Analiza Potencjału Turystyki Przygodowej W Województwie Podkarpackim
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
ANALIZA POTENCJAŁU TURYSTYKI PRZYGODOWEJ W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM Rzeszów 2019 Analiza potencjału turystyki przygodowej w województwie podkarpackim opracowana w ramach mikroprojektu nr INT/EK/PO/1/II/B/0157 pt.: „Karpackie Przygody – nowe transgraniczne produkty turystyczne”. SPIS TREŚCI 1. WSTĘP…………………………………………………………………………………………..…………………………….STR.3 2. BAZA NOCLEGOWA I RUCH TURYSTYCZNY NA PODKARPACIU NA TLE INNYCH WOJEWÓDZTW …………………………………………………………………………………………………….….………………………….STR.4 3. POTENCJAŁ TURYSTYCZNY REGIONU A FORMY TURYSTYKI ………………….………………………..STR.17 3.1. TURYSTYKA WYPOCZYNKOWA…………………………………………………….………………………..STR.18 3.2. TURYSTYKA KRAJOZNAWCZA……………………………………………….………………………………..STR.18 3.3. TURYSTYKA AKTYWNA………………………………………………………….……………………………….STR.22 3.3.1. Turystyka piesza i rowerowa………………………………………….………………………………STR.22 3.3.2. Turystyka rowerowa………………………………………………….…………………………………..STR.25 3.3.3. Turystyka wodna……………………………………………………….………………………………….STR.27 3.3.4. Turystyka konna………………………………………………………….………………………………..STR.28 3.3.5. Turystyka zimowa………………………………………………………….……………………………..STR.29 3.3.6. Turystyka ekstremalna………………………………………………….……………………………….STR.33 3.4. TURYSTYKA KULTUROWA……………………………………………………….………………………………STR.34 3.4.1. Folklor………………………………………………………………………….……….……………………….STR.34 3.4.2. Rękodzieło………………………………………………………………….….………………………………STR.35 3.4.3. Historia……………………………………………………………………….….……………………………...STR.36 3.4.4. Sztuka i twórczość współczesna………………………………….………………………………….STR.39 3.5. TURYSTYKA PRZYRODNICZA……………………………………………….………………………………….STR.40 3.6. TURYSTYKA ZDROWOTNA……………………………………………….….………………………………….STR.42 4. WALORY PRZYRODNICZE PODKARPACIA……………………………..……………………………………….STR.45 4.1. BIESZCZADY………………………………………………………………………………………………………….STR.49 4.2. BESKID NISKI………………………………………………………….……………………………………………..STR.53 4.3. GÓRY SANOCKO‐TURCZAŃSKIE…………………………………………………………………………….STR.57 4.4 POGÓRZA KARPACKIE…………………………………………………………………………………………….STR.59 4.5 ROZTOCZE……………………………………………………………………………………………………………STR.63 5. PODSUMOWANIE…………………………………………………………………………………………………….…..STR.67 6. LITERATURA………………………………………………………………………………………………………………….STR.69 2 1. WSTĘP Województwo podkarpackie należy do grupy rozwijających się regionów. W 2015 r. PKB Podkarpackiego miała wartość 70,3 mld zł, co było najlepszym wynikiem w Polsce Wschodniej. Jednocześnie w porównaniu z 2007 r. jego wartość wzrosła o 52,6% (źródło: Stefaniak, 2017). Podkarpacie cechuje się też jednym z najwyższych wskaźników przyrostu naturalnego a duża gęstość zaludnienia sprzyja koncentracji sieci różnego rodzaju usług. Urozmaicona struktura funkcjonalna województwa stwarza dogodne warunki dla rozwoju różnych branż gospodarki. W centralnej i północnej części Podkarpacia najlepiej rozwinięty jest sektor przemysłowy. Rolnictwo jest głównym miejscem pracy dla ludności wiejskiej w środkowowschodniej części regionu. Natomiast południe województwa posiada duży potencjał przyrodniczy, który może być wykorzystany przez różne formy usług turystycznych. Turystyka jest zjawiskiem obejmującym różne sfery życia człowieka i jest istotnym czynnikiem