Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Bir Kurum Olarak Bahriye Vekaleti

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Bir Kurum Olarak Bahriye Vekaleti Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü OSMANLI’DAN CUMHURİYET’E BİR KURUM OLARAK BAHRİYE VEKÂLETİ Erdoğan ORAN Doktora Tezi ANKARA 2012 Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü OSMANLI’DAN CUMHURİYET’E BİR KURUM OLARAK BAHRİYE VEKÂLETİ Erdoğan ORAN Lisansüstü Eğitim, Öğretim ve Sınav Yönetmenliğinin Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihî Anabilim Dalı İçin Öngördüğü Doktora Tezi Olarak Hazırlanmıştır. ANKARA 2012 Doktora Tezi olarak sunduğum "Osmanlı’dan Cumhuriyete Bir Kurum Olarak Bahriye Vekâleti" adlı çalışmanın, tarafımdan, bilimsel ahlak ve geleneklere aykırı düşecek bir yardıma başvurmaksızın yazıldığını ve yararlandığım eserlerin kaynakçada gösterilenlerden olduğunu, bunlara atıf yapılarak yararlanılmış olduğu belirtilir ve onurumla doğrularım. 23.12.2012 Erdoğan ORAN III H.Ü. Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Müdürlüğü'ne, İş bu çalışma, jürimiz tarafından Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ana Bilim Dalında DOKTORA TEZİ olarak kabul edilmiştir. Başkan: Prof. Dr. Adnan Sofuoğlu ……………………… Üye: Prof. Dr. Mustafa Yılmaz ……………………… Üye: Doç. Dr. Bekir Koç ……………………… Üye: Doç. Dr. M. Derviş Kılınçkaya ……………………… Üye: Doç. Dr. Seyfi Yıldırım ……………………… Yukarıdaki imzaların, adı geçen öğretim üyelerine ait olduğunu onaylarım. 23/12/2012 Prof. Dr. Adnan SOFUOĞLU Enstitü Müdürü IV BİLDİRİM Hazırladığım tezin/raporun tamamen kendi çalışmam olduğunu ve her alıntıya kaynak gösterdiğimi taahhüt eder, tezimin/raporumun kâğıt ve elektronik kopyalarının Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü arşivlerinde aşağıda belirttiğim koşullarda saklanmasına izin verdiğimi onaylarım: Tezimin/Raporumun tamamı her yerden erişime açılabilir. Tezim/Raporum sadece Hacettepe Üniversitesi yerleşkelerinden erişime açılabilir. Tezimin/Raporumun 1 yıl süreyle erişime açılmasını istemiyorum. Bu sürenin sonunda uzatma için başvuruda bulunmadığım takdirde, tezimin/raporumun tamamı her yerden erişime açılabilir. Erdoğan ORAN V ÖZET Bu çalışmanın amacı Osmanlı İmparatorluğu'ndan Cumhuriyete Bahriye Nezareti/Vekâleti kurum tarihîni incelemektir. Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi iki ayrı dönem halinde ele alınmış ve tarihsel süreç içersinde değerlendirmeler yapılmıştır. Osmanlı İmparatorluğu dönemi diye adlandırılan birinci dönem 1867– 1920, Cumhuriyet dönemi diye adlandırılan ikinci dönem ise 1924–1928 tarihleri arasını kapsamaktadır. Bu çalışmada Bahriye Nezareti ile Bahriye Vekâleti kurumsal tarihî sadece devletin savunma ihtiyaçlarına yönelik olarak teşkilatlanması değil, aynı zamanda bulunulan coğrafyada deniz ticaret faaliyetleri ile devlete olan katkıları da incelemeye dâhil edilmiştir. Tez altı bölümden oluşmuştur. Giriş bölümünde, tarihsel belgeleri inceleme metotları ile genel olarak tarihsel süreç içerisinde denizciliğin gelişimleri ve bu gelişmelerin Osmanlı İmparatorluğu'na yansımaları ele alınmıştır. Birinci bölümde Dünya Denizciliğinin doğuşu ve tarihsel gelişimi, Denizcilik Teknolojisindeki gelişmeler, Dünya Denizcilik Tarihinde söz sahibi olmuş Devletlerin Tarihsel (İngiltere, Almanya, Rusya ve ABD) Deniz Stratejiler ve Osmanlı İmparatorluğu ile ilişkileri ele alınmıştır. İkinci Bölümde Denizcilikteki gelişmeler ışığında 1071 Malazgirt zaferini kazanan Türklerde Denizcilik ve Osmanlı İmparatorluğu’nda denizciliğin gelişimi incelenmiştir. Üçüncü Bölümde Duraklama ve Gerileme döneminde Osmanlı denizciliğinde modernleşme çabaları, eğitim alanındaki reformlar, yeni gemilerin inşası, Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküş dönemi olan 1867 yılında kurulan Bahriye Nezareti’nin teşkilat yapısı incelenmiştir. Dördüncü Bölümde 1876 I. Meşrutiyet Dönemi, Beşinci Bölümde II. Meşrutiyet Dönemi Bahriye Nezareti’ndeki gelişmeler