერს ან არ ჩაწერს ჩენილი ერთი დღის სამყოფი წმიდა მის სახელს სიცოცხლის წიგნში და გან­ ზეთი რვა დღეს ენთო. ხანუქის დროს, თორიდან. გოგონების მიერ ბატ მიცვის შექმნა 6 დღეში, მეშვიდე დღეს კი ული, ზოგჯერ _ მთელი ბიბლია­ და, სუქოთის (კარვობის) ასევე შვიდ­ („მცნების ქალიშვილი“) შესრულება დაისვენა. შაბათს არ შეიძლება ცეცხ­- აგრეთვე, იუდეური კანონების ერთობ­ საზღვრავს მის ბედს დამდეგი წლისთვის. რვა დღის განმავლობაში სასანთლეზე­ დღიან დღესასწაულს, რომელიც ებ­ მხო­ლოდ XIX-XX საუკუნეების მიჯნაზე ლის დანთება, კარვის გაშლა,­ ცხვრე- ლიობა. (მენორა) თითო სანთელი ინთება. რა­ული ახალი წლის მე-15 დღეს დაიწყო ლიბერალურ რელიგი­ ­ურ წრე­ ბის გაკრეჭა, ელექტრობის ჩართვა, ახალი წლის დღეებს მოსდევს მარ­ იწყება, ორმაგი დატვირთვა აქვს: ამ ხვისა და მონანიების ათი დღე, რომლის დღესასწაული, რომელ­ ებში, დღეს კი ებრაული რელი­გიური ქოლგის გაშლა (რადგან კარავს თალმუდი (ივრ. „სწავლება“) _ შუასაუ­ ფურიმის დროს აღინიშნება მოსავლის აღება ოჯახების უმრავლესობაში ტარდება. ჰგავს), წვერის გაპარსვა და ა. შ. შა­ კუნეების ებრაული აზროვნების ძეგ­ კულმინაცია არის იომ ქიფური ანუ საც ადარის თვის (თებერვალი-მარტი) ბათს იკრძალება, აგრეთვე, მიცვა­ლე­- ლია იუდაიზმის იურიდიულ, ეთი­კურ 14-15 რიცხვებში აღნიშნავენ, ძვ. წ. V რამდენი მცნება უნდა , ბულის დამარხვა, თუმცა უმოქმედობის და რიტუალურ ნორმათა კრებული. საუკუნეში სპარსეთში მცხოვრები ებ­ დაიცვას იუდეველმა? დარღვევა შეიძლება საკუ­თარი ან თალმუდის ტექსტები ავტორიტეტულ რაელების გადარჩენის აღსანიშნავად იუდეველებმა 613 მცნება უნდა დაიცვან, სხვისი სიცოცხლის გადასარჩენად. ბრძენთა დისკუსიებია სხვადასხვა სა­ დაწესდა. ამ დროს ადამიანებს ღვინის რომელთაგანაც 365-ს (წელიწადში კი­თხზე. მოცულობით ის ბიბლიაზე გა­ განუსაზღვრელი რაოდენობით და­ რა არის თორა და დღეების რიცხვი) აკრძალვითი ხასიათი ცილებით დიდია. თორა მოსეს უფალ­ ­მა ლე­ვის უფლება აქვთ. ფურიმი განსა­ აქვს, დანარჩენი 248 კი (ადამიანის თალმუდი? მისცა სინაის მთაზე წერილობითი კუთრებით სასიხარულოა ბავშვების­ ­ თვის, რადგან მათ საჩუქრები, ტკბი­ სხეულის ორგანოების რაოდენობის იუდეველთა ბიბლია ქრისტიანულის ფორ­­მით, ხოლო თალმუდი _ ზეპირი სა­ მიხედვით) _ მითითებაა. ნოეს არაებ­ იდენ­ტური არ არის. ქრისტიანული ხით და დროთა განმავლობაში ჩაიწერა. ლეული და კოსტიუმირებული მსვლე­ რა­ელმა შთამომავლებმა (ეს კი მთელი ბიბ­ლია ორი ნაწილისგან შედგება _ ლობა ელით.

რით განსხვავდება სინაგოგა ტაძრისგან? ებრაული კალენდარი სინაგოგა (ბერძ. „შეკრება“) კოლექ­ ანუ „სინაგოგა ადამიანებისთვისაა“, ებრაული კალენდარი ყოველწლი- კალენდრის მიხედვით, წელიწადში დღესასწაულები „მოძრავი“ კი არის, ტიური ლოცვისა და შეკრებისთვის, „ტაძარი _ ღვთისთვის“. ოცნება რელიგიური ცერემონიებისთვის რომა­ელთა მიერ დანგრეული ტაძრის უ­რი ოფიციალური კალენდარია ის-­ თვეების რაოდენობა შეიძლება იყოს მაგრამ ყოველთვის ერთსა და იმავე რა­ელში (გრიგორიანულთან ერთად) 12 ან 13 (ნაკიან წელიწადში; 19-წლიან სეზონზე, უფრო მეტიც, მთვარის ერ­ განკუთვნილი შენობაა. სინაგოგა აღდგენაზე _ უმნიშვნელოვანესი იდეაა ბევრია, ხოლო იუდაისტური ტაძარი იუდაიზმში; სწორედ ტაძარს დასტირიან და ებრაული მნიშვნელოვანი თარი­ ციკლში 7 წელი ნაკიანია). თვე ყოველ­ თსა და იმავე ფაზაზე მოდის. მაგალი­ მხოლოდ ერთი შეიძლება იყოს გოდების კედელთან (ტაძრის კომ­ ღების განსასაზღვრად გამოიყენება. თვის ახალმთვარეობისას იწყება. თად, პესახი ყოველთვის გაზაფხუ­- (ამჟამად არც ერთი ტაძარი აღარ პლექსის ერთადერთი ჩვენამდე იუდეური ერა ძვ. წ. 3761 წლის 6/7 ებრაული წლის ხანგრძლივობაც ცვა­ ლის პირველი სავსემთვარეობისას არსებობს, რადგან მეორე, ბოლო მოღწეული ნაწილი). ტაძრის აშენება ოქტომბერს იწყება: ებრაული გამო­ ლე­ბადია _ დღეების რაოდენობა წე­ არის: იწყება ნისანის თვის მე-15 დღეს ტაძარი ჩვ. წ. 70 წელს დაანგრიეს შეიძლება მხოლოდ იმავე ადგილას, თვ­ლით, ამ დროს იყო პირველი ლიწადში შეიძლება იყოს 354, 355 და და ისრაელში 7 დღეს გრძელდება, მის ფარგლებს გარეთ კი 8 დღეს. რომაელებმა დიდი იუდეური აჯანყების სადაც ძველი იყო აღმართული ახალ­მთვარეობა (სამყაროს შექმნის 353, ხოლო ნაკიან წელიწადში _ 384, _ ჩახშობისას). ივრითზე სინაგოგას _ ტაძრის გორაზე, იქ კი ამჟამად ახალმთვარეობა). 385 და 383. ეწოდება „ბეთ ქნესეთ“ („შეკრებათა მუსლიმთა სიწმინდეებია. იუდეველების ებრაული კალენდარი ერთ-ერთი ებრაული კალენდარი მთვარე-მზის 2017 წელს პესახი 11-17 აპრილს აღი­ სახლი“), ხოლო ტაძარს უწოდებდნენ რწმენით, მესიის მოსვლის შემდეგ ყველაზე რთულია მსოფლიოში. ამ კალენდარია, აქედან გამომდინარე, ნიშნება. „ბეთ ელოჰიმ“ („ღვთის სახლი“) ტაძარი კვლავ აღდგება.

70 VOYAGER 6/2017 71 VOYAGER 6/2017 ტრადიცია

ებრაული სამოსის კიპა ლუბვიჩერი კიპა მამაკაცის ტრა­დიციული ლუბვიჩერი თახვის ტყავის მახასიათებლები ქუდია, თუმცა მას თანამედ­ ქუდისა და ფედორას როვე, კონსერვატიული შთამომავალია. ის ყველაზე იუდაიზმის მიმდევარი თანამედროვეა ტრადიციულ ებრაულ ქუდებს შორის. საუკუნეების განმავლობაში ქალებიც ატარებენ. კიპა სხვადასხვა ქვეყანაში მცხოვრები რელიგიური რიტუალების ებრაელები იძულებულნი თანამდევი კომპონენტია. შტრეიმელი იყვნენ, ჩაეცვათ ან ჰქონოდათ ის შეიძლება იყოს ნაქ­სოვი ქუდი ბეწვი­თაა რაიმე აქსესუარი, რომელიც ან ხავერდის. შემოქობილი. კაცები მას, მათ მოსახლეობის დანარჩენი ძირითა­დად, ქორწინების ნაწილისაგან გამოარჩევდა. შემ­დეგ ატარებენ, თუმცა სპოდიკი ზოგიერთ თემში შტრეიმელი ეს ბეწვის მაღალი ქუდია, ჩაცმის თაობაზე თავად ებრაელების ბარ მიცვის ასაკს რომელიც შტრეიმელს გადაცილებული ბიჭების მიერ შექმნილ ნორმებს ჰალახის ჰგავს, თუმცა მისგან კოდექსი და „ცნიუტის“ წესი თავსაბურავიცაა. ზომით განსხვავდება. ჰალახის მიხედვით, არეგულირებს. ტანისამოსის სადა მას პოლონური ფესვების ფერი, სიგრძე, ქამრის ადგილი, კაცებს აკრძალული აქვთ მქონე ხასიდი ებრაელი თმის პარსვა ან შეჭრა თმის საბურავი მამაკაცებისა და მამაკაცები იხურავენ. ქალებისთვის, სხეულის კანის საფეთქლებთან. დაფარვა გარკვეულ ადგილებში, ჰომბურგი ნაკლები სამკაული და ა. შ. – ეს მას შემდეგ, რაც XX საუ­ ყველაფერი მოკრძალებულობასა რეკელი ტალიტი კუნეში ბეწვი მოდიდან სწორედ ამ წესის გამო და სისადავეს უსვამს ხაზს და რეკელი პალტოა, რომელსაც ხასიდი შალის ამ მოსასხამს დილის ლოც­ გადავიდა, თახვის ტყავის ატარებენ ორთოდოქსები განურჩევლად სქესისა, ამ წესს ებრაელი კაცები სამუშაო დღეებში ვებისას, თორის კითხვისას და ებ­ ქუდმა სახეცვლილება კულულებს (PAYOT). ყველა ორთოდოქსი ებრაელი იცავს. ატარებენ. მისი ნაირსახეობა კი შავი ან რაულ დღესასწაულებზე ატარებენ და­ განიცადა და ჰომბურგად იმავე ტრადიციის თანახმად, ლურჯი მატყლისაგან დამზადებული ქორ­წინებული მამაკაცები. ტალიტის გადაკეთდა, რაც იმას ასევე დაუშვებელია კიტელი რე­კელეჩია, რომელიც შესაფერის შარ­ მახასიათებელი შტრიხია მოქსოვილი ნიშნავს, რომ მას ბეწვის წვერის გაპარსვა სამარ­ ამ თეთრ სამოსს, იგივე ხალათს, ვალსა და ქამართან ერთად იყიდება. და დაწნული ფოჩები, რომლებიც საბურველი აღარ თებლით, თმისა და ტრადიციის მიმდევარი მამაკაცები მის ოთხივე კუთხეზეა მიმაგრებული; ჰქონდა. ჰომბურგის ქვეშ წვერის მოწესრიგებისას იცვამენ ქორწილებში, როშ ჰაშანისა ხოლო ლურჯი ზოლი ებრაელის მო­ ტრადიციული ებრაელები მხოლოდ მაკრატელსა და და იომ ქიფურის ლოცვების დროს და ვალეობების სიმბოლოა. კულულებს ატარებენ. ელექტროსაპარსს პასექის ნადიმში. იყენებენ. ციციტი ერთგვარი ფოჩებია, რო­ მელსაც რელიგიური წეს-ჩვეუ­ლებების დამცვ­ელი ებრაელების ოთხკუ­თ­ხოვან თავსაბურავი სამოსი მოსა­ს­ხამებზე შეხვდებით, მათ შორის, ებრაული წესის – ქალები იცვამენ ზედა ტალიტზეც. ჰალახის მიხედვით, სამოსს, რომლის მკლა­ დაქორწინებულმა ქალმა ვებიც იდაყვის ქვემოთ ტეფილინი თმა უნდა დაიფაროს, მთავრდება. ეს სამოსი რათა გარშემომყოფმა ტანზე მომდგარი არ უნდა მამაკაცებმა იცოდნენ, იყოს და მას ქამარიც რომ მას ქმარი ჰყავს. ხალვათად უნდა ერტყას. ტრადიციის მიმდევარი სისადავის კანონი ფერებ­ დაქორწინებული ზეც ვრცელდება. კაბები ქალები ატარებენ და ქვედატანები, რომ­ლებ- ქუდებს, ბერეტებსა და ­საც ტრადიციის დამცვე­ლი პარიკებს განსხვავებული ქალები იცვამენ, მუხლს გარტელი ორნამენტებითა და ქვემოთ სიგრძისაა. ზოგი­ ფერებით. ერთი ქალი მამაკაცების ეს ქამარი ებრაელი მამაკაცების აქ­ საზოგადოებაში შარვალს სესუარია და მას ხშირად ლოცვის ტიჩელი არ ატარებს. დროს იკეთებენ. ტრადიციის მიხედ­- ტეფილინი ორი ტყავის ყუთისაგან და ვით, გარტელი ინსტინქტების კონტრო­ ამ თავსაბურავს ებრაელი მათი შემაერთებელი ზონრებისგან ქალები ატარებენ, რელიგიური ლის სიმბოლოა. გარტელი სისადავით შედგება. ერთი მათგანი კუნთზე მაგ­ დღესასწაულების გა­მოირჩევა – შავი ან თეთრი ფერისაა. როცა „ცნიუტის“, შაიტელი რდება, ზონარი შვიდჯერ იხვევა მოკრძალებულობის შაიტელი ერთგვარი პარიკია, რომელსაც ებრაელი ქალები სამოსი მკლავსა და ხელზე, წესისამებრ, მარ­ კოდექსის წესებს იცავენ. ქორწინების შემდეგ ატარებენ. ის ტრადიციის გამოძახილია, შაბათობით ტრადიციის ბეკიშე ცხენაზე, თუმცა ცაციები მას მარ­ ტიჩელის უამრავი რომლის მიხედვითაც, ქალმა მოკრძალებულობა უნდა შეი­ მიმდევარი ქალები თეთრ ჯვენა ხელზე იკეთებენ. მეორე ყუთი ნაირსახეობა არსებობს, ნარჩუნოს და თმა დაიფაროს. წინსაფარს ატარებენ აბრეშუმის გრძელ პალტოს _ ბეკიშეს შუბლზე მაგრდება. ზონრებზე წერია ძალიან სადა ფაქტურით (რეპროდუქციული ხასიდი ებრაელები ატარებენ. ძირი­ ოთხი ნაწყვეტი თორიდან, ყუთებში დაწყებული, გამორჩეული ორგანოების სიწმინდის კი მოთავსებულია ხელნაწერი პერგა­ ფეხსაცმელი დასაცავად), სინაგოგაში კი თადად, მას შაბათობით, ებრაულ დიზაინითა და ქსოვი­ლე­ ტრადიციული ებრაელების უმეტესობა არ ატარებს ღია მენტები რელიგიური ტექსტებით. მას კონსერვატიულად აცვიათ. დღესასწაულებზე, ქორწილებზე და ბარ ბით დამთავრებული. ფეხსაცმელს, სანდალში კი წინდას იცვამს. მიცვის დროს იცვამენ. დილის ლოცვებზე ატარებენ.

72 VOYAGER 6/2017 73 VOYAGER 6/2017 ამბავი

პარიზი აიღო 1871 წელს, ვაგნერის ცოლმა კოზიმამ ირო- ბარენბოიმი ისრაელში ბერლნის Staatskapelle-ს ორკესტ­ ნი­ულად ჩაწერა თავის დღიურში: „ეს დღეც დადგა: რით ჩასულა), როგორ გამოუცხადებია ერთ-ერთ მინისტრს: BIS-ზე შესრულდება... გერმანელებმა შური იძიეს „ტანჰოიზერის“ პარიზული ჩვენ დემოკრატიულ ქვეყანაში ვცხოვრობთ, ცენზურას მარცხის გამო!“ თუმცა კოზიმამდე ვაგნერს თავად შარლ ოფიციალურად ვერ დაგიწესებთ, მაგრამ მაგ ბარენბოიმს ბოდლერმა მიუძღვნა წერილები, სადაც ის ბოდიშს იხდიდა გადაეცით, ცეცხლს ნუ ეთამაშება, აქ არავის უნდა ისტო­რიულად ფრანგების „სიყრუის“ გამო, რომელთაც გენიალური „ტან­ გამაღიზიანებელი მუსიკით ტკბობაო... ჰოიზერის“ აღქმა ვერ შეძლეს. ამის შემდეგ ბარენბოიმს კიდევ ერთი ავტორიტეტი ჩაურევია ჰოდა, რამდენიმე წლის წინათ დანიელ ბარენბოიმმა სწო­ ვაგნერის ებრაული რეაბილიტაციის პროცესში _ პლასიდო რედ „ტანჰოიზერის“ ვეება უვერტიურის შესრულება სცადა დომინგო, რომელსაც, თავის მხრივ, დაუდასტურებია, რომ ისრაელში, რის შემდეგაც ვაგნერს „ებრაული ჯადო“ უნდა თუკი ბარენბოიმი ვაგნერს შეასრულებდა, ამ კონცერტში ახსნოდა… ისიც დაუფიქრებლად მიიღებდა მონაწილეობას; დაბოლოს, რაკი ლაპარაკი bis-ზე ყოფილა და არა ოფიციალურ ბარენბოიმი პირველი არ ყოფილა წარმოშობით ებრაელ პროგრამაზე (რომელშიც ვაგნერის სახელი არ ჩაიწერე­ მუსიკოსთა შორის, რომელსაც მისთვის ნაცისტური „სტიგმის“ ბოდა), ფესტივალის დირექტორი მხოლოდ იმის იმედად მოცილება ეწადა; ბარენბოიმამდე ეს მეტ-ნაკლები წარ­ დარჩენილა, რომ ეგებ ორკესტრს არც ისე კარგად დაეკრა მატებით სცადა იუჰუდი მენუჰინმა, რომელიც მეორე პროგრამით გათვალისწინებული ნაწარმოები და ხალხს მსოფლიო ომის დასასრულს არა მხოლოდ ვაგნერის მუსიკის, bis-ზე არ გამო­ეძახებინა დირიჟორი. არამედ ჰებელსის საყვარელი დირიჟორის _ XX საუ­- კუნის მუსიკალური გენიოსის, ვილჰელმ ფურტვენგლერის მაგრამ Staatskapelle-ს ისე დაუკრავს, ისეთი გზნებით, რომ მორალურ რეაბილიტაციას ლამობდა, თუმცა ბარენბოიმი პუბლიკას ფეხების ბაკუნი დაუწყია, კიდევ რამე დაუკარი­- პირველი იყო, ვინც თავის მკაცრ თანატომელებს არ შეუ- თო (ცხადია, იმ იმედით და ცოდნით მედიიდან, რომ შინ­და და ვაგნერის აჟღერება სცადა ისრაელის მიწაზე. ბარენბოიმს სკანდალური სიურპრიზი ექნებოდა გადანახუ­ლი). და მიუ­ხედავად იმისა, რომ გარეთ ნაციონალისტები მდგარან თუკი ვინმეს ეკუთვნის მშვიდობის ნობელის პრემია, ეს პლაკატებით: „სირცხვილი მოღალატე ბარენბოიმს! არა ალბათ სწორედ დანიელ ბარენბოიმია, რადგან მის მიერ ვაგნერს!“ _ ჯიუტ დირიჟორს დარბაზისთვის მიუმართავს, რომ ჩამოყალიბებული ორკესტრი _ „დასავლურ-აღმოსავლური ახლა სწორედ ვაგნერს დაუკრავდნენ, რომლის აკრძალვის დივანი“ პრაქტიკული მშვიდობის მუსიკალურ-პროფესი­ ვნებაც საზოგადოების რეგრესს უწყობდა ხელს. ული დადასტურებაა: ბარენბოიმმა მოახერხა და ორკესტრი პალესტინელი და ებრაელი მუსიკოსებით დააკომპლექტა, „კომპლექსებისგან უნდა გავთავისუფლდეთ!“ _ უთქვამს დი­ არაბებს და ებრაელებს მის ორკესტრში მაინც შეუძ­- რიჟორს და გაფითრებული მუსიკოსებისკენ შებრუნებულა, ლიათ მშვიდობიანი და ჰარმონიული ერთობის შექმნა. რათა ოდნავ მოგუდულ სასულეებს „ტანჰოიზერის“ მთავარი მელოდია აეჟღერებინათ (სხვათა შორის, ერთ-ერთი ეს კაცი რომ აქაური ყოფილიყო, ეჭვი არ მეპარება, პირველი, ვინც პუბლიკისგან ზურგით შებრუნდა ორკესტრის კონფლიქტებისა და ურთიერთგაღიზიანებისგან დაცლილ დირიჟორობის დროს, სწორედ ვაგნერი იყო, რადგან კავკასიურ ორკესტრს ჩამოაყალიბებდა, სადაც ერთმანეთზე მანამდე დირიჟორები ან გვერდულად დგებოდნენ, ან სახით ლაშა ბუღაძე განაწყენებულ ხალხებს გახსნილობისა და უკომპლექსობის პარტერისკენ). მაგრამ სასულეების შესვლა და დარბაზის მუსიკალურ გაკვეთილს ააჟღერებინებდა… აფეთქება ერთი ყოფილა: ზოგი მაშინვე წამომხტარა და ლანძღვა-გინებით გავარდნილა გასასვლელისკენ, ზოგი ალბათ ერთ-ერთი ბოლო, ვინც ისრაელზე წერის დროს უნდა გაგახსენდეს, რიჰარდ ვაგნერია, ვაგნერის სკანდალური „ისრაელური დებიუტის“ შესახებ სავარძელზე ასულა და იქიდან დაუწყია ყვირილი, ზოგსაც ბევრს წერდნენ და ჰყვებოდნენ, მაგრამ უმეტესად ან ძალიან მაგრამ ამ შემთხვევაში ჩემთვის არა იმდენად დიდი გერმანელი კომპოზიტორი, არამედ მუსიკის ბარენბოიმის გამამხნევებელი ტაში შემოუკრავს; ერთ ქალ­ მოკლედ, ან ძალიან გაუგებრად, ისე რომ, ვერც გაიგებდი, ბატონს ფეხსაცმელი გაუხდია და სცენისკენ უსვრია, სხვა თავგანწირული პატრიოტი დანიელ ბარენბოიმი და მისი პრინციპულობაა საინტერესო, ბოლოს და ბოლოს, შესრულდა თუ არა „ტაბუდადებული“ ქალბატონს ორკესტრანტებისთვის შეუძახებია, არ გაჩერდეთ, მუსიკა! რომელმაც პირველად შეასრულა ისრაელში ვაგნერის მუსიკა. ბოლომდე დაუკარითო _ და მთელი ეს უშველებელი უვერ­ ტიურა ყვირილსა და ბრაგა-ბრუგში გაგრძელებულა, მუსიკა ერთი ჭორიკანა და მუსიკალურ ამბებში გათვითცნობიერე­ მხოლოდ დირიჟორს თუღა ესმოდაო… ვაგნერის სამარცხვინო ანტისემიტიზმის დასადასტურებლად უფიქრია, მოლოტოვ-რიბენტროპის საიდუმლო პაქტის პუნ- ბული კაცია _ ნორმან ლებრეხტი, რომელსაც უაღრესად მისი ბრიყვული სტატიაც კმარა _ „იუდაიზმი მუსიკაში“, ­ქტების გარდა კიდევ რა სიამოვნება მიენიჭებინა „თანამოაზრე საინტერესო წიგნები აქვს დაწერილი მუსიკოსების პრაგმა­- კულისებში ჩამუხლულ ფესტივალის დირექტორს თავზე თუმცა მხოლოდ ეს არაა იმის მიზეზი, თუ რატომ არ ითვლება ადისთვის“ და ბოლოს ვაგნერის „ნიბელუნ­გების“ ციკლის ტულ სიგიჟეებზე (მაგალითად, კარაიანზე _ „ვინ მოკლა კლა­ შემოეწყო ხელები და ერთსა და იმავეს იმეორებდა: „განა „მიზანშეწონილად“ ისრაელში ვაგნერის მუსიკის შესრულება; მეორე ოპერაზე შეუჩერე­ ­ბია არჩევანი. „ვალკირიები“ მოსკოვის სიკური მუსიკა?“), ჰოდა ამ კაცის ბლოგიდანაც ვერ შევიტყვე, არ ჯობდა, ამ კაცს ვინმე პატიოსანი რესპუბლიკელის მუსიკა ამ არაპირდაპირი აკრძალვის მიზეზი მისი იდეოლოგიური დიდ თეატრში დაუდგამს სტა­ლინის იდეოლოგიურ რეჟისორად შეძლო თუ არა ბარენბოიმმა არაპირდაპირი ცენზურის დაეკრა ვთქვათ, ბეთჰოვენის და ეს ვაგნერი სადმე ფალსიფიკატორი ადოლფ ჰიტლერია, რომელმაც ნაციზმის ჩამოქვეითებულ სერგეი ეიზენშტეინს და ისტორიაში შესულა, დაძლევა? სხვების არ იყოს, ლებრეხტიც ბუნდოვნად _ _ სხვა­გან, სხვა ფესტივალზე, სხვა ქვეყანაში შეესრულებინა?!“ ხმოვან ფონად აქცია ვაგნერის შემოქმედება. როგორც ერთ-ერთი ყველაზე გრანდიოზული საოპერო იმეო­რებდა, შეძლო, მაგრამ ბოლომდე მაინც ვერაო… ჩაფლავება. რიჰარდ ვაგნერი აქ მართლაც არაფერ შუაშია _ ის ნაცისტების და აი შარშან, გავიცანი იოსი ტალგანი, ადამიანი, რომელიც დირიჟორმა კი მაინც ბოლო ნოტამდე მოსვლამდე ნახევარი საუკუნით ადრე გარდაიცვალა, მაგრამ თავად ვაგნერის ანტისემიტიზმიც დიდი გაუგებრობაა და, ოდესღაც სწორედ იმ ფესტივალის დირექტორი ყოფილა უერთგულა თურმე ვაგნერს და, რადგან ვაგნერის ზეკაცების კოლექცია _ მთელი თავისი ერთი მხრივ, XIX საუკუნის გერმანული ნაციონალიზმის ისრაელში, სადაც ვაგნერის შესრულება უცდია რისკიან რაც მთავარია, თავისუფლების ზიგმუნდებითა და ზიგფრიდებით _ მძლავრ პროპაგანდის­ ტენდენციის ნაწილად უნდა მივიჩნიოთ, მეორე მხრივ კი, დირიჟორს. ამ შესანიშნავი ბატონისგან დეტალურად მისეულ იდეალს, მერე კი ნახევარი ტულ იარაღად აქცია მესამე რაიხმა, ბევრს ეს მუსიკა დღემ­- ახალგაზრდა თავქარიანი და ამბიციური კომპოზიტორის მოვისმინე, როგორ გაუმხილა ბარენბოიმმა, რომ bis-ზე, დარბაზის ოვაციის ფონზე, ცოცხალ- დე ისტორიულ ტრავმად ახსენდება ისრაელში. წყენის გამოვლინებად, რომელიც „ტანჰოიზერის“ პარი­- არც მეტი, არც ნაკლები, ვაგნერის შესრულებას აპირებდა; მკვდარი გასულა კულისებში და მასზე ზული ფიასკოს შემდეგ ვერ მოინელა: ვაგნერი სრულიად როგორ ჩავარდნილა ეს უკანასკნელი საგონებელში, არანაკლებ გათანგული ფესტივალის ვაგნერის იდეოლოგიურობის ტრაგიკომიკურობის ერთ- უსამართლოდ მიიჩნევდა, რომ მისი ოპერის წარუმატებ­ როგორ „გაუჟონავს“ მედიაში ამ ინფორმაციას, როგორ დირექტორისთვის ხმადაბლა, თუმცა ერთი გამოვლინება იყო მოსკოვში დადგმული „ვალკი­ ლობაში დიდი გავლენის მქონე ფრანგი კომპოზიტორი, აუტეხიათ სკანდალი მემარჯვენე პოლიტიკოსებს, როგორ მიღწეული მიზნით კმაყოფილს უთქვამს: რიები“ მეორე მსოფლიო ომის წინ, როცა ჰიტლერი და წარმოშობით ებრაელი მეიერბერი იყო დამნაშავე (ვაგნერის მოსწონებიათ ბარენბოიმის გადაწყვეტილება ლიბერალებს, „ისე, BIS-ზე დაკვრა ყველაზე მეტად სტალინი დროებით იქცნენ მეგობრებად. სტალინს ბევრი აზრით, „მისი სალიერი“). წლების მერე, როცა ბისმარკმა როგორ დამფრთხალან ორკესტრანტები (პარადოქსი: რიჰარდ ვაგნერს ეზიზღებოდა“.

74 VOYAGER 6/2017 75 VOYAGER 6/2017 arqiteqtura

ბაუჰაუზის სკოლა ვაიმარში, რომელიც 1919-1933 წლებში მოქმედებდა, უოლტერ გროპიუსმა დააარსა. მოგვია­ ნებით ბაუჰაუზის სტილი თანამედროვე დიზაინის, თეთრი ქალაქი მოდერნისტული არქიტექტურისა და ხელოვნების ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან მიმართულებად იქცა.

მასზე საკმაოდ დიდი გავლენა მოახდინა ინგლისელმა დიზაინერმა უილიამ მორისმა, რომლის აზრითაც, ხელოვნება საზოგადოების საჭიროებებს უნდა ითვალისწინებდეს, ფორმა კი ფუნქციას ექვემდება­ რებოდეს.

ბაუჰაუზის სტილისათვის დამახასიათებელია მორთუ­ ლობისა და ორნამენტის უარყოფა, დიზაინის შერწყმა ნაგებობის არქიტექტურულ დანიშნულებასთან, რადი­კალურად გამარტივებული ფორმები და შინაარსის რაციონალურად გააზრება. Zamenhof st 1, 1939. Arch. Yehuda Megidovitz

ის 1920 წელს ურბანული დაგეგმარების კომისიაში იყო, რომელიც ქალაქის რეგლამენტაციაზე მუშაობდა.

მაგრამ ჩერჩილი შეცდა: მშენებლობა 1910 წლიდან არ შეჩერებულა და თელ- ავივი ყველაზე მიმზიდველ წერტი­ ლად გადაიქცა მაშინდელი ებრაუ­ლი ემიგრაციისათვის. ქალაქის მოსახ­ლე­- ობა 2000-იდან 35 ათასამდე გაი­ზარდა.

1925 წელს თელ-ავივის პირველ მერს მეირ დიზენგოფს დასჭირდა შოტ­ ლანდიელი ცნობილი ურბანისტის, პატ­ რიკ გედესის დაქირავება, რათა ქალა­ Derech Begin 35, 1935. Nahalat Binyamin st 1, Poli House, 1933. ქის განვითარების გენერალური გეგმა Arch. Schlomo Liasowski & Jacob Orenstein Arch. Schlomo Liasowski შეექმნა. ბებთან „გაერთიანდა“ და შეიქმნა დავად სასტუმრო მიმზიდველია იმი­- „გარდენ-სიტის“ მოძრა­ ­ობის მიმდევარ­ „თეთრი ქალაქი“. ქალაქში სეირნობა ტომ, რომ ნამდვილი არქიტექტურუ­- მა გედესმა მის­თვის ჩვეული მეთოდით სტუმარმა ალბათ სწორედ დიზენგოფის ლი ლეგენ­ ­დაა. მისი ელეგანტური შეიმუშავა „განვითარების გეგმა“ და მოედნიდან უნდა დაიწყოს. თელ-ავივ­ „მრუდები“ და არ-დეკოს ინტერიერი თელ-ავივი მრავალი ლამაზი ბულ­ ში ყოფნისას დასაბინავებლად ხშირად განსხვავე­ბულ „პუბ­ლიკას“ იზიდავს. ვარით, სკვერითა თუ მწვანე სივ­რ­- Hotel Cinema-ს ვირჩევ. პატარა ნომ- სასტუმრო 1939 წელს ძმებმა მაგი­ ცით დამშვენდა. ეს ყველაფერი შენო­ რების და ხმაურიანი ადგილის მიუხე­ დოვიჩებმა და­­აპ­როექტეს.

