Bunge La Tanzania ______
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Hii ni Nakala ya Mtandao (Online Document) BUNGE LA TANZANIA _______________ MAJADILIANO YA BUNGE _____________ MKUTANO WA NNE Kikao cha Kumi na Nane – Tarehe 10 Julai, 2006 (Mkutano Ulianza Saa Tatu Asubuhi) D U A Naibu Spika (Mhe. Anne S. Makinda) Alisoma Dua HATI ZA KUWASILISHA MEZANI Hati Zifuatazo Ziliwasilishwa Mezani na:- NAIBU WAZIRI WA MAJI: Hotuba ya Bajeti ya Waziri wa Maji kwa Mwaka wa Fedha 2006/2007. MHE. IDD MOHAMED AZZAN – K.n.y. MHE. GIDEON A. CHEYO - MWENYEKITI WA KAMATI YA KILIMO NA ARDHI: Maoni ya Kamati ya Kilimo na Ardhi kuhusu Utekelezaji wa Wizara ya Maji kwa Mwaka wa Fedha Uliopita, Pamoja na Maoni ya Kamati Kuhusu Makadirio ya Matumizi ya Wizara hiyo kwa Mwaka 2006/2007. MHE. SALIM HEMED KHAMIS - MSEMAJI MKUU WA KAMBI YA UPINZANI: Maoni ya Kambi ya Upinzani Kuhusu Utekelezaji wa Wizara ya Maji kwa Mwaka wa Fedha Uliopita, Pamoja na Maoni Kuhusu Makadirio ya Matumizi ya Wizara hiyo kwa Mwaka 2006/2007. MASWALI NA MAJIBU Na. 166 Tatizo la Upungufu kwa Walimu Nchini MHE. RUTH B. MSAFIRI aliuliza:- 1 Kwa kuwa Serikali ilianzisha mradi wa kuziba pengo la upungufu wa walimu wa shule za msingi chini ya mpango wa MMEM unaoishia mwaka 2006 na kwa kuwa, mradi huo umekuwa wa manufaa:- (a) Je, Serikali ina mpango gani wa kuhakikisha kwamba, mradi huo utakapomalizika upungufu wa walimu wa shule za msingi hautatokea tena? (b) Je, Serikali itaendelea kutoa mafunzo ya ualimu kwa mwaka mmoja au itarudia miaka miwili baada ya mradi? NAIBU WAZIRI, OFISI YA WAZIRI MKUU, TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA alijibu:- Mheshimiwa Naibu Spika, naomba kujibu swali la Mheshimiwa Ruth Msafiri, Mbunge wa Muleba Kaskazini, lenye sehemu (a) na (b) kama ifuatavyo:- (a) Mheshimiwa Naibu Spika, Mpango wa Maendeleo ya Elimu ya Msingi (MMEM) ulianza rasmi mwaka 2001/2002 kwa lengo la kuboresha Elimu ya Msingi na kuongeza uandikishaji wa watoto wenye umri wa kuanza shule ambao ni miaka 7. Aidha sambamba na uandikishaji huo, mitaala ya mafunzo ya Ualimu ilirekebishwa ili kozi ya ualimu ya Daraja ‘A’ iweze kutolewa kwa kipindi cha Mwaka mmoja Chuoni na mwaka mmoja kwa vitendo katika shule za msingi. Lengo lilikuwa ni kukidhi upungufu mkubwa wa walimu uliokuwepo. Kuanzia mwaka 2002 hadi mwezi Machi, 2006, jumla ya walimu 47,290 walihitimu mafunzo ya ualimu Daraja la ‘A’ chini ya mpango huo na wote wamepangiwa shule mbalimbali katika Mikoa yote Tanzania. Aidha, Awamu ya Kwanza MMEM inamalizika mwaka huu 2006 na Awamu ya Pili itaanza 2007 hadi 2011. (Makofi) Mheshimiwa Naibu Spika, upungufu wa walimu wa shule za msingi utaendelea kuwepo kutokana na ufunguzi wa shule mpya za msingi, walimu kama watumishi wengine kufariki, kustaafu au kuachishwa kazi. Kwa hiyo, vyuo vya ualimu vilivyopo nchini vitaendelea na jukumu lake la kutoa mafunzo ya ualimu Daraja ‘A’ kila mwaka ili kukabiliana na upungufu utakaojitokeza. (b) Mheshimiwa Naibu Spika, mafunzo ya ualimu ya mwaka mmoja chuoni na mwaka mmoja kwa vitendo shuleni yaliyotolewa kwa lengo la kukidhi mahitaji makubwa ya walimu yaliyotokana na ongezeko kubwa la uandikishaji wa wanafunzi wa Darasa la Kwanza baada ya Mpango wa Elimu ya Msingi MMEM kuanzishwa. Kuanzia Julai, 2006 utaratibu huo hautatumika tena, badala yake wanafunzi waliochaguliwa kujiunga na mafunzo ya ualimu Daraja la ‘A’ watapata mafunzo hayo kwa miaka miwili chuoni kama ilivyokuwa awali. MHE. RUTH