incelenmiştir. Altıncı Bölümde Cumhuriyet öncesi Milli Mücadele Dönemi Bahriye Nezareti'nin teşkilatlanması iç, dış politik ve ekonomik gelişmeler çerçevesinde kurumun yeniden teşkilatlanması incelenmiştir. Ayrıca Osmanlı imparatorluğu savunma ihtiyaçları ile devletin varlığının teminatı olan ve gelecek nesillere miras olarak aktarılan Deniz Kuvvetlerindeki (Kaptan-ı Deryalık makamı) gelişmeler tarihsel süreç içerisinde incelenmiştir. Cumhuriyet öncesi dönem (mütareke dönemi), Cumhuriyet dönemi (29 Ekim 1923- 29 Aralık 1924) ve Vekâlet dönemi (29 Aralık 1924–6 Ocak 1928) şeklinde, ekonomik ve askerî zorunluluklardan dolayı savunma faaliyetleri ile ticaret denizciliğindeki gelişmeler yeni teşkilat altındaki faaliyetleri kurum tarihî perspektifi VI bakımından üç ayrı alt başlık altında ele alınmıştır. Cumhuriyetin ilk dönemlerinde Türkiye ekonomisi, dış politikası, ihracat ve ithalat dengesi, iş gücü ve boğaz komisyonunun varlığı gibi nedenlerden dolayı savunma ihtiyaçları ortaya çıkmıştır. Dünya deniz ticaretindeki gelişmeler, Cumhuriyet’in ekonomik kaynak ihtiyacı çerçevesinde deniz ticaretini geliştirme çabaları ve Donanmanın yönetimsel faaliyetleri nedeniyle yeniden teşkilatlanma ihtiyaçları, Bahriye Vekâleti’nin kurulmasını sağlamıştır. Sivil ticaret bahriyesi ile Deniz kuvvetlerinin Vekâletteki konumu değerlendirilmiştir. Sonuç bölümünde Denizcilik Bakanlığına duyulan ihtiyaç ana hatları ile tartışılarak, böyle bir kurumun teşkil etmesinin 1924–1928 yıllarında olduğu gibi Ticaret filosunun Türk ekonomisindeki değişime olan katkısı tarihsel süreç içerisinde anlatılmıştır. Ayrıca yeni yapılan bir düzenleme ile denizcilik, ulaştırma ve haberleşme faaliyetleri bir bakanlık altında toplanması denizcilik bakımından ümit verici bir gelişme olmakla birlikte, coğrafi olarak yarımada ve deniz devleti niteliklerine sahip olan Türkiye Cumhuriyeti'nin bağımsız bir Denizcilik Bakanlığı altında tüm kurum ve kuruluşlarının yeniden teşkilatlanmasına duyulan ihtiyaç tartışılmıştır. VII ABSTRACT The goal of this study is to mention the place of Naval Administration/Ministry from Ottoman Empire period to Turkish Republic period. Also, It will taking into consideration the historical process, which will evaulated as two periods. The first part will be consist Naval Administration period between 1867 and May 1919 called as a Ottoman State period and the second part will be consist of Naval Ministry period between 1924 and 1928 called as Turkish Pepublic period. The study, which can be defined as the historical study of Naval Administration/ Ministry periods which provided significant contribution for Ottoman State and Turkish Republic not only defence affair but also maritime shipping trade around their geography. This thesis consists of seven parts. In the introduction part, general information about the methods, sources and Naval History of thesis is given. In the first part It would be mentioned about Modern History of Naval world and has been given information about naval technogical development. Also It would be stressed main naval countieries with their naval strategies (United Kigdom, Germany, Russia and United States of America) related with Ottoman Empire. In second part It woul be mentioned about Turkish Naval history after Malazgrit Victory in 1071 and navy development. Not only military meaning but also trade navy. It may be dicussed on a wide scale about modernisations and training efforts of navy during the reconstructed and revive period of Ottoman Empire. In the third part; due to attempts for Naval Administration goes back to falling period of Ottoman Empire in 1867 till First Constitutional Monarcy period would be discussed. The fourth and fifth parts they would be mention about organisations of Naval Administration/ Ministry during First and Second Constitutional Monarcy period. At sixth part of thesis are given the grooving up of Pro-Rupublic period with respect to organization and restructure periods, also it would