ნიკა ჩხაიძე ძალიან ლამაზია ორიგინალურად გა­- ­და­წყვეტილი, ფეხით მოსიარულე­თა­ თ­ვის განკუთვნილი დიზენგოფის მო- თელ-ავივის, როგორც მთელი ისრაელის ისტორია, არის შენობები ბაუჰაუზის, ლე კორბუზიეს, ერიხ მენდელსონის ­ედანიც, რომელიც მიწის დონიდან მაღ- ბრძოლის, შრომისა და გამბედაობის ისტორია, განსაკუთ­ სტილების გავლენით არის შექმნილი. ლაა აწეული და სამანქანო მოძ­რა- რებით კი _ იმ პიონერთა, რომლებიც ისტორიულ სამ­ ობისგან დაცულია. შობლოში პირველნი ჩავიდნენ ევროპიდან. მათი მიზანი გამოწვევას კიდევ უფრო ართულებდა ის, რომ ქალაქი იყო დამოუკიდებელი, თანასწორი სოციალისტური საზო­ მთლიანად ქვიშაზე უნდა აშენებულიყო. იდეის „სიგიჟეს“ დაახლოებით 100 მეტრში, თუ Hovevi გადოების შექმნა. ამ ემიგრანტებს შორის იყო 200-მდე და მასშტაბს მაშინ ხვდები, როდესაც თელ-ავივში ხარ და Zion street-ს აუყვებით, შეამჩნევთ უზა- გულანთებული ახალგაზრდა არქიტექტორი, რომლებიც ამ ქალაქს აკვირდები: გგონია, რომ ლოს-ანჯელესში ან ­დოდ თეთრ საცხოვრებელ ბლოკს. გერმანიიდან გადმოსახლდნენ. ბია­რიცში თუ მონტე-კარლოში მოხვდი; ხოლო როდესაც მენ­დელ­სონის „მრუდებითა“ და ლე დაფიქრდები, თუ რა გეოგრაფიულ და პოლიტიკურ სივრ- კორ­ბუზიეს გეომეტრიით­ ინსპირი­ ­რე­ საერთაშორისო მოდერნიზმის იდეებით გამსჭვალული ამ ცეში იმყოფები, ენით აუწერელი გაოცება გიპყრობს. ბუ­ლი ეს შენობა 1935 წელს ააგო პინხას ახალგაზრდების დიდი ნაწილი ბაუჰაუზის სკოლის კურს­ ჰიტმა. გერმანელი ფენო­მენალური დამთავრებული იყო. რამდენიმეწლიანი დაუღალავი შრო­ დავუბრუნდეთ თელ-ავივის მშენებლობას: პროცესის პარა­ არ­­­ქი­­ტექტორის, ერიხ მენდე­ლ­სონის მით მათ შეძლეს, შეექმნათ ე. წ. „თეთრი ქალაქი“ _ 4000- ლე­ლურად არ წყდებოდა ემიგრანტების და ახალმო­სახ­ გავ­ლენა აქაც იკითხება. შენობა მთელ მდე შენობა, რომელიც დღეს თელ-ავივის ისტორიულ ლეების ნაკადი. „აქ არაფერი გამოვა“, _ თქვა ბრიტანეთის კვარტალს იკავებს. ცენტრს წარმოადგენს და იუნესკოს მიერ არის დაცული. კოლო­ნიალურმა კონსულმა, ვინმე უინსტონ ჩერჩილმა. Dizengoff Square

76 VOYAGER 6/2017 77 VOYAGER 6/2017 arqiteqtura მუსიკა

ზუბინ მეტა და ჰუბერმანის ვიოლინო წინანდალში

დავით საყვარელიძე

Idelson st 25,1931. Arch. Richard Kauffmann

პირველად 1996 წლის 25 დეკემბერს ჩავფრინდი თელ- ხანოხ ლევინი კომპოზიტორობდა კიდეც, თავისი სპექტაკ­ ავივში. უნდა შევხვედროდი დრამატურგ ხანოხ ლევინს, ლებისთვის თხზავდა მუსიკას. მან ერთ მნიშვნელოვან რომლის პიესის დადგმა რუსთაველის თეატრმა დამავალა. კონცერტზე წასვლა მირჩია. უდიდესი მუსიკოსები _ იცხაკ ეს დიდ სცენაზე ჩემი პირველი დადგმა იყო და მსურდა, პერლმანი, დანიელ ბარენბოიმი, იეფიმ ბროფმანი, შლომო საფუძვლი­ანად მოვმზადებულიყავი. ხანოხ ლევინს ლიტე­ მინცი და კიდევ რამდენიმე ვარსკვლავი ისრაელის ფი­ლარ­ რატორები და თეატრმცოდნეები „ცოცხალ გენიოსს“ უწო­ მონიული ორკესტრის 60 წლის იუბილესთან დაკავშირებით დებდნენ. მისი პიესები მართლაც შესანიშნავია. მან შეხ­- გალა კონცერტს მართავდნენ. ამ კონცერტს დირიჟორობდა ვედრა მეორე დღეს დამინიშნა „კამერი თეატრში“. ზუბინ მეტა, ორკესტრის მუსიკალური ხელმძღვანელი. მასაც 60 წელი შეუსრულდა და ესეც კარგი დამთხვევა იყო. Emile Zola st 17, 1935. Arch. H.Sima & A. Glick Lilienblum st 12, 1933. Avraham Soskin House, Arch. Zeev Rechter თელ-ავივი საინტერესო თეატრალური ქალაქია. ჩამოვთვლი თეატრებს მნიშვნელობის მიხედვით: თეატრი „ჰაბიმა“ თუკი დიზენგოფის ქუჩას აუყვებით, ჩვენი მარშრუტის შემდეგი სამიზნეა მიერ 1936 წელს აშენებული ეს თეთ­რი (Habima Theater), რომელიც ნაციონალურ სტატუსს ატარებს; საინტერესო ამბები ორკესტრის მრავალ კაფეს, ბარსა თუ მაღაზიას Bruno House, რომელიც როტშილდის სახლი სწორკუთხა გრაფიკით გამოირ­ „კამერი“ (Cameri Theater), რომელიც აქცენტს აკეთებს ის­ დამაარსებლის შესახებ: დაინახავთ. ეს ქუჩა ადგილობრივთა ბულვარის სიახლოვეს, შტრიეს ქუჩაზე ჩევა, რის გამოც დღის სხვადასხვა რა­ელის შიდა აქტუალურ პრობლემებზე; თეატრა­ლური ადლოფ ჰიტლერის ხელისუფლებაში მოსვლის შემდეგ საყვარელ განტვირთვის­ ადგილს წარ­- მდებარეობს. 1935 წელს ზეევ ჰალერის მო­ნაკვეთში შუქ-ჩრდილის საოცარი დასი „ბეით ლესენი“ (Beit Lessen), რომელიც­ სხვადასხვა ძალიან სწრაფად დაიწყო ებრაელი მუსიკოსების ორ­ მო­ად­გენს. როგორც ისრაელში ამბო­ მიერ აგებულ შენობას უდავოდ სკულ­ ტრან­ს­ფორმაცია ხდება და ძალზე სა­ შენობაში მართავს სპექტაკლებს თანამედროვე ამერიკელი კესტრებიდან დათხოვნა. ბერლინის ფილარმონიული ბენ: „იერუსალიმი _ სალოცავად,­ ხაიფა პტურული თვისებები აქვს; დიზაინი ინტე­რესო სანახავია. დრამატურგების პიესების მიხედვით; შედარებით ახალი ორკესტრი ამის ძალიან კარგი მაგალითი იყო. მუსიკო­ _ სამუშაოდ და თელ-ავივი _ საცხოვ­ დახვეწილი და დეტალებამდე გათვ­ თეატრი „გეშერი“ (Gesher Theater), რომელიც რუსი ემიგ­- სების სამსახურებიდან გათავისუფლების გამო ბრონის­ რებლად“. ლი­ლია როგორც თვალისათვის სასია­ ­ მიუხედავად იმისა, რომ იმ წლებიდან რან­ტების დაფუძნებულია;­ ძალიან საინტერესოა პატარა ლავ ჰუბერმანს იდეა დაებადა, შეეკრიბა დათხოვნილი მოვნოდ, ისე კლიმატური თავი­სე­ბურების დღემდე აქ ბევ­რი რამ გადაკეთდა და არაბული თეატრი ძველ ჯაფაში, სადაც ერთად მოღვაწეობენ მუსი­კოსები და, ახლად დაწყებული სიონისტური იდეე­ გენგეგმის შოტლანდიელი ავტორის ახ­ გათვალისწინებით. დაემატა, ანსამბლი მაინც ინარჩუ­ნებს არაბული და ებრაული დასები (Arab Hebrew Theater); „თმუნა“ ბით გამსჭვალულს,­ დაეფუძნებინა ორკესტრი, რომე­- დენილი ოცნება – როტშილდის ბულ­ თვითმყო­ფადობას. ფუნქციონალური (Tmuna Theater) _ ეს არის ავანგარდული თეატრი ბევრი ლიც აღთქ­მულ მიწაზე შეძლებდა მოღვაწეობას. ვარია. ეს სამზოლიანი ბულვარი გე­- შემდეგ March street-ზე შეუხვიეთ. აქ, შე­­ნობები, ახალი უდეკორო ესთეტი­- სხვადასხვა პროექტით;­ „თცავთა“ (Tzavta Theater) _ ეს თეატრი დესის მიერ შექმნილი გენერალური მენაჰემ ბეგინ როუდის კუთხეში ლეონ კით, გარემოს­ კლიმატურ პირობებთან ცნობი­ლია ინგლისურენოვანი­ პროდუქციით, კონცერტებით, ჰუბერმანი უდიდესი მუსიკოსი იყო, შეიძლება მას კლა­ გეგმის მთავარ ღერძს წარმოადგენს. რეკანატის სახლს შეამჩნევთ. შლომო ადაპ­ტირე­ბულია. და ამ ყველაფრით მიუ­ზიკლებით. სიკური მუსიკის „წმინდანიც“ ვუწოდო. იგი პოლონეთში, თელ-ავივის პულსი სწორედ აქ ცემს. ლიასოვსკისა და იაკობ ორენშტეინის ანსამ­ბლი უნიკალურია მსოფლიოში. ქალაქ ჩესტახოვაში დაიბადა და ძალიან პატარამ დაიწყო მეორე დღეს შეხვედრაზე ადრე მივედი. ხანოხ ლევინმა ვიოლინოზე დაკვრა. ნამდვილი ვუნდერკინდი, ვირტუოზი, მართლა საოცარი შთაბეჭდილება მოახდინა ჩემზე, ის გახდა პატარა ბრონისლავი იმდენად ღვთიური მოვლენა იყო, BAUHAUS FOUNDATION MUSEUM ჩემი გზის გამკვალავი, ერთგვარი „გიდი“ ისრაელში. მისი რომ როდესაც გრაფმა ვლადისლავ ზამოისკიმ მოუს­- ამ მუზეუმის მონახულებას დაბეჯი­ პიესებით, მისი შექმნილი პერსონაჟებით გავიცანი თელ-ავივი. მინა, გაოგნდა და თავისი საგვარეულო დინასტიის თებით გირჩევთ. ეს სივრცე ბიალიკის ეს იგივეა, დავით კლდიაშვილის გმირებით რომ აღმოაჩინო მუზეუმიდან სტრადივარიუსის შექმნილი უძვირფასესი საქართველო. ვიოლინო აჩუქა. პარკში საუკეთესოდ წარმოგვიდ­ ­- ­გენს თელავივურ ბაუჰაუზს. მუზეუ­ მის მაღაზიაში ნახავთ საუკეთე­ ­ სო პოსტერებს, წიგნებს არქი­ ­­ტექ­- ტურაზე და ორიგინალურ სუვენი­ ­ რებს. ასევე გირჩევთ, ცენტრის ლი-­ ცენზირებული გიდის დახმარებით „თეთრი ქალაქის“ ტური შეიძინოთ თელ-ავივის ყველაზე მომხიბვლელი და ეგზოტიკური ადგილების მოსანა­ ხუ­ლებლად. შეგიძლიათ აუდიოგიდი შეიძინოთ და მარ­ტოც გაემართოთ ქალაქის დასათვა­ლიე­რებლად. ღიაა: კვირა-ხუთშაბათი – 10.00-19.30; პარასკევი – 10.00-14.30; შაბათი – 10.00- 19.30; ფასი: 60 NIS

Bialik 21; www.bauhaus-center.com ალბერტ აინშტაინი და ბრონისლავ ჰუბერმანი ჰუბერმანი არტურო ტოსკანინისთან და პალესტინის Dizengoff st 77, Tel Aviv; Tel. +972 3 522 0249 ფილარმონიის ორკესტრთან ერთად Strauss st 3, 1933. Bruno House, Arch. Ze'ev Haller Levanda st 56, 1934. Ship House, Arch. Shimeon Levy

78 VOYAGER 6/2017 79 VOYAGER 6/2017 მუსიკა

დაგმო ჰიტლერი, მისი პოლიტიკა ებრაელთა მიმართ. 2017 წლის სექტემბერში ბრონისლავ ჰუბერმანმა სწორედ მას შესთავაზა პალეს­ ტინის ორკესტრის დირიჟორობა. ტოსკანინი სიამოვნებით ისრაელის ფილარმონიული დათანხმდა. პირველი კონცერტი 1936 წლის 26 დეკემბერს ორკესტრი და მაესტრო ჩატარდა. პირველი 10 წლის განმავლობაში ორკესტრმა ზუბინ მეტა საქართველოში მთელ ახლო აღმოსავლეთში იმოგზაურა. ბრონისლავ ჰუბერმანი ავიაკატასტროფაში მოყვა სუმატრაში (ინდო­ ჩამოვლენ. ნეზია), გადარჩა, მაგრამ თითები დაიზიანა და დაკვრის გაგრძელება ვეღარ შეძლო, ორკესტრმა კი მოღვაწეობა გააგრძელა. ჰუბერმანი 1947 წელს გარდაიცვალა. გავიდა ხანი. იმ პიესის დადგმა ჩემთვის წარმატებული აღმოჩნდა. სამწუხაროდ, რამდენიმე წლის შემდეგ ხანოხ პალესტინის ორკესტრს ისრაელის სახელმწიფოს გამო­ ლევინი გარდაიცვალა. ცხადების შემდეგ ბენ გურიონმა „ისრაელის ფილარმო­ ნიული ორკესტრი უწოდა“ და მას სათავეში ჩაუდგა შარშან კი ისრაელის ფილარმონიულ ორკესტრს და 29 წლის დირიჟორი, მაესტრო ლეონარდ ბერნსტაინი. მაესტრო ზუბინ მეტას 80 წელი შეუსრულდათ. იუბილე ისევ პომპეზურად აღნიშნეს. გალა კონცერტზე მაესტრომ ზუბინ მეტა სოლის­ტად ხატია ბუნიათიშვილი მიიწვია. ამასობაში მეც დავმეგობ­რდი ორკესტრის ხელმძღვანელობასთან. ხატიამ 1968 წელს ორკესტრმა ხელმძღვანელად მიიწვია ინდო­ ბილეთები გამომიგზავნა და 2016 წლის აპრილში ჩავფრინდი ბრონისლავ ელი წარმოშობის დირიჟორი ბომბეიდან ზუბინ მეტა. თელ-ავივში. ჰუბერმანი იგი ამჟამად ყველაზე ტიტულოვანი დირიჟორია. კონცერტმა გრანდიოზული წარმატებით ჩაიარა. შემდეგ ბრონისლავ ჰუბერმანი პალესტინის ორკესტრის შექმნამ ზუბინ მეტა მუსიკალურ ოჯახში აღიზარდა, მამამისი საზეიმო წვეულებაზე მიგვიპატიჟეს. თავი რომ არ შეგაწყი­ ისე გაიტაცა, რომ მთელ მსოფლიოში ეძებდა თა­ ბომბეის სიმფონიური ორკესტრის დამფუძნებელი იყო. ნოთ, შედეგებს მოკლედ გეტყვით: 2017 წლის სექტემბერში ნამოაზრეებს. მან ფულის შესაგროვებლად 42 კონცერტი­ ზუბინ მეტა ხელმძღვანელობდა მსოფლიოში ყველაზე ისრაელის ფილარმონიული ორკესტრი და მაესტრო ზუბინ გამართა ამერიკაში. ამ ტურნეს დროს ნიუ-იორკში, „კარნეგი სახელგანთქმულ ორკესტრებს და საოპერო თეატრებს. მეტა საქართველოში ჩამოვლენ _ კონცერტს გამართავენ ჰოლში“ მუსიკოსს სტრადივარიუსის ვიოლინო მოჰპარეს _ მათ შორისაა მონრეალის, ლოს ანჯელესის, ნიუ-იორკის, წინანდალში, ჭავჭავაძეების სახლ-მუზეუმის ბაღში, სადაც სწორედ ის ვიოლინო, რომელიც ვლადისლავ ზამოისკიმ ვენის, მიუნხენის ფილარმონიული ორკესტრები. ამჟამად ორკესტრის გენერალურ დირექტორთან ერთად დავაფუძ­- აჩუქა. იგი არის ფლორენციის ოპერის, „მაჯო მუსიკალე ფიო­ ნეთ ფესტივალი და მუსიკალური აკადემია. რენტინოს“, ნეაპოლის „სან კარლოს ოპერისა“ და ის­ ზუბინ მეტა ისრაელის ფილარმონიის ორკესტრთან ერთად შემდეგ ჰუბერმანმა ალბერტ აინშტაინსაც სთხოვა დახ­მა­ რაელის ფილარ­მონიული ორკესტრის ხელმძღვანელი. წინანდლის ფესტივალს უკვე სტუმრობდნენ გიდონ კრემე- რება. აინშტაინმა ფულის შეგროვების მიზნით სასტუმრო რი, ლიზა ბათიაშვილი, ბაროკოს ანსამბლი „დიდერო“, ცხადა. ვიოლინო აუქციონზე გაყიდეს ერთ მილიონ დოლარად. „ვალდორფ ასტორიაში“ წვეულება გამართა და $80 000 ელისო ვირსალაძე, კამერული ორკესტრი „კრემერატა ბალ­ მსჯავრდებულის ცოლს ამ თანხიდან 250 ათასი შეხვდა _ ასეთი შეუგროვა ჰუბერმანს. ეს თანხა საკმარისი იყო ორკესტრის­ ტიკა“, უგო დესმანი, ალისა სარა ოტი, ხატია ბუნიათიშ­- კანონი ყოფილა. ვიო­ლინო ერთმა ცნობილ­მა მუსიკოსმა იყიდა, მუშაობის დასაწყებად. ვილი და კიდევ უამრავი საინტერესო მუსიკოსი. რომელიც კვარტეტში უკრავდა, თუმცა შემდეგ მანაც გაყიდა.

კიდევ ერთ კურიოზს ჰქონდა ადგილი: ორკესტრმა ისრა­- შარშან ცნობილმა მევიოლინემ ჯოშუა ბელმა წინანდალში ჯოშუა ბელი 2014 წელს ლონდონის „ალბერტ ჰოლში“ მარ­ ელში პერმანენტული საიმიგრაციო დოკუმენტების-­ კონცერტის შემდეგ პუბლიკას უამბო ისტორია ბრონისლავ თავდა კონცერტს. კონცერტის წინ იგი სიმების საყიდლად ­თ­ვის დავიდ ბენ გურიონს, ისრაელის სახელმწიფოს ჰუბერმანის დაკარგული სტრადივარიუსის­ ვიოლინოს შე­ ვიოლინოების ცნობილ მაღაზიაში შევიდა, სადაც გამ­ და­მაარსებელს და „ისრაელის სააგენტოს“ მაშინდელ ხელ­ სახებ: 1987 წელს ამერიკის ერთ-ერთ ციხეში გარდაიცვალა ყიდველმა უთხრა, რომ ჰუბერმანის ვიოლინოს ყიდდნენ. მძღვანელს მიმართა. ბენ გურიონმა უარით გაისტუმრა­ მსჯავრდებული, რომელმაც სიკვდილის წინ თავის ცოლს „ხელი მოვკიდე თუ არა, მაშინვე ვიგრძენი, რომ ეს ჩემი ორკესტრანტები _ მას სურდა, მუსიკოსები კი არა, უფრო საიდუმლო გაუმხილა: თურმე სწორედ მან მოჰპარა ვიოლინო იყო“. ჯოშუა ბელმა ინსტრუმენტი 4 მილიონად მეტი მუშა ჩასულიყო ისრაელში. ჰუბერმანს „კარნეგი ჰოლში“ ვიოლინო _ მაშინ იგი ახალ­ შეიძინა... და სწორედ ამ ვიოლინოზე დაუკრა წინან­- გაზრდა უიღბლო მუსიკოსი იყო, კაფეებსა და ბარებში დალში, ჭავჭავაძეების სახლ-მუზეუმში. ჰუბერმანმა შაიმ ვაიცმანის, „მსოფლიო სიონისტური უკრავდა. მისმა მეუღლემ ამის შესახებ პოლიციაში განა­- კონფერენციის“ პრეზიდენტის დახმარებით, ბრიტანელე­ ბისგან მაინც მიიღო დოკუმენტები და მაშინდელ პალეს­ ტინაში ჩაიყვანა ორკესტრი _ 73 მუსიკოსი ევროპიდან. ზუბინ მეტა და მათი გემი ქალაქ ჯაფას პორტში ჩამოდგა. ზუბინ მეტა და არტურ რუბინშტეინი სამი ტენორი

ორკესტრში ჩასარიცხად მუსიკოსებს მოსმენებით ირჩევ­ დედამიწაზე არ არსებობს ზუბინ მეტაზე ცნობილი დირიჟორი. ზუბინ მეტა და დავით საყვარელიძე დნენ. ჰუბერმანი ზურგით იჯდა და ისე უსმენდა მათ, რათა მათ, ვისაც ნაკლებად უყვარს კლასიკური მუსიკა, ზუბინ მეტა მხოლოდ მუსიკალური ხარისხით აერჩია ადამიანები. შეიძლება ახსოვდეთ რომში 1990 წელს ჩატარებული „სამი ორკესტრის სიის მიღმა დარჩენილები საშინლად განიც­ ტენორის“ კონცერტით. სწორედ ზუბინ მეტამ უდირიჟორა დიდნენ, რადგან ბედის ამარა რჩებოდნენ ფაშისტური პლასიდო დომინგოს, ლუჩიანო პავაროტის და ხოსე გერმანიის წინაშე. ასეთი რთული შერჩევის შემდეგ კარერასს იმ დაუვიწყარ საღამოზე. ჰუბერმანმა 800 ადამიანი იხსნა ნაცისტური გერმანიის კლანჭებიდან. მან ისინი ყველა პალესტინაში ჩაიყვანა. ამ საიუბილეო კონცერტზე დასწრებას მთავაზობდა ხანოხ ლევინი. მეც გავქანდი. ბილეთები, რა თქმა უნდა, აღარ იყო. ამ დროს კი გერმანიაში ადოლფ ჰიტლერმა, ვაგნერების გა­დამყიდველებში რომც ყოფილიყო, მაინც ვერ შევიძენდი ოჯახის თხოვნით, წერილი მისწერა არტურო ტოსკანინის, _ მაშინ 26 წლის ვიყავი და ამხელა თანხა არ მქონდა. ვიდე­- რომელშიც სთხოვდა დიდ მაესტროს, ჩასულიყო ბაი­ ქი საკონცერტო დარბაზის წინ და ვუყურებდი, როგორ შედი­ როითში ვაგნერის ფესტივალზე და რამდენიმე ოპერის­ ოდა მსმენელი დარბაზში. გარეთ ციოდა. ვიდექი და ნერ­- თვის ედი­რიჟორა. ამ ოფიციალურ წერილს არტურო ვები მეშლებოდა, რომ ამ ისტორიულ მომენტს ხელიდან ტოსკანინიმ სასტიკი უარით უპასუხა. დიდმა მაესტრომ ვუშ­ვებდი. მოკლედ, ვერ შევედი.

80 VOYAGER 6/2017 81 VOYAGER 6/2017 მეცნიერება4 dro

ამჟამად ისრაელს საექსპორტოდ მრავალმილიარდიანი ინვესტიციების მოზიდ-­ ვა გახდა შესაძლებელი. გააქვს თავისი HIგჰGH-TECH ფირმების 10 241 მლნ დოლარის რამდენიმე წელიწადში დაარსდა ათასო­ ­ 2002 წელს რეჰოვოტში TART ბით ახალი ფირმა, რომლებიც მსოფლიო­ ვაიცმანის ინსტიტუტის S U ღირებულების პროდუ­ქცია P- ლიდერებად იქცნენ ყველაზე მაღალტექ­ ­ მკვლევარებმა წარად­ ე წელიწადში, რაც ისრაელის ნოლოგიურ დარგებში. ცხადია, წარმოუდგე­ ­- გინეს პროგრამული ბ ნელია დღევანდელი მსოფლიო ბევრი ისე­ მოლეკულური გამომ­ ი mTeli ექსპორტის 42,4%-ია. თი რამის გარეშე, რაც ისრაელში შეიქმნა თვლელი მანქანა, ს რომელიც დნმ-ის ისრაელელი მეცნიერების, პროგრამისტების, ფერმენტებისა და ისრაელის „ჰაიტექის“ ისტორია 50-იანი წლე­ მკვლევრების ძალისხმევით: იქნება ეს IP-ტე­ ქ მო­ლეკულებისგან ბიდან დაიწყო _ მაშინდელი პატარა ფირ­ ლეფონი, ფაილების შეკუმშვის ტექნოლოგია _ შედგებოდა (ნაცვლად ვ მები აპარატურას და სამოქალაქო კავშირ­ ZIP, USB-მატარებლები ან ICQ _ ინტერნეტის სილიციუმის მიკ­რო­ გაბმულობის საშუალებებს აწარმოებ­დნენ. მეშვეობით მყისიერი კავშირის ახალი ტექ­ ჩიპებისა, რომელსაც ე ნოლოგია, რომელიც სწრაფადვე გახდა პო-­­ ჩვეულებრივ იყენებენ). სხვა ქვეყნების მსგავსად, ტექნოლოგიების პულარული მთელ მსოფლიოში და მის მსოფლიოში ყველაზე ყ განვითარებას ისრაელშიც ომმა მისცა ძლი­ შემქმნელებს, 4 ახალგაზრდა პროგრამისტს პატარა დნმ-კომპიუტერს ერი ბიძგი. სულ რამდენიმე წელიწადში აქ 2 100-ობით მილიონი დოლარი მოუტანა. შეუძლია ავთვისებიანი ა სიმსივნეების ტექ­ნოლოგიური რევოლუცია მოხდა: პირ­ დიაგნოსტირება ველი _ 1967 წლის 6-დღიანი ომის შემდეგ, ათასობით მცირე და საშუალო ფირმასთან უჯრედულ დონეზე. ნ მეორე _ 1973 წლის „სამსჯავროს დღის“ ომის ერთად ისრაელში შეიქმნა მძლავრი მრავალ­ შემდეგ. სწორედ ამ წლებში განვითარდა დარგოვანი ტრანსნაციონალური High-Tech

ა სამხედრო მრეწველობის სახელმწიფო კონ­ კომ­პანიებიც, როგორიცაა: Check Point, Com- ცერნები: „ისრაელის საავიაციო წარმოება“ mverse, Amdocs და ბევრი სხვა, რომელთა (IAI), შეიარაღების სისტემების შემუშავების განყოფილებები არაერთ ქვეყანაშია. მსოფლიოში პირველი სამმართველო („რაფაელი“) და სხვა. USB ფლეშ-მეხსიერება M-Systems-ის ისრაელში აღმოცენდა იქაური „სილიკონის თანამშრომლებმა მათ საწარმოებსა და ლაბორატორიებში გან­ ველი“, რომელიც ხაიფიდან ბეერ-შევამდეა გამოიგონეს. 1999 წელს ხორ­ციელდა ისეთი მასშტაბური პროექტები, გადაჭიმული; ამ სივრცეში შეიქმნა ახალი აშშ-ში მასზე პატენტი რო­გო­რიცაა: სარაკეტო კომპლექსები, ტელე­­ ქალაქები სამეცნიერო და სამრეწველო ფირ­ გაფორმდა, 2000 წლის სექტემბერში კი თავად ნინო ლურსმანაშვილი კო­მუნიკაციის სისტემები, საბრძოლო თვით­ მებით, სადაც ათიათასობით სპეციალისტი მფრინავები, ტანკი „მერქავა“, რაკეტმზიდი მუშაობს. USB-ც გამოჩნდა, რო­- ხომალდები... 70-იანი წლებიდან ისრაელში მელსაც უწოდეს DikOn- Key. პირველ USB-ს თუ ადრე ისრაელელი მეწარმეების ოცნება იყო, ყველა ჩინელისთვის თითო ველოსიპედი ერ­თმანეთის მი­ყო­ლებით იხსნება ისეთი მსოფლიო გიგანტების­ განყოფილებები, რო­ ჰქონდა 8 მბ მეხსიერება ისრაელი ეკონომიკის და 50$ ღირდა. 2006 მიეყიდათ, დღევანდელ დღეს მათი ოცნებაა _ შექმნან სტარტაპი და ამერიკელებს მიჰყიდონ. გორიცაა: Motorola, IBM, Intel, Microsoft, Cisco, მაღალტექ­­ნოლოგიურ სფერო­ წელს M-Systems-ი მთლიანობაში ისრაელის პროდუქციის ექსპორტის 42,4% „ჰაიტექზე“ მოდის. Texas Instruments და სხვა. კორპორაცია SanDisk-მა ებზე დებს ფსონს. ამგვარი შეიერთა, რისთვისაც ამ ფიჭური ტელეფონი სწორედ „მოტოროლას“ სტრატეგია საუკეთესო უკანასკნელმა 1,55 მლრდ ისრაელურ ფილიალში შეიქმნა, ხოლო ოპე­ გარანტიაა ქვეყნის მომავალი დოლარი გადაიხადა. მეცნიერება უნივერსალური ენაა, რომელიც ისრაელში 9 უნივერსიტეტი და 66 უმაღლესი რაციული სისტემა Windows NT და ХР – Micro- გან­ვითარებისთვის. ერებსა და კულტურებს ერთმანეთთან აკავ­ განათლების ინსტიტუტია. ხაიფის „ტექნიონი“ soft-ის ისრაელის განყოფილებაში. შირებს. ისრაელის ტექნო­ლოგიური მიღწევები და იერუსალიმის „ებრაული უნივერსიტეტი“ მას საერთაშორისო არენაზე განსაკუთრებულ­ მსოფლიოს ყველაზე პრესტიჟული უმაღლესი Intel-მაც შტატებს ფარგლებს გარეთ პირველ- ისრაელის კომპიუტერული ინდუსტრია ერთ- სტატუსს სძენს, ხოლო აქაურმა მეცნიერებმა სასწავლებლების სიაშია. ად ხაიფაში გახსნა თავისი კვლევითი ცენტრი ერთი მოწინავეა მსოფლიოში. High-Tech მსოფ­ლიოში უმაგალითო აღიარება მოიპოვეს. 1974 წელს. მაშინ იქ 5 თანამშრომელი მუშა-­ ცენ­ტრები, რომლებიც განლაგებულია რაა­ eVigilo-ს გადარჩენის „ყველა ბუნებრივი მათ მიღწევებზე ნობელისა და ტურინგის ისრაელი ერთ-ერთია იმ ათი სახელმწიფო­დან, ობდა, ახლა კი ისრაელში ამ ფირმის 8 სა­ ნანში, ნეთანიაში, პეტახ-ტიკვაში, ჰერცლიაში, მობილური სამსახური რესურსიდან პრემიები, ფილდსის მედალი და სხვა რომლებიც პრესტიჟულ „კოსმოსურ კლუბში“ საგანგებო სიტუაციებში მეცნიერო და საწარმოო ცენტრია, სადაც შეიქმნა ხაიფაში, რიშონ ლეციონში, ყოველწლიურად მოსახლეობის მასობრივ ჩვენ გვაქვს პრესტიჟული ჯილდოები მეტყველებს. (Space Club) შედიან; ამ დაწესებულების და იწარმოა­ არაერთი მაღალტექნო­ ­ლოგიური ჩუქნიან მსოფლიოს ახალ ოპე­რაციულ პროგ­ საქმიანობა მოიცავს სატელიტების განვი­ გაფრთხილებას უზ­რუ­ნ­- მხოლოდ ებრაული პრო­დუქტი: Pentium MMX, Pentium 4, Celeron, რამებს; ისრაელის ვაიც­მა­ნის ინსტიტუტი კომ­- ­ველ­ყოფს. eVigilo-ს ტვინები, მაგრამ სიონისტური მოძრაობის ლიდერები, მათ შო­ თარებას, წარმოებას, კოსმოსში გაშვებასა და Itanium და სხვადასხვა დანიშნულების ჩიპები. პი­უტე­რული მეცნიერებებისა­ და ტექნოლო­ ­ სისტემა საშუალებას ეს ერთადერთი რის, ისრაელის პირველი პრემიერ-მინისტრი მართვას. ისრაელი მსოფლიოს იმ 8 ქვეყანას ისრაელის „ინტელის“ დაწესებულებებში დღეს გიების მსოფლიო უმაღლესი სასწავლებლე-­ იძლევა, SMS-ები მა­სობ­ დავიდ ბენ გურიონი, პირველი პრეზიდენტი, რესურსი შორისაა, რომლებსაც დამოუკიდებლად შეუძ­ საერთო ჯამში 6000 ადამიანი მუშაობს, მათ მიერ ბის პირ­­­ველ 20-ეულშია და ახალ-ახალ კომპიუ­ ­ რივად გაიგზავნოს იმ დოქტორი ჰაიმ ვაიცმანი და ისრაელის ლიათ კოსმოსში თანამგზავრის გაშვება. ჭეშმარიტად შექმნილი პროდუქციის ექსპორტის მოცულობა ტერულ გე­ნიო­სებს ამზადებს. მობილურ ტელე­ფონებზე, მოსახლეობა მეცნიერულ კვლევებს თავიანთი რომლებიც ფიჭური ამოუწურავია“. კი წელი­წადში 2 მლრდ დოლარს უტოლდება. მოღვაწეობის უმნიშვნელოვანეს ნაწილად სასარგებლო წიაღისეულის სიმწირის, მცირე კავშირის ანტენების და ისრაელის სახელმწიფოს უმთავრეს ქვა­ ქვეყანას სამეცნიერო ხარისხის დაფარვის ზონაში დავიდ ბენ გურიონი, მესამე ტექნოლოგიური რევოლუცია ისრაელ-­ ტერიტორიისა და რთული საგარეო პოლიტი­ იმყოფება (ნომრების ბაზა ისრაელის პირველი კუთხედად მიიჩნევდნენ. ისრაელის სახელ­ მფლობელთა ყველაზე მაღალი ში 90-იან წლებში მოხდა და მსოფლიო საინ­ კური ვითარების გამო ისრაელი ყოველთვის მწიფოდ გამოცხადებამდეც ებრაელი მეცნი­ საჭირო არ არის). ამას პრემიერ-მინისტრი მაჩვენებელი აქვს მსოფლიოში: ფორ­­მაციო ტექნოლოგიების ბუმს დაემთხვა. ეძებდა არასტანდარტულ შემოქმედებით გა­ გარდა, სისტემას შეუძ­ლია ერები – ალბერტ აინშტაინი, მარტინ ბუბერი, თითქმის 1,7-ჯერ მეტი, ვიდრე და­წ­ყვეტებს, ამიტომ გასაკვირიც არ არის, რომ აამოქმედოს ტელევიზია, ზიგმუნდ ფროიდი, აარონ აარონსონი და სხვა­ მეორე ადგილზე მყოფ აშშ-ს ისრაელის საინვესტიციო მიმზიდველობას კვა­­ ისრაელის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუ­ ­- რადიო, სტაციონარული ნი სამეცნიერო ინსტიტუტებისა და კვლევითი ლი­ფიციური კადრებიც განაპირობებენ, რომ­ ტების ნაწილი _ „ტექნიონი“, „ებრაული უნი­­ ტელე­ფონები და ცენტრების დაარსებას სასიცოცხლოდ აუცი­ და 2-ჯერ მეტი, ვიდრე მესამე ლებსაც ამ ქვეყნის მაღალი დონის სასწავ­ ვერ­სიტეტი“ იერუსალიმში, სამეცნიერო ინს­ სირენები მოსახლეობის ლე­ბელ ნაციონალურ და ეკონომიკურ პრიო­ ადგილზე მყოფ იაპონიას. ლებლები ამზადებენ. ამ ფაქტორების გამო ტიტუტი რეჰოვოტში _ ჯერ კიდევ კიბუცებში გასაფრთხილებლად. რიტეტად სახავდნენ. ისრაელის მეცნიერებასა და მრეწველობაში (სასოფლო-სამეურნეო კომუნებში) შეიქმნა.

82 VOYAGER 6/2017 83 VOYAGER 6/2017 მეცნიერება

ამ კვლევითი ცენტრების სამეცნიე­ CHECK POINT – IT უსაფრთხოების MOBILEYE – მართვის რო პოტენციალი უზარმაზარი იყო, სანავიგაციო სერვისი WAZE „სუპერკონდენსატორი“ ELBIT HERON – უპილოტო მზვერავი საფრენი მსოფლიო სტანდარტი უსაფრთხოების სისტემა აპარატი. 2014 წელს ისრაელში შე­ რადგან იქ 1930-40-იან წლებში ევ­ იქმნა უპილოტო აპარატების ახა­ლი 1993 წელს ისრაელის თავდაცვის არმიის მძღოლის დამხმარე სისტემის ძირითადი კორპორაცია Google-მა 2013 წლის ივ­ ისრაელის თავდაცვითი კონცერნის მი­ როპიდან ფაშისტებს გამოქცეული თაობა Super Heron HF. მას შეუძ­ ­ _ ცაჰალის 8200-ე ელიტური ქვედანა­ყო­ კომპონენტებია ციფრული კამერა და ნისში 1,1 მლრდ დოლარად შეიძინა ის­ ერ შექმნილი ეს უსადენო ტროლეიბუსი ათა­სობით მა­ღალი კვალიფიკაციის ლია ჰაერში იყოს 50 საათის გან­ ფის 25 წლის კურსდამთავრებულმა გილ მიკროპროცესორი, რომელიც საქარე რაელური სტარტაპი Waze მობილური თავიდან თავდაცვის მიზნებისთვის შე­ მქონე ინჟინერი­ და მეცნიერი მუშა­ _ მავლობაში, განავითაროს მაქს. სიჩ­ შვედმა, თავის ორ პარტნიორთან ერთად, მინის ქვეშ მაგრდება. კამერის მიერ აღქ­ სანავიგაციო აპლიკაცია, რომლის ინ­- მუშავდა, თუმცა დიდი შანსია, რომ ის ქა­რე 280 კმ/სთ და გადაიტანოს 500 ობდა; 1990-იან წლებში მათი რიგები კომპანია Check Point-ი დააარსა. მული გამოსახულება ციფრული სახით­ ფო­რ­­მაციასაც 100%-ით თავად მისი მო­ რევოლუციას მოახდენს საზოგადოებრივი­ კგ ტვირთი. სამხედრო სფერო­ ­ში ყოფილი საბჭოთა კავში­რი­დან ჩა­ მიეწოდება პროცესორს, რომელიც რეა-­­ სარ­გებლეები ქმნიან. აპლიკაციის მე­შ­­­- ტრანსპორტის სფეროში მთელ მსოფ­ აღსანიშნავია: LAVI – გამანად­გურე­ სულ­მა მაღალკვა­ლი­ფი­ცი­ურმა კად­- „ჩეკ პოინტმა“ დაამუშავა უსაფრთხოების ლურ დროში ამუშავებს მიღებულ ინფორ­ ვეობით შესაძლებელია სიტუაციის თვა­­ ლიოში. ბელი; GUARDIUM უპი­ლოტო სა­ ­რებმა შეავსეს. შე­დეგად დღეს ის­ უზრუნველყოფის პროგრამული და აპა­- მაციას, ამგვარად შესაძლებელი ხდება _ ლის დევნება გზებზე რეა­ლური დროის პა­ტ­რულო ავტომობილი; PROTECTOR რა­ტული სისტემები, მათ შორის, ქსელთა­ მანძილის განსაზღვრა წინ მდებარე ობი­ რა­ელში მსოფლიოში ყველაზე რეჟიმში, ოპტიმალური მარ­შრუტის „სუპერკონდენსატორით“ აღჭურვილი USV – უპილოტო კატერი; MUSIC _ მეტი ინჟინერია, ყველაზე მეტი საუ-­ შორისი ეკრანების და ვირტუალური კერ­ ექ­ტებამდე. მუშაობის ალგორითმები არ მითითება; სიჩქარეთა რადა­რების მდე­- ტრ­ო­­ლეიბუსი თუ ტრამვაი ელექტროქ-­ ინფრაწითელი სისტემა, პერსო­ ­ნა­- ნივერსიტეტო დიპლომის მქონე ძო ქსელების ორგანიზაციის საშუა­ლე­ ითვალისწინებს ოპტიკური, ლაზერული ბარეობის გაგება, სხვა მოსარ­გებ­ სელს მხოლოდ გაჩერებებზე დაუკავ­ ლური საზენიტო-სარაკეტო კომპ- სპეციალისტი და ყველაზე მეტი სა­ ბები. დღეს კომპანიას მთელ მსოფლი­- ან რადიოგამოსხივების გამოყენებას _ ლეებისგან საგზაო პირობების შეცვლის­ შირდება, სანამ მგზავრებს აიყვანს. ეს ლექსი საჰაერო ხომალდების აქტიური­ მეც­ნიერო პუბლიკაცია ერთ სულ ოში 2200-ზე მეტი თანამშრომელი და საბო­ლოო ინფორმაციის მიღება სპე­ შესახებ, წინაღობებზე, პოლიციის პოს­ არა მარტო გააიაფებს ტრანსპორტის და­ დაცვისთვის; CAMERO – რადარი, რო­ 100 000-ზე მეტი კლიენტი ჰყავს. ციალური პროგრამული­ უზრუნველყო­ ­ფის ტებზე ინფორმაციის მიღება ან მათ­­- ნახარჯებს, არამედ გარემოს დაბინძუ­ მელიც კედლის მიღმა ხედავს. მოსახლეზე გათვლით. მეშვეობით ხდება. თვის მსგავსი ინფორმაციის მიწოდება. რებასაც შეაჩერებს.

