Studia Żydowskie Almanach
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
STUDIA ŻYDOWSKIE ALMANACH [Jewish Studies. Almanac] Rada Naukowa / Editorial Board: Natalia Aleksiun, Instytut Historii PAN / Touro College, New York Alina Cała, Żydowski Instytut Historyczny, Warszawa Małgorzata Domagalska, Uniwersytet Łódzki Semyon Goldin, Hebrew University, Jerusalem Artur Markowski, Uniwersytet Warszawski Witold Mędykowski, Yad Vashem, Jerusalem Pavel Polian, Russian Academy of Science, Moscow / University of Freiburg Shaul Stampfer, Hebrew University, Jerusalem Wacław Wierzbieniec (przewodniczący), Uniwersytet Rzeszowski Konrad Zieliński, UMCS, Lublin / PWSZ, Zamość Redaktor Naczelny / Editor-in-Chief: Konrad Zieliński Sekretarz redakcji / Associate Editor: Magdalena Cześniak-Zielińska Adres Redakcji / Editorial Address: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Szymona Szymonowica w Zamościu ul. Pereca 2, 22-400 Zamość tel. +48 84 6383444 tel./fax +48 84 6383500 e-mail: [email protected] Redaktor tematyczny / Editors of the Volume: Jakub Chmielewski, Magdalena Cześniak-Zielińska Recenzenci / Reviewers: Prof. dr hab. Henryk Chałupczak Prof. Mykhaylo Selivachov Prof. Galyna Stelmashchuk ISSN 2083-5574 Skład, druk i oprawa: EXPOL, P. Rybiński, J. Dąbek, sp.j. ul. Brzeska 4, 87-800 Włocławek tel. 54 232 37 23, e-mail: [email protected] STUDIA ŻYDOWSKIE ALMANACH [Jewish Studies. Almanac] R. VI (2016) Nr 6 Spis treści / Content Spis treści Artykuły Konrad Zieliński (Lublin/Zamość) .......................................................................................... 11 The Jewish population and evacuation of Russians from the Kingdom of Poland in 1915 Jolanta Mickutė (Kaunas) .......................................................................................................... 21 Tworzenie kobiety żydowskiej: syjonizm, kobieta i jej ciało w Polsce międzywojennej Arkadiusz Sołtysik (Rzeszów) ................................................................................................. 45 Uwagi na temat koncepcji politycznych Bejtaru Marcel Nemec (Prešov), Magdalena Żmuda-Pałka (Nowy Sącz) ...................................... 57 Działalność żydowskich organizacji sportowych Makkabi w Preszowie i Nowym Sączu w okresie międzywojennym Paweł Skowron (Pułtusk/Kielce) ............................................................................................. 69 Życie kulturalne i sportowe społeczności żydowskiej Staszowa w latach 1918-1939 Mateusz Borysiuk (Lublin) ....................................................................................................... 80 Społeczność żydowska Wohynia w okresie międzywojennym Jakub Chmielewski (Lublin) .................................................................................................... 96 Granice getta na lubelskim Podzamczu Kamil Miodowski (Zamość) ................................................................................................... 115 Wokół sporów o pamięć w Auschwitz: sprawa klasztoru i krzyża na żwirowisku Waldemar Martyn (Zamość) .................................................................................................. 123 „Izbica, Izbica – żydowska stolica”. Historia i dzisiejsza pamięć o żydowskim miasteczku Elisabeth Büttner (Kraków), Katarzyna Suszkiewicz (Kraków) ..................................... 141 Remembrance Days in European Union – between oblivion, national manifestations and an European narrative? Hanna Węgrzynek (Warszawa) .............................................................................................. 160 Problematyka Zagłady w polskich podręcznikach szkolnych Krzysztof Lichtblau (Szczecin) ............................................................................................... 173 Komiks i topika Zagłady 5 Studia Żydowskie Jacek Krzysztof Danel (Zamość) ............................................................................................ 184 Uwagi na temat Wojny Sześciodniowej i postawy emigracji niepodległościowej wobec konfliktu arabsko-izraelskiego i antysemickich działań władz PRL 1967-1968 Miscellanea: Nataliya Levkovych (Lviv) ...................................................................................................... 195 Символіка Зодіакального Кола в єврейському мистецтві Східної Галичини XVIII – першої третини ХХ ст. Magdalena Cześniak-Zielińska (Lublin/Warszawa) .......................................................... 212 Raport na temat zajść w Radomyślu Wielkim 7 listopada 1918 roku Recenzje i polemiki: Chil Kirszenbaum, Moje notatki z piekła. Bezkarny mord na Żydach w Mińsku Mazowieckim, Warszawa 2016 (Alicja Gontarek) ........................................... 219 Autorzy ................................................................................................................................................................. 