AKTUALIZACJA STRATEGII ROZWOJU GMINY Laszki
Kraków - Laszki lipiec 2006
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
SPIS TRE ŚCI
WST ĘP 4
I. RAPORT O STANIE GMINY LASZKI 9
1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY 9 1.1 Poło Ŝenie geograficzne i podział administracyjny 9 1.2 Bogactwa naturalne 12 1.3 Stan środowiska 13 1.4 Miejsce i funkcje gminy 14
2. LUDNO ŚĆ I ZAGADNIENIA SPOŁECZNE 17 2.1 Dane demograficzne 17 2.2 Pracuj ący i bezrobotni 23 2.3 Źródła dochodów ludno ści 28
3. WARUNKI SOCJALNO-BYTOWE 30 3.1 Oświata 30 3.2 Mieszkalnictwo 31 3.3 Słu Ŝba zdrowia 32 3.4 Opieka społeczna 34
4. GOSPODARKA 35 4.1 Przemysł 35 4.2 Rolnictwo 38
5. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA 42 5.1 Wodoci ągi, kanalizacja i gospodarka odpadami 42 5.2 Gazownictwo 47 5.3 Drogi i szlaki komunikacyjne 51 5.4 Telefonizacja, dost ęp do internetu 54 5.5 No śniki energii 55
6. KULTURA I TURYSTYKA 55 6.1 Walory historyczne 55
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 2 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
6.2 Walory krajobrazowe, turystyka i agroturystyka 56 6.3 Działalno ść kulturalna 58
II. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LASZKI 59 1. ZAŁO śENIA OGÓLNE 59 2. ANALIZA MOCNYCH I SŁABYCH STRON GMINY LASZKI 61 3. MISJA GMINY 69 4. OBSZARY, CELE I ZADANIA REALIZACYJNE 72
Zał ącznik 1 - Wykaz inwestycji planowanych do realizacji 80
Zał ącznik 2 - Wykaz zabytków na terenie 83 Spis tabel 86
Spis rysunków 86 Spis wykresów 87
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 3 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
WST ĘP
Strategia rozwoju gminy jest to sztuka /metoda/ formułowania długookresowych celów, a tak Ŝe ich modyfikacji w zale Ŝno ści od zmian zachodz ących w otoczeniu oraz wybór działa ń umo Ŝliwiaj ących realizacj ę przyj ętych priorytetów rozwoju. Strategia rozwoju powinna zatem bez w ątpienia odpowiada ć (co najmniej!) na pytanie:
=> co musimy zrobi ć, aby funkcjonowa ć i rozwija ć si ę w przyszło ści ?
Prezentowany poni Ŝej dokument, nazwany „Strategi ą rozwoju społeczno- gospodarczego gminy Laszki", udziela odpowiedzi na to pytanie.
Po co wła ściwie jest strategia, co z niej b ędziemy mieli? Jakie jest prawdziwe znaczenie planowania strategicznego dla gminy. Dotyczy ć będzie takich kwestii jak: • co trzeba zrobi ć • kiedy nale Ŝy to zrobi ć • w jaki sposób • kto ma doprowadzi ć do realizacji celów i zada ń. Budowanie strategii rozwoju nale Ŝy do nowych form działalno ści samorz ądu terytorialnego. Strategia zawiera analiz ę stanu obecnego gminy w sferze społecznej, gospodarczej, rolnej, infrastruktury technicznej i środowiskowej. Współdziałanie mi ędzy tymi sferami pozwala na okre ślenie podstawowych elementów rozwoju gminy, wiedz ę na temat stanu obecnego oraz szans i zagro Ŝeń rozwoju. Wskazuje zało Ŝenia rozwoju gminy, cele, zadania i projekty wdro Ŝeniowe. Strategia rozwoju ma du Ŝe znaczenie dla samorz ądu terytorialnego, który chce osi ągn ąć sukces. Jednak nie wsz ędzie mo Ŝna i warto budowa ć strategi ę. Wypracowuj ą j ą tylko ci, których na to sta ć tak pod wzgl ędem intelektualnym, jak i organizacyjnym, ale przede wszystkim - determinuje j ą stan świadomo ści i aspiracji. Tak ą społeczno ści ą jest niew ątpliwie społeczno ść gminy Laszki - aktywna, świadoma swoich mo Ŝliwo ści i ogranicze ń, zdolna do wypracowania i wdro Ŝenia strategii. Przedkładany plan strategiczny
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 4 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
ma by ć, w zamierzeniu, tego dowodem. Jedn ą z funkcji strategii jest dostarczanie informacji podmiotom gospodarczym, inwestorom i mieszka ńcom o długookresowych uwarunkowaniach rozwoju i sposobach rozwi ązywania problemów, jakie w zwi ązku z nimi powstan ą, ale tak Ŝe s ą to deklaracje oraz zobowi ązania władz do podj ęcia okre ślonych przedsi ęwzi ęć i działa ń. Strategia rozwoju jest wi ęc planem, kompleksowym dokumentem, okre ślaj ącym podstawowe kierunki rozwoju gminy, uwzgl ędniaj ącym walory i szanse dla jednostki oraz minimalizuj ącym lokalne słabo ści i zewn ętrzne zagro Ŝenia.
W jakich ramach formalnoprawnych opracowano strategi ę rozwoju gminy? Ogólne ramy formalnoprawne planowania strategicznego w Polsce tworzy Konstytucja RP, jej artykuły uzasadniaj ą podmiotowy charakter strategii, naczeln ą pozycj ę społecze ństwa i dobra ogólnego. Głównym celem strategii powinno by ć zatem ł ączenie zało Ŝeń polityki gospodarczej i społecznej z polityk ą przestrzenn ą i inwestycyjn ą. W planowaniu strategicznym mo Ŝna wyró Ŝni ć trzy strefy oraz odpowiadaj ące im dokumenty b ędące ich syntez ą:
Rys. 1 Strefy planowania strategicznego
Planowanie Planowanie Planowanie przestrzenne gospodarcze inwestycyjne (realizacyjne) Studium uwarunkowa ń i
kierunków Strategia Rozwoju Gminny program zagospodarwania Gminy zada ń publicznych przestrzennego gminy
O planowaniu strategicznym mówi ą przepisy ustawy z dnia 27.03.2003 roku o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z dnia 10 maja 2003 r.). Ustawa okre śla system planowania przestrzennego i dokumenty planistyczne dla gminy (studium zagospodarowania przestrzennego województwa i studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy). Strategia nie jest zadaniem obligatoryjnym
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 5 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
gminy, jednak jej opracowanie stanowi podstaw ę wła ściwego wykonania obowi ązuj ących gmin ę dokumentów.
Mo Ŝliwe s ą trzy rodzaje relacji zachodz ących pomi ędzy strategi ą gminy a studium: • podej ście kompleksowe, zakładaj ące integralno ść strategii i studium; • studium zostaje oparte na poprzedzaj ącej je strategii; • prace nad studium i strategi ą przebiegaj ą równolegle. W ka Ŝdym przypadku rezultaty s ą odmienne. Najbardziej efektywne jest podej ście zintegrowane, realizuj ące cel ł ączenia polityki gospodarczej z przestrzenn ą. Powoduje to powstanie spójnego, wzajemnie uzupełniaj ącego si ę i kompletnego systemu planowania strategicznego. Strategia rozwoju gminy jest materiałem wyj ściowym dla studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, do opracowania którego Zarz ąd Gminy jest zobowi ązany przepisami ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym. Aby gmina odniosła po Ŝą dane wyniki musi realizowa ć cele i zadania zawarte w strategii rozwoju. Strategia rozwoju mo Ŝe słu Ŝyć jako narz ędzie do motywacji dla społeczno ści i lokalnych władz gminnych. Motywacja jest bardzo wa Ŝnym bod źcem rozwojowym współczesnych społeczno ści tak Ŝe wiejskich.
Jak wygl ądały prace nad strategi ą? Aktualna strategia rozwoju powstała w wyniku uaktualnienia poprzedniej Strategii Rozwoju Gminy Laszki stworzon ą przez Rzeszowsk ą Agencj ę Rozwoju Regionalnego S.A.. Podobnie jak dawna Strategia tak i ta, formułuje cele strategiczne oraz priorytety wzrostu, wskazuje kierunki koncentracji wysiłku zbiorowego wspólnoty mieszka ńców a tak Ŝe jego zmiany, które powinny zosta ć przeprowadzone, aby uzyska ć oczekiwane efekty. Przyst ępuj ąc do zmiany istniej ącej strategii rozwoju, niezb ędne było sprawdzenie liczby zrealizowanych zada ń i kierunków zmian w gminie Laszki. Nast ępnie nale Ŝało okre śli ć nowe dziedziny strategiczne, które b ędą rozwijane. Dokonane tu oceny wskazuj ą kierunki, w jakich gmina Laszki powinna si ę specjalizowa ć. Dalsze prace to kolejno: identyfikacja celów społeczno-gospodarczych, weryfikacja pod k ątem mo Ŝliwo ści zrealizowania w konkretnej przestrzeni, informacje zwrotne b ędące
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 6 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
celem wyboru najlepszych środków i narz ędzi dla realizacji zało Ŝonych i ju Ŝ zweryfikowanych celów. Gmina Laszki poło Ŝona jest w powiecie jarosławskim, województwo podkarpackie, nale Ŝy do makroregionu południowo-wschodniej Polski. Strategia Rozwoju uwzgl ędnia istniej ące uwarunkowania powiatu, województwa oraz ich miejsce w terytorialnej organizacji pa ństwa. Dostosowuje si ę do istniej ącej sytuacji, wykorzystuj ąc uwarunkowania, które bezpo średnio lub po średnio s ą z ni ą zwi ązane. Rozwój gminy jest w znacznym stopniu uzale Ŝniony od decyzji oraz środków finansowych skupionych na poziomie województwa.
Rys. 2 Proces pracy nad strategi ą I ANALIZA
ANALIZA SYTUACJI WIZJA PRZYSZŁO ŚCI GMINY KONCEPCJE WYOBRA śENIA
CHARAKTER GMINY Raport o stanie gminy
II ZAKRES DZIAŁANIA STRATEGIA ROZWOJU GMINY CO CHCEMY ZMIENI Ć ?
- nowe miejsca pracy - zagospodarowanie terenów - postawy ludzkie - instytucje - priorytety dla rozwi ąza ń infrastrukturalnych
III CO ROBI Ć? POMYSŁY KONKRETNYCH JAK POZYSKA Ć ŚRODKI, ZAANGA śOWNIE DZIAŁA Ń LUDZI? JAK WŁA ŚCIWIE JE ZAGOSPODAROWA Ć? GDZIE ZDOBYWA Ć ŚRDOKI FINANSOWE?
WYKONANIE I DZIAŁANIE
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 7 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Punktem wyj ścia do planów strategicznych gminy była poprzednia Strategia Rozwoju Gminy Laszki. Przeanalizowanie problemów zrealizowanych i tych bie Ŝą cych przeło Ŝyły si ę na now ą misję gminy, nowe cele i zadania na przyszło ść . Efektem tego jest zaktualizowana strategia rozwoju zawieraj ąca zaktualizowan ą wiedz ę i wi ększe do świadczenia z realizacji poprzedniej strategii. Pozwala to na stwierdzenie, i Ŝ efektywno ść i oddziaływania załoŜeń b ędą długoterminowe ze wzgl ędu na realizacj ę zada ń i rozwój celów. Strategia składa si ę z cz ęś ci zadaniowej oraz opisuj ącej cele i zało Ŝenia. Cze ść pierwsza nie zawiera planów realizacyjnych ani kosztów wewn ętrznych i zewn ętrznych wdra Ŝania strategii. koncentruje si ę przede wszystkim na okre ślonych przez mieszka ńców gminy i jej władze priorytetowych obszarach: • rozwoju infrastruktury, • rynku pracy, • rolnictwa. Nowy podział administracyjny z 01.01.1999 roku spowodował powstanie powiatu jarosławskiego i województwa podkarpackiego nie zmieniło to jednak warunków Ŝycia mieszka ńców oraz priorytetów rozwojowych gminy. Zmienił si ę jedynie sposób pozyskiwania finansów. Strategia adresowana jest do przedstawicieli podmiotów gospodarczych, wszystkich mieszka ńców oraz inwestorów zainteresowanych gmin ą, jej warto ść mo Ŝe by ć rozpatrywana w skali gminy, powiatu, tak Ŝe województwa, którego gmina Laszki jest cz ęś ci ą składow ą.
Serdeczne podzi ękowania za udział w pracach nale Ŝą si ę Wójtowi Adamowi Grendzie, Przewodnicz ącemu Rady Gminy panu Janowi Bawoł, Radzie oraz Sołtysom gminy Laszki. Opracowanie:
Instytut Doradztwa Europejskiego - Innowacja
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 8 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
I. RAPORT O STANIE GMINY Laszki
1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY
Przedstawiona charakterystyka gminy Laszki jest raportem stanu społeczno- gospodarczego, który został wypracowany na podstawie dost ępnych materiałów statystycznych, bada ń terenowych i dokumentacyjnych oraz literatury przedmiotu.
Przeprowadzona diagnoza umo Ŝliwia dokładne rozpoznanie stanu społeczno- gospodarczego gminy na tle powiatu jarosławskiego w uj ęciu problemowym i przestrzennym, zarówno z gospodarczego, jak i społecznego punktu widzenia
1.1 Poło Ŝenie geograficzne i podział administracyjny
Gmina Laszki znajduje si ę jest w południowo - wschodniej cz ęś ci Polski, zajmuje wschodni ą cze ść Kotliny Sandomierskiej. W krajobrazie gminy przewaŜaj ą tereny równinne poprzecinane niekiedy niewielkimi wzniesieniami.
Rys. 3 Gmina Laszki
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 9 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Teren gminy zajmuj ą obszary zagospodarowane rolniczo, stanowi ą one około 71 % ogólnej powierzchni gruntów, reszta to lasy, grunty le śne, stawy rybne a tak Ŝe grunty wykorzystane pod budownictwo indywidualne, zagrodowe oraz wielorodzinne.
Tabela nr 1 U Ŝytkowanie gruntów, dane z 31.05.2005 r.
Lp. Powierzchnia (ha) Struktura % I. UŜytki rolne 9,821 71 Grunty orne 6,458 47 Sady 47 0,3 Łąki trwałe 1 442 10,5 Pastwiska 1 874 14 II. Lasy i grunty leśne 2 331 17 III Pozostałe grunty (pod 1 633 12 zabudowaniami, podwórzami drogi, wody i inne grunty) Ogólna powierzchnia gruntów gminy 13785 100
Administracyjnie Gmina Laszki nale Ŝy do województwa podkarpackiego, jest jedn ą z 11 gmin wchodz ących w jego skład Powiatu Jarosławskiego. S ąsiaduje z gminami: Radymno, Radymno-miasto, Jarosław, Wi ązownica oraz z gminami Powiatu Lubaczowskiego: Oleszyce i Wielkie Oczy.
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 10 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Rys. 4 Gmina Laszki na tle Powiatu Jarosławskiego
Gmina zajmuje obszar 137,85 km2, zamieszkuje j ą 7268 mieszka ńców (dane UG Laszki na koniec 2005 r.), przeci ętna g ęsto ść zaludnienia nie jest wysoka, kształtuje się na poziomie 52,7 osób na km 2. Struktura ludno ści jest zrównowa Ŝona pod wzgl ędem płci, kobiety stanowi ą 49,9 %, męŜ czy źni 50,1 %. Gmin ę zamieszkuje 74% powy Ŝej 18 – go roku Ŝycia, osoby poni Ŝej 18 – go roku Ŝycia stanowi ą 26 % ludno ści gminy. Prawie 60 % ludno ści znajduje si ę w wieku produkcyjnym, z czego 53 % stanowi ą m ęŜ czy źni.