ისრაელი პირველ ადგილს იკავებს მსოფლიოში ისრაელურმა კომპანია INDIGO-მ 1993 კომპანია PYTHAGORAS SOLAR-მა SILENTIUM-ი ხმაურის აქტიური ჩახშობის სფეროში COPAXONE _ გაფან­ კვლევებისა და განვითა­ წელს მსოფლიოს წარუდგინა E-PRINT 1000 ტული სკლეროზის შექმნა ფანჯარა ჩარჩოებით, რომ­ მსოფლიო ლიდერია. მან შეიმუშავა ხმაურის რებისთვის (R&D) _ პირველი ფერადი ციფრული პრინტერი. სამკურნალო პირველი ლებშიც მზის ბატარეებია ჩამონტაჟე­ ­ ჩამხშობი ტექნოლოგია SILENCE-IN-A-CHIP. ეს არის გამოყოფილი თანხით 1977 წელს ბენი ლანდას მიერ დაარსებული მედიკამენტი ფარმა­ ბული და გაცილებით ენერგოეფექ­ ­ ჩიპი, მიკროფონი და დინამიკი, რომელიც ხმაურის ცევტულ­ მა­ კომპანია (მშპ-ის 4,7%) და ერთ-ერთი „ინდიგო“ 2002 წელს კორპორაცია HP-მ ტიანია, ვიდრე სხვა მზის ბატარეები. ტალღის საწინააღმდეგოდ მიმართულ ბგერით TEVA-მ გამოუშვა. წამყვანია მსოფლიოში შეიერთა 830 მლნ დოლარის საფასურად...... ტალღას წარმოქმნის და ასე ახშობს ხმაურს...... ვენჩურული კაპიტალის MEDIGUS – სამედიცინო ალტერნატიული ენერგიის წყაროს ხელმისაწვდომობის მხრივ. კომპანია­ MEDIGUS- პროექტის ფარგლებში კომპანია სტარტაპ-კომპანია STOREDOT-მა მარტო მრეწვე­ლობის, LUMIO-ს ვირტუალური კლავიატურა წარმოადგენს ის მიერ შექმნი­ლი LEVIATHAN ENERGY-ს მიერ შექმნილი 2016 წელს დაიწყო მოწყობილობის მსოფლიოში ყველაზე­ ვაჭრობის და შრომის კლავიატურის ოპტიკურ პროექციას რომელიმე უხმაურო ენერგოეფექტიანი ქარის სერიული წარმოება, რომელსაც პატარა ვიდეოკამერა სამინისტრო გამოყოფს ტურბინა Wind Tulip ქალაქურ სკულ­ შეუძლია სმარტფონ SAMSUNG GALAXY-ს ზედაპირზე. (დიამეტრი 0,99 მმ) ყოველწლიუ­რად 400 მლნ პტურას ჰგავს. ეს ქარის ტურბინები დატენა 30 წამში. STOREDOT-ის დამტენი გასტროეზოფაგელური­ დოლარზე მეტს სხვა­დასხვა რეფლუქსური დაავა­ უკვე დგას როგორც ისრაელის, ისე კვლევითი პროექტის მოწყობილობის ღირებულება 60$-ია. დების­ დიაგნოსტიკი-­ REGENCURE – „შესახვევი ქაღალდი“ ევროპის და აშშ-ის ქალაქებში. დასაფინან­სებ­ლად, მათ სათვის­ გამოიყენება. მოტეხილობების სამკურნალოდ ძვლის ...... შორის, პირველ რიგში, ...... POWERMAT – უსადენო დამტენი მოწყო­ მოტეხილობის შეხორცების დასაჩქარებლად. OLA MUNDO – მსოფლიოში პირველი­ სტარტაპებისთვის. REWALK – ეკზოჩონჩხი, ბილობა აიფონისთვის ისრაელურმა რომე­ ლიც­ პარალი­ აპლიკაციაა აუტისტების ურთიერთო­ კომპანია POWERMAT TECHNOLOGIES-მა ზებულმა ებრაელმა­ ბისათვის. Ola Mundo (ესპ. „გამარჯობა, ისრაელში ტექნოლოგიური სტარტაპ-­ ­ შექმნა. სიახლე წარმოადგენს ფუტლიარ- ნანოტექნოლოგიის გამოყენებით ხაიფის მკვლე­ მეცნიერმა შექ­მნა, ვართა ჯგუფმა შექმნა ნანობოჭკო, რომლის ორი მსოფლიო“) მობილური აპლიკაციაა, კომპა­ნიების ძალზე დიდი კონცენ­ დამტენს და დამატებით ბატარეას, ქვედა კიდურების რო­მელიც მყისიერად გადასცემს შეტ-­­ რომელიც ტელეფონის ავტონომიური გარე­განი ზომა (მაგ., სიგანე და სისქე) არსებითად პარა­ ლი­ ჩით­ დაავადე­ ტრა­ციაა და ამ მხრივ მსოფლიო ბულ ადამიანებს­ ყო­ბინებას სიმბოლოების გამოყენე­ ­ რეიტინგში ის სილიკონის ველის შემ­ მუშაობის დროს 2-ჯერ ზრდის. მცირეა მესამეზე (სიგრძეზე) და ნანოდიაპაზონში მდებარეობს. ის 1000-ჯერ უფრო წვრილია, ვიდრე დამოუკიდებლადლად ბით იმ ადამიანებისთვის, რომლებსაც­ სიარულის საშუალე­ დეგ მე-2 ადგილს იკავებს. ისრაელს ადამიანის თმა. წერის და მეტყველების სერიო­ ­ზული სტარ­ტაპების ქვეყანას უწოდებენ. ბას აძლევს. პრობლემები აქვთ.

ისრაელი ლიდერის პოზიციას ინარ­ ICECURE – პროცესორები ალგორითმი FACE.COM PREPEX ELMINDA ალბათ მხოლოდ ისრაელში ჩუნებს და ქმნის ახალ ტექნოლოგი­ INTEL 8088, 80386 LZW სიმსივნის გაყინვა ებს სხვადასხვა სფეროში, იქნება ეს შეიძლებოდა აეროპორტში საინ­ფორმაციო კომუნიკაციური ტექ­ 1974 წელს ისრაელი ლემპელ-ზივ უელჩის ამერიკულმა კომპანია ისრაელურმა სტარტაპ- მეთოდს ისრაელური თავის ტვინის დაავადე­ მოეწყოთ გამოფენა, რომელიც გახდა პირველი ადგილი ალგორითმი უნივერსა­ „ფეისბუქმა“ 2013 წელს კომპანია PrePex-მა კომპანია IceCure ბე­ბის მკურნალობაში ნო­ლო­გიები, წყლით მომარაგება და მეცნიერული, ტექნოლოგიური წყლის წმენდა, საბუნებისმეტყველო აშშ-ის ფარგლებს ლური ალგორითმია 100 მლნ დოლარად შექმნა მოწყობილობა, 2013 წლიდან იყენებს ეს კომპანია ნამდვილ მეც­ნიე­­რებები და ეროვნული უსაფრ­ გარეთ, სადაც Intel-მა მონაცემთა შეკუმშვი­ შეიძინა ისრაელური რომელიც ქირურგიული სარძევე ჯირკვლის რევოლუციას ახდენს. და ინოვაციური თავისი R&D-ცენტრი სათვის დანაკარგების მაღალტექნოლოგიური ჩარევის გარეშე აკეთებს მცირე ზომის სიმსივნური თხოება თუ სოფლის მეურნეობა და მეთოდი Brain Networks განვითარების ისტორიას გახსნა. სწორედ Intel-ის გარეშე, რომელიც კომპანია Face.com. წინადაცვეთას. ახალწარმონაქმნების Activation ტექნოლოგი­ მედიცინა. ასახავს. აქ იხილავთ ხაიფის განყოფილებაში „ტექნიონის“ მკვლევა­ ამ უკანასკნელმა შექმნა სამკურნალოდ. აზეა დაფუძნებული და შეიქმნა 1980 წელს რებ­მა _ ლემპელმა სახის ამომცნობი მსოფლიო ჯანდაცვის მეთოდი ასეთია: ფსიქიატ­­რისა და ნევრო­- „რკინის კამარას“ (IRON DOME), ერთ-ერთი პრიორიტეტული მიმარ-­ პროცესორი 8088, რაც და ზივმა, აგრეთვე, პროგრამა ინტერნეტში ორგანიზაცია ამ მეთოდს პრობლემურ ქსოვილში ლოგის მეთვალყუ­რე­ მედიკამენტ კოპაქსონს ახალი ტექნოლოგიური ამერიკელმა მეცნიერმა ატვირთულ ფოტოებზე. რეკომენდაციას უწევს და ნერგავენ ნემსს თუ­ლებაა თავდაცვისა და უსაფრ­ ობის ქვეშ პაციენტის ერის დაწყებას ნიშნავდა. ტერი უელჩმა შექმნეს ათასობით ადამიანმა უკვე თხევადი აზოტით, (COPAXONE), მეხსიერების თხოების სფერო. ისრაელელი ტექ-­ პერსონალური დიაგნოს­ „ინტელის“ მომდევნო და იმ დროისათვის დანართი Face.com გამოიყენა კიდეც. რომელიც თავიდან ფლეშ-ბარათს,სანავიგაციო ნიკოსების ძალისხმევით, დღეს ტიკისა და თავის ტვინის ეს ქვეყანა თავ­დაცვითი ტექნოლო­ ტექნოლოგიური გარღვევა საუკეთესო კოეფიცი­- ინტერნეტში ატვირთული სიმსივნეს ყინავს -170 სერვისის აპლიკაციას (WAZE), კვლავ ისრაელში მოხდა: ენტი ჰქონდა. მილიონობით ფოტოს PrePex-ით პროცედურა გრადუსამდე, ხოლო დაავადების მიმდი­ნარე­ გიების სფეროში მსოფლიო ლი-­ წვეთოვან სარწყავ სისტემას, იერუსალიმის ფილიალმა სკანირებას ახდენს და ანესთეზიის გარეშე, სხეულის ტემპერატურაზე ობის კონტ­რო­ლის­თვისაა დე­რებს შორისაა. ის­რა­ელის ბენ წარადგინა 80386 – 1987 წელს ალგორითმი პოულობს იმ სახეებს, უსისხლოდ ტარდება და დაბრუნების შემდეგ ის განკუთვნილი. BNA შეძ-­ პომიდორ „ჩერის“ და ა. შ. გურიონის აეროპორ­ტი შემთხვევით მსოფ­ლიოში პირველი გახდა GIF-ის გამოსა­ რომლებიც ქსელში უკვე ექიმის მეთვალყურეობას საფრთხეს უკვე აღარ ლებს ხელი შეუწყოს ისეთი „კეთილი მგზავრობა! როდი იწოდება ყველაზე მშვიდ 32-თანრიგიანი პროცესო­ ხულებების ფორმატზე არის. თუ პროგრამის მიერ არ საჭიროებს. წარმოადგენს. დაავადებების მკურნალო­ ­ გისურვებთ, უსაფრთხოდ აეროპორტად მსოფ­ლიოში. სწო­რედ რი პლატფორმისთვის არსებული სტანდარტის ნაპოვნ სახეზე არსებობს ბას, როგორი­ცაა: პარკინ­ ამიტომ მარტო აშშ-ში 40-ზე მეტი IBM PC. კორპორაცია ნაწილი; დღეისათვის ამ დარეგისტრირებული 15-წუთიანი პროცედურა სონის დაავა­დება, შაკიკი, დაბრუნდეთ ჩვენს საოცარ აეროპორტი ისრაე­ლური თავ­დაცვითი Intel-ის ისრაელის დაწესე­ ალგორითმს შეიცავს პროფაილი ფეისბუქში, უმტკივნეულოა და დეპრესია, ნარკო­მანია, და ულამაზეს ქვეყანაში“, – მოწყობილო­ბე­ბითაა აღ­ჭურ­ვილი. ბულებებში დღეს 6000-ზე PDF სტანდარტი. ის ფოტოს პროფაილის გამაყუჩებელიც არ ქრონიკული ტკივილის ასე ემშვიდობება ისრაელი მეტი ადამიანი მუშაობს. ინფორმაციას ურთავს. სჭირდება. სინდრომი. ვიზიტორებს.

84 VOYAGER 6/2017 85 VOYAGER 6/2017 ეკონომიკა

ისრაელი ლიდერია მზის ენერგეტიკის განვითარების დარგში და ერთ სულ მოსახლეზე მზის ენერგიის გამოყენების აღთქმული უდაბნო მაჩვენებლით. მეურნეობების 85%-ზე მეტში მზის ბატარეებია დამონტაჟებული.

მიწა, წყალი და მზე – ამათგან მიღწევები ისრაელს მხოლოდ მესამე ჰქონდა. XIX საუკუ­ნიდან მოყოლებული, ქვეყანა • ერთ ჰექტარზე ისრაელში 30-ჯერ მეტ მოსავალს ცდილობდა, შეექმნა ბუნებრივი (500 ტ) იღებენ, ვიდრე ხმელთაშუა ზღვის ქვეყნებში. პირობებისგან დამოუკიდებელი • 1980 წელს ისრაელში 24 ახალი პროდუქტი მოიყვანეს, 1986-ში – 98, დღეს ეს რიცხვი 300-ს შეადგენს. სოფლის მეურნეობა და მან ეს დიდი ოფლისღვრის ფასად შეძლო. • ევროპული ბაზრის 60-70 პროცენტს სანელებლებით ისრაელი ამარაგებს, ექსპორტზე გადის 32 დასა­ გების რუკისა და თესვის გეგმის შედგენას შეუდგა. უნაყოფო ხელების მწვანილი (ამ სფეროში მას კონკურენტი მიწებზე მოსავალი გამოჩნდა. 1948 წელს, როცა ისრაელის არ ჰყავს), 200 დასახელების ყვავილი (მსოფლიოში სახელმწიფო დაარსდა, ორგანიზაცია, რომელმაც ოდესღაც მესამეა); პომიდვრის თესლი, რომლის 2 მ სიმაღლის გროშებით წამოიწყო საქმიანობა, პალესტინაში უზარმაზარ ბუჩქი 400 მ სიგრძეზე იტოტება. მიწებს ფლობდა – ისრაელის მთელი ტერიტორიის­ 54%-ს. ეს არა მხოლოდ სასოფლო-სამეურნეო, არამედ პოლიტიკური ამოცანა იყო – დასახლებებმა, ტყეებმა, დამუშავებულმა ისრაელის სოფლის მეურნეობის თეა სხიერელი მინდვრებმა განსაზღვრა ისრაელის სახელმწიფოს საზღვრები. პროდუქტების 76 პროცენტი ევროკავშირში იყიდება, რაც შეიქმნა პირველი კიბუცი (დგანია), პირველი უნივერსიტეტი ისრაელი დედამიწაზე ერთადერთი ქვეყანაა, სადაც ადამიანმა უდაბნო დაამარცხა; (იერუსალიმში), პირველი ქალაქი (თელ-ავივი), პირველი მის მაღალხარისხიანობაზე სადაც XXI საუკუნეში უფრო მეტი ტყეა, ვიდრე XX-ში იყო. თუ მსოფლიოსთვის სოფლის ტყე (გერცლი). ფონდმა სავარგულები სახელმწიფოს გადასცა მიუთითებს. მეურნეობა ადამიანთა გამოკვების საშუალებაა, ისრაელში ის იდეოლოგიური მოძრაობაა. და მასშტაბური სამუშაოების განხორციელებას შეუდგა – კონკურენტუნარიანი სოფლის მეურნეობის შექმნას; მზარდი • ისრაელი მანგოსა და ავოკადოს მსხვილი ექსპორ­ მოსახლეობის უზრუნველყოფას წყლითა და ადგილობრივი ტიორია – აქ 40-მდე ჯიშის მანგო მოჰყავთ (ერთი სურსათით; ადამიანთა დაცვას უდაბნოს შემოტევებისაგან. 1890 წელს ქალაქ ჯაფაში ბრიტანელი ფილანთროპის, მოშე დუნამი 3 ტონას ისხამს). ფორთოხალმა კი ასწლო­ ვანი ლიდერობა ლაიმს, თურინჯსა და კუმკვატს მონტეფიორეს შემოწირულობით ხილის ბაღი გააშენეს XIX საუკუნის ბოლოს პირველი „ალია“ – 25 ათასი კაცი – (ჩინური ფორთოხალი) დაუთმო. სიონისტმა ებრაელებმა, რომლებსაც მიაჩნდათ, რომ ერმა ქმნის პირველ სასოფლო-სამეურნეო დასახლებებს – მოშავებს, დაკარგულ სამშობლოში უნდა იცხოვროს და იშრომოს. რომლებიც შემდგომში ქალაქებად იქცა. მეორე „ალიამ“ (1904- • სელექციონერებმა გამოიყვანეს უთესლო და შავი იმხანად ისრაელი არ არსებობდა. პალესტინა ბრიტანეთის 1914 წწ.) კი შექმნა კიბუცი, ისრაელის აგრარული­ პოლიტიკის საზამთროები, თეფშის ფორმის ყაბაყი, წითელი მანდატს ექვემდებარებოდა. გადმოსახლებული ებრაელები ფენომენი – მეურნეობა, რომელშიც მიწა­ცა და სამუშაო ბანანი, სიცივეგამძლე ავოკადო, ადრეული ყურ-ძენი,­ ყიდულობდნენ მიწებს, რომლებსაც ნელ-ნელა სასოფლო- იარაღებიც კოლექტიური საკუთრება იყო. საზამთროსა და გოგრის ხეები, დაკიდებული ნესვი და სამეურნეო სავარგულებად აქცევდნენ. კიბუცებიდან სასწავლებლად გზავნიდნენ ახალგაზრდებს სხვა.

ჩრდილოეთის ჭაობებისა და სამხრეთის უდაბნოების „მორ­- • პომიდორი „ჩერი“ ისრაელელი პროფესორების ჯულებას“ უმაგალითო შრომა სჭირდებოდა. ადა­მიანები ქმნი­ლებაა. მის თესლს მხოლოდ ისრაელი აწარ­ დაუღალავად ირჯებოდნენ – მიწაც „დანებდა“ და პირველი მოებს. მოსავალი აჩუქა მათ, თუმცა ნიადაგს რაღაც რევო­ ლუციისმაგვარი სჭირდებოდა. ეს ბოტანიკოს-აგრონომმა • ისრაელელი მეცნიერების სელექცირებულია ევრო­ აარონ აარონსონმა, გრინიონის პრესტიჟული სასოფლო პაში პოპულარული ნესვი „გალია“, არასეზო-­ სოფლის მეურნეობა მაღალნაყოფიერად მიიჩნევა, უნი­ვერსიტეტის კურსდამთავრებულმა გააკეთა. მან ზემო ნური ყურძენი და ხილი. თუ ერთ ფერმერს შეუძლია 30-50 კაცი გამოკვებოს. გალილეაში მარცვლეული იპოვა, რომელშიც ველური ხორ­ ისრაელში ეს მაჩვენებელი 95-ია. დარგი ქვეყანას ბლის უძველესი ჯიში ამოიცნეს. • მარწყვის „დაკიდებული ბაღები“ ავტომატიზებულ საჭირო პროდუქტების 92%-ს აწვდის, არადა, საამქროს ჰგავს (კლიმატის კონტროლითა და წვე­ მიწების მხოლოდ მეხუთედი ნაწილია სოფლის მდიდარი ამერიკელების დახმარებით ებრაელთა ეროვნულ­მა თოვანი სარწყავი სისტემით). მეურნეობისათვის ვარგისი. ფონდმა შეიძინა მიწები ატლიტში, სადაც აარონსონი ნიადა­

86 VOYAGER 6/2017 87 VOYAGER 6/2017 ეკონომიკა

სოფლის მეურნეობის ნაწარმი მშპ-ის 5%-სა და ექსპორტის 5,6%-ს შეადგენს. ფაქტები ამ სფეროში 50 ათასი ადამიანია • ისრაელელ ფერმერებს შეუძლიათ, შეცვალონ დასაქმებული (უცხოელებისა და ხილ-ბოსტნეულის გემო – გააძლიერონ ან გაანე­ იტრალონ ჰიბრიდაციით, ბუნებრივი დამყნობით სეზონური მუშახელის ჩათვლით), რაც და არა გენ­მოდიფიცირებით. ქვეყნაში მომუშავეთა 2%-ია. • პროდუქტი ფოტოტექნიკისა და კომპიუტერის დახ-­ ­მარ­ებით ხარისხდება. კონვეიერზე ნაყოფს 32 ფო­ ევროპაში, ნერგავდნენ მოწინავე ტექნოლოგიებს; იგონებდნენ­ ტოს უღებენ, კომპიუტერი კი განსაზღვრავს ზომას, უნიკალურ იარაღებსა და მეთოდებს, რომლებსაც ახლა მთელ სიმწიფეს, დაზიანების ხარისხს და ა. შ. მსოფლიოში ყიდიან. • ნუშსა და ფინიკს სპეციალური კომბაინით კრეფენ. ისრაელში მოსავალს წელიწადში ორ-სამჯერ იღებენ. ქვე-­ • სახელმწიფო ფერმერებს შესყიდული პროდუქ- ყანა ქორფა სანოვაგისა და სამეურნეო ტექნოლოგი­ ციის 40%-ის სუბსიდირებას უწევს – მორწყვის ების ექსპორტით მსოფლიო ლიდერია. დარგი მთლიანად სისტემები, კრეფის ტექნიკა, პროგრამული უზრუნ­ კომ­პიუ­ტერიზებულია. ველყოფა მათ საკმაოდ იაფი უჯდებათ. შენდება სასათბურე კომპლექსები, ხოლო უზარმაზარი • ყურძენს სპეციალური კომბაინით კრეფენ; დანა­ წყალ­საცავი მშრალ რეგიონებს ამარაგებს. ძირითადი კარგი მხოლოდ 1-1,5 პროცენტია (ხელით კრეფი-­ პროდუქ­ტების ნუსხაშია: ყაბაყი, პომიდორი, კიტრი, წიწაკა, სას – 10 პროცენტი). ყურძენი, მარწყვი, ბანანი, ავოკადო, კივი, მანგო, ციტრუ-­ სები, ატამი, მარცვლეული, ყვავილები, ბამბა. • ქათმების კვერცხისმდებლობას ფერადი სათამა­ შოებით აუმჯობესებენ – საქათმეებში თოჯინა- 1948 წლიდან 17-ჯერ გაიზარდა პომიდვრის მოსავალი, 8-ჯერ ქათმებს კიდებენ, რომ ერთმანეთის მაგიერ ფრინ­ ველებმა სათამაშოს ჩაუნისკარტონ. ქათმები ნაკ­ – კიტრის, 20-ჯერ _ კარტოფილის, 60-ჯერ – მსხვილფეხა რქოსანი საქონლის ხორცის, 16-ჯერ – რძის პროდუქტების ლებად იხოცებიან და ბევრ კვერცხსაც დებენ. რაოდენობა. „წყალს სიყვარულით ვუბრუნებთ ბუნებას“ ისრაელის სოფლის მეურნეობა განუმეორებელი ფენომენია. მან ტრადიციული მეთოდები უარყო, არასაკმარის ბუნებრივ ისრაელის აგრარული სასწაული _ წვეთოვანი მორწყვა, კარტოფილის პოტენციალს კი მეცნიერული ინოვაციები დაუპირისპირა. წყლის გაწმენდა და მეორადი გამოყენება _ ინტელექტუა­ ვარგისიანად ლებმა მოახდინეს. ქვეყანა ჩამდინარე წყლების სამ მეოთხედს შენახვის ასუფთავებს და მიწების 40 პროცენტის სარწყავად ხმარობს. 1987 წელს აშენდა მსოფლიოში უდიდესი წყლის გამწმენდი ვადას ღივების • მცენარეების თავზე გადაჭიმული მზისგან დამცავი ფაბრიკა „შაფრანი“. ეთერზეთებით ბადის ფერი ნაყოფის მოცულობას ზრდის. სხვადასხვა დამუშავებით კულტურა სხვადასხვა ფერის ბადეზე რეაგირებს. აქედან წყალი ნეგევის უდაბნოს ველებამდე აღწევს. ბოლო ზრდიან. ეს აღმოჩენა უკვე ბევრ ქვეყანაში დაინერგა. 30 წლის განმავლობაში მოსავლის რაოდენობა 5-ჯერ გაი­ზარ­ • მსოფლიო პრობლემა – მოსავლის გამძლეობის შენა­ და, წყლის მოხმარების მაჩვენებელი, ნიადაგქვეშა წვეთო­ რ­ჩუნება მავნე ქიმიკატების გარეშე – ისრაელში ინო­ ვანი მორწყვის წყალობით, არ შეცვლილა. წყლის მოხმარების ვა­ციურად გადაწყვიტეს. ევროკავშირმა პროდუქტის ეფექტიანობის მაჩვენებელი 85 პროცენტია. ინფრასტრუქტურის • მწერებთან ბრძოლა შერჩევით მეთოდებსა და საჰაერო ტრანსპორტირებაზე უარი განაცხადა, რად- სპეციალისტები ამბობენ: „წყალს სიყ­ვარულით ვუბრუნებთ კონტროლს ეფუძნება. ებრძვიან მხოლოდ მავნე ძროხებს ცივ წყალს ავლებენ. „შხაპი“ პირუტყვის ­გან ეს ძვირადღირებული გზაა. ისრაელელმა მეცნი­ ბუნებას“. ამჟამად ისრაელელი მეცნიერები სასმელი წყლის მწერებსა და მიკროორგანიზმებს, სასარგებლოებს კი ერებმა შექმნეს ისეთი ჯიშები, რომლებიც დიდხანს რაოდენობის გაზრდას ცდილობენ­ – სურთ, ნაკლები დანა­ მადას აუმჯობესებს და წველადობას ზრდის. ერთი ამრავლებენ. ამისათვის ეთერზეთებს იყენებენ. ინახება და პესტიციდების გარეშე ინარჩუნებს ხარჯით მეტი მტკნარი წყალი მიიღონ. ძროხა ისრაელში 12,5 ტონას იწველის წელიწადში ტენიანობას. (გერმანიაში – 8,5-9 ტ, აშშ-ში – 10 ტ).

თევზჭერა უდაბნოში _ ამ პომიდორ „ჩერის“ ტექნოლოგიის გაცნობისას სახეობა TOMACCIO 5 პურის და 2 თევზის სახა­რე- 1973 წელს გამოი­ ბისეული ამბავი გახსენდება. ყვანეს „ებრაულ ისრაელური კომპანიის, უნივერსიტეტში“.­ GFA-ს მტკიცებით, თევზის მოშენება ყველგან შეიძ­- მეცნიერების მი­ ლება, უდაბნოშიც კი. ზანი იყო სწრაფი სისტემა არ არის დამოკიდე­ მწიფობის შენელება ბული ელექტროენერგიაზე ცხელი კლიმატის და არც წყლის ხელმისაწვ­ პირო­ბებში. მათ დომობაზე. სპეციალურად განსაზღვრეს­ გენე­ გამოყვანილი ბაქტერიები წყალს ასუფთავებენ, რის ტიკური­ კომბინაცია, შედეგადაც რეზერვუარში რომელიც დამწი­ წყლის შეცვლა საჭირო ფების შენელებას აღარ არის. უწყობს ხელს.

88 VOYAGER 6/2017 89 VOYAGER 6/2017 შეფი

ლიმონის ის ტარტი, რომელიც ჭამე, დალიე, იცეკვე იერუსალიმის ბაზრის კუთხეში ზამთრის იმ ცივ, მზიან დღეს გავსინჯე, არის საუკეთესო, რაც კი ოდესმე შეუქმნია ადამიანისა და ლიმონის ათასწლოვან ურთიერთობას.

ემი უაინჰაუსის მსგავსმა გოგონამ რესტორნის შესასვლელ­ საოცარი სალათა ტაჰინით და იხვის მკერდით, განუმე­ორებელი ში კრიტიკულად აათვალიერ-ჩაათვალიერა ჩემი ვედრებით თევზი, „მაჰნეუდას“ სახელგანთქმული პოლენტა ტრიუფელით დამანჭული სახე. შეფთან ინტერვიუ სხვაა და მაგიდა ამ გემოთა ზეიმის კულმინაციაა. და მაშინ, როცა გგონია, რომ „მაჰნეუდაში“ სამ კაცზე, დაჯავშნის გარეშე _ წმიდათაწმიდა. უკვე ყველაფერი გასინჯე, მოაქვთ დესერტის თეფში. რა ვთქვა?! არ ვიცი, რამ გაჭრა, ალბათ ჩემმა გრიპით გატანჯულ­- ლიმონის ის ტარტი, რომელიც იერუსალიმის ბაზრის კუთხეში მა ცხვირმა, მაგრამ მისი გამომეტყველება მოლბა და ზამთრის იმ ცივ, მზიან დღეს გავსინჯე, არის საუკეთესო, რაც „ემიმ“ ყურადღებით დაიწყო კირკიტი თავის დავთრებში. კი ოდესმე შეუქმნია ადამიანისა და ლიმონის ათასწლოვან საბოლოო ვერდიქტი ასეთი იყო: „ბართან ვერ დაგსვამთ, ურთიერთობას. აღარაფერს ვამბობ ჩიზქეიქზე, რომლის მაგიდა მხოლოდ 2 საათით, ახლა კი დაელოდეთ“. დატოვებული, ბოლო ლუკმის დარდიც სიცოცხლის ბოლომდე გამაწვალებს. „მაჰნეუდაში“ საოცარი სივიწროვეა. ეს გარკვეულწილად სრულიად გასაგებია, რატომ არიან მზად ადამიანები, კარგიცაა: ასეთ რესტორნებში ყოველთვის საინტერესოა, „მაჰნეუდაში“ ვახშმის გამო იდგნენ რიგში, გაატარონ ერთი რას ჭამს მეზობელი. ბართან დასხდომაზე არც კი გვიოცნებია, საათი მანქანაში ან 5 საათი თვითმფრინავში. ეს ნამდვილი რადგან იქიდან შესანიშნავად ჩანს, როგორ ჯადოქრობს სასწაულია, რომელსაც ყოველდღე და თითქოს ადვილად, იოსი ელადი _ რესტორნის შეფი, რომელთანაც მოგვიანე­ ცეკვა-სიმღერით ქმნიან მხიარული ადამიანები. სალომე დადუნაშვილი ბით ინტერვიუ მაქვს. სამაგიეროდ ძალიან ახლოს მოვხვდი შესანიშნავ ბოსტნეულთან, პაწია სტაფილოებთან და იოსი ელადი დიდი, კეთილი და მოწყენილი საავდრო ღრუბე­ კარტოფილთან, რომელიც დილის ბაზრიდან აღმოჩნდა ლივით ჩამოწვა ჩემს მაგიდასთან. ჩემი კომპლიმენტებიც რესტორანი „მაჰნეუდა“ (Machneyuda) იერუსალიმში 7 წლის წინ გაიხსნა თითქმის რესტორანში და რომლის შესწავლაც გადასარევი გასარ- ჩვეული ღიმილით მოისმინა, თუმცა სახეზე კმაყოფილებაც თობია, სანამ კერძს ელი. დაეტყო. ამავე სახელწოდების Mahane Yehuda-ს ბაზრის მახლობლად. მისი დამფუძნებლები, დღეს უკვე ვარსკვლავებად ქცეული 3 შეფი, მაშინ დიდ რისკზე მიდიოდნენ. ეს ადგილი, რესტორანი გახსნისთანავე გაივსო და ახმაურდა. საყოველ­ რატომ გადაწყვიტეთ რესტორნის აქ გახსნა, მაშინ ხომ ეს თაო აღტაცებას, რომელიც უგემრიელესი საკვების მოლო­- ბაზარი ასეთი პოპულარული ადგილი არ იყო იერუსალიმში? ეგზოტიკურობის მიუხედავად, მაღალი კლასის რესტორნისთვის ინვესტორებს შეუფერებლად დინს მოაქვს, მომსახურე პერსონალის მხიარული გადა­ მიაჩნდათ. მაჰანე იეჰუდას ბაზარი, თავისი მოვაჭრეებით, საღამოს დაცარიელებული დახლებითა ძახილი და ბაზრიდან შემოტანილი, ახალი პროდუქტებით მართალია. გვინდოდა რამე ნამდვილის, პროდუქტებთან ახ­ და ძირს მიმოფანტული უვარგისი ბოსტნეულით, სანდოობას არ იწვევდა. მიუხედავად ამისა, სავსე ხის ყუ­თების სურნელი ამძაფრებს. ყუთები მოაქვთ და ლოს მყოფი რესტორნის გახსნა. გვინდოდა, ყოველ დილას მოაქვთ... ასე მგონია, მალე საერთოდ არ დარჩება ადგილი იმ პროდუქტებით მოგვემზადებინა კერძები, რომლებსაც ასაფ გრანიტმა, იოსი ელადმა და ური ნავონმა თავისი გაიტანეს და „მაჰნეუდა“ გახსნეს. ადამიანებისთვის, მაგრამ ეს არავის აწუხებს: ოფიციანტები ბაზარში ვიპოვიდით. ძალიან გაგვიჭირდა ამ იდეის გატანა. ცეკ­ვავენ, მზარეულები­ ცეკვავენ. სტუმრები კმაყოფილი ეს ახლაა ამ ბაზარში ყოველი მეორე დახლის მერე რესტორანი, რესტორნის წარმატება ფენომენალური იყო. სახე­ებით ემზადებიან იმისთვის, რომ მალე თავადაც სადაც ხალხი დილამდე ცეკვავს; მაშინ არაფერი იყო, გარდა აცეკვ­დე­ბიან. ჩვეულებრივი მოვაჭრეებისა. ძალიან ბევრი ვიომეთ იმისთვის, რომ ჩვენი იდეა გაგვეტანა და ამან გაამართლა კიდეც. ადამიანები დღემდე, 7 წლის შემდეგაც, მზად არიან, გარეთ ადამიანები აქ სპეციალურად თელ-ავივიდანაც ჩამოდიან შემდეგი 2 საათი განუმეორებელია ჩემი ერთმანეთი გავზარდეთ: ბაზარმა _ ჩვენ, ჩვენ _ ბაზარი. საათობით­ იდგნენ რიგში, რომ შემთხვევით გათავისუფ­ სავახშმოდ. 7 წლის განმავლობაში რესტორანმა მოახერხა საგემოვნებო რეცეპტორებისთვის, რომლებიც ლებუ­ლი მაგიდა „ჩაიგდონ ხელში“. არც თუ დემოკრატიული და­მატებით 4 დაწესებულების გახსნა იერუსალიმში, ორი აცეკვდნენ ყველა ოფი­ციან­ტთან, მზარეულთან, საკვები, რომელსაც თქვენ ამზადებთ... რა დავარქვათ მას? ფასების მიუხედავად რესტორანი ლანჩზეც და ვახშამზეც მუდამ რეს­ტორნის აწყობა ლონდონში და საკუთარი კეიტერინგული სტუმართან ერთად. საკვებს ისეთი გემო აქვს, საიდან იღებს სათავეს თქვენი ინსპირაცია? სავსეა. კომპანიის ჩამოყალიბება. რომ თავბრუ გეხვევა. ცდილობ, გემო გამოიცნო, გაჰყვე სადღაც თითქოს უკვე ნაგრძნობ ეს ყველა იმ ქვეყნის კრებითი სამზარეულოა, საიდანაც აქ, აქ მოხვედრა თუ გსურთ, აუცილებლად 2 კვირით ადრე ამ შეფების გახსნილ ყველა რესტორანს თავისი ხელწერა აქვს, სურნელს, მაგრამ სიამოვნება იმდენად ისრაელში ჩამოვიდა ხალხი. დედაჩემი ებრაელია, მამა _ მაინც უნდა დაიჭიროთ თადარიგი, ან ქუჩაში მომლოდი­- მაგრამ „მაჰნეუდა“ მაინც უმნიშვნელოვანესია უნიკალური დიდია, რომ ტვინი უარს ამბობს ლოგიკურად ქურთი, ბავშვობიდან ებრაულ, ქურთულ, ლიბანურ, არაბულ, ნეთა ბედი გაიზიაროთ. გარემოთი, ცოცხალი და საინტერესო ატმოს­ფეროთი. აზროვნებაზე. თურქულ საკვებს ვჭამ. ეს კერძები გვაერთიანებს. ჰუმუსის

90 VOYAGER 6/2017 91 VOYAGER 6/2017 შეფი

შეფ-მზარეულების ახალი თაობა ისრაელიდან ისრაელის „ახალი საკვებისადმი სრულიად ახალ მიდგომას სთავაზობს მსოფლიოს და, როგორც ჩანს, მსოფლიო კმაყოფილია. ეს სამზარეულო“ არის ახალი პროდუქტებისგან მომზადებული, თითქოსდა უმარტივესი, მაგრამ, ამავე დროს, საოცრად დახვეწილი ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში ისრაელელმა შეფ- კერძები, სადაც ბოსტნეულს უდიდესი მნიშვნელობა ენიჭება. უფრო და უფრო მეტი ტურისტი ჩადის ისრაელში მზარეულებმა მოახერხეს დამოუკიდებელი ფენომენის არა მხოლოდ ისტორიული ადგილების, არამედ ახალი და შექმნა, რომელსაც „ისრაელის ახალი სამზარეულო“ ჰქვია. საქვეყნოდ ცნობილი რესტორნების მოსანახულებლად.