be considered within the framework of internal/external political and economical developments. The fundamental elements of survival and defens affair in Ottoman Empire and the institutions related to naval forces and and maritime trades are to be mentioned and inheritance that taken over is described. Also what called as Pro-Republic Period, Republic Period (29 October 1923– 29 December 1924) and Ministry Period (December 1924-6January 1928) the institutions, naval force defense affair and maritime trade developments with the new administration and VIII the activities in the defence industry that are executed mediation of military naval force that form the core of military and economical obligations are mentioned under three subtitle. The developments that affect the changing of understanding in in defense and shipping trade, the effects on Turkish Economy, foreing policy, import/export trade balance, work force, choke point country, and defence industry during the early period of Turkish Republic are explained. As a result of new shipping trade and admistrative re-bulding of Naval Forces and the reason of establishing of Naval Ministry, its status model of civilian trade navy and administration of naval force are tried to be assessed. From defens reasons with constructing new shipyard some precaution are taken behalf of Naval Force. As a result, the necessity of new Naval Ministry will be dicussed with its general scope. The contributions of Merchant Navy on development of Turkish economy during the transition from 1924 to 1928 is exemined by also taking into account the time and historical process. According to last amendement the goverment is collected Naval Ministry with transport and communication ministry together. Even it may be evaulated as a promosing development. In the long range as penunsula and sea country, Turkish Republic
Recommended publications
  • THE MODERNIZATION of the OTTOMAN NAVY DURING the REIGN of SULTAN ABDÜLAZİZ (1861-1876) By
    THE MODERNIZATION OF THE OTTOMAN NAVY DURING THE REIGN OF SULTAN ABDÜLAZİZ (1861-1876) by DİLARA DAL A thesis submitted to The University of Birmingham for the degree of DOCTOR OF PHILOSOPHY Centre for Byzantine, Ottoman and Modern Greek Studies Department of Classics, Ancient History and Archaeology College of Arts and Law The University of Birmingham April, 2015 University of Birmingham Research Archive e-theses repository This unpublished thesis/dissertation is copyright of the author and/or third parties. The intellectual property rights of the author or third parties in respect of this work are as defined by The Copyright Designs and Patents Act 1988 or as modified by any successor legislation. Any use made of information contained in this thesis/dissertation must be in accordance with that legislation and must be properly acknowledged. Further distribution or reproduction in any format is prohibited without the permission of the copyright holder. ABSTRACT The main focus of this study is to examine the modernization of the Ottoman navy during the reign of Sultan Abdülaziz, exploring naval administration, education, and technology. Giving a summary of the transformation of shipbuilding technologies and bureaucratic institutions of the Ottoman naval forces between 1808 and 1861, it analyses the structure of the Ottoman navy, its level of development in comparison to previous periods of time, and the condition of the vessels making up the naval fleet from 1861 to 1876. It also intends to evaluate the character of existing administrative structures at the outset of Abdülaziz’s reign in 1861 and the nature of subsequent changes, including structural reorganization of the Imperial Naval Arsenal, the Ministry of Marine, and the Naval Academy, as well as advancements in military training and seafaring; all within the context of the impact of these changes on the military, political, and economic condition of the Empire during the reign of Sultan Abdülaziz.