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 11 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Tabela nr 2 Stan ludno ści w poszczególnych sołectwach w gminie z podziałem na płe ć Sołectwa 2001 2002 2003 2004 2005 M/K M/K M/K M/K M/K Bobrówka 485 490 478 485 490 202/283 205/285 223/255 234/251 244/246 Charytany 363 361 363 363 359 149/214 154/207 156/207 159/204 171/246 Czerniawka 160 164 171 160 164 80/80 81/83 83/88 83/77 85/79 Korzenica 704 704 719 705 701 325/379 328/376 336/383 347/385 356/345 Laszki 1845 1841 1848 1847 1835 834/1001 854/987 869/979 890/957 912/923 Mi ękisz Nowy 695 688 677 695 688 320/375 326/362 332/345 338/357 355/333 Mi ękisz Stary 575 578 575 575 578 268/307 285/293 289/286 298/277 305/273 Tuchola 360 357 359 360 356 167/193 169/188 172/187 173/187 182/174 Wietlin 981 976 978 981 976 431/550 442/534 457/521 475/506 486/490 Wietlin 146 150 149 146 152 Pierwszy 72/74 73/77 74/75 76/70 78/74 Wietlin Trzeci 317 312 308 317 310 135/182 138/174 145/163 148/169 153/157 Wysocko 676 666 686 676 659 275/401 289/377 297/389 307/369 309/350 Razem 7307 7287 7311 7310 7268 3249/4058 3344/3943 3433/3878 3528/3782 3646/3622
Źródło: dane UG Laszki
1.2 Bogactwa naturalne
Bardzo cennym bogactwem naturalnym gminy s ą lasy. Stanowi ą one około 17 % powierzchni całej gminy. Zlokalizowane s ą głównie w północno-wschodniej cz ęś ci, na terenach o najsłabszych glebach kl. V i VI. Mówi ąc o glebach, na terenie gminy mo Ŝna spotka ć ró Ŝne ich rodzaje. Doliny rzeki San i Szkło wy ściełaj ą mady średnie i lekkie oraz mady pyłowo-ilaste, nale Ŝą one do
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 12 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
najlepszych gleb w gminie (Wietlin, Wysock, Laszki, Charytany, Wietlin Pierwszy). Gleby bielicowe zajmuj ą zwarte powierzchnie w miejscowo ściach Bobrówka, Tuchla, Wietlin Trzeci. Gleby nale Ŝą ce do klas bielicoziemnych i brunatnoziemnych wyst ępuj ą w północno-wschodniej i północnej cz ęś ci gminy. Gmina Laszki posiada bogate zło Ŝa Ŝwirów i piasków wyst ępuj ące na całym terenie. Zło Ŝa Ŝwirów zajmuj ą pas wzdłu Ŝ rzeki San, od Wysocka do Wietlina. Zło Ŝa piasku i gliny wyst ępuj ą w pasie od Korzenicy do Charytan. Cz ęść złó Ŝ jest eksploatowana przemysłowo np. w Wysocku.
1. 3 Stan środowiska
Powierzchniowe wody płyn ące
Główne zanieczyszczenia wód powierzchniowych s ą spowodowane przez: - Ścieki komunalne i przemysłowe - Wody powierzchniowe spływaj ące z terenów rolniczych - Niska jako ść wód napływaj ących z terytorium Ukrainy
Przez teren obu gmin przepływaj ą dwie rzeki San i Szkło. Wg przeprowadzonych bada ń stan rzeki Szkło przedstawia si ę nast ępuj ąco: - III klas ę czysto ści wykazuj ą wody na odcinku 2,3 km, natomiast na odcinku 30,2 km wody zalicza si ę do poza klasowych wg stanu sanitarnego - wg wska źników hydrobiologicznych, wody rzeki s ą zaklasyfikowane jako wody pozaklasowe na odcinku 32,5 km.
Powietrze
Wg bada ń przeprowadzonych w 2001 roku wynika Ŝe rozkład st ęŜ eń średniorocznych zanieczyszcze ń powietrza wykazuje wysokie st ęŜ enie dwutlenku azotu, pyłu zawieszonego oraz dwutlenku siarki.
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 13 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Tabela nr 3 Średnioroczne st ęŜ enia zanieczyszczenia powietrza (dane na 2001 r.) Średnioroczne st ęŜ enie [mg/m 3 ] Dwutlenek siarki 15,0 Dwutlenek azotu 36,3 Pyłu zawieszonego 40,0 Opad pyłu 90,8
Ocena zanieczyszczenie powietrza dla Powiatu Jarosławskiego wykazało potrzeb ę prowadzenia intensywnych pomiarów na wysokim poziomie. Ze wzgl ędu na ochron ę zdrowia nale Ŝy przeprowadzi ć pomiary: - dwutlenku siarki - dwutlenku azotu - pyłu zawieszonego
Ze wzgl ędu na ochron ę ro ślin i ekosystemów nale Ŝy przeprowadzi ć analiz ę ilo ściow ą nast ępuj ących substancji: - dwutlenku siarki - tlenków azotu - tlenków ozonu
1.4 Miejsce i funkcje gminy
Gmina Laszki jest jedn ą z 11 gmin powiatu jarosławskiego. Zajmuje obszar 137,85 km 2 co stanowi 12,6 % powierzchni ogólnej powiatu. Zamieszkuje w niej 6 % ludno ści powiatu, czyli 7268 osób, w tym 3646 m ęŜ czyzn i 3622 kobiet. Gmina Laszki jest gmin ą wiejsk ą o charakterze rolniczym. Bezpo średnie zwi ązki funkcjonalne odnosz ą si ę do Jarosławia, który jest dla gminy centrum usługowo- administracyjnym oraz miejscem pracy znacznej liczby mieszka ńców.
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 14 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 15 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Tabela 4 Podstawowe dane o Gminie Laszki na tle powiatu
Wyszczególnienie Powierzchnia ogółem w Ludno ść km² ogółem Gmina Laszki ogółem 137,85 7268 Powiat Jarosławski 1092,00 122 175 Udział % 13 6 Źródło: Główny Urz ąd Statystyczny, 2004
Średnia g ęsto ść zaludnienia wynosi dla gminy 51 osób/km 2. Stawia to gmin ę na przedostatnim miejscu w powiecie jarosławskim. Mniejszą g ęsto ść zaludnienia ma jedynie gmina Wi ązownica.
Wiod ącą funkcj ą gminy jest rolnictwo, produkcja Ŝywno ści oraz obsługa ludno ści i zwi ązane z tym osadnictwo. Dominuje uprawa zbó Ŝ - 60% gruntów ornych oraz ro ślin okopowych - ziemniaków. Wi ększo ść istniej ących gospodarstw prowadzi produkcj ę na własne potrzeby, z przewag ą zbó Ŝ i hodowli trzody chlewnej.
Dobrze rozwini ęta sie ć dróg gminnych i powiatowych oraz sie ć linii autobusowych umo Ŝliwia dobr ą komunikacj ę z Jarosławiem, Radymnem oraz Rzeszowem - stolic ą województwa podkarpackiego
Gmina Laszki na tle powiatu jarosławskiego
Źródło: Opracowanie własne
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 16 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
2. LUDNO ŚĆ I ZAGADNIENIA SPOŁECZNE
2.1 Dane demograficzne
Głównym czynnikiem powoduj ącym kształtowanie si ę procesów rozwojowych w gminie są jej mieszka ńcy. Pod wzgl ędem zaludnienia gmina nale Ŝy do jednostek o średniej liczbie mieszka ńców.
Tabela nr 5 Ludno ść Powiatu Jarosławskiego (dane na 31 XII 2004 r.)
Gmina/miasto ogółem męŜ czy źni kobiety
Gmina Chłopice 5624 2782 2842 Miasto Jarosław 40523 18829 21694 Gmina Jarosław 12669 6255 6414 Gmina Laszki 7012 3506 3506 Gmina Pawłosiów 8102 3944 4158 Gmina Pruchnik 9548 4746 4802 Miasto Radymno 5626 2746 2880 Gmina Radymno 11336 5592 5744 Gmina Rokietnica 4419 2174 2245 Gmina Ro źwienica 6447 3171 3276 Gmina Wi ązownica 10975 5442 5533 Razem powiat 122281 59187 63094 Źródło: Dane GUS
Według danych UG Laszki na koniec 2005 r. Gmin ę Laszki zamieszkuje 7268 osób. Gęsto ść zaludnienia wynosi dla gminy 51 osób/km 2 . Najg ęś ciej zaludnion ą wsi ą s ą Laszki, mieszka tam 25,2 % ogółu mieszka ńców gminy.
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 17 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Tabela nr 6 Podział administracyjny Gminy Laszki (2005 r.) Sołectwo/wie ś Powierzchnia Ludno ść Zag ęszczenie na (km²) 1 km²
Bobrówka 6,9 490 71
Charytany 8.6 359 42
Czerniawka 6,7 164 24,5
Korzenica 20.2 701 35
Laszki 21,2 1835 86,5
Mi ękisz Nowy 14,5 688 47,45
Mi ękisz Stary 7,1 578 81,4
Tuchla 14,0 356 25,43
Wietlin 13,6 976 71,8
Wietlin Pierwszy 7,3 152 20,8
Wietlin Trzeci 6,6 310 47
Wysock 11,2 659 59
Razem gmina 138 7268 51 Źródło: UG Laszki
Mała g ęsto ść zaludnienia w gminie to wynik zaszło ści historycznych, okresu wojen i powojennych procesów repatriacyjnych lat 1944-1947. Mo Ŝna zauwa Ŝyć, i Ŝ liczba ludno ści na przestrzeni ostatnich kilku lat waha si ę. W stosunku do roku 2004 liczba ludno ści spadła o 42 osoby .
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 18 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Wykres 1. Liczba ludno ści gminy Laszki w latach 2001-2005
7320 7307 7311 7310 7310 7300 7287 7290 7280 7268 liczba ludno ści 7270 7260 7250 7240 2001 2002 2003 2004 2005
Źródło: UG Laszki
Pod koniec 2004 r. ludno ść Gminy Laszki była zrównowa Ŝona pod wzgl ędem płci. W latach poprzednich pod wzgl ędem płci przewa Ŝali nieznacznie m ęŜ czy źni. Obserwuj ąc liczb ę mieszka ńców na przestrzeni lat 2000 – 2004 mo Ŝemy zwróci ć uwag ę, i Ŝ z roku na rok spada zarówno liczba kobiet, jak i m ęŜ czyzn.
Wykres 2 Liczba kobiet i m ęŜ czyzn w Gminie Laszki na przestrzeni lat 2000 - 2004
3556 3552 3549 3560 3537 3550 3540 3540 3506 3530 3520 3519 3516 3515 3510 3506 3500 3490 3480 2000 2001 2002 2003 2004 Kobiety MęŜ czy źni
Źródło: Dane GUS
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 19 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Wykres 3 Liczba m ęŜ czyzn wg grup wiekowych w Gminie Laszki (lata 2000 – 2004)
1000 921 950 881 900 861 848 856 850 808 776 816 800 829 750 783 700 650 584 592 600 567 569 562 550 468 458 500 457 448 446 450 398 399 400 396 378 380 350 300 323 335 342 342 327 250 200 124 110 150 115 109 102 100 50 0 2000 2001 2002 2003 2004
0-14 15-19 20-29 30-39 40-59 60-64 65 i wi ęcej
Źródło: Dane GUS
W ci ągu kilku ostatnich lat nieznacznie wzrosła populacja m ęŜ czyzn w wieku 40 – 59 lat oraz 20 – 29 lat. Niewielki spadek liczby m ęŜ czyzn dotyczył osób w wieku powy Ŝej 60 – tego toku Ŝycia, na w miar ę stabilny poziom utrzymywał si ę w przedziałach wiekowych 15 - 19 oraz 30 -39 lat. W porównaniu do roku 2000 wzrosła liczba m ęŜ czyzn w wieku 40 – 59, spadła natomiast w grupie wiekowej 0 – 14 lat.
Pod koniec 2004 r. m ęŜ czy źni w wieku 40 – 59 stanowili najliczniejsz ą grup ę, najmniejsz ą populacj ę odnotowano w przedziale wiekowym 60 -64.
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 20 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Wykres 4 Liczba kobiet w Gminie Laszki wg grup wiekowych
1000 950 900 856 850 820 790 766 777 800 734 750 783 755 713 700 742 650 584 589 592 600 556 551 550 504 522 482 500 519 458 432 420 450 411 421 400 380 350 348 340 347 300 334 327 250 200 163 148 152 160 150 110 100 50 0 2000 2001 2002 2003 2004
0-14 15-19 20-29 30-39 40-59 60-64 65 i wi ęcej
Źródło: Dane GUS
Pod koniec 2004 r. najliczniejsz ą grup ą wiekow ą w śród kobiet były osoby w wieku 40 – 59 lat, najmniej liczn ą w wieku 60 -64 lat. W przeci ągu lat 2000 – 2004 jedynie populacja kobiet w przedziale wiekowym 15 – 19 lat utrzymywała si ę w miar ę na stabilnym poziomie. Du Ŝy spadek liczby kobiet zanotowano w grupie wiekowej 65 lat i wi ęcej, z kolei wzrost odnotowano w populacji kobiet 40 -59 lat.
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 21 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
W Powiecie Jarosławskim, wśród gmin, Laszki notuj ą ujemne saldo migracji. Wynosiło ono pod koniec 2004 r. -14 osób.
Tabela 7. Migracje ludno ści Powiatu Jarosławskiego(dane z 2004 roku)
Gmina Napływ Odpływ Saldo Ogółem miasta wie ś zagranica Ogółem miasta wie ś zagranica Gmina Chłopice 34 9 25 0 50 21 29 0 -16 Miasto 373 153 216 4 584 265 314 5 -211 Jarosław Gmina Jarosław 170 102 64 4 148 68 77 3 22 Gmina Laszki 55 23 32 0 69 27 42 0 -14 Gmina 166 109 53 4 81 51 30 0 81 Pawłosiów Gmina Pruchnik 46 22 24 0 69 31 36 2 -23 MiastoRadymno x x x x x x x x x Gmina 98 36 54 8 105 53 51 1 -7 Radymno Gmina 48 14 33 1 45 13 30 2 3 Rakietnica Gmina 36 16 20 0 62 27 35 0 -26 Ro źwienica Gmina 104 40 62 2 96 51 42 3 8 Wi ązownica Razem 1130 524 583 23 1309 607 686 16 -183
x- brak danych w GUS
Źródło: Dane GUS
Przyrost naturalny w gminie Laszki kształtuje dodatnim, lecz niskim poziomie. W roku 2004 przyrost naturalny wyniósł 13 osób.
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 22 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Tabela nr 8 Ruch naturalny ludno ści (dane na 2004 r.)
Gmina Ludno ść Liczba Liczba Przyrost urodze ń zgonów naturalny Gmina Chłopice 5687 59 56 3 Miasto Jarosław 40225 310 334 -24 Gmina Jarosław 12810 145 128 17 Gmina Laszki 7141 83 70 13 Gmina Pawłosiów 8170 79 72 7 Gmina Pruchnik 9642 116 77 39 Miasto Radymno x x x x Gmina Radymno 11464 126 107 19 Gmina Rakietnica 4470 61 45 16 Gmina Ro źwienica 6453 57 67 -10 Gmina Wi ązownica 11070 118 89 29 Razem 122815 1154 1045 109
x- brak danych w GUS
Źródło: Dane GUS
2.2 Pracuj ący i bezrobotni
Struktura bezrobocia w Gminie Laszki
Wg danych Powiatowego Urz ędu Pracy w Jarosławiu, z dnia 31.12.2005, na terenie Gminy Laszki jako bezrobotne zarejestrowane były 732 osoby. Stanowiły one 7,3% bezrobotnych Powiatu Jarosławskiego. W śród nich 47,8 % ogółu zarejestrowanych to kobiety, m ęŜ czy źni 52,2 %.
W stosunku do lat poprzednich stopniowo zmniejsza si ę liczba osób bezrobotnych w gminie. Porównuj ąc dane z ko ńca roku 2005 do roku 2001, zanotowano spadek bezrobocia o 13,5%. W stosunku do roku 2004 bezrobocie wzrosło o 5 osób.
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 23 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Wykres nr 5 Liczba bezrobotnych Gminy Laszki w latach 2001 - 2005
liczba bezrobotnych 860 844 840 820 800 798 772 780 760 740 727 732 720 700 680 660 2001 2002 2003 2004 2005 rok
Źródło: Dane PUP w Jarosławiu
Analizuj ąc liczb ę bezrobotnych w Gminie Laszki ze wzgl ędu na płe ć zauwa Ŝamy, i Ŝ ilo ść bezrobotnych kobiet kształtuje si ę na przestrzeni lat 2001 – 2005 mniej wi ęcej na jednakowym poziomie. Pod koniec 2005 r. jako bezrobotne zarejestrowanych było 350 kobiet. Liczba bezrobotnych m ęŜ czyzn w stosunku do roku 2001 nieznacznie spadła. Na koniec 2005 zanotowano w gminie 382 bezrobotnych m ęŜczyzn.
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 24 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Wykres nr 6 Liczba bezrobotnych Gminy Laszki w latach 2001 – 2005 ze wzgl ędu na płe ć
rok
2005 382 350
2004 400 327 MęŜ czy źni Kobiety 2003 449 349
2002 447 325
2001 428 326
0 100 200 300 400 500 liczba bezrobotnych
Źródło: Dane PUP w Jarosławiu
Gmina Laszki zajmuje siódme miejsce spo śród wszystkich gmin Powiatu Jarosławskiego pod wzgl ędem bezrobocia. Bezrobotni gminy stanowi ą 7,3 % wszystkich bezrobotnych Powiatu Jarosławskiego. 7,2 % bezrobotnych kobiet Powiatu Jarosławskiego to mieszkanki Gminy Laszki.