ახალი სამზრეულო არც ერთი რელიგიური მრწამსის შეზღუდვებს არ ითვალისწინებს, ამიტომ აქ ნებისმიერი პროდუქტისგან მომზადებულ საკვებს იგემებთ. მენიუ არ არის ქოშერული, თუმცა ყველაზე პოპულარული მაინც ბოსტნეულისგან მომზადებული კერძებია; ეს საქმე ხელოვნების დონემდეა აყვანილი და არ უნდა გაგიკვირდეთ, თუ ჩვეულებრივი, ტრივიალური ყვავილოვანი კომბოსტო უცებ ნამდვილ კულინარიულ აღმოჩენად გექცევათ.

„ისრაელის ახალი სამზარეულო“ ისეთივე მრავალფერო­ ვანია, როგორც კულტურები, რომლებმაც ამ მიწაზე მოი­- ყარა თავი. მსოფლიოს ყველა კუთხიდან ისრაელში ჩამოსულმა ადამიანებმა თან ჩამოიტანეს თავიანთი ქვეყ­ ნების საკვების ტრადიციებიც და ახლო აღმოსავლეთი­ სთვის დამახასიათებელ კულინარიულ მრავალფეროვ­- ნებას შეურიეს.

იალ შანი იოთამ ოტოლენგი

ცნობილი შეფი იალ შანი ისრაელში ახალი სამზარეულოს ერთ-ერთი პირველი, ვინც ისრაელის ახალ სამზარეულოს დიპლომატიაზე არ გსმენიათ? ხალხებს, რომლებიც აქ პიონერად შეიძლება მივიჩნიოთ. მას თელ-ავივში რამდენიმე გაუთქვა სახელი, იოთამ ოტოლენგია. იერუსალიმში, ცხოვრობენ, უფრო მეტი აქვთ საერთო, ვიდრე გასაყოფი. ჩვენ რესტორანი აქვს, სადაც მოხვედრისთვის წინასწარ უნდა პედაგოგების ოჯახში დაბადებულმა ოტოლენგიმ ლიტე­რა­- ყველაფერს ვაერთიანებთ და ახალს ვქმნით. აქ ყოველ­ღამე დაიჭიროთ თადარიგი. რესტორნები _ „ჰა სალონი“, „ცვონ ტურის შესწავლას ცხოვრების დიდი ნაწილი დაუთმო და ხალხი 2 საათამდე ცეკვავს არა მხოლოდ იმიტომ, რომ კარგად აბრაქსას“ და უფრო დემოკრატიული „მიძნონი“ ყოველთვის მხოლოდ მას შემდეგ დაინტერესდა კულინარიით, რაც ჯერ ჭამეს. ჩვენ ატმოსფეროს ვქმნით, რომელიც აერთიანებს სავსეა. ამსტერდამში და შემდეგ ლონდონში გადავიდა სასწავ­- ადამიანებს. ლებლად. იალ შანის სტილი თავისუფალი და შემოქმედებითია. მის მართლაც ყველა ძალიან კმაყოფილი ჩანს... ყველა რესტორანში ღია სამზარეულოა, სადაც საოცრებები ლონდონის პრესტიჟულ კულინარიულ სკოლაში _ Le Cordon ხდება. შეფი თავად არ თაკილობს ბარზე ჩამოწყობილი Bleu-ში გატარებული 6 თვის შემდეგ მან სხვადასხვა რეს­ კი, ასეა. აქ რობერტ დე ნირო, მადონა, „U2“ და ვინ არ ბოსტნეულის დაჭრას და თან კლიენტებსაც ესაუბრება. მისი ტორანში დაიწყო მუშაობა და მალე თავის პარტნიორებს, ყოფილა! ყველა ერთნაირად სივიწროვეში ზის, გვერდზე საფირმო ნიშანია ყვავილოვანი კომბოსტოს მთლიანად სამი ტამისა და ნოამ ბარს შეხვდა. მეგობრებმა ლონდონში ყველას ბაზრიდან მოტანილი პროდუქტი უდევს და ბოლოს გამომცხვარი და ნაკვერჩხლებზე შებრაწული თავი, რომელ­ რამდენიმე „გურმე“ მაღაზია გახსნეს, რომლებიც საოცარი ყველა ერთად ცეკვავს. ესაა ჩვენი კონცეფცია. საც ყავისფერ შესაფუთ ქაღალდზე მოგართმევენ. იალ პოპულარობით სარგებლობდა. შანის რესტორნებში, საერთოდ, ძალიან უყვართ კერძების, იერუსალიმში უფრო მეტი რელიგიური შეზღუდვაა, ვიდრე ვითომ სახელდახელოდ, ქაღალდზე მორთმევა _ თითქოს დღეს ოტოლენგი რამდენიმე წიგნის ავტორი და ტელე­ თელ-ავივში. თქვენი რესტორანი არ ითვალისწინებს ქუჩის მოვაჭრემ თავისი დახლიდან მოგაწოდათ ახლად გადაცემების წამყვანია, მის რესტორანში მოხვედრა კი მხოლოდ რელიგიურ წესებს? მომზადებული კერძი; თუმცა ის ხარისხი, რომელსაც ამ კარგა ხნით ადრე წინასწარ ჩაწერითაა შესაძლებელი.­ იოთამ რესტორნებში შემოგთავაზებენ, ნამდვილად ექსკლუზიურია. ოტოლენგის და ბოსტნეულს დი­დი სიყვარულის ისტორია ჰო, ასეა. ჩვენ გვინდა, თავისუფლები ვიყოთ ყველა რელი­ აკავშირებთ; მისი კერძები მომ­ხიბვლელია, საინტერესო, გიისგან. აქ ყველა რჯულის ადამიანი ერთად მუშაობს. გარდა ისრაელში კარგად იციან სიცოცხლის გემო და თამამი და ახლო აღმოსავ­ლეთის ყველა სურნელითაა ამისა, უპირველეს ყოვლისა, ჩვენ შეფები, მზარეულები ვართ გაჯერებული. აფასებენ მას. ახალი რესტორნები და ბარები და ახალი კერძების გამოგონება ჩვენი ცხოვრებაა. ვერაფრით ვიტყვით უარს რაღაც პროდუქტებზე, ეს ჩვენს არეალს თავიანთი ლაღი ატმოსფეროთი ამ თავისუფალი, მიუხედავად ვეგეტარიანელთა გურუდ აღიარებისა, მას უყვარს ავიწროებს. ახალი სიცოცხლის შესანიშნავი სიმბოლოა. ხორცთან და თევზთან მუშაობა, რის გამოც ხანდახან მათ რეგიონისთვის ესოდენ ჩვეული კერძების ნაკრები _ ამიტომ, ჩათვალეთ, რომ ისრაელში რესტორანში გულისწყრომას იწვევს და თავის მართლებაც უწევს. დღეს ყველას აქვს არჩევანის თავისუფლება. ჩვენ მეზე, რომელსაც ნებისმიერ ტრადიციულ რესტორანში წასვლა კვლევითი სამუშაოა ამ ქვეყნის უკეთ მისი რესტორანი „ნოპი“ ლონდონში ერთ-ერთი ყველაზე ასეთი ვერსია ავირჩიეთ _ ყველა კერძი, ყველა შემოგთავაზებენ, ასეთივე ჭრელი და საინტერესოა. მეზეს შესაცნობად. პოპულარული ადგილია. გასინჯვა აუცილებლად ღირს, რადგან შემდეგ შეფების სამზარეულო გვაინტერესებს. მაგალითად, აქვე, მიერ ინტერპრეტირებული ვერსიების დაფასება შეძლოთ. მეზობლად არის ძალიან პოპულარული ხაჭაპური. ტრადიციულად, სუფრასთან ერთდროულად უამრავი პატარა ეს ხომ თქვენი ნაციონალური კერძია. ძალიან კერძი მოაქვთ, ფალაფელსა და პიტასთან ერთად. ყველა მომწონს. სხვა კერძებიც გამისინჯავს და არ ინგრედიენტი, იქნება ეს იოგურთის და კიტრის სალათა, გამოვრიცხავ, რომ ერთ დღესაც ქართული პომიდვრით მომზადებული ბადრიჯანი, შებოლილი ბად­- გემოთი ინსპირირებული მოვიგონო რამე. რიჯნის კრემოვანი პასტა თუ სახელგანთქმული ჰუმუსი, მსოფლიო დიდი და მრავალფეროვანია. იდეალურად ერწყმის და შესანიშნავ კომბინაციას წარ­ მოადგენს პიტასა და ფალაფელთან ერთად.

92 VOYAGER 6/2017 93 VOYAGER 6/2017 კერძები

ისრაელში სამზარეულო ისეთივე მრავალფეროვანია, როგორიც მისი მოსახლეობა. ერთიანი ფენომენი – „ისრაელური სამზარეულო“ სულ რაღაც 60 წლის წინ შეიქმნა და აქ არსებული კულინარიული ტრადიციებისა და პროდუქტის საფუძველზე ჯერ კიდევ ყალიბდება. ისრაელელების დიდი ნაწილი დასავლეთ ევროპის, ჩრდილო აფრიკის, ახლო აღმოსავლეთისა და დსთ- ის ქვეყნებიდან გადმოსახლდა; TAHINI HUMUS SHAKSHOUKA SABICH CHOLENT მათ თან მოიყოლეს საუკუნეების განმავლობაში შემონახული ტაჰინი მოხალული სეზამის მარცვ­ ჰუმუსი, ბარდის პასტა, პირველად შაკშუკა პოპულარული საუზმეა (ტაფა­ საბიჰ სენდვიჩი, ისრაელური „ქუჩის ჩოლენტი ანუ ჰამინი ტრადიციული ძველი ებრაული სამზარეულოს ტრადიციები. ლებისგან დამზადებული სოუსია. ის XIII საუკუნის­ ქაიროს რეცეპტებში იხ­ მწვარი პომიდვრით, მწვანე წიწაკითა სამზარეულოს“ ერთ-ერთი ვარ­სკვ­ლავი, ებ­რაული კერძია. პარასკევს, შუაღა­ ­ არაბული სამყაროს კერძია, თუმცა სენი­ება. ბარდის მარცვლებს ხარშავენ, და ხახვით), რომლის თითო ულუფას ერაყელმა ებრაელებმა ჩამო­იტანეს. მემდე, ხორცსა და საჭირო ინგრე­ პირველად 4000 წლის წინანდელ­ დო­ პიუ­რე­სავით სრესენ და დაუმუშავებელ ინდივიდუალურად, თუჯის ტაფებით თავ­დაპირველად ის შაბათი დილის დიენტებს დაბალ ცეცხლზე (ზოგჯერ კუმენტებში იხსენიება. დღეს ტაჰინის ტაჰინს უმატებენ. ჰუმუსს ზეითუნის მოგართმევენ. ეს კერძი ისრაელში სა­უზმეს წარმოადგენდა. რადგან ამ 12 საათზე მეტ­ხანს) შუშავენ, რათა სოუსი თითქმის ყველა ქვეყნის სამზა­ ზეთით, ოხრახუშითა და სუნელებით ჩრდი­ლო აფრიკის ქვეყნების ემიგრან­ დღეს კერძების მზადებას რელიგია შაბათს ლანჩზე მიირთვან. ამ კერძის რეულოში მოიხმარება (ჩინურშიც კი); მიირთმევენ. ისრაელში მისი პოპუ­ ტებმა ჩამოიტანეს. შეგიძლიათ დილა ამ კრძა­ლავს, საბიჩს საუზმეზე მიირ­ ისტორია საუკუნეებს­ ითვლის და მისი ის ბევრი ისრაელური კერძის შემად­ ლარობა იმან განაპირობა, რომ მკაც­ სრულყოფილი, საკმაოდ მსუყე კერძით თმევდნენ. პიტის პურში (რომელიც რეცეპტი ექვემდებარება წესს, რომლის­ გენელი ნაწილია. რი რელიგიური კანონი უფლებას დაიწყოთ. წინასწარ იყო გაჭრილი) თავსდებოდა მიხედვი­თაც, ებრაულ თემში შაბა­თო­ იძლევა, ჰუმუსი ხორცსა და რძის უკვე მომ­ზა­დებული ინგრედიენტები: ბით საჭმლის მომზადება აკრძალულია. პროდუქტებთან ერთად მიირთვან. შემ­წვარი ბადრიჯანი, მოხარშული კარ­ უამ­რავ ტრადიციულ ისრაელურ ოჯახ­ ტრა­დიციულად, მას შემოგთავაზებენ ტო­ფილი, მოხარშული კვერცხი, ტაჰი­ნის ში ჰამინი შაბათის მთავარი კერძია როგორც ცალკე, აპეტაიზერად, რაიმე სოუსი, ჰუმუსი და ქორფა მწვანილი. და მას რელიგიური რიტუალების შემ­ ისრაელი ასევე ხმელთაშუა ზღვის ბოსტნეულთან ერთად, ისე პიტის 1960 წლიდან მოყოლებული, ეს სენ- დეგ მიირთმევენ, თუმცა ჩოლენტს ქვეყანა და დასავლური ტიპის პურში გახვეულს, ან სხვა ნებისმიერი დვიჩი ისრაელის სამზარეულოს ერთ- სეკულარული ისრაელური ოჯახებიც სახელმწიფოა, რომელიც რეაგირებს კერძის საკმაზის სახით. ჰუმუსი სასურ­ ერთ ყველაზე პოპულარულ კერ­ძად ამზადებენ. ჰამინი საზეიმო კერძად ყველაფერზე, რაც „დიდ სამყაროში“ სათო მაღაზიებში ქილებითაც იყი­ მიიჩნევა და, შესაბამისად, ცნო­ბილ შეიძლება მივიჩნიოთ, მას რელიგიური­ ხდება და ცდილობს, კულინარიული დება, თუმცა ახალდამზადებული გაცი­- სასაუზმეებთან ადგილობრივი მოსახ­ დღესასწაულების შემდეგ­ გამარ­ ­­თუ­ლი მოდის უახლესი ტენდენციები ლებით გემრიელია. ლეობისა და მოგზა­ ­ურების უზარმაზარი წვეულებების თუ საქორწილო­ სუფრაზე გაითავისოს. ხმელთაშუა ზღვის რიგი დგას. აუცი­ლებლად იხილავთ. სამზარეულოს გავლენით, ისრაელურ კერძებში მრავლადაა FALAFEL KIBBEH ბოსტნეული და ხილი, ზეითუნის GEFILTE FISH SHAWARMA ზეთი, თევზეული, მწვანილეული და ფალაფელი სხვადასხვა სახეობის და­ კიბეც ოსმალური სამზარეულოდან პარკოსნები. აღსანიშნავია, რომ კე­­პილი პარკოსნების ნარევისგან დამ­ გავ­რ­ცელდა. დაკეპილი ხორცისა და გეფილტე თევზისგან მომზადებული ისრაელური შაურმა ცხვრის ან ინ­და­ მოსახლეობის ნაწილი არაბია. მათი ზა­დებული შემწვარი ბურთულებია. ბულგურის (ხორბლის ბურ­ღულის სა­ხე­ კერძია, რომელიც აღმოსავლეთ ევ­ ურის ხორცისაგან მზადდება. ვერტი­- გავლენა მრავალ კერძში იგრძნობა ამ კერძს ეგვიპტური „ფესვები“ აქვს. ობა) მოგრძო ბურთულებს წვნიანსა და რო­პიდან აშკენაზმა ებრაელებმა შე­ კალურად დამაგრებულ მბრუნავ შამ­ (მაგ., ჰუმუსი, ტაჰინი, ფალაფელი). ბოსტნეულთან ერთად მიირთმევენ. მოიტანეს ისრაელის სამზარეულოში. ფურზე ხორ­ცის დიდი ნაჭერი ნელა ფალაფელი, ხრაშუნა ზედაპირისა და იწვება, ყოველი ულუფისათვის მას გარე ერთმანეთს შერწყმულია ე. წ. გამორჩეული გემოს წყალობით, აღმო­ ეს არის ლეგენდარული ცივი აპე­ ფენას აჭრიან და პიტაში ან ლაფეში აშკე­ნაზური (აღმოსავლეთ ევრო­ სავლურ სამზარეულოში დამკვიდრდა. ტაიზერი, რომელიც სხვადასხვა თეთრი გახვეულს მოგარ­თმევენ ბოს­ტნეულის პული) და სეფარდული ტრადიციული მას პიტის პურში გახვეულს, სხვადასხვა თევზის დაკეპილი ფილესგან მზადდება სალათასა და ტაჰინთან ერთად,­ ჰუმუსით სამზარეულო. სეფარდმა მჟავეულობასა და სალათის ფოთ­ და პირშუშხასთან ერთად ძალიან ან ჩიფსებით. მას მწნილეულთან ერთად ისრა­ელელებმა, რომლებიც ლებთან ერთად, ტაჰინის სოუსითა თუ გემრიელია. მიირთმევენ. ასწლეულების­ განმავლობაში ჰუმუსით შეკმაზულს არა მხოლოდ ძირითადად ესპანეთში, მარხვის პერიოდში მიირთმევენ, არა­ იტალიასა და ჩრდილო აფრიკაში მედ ზოგჯერ დღეში რამდენჯერმე, ყვე­ ქოშერული სამზარეულო სახლობდნენ, ადგილობრივ ლა სეზონის განმავლობაში. სამზარეულოში დაამკვიდრეს ქოშერული სამზარეულო გულისხმობს რძისა და ხორცის პროდუქტების ეგზოტიკური სანელებლებისა განცალკევებით მიღებას, კვებათა შორის 2 საათზე მეტი უნდა იყოს გასული. და მწვანილეულის კულტურა, MALAWACH ასევე იკრძალება ღორის ხორცი, ვინაიდან ქოშერულად მხოლოდ ორჩლი­ქოსანი ისეთი პოპულარული კერძები, მცოხნელი ცხოველებია მიჩნეული. ნებადართულია ფრინველის ხორცი; ასევე როგორიცაა: კუსკუსი, მაფრუმი, მალავაჰი და შუგი იემენელი ებრაელი დაშვებულია მხოლოდ იმ თევზის ჭამა, რომელსაც ფხა აქვს და, შესაბამისად, ეს შაკშუკა, ხრაიმე და ა. შ.; მიზრახებმა ემიგრანტების შემოტანილია ისრაე­ლურ ნებართვა ზღვის პროდუქტებზე არ ვრცელდება. (ახლო აღმოსავლეთიდან კულინარიაში. გადმოსახლებულმა ებრაელებმა) BABA GHANOUSH მაჰმადიანური რელიგიის მიმდევართა კვებითი აკრძალვები იუდეველთა დაამკვიდრეს არაბული, სპარსული, მალავაჰი თხელი, შემწვარი ფენოვანი აკრძალვებს საკმაოდ ჰგავს, თუმცა ყველაფერი, რაც ჰარამია (რელიგიურად იემენური და ოსმალური ცომია, რომელსაც მიირთმევენ დაჭ­ ბაბაგანუში ოსმალური სამზარეულოს ნებადართულია მუსლიმთათვის), არ არის ქოშერი; სამაგიეროდ, რაც ქოშე-­ სამზარეულოს ტენდენციები. რილი პომიდვრით, გახეხილი ყველითა გავლენით დამკვიდრებული კერძია. რია, ყველაფერი ჰარამია. ამ თემაზე არაერთ ხუმრობასაც მოისმენთ აშკენაზებმა თან ჩამოიტანეს ბევრი და აჯიკის მსგავსი საწებლით; შუგი ამ აპეტაიზერის მთავარი ინგრედიენ­ ისრაელში. მსგავს შეზღუდვებს და შესაბამის წარწერებს რესტორნებზე უფრო ტრადიციული რეცეპტი (ბეიგლი, მწვანე ან წითელი „ხალაპენიოს“ ტი ცეცხლზე შებოლილი ბადრიჯანია, მეტად იერუსალიმში შეხვდებით, თელ-ავივის პოპულარულ ახალ რესტორნებში რეგელ კრუშა, მაცებრაი და ა. შ.). წი­წაკის დანამატით მზადდება და რო­მელსაც ლიმონის წვენით ან მაი­ კი ამგვარ მითითებებს ვერ აღმოაჩენთ. საოცრად არომატულია. ონეზით კმაზავენ.

94 VOYAGER 6/2017 95 VOYAGER 6/2017 ტკბილეულობა

ისრაელის ტრადიციული ნამცხვრეულ-ფუნთუშეულის შესწავლას ისრაელის ისტორიასა და ბიბლიურ თქმულებებში გადავყავართ. ამ ქვეყანაში ყოველი ნამცხვარი არა მხოლოდ ტკბილი ჩაროზია, არამედ ამა თუ იმ რელიგიური დღესასწაულის სიმბოლოც, რომელიც ღრმა შინაარსის მატარებელია.

CHALLAH BOUREKAS SUFGANIYOT KUGEL YERUSHALMI RUGELACH

ხალა _ ეს ტრადიციული დაწნული ეს უგემრიელესი ფანტელისებრი ღვე­ სუფგანიას ხა­ნუქის დღესასწაულზე მი­ იერუსალიმური კუგელი ტრადიციული რუგელა ევროპელი აშკენაზების მიერ უგემ­რი­ელესი პურია, გარედან დაბ­ ზელი ფენოვანი ცომისგან მზად­დება. ირ­­თმევენ. მის მოსამზადებლად საჭი­- ატრიის პუდინგის ისრაელური ვერსიაა, ჩამოტანილი ჩაროზია და იმ მცირე­ რაწული, შიგნიდან კი _ ტკბილი და მისი შიგთავსი მრავალფეროვანია­ და როა ბევ­რი მცენარეული ზეთი, რო­ რომელიც კარამელიზებული შაქრითა რიცხოვან ისრაელურ ნამცხვ­არ­თა- ჰაეროვანი. იმის მიხედვით იცვლება, თუ რომელი მელიც ხანუქის სიმბოლოდ მიიჩნევა და შავი წიწაკით იკმაზება. მას ძველ ­განია, რომელიც არც ერთ დღე­სას­- ქვეყნიდან იმიგრირებული მზარეულის და ამ ზეიმისადმი მიძღვნილი კერძების იშუვში დასახლებული აშკენაზები წაულს არ უკავშირდება, თუმცა ცო­მის ტრადიციულად, მიირთმევენ შაბათის ნახელავია. უმთავრესი ინგრედიენტია. გადმოცე­მის ამ­ზა­დებდნენ. კუგელი, როგორც წე­ ამ პატარა ხვეულების გა­რეშე ისრაელში­ დადგომის სარი­ტუალო ან სხვა ისრაელში ბევრნაირი ფორმისა და თანახმად, ხანუქის სასწაულის დროს სი, ძალიან დაბალ ცეცხლზე ცხვება საზეიმო სუფრა სრულიად წარმოუდ­გე­ სად­ღესასწაულო სუფრებზე. ის რძის ზომის ბურე­კასი შეგიძლიათ მიირ­ ტაძრის სასანთლეში დარჩენილი ცო­ტა­ მთელი ღამის განმავლობაში და მას ნელია. MATZA პრო­დუქტების გარეშე მზადდება. თვათ _ ისინი უხვადაა გამოტენილი ოდენი ზეი­თუნის ზეთი 8 დღე იწვო­ ­და, შაბათ დილით, სინაგოგაში სტუმრობის ყველით, კარტოფილის პიურეთი, სო­- რომ ტაძარი გაენათებინა. შემდეგ მიირთმევენ. რუგელა ნებისმიერ სეზონზე,­ ნებისმი­ მაცა უმარილოდ, ხორბლის ფქვილისა ოდესღაც ხალას უწოდებდნენ ცომის კოთი თუ ისპანახით. ბურეკასის ფორ­ ერ დღეს შეგიძლიათ მიირთვათ,­ განსა­ და წყლისაგან მომზადებული თხელი, პატარა ნაჭერს, რომელიც შესა­წირავად მის მიხედვით მისი შიგთავსის გა­მოც­­ კუთრებით პოპულარუ­ ­ლია შა­ბა­თობით ხმელი ფირფიტებია. მაცისგან დამზა­ ტაძარში მიჰქონდათ. მას აცხობდნენ ნობაც შეიძლება: ოთხკუთხა­ – კარტო­ და ხანუქის დღესასწაულზე. ტრადიცი­ დებული ფქვილი _ მაცამელი, ებრაული და მიირთმევდნენ მღვდლები – ამის ფილიანია, ხოლო მრგვალში – ყველს ულად, რუგელას არაჟნიანი ცომით სარიტუალო პურობის განუყოფელი უფლება მხოლოდ მათ ჰქონდათ. აღმოაჩენთ. აცხობენ, თუმცა ბოლო ხანებში პოპუ­ ნაწილია. მას ებრაელები მიირთმევენ ლარულია ხაჭოს ან მდნარი ყვე­ლისგან პასექის დღესასწაულზე, ვინაიდან ამ მომზადებული ბისკვიტიც. გულ­თავსი დროს აკრძალულია საფუარზე დამ­ LEKACH მზადდება ქიშმიშის, ნიგვზის, ყაყაჩოს, ზადებული პროდუქტების მიღება. დარიჩინის, შოკოლადის, მარ­­ციპანის თაფლის კექსი ლეკა ისრაელური ახ­ ან მურაბისგან. რუგელა შესაძ­ლოა მაცის ფირფიტებს დანამავენ მდუ­ ალი წლის (როშ ჰაშანა) უმთავრესი კრუასანის წინაპარიც კი იყოს. ღარე წყლით, მოასხამენ კვერცხს, სიმბოლოა. მიიჩნევა, რომ თუ ეს გამოაცხობენ და ასე მომზადებულ ნამცხვარი საზეიმო სუფრაზე ძალიან მაცას პურის ნაცვლად მიირთმევენ. ბევრია, მომავალი წელი საუკეთესოდ TU BI’SHVAT CAKE KANAFEH HAMANTASCHEN მაცა­მელს სხვადასხვანაირად იყენებენ ჩაივლის. თაფლის გარდა კექსს სურ­ _ მას ბრინჯის ნაცვლად ამატებენ ნელოვან სანელებლებსა და ჩაის ან უგემრიელესი ტკბილი ნამცხვარი, მსოფლიოს ყველაზე საოცარ და ეს სამკუთხა ნამცხვარი პურიმის დღე­- ხორცისა და ბოსტნეულის კერძებში, ყავას უმატებენ შთამბეჭდავი მუქი PITA რომელიც ისრაელის კიდევ ერთი გემრიელ დესერტებს შორის კანაფე სასწაულის აუცილებელი ატრიბუ­ტია; აცხობენ ნამცხვრებს და ღვეზელებს. ფერის მისაღებად. პიტის პური ორფენიანი, ბრტყელი დღესასწაულისთვის მზადდება, არის ღირსეულ ადგილს იკავებს. ამ ნუგბარს მის მოსამზადებლად ყაყაჩოს, ნიგვ­ ანუ „ჯიბისებრი“ ფუნთუშე­­ული ნა­ „თუ ბი’შვათი“ („ხეების ახალი წელი“). ყველისა და ცომისგან ამზადებენ და ზის ან ხილის­ გულ­­თავსს იყენე­ბენ. CHAROSET წარ­მია, რომე­ლიც შუააღმო­სავ­ ბიბლია მოგვითხრობს, რომ ხეებმა, ტკბილ სიროფში ავლებენ; ზემოდან „ჰამანტაშენ“ ნიშნავს „ამანის ჯიბეებს“, ლურ და ხმელთაშუა­ ზღვის ტრა­ რომლებმაც დაინახეს, როგორ აჩუქა ვარდის წყლის ან ფორთოხლის ხოლო მეორე სახელი, „ოზნეი ამან“ _ პასექის დროს ყველა ებრაულ ოჯახში დიციულ სამზარეულოებში­ გვხვდე­ ­- ღმერ­თმა ადამიანებს ახალი წელიწა­- ყვავილის ექსტრაქტის რამდენიმე წვეთს „ამანის ყუ­რებს“. ძველი ტრა­დიციით, აუცილებლად მზადდება ხაროზეთი. ის ბა. მას ზოგჯერ დამატებითი ინგრე­ დი, სთხოვეს უფალს, მათთვისაც და­ე­- აფრქვევენ და დაქუცმაცებული ფსტით დამნაშავე­ებს ჩამოხრჩობამდე­ ყურებს ვაშლიან-ნიგვზიანი მასაა თაფლით და დიენტების გარეშე აცხობენ, ხან კი წე­სებინა ასეთი დღესასწაული. თანამე­ ალამაზებენ. კანაფეს ხრაშუნა ზედაპირი აჭრიდნენ, ასე დაისაჯა სპარსეთის უფ­ სხვადასხვა ჩირით, რომელსაც მაცაზე სეზამის მარცვლებით ან რომაული დ­­როვე ისრაელში „თუ ბი’შვათს“ აქვს, რაც მას კიდევ უფრო სასურველ ლის­­წუ­ლი ამანიც.­­­ ბიბლიაში მოთხ­ უსვამენ და ისე ჭამენ. ხაროზეთის მომ­ ქინძის თესლით ფარავენ. პიტას აღნიშნავენ, როგორც ეკოლოგიური სასუსნავად აქცევს. ამ დესერტს, რო­­ბი­ლია, რო­­გორ ცდილობდა იგი, ზადების რამდენიმე რეცეპტი არსე­ბობს, კულინარიაში სხვადასხვა ფუნქცია­ ცნობიერების დღეს და ბევრ ხეს რგავენ; ძირითადად, ქვეყანაში მცხოვ­რები ამო­ეხოცა სპარ­სეთის იმპერიაში მცხო- ვაშლს ენაცვლება სხვადასხვა ჩირი, აქვს – მასში ფალაფელს, ნაირ-ნაირ მერე კი ცოცხალ ხილსა და ჩირს არაბები ამზადებენ და ამი­ტომ კანაფე ვ­რები ყვე­ლა ებრაელი. პურიმი სწორედ­ ნიგოზს _ თხილი და ნუში. სალათასა თუ ხორცს დებენ. მიირთმევენ. ასევე ჩირისაგან აცხობენ არაბული წარმოშობის ჩაროზად ებრაე­ლების გადარჩენის­ პა­ტივსაცემად ამ ტრადიციულ კექსს. მიიჩნევა. აღი­ნიშნება. პიტის პური ძალიან მოსახერხებე­ ლია წასახემსებლად ან სწრაფი BABKA HALVAH კვებისთვის. პიტის პურის ნატეხებით­ მიირთმევენ სხვადასხვა პროდუქ- ბაბკას ევროპის ბევრ ქვეყანაში ამზა­ ჰალვა ვეგანებისთვის იდეალური დესერტია ­ტისგან მომზადე­ ბულ,­ საწებლისე­ დებენ, თუმცა ისრაელური ვარიანტი – ისრაელური ჰალვის შე­მად­გენლობაში ბურ ნაზავებს, რომელთა­ დაგემოვ­ განსაკუთრებულია – ნამცხვარს წნული ტაჰინი, გლუკოზა, შაქარი, ვანილი და ყვავილოვანი მცენარის, საპონას ფესვების ნება ძალიან სასიამოვნოა. მხედვე­ ფენოვანის ფორმა აქვს და მასში აუცილებლად არის შოკოლადისა და ექსტრაქტი შედის, რაც ამ ნუგბარის რე­ცეპტს ლობიდან არ გამოგრჩეთ პიტის უნიკალურს ხდის. საუკეთესო ჰალ­ვისთვის ახლო ნათესავი ლაფა, რომელიც დარიჩინის გულთავსი. ბაბკას ზემოდან აყრიან საკონდიტრო ფხვნილს ან იერუ­სალიმის Machane Yehuda-ს ბაზრობაზე უფრო ფართო და რბილი პურია და მდებარე Halva Kingdom-ს უნდა მიაკითხოთ. მასში ფალაფელს ან დაქუცმაცებულ შოკოლადის წვეთებს. ისრაელში მას აქ 1947 წლიდან ჰალვას მაროკოული ხორცს ახვევენ. ხშირად უწოდებენ Shmarim Cake-ს, რაც რეცეპტით ამზადებენ. „საფუვრის ნამცხვარს“ ნიშნავს.

