N276, Nieuwstadt, Gemeente Echt-Susteren, Gemeente Sittard-Geleen
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
- Concept - Archeologisch Bureauonderzoek 'Provinciaal Inpassingsplan Spooraansluiting Yard’, N276, Nieuwstadt, Gemeente Echt-Susteren, Gemeente Sittard-Geleen A. C. Mientjes J. E. van den Bosch - Concept - Archeologisch Bureauonderzoek 'Provinciaal Inpassingsplan Spooraansluiting Yard’, N276, Nieuwstadt, Gemeente Echt-Susteren, Gemeente Sittard-Geleen A. C. Mientjes J. E. van den Bosch Archeologisch Bureauonderzoek 'Provinciaal Inpassingsplan Spooraansluiting Yard’, N276, Nieuwstadt, Gemeente Echt-Susteren, Gemeente Sittard-Geleen A. C. Mientjes J. E. van den Bosch SOB Research, Instituut voor Archeologisch en Aardkundig Onderzoek © SOB Research Heinenoord, december 2016 ISBN/EAN: 978-94-6192-xxx-x SOB Research Project nr.: 2406 - 1604 Archeologisch Bureauonderzoek 'Provinciaal Inpassingsplan Spooraansluiting Yard’, N276, Nieuwstadt, Gemeente Echt-Susteren, Gemeente Sittard-Geleen Inhoud 1. Inleiding 3 1.1 Planontwikkeling 3 1.2 Archeologisch onderzoek 3 1.3 Opdrachtverlening en fasering 5 1.4 Doel van het onderzoek 5 1.5 Onderzoeksteam 5 2. Onderzoekssysteem: gehanteerde methoden en technieken 9 2.1 Archeologisch Bureauonderzoek 9 2.2 Archeologisch Verwachtingsmodel 9 2.3 Rapportage 9 3. Archeologisch Bureauonderzoek 11 3.1 Geologische gegevens 11 3.2 Archeologische gegevens 18 3.3 Historische gegevens 26 3.4 Luchtfoto’s 29 3.5 Actueel Hoogtebestand Nederland 30 3.6 Bodemverstoringen 31 3.7 Archeologisch Verwachtingsmodel 31 4. Samenvatting, conclusies en aanbevelingen 33 4.1 Samenvatting en conclusies 33 4.2 Aanbevelingen 35 Literatuur 37 Verklarende woordenlijst 41 Bijlage 1: Administratieve gegevens 43 Bijlage 2: Archeologische en geologische tijdschaal 45 Bijlage 3: SOB Research: Gegevens 47 1 2 1. Inleiding 1.1 Planontwikkeling Het Archeologisch Bureauonderzoek is uitgevoerd in het kader van de bestemmingsplanprocedure voor de aanleg van een nieuwe spooraansluiting van VDL Nedcar, in het gebied ten oosten van de N276 te Nieuwstadt (Gemeente Echt-Susteren en Gemeente Sittard-Geleen). Dit betreft het 'Provinciaal Inpassingsplan Spooraansluiting Yard’, N276, Nieuwstadt, Gemeente Echt-Susteren, Gemeente Sittard-Geleen. De oppervlakte van het plangebied bedraagt circa 67.7 hectare. De ontwikkelingsplannen betreffen de aanleg van meerdere spoorbanen vanaf de hoofdspoorlijn tussen Sittard - Roermond naar de railterminal van VDL Nedcar en geassocieerde werkzaamheden, De verstoringsdiepte van de geplande bodemingrepen was nog niet bekend op het moment van het opstellen van deze rapportage. Afbeelding 1. De ligging van het plangebied in Nederland (rode stip). 1.2 Archeologisch onderzoek Het noordelijke en het oostelijke deel van het plangebied zijn gelegen binnen het vigerende ‘Bestemmingsplan Buitengebied Echt-Susteren’.1 Op de bestemmingsplankaart worden ter plaatse van het noordwestelijke, noordoostelijke en zuidelijke deel van dit deel van het plangebied zones weergegeven met een hoge en middelhoge archeologische verwachting en een daarop gebaseerde dubbelbestemming (Waarde - Archeologie 3).2 Voor dergelijke zones geldt op basis van artikel 26 van de bestemmingsplanregels een archeologische onderzoeksverplichting wanneer daar in het kader van de verlening van een omgevingsvergunning bodemverstoringen worden voorzien met een oppervlakte van meer dan 500 vierkante meter en met een diepte van meer dan 0.4 meter beneden het maaiveld.3 1 Dit bestemmingsplan is door de Gemeente Echt-Susteren vastgesteld op 18 juni 2014 2 Deze archeologische verwachting is gebaseerd op de Archeologische Verwachtings- en Beleidsadvieskaart van de Gemeente Echt-Susteren uit 2010 (Kaartbijlage II-6, geactualiseerd op 24 juni 2015); Verhoeven et al., 2010 (a) en 2010 (b) 3 Dezelfde zones, met dezelfde archeologische dubbelbestemming en dezelfde archeologische onderzoeksverplichting, worden weergegeven op de kaart van het op 6 juli 2016 door de Gemeente Echt- Susteren (nog niet onherroepelijk) vastgestelde 'Bestemmingsplan Buitengebied'. 3 Ter plaatse van het overige deel van het plangebied worden op de bestemmingsplankaart zones weergegeven met een lage archeologische verwachting en zonder een dubbelbestemming archeologie. Voor deze delen van het plangebied geldt in principe geen archeologische onderzoeksverplichting in het kader van de verlening van een omgevingsvergunning. Bij het Archeologisch Bureauonderzoek zijn deze delen van het plangebied echter wel mede in beschouwing genomen. Afbeelding 2. De ligging van het plangebied (rood omkaderd), geprojecteerd op een uitsnede van de Topografische Kaart. Bron: Topografische Dienst, Emmen (2016). Schaal 1: 25.000. 