Ermeni Araştırmaları Yılda Üç Kez Yayımlanır
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ERMENİ ARAŞTIRMALARI Dört Aylık Tarih, Politika ve Uluslararası İlişkiler Dergisi Olaylar ve Yorumlar Ömer E. LÜTEM sayı Rusya’nın Osmanlı ve İran Topraklarındaki 56 Ermeniler ve Kürt Aşiretleriyle İlişkisi 2017 Nejla GÜNAY Uluslararası İlişkiler Perspektifinden Nahçıvan Üzerine Eleştirel Bir Bakış: Sorun Mu Fırsat Mı? Onur OKYAR Osmanlı Kroniklerinde Ermeniler Halil ÖZŞAVLI Mondros Mütarekesinden 1920’ye Kadar Kars ve Çevresinde Ermenilerin Gasp Ettiği Mallar Arzu BOY Türkiye Cumhuriyeti/Osmanlı Devleti ve Ardıllık/Devamlılık Sorunsalının Görelileşmesi Deniz AKÇAY ARŞİV BELGESİ Mirza Bala Mehmetzade: Ermeniler ve İran KİTAP TAHLİLİ Ermenice-Türkçe Sözlük ERMENİ ARAŞTIRMALARI Dört Aylık, Tarih, Politika ve Uluslararası İlişkiler Dergisi 2017, Sayı 56 YAYIN SAHİBİ Ali Kenan ERBULAN EDİTÖR Ömer Engin LÜTEM SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ Aslan Yavuz ŞİR YAZI KURULU Alfabetik Sıra İle Prof. Dr. Seçil KARAL AKGÜN Alev KILIÇ (E. Büyükelçi, AVİM Başkanı) Yiğit ALPOGAN (E. Büyükelçi) Ömer E. LÜTEM (E. Büyükelçi) Prof. Dr. Hüseyin BAĞCI (Orta Doğu Teknik Üniversitesi) Prof. Dr. Nurşen MAZICI (Marmara Üniversitesi) Prof. Dr. Nedret KURAN BURÇOĞLU (Boğaziçi Üniversitesi) Prof. Dr. Hikmet ÖZDEMİR (Siyaset Bilimci) Prof. Dr. Sadi ÇAYCI (Başkent Üniversitesi) Prof. Dr. Hüseyin PAZARCI Prof. Dr. Kemal ÇİÇEK Prof. Dr. Mehmet SARAY Dr. Şükrü ELEKDAĞ Dr. Bilal N. ŞİMŞİR (E. Büyükelçi) (E. Büyükelçi) Prof. Dr. Temuçin Faik ERTAN Dr. Pulat TACAR (Ankara Üniversitesi) (E. Büyükelçi) Dr. Erdal İLTER Prof. Dr. Cemalettin TAŞKIRAN (Tarihçi) (Gazi Üniversitesi) DANIŞMA KURULU Alfabetik Sıra İle Çınar ALDEMİR Prof. Dr. Justin MCCARTHY (E. Büyükelçi) (Louisville Üniversitesi) Ertuğrul APAKAN Dr. Ayten MUSTAFAYEVA (E. Büyükelçi) (Azerbaycan İlimler Akademisi, Prof. Dr. Edward ERICKSON İnsan Hakları Enstitüsü) (Tarihçi) Jeremy SALT Prof. Dr. Michael M. GUNTER Prof. Dr. Norman STONE (Tarihçi) Prof. Dr. Ömer TURAN Prof. Dr. Enver KONUKÇU (Orta Doğu Teknik Üniversitesi) Prof. Dr. Jean-Louis MATTEI Prof. Dr. Hakan YAVUZ (Tarihçi) (Utah Üniversitesi) Ermeni Araştırmaları yılda üç kez yayımlanır. Yerel Süreli Yayın. Ermeni Araştırmaları hakemli bir dergidir. Ermeni Araştırmaları dergisi TÜBİTAK ULAKBİM tarafından taranmaktadır. Gönderilen yazılar ilk olarak yazı kurulunca bilimsel anlatım ve yazım kuralları yönünden incelenir. Daha sonra uygun bulunan yazılar, alanında bilimsel çalışmaları ile tanınmış üç ayrı hakeme gönderilir. Hakemlerin kararları doğrultusunda yazı yayımlanır ya da yayımlanmaz. Hakemlerin gizli tutulan raporları derginin arşivlerinde beş yıl süre ile tutulur. İmtiyaz Sahibi AVRASYA BİR VAKFI (1993) Yayın İdare Merkezi Terazi Yayıncılık Bas. Dağ. Dan. Eğt. Org. Mat. Kırt. Ltd. Şti. Abidin Daver Sok. No. 12/B Daire 4 06550 Çankaya/ANKARA Tel: 0 (312) 438 50 23-24 • Faks: 0 (312) 438 50 26 www.avim.org.tr Baskı Tarihi: 19 Nisan 2017 ISSN: 1303-068X Sayfa Düzeni Ruhi ALAGÖZ Baskı: Neyir Matbaacılık Matbaacılar Sitesi 35. Cad. No: 62 İvedik-Yenimahalle / ANKARA Tel: 0 312 395 53 00 - Faks: 0 312 395 84 20 Abone Sorumlusu Hülya ÖNALP Terazi Yayıncılık Bas. Dağ. Dan. Eğt. Org. Mat. Kırt. Ltd. Şti. Süleyman Nazif