96 VOYAGER 6/2017 97 VOYAGER 6/2017 Rvino

„ღვინის რევოლუცია“ „ბუტიკური“ მეღვინეობა ტკბილი ღვინოების მოხმარების XX საუკუნის 60-იან წლებამდე ებრაული მსხვილ წარმოებასთან ერთად ისრაელში მაჩვენებელი 20%-ია, „ლეხაიმ“ ღვინოები სათანადოდ არ ფასდებოდა. მათ ახალგაზრდა ენთუზიასტებმა განავითარეს მაშინ როცა 1982 წელს აღიქვამდნენ, როგორც დაბალხარისხოვანსა მცირე, მაღალხარისხოვანი, ე. წ. „ბუტიკური“ ის 86%-ს შეადგენდა. გაუმარჯოს სიცოცხლეს! და ძალიან ტკბილ სასმელს, მაგრამ 1960- 1970-იან წლებში მოულოდნელად დაიწყო საოჯახო მეღვინეობა. ამ ტერუარების (ნია-­ გარდატეხა და მალე ისრაელი მსოფლიო დაგის, კლიმატისა და გეოგრაფიული მდე­ ღვინის წარ­მოების ლიდერად იქცა. ბარეობის უნიკალური თავსებადობა) ღვინო ყველა კონტინენტზე იყიდება. ე. წ. „ღვინის რევოლუცია“ (1972 წ.) უშუალოდ უკავშირდება 1967 წლის ექვსდღიან ომში დღეს მცირე მეღვინეობის განვითარება ისრაელის გამარჯვებას, რომლის შემდეგაც გრძელდება. კონკურენციის გამო მწარმო­ ქვეყნის მფლობელობაში მოექცა გოლანის ებლები ახალი ტექნიკური საშუალებებით მაღ­ლობები. იმხანად ისრაელში ჩასულმა კა­ აღიჭურვნენ, იწვევენ გამოცდილ სპეცია­ ლიფორნიის უნივერსიტეტის პროფესორმა ოუფმა გამოთქვა აზრი, რომ გოლანის ვულ­ ლისტებს, შეისწავლიან მთიანეთის გრილ კანური, ბაზალტოვანი ნიადაგები მეღვინე­ ნიადაგებს. თუ ადრე ისრაელის ღვინოების ობისთვის იდეალური იქნებოდა. უმეტესობა ტკბილი, სადესერტო იყო, ამჟამად მშრალი ღვინოები ჭარბობს და ისინი მთე-­ მართლაც, „გოლანის მაღლობების მეღვინე­ ­ ლი მსოფლიოს ღვინის მოყვარულთა ინტერესს ობამ“ თავისი ახალი ნაწარმით (1983) სრული იწვევს. აღფრთოვანება გამოიწვია და აბსოლუტურად შეცვალა ისრაელის მეღვინეობის სახე – „ბუტიკური“ მეღვინეობის „ახალ­გამომცხვარი“ წარმოება სპეციალის-­ საუკეთესო ხუთეული: ისრაელის ღვინის ტებს კალიფორნიაში­ სასწავლებლად გზავ­- 1. Margalit Winery, Caesarea/Upper ბაზრის წლიური ნიდა, შე­მოჰქონდა ნერგები, ხვეწდა ტექნო­ Galillee ღი­რებულება 315 აშშ ლოგიებს. „გოლანის“ თავკაცები მიხვდნენ, რომ ძველი ჯიშები (გრენაში, მალბეკი, სემიიონი)­ 2. Clos de Gat, Ayalon Valley დოლარია. ბრუნვის თეა სხიერელი ისრა­ელის გარემო პირობებს ვერ ეთვისება და 3. Domaine Du Castel, Judean Hills 20% იმპორტზე მოდის. კაბერნე სოვინიონის, მერლოს, შარდონესა და 4. Katlav, Judean Hills ეს, ძირითადად, სხვა ფრანგული ჯიშების მოყვანა დაიწყეს. 5. Tzora, Judean Hills იტალიური, ჩილეური, ღვინის ისტორიას ისრაელის მიწაზე ბიბლიური ბოლო 15 წელია არგენტინული და ეპოქიდან მოყოლებული შეგვიძლია გადავავ­ ისრაელის ღვინის ფრანგული ღვინოებია. წარმოებაში ნამდვილი ლოთ თვალი. თორა და თალმუდი სავსეა ერთი მოსახლე რევოლუცია მოხდა. ენოლოგიური რემინისცენციებით. თორაში ღვინო საშუალოდ 5 ლიტრ ასორტიმენტი სრუ­ლიად ყველაზე უფრო ხშირად ნახსენები სასმელია შეიცვალა; მეღვინეო­ ღვინოს სვამს, (141-ჯერ). ღვინო ბიბლიაში პირვე­ლად ნოეს ბამ საზოგადოებრივი თუმცა მშრალი შესახებ ამბის თხრობისას გვხვდება _ პირველი რეზონანსი შეიძინა. ღვინოებისადმი ადამიანის, რომელმაც წარღვნის შედეგ ვენახი ღვინო დღეს ისრაე­ ინტერესი დღითიდღე გააშენა, ღვინო დააყენა, მიირთვა და თრობაც ლელთა ეროვნული მატულობს. განიცადა (დაბ. 9:20-21). სიამაყის საგანია. მოხმარებული ღვინის 63% წითელია, ეგვიპტიდან ებრაელთა გამოსვლის 16% – თეთრი, ისრაელიდან ღვინო ეგვიპტეში გაჰქონდათ. დროს მოსეს წარგზავნილმა 8% – შუშხუნა, ის ფარაონების საყვარელი სასმელი იყო. მსტოვრებმა მას ვაზის ლერწი 2% – ვარდისფერი, VII საუკუნიდან, როცა პალესტინა არაბებმა იმის დასტურად მოუტანეს, რომ დაიპყრეს, ღვინის დაწურვა აიკრძალა. ის­ 11% – მუსკატის ტიპის, ისრაელის მიწა უკვე ახლოს იყო. რაელში ღვინის წარმოება მხოლოდ XIX ტკბილი, სადესერტო. ისრაელის მიწის ღვთისაგან საუკუნეში აღორძინდა. დალოცვის ტექსტში ვაზი 1970-იან წლებში დაწყებულ ყურძნის ჯიშები გამორჩეულადაა მოხსენიებული. ბარონ ედმონდ დე როტშილდის მიერ XIX ისრაელის ეკონომიკის ყურძენი ისრაელის მიწის საუკუნეში განხორციელებულმა „ებრაელთა ლიბერა­ლიზაციისა და ტრადიციული ჯიშებისგან _ კარიგნანი (შე­ სინაგოგის ფასადის ფრაგ­ ად­გენს მთლიანი წარმოების 17%-ს) და 7 ღვთივკურთხეულ­ ნაყოფს ჩასახლებამ“ ისრაელის მიწაზე მეღვინეობაც საზო­გა­დოების ვესტერნი­ მენტი. IV-V ჩვ. წ. აღ-ით; კოლმბარდი (4%) იწარმოება შედარებით შორის ერთ-ერთია. გააცოცხლა. ბარონის აზრით, მეღვინეობა ახალ­ კაპერნაუმი, გალილეა ზაციის პროცესზე, რომლის იაფფასიანი ღვინო; ძვირადღირებულ ღვი­ მოსახლეთა ეკონომიკურ დასაყრდენად უნდა პიკიც „ჰაიტექ“ ბუმი და ქცეულიყო. როტშილდს ორი მიზანი ჰქონდა:­ ნოს ბორდოული და ხმელთაშუა ზღვის 90-იანებში ცხოვრების ისრაელის აღორძინება და მეღვინეობა (მისი 2016 წელს 5 კონტინენ­ ჯიშე­­ბისგან ამზადებენ: კაბერნე სოვინიონი – ტზე, 40-ზე მეტ ქვეყა­ ოჯახი დღესაც ფლობს ღვინის ბიზნესს – Chateau დონის გაუმჯობესება 18%, მერლო – 13%, შარდონე – 3%, სოვინიონ ნაში ისრაელის ღვინის იყო, დიდი გავლენა Lafitte და Mouton-Rothschild). ექსპორტმა $40 მლნ ბლანი – 2%, პეტიტ ვერდო – 5%, შირაზი – 7%, მოახდინა ღვინის წარმო­ შეადგინა. ათი წლის ალექსანდრიის მუსკატი – 4% და ა. შ. 1882 წ. მან დააარსა „კარმელ მიზრახი“ (CAR- წინ ეს მაჩვენებელი ებამ და მოხმა­რებამ. MEL-MIZRAHI), რომელიც 1990-იან წლებამდე მხოლოდ 8 მლნ-ს ისრაელში ჩამოყალიბდა ბოლო წლებში განსაკუთრებით პოპულა­ დომინირებდა ისრაელის ღვინის წარმოებაში. უდრიდა. უმთავრესი ე. წ. „კანოსიეების“ (მოწინა­ რულია ღვინოები, რომლებიც დამზადებუ­ საექსპორტო ქვეყნებია: დღეისათვის ისრაელის უძველესი ღვინის ვე მომხმარებელთა) ახალი აშშ, საფრანგეთი, დიდი ლია მუსკატ კანელის, თეთრი რისლინგის, ქარხანა Carmel Winery ქვეყანაში ღვინის კლასი, განსაკუთრებით პინო ნუარის, ტემპრალინოს, ბარბერას, უმსხვილესი მწარმოებელია (75%) და თავისი ბრიტანეთი, კანადა, Carmel wines-ის ლოგოტიპზე გამოსახული ბიბლიური პოლონეთი, გერმანია, თელ-ავივში. ნე­ბიოლოსა და სხვა ჯიშის ყურძნისგან. სცენა პროდუქცია 40 ქვეყანაში გააქვს. ჰოლანდია.

98 VOYAGER 6/2017 99 VOYAGER 6/2017 Rvino ლუდი

komentari რეკომენდაცია მათთვის, ვისთვისაც­ კათხა ცივი ლუდი BEER BAZAAR დასვენებისა და (Shuk HaCarmel, Tel Aviv) სიამოვნების მიღების საუკეთესო­ BB TLV ლუდხანა კარმელის საშუალებაა, ქვეყნის ბაზარში მუდმივად სავსეა სხვადასხვა­ კუთხეში როგორც ახალგაზრდა, ისე წარმოებული არაერთი უკვე ასაკოვანი ლუდის დასახელების­ ლუდის მოყვარულებით, Beer უკვე დიდი არჩე­ვანი Bazaar-ში ადგილობრივი არსებობს. და უცხოური ლუდის საუკე­- თესო არჩევანია. HERZL Rambam 1, Tel Aviv Yishkon st 36, Tel Aviv იერუსალიმში მდებარე ლუდ­ ...... სახარში Herzl Brewery ალბათ ქვეყანაში ერთ-ერთი PORTER AND SONS (Sarona, Tel Aviv) ყველაზე მოკრძალებული JEM’S BEER FACTORY ქოშერული ღვინო მეღვინეობის რეგიონები SHVO WINERY საწარმოა ამ სფეროში. დამ­ Porter and Sons სარონას ფუძნებლებმა­ ლუდსახარში­­­ ამ საწარმომ საქმიანობა მას შემდეგ დაიწყო, რაც მისმა ბაზარში, რომელიც ტრადი­ „შვოს“ ვენახები ქოშერული ღვინის ისრაელში ღვინის რეგიონების კონტროლირებული სისტემა უკვე მოძლი­ ე­ რებუ­ ლი,­ დამფუძნებელმა, ჯერემიმ თავი მიანება თეთრ სახლში ციულ ინგლისურ პაბს მოგა­ ჩრდილო ისრაელში, გონებთ, საუკეთესო ადგილია წარმოებისას გარკვე­ არ არსებობს, თუმცა გამოიყოფა 5 დიდი და, თავის მხრივ, წამყვანი კორპორაციები­სათ­ სამსახურს, რათა დიდი ხნის ოცნება _ ისრაელში დაბრუნება ული წესების დაცვა სუბრეგიონებად დაყოფილი ტერიტორია. ზემო გალილეაში, გაშ 17 სახეობის არტიზანალური ვის გარკვეული მეტოქეობის­ და იქ ლუდის ჩამოსხმა დაეწყო. თავის მეწყვილესთან, ასევე ლუდის დასაგემოვნებლად. აუცილებელია: მას მხოლოდ ჰალავში მდებარეობს Galilee (Galil Region in Hebrew) – გალილეა, ჩრდილო რე­ გაწევის მიზნით გახსნეს და ამერიკიდან სამშობლოში დაბრუნებულ იურისტ დენთან ლუდხანის კომუნიკაბელური მორწმუნე, შაბათის – ზღვის დონიდან საამისოდ სრუ-­­ ერთად, მან მართლაც მალევე გახსნა ლუდის ქარხანა, რომლის თანამშრომლები დიდი დამცველი ებრაელები გიონი, ყველაზე შესაფერისი ადგილია მეღვინეობისთვის 800 მეტრზე, მთის – გრილი კლიმატი, სიმაღლე, ნაყოფიერი, მძიმე, მშრალი და ლიად გამორჩეული­ გემოს შემდგომი წარმატების თავიდათავი დაუღალავი შრომა, სიხარულით დაგეხმარებიან აყენებენ; არ გამოიყენება ფერდობებზე. ხმელთაშუა ლუდის მრავალფეროვან ბაზალტოვანი ნიადაგები. რეგიონი იყოფა ქვემო და ზემო მქონე ნაწარმის­ გამოშვება ოცნების განხორციელების დაუოკებელი ჟინი, თა­ნამედროვე ცხოველური ინგრედიენტები, ზღვის ქარი, ცვალებადი ლაბირინთში გასარკვევად. გალილეად, თაბორის მთად და გოლანის მაღლობებად. დაიწყეს, რომე­ ლიც­ მკვეთ­ მოთხოვნების გათვალისწინება და, რაც მთავარია, ლუდის ვაზის ჩაყრიდან სამი წლის კლიმატი, ბიოსასუქები რად განსხვავდება­ ე. წ. დიდი სიყვარული გახდა. Ha’Arbaa st 14, Tel Aviv განმავლობაში არ იჭმება Samaria (Shomron) – სამარია ხაიფის სამხრეთით, ზღვის ღვინის მაღალ ხარისხს ყოველდღიური, უკვე თავდაპირველად თელ-ავივის სამრეწველო უბანში გახსნილ მოსავალი, არამორწმუნე არ სანა­პიროზე მდებარეობს. აქ განფენილია ყველაზე დიდი განაპირობებს. გვარიანად­ მობეზრებული­ უნდა მიეკაროს საწნახელსა ვენახები, მათ შორის, „კარმელ მიზრახის“ მიწები. ხმელთა­- ბრენდე­ ბისაგან.­ 2016 წლის ამ საწარმოს დღეს უკვე 4 ახალი ფილიალიც აქვს და მათი ნაწარმი კვლავინდებურად ინარჩუნებს ლუდის ხარშვის და ღვინის კასრსაც კი. შუა ზღვის ქარები და კარმელის მთათა ჯაჭვი უხვ­ SHVO ADOM RED გაზაფხულზე მათ საგანგებო ქოშერული შეიძლება იყოს მოსავლიანობას განაპირობებს. განცხადებაც გაავრცელეს უმაღლეს დონესა და კულტურული ტრადიციის ერთგულებას. არა მხოლოდ ტკბილი, ეს წითელი ღვინო იმის აღსანიშ­ ნავად,­ რომ Raoul Wallenberg st 20; Ramat Hachayal, Tel Aviv არამედ მშრალი ღვინოებიც. Samson (Shimshon) – სამსონი, იგივე გუშ-იდანი, ცენტრალუ­ სირას, მურვედრის, მათი ლუდი სწორედ იმგვარი­ რი სანაპირო რეგიონია იერუსალიმის მთებსა და სანაპიროს­ და კიდევ, ასეთი ღვინოების ბარბერასა და გრენაშის რეცეპტით მზადდება, რომ­ წარმოება არაქოშერულ შორის, რიშონ ლე-ციონისა და რეხოვათის ზეგნების ჩათვლით. ლითაც ამ სასმელს ჯერ კიდევ აქაური ნიადაგები თიხიანია. ნარევისგან მზადდება. ღვინის ქარხნებშიც ყოველი მათგანი ღვინოს მაცხოვრის დროს შეიძლება. ხარშავდნენ. Judean Hills (Harey Yehuda) – იუდეის მთების რეგიონი გარს საუცხოო, თავისებურ THE DANCING CAMEL ერტყმის თვით იერუსალიმს (იუდეისა და სამარიის ჩათვლით),­ არომატს ანიჭებს – Hasadna 5, Jerusalem პირველი მცირე ლუდ­სახარ­ აქვს იდეალური სიმაღლე, ოპტიმალური კლიმატი და თიხიან- ხილის, ტყის, მწვანი­- ში _ Dancing Camel Brewing კირქვიანი ნიადაგი. ის ტკბილი ღვინოებითაა ცნობილი, თუმცა ლის ნოტებს. ბოლოხანს მაღალხარისხოვან ღვინოს აწარმოებს. Company 2005 წელს გა­იხ­სნა. ისრაელში ვენახების ფასი: 35$ SHAPIRO ესაა ერთადერთი ამ­გ­ვარი Negev (Hanegev) – ნეგევი ნახევარუდაბნოა; 10 წლის წინ სა­წა- ფართობი არც ისე დიდია ...... – 5500 ჰექტარი. აქ, ვერავინ იფიქრებდა, რომ აქაურობა მეღვინეობის მოწინავე შაპიროს ლუდი, მეტწილად, რმო ქალაქ თელ-ავივში ძირითადად, ხმელთაშუა რეგიონად იქცეოდა, რაც ირიგაციის სისტემამ გახადა იერუსალიმის ლუდხანებსა და მან ბინა 1933 წელს

ზღვის კლიმატია, შესაძლებელი. SHVO CHENIN და სპირტიანი სასმელების აშენებულ, ყოფილ მარცვ­ ხანგრძლივი ცხე­ლი BLANC მაღაზიებში იყიდება, თუმცა ლეულის საწყობში დაიდო. მეღვინეობის ფართობების პროცენტული გადანაწილება რეგი­ ბოლო დროს თელ-ავივშიც ზაფხულითა და ხანმოკლე ონების მიხედვით: GALILEE – 41; SAMSON – 27; SHOMRON – 17; მწიფე მოსავლის საწარმოს მფლობელები მოიკიდა ფეხი. შაპიროს მიზნად ისა­ხავენ ჭეშმარი­ ზამთრით. ისტორიული JUDEAN HILLS – 10; NEGEV – 5. დაწურვის შემდეგ ავტო­ქტონური ჯიშები, ფირმა მხოლოდ სუფთა ტად ადგი­ლობრივი ლუდი ფერმენტაცია 12 თვეს სახის ლუდს აწარმოებს და აწარ­მო­ონ, რისთვისაც თურქეთისა თუ ლიბანისაგან გრძელდება. ეს მშრალი, განსხვავებით, არ შეგნებულად ერიდება ისეთი სწორედ ისრაე­ლისთვის სავსე ტექსტურის, სურნელოვანი დანამატების შემონახულა. GOLAN დამახასიათებელი გემოსა გამოკვეთილი გემოს გამოყენებას, როგორიცაა რთველი აქ აგვისტოდან ეს ლუდსახარში საკუთარი წარმოებისათვის გოლანის და სურნელის მქონე მქონე მშრალი თეთრი ფორთოხლის ქერქი თუ იწყება და ოქტომბრის ნაკადულების ცოცხალ წყალს იყენებს, რაც სრულიად გა­ შემადგენლობებს იყენებენ. ოხრახუში. იერუსალიმელი დასაწყისამდე გრძელდება. ღვინოა, მოხალული ნუმეორებელ გემოს აძლევს მათ ლუდს. არქეოლოგიური საფირმო, გამორჩეული ლუდის მოყვარულები ამას ყურძენს ბევრ ვენახში გოგრის თესლის, კვლევები ადასტურებს, რომ გოლანის მაღლობებზე ეს დასახელების თითოეული აფასებენ და ძალიანაც ხელით კრეფენ. თაფლის, კაკლის სასმელი ჯერ კიდევ ანტიკურ ხანაში მზადდებოდა. საწარმოს ლუდი ყველა ადგილობრივ ამაყობენ სწორედ ამ მოსავლის საუკეთესო არომატითა და კარგად დამფუძნებლებსაც სწორედ უძველესი ტრადიციის აღდგე- მახასიათებელს ინარჩუნებს ქალაქში წარმოებული, წლებია: 2014, 2013, 2012, დაბალანსებული ნის მიზანი ამოძრავებდათ, როდესაც თავიანთი ლუდსახარ- _ იქნება ეს ფინიკის ადგილობრივი ბრენდით. 2008, 2005, 2004, 2003, ბუნებრივი სიმჟავით. ში აამუშავეს 2006 წელს. აქაური ლუდი მხოლოდ ცოცხა­- თაფლისა თუ პიტნის 2000, 1997, 1995, 1993, 1990, ლი ჩამოსხმით მიეწოდება მომხმარებელს, ყოველგვარი გემო-სურნელი. ფასი: 35$ Beit Shemesh, Jerusalem 1989, 1985, 1979, 1976. კონსერ­ვანტებისა და პასტერი­ზაციის გარეშე. Hata’asiya 12, Tel Aviv

100 VOYAGER 6/2017 101 VOYAGER 6/2017 sporti

1992 წლის იანვარში ბაქოელმა ჩემპიონმა დეტალუ­რად ჭადრაკი გაგვიმხილა სპეცსამსახურების მიერ მოწყობილი ინფორ­ მაკაბიადა მაციის „გაჟონვის“ ამბავი, რამაც 27 პარტიის შემდეგ ანგარიში ჭადრაკის ისტორიაში ებრაელ მოთამაშეთა რიცხვი იმდენად 0-5 გახადა (მატჩი 6 მოგებამდე თამაშდებოდა). ამის დიდია, რომ თამამად შეიძლება მივიჩნიოთ ჭადრაკი შემდეგ კასპაროვმა გაამკაცრა დაცვის ზომები და ზედიზედ „ებრაულ სპორტად“! გარდა იმისა, რომ 1886 წელს პირ­ 3 გამარჯვება იზეიმა. გადაღლილ-გამოფიტული კარპოვი ველ ოფიციალურ მსოფლიო ჩემპიონად ებრაელი ვილ­ჰელმ კატასტროფის მოახლოებას გრძნობდა, როდესაც 1985 წლის სტეინიცი გამოცხადდა,­ XIX-XX სს. მიჯნაზე გამართული­ თითქმის 15 თებერვალს მატჩი გამარჯვებულის გამოუცხადებლად ყველა საერთაშორისო ტურნირი მისი თანა­მემამულეების შეწყდა მოქმედი ჩემპიონის ვითომდა ჯანმრთელობის გაუ­ უდიდესი უპირატესობით მიმდინარეობდა. არესების მიზეზით!

14 მსოფლიო ჩემპიონიდან 8 ებრაული წარმოშობისა იყო: იმავე წელს დანიშნული გადათამაშების წინ კასპაროვმა სტეინიცი, ლასკერი, მიხეილ ბოტვინიკი, მიხეილ ტალი, ბორის გერმანული „შპიგელის“ ფურცლებიდან საბჭოური ფედე­რაცია სპასკი (დედით), ბობი ფიშერი (დედით), გარი კასპაროვი ანტისემიტიზმში დაადანაშაულა. იგი სასწაულებრივ გადაურჩა (ვაინშტეინი) და ვლადიმერ კრამნიკი. დისკვალიფიკაციას და 9 ნოემბერს საბოლოდ აჯობა მეტოქეს ანგარიშით: 13-11 – 22 წლის კასპაროვი მსოფლიოს ყველაზე ჭადრაკი ებრაელებს არ გამოუგონიათ, ის სათავეს ინდოეთ­ ახალგაზრდა, რიგით მე-13 ჩემპიონი გახდა! ში იღებს, საიდანაც ჭადრაკმა ჯერ სპარსეთში გადაინაცვლა; ევროპაში კი ეს თამაში ხაზართა გავლით შემოვიდა და ათასგვარი წინაღობის მიუხედავად ებრაელები ჭადრაკშიც თავიდანვე ებრაელთა ერთგვარი პროტექციის ქვეშ მოექცა. ახერხებენ თავიანთი უნიკალური სიცოცხლისუნარიანობის გამოვლენას და დამსახურებულად ითვლებიან სპორ­ ესპანეთში დაბადებული ებრაელი მოაზროვნე მოშე სფარა­ ბიძინა ბარათაშვილი ტის ყველაზე ინტელექტუალური სახეობის „მოდის კანონ­ დი (1062-1106) თავის ნაშრომებში საჭადრაკო ხელოვნებას მდებლებად“. რაინ­დთათვის რეკომენდებულ 7 მეცნიერებას შორის ასა­ სეოკ-ში ქვეყნის გაწევრიანებამდე 20 წლით ადრე, 1932 წლი­- გახდა და კანადელმა ლუის რუბინშტეინმა, რომელმაც ხელებდა; გამოჩენილი ებრაელი ფილოსოფოსი მოსე მხოლოდ ერთი ნაბიჯი დააკლდა დიდებამდე ებრაელ დან მოყოლებული, ისრაელში იმართება „ებრაული ოლიმ­ 1890 წელს ფიგურულ ციგურაობაში არაოფიციალური მაიმონიდი (1135-1204) თანამემამულეებს უკრძალავდა ჭად­ სპორტსმენთა დიდ ჯგუფს. სხვადასხვა წლებში საჩემპიონო პიური თამაშები“ – მაკაბიადა, რომელშიც, ტრადიციულად, ჩემ­პიონატი მოიგო. რაკის თამაშს ფულზე, რაც თავისთავად მეტყველებს ამ გვირგვინისთვის იბრძოდნენ პრეტენდენტები: ზიგბერტ საქართველოს ნაკრებიც მონაწილეობს. გასართობის ფართო გავრცელებაზე ებრაელთა შორის. ტარაში, დავიდ იანოვსკი, აკიბა რუბინშტეინი, არონ ნიმცო­ვიჩი, მაიმონიდის დოქტრინა უკვე XX საუკუნის დასაწყისში მიგელ ნაიდორფი, სალო ფლორი, სამუილ რეშევსკი, დავიდ ისევე, როგორც ბევრ სხვა სფეროში, ებრაელებმა სპორტშიც გა­ნავი­თარა რაბინმა აბრაამ იცხაკ კუკმა, რასაც მაკაბია­- საჭადრაკო სამყაროში ამგვარმა დომინაციამ ბუნებრივად ბრონშტეინი და სხვები. თავიანთი განსხვავებული, ორიგინალური განვითარების ნური მოძრაობა­ და სპორტული საზოგადოებების გაჩენა გამოიწვია ანტისემიტიზმის სპეციფიკური ფორმა. ამას ჯერ გზა აირჩიეს. თანამედროვე ისრაელში ჩასულს – განსაკუთ­- მოჰყვა. იქამდე, 1898 წელს დოქტორმა მაქს ნორდაუმ პარიზში კიდევ სტეინიცი შეეჯახა, როდესაც დამარცხებით გულნატკენი რებით თელ-ავივში – უთუოდ შეგექმნებათ აზრი, რომ ისრა­ გამოაცხადა „კუნთების იუდაიზმის“ აუცილებლობა, ბერლინში პრეტენდენტისგან მოისმინა: ელი ჯანსაღი ცხოვრების წესის ყველაზე ერთგული მიმდე­- კი ტანვარჯიშის პირველი ებრაული კლუბი _ „ბარ-კოხვა“ – თქვენ მოჭადრაკე კი არა, ებრაელი ხართ! ჭადრაკში ვარია მსოფლიოში. აქაურ ქუჩებსა თუ სანაპიროებზე დი- დაარსდა. – თქვენ კი – არც ერთი და არც მეორე! – არ დაიბნა ჩემპიონი. 14 მსოფლიო ლიდან გვიან საღამომდე მუდმივად შეხვდებით სავარ- ჩემპიონიდან ჯიშოდ გამოსულ ყველა ასაკის ადამიანებს, რომელთაც ეს სპორტის პირველი სახეობები, რომლებშიც ებრაელთა მოგვიანებით სტეინიცმა დაწერა პამფლეტი: „ჩემი პასუხი 8 ებრაული ანტისემიტებს ვენაში და სადაც გინდა იყოს...“ და წიგნი: ყოფის განუყოფელ ნაწილად გაუხდიათ. ნაკ­რე­ბები (პალესტინის სახელით) მონაწილეობდნენ, იყო წარმოშობისა ფეხ­ბურთი (1934 და 1938 მსოფლიო ჩემპიონატების შესარ­- „ებრაელობა ჭადრაკში“. ოკუპირებულ პარიზში მცხოვრებმა ამ ფონზე მით უფრო უცნაურია, რომ ებრაელები კატეგო­ ჩევი ტურნირები) და ჭადრაკი (საერთაშორისო ოლიმპია­- მსოფლიო ჩემპიონმა ალექსანდრე ალიოხინმა 1941 წელს იყო: სტეინიცი, რიულად არ მონაწილეობდნენ ანტიკური ხანის ოლიმპიურ დები). პა­ლეს­ტინის ოლიმპიური კომიტეტი 1933 წელს დაარ- გამოაქვეყნა საგაზეთო წერილი: „არიული და ებრაული ლასკერი, მიხეილ თამაშებსა თუ სხვა შეჯიბრებებში, რადგან ეს წარმართი სდა, ერთი წლით ადრე კი მანდატურმა პალესტინამ პირველ ჭადრაკი“, რომელშიც მიწასთან გაასწორა სტეინიცი, ლას­კერი, ბოტვინიკი, ღვთაებებისადმი მსხვერპლშეწირვას გულისხმობდა. კიდევ მაკაბიადას უმასპინძლა, რომელშიც 23 ქვეყნის 500 სპორტსმენი რუბინშტეინი, იანოვსკი, ფაინი, ფლორი, ნიმცოვიჩი, შლეხტერი მიხეილ ტალი, და სხვები. მას, როგორც „ჭეშმარიტ არიელს“, ძალიან არ უფრო დაამძიმა მდგომარეობა ებრაელთა დაპყრობამ სე- მონა­წილეობდა. 3 წლის შემდეგ შეჯიბრება ისევ გაიმართა _ ბორის სპასკი ლევკიდთა დინასტიის მიერ, რომლებიც ადამიანის ჯანსაღი ამჯერად „მაკაბიადა ალიას“ სახელით, რადგან ევროპიდან მოსწონდა ებრაელთა თამაშის სტილი და ლასკერი უკანას­ სხეულის სილამაზისა და სპორტის კულტს ქადაგებდნენ. ჩასულთა უმრავლესობამ ისტორიულ სამშობლოში დარჩენა კნელ ებრაელ ჩემპიონად მიაჩნდა... (დედით), ბობი ისურვა! ფიშერი (დედით), რეგიონში რომაელთა ბატონობის ხანაში მეფე ჰეროდემ აბსურდის აპოთეოზად იქცა მსოფლიოს XI საჭადრაკო გარი კასპაროვი იუდეაში რამდენიმე სპორტული არენა ააშენა, მაგრამ მაკაბიადაზე დაცულია საერთაშორისი ოლიმპიური თამა- ოლიმპიადაზე მომხდარი კაზუსი, როდესაც, ისრაელთან (ვაინშტეინი) შეხვედრის წინ, საბჭოთა ნაკრების კაპიტან ალექსანდრე ამას ოდნავადაც არ შეუცვლია საერთო დამოკიდებულება. შების თითქმის ყველა რიტუალი – გახსნისა და დახურვის და ვლადიმერ ულტრაორთოდოქსი ებრაელები სპორტს დღესაც ელინის­- პომპეზური ცერემონიალით დაწყებული, მონაწილეთა ტრა- კოტოვს „მოეჩვენა“, რომ ეფიმ გელერი და დავიდ ბრონ­შტეინი ტურ ერესად აღიქვამენ და კატეგორიულად ეწინააღმდე­გებიან დიციული აღლუმითა­ და „მაკაბიური სოფლით“ დამ- „სრული ძალით ვერ ითამაშებდნენ“! კრამნიკი. მის პოპულარიზაციას. თავრებული. წარმომადგენლობითობაც­ შესაშურია­ – მე-19 მართალია, საკუთრივ ისრაელის სახელით მოასპარეზე მაკაბიადაზე 76-მა ქვეყანამ გაგზავნა გუნდი, აშშ-ის დელეგაცია კოტოვმა ორივე ებრაელი მოხსნა განაცხადიდან და... თვი­ სპორტსმენებს მსგავსი სიმაღლეებისთვის ჯერ არ მიუღ­- პირველი მსოფლმხედველობითი ცვლილება შუასაუკუ­ნე­- კი 1106 სპორტსმენს ითვლიდა! თონ დამარცხდა ისრაელელ ოსტატ ალონისთან! ეს იყო წევიათ, მაგრამ მათ შორისაც მოიძებნება არაერთი ე­ბიდან დაიწყო. მაიმონიდმა გაიმეორა ანტიკური თეზა იმის სხვადასხვა წლებში მაკაბიადაში მონაწილეობა მიუღია ერთადერთი მატჩი, რომელიც იმ წელს საბჭოთა კავშირმა ვერ უმაღლესი დონის მოჭადრაკე – თუნდაც ილია სმირინი შესახებ, რომ ჯანსაღი სული მხოლოდ ჯანსაღ სხეულში არაერთ ოლიმპიურ თუ მსოფლიო ჩემპიონს. მათ შორის მოიგო... და ლეონიდ იუდასინი ავიღოთ. მათგან რამდენიმეს შეძლებს არსებობას. XVIII საუკუნეში კი პირველი დიდი გამოვყოფდით 33 მსოფლიო რეკორდის მფლობელს, ამე­ ქართული წარმომავლობა აქვს: 72 წლის თბილისელი რო­ ებრაელი სპორტსმენებიც გამოჩნდნენ. დოქტორი ურიელ რი­კელ მოცურავე მარკ სპიტცს, რომელმაც 1968 და 1972 წწ. არანაკლებ სკანდალურად ვითარდებოდა ანატოლი კარ­პოვის მან ჯინჯიხაშვილი ჰასტინგსის უპრესტიჟულესი ტურნირის სიმრი იხსენებს მაშინდელი უელსის პრინცის საყვარელ მეხიკოსა და მიუნხენში მიღწეულ ტრიუმფამდე (9 ოქროს „მეფობის ეპოქა“: თავნება ებრაელმა ბობი ფიშერმა იუარა ყოფილი გამარჯვებულია. ის თავისი ისტორიული სამშობ­- მოკრივეს დანიელ მენდოსას, რომელიც 1792-95 წლებში მედალი) მოასწრო მაკაბიადის 10 ოქროს მედლის მოპოვება; მასთან თამაში და უბრძოლველად დაუთმო ტიტული; მეორე ლოს ჩემპიონიც იყო და მისი სახელი 2 ოლიმპიადაზეც დაიცვა ინგლისის დაუმარცხებელი ჩემპიონი იყო. წარმოშობით იგი კარიერა მან მიუნხენში მომხდარი ანტიისრაელური ტე­ ებრაელი – პრეტენდენტი ვიქტორ კორჩნოი ისე დაღალა (კიდევ ერთზე კი აშშ-ის ნაკრებში ითამაშა). ახალ თაობას პორტუგალიელი ებრაელი ყოფილა. წარუშლელი კვალი რორისტული აქტის საპროტესტოდ დაასრულა! 1985 წელს ოფიციოზის დაუფარავმა ზეწოლამ, რომ შვეიცარიაში­ გაიქცა; ის შეიძლება ახსოვდეს ეპიზოდური როლით 1993 წელს დატოვეს სპორტის თავიანთ სახეობებში ლიპმან პაიკმა, სპიტცს მაკაბიადის გახსნის პატივი ხვდა წილად, 2005 წელს კი დაბოლოს, 1984 წლის შემოდგომაზე კასპაროვის გვარით გადაღებულ ფილმში – „ბობი ფიშერის კვალდაკვალ“. რომელიც აშშ-ში პირველი პროფესიონალი ბეისბოლისტი იგი ამერიკის დელეგაციის მედროშედ აირჩიეს. მოასპარეზე გარი ვაინშტეინის ჯერიც დადგა.

102 VOYAGER 6/2017 103 VOYAGER 6/2017 moda

ტანსაცმელი ფერადი მე საბჭოთა ემიგრანტების შვილი ვარ და ბავშვობიდან მივეჩვიე, რომ ძალიან ბევრი უნდა ვიმუშაო და ვიბრძოლო ჩემი ადგილისათვის მზის ქვეშ. ისრაელში 10 წლის ასაკში ჩამოვედი და სკოლაში ყოველთვის სხვებზე ცუდად მეცვა. ადამიანებისთვის ჩემმა მშობლებმა ვერასოდეს დაიწყეს საკუთარი პროფესიით მუშაობა, ვინაიდან ჩვენ ვყავდით სარჩენი.