4 Het westelijke deel van het plangebied is gelegen in de Gemeente Sittard-Geleen. Voor dit gebied is geen vigerend bestemmingsplan vastgesteld. Op de 'Archeologische Beleidskaart Sittard-Geleen' wordt ter plaatse van dit deel van het plangebied, met uitzondering van het meest noordoostelijke deel, een zone weergegeven met een hoge archeologische verwachting (Categorie 4). 4 Op basis van de 'Beleidsnota archeologie en monumenten Gemeente Sittard-Geleen' geldt op basis van Bijlage 4a, artikel 2.2 t/m 2.4, dat voor een dergelijke zone bij een bestemmingsplanwijziging een dubbelbestemming archeologie moet worden opgenomen. 5 Vervolgens geldt voor een dergelijke zone een archeologische onderzoeksverplichting wanneer daar in het kader van de verlening van een omgevingsvergunning bodemverstoringen worden voorzien met een oppervlakte van meer dan 500 vierkante meter en met een diepte van meer dan 0.3 meter beneden het maaiveld. In het kader van de bestemmingsplanwijzigingen moest dan ook een Archeologisch Bureauonderzoek worden uitgevoerd, als eerste stap in de Archeologische Monumentenzorgcyclus. 1.3 Opdrachtverlening en fasering Op basis van het door SOB Research opgestelde Plan van Aanpak (d.d. 31 maart 2016) heeft Kragten op 12 april 2016 aan SOB Research opdracht verleend om het Archeologisch Bureauonderzoek uit te voeren. In eerste instantie is het Archeologisch Bureauonderzoek uitgevoerd en is het daarop gebaseerde, gespecificeerde Archeologisch Verwachtingsmodel opgesteld. De verkregen gegevens, de daaraan verbonden conclusies en het daarop gebaseerde advies, zijn uitgewerkt in het op 11 mei 2016 aangeleverde conceptrapport. Nadat sprake was van een planwijziging heeft Kragten op 28 juli 2016 aan SOB Research aanvullend opdracht verleend voor de actualisering van het onderzoek. Op basis daarvan is het onderzoek geactualiseerd en zijn op 1 september 2016 twee conceptrapporten aangeleverd, een rapport met betrekking tot de onderhavige, toen nog genaamde S-variant en een rapport met betrekking tot de zogenaamde Z-variant. Vervolgens is er opnieuw sprake geweest van een planwijziging en zijn op verzoek van Kragten beide rapporten geactualiseerd (d.d. 27 september 2016). Ten slotte is, na de definitieve keuze voor de S-variant, het besluit om voor het plangebied een Provinciaal Inpassingsplan (PiP) op te stellen en de daarmee samenhangende naamswijziging, door Kragten verzocht om een definitief conceptrapport aan te leveren. 1.4 Doel van het onderzoek Het doel van het Archeologisch Bureauonderzoek was om op basis van de bestaande archeologische, historische en geologische informatie de gespecificeerde archeologische verwachting voor deze locatie nader vast te stellen. Het onderzoek was gericht op het in kaart brengen van de bodemopbouw, de landschapsgeschiedenis, de daarmee samenhangende bewoningsmogelijkheden in het verleden, de diepteligging van mogelijk aanwezige archeologische horizonten, de kans op de aanwezigheid van archeologische vindplaatsen, de aanwezigheid van mogelijke bodemverstoringen en de kans dat mogelijk aanwezige archeologische resten als gevolg van de met de planrealisatie samenhangende bodemverstoringen verloren zouden kunnen gaan. 1.5 Onderzoeksteam Het onderzoek is uitgevoerd door: A. C. Mientjes bureauonderzoek en rapportage J. E. van den Bosch bureauonderzoek, rapportage en eindredactie 4 Gemeente Sittard-Geleen, 2012: Beleidsnota archeologie en monumenten Gemeente Sittard-Geleen, Bijlage 4b. 5 Deze beleidsnota is door de Gemeente Sittard-Geleen vastgesteld op 13 september 2012. 5 Afbeelding 3. De ligging van het plangebied (rood omkaderd), geprojecteerd op een uitsnede van de GBKN. Bron: GBKN, Topografische Dienst, Emmen (2016). Schaal 1: 15.000. 6 Afbeelding 4. De ligging van het plangebied (rood omkaderd), geprojecteerd op een luchtfoto van CycloMedia Aerodata (Esri Nederland). Bron: Kragten (2016). 7 8 2. Onderzoekssysteem: gehanteerde methoden en technieken 2.1 Archeologisch Bureauonderzoek Het doel van het Archeologisch Bureauonderzoek was het verwerven van informatie, op basis van bestaande bronnen, over bekende of te verwachten archeologische waarden, ter plaatse - of in de omgeving - van het plangebied, om op basis daarvan een gespecificeerde, archeologische verwachting (Archeologisch Verwachtingsmodel) vast te stellen. In het kader van de uitvoering van het Archeologisch Bureauonderzoek zijn diverse archieven geraadpleegd, waaronder de archieven van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (Archis3 en Dans Easy), de TNO-GDN (DINO-loket) en de Topografische Dienst. Daarnaast is er over het plangebied en de directe omgeving daarvan nadere archeologische en historische informatie vergaard uit meerdere bronnen. Het Archeologisch Bureauonderzoek is uitgevoerd in overeenstemming met de kwaliteitseisen van de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie, versie 4.0 (2016), protocol 4002 Bureauonderzoek. 2.2 Archeologisch Verwachtingsmodel Op basis van de bij het Archeologisch