lokalnego rozwoju. Przez atrakcyjność turystyczną można rozumieć właściwość obszaru lub miejscowości wynikającą z zespołu cech przyrodniczych (np. osobliwości fauny i flory, skały, jaskinie itp.) lub poza przyrodniczych (m.in. zabytki architektoniczne, muzea, miejsca martyrologii i pamięci narodowej, miejsca kultu religijnego, wydarzenia kulturalno-sportowe), które wzbudzają zainteresowanie i przyciągają turystów. Równie ważnymi elementami są: zagospodarowanie turystyczne (noclegi, gastronomia, itp.) i dostępność komunikacyjna danego terenu, o której decydują m.in. sieć dróg, linie kolejowe czy szlaki turystyczne. Atrakcyjność turystyczna regionu niejako „tworzy” jego potencjał turystyczny, który możemy zdefiniować jako wszystkie elementy środowiska geograficznego oraz zachowania człowieka wykorzystywane do uprawiania turystyki lub zajmowania się nią (Kaczmarek, Stasiak i Włodarczyk, 2002). Celem dokumentu jest przeprowadzenie analizy potencjału turystycznego Podkarpacia, a w szczególności polsko–słowackiego pogranicza oraz ocena województwa podkarpackiego na tle innych regionów kraju w ramach projektu pn. „Karpackie przygody – nowe transgraniczne produkty turystyczne”. 3 2. BAZA NOCLEGOWA I RUCH TURYSTYCZNY NA PODKARPACIU NA TLE INNYCH WOJEWÓDZTW Potencjał turystyczny województwa tworzą jego walory przyrodnicze, kulturowe, infrastruktura turystyczna oraz dostępność komunikacyjna. W badaniach statystycznych prowadzonych np. przez GUS, jest on jednak najczęściej określany poprzez liczbę turystycznych obiektów noclegowych czy miejsc noclegowych oferowanych turystom, a jego wykorzystanie jest mierzone m.in. poprzez liczbę korzystających, liczbę udzielonych noclegów, średnią długość pobytu turystów w obiektach. Należy również zaznaczyć, że badania opierają się na danych, które dotyczą obiektów posiadających 10 i więcej miejsc noclegowych i nie uwzględniają tzw. obiektów „małych” (9 i mniej miejsc noclegowych) jakimi są głównie pokoje gościnne i kwatery agroturystyczne, co w pewnym stopniu zamazuje prawdziwy obraz stanu bazy noclegowej w poszczególnych województwach. Do opisu zjawisk turystycznych wykorzystuje się również wskaźniki natężenia m.in. miary odnoszące się do liczby mieszkańców lub powierzchni. W badaniach nad atrakcyjnością turystyczną na ogół bierze się pod uwagę obszary określone podziałem administracyjnym, np. gminy, powiaty lub województwa. Najczęściej stosowane wskaźniki Wskaźniki odnoszące się do liczby mieszkańców: wskaźnik funkcji turystycznej Baretje’a (iloraz liczby miejsc noclegowych do liczby mieszkańców), wskaźnik intensywności ruchu turystycznego według Schneidera (iloraz liczby korzystających z noclegów w ciągu roku do liczby mieszkańców), wskaźnik intensywności ruchu turystycznego według Charvata (iloraz liczby udzielonych noclegów w ciągu roku do liczby mieszkańców). Wskaźniki obrazujące wielkości zjawiska do powierzchni badanej jednostki terytorialnej: gęstości bazy noclegowej (iloraz liczby miejsc noclegowych do powierzchni w km2), gęstości ruchu (iloraz liczby korzystających z noclegów w ciągu roku do powierzchni w km2). Wskaźniki charakteryzujące bazę turystyczną: wskaźnik rozwoju bazy noclegowej (iloraz liczby korzystających z noclegów do liczby miejsc noclegowych), wskaźnik