მაია ბაში _ დიზაინერი, რომელმაც იცის, აქ გადმოსვლა ჩემს დას უფრო გაუადვილდა _ ის 18 წლის იყო რას ნიშნავს „სიყვარული“ მაშინ და პირდაპირ დამოუკიდებელი ცხოვრება დაიწყო. მე კი მეგონა, რომ არასოდეს მიმიღებდნენ ამ ახალ სკოლაში, ახალ გარემოში, ამიტომაც არც განსაკუთრებულად კარგი ყოფაქცევით გამოვირჩეოდი. არ მიღებდნენ და არც მე მინდოდა მათთან. ჯარმა ყველაფერი შეცვალა. იქ ყველა ერთნაირები ვიყავით. სალომე დადუნაშვილი ეს ძალიან დამეხმარა.

მაია ხშირად იყენებს მაიას ტანსაცმელი საინტერესო და პრაქტიკულია; იაპო­- არაფერი გამომდიოდა... ახლა ვხვდები, რომ ეს იმდენად ქართულ შრიფტს. ნური ქსოვილებისა და უჩვეულო თარგის კომბინაციის არ იყო ჩემი, რომ შინაგანად ვეწინააღმდეგებოდი და წყალობით, მაიას შექმნილი სამოსი ინტელექტუალებს, იმიტომ ვერ ვსწავლობდი. სიტყვა „სიყვარული“ არტისტებსა და, უბრალოდ, თელ-ავივის ფერად ადამიანებს მის მაისურებზე ნიკა ერთნაირად იზიდავს. მერე ისე მოხდა, რომ ჩემი ბოიფრენდი, რომელიც კარგი მაჩაიძისა და ტუსია პროგრამისტი იყო, მაღალანაზღაურებად სამსახურში დიზაინერობა როგორ გადაწყვიტეთ? მიიღეს. მან მითხრა: „რატომ წვალობ, იქნებ სხვა რამე სცადო... ბერიძის წყალობით მოხვდა. სინამდვილეში რის გაკეთება გინდა?“ ეს იყო ყველაზე კარგი მათ ერთმანეთი ფილმის ჩემი მშობლები, რომლებსაც არსებობის მძიმე ტვირთი კითხვა. გადაღებაზე გაიცნეს და აწვათ მხრებზე, სულ იმას მეუბნებოდნენ თავიდანვე, რომ აუცილებლად ისეთი პროფესია უნდა შევარჩიო, რომელიც დავფიქრდი და მივხვდი, რომ ძალიან მინდოდა რაღაც, დამეგობრდნენ. მას შემდეგ გარანტირებულად მომცემს კარგ შემოსავალს. მაშინ ყვე­ რაც ხატვასთან იყო დაკავშირებული. სულ მომწონდა ხატვა, მაიას საქართველოსადმი ლაზე დიდი მოთხოვნილება პროგრამისტებზე იყო და მეც მაგრამ ამას განსაკუთრებულ ყურადღებას არ ვაქცევდი. განსაკუთრებული ვწვალობდი, ვცდილობდი, მათემატიკა ამომექაჩა, მაგრამ სასწრაფოდ შევიტანე საბუთები რამდენიმე სასწავლებელში დამოკიდებულება აქვს. და, ჩემდა გასაკვირად, მიმიღეს, დიდი კონკურსის მიუხედავად. ეს იყო საოცარი სიხარული და ბედნიერება. როგორც იქნა, ერთ მშვენიერ დღეს, როცა ვიპოვე ის, რის კეთებაც მინდოდა. მაია თავისი სარეკლამო კამპანიისთვის ფოტოგრაფს რამდენად ადვილია საკუთარი ბრენდის მართვა ისრაელში და ვინ არიან თქვენი კლიენტები? ეძებდა, ნიკა მაჩაიძემ დავით მესხის ნამუშევრები ისრაელში ქსოვილების წარმოება დაიხურა _ სამწუხა- აჩვენა. მას შემდეგ მაიას როდ, აქ არც ერთი ქსოვილების ფაბრიკა აღარ მუშაობს, ამიტომ ყველაფერი იაპონიიდან შემომაქვს. მოდის ინდუსტრიაც არ ყველა ახალ კოლექციას არის ძალიან განვითარებული _ მოდის კვირეული ეწყობა, დავით მესხი იღებს. მაგრამ სპონსორების მოძიება უჭირთ. ჩვენს ქვეყანას სხვა პრიორიტეტები აქვს. პროდუქტის წარმოება საკმაოდ ძვირი ჯდება, მსყიდველობითი უნარი კი ყველას მაღალი არ აქვს, ამიტომ ვცდილობ, გარკვეულ ფასობრივ კატეგორიაში დავრჩე (მაიას მაღაზიაში ტანსაცმელი 300-იდან 1500 დოლარამდე ღირს). ზამთრის თელ-ავივში მშვენიერი ამინდი იცის, მაგრამ ხან­ დახან ქალაქი წვიმის ფარდას მოისხამს და ქარი უმოწყა­ლოდ ჩემთან ყველა ასაკის კლიენტები მოდიან: ესენი არიან 50-ს შოლტავს პალმების ფოთლებს. მაია ბაშის მაღაზია-სალონს მიღწეული ქალები, რომლებიც ძალიან მიყვარს, ვინაიდან სწორედ ასეთ ქარიშხლიან საღამოს მივადექი. მაღაზიის ამ დროს ქალები ყველაზე უკეთ იცნობენ საკუთარ თავს, სიღრმეში, მაგიდასთან კოხტად მოკალათებული, ლამაზ საკუთარ სხეულს და კომფორტში არიან საკუთარ „მე“- კომბინეზონში გამოწყობილი გოგონა კომპიუტერის ეკრანს სთან; თუ ერთ შარვალს მიაგნებენ, რომელიც უხდებათ, დაჰყურებდა. მაიას პეპი გრძელი წინდას ღიმილმა, აცქვეტილმა ცხვირმა და მხიარულმა თვალებმა ქარის ზუზუნი და წვიმა უცებ დამავიწყა.

მაია ბაში ერთ-ერთი ყველაზე წარმატებული ახალგაზრდა ჩემი ტანსაცმელი, უპირველეს დიზაინერია ისრაელში. როცა მან და მისმა რამდენიმე კოლეგამ ყოვლისა, კომფორტულია და თან თელ-ავივის ერთ-ერთი ცენტრალური უბნის ქუჩა აირჩიეს რეზიდენციად, ერთმანეთს და ადგილობრივ უსახლკაროებს საკუთარ თავში დარწმუნებული უწევდნენ მეზობლობას. დღეს ეს უბანი ერთ-ერთი ყველაზე ადამიანებისთვისაა შექმნილი. პრესტიჟულია თელ-ავივში და გარშემო არაერთ დიზაინერულ მაღაზიას ნახავთ.

104 VOYAGER 6/2017 105 VOYAGER 6/2017 moda

ისრაელში ძალიან კარგი დიზაინის სკოლები გვაქვს და, შესაბამისად, მშვენიერი განათლების მიღებაა შესაძლებელი.

ამ ქვეყანაში მომწონდა ეს საქმე. იქ აღმოვაჩინე, რომ დღეში 100 იდეის ბევრია ასეთი ჩახატვა ჩემი უპირატესობაა. ფულსაც კარგად მიხდიდნენ ადამიანი, და გარკვეული პერიოდი მეგონა, რომ ეს არის, რის კეთებაც რომელიც საკუთარ მინდა, მაგრამ როცა დრო მოვიდა და მუდმივი კონტრაქტი თავში რამდენიმე შემომთავაზეს, ხელი არ მოვაწერე და ისრაელში დავბრუნდი. ენას, რამდენიმე ქვეყნის კულტურას ეს ძალიან სპონტანური გადაწყვეტილება იყო, მაგრამ ვიცო­ ატარებს. ახალი დი, რომ რაღაც გამომივიდოდა. ჩამოვედი, დავჯექი და თაობა კი, რომელიც რამდენიმე მაისური შევკერე. ყველაფერი ჩემი ხელით ისრაელში დაიბადა გავაკეთე, თავიდან ბოლომდე. ჩავიცვი ეს ჩემი მაისური და ერთ თელავივურ ცნობილ კაფეში წავედი, სადაც ყველა და გაიზარდა, იკრიბებოდა და კარგი მაღაზიის ბაიერებიც დადიოდნენ. იმ სულ სხვანაირად საღამოსვე შემიკვეთეს მაისურები. გახარებული გამოვვარდი ხედავს სამყაროს. და კერვა დავიწყე, შეკვეთები კი მოდიოდა და მოდიოდა... ასე დავიწყე ჩემი საკუთარი ბრენდის შექმნა. დღეს 8 თანამშრომელი მყავს და ერთ-ერთი დედაჩემია, რომლიც ქსოვს და ძალიან მეხმარება. სასწრაფოდ ხუთს იყიდიან სხვადასხვა ფერში (იცინის). ასევე საინტერესოები არიან ახალგაზრდა მამაკაცები, საერთოდ, ისრაელში რა დამოკიდებულება აქვთ მოდასთან? რომლებიც თავიანთი როლერებით მოგორდებიან ხოლმე და უცებ იღებენ გადაწყვეტილებას. ჩემი ტანსაცმელი, ისრაელში ძალიან კარგი დიზაინის სკოლები გვაქვს და, უპირველეს ყოვლისა, კომფორტულია და თან საკუთარ თავში შესაბამისად, მშვენიერი განათლების მიღებაა შესაძლებელი. დარწმუნებული ადამიანებისთვისაა შექმნილი. უბრალოდ, რა თქმა უნდა, ჩვენს პატარა ქვეყანაში ბიზნესის კეთება არც ისე ადვილია, თუმცა არიან დიზაინერები, თელ-ავივში ძალიან თელ-ავივში ძალიან საინტერესო ადამიანები ცხოვრობენ. რომლებიც არ ცხოვრობენ ისრაელში და დიდ წარმატებას ხშირად ამბობენ, რომ არის თელ-ავივი და დანარჩენი მიაღწიეს. ბევრი ასეთი დიზაინერია საიუველირო სფეროში. საინტერესო ადამიანები ისრაელი. მაგალითად, იერუსალიმი კიდევ ცალკე ქვეყანაა, ცხოვრობენ. ხშირად სადაც ყველაფერი რწმენასა და რელიგიურ კონფესიებზეა ძალიან მიხარია, რომ ორი კულტურის მატარებელი ვარ: ამბობენ, რომ არის აწყობილი, აქ კი ყველა ისე ცხოვრობს, თითქოს რელიგია საბჭოთა ბავშვობა, რომელიც აქ ჩამოსვლისას ასე მიმწა­ თელ-ავივი და დანარჩენი საერთოდ არ არსებობდეს. ეს ცოტა უტოპიურია, მაგრამ რებდა სიცოცხლეს, ახლა მეხმარება. ამ ქვეყანაში ბევრია ისრაელი. აქ ყველა ისე სწორედ ეს მომწონს თელ-ავივში. ასეთი ადამიანი, რომელიც საკუთარ თავში რამდენიმე ენას, რამდენიმე ქვეყნის კულტურას ატარებს. ახალი თაობა კი, ცხოვრობს, თითქოს თქვენი ბრენდი როგორ შექმენით? რომელიც ისრაელში დაიბადა და გაიზარდა, სულ სხვანაირად რელიგია საერთოდ არ ხედავს სამყაროს. ყველაფერი იცვლება. ჩვენი უბანიც ისეთი არსებობდეს. ეს ცოტა როცა სწავლა დავამთავრე, ერთ დიდ კომპანიაში მოვხვდი ძვირი გახდა, რომ ბევრმა პატარა მაღაზიამ დატოვა აქაურობა, უტოპიურია, მაგრამ გასაუბრებაზე. ბრიტანული ფირმა იყო, რომელიც სტამბოლ­- მაგრამ ჩვენ ჯერჯერობით აქ ვართ და ვმუშაობთ. მუშაობის და სწორედ ეს მომწონს ში კერავდა ტანსაცმელს და მერე მთელ მსოფლიოში გზავნი- ბრძოლის გარეშე არაფერი გამოდის. და. სხარტი გონება და ბევრი მუშაობა იყო საჭირო. მიმი­- თელ-ავივში. ღეს და მეც, ბედნიერი, სტამბოლში გავემგზავრე. ძალიან Barzilai st 5, Tel Aviv-Yafo; www.mayabash.com

106 VOYAGER 6/2017 107 VOYAGER 6/2017 medicina

ბატონო რონ, ისრაელი ძალიან ახალგაზრდა სახელ­ ნენ, მას ემსახურებიან და კვებავენ კიდეც. მთავარი ამო­ცა­- მწიფოა, მაგრამ სამედიცინო მომსახურებისთვის აქ ნა იმუნური სისტემის ამ „შეცდომის“ გამოსწორება გახდა. ჯანმრთელობის ადამიანები მთელი მსოფლიოდან ჩამოდიან. რით აიხსნება ის, რომ თქვენს ქვეყანაში მედიცინის ესოდენ დღეს არსებული ყველა თერაპია დაავადებულ უჯრედს ტურიზმი მაღალი დონეა? ებრძვის; იქნება ეს დასხივება თუ ქიმიოთერაპია, მისი მიზანი დაავადებული უჯრედის მოსპობა ან ლოკალიზაციაა. ისრაელი მედიცინამ რამდენჯერმე გადაარჩინა, მოგეხ­სენებათ, დღეისათვის ყველა ჩვენს გამოკვლევას ამერიკული რომ ჩვენს ქვეყანაში იმიგრაციის რამდენიმე ტალღა იყო. მხარე აფინანსებს და მიღწეული შედეგებითაც ის სარ­გებლობს. პირველ ტალღას, ძირითადად, ინტელიგენცია წარმოადგენდა. უკვე საკმაოდ დიდ წარმატებებს მივაღწიეთ ადამიანის იმუნური მათ შორის ძალიან ბევრი ექიმი იყო, ამიტომაც პირველ ეტაპზე სისტემის „გამოღვიძების“ მცდელობაში. ქვეყანას ძალიან მნიშვნელოვანი სამედიცინო ბაზა ჰქონდა. გარდა ამისა, მნიშვნელოვანია იმის ხაზგასმა, რომ ონკო­ შემდეგ და შემდეგ, ცხადია, გაცილებით მეტი ადამიანი ლოგიური დაავადებები ერთგვაროვანი არ არის, კიბოს უამ­- ჩამოვიდა ისრაელში და ექიმების რაოდენობა, რაღაც რავი სახეობა არსებობს. თავისთავად, ეს სიმსივნური ეტაპზე, საკმარისი აღარ აღმოჩნდა. დიდი როლი ითამაშეს წარმონაქმნია, რომელიც რომელიმე ორგანოზე ვითარდება. საბჭოთა კავშირიდან ჩამოსულმა ექიმებმა. ეს იმიგრაციის საქმე ისაა, რომ დაავადებული უჯრედები ჯანმრთელ ერთ-ერთი ბოლო ტალღა იყო და მაშინ მას ძალიან ბევრი ქსოვილებში ვითარდებიან და ყველა პრივილეგიით სარ­ კარგი ექიმი ჩამოჰყვა. ისინი საბჭოთა სკოლის წარმომად­- გებლობენ, იღებენ ჟანგბადსა და საკვებ ნივთიერებებს. გენ­ლები იყვნენ, რომელიც თავად გერმანულ სკოლას მათ ეს ზრდისა და პროლიფერაციისთვის (გამრავლე­- ეფუძნებოდა. ისრაელში კი ბრიტანული სისტემა გვაქვს და ბისთვის) სჭირდებათ. ყველას მოუხდა საკვალიფიკაციო გამოცდების ჩაბარება, რაც ადვილი არ არის. ვინაიდან, როგორც მოგახსენეთ, ყველა ონკოლოგიური დაავადება ერთმანეთისგან განსხვავდება, მათი მკურნა­- ახლა უამრავი ადამიანი ჩამოდის მთელი მსოფლიოდან ლობის მეთოდები და მიღწეული ეფექტიც სხვადასხვაა. ისრაელში სამკურნალოდ, მათ შორის ძალიან ბევრი ებრაელიც შეიძლება ერთი სახეობის ონკოლოგიური დაავადების არის. ალბათ იცით, რომ იმ წუთიდან, რაც ებრაელი ისრაელის მკურნალობაში დიდ წარმატებას მივაღწიოთ გარკვეული მიწაზე დადგამს ფეხს, ის ისრაელის მოქალაქის უფლებებით მეთოდიკით და ამ მეთოდმა იგივე შედეგი სხვა მიმართუ­ სარგებლობს, მათთვის კი სამედიცინო მომსახურება თითქმის ლებით არ მოგვცეს, ამიტომ იმუნური სისტემის ჩართვა უფასოა, ამიტომ ამით ბევრი სარგებლობს. გარდა ამისა, დაავადებულ უჯრე­დებთან ბრძოლაში უმნიშვნელოვანესი ისრაელში არაერთი ძალიან მაღალი დონის კლინიკაა, სადაც საკითხია. ისრაელში ონკოლოგიური­ დაავადებების საკმაოდ საუკეთესო ხარისხის მომსახურებას გიწევენ. ეს სერვისი მაღა­ლი რიცხვი ფიქსირდება, თუმცა ასევე მაღალია განკურ­ გაცილებით უფრო იაფია, ვიდრე გერმანიაში ან ამერიკის ნებულთა და სრულიად გამოჯანმრთელებულთა რიცხვიც. შეერთებულ შტატებში მიღებული სამედიცინო სერვისი. აქ, ისრაელში ყველაზე დიდი მტერი მზეა. არავინ გადის სალომე დადუნაშვილი ისრაელი უახლეს სამედიცინო ტექნოლოგიას საზღვა­რგა­- სახლიდან დამცავი კრემის გარეშე. მზის აქტიურობა კანის რეთ ყიდულობს. მოგეხსენებათ, ეს არ არის იაფი, ამიტომ კიბოს მაღალ სტატისტიკურ მაჩვენებელს განაპირობებს ბევრი ქვეყანა, თავისი ეკონომიკური მდგომარეობის გამო, ამას ისრაელში, მაგრამ დროული გამოვლენა და პროფილაქ­ტიკური ვერ ახერხებს. ისრაელიც არ არის ძალიან მდიდარი ქვეყანა, კვლევები გვეხმარება, რომ დაავადება დასაწყისშივე აღ­ ისრაელი ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული მიმართულებაა სამედიცინო ტურიზმის მაგრამ ჩვენ აქ პრიორიტეტები გვაქვს და ჯანდაცვის სფეროც მოვაჩინოთ. ეს ამ დაავადების დროს ერთ-ერთი გადამწყვეტი თვალსაზრისით. ამის შესახებ არაერთი სტატისტიკური მონაცემი არსებობს და ისრაელის პრიორიტეტულია. მომენტია. სამედიცინო დაწესებულებებიც, ტრადიციულად, საუკეთესოთა შორისაა მოხსენიებული. თქვენ ერთ-ერთი წამყვანი სპეციალისტი ხართ ონკო­ რა სახის სერვისებს სთავაზობს ისრაელის მედიცინა აქ ლოგიური დაავადებების სფეროში, თქვენი კვლევები მკურნალობის მსურველებს? ძალზე ინოვაციურია. გვიამბეთ მათ შესახებ. ყოველწლიურად გამოქვეყნებულ ისრაელის ჯანმრთელობის დაცვის სამინისტროს მონაცე­ პრინციპში, არ არსებობს დაავადება, რომლის გამოკვლევა კვლევებში ისრაელი, სამედიცინო მებით, კიბოთი დაავადებული 100 პაციენტი მამაკაციდან ჩემს გამოკვლევებს ბენ გურიონის უნივერსიტეტში ვაწარ­მოებ. და მკურნალობაც არ არის შესაძლებელი ისრაელში. ცხადია, 61 და 100 პაციენტი ქალიდან 67 განკურნებიდან 5 წლის გასვლის მათი მთავარი თემაა ადამიანის იმუნური სისტემისა და კიბოს ინტერესის ერთ-ერთი მთავარი სფერო ონკოლოგიური და­ ტურიზმით ცნობილ ტოპ 25 ქვეყანას შემ­დეგაც აგრძელებენ სრულფასოვან სიცოცხლეს. უჯრედების ინტერაქცია. ეს კვლევა, თავისთავად, სიახლე იყო. ავა­დებებია, ამ მხრივ უკვე დიდი გამოცდილება დაგვიგროვ­და. შორის, ამ ბოლოს დროს ინდექსით ყველა სწავლობდა ონკოლოგიურ დაავადებებს მხოლოდ ისრაელში არაერთი უმაღლესი დონის კლინიკა მოქმედებს, ერთ-ერთ პირველ ადგილზეა. ამ სტატისტიკური მონაცემების მთავარი პირობა ადრეულ დაავადებული უჯრედის განადგურების მხრივ. რომელიც ყველა სახის მომსახურებას სთავაზობს პაციენტებს. განსაკუთრებული პოპულარობით სტადიაზე დაავადების გამოვლენა და უახლესი ტექნო­ მკურნალობა არამოქალაქეებისთვის, ცხადია, ფასიანია, ლოგიებით მკურნალობის ხელმისაწვდომობაა. ჩვენ დავსვით კითხვა, რომელიც მანამდე არ დასმულა: მაგრამ სერვისიც ძალიან მაღალი დონისაა. გარდა ამისა, სარგებლობს ონკოლოგიური რატომ არ ებრძვის ჩვენი იმუნური სისტემა კიბოს არის ახალი ტექნოლოგიების და ინოვაციების გზით წასვლის დაავადებების დიაგნოსტიკა და მეცნიერი რონ აფტე ონკოლოგიურ დაავადებებზე მიმდი-­ უჯრედს? ცნობილია, რომ იმუნური სისტემა ებრძვის უცხო საშუალებებიც. მკურნალობა. ნარე კვლევების ერთ-ერთი წამყვანი სპეციალისტია ისრა­ სხეულებს, ვირუსებს, ბაქტერიებს. მიუხედავად იმისა, რომ ელში. მისმა კვლევებმა ადამიანის იმუნური სისტემისა და კიბოს უჯრედები თავად სხეულშივე არიან წარმოქმნილნი, ბევრი აქ მხოლოდ დიაგნოსტიკისთვის ჩამოდის და მკურ­ კიბოს უჯრედების ინტერაქციაზე ონკოლოგიურ დაავა­დე­- ისინი გენეტიკურ სახეცვლილებას განიცდიან და, ლოგი­კურად, ნალობას სამშობლოში განაგრძობს. უმაღლესი დონის აპარა­ ამ ფაქტს, უახლესი ტექნოლოგიებისა ბებთან ბრძოლის ახალ მიმართულებას ჩაუყარა საფუძველი. იმუნურმა სისტემამ ისინი უნდა ამოიცნოს, როგორც უცხო ტურა და სამედიცინო პერსონალი მათ განკარგულებაშია. და მაღალი ხარისხის სამედიცინო კვლევა გრძელდება, მაგრამ უკვე გაირკვა არაერთი ფაქტი სხეული, თუმცა ასე არ ხდება. ისრაელში სამედიცინო საქმე დიდი ბიზნესია და, მოგეხსენე­ სერვისის გარდა, ისიც განაპი­ კიბოს უჯრედის ქცევის შესახებ ადამიანის ორგანიზმში, ბათ, როცა საქმე დიდძალ ფულს ეხება, ყველაფერი საუკეთე­- რომელსაც შესაძლოა გადამწყვეტი როლი ჰქონდეს დაა­ რობებს, რომ ისრაელი ონკოლოგიური ამ კვლევამ უამრავ აღმოჩენასთან მიგვიყვანა. გაირკვა, სო ხარისხის უნდა იყოს _ ექიმიც, აპარატურაც და მომსახურე- ვადებასთან ბრძოლისას და აქამდე სათანადო ყურადღება რომ კიბოს უჯრედი, რომელიც ისედაც აღიარებულია ბაც. ეს ასეცაა, ხშირად ფასიან კლინიკებში ხელმისწვდომია დაავადების მქონე პაციენტების არ ექცეოდა. ამ საკითხებზე მედიცინის დოქტორთან, „ყველაზე ჭკვიან“ უჯრედად, ქიმიური რეაქციების მეშვე­- ისეთი სერვისები, რომლებიც სხვა საავადმყოფოებში არ არის. გადარჩენის მაჩვენებლით ასევე ბენ გურიონის უნივერსიტეტის პროფესორ რონ აფტესთან ობით „ატყუებს“, შეცდომაში შეჰყავს იმუნური სისტემა. ის პირველ ადგილზეა მსოფლიოში. ვი­საუბრეთ: უჯრედები, რომლებიც დაავადებულ უჯრედს უნდა ებრ­ძოდ­

108 VOYAGER 6/2017 109 VOYAGER 6/2017 medicina

წყალი ძალიან მარილიანია (33.7%) და, ფაქტობრივად,­ მთელ მენდელეევის ეინ გედი (EIN GEDI) უნიკალური ოაზისი-ნაკრძალია, რეკომენდაცია მკვდარი სისტემას შეიცავს, რაც უამრავ სამკურნალო რომელიც იუდეის უდაბნოში, მკვდარი ზღვის თვისებას ანიჭებს მას. კლდიანი და დასავლეთ სანაპიროზე მდებარეობს. თუ მკვდარ ზღვაზე გაუდაბნოებული ზღვის სანაპიროს გასწვრივ ზღვა რამდენიმე დღით სელენით და სამკურნალო ტალახით მდიდარი დარჩენას გადაწყვეტთ, თერმული წყაროებია. გირჩევთ, დაბინავდეთ EIN GEDI KIBBUTZ HOTEL-ში, რომელიც მკვდარი ზღვის მახლობლად მდებარეობს. ეს სასტუმრო ტურისტებს უნიკალურ შანსს აძლევს, დაისვენონ ნამდვილ ოაზისში, ულამაზესი ბოტანიკური ეინ გედიში სტუმრობისათვის საუკეთესო დრო შემოდ- ბაღის ტერიტორიაზე. გო­მაა: ამ დროს ამინდი არაჩვეულებრივია იუდეის უდაბ­- ის ძალიან ახლოსაა ნოს ულამაზესი პეიზაჟების დასათვალიერებლად. მკვდარ ზღვასთან და სტუმრებს შეუძლიათ მკვდარი ზღვა ბუნების უნიკალური ქმნილებაა. მის წყლებში საშუალო ტემპერატურა­ (0C) ეინ გედის ტერიტორიაზე და­- ისარგებლონ პირდაპირი არანაირი სულიერი არსება არ ბინადრობს, ამიტომაც ჰქვია მას დღე ღამე წყალი სახ­ლება ჩვენს წელთ­აღრი­ გასასვლელით მკვდარი: მაღალმა ტემპერატურამ და დაბალმა ტენიანობამ სანაპიროზე. იანვარი +20 +11 +20 ცხვამდე 7 საუკუნით ადრე წყალში მარილის მაღალი კონცენტრაცია გამო­იწ­ვია და არსებობდა. ის იყო სხვა ქვეყ­ სიცოცხლისათვის გამოუსადეგარი პირობები შექმნა. თებერვალი +22 +13 +18 სასტუმროს ოთახებიდან ნებისათვის ლეღვის, ყურ­- მრავალგვარი მარტი +25 +16 +21 ძნის, ღვინის, სანელებ­ლე­- ნაკადულების, მთების, მკვდარი ზღვა წარმოადგენს ხმელეთის ყველაზე ღრმა აპრილი +29 +20 +24 ბისა და იშვია­თი სახეობის უდაბნოებისა და ტბის ადგილს დედამიწაზე, რომლის წყლის დონე ზღვის დონი-­ მაისი +34 +24 +30 ბალზამების მნიშვნელოვანი გასაოცარი ხედები დან 405 მ-ზე დაბლა მდებარეობს. ამ ადგილე­ ­ბის სამკურ­ ივნისი +37 +27 +32 მიმწო­დებელი. იშლება. ამ ადგილიდან იერუსალიმი ერთი ნალო თვისებები ადამია­ ­ნებისთვის მრავა­ლი ათასწლეულის ივლისი +39 +28 +35 საათის სავალზეა. მანძილზე იყო ცნობი­ლი და, გადმოცემის თანახმად, თვით აგვისტო +38 +29 +35 კიბუცი 1953 წელს დაარსდა. ეინ დედოფალი კლეოპატ­რაც კი სარგებლობდა მათი სიკეთით. ნომრის ღირებულება: სექტემბერი +37 +27 +33 გედის სასოფლო-სამეურ­- ზღვის სანაპირო თავად წარმოადგენს არქეოლოგიურ 150 $-იდან. ოქტომბერი +32 +24 +31 ნეო კომუნაში არა მხოლოდ მუზეუმს ღია ცის ქვეშ. ბიბლიის თანახმად, აქ გარკვეული ფინიკები იზრდება, არამედ დრო დაყვეს ლეგენდარულმა მეფე დავითმა და თავად ნოემბერი +27 +18 +25 მინერალური წყალიც იწარ­ ტურის დროს დაგჭირდე­ იესო ქრისტემაც. აქ მდებარეობდა სოდომი და გომორაც. დეკემბერი +22 +13 +22 მოება, რომლის შესახებაც ბათ თავსაბურავი, მზის-­ ჯერ კიდევ 3000 წლის წინათ გან დამცავი კრემი, იყო ცნობილი; ეინ გედის სასმელი წყალი, საცურაო ეკუთვნის სამედიცინო კომ­ კოსტიუმი, პირსახოცი, პლექსი მკვდარი ზღვის სანა­- კომფორტული ფეხსაც­ პიროზე, გოგირდის წყლის მელი პლაჟისთვის და აბაზანებითა და პლაჟით. ქალაქში სასიარულოდ.

ეინ გედის კიბუცის ტერიტო­ რიაზე­ მკვდარი ზღვის მარილსა და მინერალებზე დამზადებული „აჰავას“ ბრენ­დის კოსმეტიკის ფაბრიკაა,­ ის საუკეთესო ადგილად ითვლება ტანის თუ სახის კანის მოვლის საშუალებების შესაძენად.

მკვდარ ზღვაზე ათზე მეტი პლაჟია და მათი უმეტესობა მთელ მსოფლიოში ცნობილია საზოგადოებრივია. ძირითადად, ისინი თავმოყრილია ეინ მკვდარი ზღვის შავი ბოკეკის და ჰამეი-ზოჰარის რაიონებში. ის, ვინც აქტიურად ტალახი, რომელიც ფართოდ ისვენებს, ეინ გედის ოაზისს ირჩევს. გამოიყენება მედიცინასა და კოსმეტოლოგიაში მზის სხივებს აქ, პრაქტიკულად, გამოცლილი აქვს უარყოფი­ მრავალგვარი ნიღბებისათვის, ისრაელის გამაჯანსაღებელ ცენტრებში, მკურნალობის მკვდარ ზღვაზე ათზე მეტი დერმატოლოგიური სამკურნალო თი კომპონენტი და მშვიდად შეგიძლიათ მზეზე დღეში ბალზამებსა და კრემებში. გარ­და, არაჩვეულებრივი დასვენება და განტვირთვაც დაწესებულებაა, სადაც წარმატებით კურნავენ კანის დაა­ 8 საათი გაატაროთ; ზღვაში ცურვა კი 2, მაქსიმუმ 3 საათის მზისგან ყველაზე უფრო დაშორებულ ამ ადგილას მზის სხი- შეგიძ­­ლიათ. ვადებებს, ართროპათიას და ქრონიკულ ართრიტებს. მკვდა­ განმავლობაშია რეკომენდებული, თანაც ერთ ჩასვლაზე ვები იფილტრება დამატებითი ჰაერის ფენის გამო და უარყო- საკურორტო-გამაჯანსაღებელი ცენტრე­ბის უმრავ­ლესობა თავ­ რი ზღვის ჟანგბადით გაჯერებული ჰაერი სასუნთქ გზებს წყალში 20 წუთზე მეტხანს არ უნდა გაჩერდეთ. შხაპის ფით თვისებებს კარგავს, ამიტომაც კანის დაავადებების­ მოყრილია კინერეტის ტბის და მკვდარი ზღვის ირგვლივ. მკურნალობს, მაღალი ატმოსფერული წნევა კი ჰიპერტონიით მიღება რეკომენდებულია ბანაობის შემდეგ ყოველ ჯერზე. მქონე ადამიანებიც უსაფრთხოდ ირუჯებიან მზეზე. ჰაერი დამსვენებლებს შესაძლებლობა­ აქვთ, ჩაიტარონ ჰოლის­ დაავადებულებს არტერიულ წნევას დაბლა უწევს. უამრავი მკვდარ ზღვაში არ უნდა ჩაყვინთოთ და სველი ხელები მკვდარი ზღვის სანაპიროზე ძალიან მშრალია და არ აქვს ტიკური პროცედურები, რომლებიც თანამედროვე ევრო­პული პაცი­ენტი ჩადის ნევროლოგიური დაავადებების სამკურნა-­ თვალებზე არ მოისვათ, ძალიან მარილიანი წყალი თვალებში ალერგი­ული მინარევები, ამიტომაც დადებითად მოქმედებს და ნატურალური აღმოსავლური მედიცინის სა­ფუძვლებს ლოდ. აქ შემოგთავაზებენ გამაჯანსაღებელ პროცედურებს­ მოხვედრისას ძლიერ წვას იწვევს. ბრონქებსა და ფილტვებზე. ემყარება. ტალახის აბაზანებითა და შეხვევებს შავი თიხით.

110 VOYAGER 6/2017 111 VOYAGER 6/2017 ქალაქი

საფლავის ტაძრის გასაღები ერთ მუსლიმ ოჯახს აბარია, იმ უბრალო მიზეზის გამო, რომ ქრისტიანები ერთმანეთში ვერ მორიგდნენ და დიდმა სულთანმა, რომელთანაც თამარსაც ჰქონია ურთიერთობა სწორედ იერუსალიმის გამო, შუაკაცობის აუცილებლობა დაინახა.

იერუსალიმი ყველასია. ყველას მიაჩნია, რომ ამ ქალაქის ნაწილი მასაც ერგება. რადგან ღმერთი ყველასია, იერუსალიმიც ყველასია, მაგრამ მიწაზე ცხოვრება და მოქმედება ისე გამოიყვანს ხოლმე, რომ იერუსალიმი ბრძოლის ადგილი ხდება და თუ ზოგს იქ რაღაც ყოველთვის აქვს, სხვანი იბრძვიან, რომ ჰქონდეთ.

ამ ბრძოლაში მეტნაკლებობაც არსებობს. ზოგი მხოლოდ იმ მცირე ნაწილისთვის იბრძვის, რომელიც ღმერთისკენ მიმავალ ბილიკად უჩანს, ზოგი იმას იცავს, რაც ოდითგანვე მოუპოვებია ამ ქალაქში, ზოგისთვის კი ის ერთადერთი სამშობლოა და არ ძალუძს, რომ მასზე, როგორც სხვათა მონაწილეობით არსებულ ალაგზე, ისე იფიქროს.