    [Show full text]
  • Downloaded for Personal Non‐Commercial Research Or Study, Without Prior Permission Or Charge
    Osman, Yusuf Ali (2018) British employees of the Ottoman government: the Pasas Hobart and Woods. PhD thesis. SOAS University of London. http://eprints.soas.ac.uk/30898 Copyright © and Moral Rights for this thesis are retained by the author and/or other copyright owners. A copy can be downloaded for personal non‐commercial research or study, without prior permission or charge. This thesis cannot be reproduced or quoted extensively from without first obtaining permission in writing from the copyright holder/s. The content must not be changed in any way or sold commercially in any format or medium without the formal permission of the copyright holders. When referring to this thesis, full bibliographic details including the author, title, awarding institution and date of the thesis must be given e.g. AUTHOR (year of submission) "Full thesis title", name of the School or Department, PhD Thesis, pagination. BRITISH EMPLOYEES OF THE OTTOMAN GOVERNMENT: THE PAŞAS HOBART AND WOODS YUSUF ALI OSMAN Thesis submitted for the degree of PhD 2018 Department of History SOAS, University of London 3 ABSTRACT This thesis seeks to examine the roles of Augustus Charles Hobart-Hampden (Hobart Paşa) and Henry Felix Woods (Woods Paşa) as employees of the Ottoman Government between 1867-1909. Chapter one describes the origins of the thesis and analyses current literature. Chapter two provides an outline of Ottoman reform efforts in the nineteenth century, some challenges it faced, some brief remarks on Anglo-Ottoman relations and finally summarizes the careers of Hobart and Woods. Chapter three looks at their roles within the Ottoman Navy between 1867-1878 and outlines their efforts to help reform that institution and argues that they were given naval responsibilities that went beyond the reason for their initial employment.
    [Show full text]
  • Historical Implications for the Future of the Royal Australian Navy
    HISTORICAL IMPLICATIONS FOR THE FUTURE OF THE ROYAL AUSTRALIAN NAVY WINNING AND HIGHLY COMMENDED ESSAYS OF THE 2019 CHIEF OF NAVY’S ESSAY COMPETITION HISTORICAL IMPLICATIONS FOR THE FUTURE OF THE RAN 2 HISTORICAL IMPLICATIONS FOR THE FUTURE OF THE ROYAL AUSTRALIAN NAVY WINNING AND HIGHLY COMMENDED ESSAYS OF THE 2019 CHIEF OF NAVY’S ESSAY COMPETITION ISBN: 978-0-9872387-7-1 This work is copyright. Apart from any use permitted under the Copyright Act 1968 (Cwth), no part may be reproduced by any process without prior written permission from the Department of Defence. DPS: DEC011-19 4 CONTENTS Foreword ....................................................................................................5 An Introduction from the President of the Australian Naval Institute .................................................................7 Maritime lessons from the Peloponnesian War ...........................................9 Appear Where You Are Not Expected .......................................................17 The Past, Present And Future Of Maritime Trade Warfare ..........................................................................................25 The implications of the Indo Pacific Endeavour on a Thinking, Fighting, Australian Navy . .........................................................................35 The Third Taiwan Strait Crisis, Iranian Asymmetric Doctrine, and Russian Corvettes ............................................................................41 Civilians: The Fulcrum for a Modern Fleet .................................................49