B. MSAFIRI: Mheshimiwa Naibu Spika, napenda nimshukuru kwanza Mheshimiwa Naibu Waziri kwa majibu yake mazuri. Naomba kuuliza swali kama ifuatavyo:- 2 Kwa kuwa miongoni mwa matatizo yanayosababisha upungufu wa walimu mashuleni ni pamoja na mazingira yasiyoridhisha kwenye shule za msingi, pamoja na ukosefu wa nyumba za walimu kuishi hasa pale shuleni na kwa kuwa hali hii inalikabili sana Jimbo la Muleba Kaskazini na Wilaya nzima ya Muleba. Je, leseni itakuwa tayari katika mpango huu hasa mwaka huu wa fedha kuhakikisha kwamba inatenga fedha kwa ajili ya kuhakikisha kwamba madarasa yanaendelea kujengwa na nyumba za walimu zinakuwepo katika shule za msingi ili walimu waweze kupata mahali pa kuishi? (Makofi) WAZIRI WA ELIMU NA MAFUNZO YA UFUNDI: Mheshimiwa Naibu Spika, pamoja na jibu zuri la Mheshimiwa Naibu Waziri, ningependa kuongezea kama ifuatavyo:- Katika jibu la msingi Mheshimiwa Naibu Waziri ameelezea vizuri kabisa kwamba Mpango wa MMEM utakuwepo. Awamu ya pili inaanzia mwaka 2007 mpaka 2011. Kila mwaka kutakuwa na mpango huo fedha zitakuwa zinatengwa kadri zinavyopatikana ili kusaidia nguvu za wananchi katika kujenga madaraja na pia katika kujenga nyumba za walimu. Serikali inafahamu wazi kabisa kwamba ukitaka walimu wafanye kazi vizuri hasa sehemu za vijijini lazima nyumba za walimu ziwepo na kwa msingi huo Serikali itaendelea kama nilivyosema kusaidia nguvu za wananchi ili nyumba za walimu zipatikane. Mheshimiwa Naibu Spika, lakini ningependa kuongezea kwamba ni vizuri niiweke wazi kwa kutoa wito kwa wananchi wote kusaidia katika ujenzi wa nyumba za walimu. Walimu ni wengi kama alivyojibu Mheshimiwa Naibu Waziri, kwamba mwaka jana tulipata walimu 46,000. Sasa kupata nyumba za kutosha walimu 46,000 si rahisi kwa kweli kwa Serikali kubeba mzigo mkubwa huo. Naomba nitoe wito tena kwa wananchi kwamba wajitolee kwa hali na mali, halafu Serikali itaunga mkono ili tufikie azma ya kuwasaidia walimu kuwa na nyumba vijijini kama jambo muhimu sana la kuwawezesha kufanya kazi katika shule na hasa katika sehemu za vijijini. (Makofi) MHE. BENEDICT K. LOSURUTIA: Mheshimiwa Naibu Spika, nashukuru sana kwa kunipa nafasi ya kuuliza swali kama ifuatavyo:- Kwa kuwa kipindi kilichopita waliweza ku-train walimu 46,000 kwa nchi nzima na sasa hivi wamesema kwamba hawana nafasi tena ya kuweza kuwa-train hawa walimu wengine 46,000. Je, Serikali haijui kwamba ina shule ambazo zina wanafunzi 400, 500 ambazo zina walimu 2 tu na kuwa na upungufu mkubwa wa walimu na vyuo vya ualimu haviwezi kutosheleza kutoa walimu ambao wanaweza kufundisha shule zote katika nchi nzima? Naomba nijibiwe hilo swali. (Makofi/Kicheko) WAZIRI WA ELIMU NA MAFUNZO YA UFUNDI: Mheshimiwa Naibu Spika, katika jibu alilojibu Mheshimiwa Naibu Waziri wa TAMISEMI, ni kwamba tulichoacha sasa hivi au ambacho tunategemea kwa kweli kukiacha ni ule utaratibu wa 3 kufundisha walimu kwa mwaka mmoja na baadaye wanapata mafunzo wakiwa kazini kwa mwaka mwingine wa pili. Akaelezea kwamba sasa tunarudi kwenye utaratibu wa zamani, kwa sababu mahitaji yaliyokuwepo wakati ule kutokana na ongezeko la shule nyingi kutokana na Mpango wa MMEM, sasa hivi angalau walimu wamefikia hatua fulani ya kutosheleza kwa kiasi kikubwa kwa hiyo, tunarudi kwenye utaratibu wa zamani wa kuwafundisha hawa walimu kwa miaka miwili, badala ya ule mtindo wa zamani. Kwa hiyo, hatuwezi kuacha kufundisha walimu tutaendelea tu, kwa sababu shule zinaendelea kuwepo kama tulivyosema wengine