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 25 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Tabela nr 9 Podział bezrobotnych wg miejsca zamieszkania (stan na 31.12.2005 r.) OBSZAR OGÓŁEM Z PRAWEM DO ZASIŁKU
RAZEM KOBIETY RAZEM KOBIETY
miasto Jarosław 3160 1618 236 110
miasto Radymno 512 249 32 11
gmina Chłopice 379 163 31 12
gmina Jarosław 1007 478 84 29
gmina Laszki 732 350 58 17
gmina Pawłosiów 612 291 66 29
gmina Pruchnik 932 427 93 27
gmina Radymno 963 454 62 16
gmina Rokietnica 290 144 29 8
gmina Ro źwienica 519 221 51 15
gmina Wi ązownica 957 456 84 30
Razem 10063 4851 826 304
w tym zamieszkali na 6391 2984 558 183 wsi
Źródło: dane PUP w Jarosławiu
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 26 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Wykres nr 7 Bezrobocie w poszczególnych gminach w stosunku do liczby bezrobotnych Powiatu Jarosławskiego
Gmina Wi ązownica 9,5
Gmina Ro źwienica 5,2
Gmina Rokietnica 2,9
Gmina Radymno 9,6
Gmina Pruchnik 9,2
Gmina Pawłosiów 6
Gmina Laszki 7,3
Gmina Jarosław 10
Gmina Chłopice 3,8
Miasto Radymno 5,1
Miasto Jarosław 31,4
0 5 10 15 20 25 30 35
Źródło: Dane PUP w Jarosławiu
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 27 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Bezrobotni z prawem do zasiłku
Z ogólnej liczby zarejestrowanych bezrobotnych 58 uprawnionych było do pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Uprawnieni do zasiłku stanowili 7 % ogółu zarejestrowanych.
2.3 Źródła dochodów ludno ści
Laszki s ą gmin ą rolnicz ą. Jej teren to zagł ębie fasolowe. Laszkach nie ma du Ŝych zakładów przemysłowych. Działa zatrudniaj ący 80 osób POM w Borówce, Rolniczy Zespół Spółdzielczy w Charytanach oraz Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w Wietlinie. Najwi ększe zatrudnienie pracuj ący znajduj ą w sektorze usługowym. Kolejnym sektorem w których miejscowa ludno ść znajduje zatrudnienie jest sektor rolniczy. Najmniej osób zatrudnionych jest w sektorze przemysłowym.
Tabela nr 10. Rynek pracy wg sektorów Sektor 2000 2001 2002 2003 Rolniczy 109 105 80 78 Przemysłowy 104 58 17 19 Usługowy 314 397 402 396
Wśród osób pracuj ących wi ększo ść stanowi ą kobiety – stanowi ą ponad 68 % wszystkich pracuj ących w gminie. Z roku na rok zwi ększa si ę tez udział kobiet na lokalnym rynku pracy, udział m ęŜ czyzn natomiast spada.
Tabela nr 11 Pracuj ący w Gminie Laszki według płci
2000 2001 2002 2003
OGÓŁEM 527 560 499 493
MĘś CZY ŹNI 262 218 161 154
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 28 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
KOBIETY 265 342 338 339
Źródło: Dane UG Laszki
Tabela nr 12 Pracuj ący w Gminie Laszki według poszczególnych sektorów własno ści oraz płci
SEKTOR PUBLICZNY 2000 2001 2002 2003 Ogółem 277 349 355 358 MęŜ czy źni 84 85 83 78 Kobiety 193 264 272 280 SEKTOR PRYWATNY Ogółem 250 211 144 135 MęŜ czy źni 178 133 78 76 Kobiety 72 78 66 59
Źródło: Dane UG Laszki
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 29 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
3. WARUNKI SOCJALNO – BYTOWE
3.1 Oświata
Na terenie gminy znajduje si ę pi ęć Szkół Podstawowych. Zlokalizowane s ą one w nast ępuj ących miejscowo ściach: Szkoła Podstawowa w Korzenicy, Szkoła Podstawowa w Laszkach, Szkoła Podstawowa w Mi ękiszu Nowym, Szkoła Podstawowa w Mi ękiszu Starym, Szkoła Podstawowa w Wetlinie. W zwi ązku z reform ą systemu edukacji, której głównym zało Ŝeniem było wprowadzenie zmian ustroju szkolnego wraz z reform ą całego programu do obowi ązkowych zada ń gminy nale Ŝało, oprócz prowadzenia szkół podstawowych, równie Ŝ prowadzenie gimnazjum. Na obszarze gminy znajduje si ę jedno Gimnazjum w Laszkach.
Tabela nr 13. Wykaz szkół na terenie Gminy Laszki (dane z 01.09.2005 r.) Lp. Nazwa placówki szkolnej Ilo ść uczniów I. Szkoła Podstawowa w Laszkach 210 II. Szkoła Podstawowa w Korzenicy 73 III. Szkoła Podstawowa w Mi ękiszu 115 Nowym IV. Szkoła Podstawowa w Wietlinie 74 V. Szkoła Podstawowa w Mi ękiszu Starym 88 VI. Gimnazjum w Laszkach 339 Razem 899 Źródło: UG Laszki
Na terenie gminy istnieje gminna biblioteka w Laszkach, która posiada trzy filie: 1. Filia Mi ękisz Nowy 2. Filia Bobrówka 3. Filia Wysock
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 30 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Tabela nr 14. Biblioteki w Gminie Laszki wg ilo ści woluminów oraz liczby czytelników Lp. Nazwa placówki Liczba woluminów Liczba czytelników 1 Gminna Biblioteka Laszki 9536 205 2 Filia Mi ękisz Nowy 4946 33 3 Filia Bobrówka 5683 98 4 Filia Wysock 4831 82 Razem 24996 418
Na terenie Gminy znajduje si ę 24996 woluminów z których korzysta 418 osób. Urz ąd Gminy Laszki bardzo czynnie wspiera działalno ść Bibliotek. W 2005 roku Samorz ąd Gminny przeznaczył 66 795 zł na realizacje działalno ści statusowej instytucji kultury, według uchwały bud Ŝetowej. Na zakup nowo ści wydawniczych, z dotacji samorz ądowej w wysoko ści 2 070 zł zakupiono 158 woluminów. Poza dotacjami udzielonymi przez samorz ąd Gminy Laszki udzielone zostały równie Ŝ dotacje Ministra Kultury i w 2005 r. wyniosły one 4 500, przez co mo Ŝna było zakupi ć 368 ksi ąŜ ek. Wszystkie wydatki w 2005 roku na zakup nowo ści wyniosły 6570 zł za co ogółem zakupiono 526 ksi ąŜ ek.
3.2 Mieszkalnictwo
Tabela nr 15 Zasoby mieszkaniowe Gminy Laszki wg ilo ści izb i powierzchni u Ŝytkowej (dane z 2004 r.) Wyszczególnienie Mieszkania w szt. Izby w szt. Powierzchnia uŜytkowa mieszka ń w m2 Ogółem 21 60 1150 W tym W budynku 1 3 56 stanowi ącym współwłasno ść niezamieszkałe 1 2 52 Mieszkania 4 8 148 socjalne
Źródło: Dane GUS
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 31 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Tabela 16. Zasoby mieszkaniowe Powiatu Jarosławskiego (2004 r.) Powierzchnia Przeci ętna Gmina/miasto Mieszkania Izby uŜytkowa powierzchnia mieszka ń uŜytkowa mieszkanie izb ę (m²) mieszkania na osob ę (m²) Chłopice 1297 5560 131565 23,13 4,3 1 Jarosław m. 12857 47316 864620 21,49 3,1 0,85 Jarosław gm. 3364 14105 313543 24,47 3,8 0,90 Laszki 1750 6743 146964 20,58 4,08 1,05 Pawłosiów 2212 9398 203561 24,91 3,7 0,87 Pruchnik 2417 9378 199615 20,70 4,0 1,02 Radymno m. 1712 6523 118627 20,87 3,3 0,87 Radymno gm. 2634 10549 230761 20,13 4,3 1,09 Rokietnica 1069 4122 102047 22,82 4,2 1,08 Ro źwienica 1597 6443 151585 23,49 4,0 1 Wi ązownica 2584 10870 225958 20,41 4,3 1,01 Razem powiat 33493 131007 2688846 21,89 4,7 0,93
Źródło: dane GUS
3.3 Słu Ŝba zdrowia
Mieszka ńcy gminy korzystaj ą ze specjalistycznej opieki medycznej w pobliskim Jarosławiu. Najbli Ŝszy punkt Pogotowia Ratunkowego równie Ŝ znajduje si ę w Jarosławiu. Pełne zaplecze i niewielka odległo ść sprawiaj ą, Ŝe potrzeby w zakresie lecznictwa s ą zaspokojone w stopniu dostatecznym.
Stan usług medycznych jest wystarczaj ący na miejscowe potrzeby. W gminie na stałe zatrudnieni s ą nast ępuj ący pracownicy medyczni: • 2 lekarzy ogólnych, • 1 stomatolog. • 6 piel ęgniarek.
Tabela 17. Pracownicy medyczni słu Ŝby zdrowia Gmina/miasto Liczby bezwzgl ędne Na 10 tysi ęcy ludno ści lekarze denty ści piel ęgniarki lekarze denty ści piel ęgniarki Chłopice 3 0 4 5,3 0 7,0 Jarosław m. 144 23 538 34,5 5,5 128,8
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 32 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Jarosław gm. 1 0 2 0,8 0 1,6 Laszki 2 1 6 2,8 1,4 8,5 Pawłosiów 0 0 0 0 0 0 Pruchnik 1 1 7 1,1 1,1 7,4 Radvmno m. 5 1 13 8,8 1,8 22,8 Radymno gm. 1 0 4 0,9 0 3,4 Rokietnica 2 1 3 4,4 2,2 6,7 Ro źwienica 2 1 4 3,1 1,5 6,1 Wi ązownica 2 1 8 1,8 0,9 7,4 Źródło: US Przemy śl 1998
Wśród gmin powiatu jarosławskiego gmina Laszki zajmuje czwarte miejsce pod wzgl ędem liczby lekarzy przypadaj ących na 10 tys. ludno ści, za ś trzecie miejsce je śli chodzi o liczb ę mieszka ńców przypadaj ących na lekarza stomatologa.
Tabela 18. Szpitale, apteki i punkty apteczne Gmina/miasto apteki liczba ludno ści przychodnie ośrodki na zdrowia 1 aptek ę Chłopice - - - - Jarosław m. 14 2983 12 - Jarosław gm. - - 1 Laszki 1 7079 2 Pawłosiów - - Pnichnik 1 9436 1 Radvmno m. 2 2847 1 Radymno gm. - - 1 Rokietnica 1 4503 1 Ro źwienica 1 6531 1 Wiazownica 1 7154 3 Źródło: US Przemy śl 1998
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 33 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
3.4 Opieka społeczna Na terenie Gminy Laszki działa „Gminny O środek Pomocy Społecznej”. Zgodnie ze Statusem O środka głównym jego celem jest: • Realizacja polityki społecznej pa ństwa, która opiera si ę głównie o pomoc w przezwyci ęŜ eniu trudnych sytuacji Ŝyciowych • Umo Ŝliwienie ludziom Ŝycia w godnych warunkach • Zapobieganie trudnym sytuacjom Ŝyciowym przez podejmowanie działa ń zmierzaj ących do Ŝyciowego usamodzielnienia osób i rodzin • Przyznawanie i wypłacanie przewidzianych ustaw ą świadcze ń • Praca socjalna • Prowadzenie i rozwój niezb ędnej infrastruktury socjalnej
Tabela nr 19. Liczba rodzin/osób korzystaj ących z pomocy społecznej na terenie Gminy Laszki
Lp. Lata Liczba rodzin Liczba osób 1. 2001 559 2 900 2. 2002 691 3 619 3. 2003 759 3 521 4. 2004 928 4 333 5. 2005 1 841 6 551 6. Razem 4 778 20 924
Źródło: Opracowanie własne, wg danych Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Laszkach
Analizuj ąc powy Ŝsz ą tabelk ę mo Ŝna zauwa Ŝyć, Ŝe w przeci ągu pi ęciu lat wzrosła znacznie liczba rodzin jak i liczba osób korzystaj ących z pomocy społecznej. W latach 2001- 2005 Gminny O środek Pomocy Społecznej udzielił pomocy finansowej w wielko ści 5 515 059 zł. Najwi ęcej osób korzysta z pomocy społecznej z przyczyny: Ubóstwa Bezrobocia
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 34 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Bezradno ści w sprawach opieku ńczo wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa Niepełnosprawno ści Długotrwałej lub ci ęŜ kiej choroby
4. GOSPODARKA 4.1 Przemysł
Na terenie gminy Laszki do najwa Ŝniejszych podmiotów gospodarczych nale Ŝą : 1. Zakład Produkcyjno-Handlowy POM Sp. z o. o. w Bobrówce 2. AGROMA Oddział Rzeszowski w Bobrówce 3. Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska" w Laszkach 4. Rolniczy Zespół Spółdzielczy w Charytanach 5. Rolniczy Zespół Spółdzielczy w Wietlinie - wsi 6. Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna Wietlin Trzeci (III) 7. Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna Wietlin Pierwszy 8. Spółdzielnia Kółek Rolniczych w Laszkach 9. Zakład Remontowo-Budowlany i Monta Ŝowy Mi ękisz Stary 25 - J. Bawół
10. Zakład Elektro-Instalacyjny - Laszki 40 - Z. Głowacki 11. Zakład Instalacji Sanitarnych - Wietlin 40 SC - M. L. śołyniak 12. Zakład Wydobywania, Uszlachetniania oraz Sprzeda Ŝy Kruszywa w Wysocku - S. Wojtowicz 13. Zakład Stolarski - wyrób trumien - T. Chrunik, Laszki 14. Zakład Stolarski - wyrób trumien - M. Halwa, Laszki 15. Zakład Stolarski - wyrób trumien - S. Sereda, Laszki.
Kondycja wszystkich ww. zakładów jest słaba. Du Ŝa konkurencja, brak rynku zbytu, wysoka stopa procentowa kredytów, wysokie podatki i ubezpieczenia ZUS, wysokie ceny środków produkcji rolnej to jedne z wielu czynników, które wpływaj ą na kondycj ę finansow ą przedsi ębiorstw i zakładów pracy. Pozostałe podmioty gospodarcze to niewielkie zakłady produkcyjne, usługowe i handlowe, w wi ększo ści jednoosobowe lub spółki cywilne. Najwi ększ ą Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 35 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
dynamik ę rozwoju w gminie, podobnie jak w całym regionie, wykazuje sektor handlowy. Wyst ępuj ąca na terenie gminy niewielka liczba prywatnych przedsi ębiorstw przemysłowych wynika z braku kapitału potrzebnego do prowadzenia tego rodzaju działalno ści. Wg danych zgromadzonych przez Główny Urz ąd Statystyczny Podmioty Gospodarki Narodowej przedstawiaj ą si ę tak jak w tabelce nr zamieszczonej poni Ŝej. Tabela nr 20 Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze regon wg sektorów własno ściowych Podmioty Gospodarki Narodowej Jednostka miary Rok 2004 Sektor Podmioty gospodarki jed.gospo. 13 publiczny narodowej Pa ństwowe i 11 samorz ądowe jednostki prawa bud Ŝetowego Przedsi ębiorstwa 0 pa ństwowe Spółki handlowe 0 Spółki handlowe z 0 udziałem kapitału zagranicznego Pa ństwowe i 0 samorz ądowe jednostki prawa bud Ŝetowego Sektor Podmioty gospodarki jed.gospo. 207 prywatny narodowej Osoby fizyczne 169 prowadz ące działalno ść gospodarcz ą Spółki handlowe 7 Spółki handlowe z 2 udziałem kapitału zagranicznego Spółdzielnie 9 Fundacje 0 Stowarzyszenie i 5 organizacje społeczne Ogółem jed.gospo. 220
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 36 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Tabela nr 21 pracuj ący wg sektorów i płci w Gminie Laszki PRACUJ ĄCY WG SEKTORÓW EKONOMICZNYCH I PŁCI 2000 2001 2002 2003 2004
OGÓŁEM 527 560 499 493 -
MĘś CZY ŹNI 262 218 161 154 -
KOBIETY 265 342 338 339 - SEKTOR ROLNICZY
OGÓŁEM 109 105 80 78 -
MĘś CZY ŹNI 79 74 54 55 -
KOBIETY 30 31 26 23 - SEKTOR PRZEMYSŁOWY
OGÓŁEM 104 58 17 19 -
MĘś CZY ŹNI 93 50 15 17 -
KOBIETY 11 8 2 2 - SEKTOR USŁUGOWY RAZEM
OGÓŁEM 314 397 402 396 -
MĘś CZY ŹNI 90 94 92 82 -
KOBIETY 224 303 310 314 - SEKTOR USŁUGOWY-USŁUGI RYNKOWE
OGÓŁEM 67 74 75 66 -
MĘś CZY ŹNI 26 27 28 23 -
KOBIETY 41 47 47 43 - SEKTOR USŁUGOWY-USŁUGI NIERYNKOWE
OGÓŁEM 247 323 327 330 -
MĘś CZY ŹNI 64 67 64 59 -
KOBIETY 183 256 263 271 -
Źródło: Dane GUS
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 37 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Rysunek 8 Pracuj ący wg sektorów gospodarki
2003
2002 Usługi Przemysł
2001 Rolnictwo
2000
0 100 200 300 400 500
4.2 Rolnictwo
Powierzchnia administracyjna Gminy Laszki wynosi 13785 ha gdzie u Ŝytki rolne zajmuj ą obszar 9821 ha (71 % ogólnej pow. gminy) , z tego najwi ększy procent bo około 47 % zajmuj ą grunty orne a kolejno pastwiska 14 %,ł ąki trwałe 10,5 % najmniejszy udział procentowy w u Ŝytkach rolnych maj ą sady i wynosi on około 0,3 %. Gmina jest obszarem rolniczym gdy Ŝ sprzyjaj ą ku temu zarówno warunki glebowe, hydrogeologiczne jak i uwarunkowania geograficzne. Teren charakteryzuje się przewag ą obszarów równinnych, które niekiedy urozmaicone s ą niewielkimi wzniesieniami. Na obszarze obj ętym Planem Rozwoju Lokalnego tereny wykazuj ą wysoki wska źnik lesisto ści, około 17 % powierzchni całej gminy stanowi ą lasy. Na terenie gminy przewa Ŝaj ą gleby brunatne i pyłowe oraz gleby bielicowe. W zwi ązku z przepływem przez obszar obj ęty Planem Rozwoju Lokalnego dwóch rzek znajdziemy w ich dolinach mady pyłowe i pyłowo – ilaste.