იერუსალიმი ერთია. პირველი რომი, მეორე რომი, მესამე რომი. ახალი იორკი, ძველი იორკი, აქეთა კარტახენა, იქითა კარტახენა და ადგილი, საიდანაც სხვა რამ უამრავი იერუსალიმის შემთხვევაში არ არსებობს. ის ერთია დაიწყო სამყარო და ისეთი, როგორიც არაფერი. აქ და ახლა. ახლა და მარად. სხვა მიდგომა წარმოუდგენელია. მეორე ტაძრის მაკეტი ისრაელის მუზეუმში

აკა მორჩილაძე ბერლინის კედლის დანგრევის შემდეგ მეტად გავრცე­- ლებული უბრალო სუვენირი _ კედლის ნამტვრევი დღესაც აურაცხელი ოდენობით იყიდება „ჩეკპოინტ ჩარლის“ რა ლამაზია ეგ ქალაქი, არაფერს არ ჰგავს. ხალხიც სულ შინა ეძებდა, აქვე, ხმელეთზე ყოფილა, ელეონს, სიონსა ის, რასაც ჩვენ იერუსალიმს ვუწოდებთ, დღევანდელი სიახლოვეს. რაღაც ასეთი, მაგრამ დღევანდელი ცხოვრების სხვანაირია, ვიდრე სადმე. ხასიათითაც, რაღაც, წინ გახედუ­ და გოლგოთას შორის. მსოფლიო სატურისტო გაგებით ძველი იერუსალიმია ანუ უბრა­ლო სუვენირობას მოშორებული ხდება იერუსალიმში. ლი მზერით. საოცარი სანახავები არიან. ასე უბრალოდ და ძველი ქალაქი, სადაც ყველაფერი ძალიან ახლოა ერთ­ გასაგებად დაახასიათა იერუსალიმი იქ გავლით მყოფმა მანეთთან და სადაც იქ რამდენიმე დღით მყოფ ადამიანს ასე გამოდის, რომ ყველას, ვისაც ღმერთზე უფიქრია, ერთმა მწერალმა. ხშირად სურათების მწკრივის მიდევნებაც კი უჭირს, მათი სურს იერუსალიმის ნამტვრევი, რაღაც ანდამატი ჰქონდეს იერუსალიმი არის ქალაქი, აურაცხელობის და შთამბეჭდავობის გამო და იქიდან გულში. ყველა ასეთ ადამიანს თავისი იერუსალიმი აქვს, ამ დახასიათებაში არ იყო არაფერი, რითაც, ჩვეულებრივ, რომლისთვისაც ისე იბრძოდნენ უფ­რო მოჰყვება ხოლმე ერთადერთი და უკიდეგანო ხოლო ყველა რწმენას _ თავისი სიწმინდე, რომლის სათავეც ახასიათებენ იერუსალიმს: სამი დიადი რელიგიის წმინდა და სიტ­ყვა _ „ღმერთი“, რაც ალბათ იერუსალიმის უპირვე- იერუსალიმში ძევს. დღემდე სადავო შესაყარი, სადაც ერთმანეთის სიწმინდეები­ და იბრძვიან, როგორც ლესი სახელია. ყოველთვის ხელიდან ხელში გადადიოდა და სადაც ეძიებდნენ დედამიწაზე ნაპოვნი საერთოდ, ეს წარმოუდგენელი ამბავია. გოლგოთა არის და ხედავდნენ ცოცხალ ღმერთს. იერუსალიმში ხედავ, რომ ბაბილონის გოდოლი მართ­- ადგილი, სადაც სამოთხიდან გამოძევებული ადამი ცხოვ­ სამოთხისათვის ლაც არსებულა და რომ ადამიანები ერთად ვერასდროს რობდა. საბჭოთა კედლის ნამტვრევების დღემდე არსებობა სამყაროში ცოტამ თუ არ იცის, რომ ეს არის ადგილი, და სამოთხისთვის კი უკან იქნებიან, მაგრამ ისინი შეიძლება იყვნენ გვერდიგვერდ, ღიმილის მომგვრელია. ხელდებული დავით მეფსალმუნის მიერ და ნაშენები სოლო­ რაც ალბათ ძალიან დიდ ძალისხმევას და ასჯერ მეტ მონ ბრძენის მიერ. ეს არის ადგილი, სადაც ყველა მოვიდა, არავინ იხევს ხოლმე, სიკეთეს მოითხოვს. იერუსალიმში ბოძებზე აღნიშნულია ყოველი მეხი, ყოველი სადაც ყველა მოდის და ყველას სამუდამოდ უნდა ყოფნა, თუნდ ასი ჯოჯოხეთი რისხვა, ყოველი გაფრთხილება. იქ გოდების კედელს ეჩურ­ რადგან ღმერთი სწორედ აქ არის. ამ ქალაქში ლოცვა იერუსალიმში ყველგან არის ღმერთი და ყველგან არიან ჩულებიან, იმის გადაღმა კი არის ალაქსა და კლდის გუმბათი. ხილული ხდება და ადამიანი აღმოაჩენს, რომ ის, რასაც ცათა ჰქონდეს გასავლელი. ადამიანები. სალადინის დროებიდან მოყოლებული, უფლის ჩვენ აქ ვიხსენებთ, რომ 14-ჯერ შევდგებით გოლგოთისკენ

112 VOYAGER 6/2017 113 VOYAGER 6/2017 ქალაქი

მიმავალ გზაზე და, ამ ქალაქის ვითარებიდან გამომდინარე, იერუსალიმი. თავიდანვე გვქონდა. ვალები მაქვს და დამეხმარეო. სხვაც უამრავი ყოფილა. ლაშქრობა არ სჭირდებოდათ, ისინი ისედაც უვლიდნენ იერუ­ აუცილებლად დავურთავთ, რომ ამ შედგომათაგან 9 _ მუს­ მომლოცველობაც დიდი იყო. ადრე უფრო ხილული იყო, საკუთარიც, სალიმის ქართულ ადგილებს. უჭირდათ თუ ულხინდათ, ლიმთა უბანშია, საიდანაც იწყება ვია დოლოროზა და 5 კი ფულს და შესაწირ ძვირფასეულობას ყოველთვის გზავ­ნიდ­ _ ქრისტიანულში. სხვაგან რამდენად დათვლიან ასე, უცნო­- შენახულიც და დაცულიც. როგორც არის კიდევ ერთი ამბავი, რაც მოულოდნელიც კია თავისი ნენ იქ. მაგრამ­ ეს იერუსალიმის გამოხსნის იდეა თუ ლეგენ­ ბია. იერუსალიმში კი ეს ყველაფერი დათვლილია და დახა­ „ვეფხისტყაოსანი“ ჰქონდა აუხსნელობით. ესაა განუმეორებელი ამბავი, რომელიც და ალბათ მართლა მეტად საოცნებო რამეს შეეხო. ძველ­- ზულია. დახაზულია ბიზანტიელთა პირველ დროებიდან და საქართველოს და სხვაც რაღაც თავი­სი არსით 300 და მეტი წლით ადრინდელს უნდა ჰგავდეს, თა დროთ დიადთა. ხოლო „შავთა დროთ ვერა შესცვალეს მის მერე კიდევ _ XII საუკუნიდან, როცა დონ რიკლადო დე ვიდ­რე იმ დროისას, რომელშიაც თითქოსდა მოხდა. მეისტო­- გული ანდამატისა“. მონტე­კროჩემ პირველმა დაადგინა გოლგოთისკენ სვლის დასაყრდნობი, ისევე ჰქონდა რიე­ნი, ბერი ეგნატაშვილი, ვახუშტი და ერთი სხვაც, რომელ- ახლა არსებული გეზი. იერუსალიმი და სანამ შეეძლო მაც უფრო გვიან იერუსალიმის ქართველებისგან მოისმინა იერუსალიმი წმინდა ქალაქია. სუნიტთათვის ასეა: მექა, და გაქანება ჰქონდა, სულ ეს ამბავი, თხრობენ, რომ ოსმალთა განთქმულ სულთანს მედინა და ალ აქსა. სამი უდიდესი სიწმინდე. საოცარმა იერუსალიმს კი ანგრევდნენ, უმოწყალოდ ნანგრევი და სპარსელებთან საქმე გასჭირვებიაო და სამთა ქართველთა ცხენმა ბურაქმა წაიყვანა შუამავალი მუჰამედი იმ განთქმულ იცავდა მას. ნაომარია. დაანგრიეს პირველი ტაძარი, დაანგრიეს მეორე მეფეთათვის უთხოვია, თქვენი გამკვირვებიაო, იერუსალიმი ღამის მგზავრობით შორეული, მთაზე არსებული სალო­- ტაძარი. მერე რომაელებმა საერთოდაც თავისებურად თქვენიც ხოა და იქ კი სხვანი სხედანო. ცავისკენ და მერე კი, როცა შუამავალმა იქ ილოცა, გაიხსნა იერუსალიმი ოდითგანვე ისეთი ქალაქი იყო, რომ ხელიდან გადახნეს, რაც საბოლოოდ მხოლოდ ერთი ფურცელი ცანი და აქედან ავიდა ის სამოთხეში. მუჰამედის აღსრუ­ლე­ბის ხელში გადადიოდა, დიდ იმპერიებს თითქოს რაღაც არც თუ გამოდგა ქალაქის ისტორიაში, რადგან მისი ელია კაპი­ ეს სულთანი უნდა იყოს სულეიმან კანუნი, რადგან ის ემთხვევა შემდეგ, როცა ხალიფა ომარმა იერუსალიმი აიღო, შუამავლის პირველ წერტილად უჩანდათ ჯვაროსნული ლაშქრობების ტოლინად გარდასახვა მეტად მცირე რამედ გამოჩნდა. კი, იმ ჩვენს მეფეთა ზეობის წლებს. ამ „სხვათა სხდომაში“ ლოცვათა ადგილას ააგო ალ აქსას მეჩეთი. ქააბამდე მოლევის შემდეგ, მაგრამ მის განსაკუთრებულობას ყოველ­ ისტორიის ამ ფურცელზე იუდეველთა ცხელი გული პრო­ სპარსელები იგულისხმებიან და სულეიმანის შემონათვალმა იერუსალიმი იყო პირველი ყიბლა მუსლიმთათვის. როცა თვის ითვალისწინებდნენ. ჰა, თუ ეგვიპტის, ჰა, თუ ოსმალე­- ვინციულ რომაულ ქალაქად უნდა გადაქცეულიყო. ერთი აღატაცა ყმაწვილი მეფე ლეონ კახეთისა, ჭაბუკი მეფე ისინი მექასა და მედინაში იყვნენ, პირით იერუსალიმისკენ თის სულთნებს და ხალიფებს, შაჰებს, მერე კი ახლო აღმო­ ხანობა იმპერატორი ადრიანე II ტაძრის აღდგენას ფიქრობ­ იმერეთისა ბაგრატ და გიორგი, ძმა დავითისა, სიმონის პაპისა, ლოცულობდნენ. მუჰამედის შემდეგ ბევრი მისი თანა­- სავლეთში ჩამდგარ ევროპულ იმპერიათა მეთაურებს უწევ­ და, რაღაც კეთილგანწყობის ნიშნად, მაგრამ არ ურჩიეს: რომელიც ბერად შემდგარიყო და ტახტი ამ გიორგისთვის მ­რწმენი და თანმხლები იერუსალიმში დასახლდა. იუდე­ველებისთვის ეს ტაძარი აჯანყების უპირველესი დათ მასზე არა მხოლოდ როგორც სამხედრო-სტრატეგი­- გადაელოცა. შეიყარენ ერთად სამივენი ნარჩევი ხალხით და ულ ადგილზე ფიქრი, არამედ როგორც ისეთ ქალაქზეც, მიზეზი იქნებაო. აჯანყება მაინც დაიწყო, მეორე ომიც. გაატარა ოსმალომ მშვიდობით თავის ქვეყანაზე და მივიდნენ ებრაელთათვის კი იერუსალიმი მათი არსების გულია. ასეა რომელიც ყველასია, რომლის ქუჩებსა და შენობებშიც ჯერ იერუსალიმის ისტორია უსასრულოა; უსასრულო და ღრმა, იერუსალიმსაო და იმის კედლებს რომ მიადგნენ, იქედან უკვე 30 საუკუნეა. გულს არავის უყოფენ ხოლმე და ამიტომ, უტევი და დიდი. კიდევ ქრის მათი ცივილიზაციის სული, რომელიც ეგებ გადმოუხედავთ და ვინა ხართ, კაცნო, თქვენაო, თუ სტუმრად მისგან მოშორებით კი სხვაფერდება, მაგრამ იერუსალიმში ხართ, სტუმრისთვის ბევრნი ხართო და თუ მტრად და ჯარად დღეს იერუსალიმი ისრაელის სახელმწიფოს დედაქალაქია. კი დგას და დგას და არის ასე. მოხვედით, ცოტანიო და ამაზე ამათ გამოიწვიეს გარეთ, იერუსალიმის ქართულ ასე მიიჩნევს ისრაელის სახელმწიფო და გამოცხადებულიც საბრძოლველად. ალაგთა მუდმივი დაცვისა და ჰოდა, ქართველთა ერთ-ერთი საყრდენი თხრობა არის ასე აქვს წარმოქმნის პირველ დროების, პირველი ომების დაბრუნების ამბავი ყოველთვის დროიდან. მაგრამ სხვათათვის იერუსალიმი არ არის იერუსალიმის ქართულ ალაგთა მუდმივი დაცვისა და დაბ­ უნდა ითქვას, რომ ქართველნი ცოტანი არასდროს არიან, წარმოითქმებოდა ხოლმე, როგორც ებრაელთა სახელმწიფოს დედაქალაქი. სტატუსები, გეგმები, რუნების ამბავიც, რომელიც ყველაზე წარმატებულ შემ­ განსაკუთრებით ძველ დროს. ეს იყო მომზადებული და ომის დაყოფები. აღმოსავლეთ იერუსალიმი, დასავლეთის კე­- თხვევაში გამოიხატა ფრაზით, საქართველოში ყოველთვის ხელობაში ძალიან გარკვეული ხალხი და ამ მზადყოფნაში რაღაც ზედროული, მარადი, სიამაყის რომ წარმოითქმებოდა ხოლმე, როგორც რაღაც ზედროუ­- დელი, გაეროს დადგენილებები, მიდგომები, დამოკი­ ხშირად გლეხს და დიდგვაროვანს ვერ გაარჩევდი. შემცველი, დაუნახავი სევდით ლი, მარადი, სიამაყის შემცველი, დაუნახავი სევდით დებულებები და, რა თქმა უნდა, დასავლეთ ნაპირი და გაჯერებული სიტყვები: „ჩვენ პალესტინის ავტონომია. გაჯერებული სიტყვები: „ჩვენ იერუსალიმში ცხენდაცხენ, რამდენნი იყვნენ იერუსალიმის კართან? და ნეტავ რომელ გაშლილი დრო­შებით შევდიოდით“. კართან? აბა, ვინ იცის და საბოლოოდ ასე დამთავრდაო, რომ იერუსალიმში ცხენდაცხენ, გაშლილი კარგად მიანგრიეს ციხიონი, ქალაქშიაც შევიდნენ, კოშკები დროშებით შევდიოდით“. ჩვენ ჩვენს წილ იერუსალიმს, ეგებ იგულისხმებოდა, რომ სხვას არ ჰქონდა ამის უფლება, ან და კედლები აიღეს, დაიჭირეს ყოველი იერუსალიმი და სულ ერთი ციცქნას, ფიზიკურად საამისო არ დაემსახურებინა; უფრო პროზაულად რომ სულეიმან კანუნთან აფრინეს ამბავი, აქა ვართ, გამოვიხსე­ ვთქვათ, არ გადაეხადა. ეს ნამდვილი ამბავია. სალა­- ნით გამოსახსნელიო და მან დაუმტკიცა ქართველთა მთელი იერუსალიმი დღესაც რთული ადგილია. ის ნაომარია და მთლად დაკარგულს, ერთ პატარა დინის და თამარის დროისა. ასე ამბობენ. საქარ­თველომ ადგილები, მაცხოვრის საფლავი, გოლგოთა და რა აღარ მისი აღმოსავლეთი ბევრისთვის ისრაელის მიერ ოკუ­ ნამცეცს ვებღაუჭებით და იქით კი გადაიხადა, რადგან ჯვაროსანთათვის წართმეულ იერუ­სალიმში და პირადი საჩუქრებიც არ დააკლოო. დაახლოებით ამ პირებულად ითვლება იმ ექვსდღიანი ომის შემდეგ, ისრაელს ცხენდაცხენ შესვლა მართლაც არ შეიძლებოდა, სასულიერო დგას იერუსალიმის მძლე სამყაროები დროისაა ევროპული ჩანაწერი, რომ ქართველებს გოლგო­ რომ მოუხდა მთელ არაბულ სამყაროსთან და აღთქმული მიწის ნაგებობის პატრონები კი ხშირად ახალი წესებისდა კვალად და ისტორია, რომელიც დაიწყო და თის მთაც და სხვა ბევრი ადგილიც მტკიცედ უპყრიათ იერუ­ ყოველი გოჯის ფასი ხომ საყოველთაოდაა ცნობილი. დავითის იცვლე­ბოდნენ, ან ეს საკუთრებისთვის დავა სრულ ქაოსში სა­ლიმშიო. ოღონდ, სამწუხარო ეს არის, რომ სამთა მეფეთა ფსალმუნნი გაჯერებულია იერუსალიმით­ და თავიანთი დან­ დასასრული არ უჩანს. გადაიზრდებოდა ხოლმე. ასეთი ლაშქრობა იმ დროს და ისე, როგორც აღწერენ, სრუ­- გრეული და დაკარგული ქალაქის მარადიულობისთვის ლიად გამორიცხულია. იმ სულეიმან კანუნს იერუსალიმში მსოფლიოს ებრაელები ყოველ იომ ქიფურის პასექის ტრაპეზის ღმერთი ასეთი დავებით იღლება ხოლმე, ამიტომ საქმის უკვე რამდენი ათწლეულია, ახალი ამბების სათაურებიდან საბრ­ძოლი არაფერი ჰქონდა, მტკიცედ ეპყრა ქალაქი და ბოლოს იგალობებენ: „გაისად, იერუსალიმში“. მოწესრიგებას უფრო მმართველები ცდილობდნენ. ჩვენი სამუდამოდ ჩაბეჭდილა გონებაში ასე უბრალოდ და სხვაც რაოდენიმე ამბავია, რაც ამ ამბავს აზღაპრებს. საქმე გაშლილი დროშების ამბები შემორჩენილია ევროპულ შემაშფოთებლად დასამახსოვრებელი ორი სიტყვა: „ახლო კი ეს არის, რომ ამდენმა შემდგომდროინდელმა მეისტო­- „გაისად, იერუსალიმში“ _ ეს დიდი მოლოდინის და დიდი ნაწერებშიც და არაბულშიც. მაგრამ იერუსალიმი ისეთი აღმოსავლეთი“; სინამდვილეში კი ადგილი, საიდანაც რიემ საიდან მოიტანა ლაშქრობის ამბავი. ეტყობა, რომ რა­­- იმედის საგალობელია და თუმცა დღეს ყოველ ებრაელს ადგილი იყო, რომ იქ შენსას განუწყვეტლივ დაცვა და მოვლა დაიწყო სამყარო, დღესაც ცეცხლშია გახვეული. ქანაანი, ღაც ისტორია არსებობდა, რომელიც სადმე თუ არ წერებუ­ ძალუძს, მივიდეს თავისი რწმენის გულში, „გაისად, სჭირდებოდა. აქამდე მოატანა მეჭურჭლეთუხუცესი შოთას დღესაც დანგრეული ნინევია, რასაც ახლა მოსულს ლიყო, გადმოცემით მოსდევდა მაღალ საზოგადოებას. იერუსალიმში“ უბრალოდ ამ ქალაქში მისვლას არ ნიშნავს, ფრე­ს­კამ და მაინცდამაინც XXI საუკუნეში დაუწყეს ჩხაპნა, ვეძახით, დანგრეული ჰალები, დამასკო და ქვეყანა არამედ იდეალთან მიახლოებას, სულისა და ხორცის ერ­ თუმცა დღეს უკვე მის ბრელოკებს ყიდიან ფრესკიდან იგი ბაბილოვანისა და ათასის გადამტანი იერუსალიმი. საიდან გაჩნდა ეს ამბავი, როგორ გაჩნდა, რატომ გაჩნდა? თობას, ტაძრის მიღწევას, მიწისა და ცის სრულყოფილ შერ­ შორიახლოს. უკანასკნელად საზღვრები სხვებმა გაავლეს, დიდმა ევ­ ეგებ ეს სულ სხვა რამის გამოძახილი იყო? სამი ბრძენი აღმო­ წყმას შენში. იერუსალიმი კი გულია, სადაც ეს ყველაფერი როპელმა მოთამაშეებმა. ეს არ არის ადგილი, სადაც სავლეთიდან, სამი მეფე აღმოსავლეთიდან, ან რაღაც ასეთი. უნდა მოხდეს. ახლა ვერ ჩამოვთვლით იერუსალიმზე ფიქრისა რახან იერუსალიმი ისეთი ადგილიცაა, სადაც ღმერთი შენ საზღვრები ასე იოლად გაივლება, ბევრის გათვალისწინებით მაგრამ რატომ? ვის რაში დასჭირდა იმ დროის საქართველოში და მასზე ოცნების რიტუალებიდან უმცირესსაც კი, მხოლოდ გვერდითაა, ამიტომ ადამიანებს ზოგჯერ ჰგონიათ, რომ ღმერ­ და მაინც სახაზავის დადებით, მით უმეტეს, უცხოთა მიერ. ასეთი ლაშქრობების თხზვა, როცა სინამდვილეში მეფენი ფსალმუნიდან კი მოვა: „თუ დაგივიწყო, იერუსალიმ...“ თი ადამიანისნაირია. აქაოდა, შეგვქმნა „ხატად თვისადო“. ამას არასდროს არავინ დაეთანხმება. სახაზავი კი გაერთიანებული ლაშქრით სხვა ქვეყნებზე წასვლას კი არა, ამი­ტომ მთელი ამ ჩხაპნების, წარწერების გადაღებვებისა იერუსალიმში იციან, რაც არის. ოდესღაც ქრისტიანებმა ერთმანეთთან ვერ არკვევდნენ ურთიერთობას?! ამ თავგადასავალს ბოლო არა აქვს, ისევე როგორც არა და სხვა პატარა ადამიანური ისტორიების სწორედ საღმრთო სწორედ სახაზავი დადეს ჯვარცმისას გახლეჩილ გოლგო­- აქვს სულს. ამ ქალაქსაც არა აქვს ბოლო, ხოლო დასაწყისი მადლით გაჯერებულ გარემოში კეთება იქაურობის ერთ-ერთი თის ქვის საძირკველზე, მისით იზომება ნაპრალის მზარდობა და შესაძლოა ეს ერთ-ერთი ქართული ქიმერა იყო, იერუსალიმს კი ღმერთისგანაა. მიწიერი ადათია, მაცხოვრის საფლავის ტაძარში დასადგომად მეორედ მოსვლის სიახლოვე. ისვე აჩვენებს, რომ როგორც ვერ მიწვდომის სურვილი, ზღაპარი, რომელმაც იცოცხლა იმიტომ, ჭიდაობა-თავპირისმტვრევისა არ იყოს. გამთელდება გახლეჩილი ქვა, ისე სამყაროც ვერ შეერთდება. რომ ის მეტად სასურველი იყო. დიდხანს კი იცოცხლა, ჩვენს ქართვე­ლები უვლიდნენ თავიანთ იერუსალიმს. ისეც ყოფილა, დრომდე. საკვირველი კი ეს არის, რომ ქართველ მეფეებს ქართველებს გვაქვს ჩვენი რომ იერუსალიმის პატრიარქს მოუწერია კახეთის მეფისთვის,

114 VOYAGER 6/2017 115 VOYAGER 6/2017 მასადა

მწვერვალზე MASADA ასვლისას მკვდარ ზღვასა და იუდეის მთებზე გაწოლილი აალებული ჰორიზონტით დატკბებით. ეს განუმეორებელი გარიჟრაჟია. ბრომის ორთქლის სიჭარბის გამო მომაჯადოებელია სხვადასხვაფრად „შეღებილი“ ჰაერი მასადის თავზე, უღრუბლო ცა, ფირუზისფერი ძვ. წ. 30-იან წლებში მეფე ჰეროდე დიდმა, რომელმაც იუდა-­ ზღვა მარილის ციხესიმაგრის ნანგრევები 1862 წელს აღმოაჩინეს. თეთრი ნაწიბურით, იზმი მიიღო, ძველ ციხესიმაგრესთან გამალებული მშენებ-­ გათხრები 1963-65 წლებში ჩატარდა. რასაკვირველია, იორდანიის მთები ლობა წამოიწყო. პარანოიით დაავადებულ მონარქს მიაჩნდა, აქ 2000 წლის წინანდელ ნაგებობათა მხოლოდ ნაშთებია აღმოსავლეთ რომ ძნელად მისადგომი ორმაგკედლიანი, ოთხკარიბჭიანი შემორჩენილი, თუმცა შესანიშნავადაა შემონახული სანაპიროზე, ციხე-კოშკი უნდა აეშენებინა, რომელიც იდეალური თავშე­ დიდებული მოზაიკა, აბანოები, სამეფო სასახლის სუფთა ჰაერი საფარი იქნებოდა და რომელიც მას შეთქმულებისაგან იხ­ ნაწილი, ქვაში გამოკვეთილი უზარმაზარი ავზები და და ისტორიული სნიდა. ჩრდილოეთ ფერდობზე ჰეროდემ ააგო სამიარუსიანი მრავალი სხვა. კონტექსტი – დიდებული სამეფო სასახლე, მის ახლოს _ სტუმართა რეზი­ ეს ყველაფერი დენცია, სამი სასახლე თავისი ოჯახისათვის, აბანოები, სინა­ საკუთარი თვალით მწვერვალზე ასვლისთანავე რუკას გადმოგცემენ, რომელიც უნდა ნახოთ. გოგა, იარაღის საწყობები, წყლისა და საკვების საცავები და დაგეხმარებათ, შემოუაროთ ციხესიმაგრეს და ყველაფერი დამხმარე ნაგებობები. გულდასმით დაათვალიეროთ, შეიგრძნოთ მებრძოლი ზელო­ ტების პატარა ჯგუფის ყოფა. არქეოლოგებმა ნაწილობრივ­ მასადის ეპოპეა აღადგინეს 2000 წლის წინანდელი ისტორიული მონაკვეთები.­ იოსებ ფლავიუსის აქ იხილავთ უნიკალურ ექსპონატებს, სარიტუალო სივრცეებს, (იგივე იოსებ ბენ სინაგოგებს, მოსასვენებელ ადგილებს. მატათიაჰუ) ქრონიკების მეშვეობითაა ცნობილი. იგი იუდეველთა აჯანყების ერთ-ერთი მოთავე­ იყო. ტყვედ ჩავარ­დნის შემდეგ იოსებმა რომის მოქალაქეობა მიიღო. თავის 7 წიგნში იგი დაწვრილებით აღწერს იუდეის ომს. საუკუნეთა განმავლობაში მასადის შესახებ სხვა ცნობები არ არსებობდა. მასადას ყოველი მხრიდან დაფერდებული 2001 წელს იუნესკომ მასადა რომის იმპერიის წინააღმდეგ ახ. წ. 66 წელს დაწყებულმა კლდეები აკრავს. აქ საბაგიროთი ან მსოფლიო მემკვიდრეობის ებრაელთა აჯანყებამ, მკვლევართა აზრით, კაცობრიობის იმ დაკლაკნილი ბილიკით მოხვდებით, ძეგლად გამოაცხადა. რომლითაც ოდესღაც ციხესიმაგრის ისტორია შეცვალა. მასადაში გამაგრდნენ შეურიგებელი დამცველები სარგებლობდნენ. ეს რთული მებრძოლები – მგზნებარე მორწმუნე ზელოტები. ახ. წ. 70 ერთსაათიანი გზაა, რომელიც დილის წელს რომაელმა მხედართმთავარმა ტიტუსმა აჯანყებული 5.30-ზე იხსნება. იერუსალიმი დაიმორჩილა და მეორე ტაძარი დააქცია. ათასი თავგანწირული მეომარი ოჯახთან ერთად მასა­დაში ჯობს, მოგზაურობა ადრიანად დაიწყოთ, გაიხიზნა და თავისუფლების უკანასკნელ ფორპოსტს იცავდა. რომ სულისშემხუთველმა სიცხემ არ შეგაწუხოთ. აჯანყებულები სამ წელს ეომებოდნენ რომაულ ლეგიონებს – 15 000 მებრძოლი 1000 ზელოტის წინააღმდეგ – თუმცა ზელოტები­ ძეგლი დამთვალიერებ­ლე­ბის­თვის ღიაა აპრილიდან სექტემბრის ჩათვლით იმარჯვებდნენ. რომაელებმა ებრაელი მონების დახმარებით ყოველდღე – 8.00-17.00; პარასკეობითა დასავლეთის მხრიდან გიგანტური მიწაყრილი ააგეს და და დღესასწაულებზე ციხესიმაგრე ერთი ბოლო ბრძოლა ახ. წ. 73 წელს გაიმართა (მას შემდეგ, რაც საათით ადრე იკეტება. ფუნიკულიორი რომაელებმა მეორე ტაძარი გაანადგურეს, დაიწყო ებრაელთა მუშაობს ყოველდღე, გარდა პარასკევისა – თანამედროვე ისრაელისთვის­ მასადის ციხესიმაგრე არა ლტოლვილობა მთელ მსოფლიოში). 8.00-16.00 (ზამთარში – 15.00 სთ-მდე). მხოლოდ ისტორიული ადგილია, არამედ ეროვნული­ ბილეთის ფასი: 75 NIS (საბაგიროს სიმამაცისა და თავისუფლე­ბისათვის ბრძოლის სინო­ნიმიც. მამაცმა მებრძოლებმა ტყვეობას დაღუპვა ამჯობინეს. მათი ღირებულების (47 NIS) ჩათვლით). დევიზი იყო: „სიკვდილი და არა მონობა“. წინამძღოლმა აუცილებლად შეინახეთ საბაგიროს ციხესიმაგრე ქალაქ არადის მახლობლად, იუდეის უდაბნოს ჩეკი უკან დასაბრუნებლად, თან წაიღეთ აღმოსავლეთ კიდესთან აღმართულ 450მ სიმაღლის ელიაზარ ბენ აირმა წილი ყარა – 10-მა რჩეულმა დახოცა ყველა მეომარი, ქალები და ბავშვები; ერთმა მათგანმა – ქუდი ან თავსაფარი, საჭმელი და ორი მიუდგომელ კლდეზე მდებარეობს. მაღალ მწვერვალზე ლიტრი წყალი (ერთ კაცზე). იშლება 600x300 მ2 ფართობის რომბისებრი ზეგანი. 9 მეომარი, მერე კი თავი მოიკლა.

116 VOYAGER 6/2017 117 VOYAGER 6/2017 ცფათი

ისრაელის ოთხ აქ დაკლაკნილი ვიწრო მთავარ წმინდა TZFAT (SAFED) ქუჩები, ვაზით დამშვენებული ქალაქთაგან ტერასებიანი ქვის სახლები, ფერადი სინაგოგები, მაღაზიები, ერთ-ერთი _ მხატვრების სახელოსნოები ცფათი წარსულში და სტუდიებია, რომლებიც კაბალის ცენტრს ყოფილ არაბულ კვარტლებში, წარმოადგენდა. ეს უძველეს დიდებულ სახლებშია უძველესი, მისტიკით განთავსებული; გამსჭვალული დახლები და ვიტრინები ქალაქი დღესაც კი სავსეა ხელოვანთა ისრაელის სინაგოგა ARIZAL ნამუშევრებით. ეს არის რელიგიის, მედიუმებისა და სულიერების ხელოვანების ფერადი ქალაქი, საკვანძო ადგილია. რომელიც გაგაკვირვებთ აქ ცხოვრობდნენ, თავისი იდუმალებით მოცული სწავლობდნენ ატმოსფეროთი. და ასწავლიდნენ მეცნიერი- XX საუკუნის 30-იან წლებში ცფა­ კაბალისტები, თში ბევრი ხელოვანი დასახლდა. რომელთა საფლავები სწორედ მათ ეკუთვნით ქალაქის დღეს კაბალისტიკის ცენტრში სამხატვრო გალერეათა მიმდევართა უმეტესობა. ეს ჩინე­ბული კვარ-­ მოლოცვის ტლები აუცილებლად­ უნდა მოი­ ადგილებად ქცეულა. ნახულოთ; სტუდიებ­სა და სახე­ ლოსნოებში საავტორო ნა­მუ­­შევ­ ზემო გალილეაში, ზღვის დონიდან 900 მ სიმაღლეზე 1492 წლის შემდგომ პერიოდში, ესპანეთიდან და პორტუ­ ცფათის უმნიშვნელოვანესი ღირსშესა­ნიშ­ რებია წარმოდგენილი, რომ­ლებიც მდებარე ქალაქი თავისი მდიდარი ისტორიულ-რელიგიური გალიიდან ინკვიზიციის მიერ ებრაელთა (სეფარდების) მასობ­ ნაობა სინაგოგებია. ქალაქში ძალიან ბევრი ამ იდუმალი ქალაქის სამახსოვ­ ­- სინაგოგაა და ყოველი მათგანი ის­ტორიის მემკვიდრეობის, ხელოვნებისადმი დამოკიდებულებისა და რივი განდევნის დროს, ცფათში გადმოსახლდა მისტიკოსი როდ შეგიძლიათ შეიძინოთ. განუმეორებელი ლანდშაფტის გამო ყველა ქვეყნიდან იზიდავს კაბალისტი რაბინების მთელი პლეადა: მოშე კორდოვერო, საბურველშია გახვეული. ყველაზე ცნობილია მოგზაურებს. რბილი ჰავის წყალობით ცფათში თბილი ზაფხული იოსებ კარო, კომპოზიტორი შლომო ჰალევი (შაბათის ჰიმნის სეფარდების მიერ XVI საუკუნეში აშენებული და თოვლიანი ზამთარი იცის. აქედან არა მარტო ხმელთაშუა ავტორი), იცხაკ ლურია და სხვანი. სინაგოგა Arizal. სწორედ აქ ლო­ცულობდა ზღვის, არამედ კინერეტის ტბის დანახვასაც შეძლებთ. რაბინი იცხაკ ლურია, კაბა­ლის­ტიკის ერთ- XV-XVI სს-ში ცფათი იუდაისტური ეზოთერული განათლების ერთი მიმართულების შემქმნელი. HAARI 8 გლობალურ ცენტრად იქცა. XVIII საუკუნეში სეფარდებს ამ კაფეში იგემებთ სხვადასხვაგვარ ცენტრალური ევროპიდან მოსული ხასიდებიც შეუერთდნენ. ცნობილი სინაგოგაა იოსებ კაროს სახელობის თორის შემსწავლელი სახლი. ლეგენდის სტეიკს, გრილზე შემწვარ ხორცს, აქ საუკუნეებია ცდილობენ იუდაიზმის წმინდა წიგნებში დაკეპილი ხორცით გამოტენილ დაფარული საიდუმ­ლოებების კვლევას. თანახმად, სწორედ ამ ნაგებობის სარდაფში გადასცა ანგელოზმა რაბინს კაბა­ლისტიკის ე. წ. „სიგარას“, თევზსა და ახალ­ საიდუმლოებები. მომზადებულ სალათებს.­ ვეგეტა­ რაბინ იცხაკ რიანული მენიუ მოიცავს ქორფა ლურიას საფლავი XV საუკუნეში მოღვაწე რაბინ ისააკ აბუ­ ბოსტნეულის სალათებს, უგემ­რი­ ჰავის სახელობის სინაგოგის კონსტრუქცია ელეს წვნიანებსა და პასტას. კი ესპანეთიდან განდევნის შემდეგ რაბინმა ღიაა: კვირიდან ხუთშაბათამდე – თავის მოსწავლეებთან ერთად კაბალისტური 11.00-23.00; პარასკეობით დაკეტილია.­ სწავლების მიხედვით შექმნა. ზოგჯერ შაბათობითაც იღება მზის ჩასვლის შემდეგ. სინაგოგა ABUHAV HaAri st 8; Tel. +972 4 6920033

არაბული ყველის საწარმოები, რომლებიც ცფათის შემოგარენ­ შია განლაგებული, განთქმულია ცფათის არქიტექტურა უჩ- ნახევრად მაგარი ყველის ­­ვე­ულოა, უძველესი ნაგე­­ბო­­- შაფარით _ ცხვრის რქის საყვირით სახე­ობებით. ცფათის ყველი ბებით დამშვენებული ქუ­- იუდეურ დღესასწაულებზე წვრილრქოსანი საქონლის ჩები ზემოდან ქვემოთ მი­ მორწმუნეებს მოუხმობენ. (იშვიათად _ ძროხის) რძისგან მზადდება, დრეკადი კონსისტე­ ემართება. ქალაქში სეირ- ტენციით­ გამოირჩევა, ­­­ნობისას შეამჩ­ნევთ, რომ ნაკლებად ცხიმიანი და ოდნავ ბევრი შენობის კარის­ ღიობი მარილიანია. ცის­ფრად შეუღებავთ – ადგილობრივთა რწმენით, ეს ფერი მათ ავი თვალისგან იცავს. დაინახავთ ჰამსას თი­ლისმებ­- საც, რომლებსაც სახლის­ შესასვლელ­ თან, მანქანაში­ და სხეულზე იკიდებენ. გაითვალისწინეთ, რომ ორთოდოქსული „ჰამსა“ ღვთის ხელისგულის სიმბო­- იუდაიზმისა და კაბალისტიკის მიმდევართა ლოს წარმოადგენს, რომლის შუაში პატივსაცემად, წმინდა ადგილების ხშირად გამოსახავენ თევზს, თვალს ან მონახულებისას აუცილებლად ისეთი ცფათის ცვილის სანთლების დავითის ვარსკვლავს. სამოსი უნდა გეცვათ, რომ მკლავები და ქარხანაში ულამაზეს დეკორა-­ წვივები დაფარული გქონდეთ. ტიულ სანთლებს ამზადებენ.