wanastaafu, wengine bahati mbaya wanafariki. Kwa hiyo, kufundisha au mafunzo ya ualimu yataendelea tu. Ikitokea kwamba ongezeko limekuwa kubwa zaidi basi tutabuni mkakati mwingine wa kuongeza walimu kwa wingi halafu tunarudi tena kwenye utaratibu wa kawaida. Ahsante sana. (Makofi) Na. 167 Ward Development Committee MHE. DR. WILLBROD P. SLAA aliuliza:- Kwa kuwa Ward Development Committee ni chombo kikubwa cha Maendeleo katika nchi yetu na kwa kuwa, chombo hicho kina jukumu la kupanga na kuratibu shughuli zote za Maendeleo katika Kata na kwamba, kwa mujibu wa Sheria Na. 7 na 8 ya Serikali za Mitaa ya mwaka 1982, wajumbe wa Kamati hiyo ni Mheshimiwa Diwani ambaye ni Mwenyekiti, pamoja na Wenyeviti wa Vijiji:- (a) Je, Serikali inafahamu kuwa, katika nchi yetu kuna WDC ambayo imeundwa na kijiji kimoja? (b) Kwa kuwa, jukumu la WDC ni kupanga na kuratibu shughuli zote za Maendeleo katika Kata na iwapo zipo WDC zenye wajumbe wawili tu yaani Diwani na Mwenyekiti wa Kijiji kwa vile kata hiyo inaundwa na kijiji kimoja tu. Je, Serikali itakubali kuwa kwa kuweka maendeleo na hatma ya wananchi zaidi ya 3,000 mikononi mwa wajumbe wawili tu wenye kura ya uamuzi unawanyima wananchi hao mchango wa maamuzi sahihi ya vikao vikubwa vya WDC na Serikali inatoa kauli gani juu ya kutazama upya muundo huo? (c) Ikiwa hali hiyo ni kweli na kwamba mfumo huo wa WDC hata kama unawashirikisha watalaam bado wajumbe wenye mamlaka ya kupiga kura ni wachache. Je, Serikali haioni kuwa inaleta kipingamizi na kikwazo kikubwa katika vita dhidi ya umaskini na hata utekelezaji wa vision 2025 na hivyo inatoa maelekezo gani ya haraka kuondoa hali hiyo wakati ufumbuzi wa kudumu unatafutwa? NAIBU WAZIRI, OFISI YA WAZIRI MKUU, TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA alijibu:- 4 Mheshimiwa Naibu Spika, naomba kujibu swali la Mheshimiwa Dr. Willbrod Peter Slaa, Mbunge wa Karatu, lenye sehemu (a), (b) na (c) kama ifuatavyo:- (a) Mheshimiwa Naibu Spika, Serikali inayo taarifa kuwa katika Wilaya ya Karatu, kuna Kata iliyoundwa na kijiji kimoja tu. Kata hiyo ni Oldeani yenye kilometa za mraba 105 na kijiji kilichopo kinaitwa Oldeani. Kata ya Oldeani ilikuwa na vijiji vinne ambavyo ni Oldeani, Mangola Juu, Makhoromba na Endashang’wet. Mwaka 1994 kata iligawanywa kuwa katika kata mbili, kata hizo ni Daa na Oldeani. Kata ya Daa hivi sasa ina Vijiji vya Mangola Juu, Makhoromba na Endashang’wet na Kata ya Oldeani ina Kijiji cha Oldeani. (b) Mheshimiwa Naibu Spika, nakubaliana na Mheshimiwa Mbunge, kwamba jukumu la Ward Development Committee ni kupanga na kuratibu shughuli zote za maendeleo katika Kata. Kwa mujibu wa Sheria kila Kata inakuwa na Kamati ya Maendeleo ya Kata yenye wajumbe wafuatao:- (i) Diwani ambaye ni Mwenyekiti; (ii) Wenyeviti wote wa vijiji katika Kata; (iii) Diwani wa Viti Maalumu mkazi wa Kata husika; (iv) Watu walioteuliwa na Kamati ya Maendeleo ya Kata kutoka Mashirika yasiyo ya Kiserikali au vikundi vya kiraia, kama vile wanawake, vijana, walemavu, n.k. lakini hawa hawaruhusiwi kupiga kura; na (v) Afisa Mtendaji wa Kata ambaye ni Katibu wa WDC. Hivyo Kamati ya Maendeleo ya Kata ya Oldeani ina wajumbe wote niliowataja na sio wajumbe wawili kama Mheshimiwa Mbunge alivyosema. Aidha mchango wa maamuzi sahihi unaotolewa na wajumbe watatu ni uwakilishi wa kutosha kwa wananchi zaidi 3,000 walioko katika kijiji hicho cha Oldeani na Kata ya Oldeani ambacho kimeundwa na kusajili kwa kufuata taratibu zote zilizopo.