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 38 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Tabela 22. U Ŝytkowanie gruntów wg granic administracyjnych Gmina/miasto Powierzchnia UŜytki rolne (ha) Lasy i ogólna razem grunty sady łąki pastwiska grunty orne le śne Chłopice 4911 4 409 3 738 64 420 187 137 Jarosław m. 3 446 2 487 1 801 151 305 230 3 Jarosław gm. 11400 9 850 7 481 132 1 100 1 137 200 Laszki 13 785 9 894 6 551 49 1501 1793 2 306 Pawłosiów 4 749 3 857 3 170 165 337 185 437 Pruchnik 7 826 5 670 4 875 159 231 405 1 510 Radymno m. 1 359 971 725 13 98 135 1 Radymno gm. 18 244 13 443 10 025 133 1343 1 942 3 178 Rokietnica 5 735 3 668 3 088 102 304 174 1 709 Ro źwienica 7 069 5 191 4 281 40 537 333 1355 Wi ązownica 24 386 10 965 6 806 59 1952 2 148 11 715 Razem powiat 102 910 70 405 52 541 1 067 8 128 8 669 22 551
Tabela nr 23 Sposób u Ŝytkowania gruntów na terenie Gminy Laszki (2005r.) Rodzaj u Ŝytku Powierzchnia (ha) Udział (%) do całej pow. gminy I. U Ŝytki rolne w tym: 9821 71 - grunty odłogi 250 2 orne pod zasiewy 6208 45 - pastwiska 1874 14 - łąki trwałe 1442 10,5 - sady 47 0,3 II. Tereny zabudowane i 1633 12 zurbanizowane
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 39 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Obszary prawnie 6,5 0,05 chronione III. Lasy i grunty le śne 2 331 17 Powierzchnia zasiewów wg stanu na 1.07.2005 na podstawie sprawozdania R-05/g, R-02 i danych uzyskanych z Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej z terenu Gminy Laszki.
Tabela nr 24 Powierzchnia zasiewów w Gminie Laszki Nazwa uprawy Powierzchnia (ha) Udział (%) Pszenica 1735 18 śyto 1191 12 Jęczmie ń 532 5 Owiec 648 6 Pszen Ŝyto 193 2 Mieszanki zbo Ŝowe 312 3 Gryka 10 0,1 Proso 1 0,01 Kukurydza na ziarno 205 2 Mieszanki zbo Ŝowo 20 0,2 str ączkowe Str ączkowo jadalne 109 1,1 Ziemniaki 433 4,4 Buraki cukrowe 70 0,7 Rzepak ozimy 300 3 Rzepak jary 30 0,3 Wiklina 10 0,1 Okopowe pastewne 40 0,4 Inne przemysłowe 5 0,05 Kukurydza na zielonk ę 39 0,4 Koniczyna, lucerna, 275 2,8 seradela Warzywa 22 0,22 Truskawki 7 0,07
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 40 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Ogrody przydomowe 20 0,2 Kwiaty i ro śliny ozdobne 1 0,01
Produktem lokalnym Gminy Laszki jest fasola „pi ękny ja ś”, dlatego te Ŝ w strukturze uprawy ro ślin str ączkowych dominuje uprawa fasoli. Zestawienie wielkości uprawy ro ślin str ączkowych przedstawia Tabela nr
Tabela nr 25 Stan pogłowia zwierz ąt gospodarskich, dane z 2002 roku W tym gospodarstwa Ogółem Wyszczególnienie indywidualne w sztukach Bydło 1769 1308 W tym krowy 987 916 Trzoda chlewna 5783 3550 W tym lochy 772 538 Owce 14 14 Kozy 65 65 Konie 197 197 W tym 3-letnie i starsze 146 146 Króliki (samice) 789 789 Pnie pszczele 475 475 Drób ogółem 43174 43174 W tym drób kurzy 31763 31763
Źródło: Dane przygotowane przez Urz ąd Gminy Laszki, dane z powszechnego spisu na dzie ń 20.05.2006
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 41 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
5. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
5.1 Wodoci ągi, kanalizacja i gospodarka odpadami
Wodoci ągi
Sie ć wodoci ągowa w gminie ma długo ść 81,3 km, w tym sie ć azbestowa tranzyt Charytany – Laszki 800 mb, a wie ś Wietlin III 2,2 km. Wykonanie ł ącznika pomi ędzy stacjami uzdatniania wody Wietlin Laszki b ędzie miało długo ść 3,6 km. W Gminie Laszki, działa Zakład Wodoci ągów i Kanalizacji, w którego administracji znajduj ą si ę nast ępuj ące obiekty: Automatyczna Stacja Uzdatniania Wody w Bukowinie, Automatyczna Stacja Uzdatniania Wody w Charytanach, Automatyczna Stacja Uzdatniania Wody w Wietlinie, Oczyszczalnia ścieków w Bukowinie, Oczyszczalnia ścieków w Laszkach, Oczyszczalnia ścieków w Tuchli, Oczyszczalnia ścieków w Wietlinie Osadzie - wraz z istniej ącą sieci ą wodoci ągow ą i kanalizacyjn ą.
Według danych Głównego Urz ędu Statystycznego z 2004 r., z sieci wodoci ągowej korzysta 6215 osób, a do gospodarstw domowych dostarczono 170,3 dm 3. W ramach aktualnie tworzonych dokumentów i zada ń do nich zgłoszonych na terenie Gminy w zakresie gospodarki wodno-ściekowej planuje si ę wykonanie nowej sieci wodoci ągowej (Wietlin I – Bobrówka – Wietlin III) jak i modernizacj ę istniej ących wodoci ągów.
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 42 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Wykres nr 9 Ludno ść korzystaj ąca z sieci wodoci ągowej wg gmin Powiatu Jarosławskiego (dane na 2004 r.)
Gmina Ro źwienica 4897 Gmina Pruchnik 4991
Gmina Radymno 10114 Gmina Pawłosiów 6972 liczba osób Gmina Rokietnica 3840 Gmina Laszki 6215 Gmina Chłopice 4642 Gmina Wi ązownica 10556 Miasto Jarosław 37935 Gmina Radymno 5392 Gmina Jarosław 10857
0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 40000
Źródło: Dane GUS
Wykres nr 10 Woda dostarczana gospodarstwom domowym w dam 3 (dane na 2004 r.)
1306 1400
1200
1000
800
600 343,1 255,4 302,1 400 197,6 198,7 170,3 175,7 128,6 74 94,3 200
0 wienica zownica ź Gmina ą Wi GminaLaszki GminaJarosław GminaChłopice MiastoJarosław GminaPruchnik GminaRadymno MiastoRadymno GminaRokietnica GminaPawłosiów GminaRo
woda dostarczona gospodarstwom domowym (dam3)
Źródło: Dane GUS
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 43 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Kanalizacja i oczyszczalnie ścieków
Sie ć kanalizacyjna w Gminie Laszki wynosi 37 000 mb. Do miejscowo ści całkowicie skanalizowanych nale Ŝą : Laszki, Wietlin Trzeci, Wysock Osada, Wietlin Osada, Korzenica Osada Tuchla Osada
Z sieci kanalizacyjnej korzysta 1538 osób, jest to najmniejsza liczba osób spo śród wszystkich gmin Powiatu Jarosławskiego.
Wykres nr 11 Ludno ść korzystaj ąca z sieci kanalizacyjnej wg gmin Powiatu Jarosławskiego
Gmina Pawłosiów 4719
Gmina Radymno 1899
Gmina Jarosław 8271
Gmina Wi ązownica 4308
Gmina Chłopice 2718
Gmina Pruchnik 1680
Gmina Ro źwienica 1957
Gmina Laszki 1538
Gmina Rokietnica 2717
Miasto Radymno 2104
Miasto Jarosław 33019
0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 liczba ludno ści
Źródło: Dane GUS
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 44 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Wi ększo ść zada ń zgłoszonych do Wieloletniego Planu Inwestycyjnego (WPI) na lata 2007-2020 dotyczy tematyki kanalizacji sanitarnej. Budowa kanalizacji sanitarnej planowana jest w nast ępuj ących miejscowo ściach: Mi ękisz Stary i Charytany, Korzenica, Mi ękisz Nowy, Bobrówka, Wysock, Wietlin, Wietlin Pierwszy, Tuchola Wie ś, Czereniawka, Charytany, Wietlin Trzeci, Bobrówka, Wysock. Planowane inwestycje są zgodne z projektem w zakresie kanalizacji sanitarnej i wodoci ągowej planowanego do realizacji w roku 2006 do 2013. W Gminie istniej ą cztery oczyszczalnie ścieków usytuowane w nast ępuj ących miejscowo ściach: Wetlin Osada – 350 podł ączonych gospodarstw Tuchla Osada – 36 podł ączonych gospodarstw Bukowina (osada) – 51 podł ączonych gospodarstw Laszki - 43 podł ączone gospodarstwa
W Wetlinie Osada istnieje biologiczna oczyszczalnia ścieków o przepustowo ści 25 m 3 /d. W miejscowo ściach: Tuchli Osada, Bukowina, działaj ą oczyszczalnie hydrofitowe zwane Sebiofikon. W wy Ŝej wymienionych oczyszczalniach przepustowo ść wynosi 25 m 3 /d. Z kolei w Laszkach istnieje oczyszczalnia Hydrovit SI 450 jest to oczyszczalnia mechaniczno- biologiczna o przepustowo ści 350 m 3 /d. Do oczyszczalni ścieków podł ączonych jest 480 gospodarstw, do podł ączenia zostało 966 gospodarstw. Według danych Głównego Urz ędu Statystycznego w roku 2004 oczyszczalnie ścieków obsługiwały 2070 osób, odprowadzono 54,4 dam3 ścieków – jest to jedna z najmniejszych ilo ści spo śród gmin Powiatu Jarosławskiego. Zgodnie z zadaniami zgłoszonymi do WPI planuje si ę równie Ŝ modernizacj ę i rozbudow ę wspominanej wy Ŝej oczyszczalni ścieków w Laszkach polegaj ącą głównie na dobudowie dodatkowego bloku o przepustowo ści 450 m3 /d
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 45 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Wykres nr 12 Liczba ludno ści obsługiwanej przez oczyszczalnie ścieków (dane na 2004 r.)
Gmina Wi ązownica 3300
Gmina Ro źwienica 3111
Gmina Rokietnica 2000
Gmina Radymno 2000 Gmina Pruchnik 1540
Gmina Pawłosiów 5620
Gmina Jarosław 9900
Gmina Chłopice 4084 2100 Miasto Radymno 40000 Miasto Jarosław
Gmina Laszki 2070
0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 40000
liczba ludno ści
Źródło: Dane GUS
Wykres nr 13 Ścieki odprowadzone w roku 2004 (w dam 3)
2500 2100,8 2000
1500
1000
500 232,2 60,6 175,6 105 54,4 105 45,5 84,2 85,9 0 Laszki Gmina Gmina Miasto Gmina Gmina zownice Gmina Gmina Jarosław Jarosław Gmina Gmina Chłopice Pruchnik ą Gmina Radymno Radymno Pawłosiów Rokietnica Wi
ścieki odprowadzone
Źródło: Dane GUS
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 46 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Gospodarka odpadami
Gmina Laszki nie ma czynnego składowiska odpadów. Wi ększo ść powstaj ących odpadów, które s ą nie segregowane jest unieszkodliwiana na składowisku odpadów komunalnych, które znajduje si ę w Młynach na terenie Gminy Radymno. Według danych zamieszczonych na stronie Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Rzeszowie składowisko to ma całkowit ą pojemno ść 378 000 m 3; przyjmuje ponad 10 ton odpadów na dob ę. Na terenie gminy istnieje równie Ŝ mo Ŝliwo ść przekazywania papieru, tektur czy te Ŝ tworzyw sztucznych do odzysku. Opakowania ze szkła s ą przekazywane do Recykling Centrum Sp. z o.o.
5.2 Gazownictwo
Według danych Głównego Urz ędu Statystycznego długo ść czynnej sieci gazowej na terenie gminy wynosi 88,1 km. Spo śród wszystkich gmin Powiatu Jarosławskiego krótsz ą siec gazow ą maj ą tylko Gmina Radymno i Radymno miasto.
Gmina posiada 0,7 tys. odbiorców gazu. Tylko jedna gmina spo śród wszystkich ma mniej odbiorców gazu – jest ni ą Gmina Rokietnica. Według danych Głównego Urz ędu statystycznego w 2004 r. zu Ŝycie gazu w gminie wyniosło 0,3 hm 2, przy czym 1/3 została zu Ŝyta na ogrzewanie mieszka
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 47 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Tabela nr 26 Długo ść czynnej sieci gazowej w gminach Powiatu Jarosławskiego (dane na koniec 2004 r.)
Lp. Gmina Długo ść sieci gazowej (w km)
1. Wi ązownica 105,9
2. Ro źwienica 91,5
3. Rokietnica 87,5
4. Radymno 65,9
5. Pruchnik 129,7
6. Pawłosiów 118,5
7. Laszki 88,1
8. Jarosław 155,9
9. Chłopice 84,2
10. Radymno miasto 22,5
11. Jarosław miasto 153,2
Suma 1102,9
Źródło: Dane GUS
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 48 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Wykres nr 14 Odbiorcy gazu w poszczególnych gminach Powiatu Jarosławskiego (dane na 2004 r.)
odbiorcy gazu w tys.
Miasto Jarosław 12,6 Miasto Radymno 1,4
Gmina Chłopice 0,8
Gmina Jarosław 2,4
Gmina Laszki 0,7
Gmina Pawłosiów 1,7
Gmina Pruchnik 1,7
Gmina Radymno 1,2
Gmina Rokietnica 0,6
Gmina Ro źwienica 1,1 Gmina Wi ązownica 1,7
0 2 4 6 8 10 12 14
Źródło: Dane GUS
Wykres nr 15 Zu Ŝycie gazu w hm 3 (dane za 2004 r.)
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 49 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
12 10,2
10
8
6
4 1,6 1,1 1 2 0,6 0,5 0,6 0,7 0,2 0,3 0,7
0 wienica zownica ź Gmina ą Gmina Ro Wi Gmina Gmina Laszki Gmina Gmina Jarosław Miasto Jarosław Gmina Gmina Chłopice Gmina Gmina Radymno Gmina Gmina Radymno Gmina Gmina Pruchnik Gmina Gmina Pawłosiów Gmina Gmina Rokietnica
Kolumnowy 3-W 1
Źródło: Dane GUS
Wykres nr 16 Zu Ŝycie gazu na ogrzewanie mieszka ń w hm 3 (dane na 2004 r.)
Gmina Pawłosiów 0,4
Gmina Radymno 0,1
Gmina Jarosław 0,6
Gmina Wi ązownica 0,3
Gmina Chłopice 0,2
Gmina Pruchnik 0,2
Gmina Ro źwienica 0,2
Gmina Laszki 0,1
Gmina Rokietnica 0,1
Miasto Jarosław 3,9
Miasto Radymno 0,4
0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5
zu Ŝycie gazu
Źródło: Dane GUS
.
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 50 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
5.3 Drogi i szlaki komunikacyjne
Podstaw ą dla prawidłowego funkcjonowania transportu jest odpowiednia sie ć dróg. Gmina Laszki charakteryzuje si ę najg ęstsz ą i najdłu Ŝsz ą sieci ą dróg spo śród wszystkich gmin Powiatu Jarosławskiego. Do najwaŜniejszych poł ącze ń komunikacyjnych poło Ŝonych w pobli Ŝu Gminy Laszki nale Ŝą : mi ędzynarodowa trasa E-40 z Niemiec na Ukrain ę i dalej do Rosji oraz na południowy wschód Europy, droga krajowa nr 4 prowadz ąca do przej ścia granicznego w Korczowej ł ącz ącego Polsk ę z Ukrain ą, drogi ł ącz ące Powiat Jarosławski w kierunku południowym ze Słowacj ą oraz północnym - z Lublinem i Warszaw ą, drogi w kierunku południowym ze Słowacj ą oraz północnym - z Lublinem i Warszaw ą.