118 VOYAGER 6/2017 119 VOYAGER 6/2017 ბეთლემი

„სახლი პურისა“ komentari BETHLEHEM (ებრ.) და „სახლი ხორცისა“ (არაბ.) თუ გსურთ, რომ ბეთლემში თქვენი მოგზაურობა მაქ­სი- _ ასე ითარგმნება ­მალურად­ უსაფრთხო და შთაბეჭდილებებით დატვირ­ ქართულად თული იყოს, გირჩევთ, კერძო გიდი დაიქირაოთ. აუცი­ ერთ-ერთი უძვე­ ლებლად დაგჭირდებათ ტრანსპორტიც როგორც ბეთლე­ ლესი ქალაქის, მამდე მი­სას­­ვ­ლელად, ისე ადგილობრივი ღირს­შე­სა­­ნიშ­- ბეთლემის ­ნაობების მოსანახულებლად. (BETHLEHEM) სახელწოდება. ტური იერუსალიმიდან ითვალისწინებს ბეთლემის და-­ ქალაქი თვალიერებას­­ გიდის თანხლებით, რომლის ღირებუ­ პალესტინის ლებაში შედის შობის ეკლესიის დათვალიერება, ტრან-­ ავტონომიის სფერი, სასაზღვრო მოსაკრებელი. ასეთი ინდივი­დუ­ ტერიტორიაზე ალური ექსკურსიის­ ფასი 50-70 $-ია. თუ გიდის გარეშე მდებარეობს, ტაქ­სით გა­ემ­გზავრებით იერუსალიმის ცენტრიდან ბეთ­- მდინარე რძის მღვიმეს, გადმოცემის მიხედვით, წმინდა ოჯა­ხი თავს ლემ­ში, მგზავ­­რობა (ერთი გზა) 20 აშშ დოლარი დაგიჯ­ იორდანეს აფარებდა ბეთლემიდან გაქცევის შემდეგ და იქ ღვთის­ დებათ. ნაპი­რას, მშობელი ჩვილ იესოს ძუძუს აწოვებდა. სრულიად თეთრი გაითვალისწინეთ: ბეთლემი პალესტინის ავტონომიის იერუსა­ლიმიდან ფერის ქვაბული მნახველზე განუმეორებელ შთაბეჭდი-­ ნაწილია, ამდენად, საზღვრის გადაკვეთა მოგიწევთ. სამხრეთით, ლებას ახდენს. ლეგენდა მოგვითხრობს, რომ იქაურობა არ დაგავიწყდეთ პასპორტისა და პირადობის მოწმობის 8 კმ-ის რამდენიმე წვეთმა რძემ გაათეთრა, რო­მელიც იესოს კვების წაღება. დაშორებით. დროს დაიღვარა.

ბეთლემი მსოფლიოს ქრისტიან მომლოცველ­ თათ­ვის უმნიშვნე­ლოვანესი ადგილია, რადგან, სახარების თანახმად, სწორედ აქ დაიბადა­ იესო ქრისტე მღვიმეში, რომელსაც თავი შეაფარა ბეთლემში აღწერაზე წასულმა წმინდა ოჯახმა. ქრისტეშობის ტაძარი ბეთლემში 339 წლის თანამედროვე ხელოვნების Manger street-ის მოედანზე 31 მაისს აკურთხეს და მას მოყვარულებს უთუოდ მდებარე სუვენირების მაღა­ -­ მერე იქ წირვა-ლოცვა არ დააინ­ტერესებს ცნობილი ზიებში განსხვავე­ ბული­ გე-­ შეწყვეტილა. კედელი, მასზე გამოსახული მოვნების­ მქონე მოგზაურ­ შესანიშნავი გრაფიტით, თათვის ფართო არჩევანია.­ მღვიმესთან ახლოსაა პირველად ბეთლემი რომელიც ინგლისელმა სუვენირებისთვის ასევე ბიბლიაში იხსენიება, მწყემსების ველიც, სადაც როგორც რაქელის უფლის ანგე­ ლოზმა­ აცნობა არტისტმა ბენქსიმ შექმნა. ეწვიეთ ზეთისხილის ხისგან დაკრძალვისა და მეფე მწყემსებს­ მაცხოვრის და-­ კედელი ბეთლემს დამზადებული ნაკეთო­ ბების­ დავითის დაბადების ბადება, მათ კი თა­ვიანთი იერუსალიმისაგან ყოფს. ფაბრიკას Milk Grotto street-ზე. ადგილი. ქრისტიანობის ცხვარი მია­ტოვეს და გავრცელების დროიდან ის ჩვილის თაყვანსაცემად მორწმუნეთათვის წმინდა გაემართნენ. მწყემსთა PALACE INTERCONTINENTAL ქალაქია. ყოველ წელს ღვაწლის პატივსაცემად აქაურობას მილიონზე მეტი აქ დგას მომრგვალებული ბეთლემის შუაგულში მდებარე ამ ისტორიული სასტუმროს მოგზაური სტუმრობს. ტაძარი – მწყემსთა ეკლესია. ნაგებობა მუფტის, დიდი ღვთისმეტყველის, ამინ ალ ჰუსეინის ქრისტიანებისათვის მიმდევრებმა ააგეს. ფუფუნება, შესანიშნავი ლანდშაფტი, ისრაელი, იერუსალიმი წმინდა ელიას მთების ძირას, ბეთლემისაკენ მიმავალი გარე აუზი, კორტები – ეს ნამდვილი ოაზისია კეთილგანწყო­ და ბეთლემი ერთი გზის მარჯვენა მხარეს, მდებარეობს ძველთაძველი ჭა, ბილი გარემოთი, უმაღლესი კლასის ნომრებითა და მაღალი განუყოფელი მთლია­ნო­ბაა. რომელიც სამი მოგვის ჭად იწოდება. გადმოცემის თანახმად, დონის სერვისით. ოთხ აქაურ რესტორანში საერთაშორისო და არა მხოლოდ ქრის­ ქრისტეს დაბადების მაუწყებელი ვარსკვლავი, რომელმაც სამზარეულოს საუკეთესო კერძებით გაგიმასპინძლდე­ ტიანებისათვის: ნებისმი­ ქრისტეშობის ბაზილიკა ბაგის მოედანზე აღმოსავლელი მოგვები (ბრძენნი) იერუსალიმში მოიყვანა, ბიან; მათ შორის გამორჩეულია ადგილობრივი კულინარია. ერი აღმსარებლობის ხელახლა გაბრწყინდა მათთვის ამ ადგილას, როცა მოგვები დამთვალიე­რებელს აქ აქედან ბეთლემის ტაძრამდე ფეხით შეძლებთ მისვლას. გადმოცემის მიხედვით, ქრისტეშობის ბაზილიკა, ბეთლემის ბეთლემისკენ მიემართებოდნენ, რათა ახალდაბადებუ-­ სულისშემძვრელი გარემო ­ და თავგადასავლები, ცენტრში მდებარე ნაგებობა, სწორედ იმ ადგილასაა აშენებული, ლისთვის ეკმიათ ოქრო, გუნდრუკი და მური. ამბობენ, გირჩევთ, სასტუმროს ნომერი დაჯავშნოთ საიტზე: სადაც იესო ქრისტე დაიბადა. ტაძრის დაბალ კარს „სიმდაბლის საინტერესო მაღაზიები და მორწმუნენი ჭის სიღრმეში ვარსკვლავს ხედავენო. [email protected] ან ტელეფონით: +972 2 2766777 გემრიელი სამზარეულო კარი“ ჰქვია, რომელშიც თავდაუხრელად ვერ შეხვალ. West Bank 1167, Bethlehem, Palestine; www.jacirpalace.ps ელოდება. თაღები ეყრდნობა მარმარილოს 44 სვეტს, რომლებზეც ზეთის საღებავებით წმინდანთა და წინასწარმეტყველთა­ ფრესკებია ბეთლემის მნიშვნელოვან სიწმინდედ მიიჩნევა ბეთლემიდან 5 კმ-ის დაშო- სანამ წმინდა ადგილების გამოსახული. ბიბ­ლიური რაქელის _ რებით, არტასის ზეგნის დასათვალიერებლად იაკობის მეუღლისა და ულამა­­ზეს ფიჭვის ტყეში გაემართებით, მხატვრობის ამგვარი ტექნიკა ამ მიწაზე სხვაგან არსად იოსების დედის საფლავი. სოლო­მონის აუზები მდება­- ყურადღება მიაქციეთ გვხვდება. იატაკზე ბიზანტიის იმპერატორ კონსტანტინე დი-­ ეს ადგილი იზიდავს რეობს.­ ეს არის სამი ღია ჩაცმულობას. მამაკაცებს სამივე რელიგიის ქვის აუზი, რომლებშიც დის (IV ს.) დროინდელი მოზაიკაა შემორჩენილი. ქრისტეს 3 შარვალი უნდა ეცვათ, აღმსარებელ მომლო­ 160 ათასი­ მ წყალი ეტევა. შობის ადგილი იატაკზე 14-სხივიანი ვერცხლის ვარსკვლავით საუკუნეების განმავლო­ბაში ხოლო ქალებს _ მოგრძო ცველ მოგზაურებს­ – არის აღნიშნული. მღვიმის სამხრეთ ნაწილში ბაგის ეკვდე-­ აქაურობა ქრისტიანების, ეს აუზები უმნიშვნელო­ ქვედაბოლო ან კაბა, რია – ადგილი, სადაც ახალშობილი ქრისტე დააწვინეს. მის იუდეველებისა და ვანეს როლს ასრულებდა აუცილებლად გრძელი ზემოთ ხუთი გაუქრობელი ლამპარია. აქვეა ხატი – ბეთლემელ მუსლიმებისთვის წმინდა რეგიონის წყლით სახელოებით. მწყემსთა თაყვანისცემა ყრმა იესოსადმი. ადგილად მიიჩნევა. მომარაგების საქმეში.

120 VOYAGER 6/2017 121 VOYAGER 6/2017 ნაზარეთი კეისარია

1948 წელს ბარონმა ედმონდ ჯეიმს დე როტშილდმა NAZARETH CAESAREA კეისარიის ირგვლივ მიწები შეისყიდა და ქალაქის ფონდს გადასცა. კეისარია ერთადერთი ადგილია ისრაელში, რომელსაც კერძო ორგანიზაცია მართავს და არა მუნიციპალიტეტი; ქალაქი ისრაელში ყველაზე პრესტიჟულ საცხოვრებელ ადგილად ითვლება.

კეისარია ისრაელის ხმელ­ პორტი _ ჰეროდეს მმართველო­ ბისას­ კეისარიაში დიდი თაშუაზღვისპირეთის ჩრდი­- პორტი აშენდა. დღეს არსებული ნავმისადგომი ისრაელის ლოეთ ნაწილში მდება­რე­- სახელმწიფოს ფორმირების შემდეგ აიგო. ობს, თელ-ავივიდან 50 კმ-ის ნაზარეთი ქრისტიანული სამყაროს წმინდა ქალაქია, სადაც, CHURCH OF ST. GABRIEL (გაბრიელ მთავარ­- დაშორებით. ქალაქი ფინი­ ახალი აღთქმის მიხედვით, იესო ქრისტემ ბავშვობა გაატარა. ანგელოზის ეკლესია) ხარების ბაზილიკიდან 15 წუთის ისტორიულ ანუ ქვემო ნაზარეთში ისრაელელი არაბები კი­ე­ლებმა დააარსეს. მათ აქ ცხოვრობენ; მათგან დაახლოებით მესამედი სხვადასხვა სავალზე, ჩრდილოეთით­ მდებარეობს. აქვე, გასასვლელთან ჩვენს ერამდე III საუკუნეში აღმსარებლობის ქრისტიანია, დანარჩენი კი _ მუსლიმი, ამი­ არის ღვთის­მშობლის წყაროც, რომელთანაც მართლმა­ ­ პატარა ციხესიმაგრე ააგეს, ტომ ნაზარეთი ისრაელის ყველაზე უფრო ქრისტიანულ და დიდებლური რწმენის მიხედვით, მთავარანგელოზმა გაბ­ რომელსაც „სტრატონის ყველაზე უფრო არაბულ ქალაქად მიიჩნევა. ის ერთადერთი რიელმა აუწყა მა­რიამს უმანკო ჩასახვის შესახებ. ციხე­­სი­მაგ­რე“ უწოდეს. ადგილია მთელ ქვეყანაში, სადაც კვირა დასვენების დღეა. ღიაა: აპრილიდან სექტემბრამდე – 08.30-11.45 და 14.00-18.00; იმპერა­ტორმა აუგუსტუსმა BASILICA OF THE ANNUNCIATION (ხარების ბაზი­ კვირადღეს – 08.00-15.00. ქრისტიანულ დღესასწაულებზე ეს ადგი­ლი მეფე ჰეროდეს გა­და­ს­ცა, რომელმაც აქ RALLIMUSEUMS ლიკა) _ ეს ტაძარი ნაზარეთის მთავარი წმინდა ადგილი და დამ­თვა­ლიე­რებელთათვის დაკეტილია. ძალიან პოპულარულია დიდე­ბუ­ლი ქალაქი ააშენა. უმნიშვნელოვანესი ქრისტიანული ეკლესიაა ახლო აღმო­ ­ შესვლა უფასოა. „რალის“ მუზეუმი თავისი ახ. წ. დასა­წყისში კეისარია სავ­ლეთში. სახარების ცნობილი ეპიზოდის თანახმად, მთა­ კერძო კოლექციებით, სადაც რო­მის პრო­ვინციის, იუდეის ვარანგელოზი გაბრიელი მიწაზე დაეშვა, რათა ქალწული საკმაოდ დიდი განყოფილე­­- ად­მი­­ნის­­ტრაციული ცენტრი მარიამისთვის ეხარებინა, რომ მან მუცლად იღო ძე ღვთისა. THE ST. JOSEPH CHURCH (წმინდა იოსების ეკლესია) ბა კეისარიის ისტორიას გახ­და და ასე იყო 600 წლის ეს ბაზილიკა სწორედ იმ ადგილად მიიჩნევა, სადაც მარიამმა _ ეს იოსების სახელობის ერთადერთი ტაძარია ისრაელში. ეთმობა. აქ წარმოდგენილია,­ გან­მავლობაში. სანაპირო ღვთისგან ნიშანი მიიღო. ნაგებობა ორი დონისაგან შედგება. კედლები დამშვენებულია წმინდა ოჯახის ცხოვ­რების, აგრეთვე, სამხრეთ­აფრი­კელი ზოლში რბილი, სუბ­ტროპი­ პირველი (ქვედა) მოიცავს ხარების მღვიმეს, რომელიც იოსების სიზმრის (ღმერთის ძის დაბადების მაუწყებელი) და ხელოვანების და სალვადორ კული კლიმატია; ზღვის ქალწული მარიამის საცხოვრისად მიაჩნიათ ქრისტიანებს. იოსების გარდაცვალების ამსახველი ფრეს­კებით. დალის ნამუშევრები. ღიაა: ზამთარში – 14.00-16.00; ზაფხულში – 14.00- 17.45 ღიაა: 09.00-11.45 და 14.00-17.30 სე­ზო­ნი აპრილის ბო­ლოდან ოქ­ტომ­ბრამდეა. ღიაა: ორშაბათი, სამშაბათი, ხუთ­შაბათი, შაბათი _ 10.30- 17.00; პარასკევი _ 10.30-15.00; საშუალო ტემპე­რატურაა: კვირას და ოთხშაბათს მუზეუმი რეკონსტრუ­ირებულ ახ. წ. I საუკუ­­­ 0 ნის სოფელ ნაზარეთში აღდ­გე- სექ­ტემბერში +25 C, ოქტომ­­ ისვენებს. ბერში +210C, ნოემბერში +170C, ნილია იესოს ეპოქის გალი­ლეის 0 Rotschild Blv. ერთი სოფლის ყოფა. ნაგებობები, დეკემბერში +12 C. მინდვრები, ზეითუნის ზეთის სახდე­- ლები, ღვინის საწნახლები და სხვა თეატრი _ ისრაელის ყველა წვრილმანი ქმნის შთაბეჭ­ ტერიტორიაზე ერთ- დილებას, თითქოს ორი ათასი წლის ერთი ყველაზე ძველი წინანდელ შთამბეჭდავ გარემოში აღმოჩენაა. ის მეფე იმყოფებით. ღიაა: ორშა­­ბა­თიდან ჰეროდეს დროს აშენდა და შაბათის ჩათვლით – 09.00-17.00; 100 წლის განმავლობაში ბილეთის ფასი: 22 NIS ფუნქციონირებდა, ბიზან­ ტიურ პერიოდამდე. თეატრი EL BABOUR ორიარუსიანია და 4000 VILLA NAZARETH MARKET – გალილეური ადამიანზეა გათვლილი. წისქვილი მართლაც ნაზარეთის შუაგულში მდებარე ჩინებული სასტუმრო, რომაული თეატრის ნან­ უნიკალური ადგილია, თავისი აღმოსავლური შტრიხებით, დახვეწილი დიზაინით, გრევებში­ ყოველწლიურად რომელიც აუცილებლად საერთაშორისო საოპერო უნდა მოინახულოთ. აქვეა ტერასიანი სასადილოთი, მყუდრო რესტორნითა და ფესტივალი ტარდება. უზარმაზარი მაღაზია, ბარით, ის ადგილია, სადაც ძველი ქალაქის სუნთქვას კეისარიის პლაჟები საუკეთესოთა შორისაა კეისარი­აში პოპულარული სადაც ათასობით სანე­ შეიგრძნობთ. რესტორანში შეფის საავტორო კერძები და ისრაელში. სანაპიროს სტუმრობა სამუშაო საა­ ჯაზ-ფესტივალიც ლებელი, ბალახეული ტრადიციული ისრაელური მენიუა, ბარში კი შეგიძლიათ თებში ფასიანია, სხვა დროს კი _ უფასო. იმართება. და არომატული ზეთები­ უგემრიელესი კოქტეილები მიირთვათ. იყიდება, რაც საუკეთესო ერთ-ერთი ყველაზე ლამაზი პლაჟი ისრაელში ამფითეატრი _ რომაულ სუვენირად გამოგადგებათ. ნომრის ფასი: 100 $-იდან Sdot Yam-ია, ის იმავე დასახელების ქალაქში პერიოდში აგებულ ამ მდებარეობს და ძველი კეისარიის ნანგრევებს ღიაა: ორშაბათიდან Mary's Well Square; Tel. +972 0 4 6000569 ოვალური ფორმის ამფი­ შაბათის ჩათვლით – www.villa-nazareth.co.il გადაჰყურებს. კიდევ ერთი მოვლილი და კე­ თეატრში გლადიატორ­თა 8.30-19.30 თილმოწყობილი სანაპიროა Harbor. ბრძოლები იმართებოდა.

122 VOYAGER 6/2017 123 VOYAGER 6/2017 გალილეა ეილატი

უდაბნო GALILEE EILAT თუ ზღვაც მოგბეზრდათ და თოვლიც, გაატარეთ ერთი დღე უდაბნოში. აქ არაამქვეყნიური ოქროსფერი სილამაზე გე­ ლით: აღმაფრთოვანებელი ლანდშაფტი, არაჩვეულებრივი დამალული ტბა, ტიმნის და ჰაი ბარის ველის საფარი-ტური 4-საათიან მოგზაურობას ითვალისწინებს. ექსკურსიები ეწყობა დღი­სითაც და ღამითაც.

ისრაელის ერთ-ერთი ყველაზე უფრო ფერწერული მხარე ACRE _ ამ ზღვისპირა ქალაქის (ძველი აკო) ისტორიული _ გალილეა მთელი მსოფლიოდან იზიდავს არა მხოლოდ ნაწილი იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლთა მოგზაურებს, არამედ მომლოცველებსაც იუდაიზმის და ქრისტიანული სიწმინდეების მოსანახულებლად. სიაშია. აქაურობა მართლაც რომ თვალწარმტაცი და აქ თავმოყრილი უამრავი ღირსშესანიშნაობა, ლანდშაფტის გამაოგნებელია თავისი ძველი ციხე-გალავნით, რომელიც ბუნებრივი სილამაზე და განუმეორებელი, მისტიკური შორეული წარსულიდან შემონახულა. საკუთარი თვალით ადგილები გალილეას არნახულ მომხიბვლელობას სძენს. ნახავთ იმ ცივილიზაციების კვალს, ოდესღაც აქ რომ მას ხშირად ისრაელის „ტოსკანას“ უწოდებენ. სახლობდნენ და მათ მიერ აშენებულ ნაგებობებს – უძველეს დღევანდელი ეილატი საერთოდ არ ჰგავს იმ ძველ ქალაქ- მთიან ფერდობებზე გაშენებულია ვენახები და ღვინის სიმაგრეებს, კოშკებს, სინაგოგებს, ეკლესიებსა და მეჩეთებს. პორტ ეციონ-გებერს, რომელიც აქ ჯერ კიდევ ძველი წელ-­ საწარმოები. გალილეაში მდებარეობს კინერეტის ტბა _ ქალაქში არის ჭრელი აღმოსავ­ლური ბაზრობები, თაღ­რიცხვით პირველ ათასწლეულში არსებობდა. ახლა მტკნარი წყლის მთავარი საცავი, რომელიც მთელ ქვეყანას თვალწარმტაცი პლაჟები, ნავსადგური; იმართება ყოველ­ ის ქვეყანაში ყველაზე პოპულარული კურორტია: როდესაც სასმელი წყლით ამარაგებს. წლიური ფესტივალები. ისრაელის ყველა სხვა ზღვის წყლის ტემპერატურა ცხელ არეი-ეილატი ისრაელის ყველაზე „მშრალი“ ნაკ­ გალილეაში არ­ წვნიანს ემსგავსება, წითელი ზღვის წყალი ეილატის სანა­­ რძალია და აქ მცენარეებს­ სე­­ბუ­ლი მრავალი პიროზე სასიამოვნოდ გრილია. ზამთარში კი, როდე­ ­ ვერ ნახავთ. განსაკუთ­ ად­გილი ახალ საც ისრაელის სხვა ნაწილში წვიმების და ქარების სეზონი­ რებულ ინტერესს იწვევს აღთქ­მაშია იწყება, ეილატში თბილა და ამინდიც მშრალია. შემოდ­ ­- მთები, რომელთა ფერი განათების მიხედვით მოხსენიე­ბული. გომაზე ხავერდის სეზონია. მზე აღარაა მწველი და საამოდ იცვლება _ დილას ოქროს-­ რელიგიური შინა­- თბილა, ზღვა კი შედარებით გრილი ხდება, თუმცა­ არა იმდენად, ფერია, საღამოს კი ყავის­ ­არ­სის ღირსშესა­ ფერი ხდება. ტურისტები ნიშნა­ო­ბების რომ ბანაობაზე უარი თქვა _ 21 გრადუსზე დაბლა ტემპერატურა არასდროს ჩამოდის. ყველაზე ხშირად წითელ გარდა ამ მხარე­ ­ კანიონს სტუმრობენ; ში მდება­რეობს მისი კედლები ჭრელია ისტორიული დაივინგი _ აქ არაჩვეულებრივი ადგილებია დამწყებთა­­ ­ სხვადასხვა მინერალის ქალაქები _ თვის და რთული ადგილები _ გამოცდილი დაივერებისთვის, შემცველობის გამო. ტვერია, აკო და დინებები წყალქვეშა „გაფრენისთვის“, ციცაბო წყალქვეშა კაპერნაუმი. კლდეები, მარჯნის ბაღები. ზოგი სასტუმროში ცხოვრებას TVERIA, TIBERIAS (ტვერია) და ყოველდღე კატერით ზღვაში გასვლას ირჩევს, თუმცა შესაძლებელია იცხოვრო დაივინგისთვის სპეციალურად გალილეის ეს მშვენიერი ქალაქი იუდაიზმისა და ქრისტიანო- აღ­ჭურვილ კომ­ფორტულ გემზე და რამდენიმე დღით უდაბნოში ბის წმინდა ადგილად მიიჩნევა. აქ რამდენიმე ტაძარია, მათ საფარი-ტურზე წახვიდე. შორის, პურისა და თევზის გამრავლების სახელობის ეკლესია (სახარების ეპიზოდის მიხედვით, როცა ქრისტემ ხუთი პურითა და ორი თევზით 5000 ადამიანი დააპურა). ტვერიაში მდებარეობს ებრაელი ბრძენისა და თორის შესწავლის მეთოდოლოგიის შემქმნელის, რაბინ ჰიის საფლავი. ტვერიის ღირსშესანიშნაობებს შორისაა ცხელი თერმული წყლები ბუნებრივი ჩანჩქერებით და სამკურნალო წყაროებით.

GOLAN HEIGHTS CAPERNAUM ისრაელის უკიდურეს ჩრდი­- კაპერნაუმში (კფარ ნაჰუმი) ლოეთ ნაწილში მდებარე­ რამდენიმე ეკლესია და ობს გოლანის მაღლობები, ეროვნული პარკია. აქ ფერწერული, მთიანი ადგი­- ტარდება ღვთისმშობლის ლი ბუნებრივი ნაკრძალებით, ხარებისადმი მიძღვნილი ყველა დაივინგ კლუბში მარჯნის სანაპიროს ნაკრძალი HERODS VITALIS SPA HOTEL განუმეორებელი ხედებითა მსვლელობა. კაპერნაუმის მკაცრად დაცულია და ისტორიულ-არქეო­ლო-­ ჩრდილო-დასავლეთით, უსაფრთხოების ნორმები. ზღვის ეს პატარა მონაკვეთი 1200-მეტრიანი სანა­ სასტუმრო მდიდრული საკურორტო გი­ური ობიექტებით. კინერეტის ტბის ნაპირას ყველა არსებული კლუბი პირო ზოლით ეილატისა და ტაბას საზღვრისპირა­ სპა-კომპლექსის, „ჰეროდსის“ ნაკრძალ­თა შორის დგას 12 მოციქულის აუცილებელ ლიცენზიას გადასასვლელთან მდებარეობს. სანაპიროდან ნაწილს წარმოადგენს. სტუმრების და ნებართვებს ფლობს. გამორჩეულია გამლა, სახელობის ბერძნული შეგიძლიათ დარწმუნებული 20 მეტრში მარჯნის წყალქვეშა კლდეა. გარდა განკარგულებაშია დახურული და ღია სადაც ისეთი ბუნებრივი მართლმადიდებლური იყოთ, რომ თქვენი მეგზური­ მარ­ჯნის მთებისა, აქ 2700 სახეობის სხვადასხვა აუზები, გამაჯანსაღებელი ცენტრი ლანდშაფტია, რომ არწივები ტაძარი. ქრისტიანობის ან ინსტრუქტორი სერტიფი­ ფერის თევზებია, ზღვის შროშანები, ზღარბები, ტრენაჟორებით. ყველა ნომერში არის ბუდეებს იშენებენ. აქვეა ისტორიის თანახმად, სწორედ ცირებული პროფესიონალია ჰიტონები და ა. შ. წყალი ძალიან ღრმა არ არის სააბაზანო ჰიდრომასაჟით. და საფუძვლიანად იცნობს ჰერმიონის მთა, ისრაელის ამ ადგილას აირჩია იესომ _ ფსკერი დაახლოებით 4 მეტრის სიღრმეზეა და ყვინთვისათვის გამოყოფილ სტანდარტული ნომრის ფასი: 200 $-იდან ყველაზე მაღალი მწვერვალი. თავისი 12 მოციქული. ადგილებს. ყვინთვა დამწყებთათვისაც შესაძლებელია.

124 VOYAGER 6/2017 125 VOYAGER 6/2017 ხაიფა

კარმელის მთის კალთებზე გაშენებულ HAIFA ხმელთაშუაზღვისპირა ქალაქს 5-კილომეტრიანი, ყველაზე სუფთა და ლამაზი სანაპირო ზოლი აქვს.

ხაიფა კონგრესებისა და განათლების ცენტრად ითვლება _ აქ არის უნივერსიტეტი და „ტექნიონი“ (ისრაელის ტექნოლოგიური ინსტიტუტი), კონგრესებისა და გამოფენების საერთაშორისო ცენტრი, კომპიუტერული წარმოების საერთაშორისო კვლევითი ცენტრი _ მატამი. ეს ქალაქი ისრაელში სიდიდით მესამეა.

ბაჰაის ბაღები TIKOTIN MUSEUM HAIFA MUSEUM OF JAPANESE ART OF ART ბაჰაის ბაღები ბიბლიურ დაკიდებულ ბაღებს მოგაგონებთ. „ტიკოტინის“ კოლექცია ეს უმნიშვნელოვანესი ხელოვნურად შექმნილი ზონა 12 ტერასად იყოფა და ათასზე მეტ ექსპონატს მუზეუმი ხაზს უსვამს ხაიფის, ხაიფის სანაპიროსკენ კასკადად ეშვება. ტერასებს მთავარ ითვლის, რომელიც 3 თვეში როგორც მრავალეროვანი სიმბოლურ ადგილამდე _ ოქროსთავიან ტაძართან მივ­ ერთხელ იცვლება. ქალაქის, უნიკალურობას. ყავართ, რომელიც 40-მეტრიანი გუმბათით გვირგვინდება. მუზეუმის კოლექციის მნიშ- „ტიკო­ტინი“ 7000-ზე მეტ ვნელოვანი ნაწილია მარკ თანამედრო­ვე და ტრა­დი­ შაგალის, ონორე დაუმიერის, ციული იაპო­ნუ­რი ხელოვ­ ოდილონ რედონის, ჰანა ორ­ ნების ნიმუშს აერთიანებს, ლოფის და ანდრე მესონის დაწყებული მხატვრობიდან დიდი და შთამბეჭდავი ნამუ­- და პრინტე­ბიდან, ანტიკური შევრები. მუზეუმს აქვს ბეჭდ­- დეკორა­ტიული წიგნებით, ვითი მედიის არაჩვეულებ­ ინტერი­ერის საგნებით, რი­ვი არქივი და ვიდეონამუ­ ანტიკური საბრძოლო შევრების კოლექცია 1960 იარაღებით დამთავრებული. წლი­დან დღემდე. ულამაზესი ბაღის ანსამბლი ბაჰაის რელიგიური დოქ-­­ ტრი­ნის სიმბოლოა. მისი არსი ჭეშმარიტი სიყვარულის, ბილეთის ფასი: 35 NIS ბილეთის ფასი: 45 NIS სიმშვიდისა და ჰარმონიის ძიებაა. სპარსულ სტილში გა­ ღიაა: ორშაბათი-ხუთშაბათი ღიაა: ყოველდღე _ 10.00- და­წყვეტილი ტერასები და საყვავილეები, ხეივნები და _ 10.00-19.00; პარასკევი _ 16.00; პარასკევი _ 10.00-13.00; გაზონები ბაჰაის რელიგიის დამაარსებლის და წინას­ 10.00-13.00; შაბათი _ 10.00-19.00 შაბათი _ 10.00-15.00 წარმეტყველის _ ბაჰაულის­ ცხოვრების მნიშვ­ნელოვან Hanassi Ave. 89, Haifa Shabbetai Levi St 26, Haifa ეტაპებს განასახიერებს. არქიტექტორ ფარიბროზ საჰბას www.tmja.org.il www.hma.org.il მიერ დაპროექტებული ბაღები 2001 წელს გაიხსნა, 7 წლის შემდეგ კი იუნესკომ მსოფლიო კულტურული მემკვიდრეობის­ სიაში შეიტანა. ღიაა კვირაში 7 დღეს: შიდა ბაღები – 09.00-12.00; გარე ბაღები – 09.00-17.00; ბაღები მხოლოდ წვიმის დროს იკეტება, უსაფრთხოების მიზნით. Sderot Hatsiyonut 80, Haifa; www.ganbahai.org.il

126 VOYAGER 6/2017 ნეთანია

განახლებული „კლუბი 71“ ნეთანია _ არაჩვეულებ­ რივი ქვიშის პლაჟები, NETANYA “კლუბ 71”-ის უნიკალურ კომპლექსში შედის ჰიგიენის უმაღლესი სტანდარტებით დაცული საცურაო თვალუწვდენელი­ სანაპირო, ფანტასტიკური აუზები უფროსებისთვის და ბავშვებისთვის, სტუდიური ვარჯიშების და ინდუსტრიის ლიდერის, სასეირნო ადგილები, LifeFitness-ის ტრენაჟორებით აღჭურვილი დარბაზები, ბრიტანული ბრენდის, Elemis-ის სპა, მწვანე პარკები და ინოვაციური სპატექნოლოგიები - Biotec და LPG აპარატები. ბუნებრივი ნაკრძალები.

არ არსებობს ისრაელში სხვა ადგილი, რომელიც ასე თანაბრადაა დაშორებული ქვეყნის ნებისმიერი წერტილიდან, ამიტომ ნეთანიაში მოგზაურობა ნიშნავს მინიმალურ დროში მაქსიმალურ სიამოვნებას.

ნეთანიის ოქროს პლაჟები 13,5 კმ-ზეა გადაჭიმული. ზღვის ლიფტი, რომელსაც სანაპი­რომდე ჩაჰყავხარ, ერთა­დერთი ასეთი სახის ტურისტული ატრაქციონია ისრაელში. ორი მაღალსიჩ­ ქარიანი გამ­ჭვირ­ვალე სალონი 60 მგზავრს იტევს. ნეთანიის სასეირნო სანაპირო ზოლი ქვეყანაში ყველაზე გრძელია და ეროვნული მარშრუტების სიაში შედის. საბანაო სეზონი ხმელთაშუა ზღვის ამ ნაწილში წელიწადში 9 თვეს გრძელდება და ზღვის წყლის საშუალო ტემპერატურა +350С-ია.

HAMEI GAASH

ნეთანიასთან ახლოს მდებარეობს 0186, თბილისი, საქართველო საოცარი ადგილი, სადაც სტუმრებს დაუვიწყარი დასვე­ნება ელით. ამ კურორტს HAMEI GAASH („გააშის BCV, ვაჟა-ფშაველას გამზ.71 ცხელი წყლები“) ჰქვია. გააშის კიბუ­ცი SEASONS TAMNUN BEACH რამდენიმე წლის წინათ ძვირად­­- +995 (032) 220 00 71 ღირე­ბულ კურორტად გადაიქცა. ლუქს-კლასის ბუტიკ-სასტუმრო განსაკუთ­რე­ ბული ტურისტული მარგალიტია. ის ქა­ლაქის WWW.CLUB71.GE „ჰამეი გააშში“ დამსვენებლების გან­ მთავარი მოედნიდან ფეხით სავალ მანძილზეა კარ­გუ­ლებაშია 32 სასტუმრო­ ოთახი, (5 წუთი), ხოლო აქედან თელ-ავივამდე 25 რომლებიც ერთსართულიან და ორ­ წუთის გზაა. სარ­თულიან კოტეჯებშია­ განლაგებუ­ ­ლი. ცხელი მინერალური­ წყლების აუზში სასტუმროში სხვადასხვა ტიპის ოთახებია: წყლის ტემპერატურა 36°C და 40°C-ია; აქ ბაღის ოთახი, რომელიც აუზს ესაზღვრება; არის დიდი საცურაო აუზი 40 თერმული დიდი ზომის სტუდიოს ტიპის ოთახები; მინე­რალური წყლის ნაკადით, სველი და დიდი სუიტი და სუპერ სუიტი, რომელი­- მშრალი საუნა, ჰიდრომასაჟის ცენტრი, დანაც აუზის ხედიც ჩანს და ზღვისაც. სპა-ცენტრი, საცურაო აუზი უფროსებისა­ სასტუმროს რესტორნის ტერასა პირდაპირ და ბავ­შვებისთვის. ზღვას გა­დაჰყურებს. www.hameigaash.co.il ფასი: 150 $-იდან Nice Boulevard 1, Netanya

128 VOYAGER 6/2017 ალუმინის რეჰაუს ფირმის კარ-ფანჯრები შვეიცარული ,,შინდლერის’’ ლიფტი

კომფორტი და დასავლური სტანდარტის შესაბამისი ხარისხი

კეთილმოწყობილი ეზო 24-საათიანი დაცვის სამსახური და კონსიერჟი

წყნეთის გზატკეცილი N 15/17 www.vivadevelopment.ge ფიტნეს ცენტრი კომპლექსის მაცხოვრებლებისთვის +995 595 612 020