223 6 Spis treści / Content Content Articles Konrad Zieliński (Lublin/Zamość) .......................................................................................... 11 The Jewish population and evacuation of Russians from the Kingdom of Poland in 1915 Jolanta Mickutė (Kaunas) .......................................................................................................... 21 Making of the Jewish Woman: Zionism, Woman and Her Body in Interwar Poland Arkadiusz Sołtysik (Rzeszów) ................................................................................................. 45 Remarks about political concepts of Betar Marcel Nemec (Prešov), Magdalena Żmuda-Pałka (Nowy Sącz) ...................................... 57 Makabi Prešov and Makkabi Nowy Sącz in the interwar period Paweł Skowron (Pułtusk/Kielce) ............................................................................................. 69 Cultural and sport life of the Jewish community of Staszów in 1918-1939 Mateusz Borysiuk (Lublin) ....................................................................................................... 80 The Jewish population in Wohyń in the interwar period Jakub Chmielewski (Lublin) .................................................................................................... 96 The boundaries of the ghetto at Podzmacze in Lublin Kamil Miodowski (Zamość) ................................................................................................... 115 Around disputes about the memory of Auschwitz: matter of the monastery and the cross on a gravel pit Waldemar Martyn (Zamość) .................................................................................................. 123 „Izbica, Izbica – the Jewish capital”. The history and today’s memory of shtetl Elisabeth Büttner (Kraków), Katarzyna Suszkiewicz (Kraków) ..................................... 141 Remembrance Days in European Union – between oblivion, national manifestations and an European narrative? Hanna Węgrzynek (Warszawa) .............................................................................................. 160 The subject of the Shoah in Polish school’s textbooks Krzysztof Lichtblau (Szczecin) ............................................................................................... 173 Comics and topica of the Holocaust 7 Studia Żydowskie Jacek Krzysztof Danel (Zamość) ............................................................................................ 184 Remarks abort the Six Day War and attitudes of the Polish Emigration towards the Arab-Israeli Conflict and anti-Semitism in communist Poland, 1967-1968 Miscellanea: Nataliya Levkovych (Lviv) ...................................................................................................... 195 The symbolism of the Zodiacal Circle in Jewish art of Eastern Halychyna of XVIII – the first third of the XX centuries Magdalena Cześniak-Zielińska (Lublin/Warszawa) .......................................................... 212 Report on excesses in Radomśl Wielki, November 7th 1918 Reviews and Polemics: Chil Kirszenbaum, Moje notatki z piekła. Bezkarny mord na Żydach w Mińsku Mazowieckim, Warszawa 2016 (Alicja Gontarek) ........................................... 219 Authors: ................................................................................................................................................................. 223 8 ARTYKUŁY ARTICLES Artykuły / Articles Konrad Zieliński (Lublin/Zamość) The Jews and the evacuation of Russians from the Kingdom of Poland in 1915 The evacuation of Russians from the Kingdom of Poland in 1915 was accompanied not only by the most violent expulsions, but also by scorched earth policy. Emissary of one of the rescue committee in his reports from the Lublin gubernya wrote: “One travels for hours through an absolute emptiness; no towns, no villages, no people. On the left hand side and on the right hand side – nothing; as far as the eye can see a melancholic, desperate empti- ness which is not broken at all by the buildings of a railway station; the microscopic sheds patched together out of boards” 1. The lists prepared by various institutions do not show how many damages were caused by the Russians, and how many by Germans and Austrians, although, undoubtedly, the direct material damages in the areas where the battles were not fought, were mostly caused by the tsarist troops during their evacuation in summer 1915. Analyzing the course of the military operations in the Kingdom of Poland during the first year of the war and the Russian evacuation, we can point out that the results of these operations were: loss of population and forced migration movement, serious material los- ses and pauperisation of the