W przyszło ści planowana jest budowa autostrady A4 Zachód - Wschód, której ostatni odcinek na terenie Polski przebiega ć b ędzie przez Powiat Jarosławski do granicy w Korczowej. Przez teren Gminy Laszki nie przebiega Ŝadna droga o statusie drogi krajowej. Infrastruktur ę drogow ą gminy stanowi ą: drogi powiatowe - 65,6 km, gminne - 38,2 km wewn ętrzne o długo ści 273 km.
Tabela nr 27 Drogi powiatowe na terenie Gminy Laszki Nazwa Drogi Numer drogi Długo ść w km Ryszkowa Wola – Korzenica 33164 2,805 Korzenica – Mi ękisz N. - Tuchla 33165 7,775 Laszki –Tuchla –Wielkie Oczy 33166 10,465 Ryszkowa Wola – Bobrówka – Laszki 33167 5,209
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 51 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Makowisko – Bobrówka 33168 1,822 Bobrówka – Wysocko 33171 5,967 Wietlin I –Wietlin III 33172 2,463 Jarosław – Wietlin –Łazy 33173 6,117 N. Grobla –Mi ękisz Nowy 33328 3,415 Lubaczów – Laszki – Du ńkowice 33330 13,084 Mi ękisz Nowy – Du ńkowice 33547 6,461 Suma 65,583 Źródło: dane UG Laszki
Tabela nr 28 Drogi gminne Nazwa drogi Numer Drogi zamiejskie drogi Długo ść - km Powierzchnia – W tym dróg o nawierzchni ty ś m2 ogółem twardej gruntowej ulepszonej Nie ulepszonej Laszki 1 11575 1,12 1,12 - - 4480 Podstaw R Laszki 1 11573 2,1 0,9 1 0,2 8400 Bawoły R Laszki 1 11572 1 1 - - 4000 Fedany R Laszki 1 11570 3,1 0,4 2,7 - 15500 Charytany R Bobrówka 1 11553 2 1 0,8 0,2 6000 Kąty R Wietlin Koło 1 11551 2,6 2 0,3 0,3 10400 R Wietlin - 1 11580 2,8 - - 2,8 14000 Osada R Wysocko - 1 11579 3,0 2,3 - 0,7 15000 Wie ś R Mi ękisz N. - 1 11560 3,4 0,5 - 2,9 13600 Sieniawka R
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 52 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Korzenica - 1 11563 1,0 - - 1,0 4000 Kobyluchy R Mi ękisz N - 1 11561 1,5 - - 1,5 6000 Moke R Czerniawka - 1 11558 1,6 0,7 0,3 0,6 6400 Wie ś R Tuchola - 1 11566 3,0 2,5 0,5 - 12000 Pastwisko R Korzenica - 1 11555 0,9 - 0,5 0,4 3600 Pastwisko R Mi ękisz N. - 1 11568 0,7 0,7 - - 2800 Górka R Wysocko 1 11579 2,5 - - 2,5 12500 Osada Rad. R Miekisz S. - 1 11565 0,6 - - 0,6 2400 Pas R Mi ękisz S. - 1 11567 0,3 - - 0,3 900 Ulica R Korzenica - 1 11557 1,3 - 0,5 0,8 5200 Karpaty R Charytany - 1 11574 1,0 0,9 - 0,1 4000 Zofijówka R Wietlin III – 1 11577 0,28 0,28 - - 1120 Bud. R Laszki SKR 1 11569 0,55 - 0,55 - R Mi ękisz N. – 1 11559 1,6 - - 1,6 Bukowina R Osad. Korzenica - 1 11556 0,25 - - 0,25 Tor R
Ogółem 38,2 14,3 7,15 16,75 152 300 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UG Laszki
Komunikacja zbiorowa
Gmina charakteryzuje si ę wzgl ędnie dobrym dost ępem do publicznej komunikacji pasa Ŝerskiej. W ramach sieci PKS obsługiwane s ą wszystkie wsie
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 53 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
sołeckie. Istniej ą tak Ŝe poziome powi ązania komunikacyjne mi ędzy poszczególnymi wsiami (cho ć nie bezpo średnie). Mała jest liczba poł ącze ń z centrami regionu. Przez teren gminy przebiega linia kolejowa Munina - Beł Ŝec (9700 m.b.) ze stacj ą PKP Bobrówka (zdolno ść przeładunkowa 600 t na dob ę) i przystankami kolejowymi Korzenica i Zagrody.
5.4 Telefonizacja, dost ęp do internetu
Od marca 1999 roku Gmina Laszki posiada systemem łączno ści, którego realizacj ę zako ńczyła TP SA. System funkcjonuje w oparciu o zbudowane maszty telefonii radiowej, pozwoli na wł ączenie do systemu centralnego wszystkich dotychczasowych abonentów oraz wszystkich ch ętnych. Telekomunikacja Polska posiada Na terenie gminy 613 abonentów. Najwi ęcej z nich mieszka w miejscowo ści Laszki. Ilo ść abonentów TP S.A. w poszczególnych sołectwach w gminie przedstawia się nast ępuj ąco:
Laszki – 250 Bobrówka – 95 Wietlin – 62 Korzenica – 58 Mi ękisz Nowy – 42 Charytany – 30 Wietlin Trzeci – 27 Tuchla – 14 Mi ękisz Stary – 11 Wysocko – 10 Czerniawka – 7 Wietlin Pierwszy – 7
Na terenie gminy zasi ęg posiadaj ą nast ępuj ące sieci komórkowe: Plus GSM, Era, Orange. Dost ęp do Internetu ma 30% domów, 10% z nich poprzez drog ę radiow ą. Problem stanowi brak stałego ł ącza.
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 54 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
5.5 No śniki energii
Obszar Gminy Laszki zaopatruj ę w energi ę Zamojska Korporacja Energetyczna S.A. i Rejonowy Zakład Energetyczny w Jarosławiu. Konserwacja i obsługa urz ądze ń oświetlenia ulic, placów, dróg i miejsc publicznych realizowana jest równie Ŝ przez wy Ŝej wspominane zakłady energetyczne. Na terenie gminy Laszki nie znajduj ą si ę prywatni producenci pr ądu. Dlatego te Ŝ w/w zakład dostarcza pr ąd dla całej gminy.
6. KULTURA I TURYSTYKA
6.1 Walory historyczne
Wie ś gminna została zało Ŝona przed rokiem 1387. W tym wła śnie roku została po raz pierwszy wymieniona jako cz ęść maj ątku rodziny Tarnowskich. W wiekach XV-XVI pisana była Laszky. Wi ększo ść obecnych miejscowo ści w gminie powstała na przełomie XVI-XVII wieku. Kolejnymi wła ścicielami dóbr byli Kostkowie, Stremberkowie, Zamoyscy. Siedzib ą maj ątku był pałac w miejscowo ści Wysock. W 1772 r. Laszki znajdowały si ę w zaborze austriackim. Od 1867 stały si ę siedzib ą władz gminnych. W 1915 roku teren gminy był aren ą zaci ętych walk pozycyjnych wojsk austro - węgierskich i niemieckich z wojskami rosyjskimi. Z tego okresu pochodz ą cmentarze wojenne, które s ą obecnie odnawiane. W latach 1939-1941 gmina Laszki znajdowała si ę pod okupacj ą sowieck ą, a w latach 1941-1944 pod okupacj ą niemieck ą. Po zako ńczeniu wojny wysiedlono ludno ść pochodzenia ukrai ńskiego i zasiedlono ludno ści ą polsk ą z terenów dawnego województwa lwowskiego. Dzi ęki tak bogatej historii teren Gminy Laszki jest bardzo interesuj ący pod wzgl ędem pozostałych tu zabytków. Najwa Ŝniejsze miejscowo ści w których wyst ępuj ą zabytki to: Bobrówka, na uwag ę zasługuje Dzwonnica Cerkwi Greko – Katolickiej z pierwszej połowy XVIII w.
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 55 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Korzenica, gdzie mo Ŝemy podziwia ć dwie kapliczki jedna drewniana znajduje si ę na rozwidleniu dróg pochodzi z XIX w. W 1956 roku prowadzony był jej remont. Z kolei druga kapliczka znajduje si ę na Drodze do Nowej Grobli. Jest to ju Ŝ kapliczka murowana pochodz ąca z XIX w. Laszki, głównym zabytkiem jest Ko ściół Parafialny z 1902-1907 roku Nowy Mi ękisz, Ko ściół z 1918-1919, kapliczka murowana z XIX w Stary Mi ękisz, Cerkiew Greko-Katolicka z XVIII w, kapliczka XIX w, Tuchola, kapliczka murowana z XIX w Wietlin, Zespół Cerkwi Greko – Katolickich, Kapliczka Słupowa murowana z 1848, kapliczka z XIX w Wysock, Cerkiew GR.-KAT., ko ściół rzym.- kat. murowany.,1889, remont. 1990- 1992. Zespół Pałacowy
- pałac, mur., 1721-1728, proj. Giovanni Spazzio, remont, ok.1831, przebud. i nadbud. pi ętra 1885, spalony 1914-1918, odbud., zrujnowany po 1944, odbud. 1958-1960, - oficyna, mur., XIX/XX, gruntownie remont. 1991-1993, - kaplica, mur.,1831, - stajnia, mur.,1 poł. XIX, - ruina ku źni, mur.,1 poł. XIX, - piwnica (wykorzystywana jako areszt), mur., XVII, - park romantyczny, XVIII, powi ększony XIX, h. obelisk, kam., 1883.
6.2 Walory krajobrazowe, turystyka i agroturystyka
Laszki s ą jedn ą z gmin powiatu jarosławskiego, w której rozwijana jest agroturystyka. Podstaw ą dla niej s ą głównie zasoby le śne północno-wschodniej cz ęś ci
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 56 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
gminy, cieki wodne i naturalna ro ślinno ść . Wszystko to stwarza szans ę rozwoju tej formy działalno ści, któr ą oprze ć mo Ŝna na bazie własnej gospodarstw oraz mo Ŝliwych do utworzenia bazach sportowo-turystycznych przy szkołach podstawowych, świetlicach wiejskich. Poł ączenie form technologii rolniczej przyjaznej dla środowiska naturalnego i krajobrazu wiejskiego z mo Ŝliwo ści ą stworzenia wypoczynku dla ludzi z miast umo Ŝliwi rozwój ekonomiczny gospodarstw w tej cz ęś ci gminy. S ą to tereny o najsłabszych glebach (kl. V, VI), które stanowi ą ł ącznie 1108 ha, tj. 8,11% powierzchni gminy Laszki. Istniej ąca sie ć rzek oraz potoków stanowi istotne zaplecze dla tworzenia małej retencji z kierunkiem wykorzystania rekreacyjnego, hodowli ryb i poprawy warunków wodnych. Zainspirowanie wszystkich tych działa ń pozwoli na odtworzenie miejscowej kultury ludowej, obrz ądków i tradycji. Istotn ą rol ę w tych działaniach winny odegra ć placówki szkolne, wykorzystuj ąc istniej ące na terenie gminy zabytki architektury, tj. pałac w Wysocku, obiekty sakralne oraz zabytki cmentarne. Na razie jednak baza turystyczna jest słabo rozwinięta. W sumie jest trzy obiekty noclegowe, które przedstawia tabela zamieszczona poni Ŝej.
Tabela nr 29 Obiekty noclegowe Lp. Adres Baza 1. Bobrówka - pokoje go ścinne w liczbie 5 - Miejsca noclegowe w liczbie 12 2. SP w Laszkach - Miejsca noclegowe w liczbie 24 - Stołówka - Sala gminastyczn 3. SP w Mi ękiszu - Miejsca noclegowe w Starym liczbie 30 - Stołówka - Sala gimnastyczna
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 57 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Źródło: Dane UG Laszki, opracowanie własne
Ciekaw ą atrakcj ą regionu s ą stawy hodowlane, które s ą w posiadaniu prywatnego wła ściciela, zlokalizowane na terenie Gminy Laszki w miejscowo ści Korzenica.
6.3 Działalno ść kulturalna Gmina Laszki jest gmin ą, która wiele działa ń podejmuje na rzecz rozwoju kulturalno-rekreacyjnego obszaru. W najbli Ŝszym czasie planuje si ę budow ę boisk sportowych w nast ępuj ących miejscowo ściach: Laszki, Mi ękisz Nowy, Mi ękisz Stary. Ponad to przewidziana jest budowa Sali sportowej przy Szkole Podstawowej w Mi ękiszu Nowym. Działalno ść kulturalna regionu przejawia si ę tak Ŝe poprzez organizowanie wszelakich imprez kulturalno-rozrywkowych: - Zorganizowanie Cyklicznego biegu ku czci poległych lotników 3.IX.1939 r. - Impreza rozrywkowo kulturalna „Powtórka z Potopu” W celu przekazywania dalszym pokoleniom tradycji i historii regionu organizowane s ą równie Ŝ „Do Ŝynki regionalne” . W miejscowo ściach Laszki, Wysock i Mi ękisz Nowy działalno ść rozwijaj ą Ludowe Kluby Sportowe. Ł ącznie we wszystkich wymienionych miejscowo ściach jest 6 dru Ŝyn piłki no Ŝnej i 1 dru Ŝyna piłki siatkowej. Gmina organizuje na stadionach i boiskach sportowych Igrzyska Letnie oraz Igrzyska Zimowe w salach gimnastycznych przy Szkołach Podstawowych w Laszkach i Korzenicy.
Przy Szkole Podstawowej w Laszkach działa kółko muzyczne i chór młodzie Ŝowy. Młodych muzyków mo Ŝna słucha ć i podziwia ć podczas wa Ŝniejszych uroczysto ści gminnych. W gminie działa jedna Biblioteka Publiczna w Laszkach oraz dwie filie w Mi ękiszu Nowym i Wysocku.
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 58 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
II. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LASZKI
1. ZAŁO śENIA OGÓLNE
Funkcjonowanie gminy Laszki w ci ągu najbli Ŝszych kilkunastu lat, które okre śla niniejszy dokument, b ędzie koncentrowało si ę na rozwijaniu rolnictwa ( w tym uprawy ekologiczne), turystyki, agroturystyki, przedsi ębiorczo ści i szerokim promowaniu gminy jako miejsca inwestycji i wypoczynku. Wymienione obszary wymagaj ą okre ślenia priorytetowych kierunków działa ń podejmowanych przez gmin ę. W przypadku Laszek jest to rozwijanie wszelkich przedsi ęwzi ęć zwi ązanych z rolnictwem, drobnym przetwórstwem, turystyk ą, agroturystyk ą, aktywizacj ą mieszka ńców i poszukiwaniem dla nich alternatywnych źródeł utrzymania wraz z ci ągłym budowaniem infrastruktury technicznej. Du Ŝego znaczenia nabiera równie Ŝ sprawa promowania gminy i przez to poszukiwania inwestorów, którzy wykorzystuj ąc istniej ące warunki, blisko ść Jarosławia i Ukrainy, mogliby tu zainwestowa ć swój kapitał. Realizacja tych strategicznych celów, jak równie Ŝ pozostałych w obszarach rolnictwa, infrastruktury społecznej oraz turystyki i rekreacji wpływa ć b ędzie na rozwi ązanie najwa Ŝniejszych problemów gminy, wymienianych przez mieszka ńców sesji strategicznej zorganizowanej na terenie gminy. Do problemów nurtuj ących gmin ę zalicza si ę: 1. Słaby stan infrastruktury technicznej a głównie: - Brak kanalizacji - Brak chodników - Zły stan dróg 2. Słabo rozwini ęta sie ć gospodarstw agroturystycznych 3. Brak odnowy zdewastowanych zabytków 4. Brak odpowiedniej promocji potraw regionalnych i innych produktów charakterystycznych dla tego regionu. 5. Słabe wykorzystanie mo Ŝliwo ści energii wód płyn ących (nieuregulowana i nie zagospodarowana rzeka Szkło i jej potoki) 6. Brak odpowiednich rynków zbytu (fasoli, truskawki, rzepaku) Słabe wykorzystanie warunków naturalnych do produkcji ro ślin energetycznych 7. Słabe wykorzystanie warunków naturalnych do produkcji ro ślin energetycznych 8. Mała ilo ść materiałów promuj ących Gmin ę Laszki Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 59 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
9. Nie wykorzystanie i niezagospodarowane nieu Ŝytki rolne i tereny zalewowe, oraz gleby o niskiej klasie (V, VI) 10. Brak odpowiedniej polityki gminnej przyci ągaj ącej inwestorów 11. Niewystarczaj ąca ilo ść działa ń władz gminnych na rzecz przywi ązania młodzie Ŝy do tradycji. 12. Du Ŝa migracja młodzie Ŝy poza teren gminy 13. Brak posterunku policji 14. Słabo rozwini ęta infrastruktura przej ść granicznych
Rysunek 7. Logiczna struktura strategii
Punktem wyj ścia opracowanej „Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego gminy Laszki" był raport diagnostyczny o stanie gminy oraz analiza jej słabych i mocnych stron. Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 60 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Pozwoliło to na okre ślenie problemów gminy, ich zweryfikowanie i prób ę znalezienia stosownych rozwi ąza ń. Strategia zawiera zhierarchizowane pod wzgl ędem czasu i wa Ŝno ści decyzje rozwojowe, które pozwol ą na dostosowanie si ę gminy do dynamicznie zmieniaj ącej si ę rzeczywisto ści. Struktura cz ęś ci planistycznej została wypracowana od ogółu do szczegółu. W misji gminy zaznaczaj ą si ę obszary, w których powinna by ć realizowana strategia, natomiast w ka Ŝdym z obszarów zaznaczaj ą si ę cele szczegółowe, których realizacja umo Ŝliwi osi ągni ęcie ogólnego celu misji. Realizacja celów mo Ŝliwa jest tylko poprzez wykonywanie całego szeregu zada ń realizacyjnych. Dzi ęki takiej metodologii strategia gminy Laszki b ędzie świadomym i ukierunkowanym procesem podejmowania decyzji.