    [Show full text]
  • Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dali
    T.C. BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANABİLİM DALI ORTADOĞU’DA PETROL: ULUSLARARASI REKABET, İMTİYAZLAR VE ANTLAŞMALAR (1890-1928) DOKTORA TEZİ ALİ OKUMUŞ Tez Danışmanı Prof. Dr. İLHAMİ YURDAKUL Bilecik, 2020 10330530 T.C. BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANABİLİM DALI ORTADOĞU’DA PETROL: ULUSLARARASI REKABET, İMTİYAZLAR VE ANTLAŞMALAR (1890-1928) DOKTORA TEZİ ALİ OKUMUŞ Tez Danışmanı Prof. Dr. İLHAMİ YURDAKUL Bilecik, 2020 10330530 BEYAN “Ortadoğu’da Petrol: Uluslararası Rekabet, İmtiyazlar ve Antlaşmalar (1890- 1928)” başlıklı doktora tezimin hazırlık ve yazımı sırasında bilimsel ahlâk kurallarına uyduğumu, başkalarının eserlerinden yararlandığım bölümlerde bilimsel kurallara uygun olarak atıfta bulunduğumu, kullandığım verilerde herhangi bir tahrifat yapmadığımı, tezin herhangi bir kısmını Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi veya başka bir üniversitedeki başka bir tez çalışması olarak sunmadığımı beyan ederim. Ali Okumuş ÖNSÖZ Yenilenebilir enerji kaynaklarının artık insanoğlunun hayatında iyice yer etmeye başladığı şu günlerde; en azından yaşadığımız yüzyılın geri kalanında da temel enerji kaynaklarının ilk sırasında bulunacak olan petrol, tarihin hiçbir döneminde görülmeyen bir hızda dünyamızı değiştirdi. Son asrın ikinci yarısında olduğu gibi bugün de dünya, ihtiyaç duyduğu petrolün yaklaşık üçte birini Ortadoğu’dan temin etmektedir. Bu nedenle Ortadoğu, petrolün sebep olduğu değişime kaynaklık eden coğrafyaların önde gelenlerin- dendir. II. Abdülhamid döneminde, bugün
    [Show full text]
  • Sasun 1894: Mountains, Missionaries and Massacres at the End of the Ottoman Empire
    Sasun 1894: Mountains, Missionaries and Massacres at the End of the Ottoman Empire Owen Miller Submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy in the Graduate School of Arts and Sciences COLUMBIA UNIVERSITY 2015 © 2015 Owen Miller All rights reserved ABSTRACT Sasun 1894: Mountains, Missionaries and Massacres at the End of the Ottoman Empire Owen Miller At the heart of this dissertation is a detailed analysis of the Sasun violence of 1893-1894. I used a variety of sources: consular reports (British, American, French, Russian, Italian); missionary material from the American Board of Commissioners for Foreign Missions (ABCFM); and Ottoman archival documents. My dissertation examines how different accounts of the violence were disseminated and censored in the years following the violence of 1894. My central argument is that State centralization and the efforts of the Ottoman State to maintain a monopoly of legitimate violence1 and legitimate narrative must be understood in order to explain both the violence in Sasun and the larger breakdown of communal relations between the inhabitants of the Ottoman Empire. To summarize by way of chapter headings and short descriptions: I first examine two sharply divergent explanations for what happened in the mountains of Sasun in August and September of 1894. The first narrative, maintained by scholars within Ottoman Studies, presents the violence in Sasun as the first major rebellion of Armenian nationalists against the State. The second narrative, held by many scholars in Armenian 1 Max Weber defined the state as, “that human community that (successfully) claims the monopoly of the legitimate use of physical force within a particular territory.” Quoted in Peter Breiner, Max Weber & Democratic Politics (Cornell University, 1996), p.
    [Show full text]