rozwoju bazy gastronomicznej (iloraz sumy liczby korzystających z noclegów i ludności do liczby miejsc konsumpcyjnych). Wskaźnik określający natężenie ruchu turystycznego: wskaźnik wykorzystania pojemności noclegowej (iloraz liczby udzielonych noclegów do liczby miejsc noclegowych). Rozmieszczenie zasobów bazy noclegowej często jest uwarunkowane występowaniem walorów turystycznych zarówno naturalnych jak i historyczno-kulturowych, rozrywkowych, wypoczynkowych czy zdrowotnych. Dużą rolę odgrywa również dostępność komunikacyjna oraz standard miejsc noclegowych. Ze względu na zróżnicowanie województw pod względem atrakcyjności turystycznej, w różnym stopniu rozwinięta jest infrastruktura obiektów noclegowych zarówno w przekroju rodzajowym jak i ilościowym. Inaczej będzie się kształtować baza noclegowa w obszarach o wysokich 4 walorach przyrodniczych, związanych z bliskością morza czy gór a inaczej będzie ona wyglądać w ośrodkach wielkomiejskich, skupiających liczne urzędy i centra biznesu. Wg badań GUS, w 2017 r. średnio w Polsce na 100 km2 przypadało 3,4 turystycznych obiektów noclegowych. Najwyższe wskaźniki, przekraczające średnią krajową odnotowano w województwach: małopolskim – 10,1 obiektu/100 km2, pomorskim – 8,9, zachodniopomorskim – 6,3, śląskim – 5,2 oraz dolnośląskim – 4,8. Łącznie w wymienionych województwach zlokalizowanych jest 58,1% wszystkich zasobów bazy noclegowej. Województwo podkarpackie plasowało się na 6 miejscu z ilością 3,3 obiektu/100 km2. (Wykres nr 1) Wykres nr 1. Liczba turystycznych obiektów noclegowych (Dane: GUS). Liczba turystycznych obiektów noclegowych MAŁOPOLSKIE 10,1 POMORSKIE 8,9 ZACHODNIOPOMORSKIE 6,3 ŚLĄSKIE 5,2 DOLNOŚLĄSKIE 4,8 PODKARPACKIE 3,3 WIELKOPOLSKIE 2,3 KUJAWSKO-POMORSKIE 2,3 liczba turystycznych obiektów WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2,1 noclegowych na 100 km kw. w ŚWIĘTOKRZYSKIE 2,1 2017r. LUBUSKIE 2,1 OPOLSKIE 1,8 ŁÓDZKIE 1,8 LUBELSKIE 1,8 MAZOWIECKIE 1,6 PODLASKIE 1,3 0 2 4 6 8 10 12 Obiekty hotelowe są dominujące i stanowią 38% ogółu obiektów noclegowych, przy czym w 6 województwach: mazowieckim, łódzkim, świętokrzyskim, opolskim, śląskim i wielkopolskim, stanowią one ponad połowę (w tym w województwie mazowieckim – 62,3%). W podkarpackim i podlaskim odpowiednio 39% i 36,3%, a najmniejszy odsetek obiektów tego typu występuje w województwie zachodniopomorskim - 19,4% i pomorskim - 21,%.(Wykres nr 2) Dwa ostatnie województwa mogą się natomiast pochwalić najwyższym odsetkiem ośrodków wczasowych stanowiących w zachodniopomorskim - 24,6% oraz pomorskim - 15,2%. Największy udział pokoi gościnnych i kwater agroturystycznych stanowiących 26,5% wszystkich obiektów w kraju, odnotowano w województwach: pomorskim (41,1%), małopolskim (36,2%), zachodniopomorskim (32,9%) i podlaskim (30,5%). (Wykres nr 3) W woj. podkarpackim stanowią 21% a w wielkopolskim jedynie 12,8%. Należy jednak uwzględnić fakt, że brano pod uwagę obiekty noclegowe posiadające 10 lub więcej miejsc noclegowych. 5 Wykres nr 2. Turystyczne obiekty hotelowe (Dane: GUS). Turystyczne obiekty hotelowe turystyczne obiekty hotelowe (ogółem w %) w 2017r. 62,3% 57,9% 56,5% 51,8% 50,7% 50,7% 48,3% 45,9% 43,7% 42,7% 41,1% 39,0% 36,3% 35,2% 21,0% 19,4% Wykres nr 3. Pozostałe obiekty