2. ANALIZA MOCNYCH I SŁABYCH STRON GMINY LASZKI
Przeprowadzone analizy, zorganizowana debata i rozmowy z przedstawicielami społeczno ści lokalnej dały mo Ŝliwo ść dokładnego poznania gminy poprzez pryzmat opinii mieszka ńców, pozwoliły równie Ŝ przybli Ŝyć i okre śli ć najwa Ŝniejsze jej problemy. Celem tych działa ń była odpowied ź na pytanie, co - zdaniem mieszka ńców -jest atutem ich gminy, z jakimi boryka si ę ona trudno ściami i jak mo Ŝna te trudno ści zwalcza ć, wykorzystuj ąc rysuj ące si ę szans ę.
Najwi ęcej osób za problemy priorytetowe uznało: • doko ńczenie budowy kanalizacji gminy wraz z oczyszczalnią ścieków, • modernizacj ę rolnictwa, • regulacj ę rzeki Szkło, • remonty dróg, • bezrobocie. Ustalono równie Ŝ co - wg mieszka ńców gminy - zaliczy ć nale Ŝy do jej pozytywnych cech. Wi ększo ść wymieniała: • dobre gleby i czyste środowisko naturalne, • silne poczucie to Ŝsamo ści grupowej, wol ę i ochot ę do działania, • wybudowanie sieci wodoci ągów, gazoci ągów, • podł ączenie gminy do automatycznej sieci telefonicznej. Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 61 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Raport o stanie gminy oraz wyniki analiz były podstaw ą do przeprowadzenia analizy SWOT - mocnych i słabych stron oraz szans i zagro Ŝeń gminy Laszki. Analiza dotyczy sytuacji w jakiej obecnie znajduje si ę gmina, pozwala zrozumie ć koncepcje rozwoju ekonomicznego, daje równie Ŝ mo Ŝliwo ść okre ślenia wzrostu gospodarczego przez zinwentaryzowanie istniej ących zasobów. A. POŁO śENIE, ŚRODOWISKO NATURALNE
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
• przewaga gleb wysokich klas • odległo ść od głównych szlaków • czyste środowisko naturalne komunikacyjnych • bogate zło Ŝa kruszywa, piaskowca i gliny • brak kanalizacji w gminie • blisko ść potencjalnych rynków zbytu na • nieuregulowane stosunki wodne Wschodzie • brak funkcjonalnych zwi ązków z •Du Ŝe zasoby wodne zagranic ą •Mo Ŝliwo ść wykorzystania terenów o niskiej • silne zanieczyszczenie rzeki Szkło oraz uŜyteczno ści rolniczej do sadzenia wierzby potoków albo innych ro ślin energetycznych •Słaba infrastruktura drogowa co ma •du Ŝe zalesienie terenów – 2500 ha (25% w zasadniczy wpływ na rozwój np. tym lasów prywatnych) wydobycie Ŝwirów (przy wydobywaniu • mo Ŝliwo ść utworzenia w dołach po nie ma mo Ŝliwo ści ich przewiezienia) Ŝwirowych k ąpielisk SZANSE ZAGRO śENIA
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 62 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
• budowa autostrady • zła gospodarka odpadami • s ąsiedztwo Jarosławia • brak tradycji wykorzystywania • wzrost zainteresowania wypoczynkiem istniej ących walorów na wsi • dalsza degradacja środowiska naturalnego • mo Ŝliwo ść promowania gminy jako w wyniku działalno ści człowieka bez miejsca czystego ekologicznie zabezpieczenia wła ściwych funkcji • wzrastaj ąca świadomo ść ludzi komunalnych •Rozwój przetwórstwa rolnego oraz •Zanieczyszczenie rzeki (zanieczyszczenie surowców miejscowego pochodzenia: pochodzi z Ukrainy gdzie zlokalizowane s ą - Rozwój ogrodnictwa i sadownictwa nieczynne wyrobiska po kopalniach siarki) - Wykorzystanie surowców drzewnych •Nieczynne kopalnie siarki na Ukrainie - Energia odnawialna •Niszcz ąca działalno ść bobrów, które s ą pod •mo Ŝliwo ść uzyskania środków z Unii ochron ą (Bobry niszcz ą tak Ŝe wały przeciw Europejskiej powodziowe) •Nieuregulowana gospodarka wód gruntowych (woda gruntowa przez gmin ę przepływa a nie jest zatrzymywana) •Niski stan wód gruntowych •Powodzie zwi ązane z nieuregulowan ą rzek ą Szkło i jej potokami (regulacja nie jest mo Ŝliwa ze wzgl ędu na prawo ochrony środowiska)
B. WARUNKI DEMOGRAFICZNE, POTENCJAŁ LUDZKI
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
• du Ŝy procent ludzi młodych • du Ŝe bezrobocie • znaczne zasoby siły roboczej • brak mo Ŝliwo ści zatrudnienia poza •dobry poziom i warunki rolnictwem edukacji • płytki rynek pracy •rozwój kulturalny regionu • niekorzystna struktura wykształcenia poprzez rozwój ró Ŝnych form •mentalno ść roszczeniowa rozrywki i kultury •dobrzy, przyja źni, otwarci ludzie •Sprawny Wójt •Dobra współpraca władz samorz ądowych
SZANSE ZAGRO śENIA
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 63 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
• przyrost naturalny • wyludnianie si ę wsi • migracja ludzi młodych • zmiany zatrudnienia w rolnictwie • brak miejsc pracy (wyjazdy ludzi wykształconych za granic ę, nie ma drobnej wytwórczo ści) •
C. POZIOM ZASPOKOJENIA POTRZEB SOCJALNO-BYTOWYCH
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
• dobrze rozwini ęta sie ć szkół • brak szkoły średniej podstawowych • słabe wyposa Ŝenie szkół • dost ęp do szkół ponadpodstawowych w • brak sal gimnastycznych, boisk pobliskim Jarosławiu • brak zasobów mieszkaniowych • rezerwy terenowe pod budownictwo • dosy ć dobrze rozwini ęty system opieki Medycznej
SZANSE ZAGRO śENIA
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 64 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
• reforma ubezpiecze ń społecznych • pogarszaj ące si ę warunki bytowe • rozwój alternatywnych źródeł utrzymania • powi ększaj ące si ę ró Ŝnice w dochodach ludno ści rolniczej Ludno ści • program szkole ń dla ludno ści •bardzo niska dost ępno ść do zdrowotnych bada ń specjalistycznych
D. GOSPODARKA
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 65 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
• korzystna struktura własno ści • struktura gospodarstw rolnych, du Ŝe • znaczne zasoby niewykorzystanej siły rozdrobnienie roboczej • mała specjalizacja produkcji rolniczej • dobre cechy ekologiczne płodów rolnych • mała liczba podmiotów gospodarczych •Blisko ść granicy wschodniej • brak przemysłu przetwórczego • Rolnictwo (rozdrobnione, 40% to gleby klas • brak usług rolniczych i pozarolniczych gorszych ni Ŝ III) • wysokie koszty produkcji •pozostało ść po czterech PGR’ ach i 11 •poło Ŝenie peryferyjne w stosunku do spółdzielniach rolniczych, s ą teraz 3 du Ŝych o środków (zakładów spółdzielnie, z których 2 to własno ść prywatna pracy)daj ących miejsca pracy •brak przedsi ębiorstw daj ących miejsca pracy na rynku lokalnym •du Ŝe rozdrobnienie rolnictwa ( średnio 5,5 ha bez du Ŝych gospodarstw wynosi nieco powy Ŝej 4 ha, 60% słabych gleb) •Mała opłacalno ść produkcji rolnej – nie jest mo Ŝliwe utrzymanie si ę rodziny tylko z działalno ści rolnej •brak miejscowego planu zagospodarowania •brak infrastruktury turystycznej
SZANSE ZAGRO śENIA
• korzystne warunki glebowo-klimatyczne • przywi ązanie do tradycyjnych form do rozwijania produkcji Ŝywno ści gospodarowania na wsi • rozwój przedsi ębiorczo ści na terenach • pogarszaj ąca si ę sytuacja ekonomiczna wiejskich w rolnictwie - ubo Ŝenie wsi • dost ęp do tanich kredytów • brak rynków zbytu na produkty rolne •Rozwój przetwórstwa rolnego oraz surowców • niestabilna polityka pa ństwa wobec miejscowego pochodzenia rolnictwa i obszarów wiejskich • Rozwój agroturystyki • brak odpowiedniej bazy turystycznej i - rozwój bazy noclegowej usługowej (biurokracja) - rozwój bazy gastronomicznej • du Ŝa niech ęć przeprowadzania - rozwój bazy wypoczynkowej inwestycji za Sanem •Mo Ŝliwo ść pozyskania środków z Unii •zbyt surowe wymogi sanepidu Europejskiej na: zalesienie, turystyk ę, uprawy •Niekorzystny wpływ ustawy o energetyczne zamówieniach publicznych na jako ść wykonywanych robót poniewa Ŝ kryterium jest tylko ocena
E. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 66 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
• dobrze rozwini ęta sie ć dróg • brak sieci kanalizacyjnej • dobre poł ączenie z Jarosławiem • zła jako ść poł ącze ń telefonicznych • dosy ć dobrze rozwini ęta sie ć energetyczna, • niski standard nawierzchni dróg wodoci ągowa i gazowa • zły stan dróg gminnych • brak oczyszczalni • brak regulacji rzek •słaby sygnał przekazu radiowego
SZANSE ZAGRO śENIA
• zagraniczne środki pomocowe na inwestycje • wzrastaj ące zapotrzebowanie w dziedzinie infrastruktury na • budowa autostrady energi ę elektryczn ą
F. KULTURA, SPORT, TURYSTYKA
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
• silne poczucie to Ŝsamo ści lokalnej • brak bazy turystycznej • przywi ązanie do tradycji wiejskich • mało terenów le śnych • cechy psychiczne mieszka ńców gminy - upór • brak podstawowych obiektów w d ąŜ eniu do celu i cierpliwo ść sportowych • brak wytyczonych szlaków • dobre warunki do rozwoju ró Ŝnych form i ście Ŝek turystyki kwalifikowanej turystycznych • brak promocji gminy na zewn ątrz • bierne postawy ludno ści wiejskiej
SZANSE ZAGRO śENIA • wzrost zainteresowania agroturystyk ą • brak tradycji korzystania z • budowa zbiornika retencyjnego istniej ących • wymiana młodzie Ŝy szkolnej powi ązana z walorów aktywnym wypoczynkiem • degradacja środowiska
G. WARUNKI WSPIERAJ ĄCE ROZWÓJ GOSPODARCZY
MOCNE STRONY SŁABE STRONY
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 67 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
• dobry wizerunek gminy w oczach • brak programów i kierunków mieszka ńców rozwoju • aktywna postawa mieszka ńców obszarów wiejskich • brak mo Ŝliwo ści pozyskania zewn ętrznych inwestorów • brak du Ŝego kapitału prywatnego
SZANSE ZAGRO śENIA • wzrastaj ąca umiej ętno ść poszukiwania • koncentracja instytucji wspieraj ących pozabud Ŝetowych źródeł wspierania rozwój przedsi ębiorczo ści w inwestycji ośrodkach • nowe zasady finansowania inwestycji miejskich • niedoinwestowanie małych i średnich przedsi ębiorstw
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 68 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
3. MISJA GMINY
Misja gminy Laszki koncentruje si ę na jej istotnych problemach, dostosowuje kierunki działa ń do długoterminowych celów, równocze śnie pełni funkcje motywacyjne i promocyjne. Dalsze prace planistyczne opieraj ą si ę na niej i bezpo średnio z niej wynikaj ą. Misja okre śla obszary strategiczne oraz przybli Ŝony okres realizacji planu - najbli Ŝszych kilkana ście lat.
Misj ą Gminy Laszki
Jest: Rozwój rolnictwa, przemysłu, agroturystyki jak i poprawa infrastruktury technicznej i drogowej. Aby:
Poprawi ć jako ść i standard Ŝycia mieszka ńców
Gmina Laszki jest gmin ą typowo rolnicz ą, charakteryzuj ącą si ę długoletnimi tradycjami rolniczymi. Zmiany gospodarcze, zachodz ące w Polsce w ostatnich latach, znacz ąco nadwyr ęŜ yły potencjał rolniczy gminy. Pojawiły się problemy ze zbyciem niektórych produktów rolnych, sprawdzone rodzaje produkcji okazały si ę niskorentowne lub nierentowne. Lokalizacja gminy z dala od głównych szlaków komunikacyjnych i du Ŝych aglomeracji miejskich warunkuje kierunek jej przyszłego rozwoju, którym w dalszym ci ągu powinno pozosta ć rolnictwo. Ta podstawowa gał ąź gospodarki gminy musi jednak by ć sukcesywnie dostosowywana do zmieniaj ących si ę warunków ekonomicznych - produkcja rolna musi przynosi ć zyski producentom i gminie jako cało ści. Dodatkowym czynnikiem silnie determinuj ącym rozwój nowych kierunków produkcji rolniczej jest rozdrobnienie gospodarstw rolnych, charakterystyczne dla rejonu południowo- wschodniej Polski. Nowoczesne rolnictwo wymaga powstawania sfery usług okołorolniczych na wysokim poziomie, organizacji zbytu i drobnego przetwórstwa. Aby spełni ć te postulaty, gmina powinna oferowa ć potencjalnym inwestorom wewn ętrznym
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 69 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
i zewn ętrznym baz ę z pełn ą infrastruktur ą techniczn ą, co musi by ć priorytetem rozwojowym gminy Laszki. Dodatkowym źródłem dochodów mieszka ńców powinno by ć rozwijanie działalno ści agroturystycznej, poniewa Ŝ gmina Laszki dysponuje walorami przyrodniczymi, kulturowymi oraz kilkuwiekow ą histori ą. Odpowiednie narz ędzia promocyjne w tym zakresie przyczyni ą si ę do stworzenia równoległych do rolnictwa form gospodarowania. Gmina oprócz rolnictwa chce równie Ŝ promowa ć przedsi ębiorczo ść , wspieraj ąc inwestorów wewn ętrznych i zach ęcaj ąc inwestorów zewn ętrznych dobrze rozwini ętą infrastruktur ą techniczn ą. Nale Ŝy wyj ść z ofert ą inwestycyjn ą i promowa ć swoje mo Ŝliwo ści.
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 70 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Rysunek 8. Obszary rozwojowe Gminy Laszki
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 71 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
4. OBSZARY, CELE I ZADANIA REALIZACYJNE
OBSZAR 1 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
CELE OBSZARU 1 => Kompleksowy rozwój w dziedzinie infrastruktury technicznej: • Rozwój infrastruktury sieciowej (radio Internet) • Udro Ŝnienie słabo rozwini ętej infrastruktury przej ść granicznych • Poprawa bezpiecze ństwa wszystkich u Ŝytkowników dróg w tym pieszych • Poprawa infrastruktury drogowej
=> Akumulacja rezerw finansowych i pozyskiwanie dodatkowych środków => Atrakcyjne tereny budowlane
ZADANIA REALIZACYJNE • Budowa kanalizacji (wł ączenie pozostałych wsi) wraz z systemem gminnych oczyszczalni ścieków. • Powołanie Zwi ązku Gmin, którego celem b ędzie regulacja i oczyszczenie rzeki Szkło (w skład zwi ązku wchodziły by gminy z Polski i Ukrainy) • Modernizacja i naprawy dróg, budowa chodników przy ruchliwych drogach, o świetlenie ulic. • Modernizacja sieci wodoci ągowych • Budowa nowoczesnego systemu gromadzenia, odbioru, składowania i segregacji odpadów* (wspólna inwestycja z gminami s ąsiednimi). • Reelektryfikacja napowietrznej sieci energetycznej. • Utworzenie zbiornika retencyjnego na rzece Szkło. • Promocja dobrze uzbrojonych terenów jako miejsc pod budownictwo mieszkaniowe. • Podł ączenie gminy do internetu.