Sok. No. 12/B Daire 4 06550 Çankaya/ANKARA Tel: 0 (312) 438 50 23-24 • Faks: 0 (312) 438 50 26 E-posta: [email protected] Yurtiçi Abone Ücreti: 45 TL Yurtdışı Abone Ücreti: 30 ? Aşağıdaki banka/posta çeki hesap numaralarına ödeme yapabilirsiniz: Terazi Yayıncılık, Garanti Bankası-Çankaya/ANKARA Şubesi 181/6296007 Posta Çeki Hesabı: Ankara/Çankaya/Merkez 5859221 IBAN No: TR960006200018100006296007 Aksi belirtilmediği sürece Ermeni Araştırmalarıʼnda yayımlanan yazılarda belirtilen olay ve fikirler sadece yazarına aittir. Yazı işleri müdürünü, yayın sahibini veya editörünü bağlamaz. Tüm hakları saklıdır. Önceden yazılı izin alınmaksızın hiçbir iletişim, kopyalama sistemi kullanılarak yeniden baskısı yapılamaz. Akademik ve haber amaçlı kısa alıntılar bu kuralın dışındadır. İÇİNDEKİLER (CONTENTS) Sayfa Yazarlar ........................................................................................................................................................5 (Contributors) Editörün Notu ...........................................................................................................................................9 (Editorial Note) MAKALELER...........................................................................................................................................11 (ARTICLES) Olaylar ve Yorumlar........................................................................................................................11 (Facts and Comments) Ömer E. LÜTEM Rusyaʼnın Osmanlı ve İran Topraklarındaki Ermeniler ve Kürt Aşiretleriyle İlişkisi ...............................................................................................................61 (The Relations of Russia With the Armenians and the Kurds Residing on Ottoman Soil) Doç. Dr. Nejla GÜNAY Uluslararası İlişkiler Perspektifinden Nahçıvan Üzerine Eleştirel Bir Bakış: Sorun Mu Fırsat Mı? .............................................................81 (A Critical Overview On Nakhchivan from the International Relations Perspective: Is It a Problem or an Opportunity?) İÇİNDEKİLER Yrd. Doç. Dr. Onur OKYAR Osmanlı Kroniklerinde Ermeniler...........................................................................................103 (Armenians in Ottoman Chronicles) Yrd. Doç. Dr. Halil ÖZŞAVLI Mondros Mütarekesinden 1920ʼye Kadar Kars ve Çevresinde Ermenilerin Gasp Ettiği Mallar .......................................................................141 (The Properties Seized by the Armenians in Kars and the Surroundings as of the Armistice of Mudros Until 1920) Yrd. Doç. Dr. Arzu BOY Türkiye Cumhuriyeti/Osmanlı Devleti ve Ardıllık/Devamlılık Sorunsalının Görelileşmesi................................................................165 (Republic of Turkey/Ottoman Empire and the Relativization of the Question of Succession/Continuity of States) Dr. Deniz AKÇAY ARŞİV BELGESİ .................................................................................................................................211 Mirza Bala Mehmetzade: Ermeniler ve İran......................................................................211 Ermeni Araştırmaları 3 2017, Sayı 56 KİTAP TAHLİLİ.....................................................................................................................................241 (BOOK REVIEW) Ermenice-Türkçe Sözlük ...........................................................................................................241 (Armenian-Turkish Dictionary) Güzin ÇAYKIRAN YAZIM KURALLARI ..........................................................................................................................249 (STYLE SHEET) . Yazarlar Ömer Engin LÜTEM mekli Büyükelçi, AVİM Onursal Başkanı. Galatasaray ELisesi’nden ve Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden mezun oldu. Fransa, Almanya, İtalya ve Libya’daki Türk misyonlarında çeşitli görevlerden sonra 1975 yılında Köln Başkonsolosu oldu. 1979 yılında Dışişleri Bakanlığı Personel Genel Müdürü, 1981 yılında ise İstihbarat ve Araştırma Genel Müdürü olarak görev yaptı. 1983 yılında Sofya’ya Türkiye Büyükelçisi olarak atanan Lütem bu görevde altı yıl kaldı. 1989–1992 yılları arasında Dışişleri Bakanlığında Müsteşar Yardımcılığı yapan Lütem, 1992 –1995 yıllarında Vatikan nezdinde Büyükelçi ve 1995-1997 yıllarında ise UNESCO nezdinde Türkiye Daimi Temsilcisi olarak görev yaptı. Lütem Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi’nin (ASAM) Ermeni Araştırmaları Enstitüsü (2001) ile İnsanlığa Karşı Suçlar Araştırma Enstitüsünün (2006) kurucu başkanıdır. Lütem, 2009-2012 yıllarında Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM) başkanı olarak görev yapmıştır. Halen AVİM bünyesinde yayınlanmakta olan Ermeni Araştırmaları, Review of Armenian Studies ve Uluslararası Suçlar ve Tarih dergilerinin editörlüğünü yürütmektedir. Bu faaliyetlerin yanı sıra 2006–2007 eğitim-öğretim yılının birinci döneminden itibaren ODTÜ Tarih bölümünde Emergence and Evolution of the Armenian Question başlıklı yüksek lisans dersini vermektedir. Doç. Dr. Nejla GÜNAY ejla Günay, Kahramanmaraş’ta doğdu. İlk ve orta öğrenimini Nburada tamamladı. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Tarih Anabilim Dalı’ndan 1989 yılında mezun oldu. 1996 yılında Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yeniçağ Tarihi Bölümü’nde Yüksek Lisans’a başladı. “XVI. Yüzyılda Bursa Yahudileri” adlı yüksek lisans tezini 1999 yılında tamamladı. Aynı yıl Gazi Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Bölümü’ne okutman olarak atandı. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yakınçağ Tarihi Bölümü’nde başladığı doktora eğitimini “Maraş Ermenileri” adlı tezi ile 2007 yılında tamamladı. Bu tez aynı yıl “Maraş’ta Ermeniler ve Zeytun İsyanları” adı ile IQ yayınevi tarafından kitap olarak basıldı. Bu çalışma 2012 yılında Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi’nin yedi kategoride verdiği “Kahramanmaraş Kültürüne Hizmet Ödülleri” kapsamında kitap kategorisinde en iyi kitap ödülünü aldı. “Zoraki İttifaktan Yol Ayrımına İttihat Terakki ve Ermeniler” adlı eseri 2015 yılında Atatürk Araştırma Merkezi tarafından yayımlandı. Nejla Günay, 2009 yılında Gazi Eğitim Fakültesi Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Bölümü Tarih Eğitimi Anabilim Dalı’na öğretim üyesi olarak atandı. 2011 yılında Doçent unvanını alan Nejla Günay’ın çok sayıda bilimsel kitap ve makalesi bulunmaktadır. Nejla Günay, evli ve üç çocukludur. Ermeni Araştırmaları 5 2017, Sayı 56 Yrd. Doç. Dr. Onur OKYAR