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 72 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Komentarz Rozbudowa infrastruktury gminnej jest w tej chwili priorytetowym zadaniem. Obszar ten wymagał b ędzie bardzo du Ŝych nakładów finansowych, wiele jest bowiem do zrobienia. Zasadnicz ą spraw ą jest budowa kanalizacji oraz kompleksowa telefonizacja wsi. Ciekawym projektem mo Ŝe by ć realizacja zadania budowy zbiornika retencyjnego na rzece Szkło. Znacznie zwi ększyłoby to atrakcyjno ść gminy i oczywi ście zmniejszyło prawdopodobie ństwo powodzi. Pozostałe zadania s ą jednak równie wa Ŝne i od ich realizacji zale Ŝeć b ędzie tempo procesów rozwojowych gminy. Realizacja zada ń z obszaru 1 b ędzie pozytywnie wpływa ć na cele i zadania innych obszarów, jest ona bowiem ści śle z nimi powi ązana.
OBSZAR 2 ROLNICTWO
CELE OBSZARU 2
=> Utrzymanie rolniczego charakteru gminy => Tworzenie warunków do prowadzenia produkcji Ŝywno ści ekologicznej => Restrukturyzacja rolnictwa pod wzgl ędem agrarnym i technologicznym w celu dostosowania do gospodarki rynkowej
ZADANIA REALIZACYJNE • Organizowanie kursów doradztwa ucz ących dostosowywania si ę do gospodarki wolnorynkowej, warunków panuj ących w UE oraz promuj ących opłacalne formy produkcji. • Wzrost liczby gospodarstw wyspecjalizowanych w wybranych kierunkach rolniczych (fasola, ziemniaki, trzoda chlewna itp.) • Tworzenie opartych o współwłasno ść przedsi ębiorstw przetwórczych • D ąŜ enie do jednorodno ści produkcji przez tworzenie grup producenckich rolników (przygotowywanie jednolitych partii towarów). • Komasacja gruntów. • Poszukiwanie rynków zbytu i mo Ŝliwo ści kontraktacji. • Szeroka promocja opłacalnych form produkcji rolnej. • Melioracja gruntów i regulacja potoków. • Dostosowanie produkcji do potrzeb rynku • Obni Ŝenie kosztów i podniesienie jako ści produktów • Zalesianie gleb w celu wył ączenia cz ęś ci gruntów z produkcji rolnej.
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 73 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Komentarz Gmina Laszki jest i pozostanie gmin ą rolnicz ą. Rolnictwo traktowane było dot ąd jako podstawowa gał ąź rozwoju gospodarczego, poniewa Ŝ było źródłem dochodów znacz ącej cz ęś ci mieszka ńców. Zmianom musi ulec jednak sposób prowadzenia gospodarstw rolnych. Wszelkie działania w dziedzinie rolnictwa powinny zmierza ć do podniesienia jego konkurencyjno ści poprzez podnoszenie jako ści produkcji przy wykorzystaniu wszelkich form doradztwa oraz zmian ę struktury gospodarstw. Wielokierunkow ą produkcj ę rolnicz ą nale Ŝy dostosowywa ć do mo Ŝliwo ści jej zbytu przy wykorzystaniu bliskiego s ąsiedztwa Jarosławia oraz rynku wschodniego. Profil produkcji powinien by ć ustalany na podstawie analizy kosztów i analizy zmieniaj ącego si ę rynku. Specjalizacja pracy, jak ą wymuszaj ą grupy producenckie, zapewni równie Ŝ dodatkowe miejsca pracy, tak potrzebne w gminie, wspólne wykorzystywanie parku maszynowego, wspólne organizowanie zbytu - minigiełda, minihurt, ujednolicanie partii towarów.
OBSZAR 3 DROBNA PRZEDSI ĘBIORCZO ŚĆ , PRZETWÓRSTWO ROLNE
CELE OBSZARU 3
=> Aktywizacja gospodarcza gminy => Tworzenie warunków do rozwoju bazy przetwórczej => Tworzenie nowych miejsc pracy => Pozyskiwanie inwestorów zewn ętrznych
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 74 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
ZADANIA REALIZACYJNE
• Wyszukanie, wyszkolenie i pomoc w zorganizowaniu grupy liderów lokalnej aktywno ści gospodarczej (animatorów przedsi ębiorczo ści). • Rozwój drobnego przetwórstwa (małe ubojnie, suszarnie owoców, kiszarnie, przechowywalnie itp.). • Wykorzystanie bazy i potencjału istniej ących spółdzielni rolniczych. • Stworzenie nowych miejsc pracy na bazie miejscowych zasobów surowcowych (piasek, Ŝwir, glina). • Utrzymanie dotychczasowych miejsc pracy (min. POM). • Rozwój specjalistycznych usług pozarolniczych (mała gastronomia, stacje paliw itp.). • Współpraca z instytucjami wspieraj ącymi rozwój przedsi ębiorczo ści na wsi. • Prowadzenie działalno ści szkoleniowej, doradczej, informacyjnej i promocyjnej dotycz ącej alternatywnych źródeł dochodu na wsi - drobne rzemiosło, usługi, przetwórstwo, agroturystyka itp. • Pomoc administracyjno-prawna dla rozpoczynaj ących działalno ść gospodarcz ą na terenie gminy oraz prowadzenie polityki podatkowej zach ęcaj ącej do inwestowania (ulgi dla rozpoczynaj ących działalno ść gospodarcz ą, tworz ących nowe miejsca pracy). • Utworzenie banku informacji dotycz ących potencjału gospodarczego gminy, rezerw towarowych, ofert rynkowych. • Powstanie grup producenckich
Komentarz Rozwój przedsi ębiorczo ści i usług okołorolniczych jest warunkiem koniecznym do dalszego funkcjonowania gminy. Z jednej s trony władze gminy powinny stymulowa ć rozwój wewn ątrz gminy, słu Ŝą c pomoc ą i doradztwem, z drugiej powinny wyj ść na zewn ątrz z ofert ą inwestycyjn ą. Dosy ć dobrze rozwini ęta infrastruktura, wolne obiekty do zagospodarowania oraz wolne siły bezrobotnych powinny by ć atutami przyci ągaj ącymi inwestorów i ułatwiaj ącymi rozpocz ęcie działalno ści. Dla realizacji okre ślonych celów zasadne byłoby powołanie czego ś w rodzaju Centrum Rozwoju Gminy, które odpowiedzialne byłoby za nadzór nad realizacj ą okre ślonych zada ń, ich koordynacj ę oraz obsług ę. Pełniłoby ono funkcj ę o środka szkołe ń, doradztwa, informacji i promocji.
OBSZAR 4 OŚWIATA, ROZWÓJ SPOŁECZNY
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 75 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
CELE OBSZARU 4
=> Poprawa warunków nauczania => Wszechstronny rozwój dzieci i młodzie Ŝy => Dostosowanie bazy szkolnej do potrzeb => Rozwój usług o światowych i kulturalnych dla mieszka ńców => Integracja i aktywizacja mieszka ńców => Poprawa poczucia bezpiecze ństwa mieszka ńców => Stymulowanie i wspieranie aktywno ści młodych ludzi
ZADANIA REALIZACYJNE • Utrzymanie dwupoziomowego systemu kształcenia na terenie gminy. • Stworzenie mo Ŝliwo ści wychowania przedszkolnego. • Stworzenie programu stypendiów przeznaczonych na kontynuacj ę nauki na poziomie średnim w szkołach w regionie dla absolwentów szkół gminnych. • Budowa i wyposa Ŝanie sal gimnastycznych i boisk sportowych. • Remonty i doposa Ŝenie szkół w nowoczesny sprz ęt dydaktyczny i naukowy (sale komputerowe, internet). • Nauczanie przedsi ębiorczo ści w szkołach podstawowych i gimnazjum • Zorganizowanie dowozu dzieci do szkół. • Zagospodarowanie terenów wokół szkół. • Wykorzystanie obiektów u Ŝyteczno ści publicznej: świetlice, remizy stra Ŝackie na działalno ść skierowan ą dla mieszka ńców. • Upowszechnianie kultury, sportu jako propozycji sp ędzania wolnego czasu. • Organizowanie imprez rozrywkowo – kulturalnych • Budowa posterunku policji
Komentarz Celem działalno ści ka Ŝdej gminy powinno by ć stworzenie dobrych warunków Ŝycia dla mieszka ńców - obecnych i przyszłych. Nale Ŝy przewidzie ć szereg działa ń przystosowuj ących gmin ę do roli przewidzianej w misji. Usługi o światowe, kulturalne i wypoczynkowe nale Ŝy dostosowywa ć do nowych warunków, tak aby mieszka ńcy chcieli z nich korzysta ć na miejscu. Baza lokalowa szkół powinna zosta ć odpowiednio doposa Ŝona, tak aby w przyszło ści mogła słu Ŝyć jako baza do organizowania działa ń kulturalnych i opieku ńczych. Zawsze trzeba pami ęta ć o tym, Ŝe trwały rozwój gminy jest mo Ŝliwy w sytuacji du Ŝego zaanga Ŝowania lokalnej społeczno ści. W czasie dyskusji i debat pojawiały si ę cz ęsto głosy postuluj ące utworzenie szkoły średniej w gminie. Trzeba jednak zauwa Ŝyć, Ŝe koszty takiego przedsi ęwzi ęcia byłyby ogromne. Wydaje si ę, Ŝe lepszym pomysłem byłoby opracowanie programu stypendiów (opartych np. na funduszach europejskich) dla młodzie Ŝy chc ącej kontynuowa ć nauk ę poza gmin ą.
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 76 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
OBSZAR 5 ŚRODOWISKO NATURALNE, TURYSTYKA
CELE OBSZARU 5 => Dalszy rozwój infrastruktury zabezpieczaj ącej środowisko naturalne => Poprawa czysto ści cieków wodnych w tym uporz ądkowanie i zagospodarowanie rzeki Szkło => Gmina Laszki jako miejsce wypoczynku sobotnio-niedzielnego => Wykorzystanie naturalnych walorów gminy do stworzenia bazy turystyczno-rekreacyjnej => Racjonalne gospodarowanie energi ą =>Rozwój turystyki i agroturystyki
ZADANIA REALIZACYJNE
• Inwentaryzacja walorów turystyczno-rekreacyjnych. • Organizacja szkole ń pomagaj ących w profesjonalnym świadczeniu usług turystycznych. • Zagospodarowanie wolnych obiektów szkolnych i terenów przy szkołach pod rozwój turystyki (np. organizacja zielonych szkół, szkółki je ździeckie). • Tworzenie miejsc aktywnego wypoczynku dla mieszka ńców i go ści przy wykorzystaniu naturalnych warunków gminy (stadion, k ąpielisko, ście Ŝki rowerowe, trasy spacerowe). • Program „Czysta wie ś - czysta zagroda" podnosz ący estetyczne walory gospodarstw indywidualnych i sprzyjaj ący rozwojowi agroturystyki. • Wyznaczenie i oznakowanie szlaków turystycznych i rowerowych. • Wyznaczanie terenów pod zalesienia (nieu Ŝytki, okolice lasów, dróg). • Uregulowanie spraw własno ści zabytkowych budynków. • Budowa bazy noclegowo-hotelowej w tym budowa pensjonatów, hoteli, gospodarstw agroturystycznych • Inwentaryzacja rzeki Szkło • Budowa restauracji regionalnych i barów • Powstanie zalewu • Stworzenie pomocnego punktu informacyjnego dla turystów
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 77 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Komentarz Warunki, jakie posiada gmina, daj ą mo Ŝliwo ść organizowania popularnych form wypoczynku - turystyki rowerowej, pieszej i konnej. Proponuje si ę opracowanie i rozpowszechnienie folderu reklamuj ącego atrakcje gminy w celu dotarcia do potencjalnych klientów i turystów. Ze wzgl ądu na niewielk ą odległo ść od Jarosławia i czyste tereny Laszki mogłyby by ć miejscem, gdzie przyje ŜdŜaliby ludzie poszukuj ący wypoczynku sobotnio-niedzielnego. Jedn ą z oferowanych atrakcji turystycznych gminy mo Ŝe by ć równie Ŝ zakup świe Ŝych, ekologicznych produktów bezpo średnio od producentów. Nale Ŝy jednak zadba ć o nale Ŝyt ą baz ą turystyczn ą, która zac hęcałaby potencjalnych turystów.
OBSZAR 6 PROMOCJA GMINY
CELE OBSZARU 6
=> Promocja gminy jako producenta ekologicznej Ŝywno ści, miejsca wypoczynku => Promocja terenów i obiektów pod inwestycje => Uatrakcyjnianie i promocja najpi ękniejszych miejsc gminy => Poprawa estetyki gminy => Tworzenie na terenie gminy funkcji mieszkaniowych, usługowych i rekreacyjnych
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 78 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
ZADANIA REALIZACYJNE
• Opracowanie zintegrowanego programu promocji gminy, który miałby na celu stworzenie proturystycznego i ekologicznego wizerunku gminy. • Przygotowanie folderu promocyjnego, broszur i mapek promuj ących obszar Gminy Laszki • Wydzielenie i zagospodarowanie na obszarze gminy terenów mieszkaniowych, usługowych i rekreacyjnych. • Kampania promocyjna ekologicznej Ŝywno ści z gminy. • Organizowanie miejsc aktywnego wypoczynku sobotnio-niedzielnego i rekreacji dla mieszka ńców gminy i Jarosławia. • Udost ępnianie terenów pod zabudow ę mieszkaniow ą. • Szeroka promocja działa ń podejmowanych w obszarach przedstawionych powy Ŝej. • Aktywna współpraca z gminami s ąsiednimi, instytucjami powiatowymi, wojewódzkimi w celu podejmowania wspólnych działa ń promocyjnych (foldery, przewodniki, anonse prasowe itd.). •Udział w targach promuj ących lokalne produkty i potrawy •Utworzenie Strategii Promocji produktów i potraw regionalnych
Komentarz Wi ększo ść zada ń przedstawionych wcze śniej wymaga ć b ędzie stałej promocji. Gmina atrakcyjnie poło Ŝona wzgl ędem Jarosławia mo Ŝe i powinna spełnia ć dla niego funkcje usługowe i wypoczynkowe. Stałe uatrakcyjnianie terenów przez budow ę infrastruktury, planowe zagospodarowanie terenów sprawi, Ŝe do gminy ch ętnie b ędą przybywali nowi mieszka ńcy oraz tury ści w poszukiwaniu czystego powietrza i odpoczynku. Wa Ŝnym elementem kampanii promocyjnej b ędzie opracowanie herbu gminy. Z czasem, w miar ę prowadzenia działa ń promocyjnych, stanie si ę on znakiem rozpoznawczym tego regionu, kojarzonym z ekologicznymi produktami Ŝywno ściowymi.
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 79 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
Zał ącznik nr 1 Wykaz inwestycji planowanych do realizacji przez Gmin ę Laszki Tabela nr Zadania zgłoszone do WPI
LP. Kategoria Inwestycji Nazwa inwestycji Ocena Suma Miejsce średnia ocen A C D E F G 1 Budownictwo Budowa Sali sportowej przy Szkole Podstawowej w Mi ękiszu Nowym - budowa 393,1 2751,7 1 Sali sportowej o wymiarach 12,00x24,00 + zaplecze socjalne 2 Gospodarka wodno-ściekowa Budowa kanalizacji sanitarnej i modernizacja oczyszczalni ścieków 384,2 3457,8 2 (miejscowo ści Charytany, Mi ękisz Stary, Korzenica, Laszki) - budowa sieci kanalizacji sanitarnej 32 000 mb, przepompowni ścieków szt. 9 oraz modernizacja oczyszczalni ścieków 3 Gospodarka wodno-ściekowa Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowo ści Wietlin Pierwszy z 359,7 2517,6 3 podł ączeniem do sieci w miejscowo ści Wietlin Trzeci 4 Gospodarka wodno-ściekowa Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowo ści Wysock Wie ś - budowa 356,4 3161,6 4 kolektorów ścieko wych, przepompowni ścieków i przykanalików 5 Gospodarka wodno-ściekowa Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowo ści Tuchola Wie ś - budowa 352,5 3172,6 5 kolektorów ściekowych, przepompowni ścieków i przykanalików 6 Gospodarka wodno-ściekowa Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowo ści Wietin Wie ś - budowa 350,0 3103,6 6 kolektorów ściekowych, przepompowni ścieków i przykanalików 7 Gospodarka wodno-ściekowa Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowo ści Mi ękisz Nowy - wykonanie 344,1 3096,7 7 kolektorów ściekowych z odprowadzeniem ścieków do sieci w Mi ękiszu Starym 8 Gospodarka wodno-ściekowa Przebudowa sieci wodoci ągowej Charytany - Laszki - wymiana rur 326,0 2281,7 8 azbestowych na PCV 9 Gospodarka wodno-ściekowa Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowo ści Czerniawka - budowa 324,2 2917,5 9 kolektorów ściekowych, przepompowni ścieków i przykanalików 10 Budownictwo Remont szkoły podstawowej w Mi ękiszu Nowym - przebudowa kotłowni z 320,0 2240,3 10 opalania gazowego na opalanie owsem 11 Gospodarka wodno-ściekowa Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowo ści Bobrówka Wie ś - budowa 319,2 2873,1 II kolektorów ściekowych, przepompowni ścieków i przykanalików 12 Budownictwo Remont Szkoły Podstawowej w Laszkach - remont dachu, przebudowa kotłowni 302,4 2116,5 12 z opalania gazowego na opalanie owsem 13 Budownictwo Remont o środka zdrowia w Laszkach - docieplenie ścian, przebudowa kotłowni, 299,4 2095,7 13 nadbudowa dachu 14 Budownictwo Budowa boisk sportowych w Laszkach, Mi ękiszu Nowym oraz Mi ękiszu 298,6 2687,1 14 Starym - wykonanie bie Ŝni, boisk do piłki r ęcznej i siatkowej 15 Budownictwo Remont budynku administracyjnego Urz ędu Gminy Laszki - docieplenie 297,7 2679,6 15 budynku, przebudowa kotłowni z opalania gazowego na opalanie owsem 16 Budownictwo Remont szkoły podstawowej w Mi ękiszu Starym - przebudowa kotłowni z 296,8 2077,7 16 opalania gazowego na opalanie owsem 17 Budownictwo 283,3 1983,2 17 Remont szkoły podstawowej w Korzenicy - nadbudowa dachu, docieplenie budynku, modernizacja kotłowni z opalania gazowego na opalanie owsem 18 Gospodarka wodno-ściekowa Modernizacja (przebudowa) wodoci ągu w miejscowo ści Wietlin Trzeci 259,0 1812,9 18
19 Transport Budowa przystanku autobusowego w Wetlinie Pierwszym 114,8 779,3 19
Tabela nr Zadania zgłoszone do realizacji w ramach Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich (ZSROW) Nazwa zadania Czas realizacji Wska źniki osi ągni ęć Koszty (zł) 2007-2013 2007 2008-2013 2007 2008- 2013
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 80 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
1. Opracowanie Laszki – Charytany, - budowa drogi o - budowa 25 000 100 000 projektu pod budow ę Wysock, Wietlin, Bobrówka, długo ści 4 km drogi o drogi Tuchla, Czerniawka, Mi ękisz długo ści 4 Stary km 2. Opracowanie Wietlin - budowa 1 km budowa 10 12 000 100 000 projektu pod budow ę Bobrówka, Mi ękisz Stary, chodników km chodników Mi ękisz Nowy, Korzenica, chodników 3. Opracowanie Wysock, Wietlin liczba Liczba 50 000 300 00 projektu pod budow ę Bobrówka, Tuchla, Mi ękisz mieszka ńców podł ączonych kanalizacji Nowy, Czerniawka podł ączonych do mieszka ńców kanalizacji w i długo ść miejscowo ści kanalizacji Wysock 654 i Wietlin 956 i 10 km kanalizacji 4. Cykl szkole ń Laszki, - liczba - 1 500 - dotycz ących przeszkolonych prowadzenia gospodarstw agroturystycznych 5. Przygotowanie Laszki, - ilo ść osób 20 000 - witryny internetowej odwiedzaj ących LGD stron ę 6. Przygotowanie Laszki, - ilo ść - broszury, folderu rozprowadzonych promuj ącego LGD materiałów – 1000 szt. - wzrost turystów 7. Zorganizowanie Mi ękisz Stary - liczba - 15 000 - Cyklicznego biegu ku uczestników – 150 czci poległych lotników osób 3.IX.1939 r. pod - zwi ększenie patronatem Roberta zainteresowania Korzeniowskiego lekkoatletyk ą 8. Zorganizowanie Łukawiec / Mi ękisz Nowy - liczba - 25 000 - imprezy rozrywkowo - uczestników kulturalnej „Powtórka z liczba Potopu”. ogl ądaj ących imprez ę Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 81 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
9. Przygotowanie Mi ękisz Stary - dokumentacja - 20 000 - projektu konkretnego obiektu – cerkiew 10. Konkurs grantowy Laszki - dokumentacja - 100 000 - 11. Inwentaryzacja Laszki - 24 000 - rzeki Szkło 12. Wyznaczenie Laszki - wyznaczenie - 30 000 - szlaku kajakowego, cało ści szlaku Wykonanie uproszczonych przystani kajakowych na rzece Szkło 13. Promocja i Laszki - liczba - 10 000 - szkolenie w ramach przeszkolonych – tematu „uprawy 50 osób energetyczne”, energia wzrost odnawialna zainteresowania tematem 14. Szkolenie w ramach Laszki - liczba - 10 000 - tematu Funduszy przeszkolonych – Europejskich 50 osób wzrost zainteresowania tematem 15. Wyjazdy studyjne: Laszki 20 000 Dania, Bawaria 16. Utworzenie Laszki - dokument 30 000 - Strategii Promocji produktów i potraw regionalnych 17. Zorganizowanie i Laszki - zwi ększenie - 20 000 wdra Ŝanie cyklicznej sprzeda Ŝy imprezy „Dzie ń Fasoli” regionalnych produktów o 20% 18. Zorganizowanie i Laszki - zorganizowanie - 20 000 - wdra Ŝanie cyklicznej dwóch imprez imprezy „Do Ŝynki - Liczba osób regionalne” uczestnicz ąca w Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 82 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
jednej imprezie 19. Przeprowadzenie Laszki - wzrost - 10 000 - cyklu szkole ń w dochodów zakresie stworzenia i rolników o 10% działania grup - liczba producenckich przeszkolonych - 2×50 osób 20. Udział w targach Laszki - wi ększa - wi ększa 10 000 promuj ących lokalne sprzeda Ŝ o 20% sprzeda Ŝ o 20% produkty i potrawy.
Zał ącznik nr 2
Wykaz zabytków na terenie gminy
BOBRÓWKA i DZWONNICA CERKWI GR.-KAT., drewn.,1 poł. XVIII (cerkiew rozebrana 1988). 2. DOM NR 8, wł. Edward Drozd, drewn., pocz. XX. 3. DOM NR 10, wł. Anna Stepa ńczak, drewn.,1 ćw. XX. 4. DOM NR 16, wł. parafia rzym.-kat., drewn.,1 ćw. XX. 5. DOM NR 27, wł. Marian Podko ścielny, drewn.,1 ćw. XX. 6. DOM NR 49, wł. Czesław Bawół, drewn.,1 ćw. XX.
CZERNI Ą WKA 7. DOM NR 14, wł. Jan Zawidkowski, drewn.,1 ćw. XX. 8. DOM NR 19, wł. Henryk Kami ński, drewn.,1 ćw. XX.
KORZENICA 9. KAPLICZKA przy rozwidleniu dróg, drewn., k. XIX, remont. 1959. 10. KAPLICZKA przy drodze do Nowej Grobli, mur., XIX. 11. DOM NR 56, wł. Jan Partyka, drewn.,1 ćw. XX. 12. DOM NR 62, wł. Cecylia Szwarczak, drewn.,1 ćw. XX. 13. DOM NR 73, wł. Roman Mokry, drewn.,1 ćw. XX.
Laszki 14. KO ŚCIÓŁ PAR. PW. ŚŚ . ZOFII I SZCZEPANA, mur., 1902-1907. 15. DOM NR 158, wł. Zdzisław Czerwi ński, drewn.,1 ćw. XX. 16. DOM NR 164, wł. Czesław Kalek, drewn.,1 ćw. XX. 17. DOM NR 255, wł. Janina Fecowicz, drewn.,1 ćw. XX. 18. DOM NR 288, wł. Mieczysław Wojtowicz, drewn.,1 ćw. XX. 19. DOM NR 297, wł. Irena Pieku ś, drewn., 1 ćw. XX. 20. DOM NR 309, wł. Jan Kowalik, drewn.,1 ćw. XX. 21. DOM NR 319, wł. Jan Kowalski, drewn.,1 ćw. XX. 22. DOM NR 333, wł. Jan Strzałka drewn.,1 ćw. XX. Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 83 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
NOWYMI ĘKISZ 23. ZESPÓŁ KO ŚCIOŁA PAR. PW. MB ŚNIE śNEJ, proj. Kazimierz Osi ński: a. ko ściół, drewn.,1918-1919, b. dzwonnica, mur.,1918-1919. 24. KAPLICZKA obok domu nr 71, mur., k. XIX. 25. DOM NR 7, wł. Józef Mikutra, drewn.,1 ćw. XX. 26. DOM NR 69, wł. UG Laszki, drewn.,1 ćw. XX.
STARYMI ĘKISZ 27. CERKIEW GR.-KAT. FIL. PW. BOGURODZICY POKROW, ob. nie u Ŝytkowana, drewn., XVIII (?), rozbud. i przebud.1803-1811, restaur.1885 i 1925. 28. KAPLICZKA obok domu nr 93, mur., pocz. XIX. 29. DOM NR 9, Edward Go ściak, drewn.,1 ćw. XX. 30. DOM NR 16, wł. Władysław Syndyka, drewn.,1 ćw. XX.
TUCHLA 31. KAPLICZKA, mur., XIX. 32. DOM NR 27, wł. Katarzyna Stankiewicz, drewn.,1 ćw. XX. 33. DOM NR 28, wł. Teodozja Koszela, drewn.,1 ćw. XX. 34. DOM NR 30, wł. Józefa Muskus, drewn.,1 ćw. XX.
WIETUN 35. ZESPÓŁ CERKWI GR.-KAT. PAR. PW. NARODZENIA NMP, ob. ko ścioła rzym.-kat. par. pw. Narodzenia NMP: a. cerkiew, mur., 1819, gruntownie remont. 1969-1972, b. dzwonnica, drewn., XVIII, c. ogrodzenie z bram ą, mur., k. XIX. 36. KAPLICZKA SŁUPOWA, mur.,1848. 37. KAPLICZKA, mur.,1 poł. XIX. 38. DOM NR 19, wł. Roman Mielnik, drewn.,1 ćw. XX. 39. DOM NR 71, wł. Adam Bis, drewn.,1 ćw. XX.
WYSOCKO (WYSOCK) 40. CERKIEW GR.-KAT. PAR. PW. NARODZENIA NMP, ob. ko ściół rzym.- kat. fil. pw. Narodzenia NMP, mur.,1889, remont. 1990-1992. 41. ZESPÓŁ PAŁACOWY, u Ŝ. PDOS: a. pałac, mur., 1721-1728, proj. Giovanni Spazzio, remont, ok.1831, przebud. i nadbud. pi ętra 1885, spalony 1914-1918, odbud., zrujnowany po 1944, odbud. 1958-1960, b. oficyna, mur., XIX/XX, gruntownie remont. 1991-1993, Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 84 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
c. kaplica, mur.,1831, d. stajnia, mur.,1 poł. XIX, e. ruina ku źni, mur.,1 poł. XIX, f. piwnica (wykorzystywana jako areszt), mur., XVII, g. park romantyczny, XVIII, powi ększony XIX, h. obelisk, kam., 1883. 42. DOM NR 5, wł. Ewa Haczela, drewn.,1 ćw. XX
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 85 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
SPIS TABEL
Tabela nr 1. UŜytkowanie gruntów, dane z 31.05.2005 r...... str. 10 Tabela nr 2. Stan ludno ści w poszczególnych sołectwach w gminie z podziałem na płe ć ...... str. 12 Tabela nr 3. Średnioroczne st ęŜ enia zanieczyszczenia powietrza (dane na 2001 r.)...... str. 14 Tabela nr 4. Podstawowe dane o Gminie Laszki na tle powiatu ...... str. 16 Tabela nr 5. Ludno ść Powiatu Jarosławskiego (dane na 31 XII 2004 r.) ...... str. 17 Tabela nr 6. Podział administracyjny Gminy Laszki (dane na 2005 r.) ...... str. 18 Tabela nr 7. Migracje ludno ść Powiatu Jarosławskiego (dane z 2004 r.) ...... str. 22 Tabela nr 8. Ruch naturalny ludno ści (dane z 2004 r.) ...... str. 23 Tabela nr 9. Podział bezrobotnych wg miejsca zamieszkania (stan na 31.12.2005 r.) ...... str. 26 Tabela nr 10. Rynek pracy wg sektorów ...... str. 28 Tabela nr 11. Pracuj ący w Gminie Laszki wg płci ...... str. 28 Tabela nr 12. Pracuj ący w Gminie Laszki wg poszczególnych sektorów własno ści oraz płci ...... str. 29 Tabela nr 13. Wykaz szkół na terenie Gminy Laszki (dane z 01.09.2005 r.) ...... str. 30 Tabela nr 14. Biblioteki w Gminie Laszki wg ilo ści woluminów oraz liczby czytelników ...... str. 31 Tabela nr 15. Zasoby mieszkaniowe Gminy Laszki wg ilo ści izb i powierzchni u Ŝytkowej ...... str.31 Tabela nr 16. Zasoby mieszkaniowe Powiatu Jarosławskiego zamieszkane w 2004 r...... str. 32 Tabela nr 17. Pracownicy medyczni i słu Ŝby zdrowia………………………………………………………………………………………str.32 Tabela nr 18.Szpitale, apteki i punkty apteczne……………………………………………………………………………………………..str.33 Tabela nr 19. Liczba rodzin/osób korzystaj ących z pomocy społecznej...... str. 34 Tabela nr 20. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze regon wg sektorów własno ściowych ...... str. 36 Tabela nr 21. Pracuj ący wg sektorów i płci w G minie Laszki...... str. 37 Tabela nr 22. U Ŝytkowanie gruntów wg granic administracyjnych ...... str. 39 Tabela nr 23. Sposób u Ŝytkowania gruntów na terenie Gminy Laszki (2005 r.) ...... str. 39 Tabela nr 24. Powierzchnia zasiewów w Gminie Laszki ...... str.40 Tabela nr 25 Stan pogłowia zwierz ąt gospodarskich (dane z 2002 r.) ...... str.41 Tabela nr 26. Długo ść czynnej sieci gazowej w gminach Powiatu Jarosławskiego (dane na koniec 2004 r.) ...... str. 48 Tabela nr 27. Drogi powiatowe na terenie Gminy Laszki ...... str. 51 Tabela nr 28. Drogi gminne ...... str.52 Tabela nr 29. Obiekty noclegowe ...... str. 57
SPIS RYSUNKÓW
Rys. 1.Sfery planowania strategicznego ...... str. 5 Rys.2. Proces pracy nad strategi ą ...... str. 7 Rys.3. Gmina Laszki ...... str. 9 Rys. 4. Gmina Laszki na tle Powiatu Jarosławskiego ...... str. 11 Rys. 5. Granice sołectw Gminy Laszki ...... str. 15 Rys. 6. Gmina Laszki na tle Powiatu Jarosławskiego ...... str. 16 Rys. 7. Logiczna struktura strategii ...... str. 58
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 86 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]
SPIS WYKRESÓW
Wykres 1. Liczba ludno ści Gminy Laszki w latach 2001 – 2005 ...... str. 19 Wykres 2. Liczba kobiet i m ęŜ czyzn w Gminie Laszki na przestrzeni lat 2000 2004 ...... st. 19 Wykres 3. Liczba m ęŜ czyzn wg grup wiekowych w Gminie Laszki ...... str. 20 Wykres 4. Liczba kobiet w Gminie Laszki wg grup wiekowych ...... str. 21 Wykres 5. Liczba bezrobotnych gminy Laszki w latach 2001 – 2005 ...... str. 24 Wykres 6. Liczba bezrobotnych gminy Laszki w latach 2001 – 2005 ze wzgl ędu na płe ć ...... str. 25 Wykres 7. Bezrobocie w poszczególnych gminach w stosunku do liczby bezrobotnych Powiatu Jarosławskiego ...... str. 27 Wykres 8. Pracuj ący wg sektorów gospodarki ...... str. 37 Wykres 9. Ludno ść korzystaj ąca z sieci wodoci ągowej wg gmin Powiatu Jarosławskiego (dane za 2004 r.) str. 42 Wykres 10. Woda dostarczana gospodarstwom domowym w dam 3 (dane za 2004 r.) ...... str. 42 Wykres 11. Ludno ść korzystaj ąca z sieci kanalizacyjnej wg gmin Powiatu Jarosławskiego...... str. 43 Wykres 12. Liczba ludno ści obsługiwanej przez oczyszczalnie ścieków (dane za 2004 r.) ...... str. 45 Wykres 13. Ścieki odprowadzone w roku 2004 (w dam 3) ...... str. 45 Wykres 14. Odbiorcy gazu w poszczególnych gminach Powiatu Jarosławskiego ...... str. 48 Wykres 15. Zu Ŝycie gazu w hm 3 (dane za 2004 r.) ...... str. 48 Wykres 16. Zu Ŝycie gazu na ogrzewanie mieszka ń w hm 3 (dane za 2004 r.) ...... str. 49
Instytut Doradztwa Europejskiego-Innowacja s.c. 87 Ul. Olsza ńska 18/1 31-517 Kraków tel./fax 48 12 421 06 33, tel. 48 12 410 41 05 www.ide.krakow.pl , e-mail: [email protected]