İnzibati Ərazi Bölgüsü Təsnifatı, 2019
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ DÖVLƏT STATİSTİKA KOMİTƏSİ AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ DÖVLƏT STANDARTI İNZİBATİ ƏRAZİ BÖLGÜSÜ TƏSNİFATI, 2019 AZS 882:2020 Rəsmi nəşr BAKI – 2020 Azərbaycan Respublikası Dövlət Azərbaycan Standartlaşdırma İnstitutunun Statistika Komitəsi kollegiyasının 2020-ci il 03 fevral tarixli 202323400016 2019-cu il 27 noyabr tarixli 10/4 nömrəli nömrəli əmri ilə təsdiq edilərək dövlət standartı qərarı ilə təsdiq edilmişdir kimi qeydiyyata alınmış və standartlaşdırma üzrə dövlət fonduna daxil edilmişdir AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ DÖVLƏT STANDARTI ___________________________________________________________________________ İNZİBATİ ƏRAZİ BÖLGÜSÜ TƏSNİFATI, 2019 AZS 882:2020 ___________________________________________________________________________ Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin Aparatı ilə razılaşdırılmışdır Təsnifat T.Y.Budaqovun rəhbərliyi ilə Y.X.Yusifov, V.H.Məmmədəlizadə, L.H.Salamzadə və F.E.Qocayev tərəfindən işlənib hazırlanmışdır. İNZİBATİ ƏRAZİ BÖLGÜSÜ TƏSNİFATI, 2019 AZS 882:2020 GİRİŞ “İnzibati Ərazi Bölgüsü Təsnifatı, 2019”un hazırlanmasında əsas məqsəd son illərdə Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə baş vermiş dəyişiklikləri nəzərə almaqdan ibarətdir. “İnzibati Ərazi Bölgüsü Təsnifatı, 2019” Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi kollegiyasının 2013-cü il 10 aprel tarixli 10/1 saylı qərarı və Azərbaycan Respublikası Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsinin 2013-cü il 30 may tarixli 51 saylı əmri ilə təsdiq edilmiş “İnzibati Ərazi Bölgüsü Təsnifatı”nın yenilənmiş redaksiyası hesab edilir. “İnzibati Ərazi Bölgüsü Təsnifatı, 2019”da müəyyən kod dəyişiklikləri edilmiş və keçən dövr ərzində ərazi bölgüsündə edilmiş dəyişikliklər nəzərə alınmışdır. İnzibati ərazi bölgüsünün subyektləri yaşayış məntəqəsi və ona məxsus torpaqlardan təşkil olunaraq yaşayış məntəqəsinin adı ilə göstərilir. Müvafiq qanunvericiliyə əsasən yaşayış məntəqələrinə aşağıdakılar aid edilir: • şəhər • qəsəbə • kənd Azərbaycan Respublikasının ərazi quruluşunu Azərbaycan Respublikasının ərazisində yerləşən rayon, şəhər, qəsəbə və kənd statusuna malik olan ərazi vahidləri təşkil edir. Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsünü hüdudlarında dövlət hakimiyyəti orqanlarının yaradıldığı inzibati ərazi dairələri təşkil edir. 3 ƏSAS ANLAYIŞLAR Yaşayış məntəqəsi - əhalinin yığcam məskunlaşdığı və yaşayış yeri üzrə qeydiyyatda olduğu (bundan sonra - daimi yaşadığı), onların həyat fəaliyyətinin təmin edilməsi üçün zəruri olan yaşayış və digər bina və qurğulara, xüsusi ada və qanunvericiliklə müəyyən olunmuş ərazi hüduduna malik olan Azərbaycan Respublikası ərazisinin hissəsidir (şəhər, qəsəbə, kənd). Ərazi vahidi - müəyyən sərhədlərlə məhdudlaşan Azərbaycan Respublikası ərazisinin bir hissəsidir (rayon, şəhər, şəhər rayonu, qəsəbə, kənd). İnzibati ərazi vahidi - hüdudlarında dövlət hakimiyyəti orqanlarının yaradıldığı ərazi vahididir (rayon, şəhər, şəhər rayonu). İnzibati ərazi dairəsi - hüdudlarında yerli dövlət hakimiyyəti orqanlarının yaradıldığı ərazi vahididir (şəhər, qəsəbə, kənd). Rayon - Azərbaycan Respublikasının ümumi ərazisinin idarə edilməsinin mərkəzləşdirilməsi, dövlət funksiyalarının həyata keçirilməsinin səmərəliləşdi- rilməsi, habelə dövlət hakimiyyəti orqanlarının əhaliyə mümkün qədər yaxın- laşdırılması məqsədi ilə tarixən yaranmış, sabit və davamlı iqtisadi, mədəni və sosial əlaqələri olan ərazilərdən təşkil edilmiş, bir neçə inzibati ərazi dairələrini birləşdirən Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi vahididir. Şəhər - əhalisinin sayı 15000 nəfərdən yuxarı və onun əksəriyyəti sənayedə, iqtisadi, sosial və ya qeyri-istehsalat sahələrində (dövlət və ya bələdiyyə qulluğun-da, kommunal təsərrüfatda, ictimai iaşə, mədəni və ya tarixi obyektlərdə və s.) məşğul olan, ətrafındakı ərazi vahidlərinin inzibati, iqtisadi və ya mədəni mərkəz-ləri olan inzibati ərazi vahididir. Şəhər rayonu - böyük ərazilərə malik olan şəhərlərin idarə edilməsinin səmərəliləşdirilməsi, o cümlədən əhalinin sosial-mədəni və məişət ehtiyaclarının ödənilməsi və qanunçuluğun təmin edilməsi ilə bağlı olan qərarların icrasının təşkil edilməsi məqsədilə həmin şəhərlərin ərazilərinin müəyyən hissələrə bölünməsi əsasında yaradılan inzibati ərazi vahididir. Qəsəbə - əhalisinin əksəriyyəti iqtisadi, sənaye, sosial, kommunal təsərrüfatı, ictimai-iaşə, tarixi, mədəni, kurort obyektlərində, dövlət idarəetmə və ya inzibati orqanlarında və s. sahələrdə işləyən ərazi vahididir. Kənd - əhalisinin əksəriyyəti kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan ərazi vahididir. Sahə inzibati ərazi dairəsi – rayon bölgüsü olmayan şəhər inzibati ərazi vahidinin inzibati mərkəzi olan ərazi vahidinin ərazisində və şəhər rayonu inzibati ərazi vahidinin ərazisinin inzibati ərazi dairəsi ilə əhatə olunmayan hissəsində yerli dövlət hakimiyyəti orqanlarının yaradıldığı ərazidir. 4 TƏSNİFATIN QURULUŞU Azərbaycanın mövcud inzibati ərazi bölgüsü əsasında işlənən və iqtisadi (statistik) müşahidələrdə geniş istifadə olunan bu təsnifat üç inzibati ərazi səviyyəsinə bölünmüşdür: • I səviyyə inzibati ərazi vahidinin aid olduğu şəhər, rayon və şəhər rayonunu bildirir. • II səviyyəyə şəhər, qəsəbə, kənd və sahə inzibati ərazi dairələri daxildir. • III səviyyəyə qəsəbə və kəndlər daxildir. Təsnifat iki hissədən təşkil olunmuşdur: 1. Kod hissəsi 8 rəqəmli koddan təşkil olunmuşdur; 2. Ad hissəsi - inzibati ərazi obyektinin adıdır. Təsnifatda mürəkkəb (məna daşıyan) kodlardan istifadə olunur. Onlar aşağıda göstərilən qaydada təşkil olunmuşdur: XXX XX XX X Status kodu III səviyyənin kodu II səviyyənin kodu I səviyyənin kodu Kodun ilk üç işarəsi birinci səviyyə obyektlərinin, dördüncü və beşinci işarələri ikinci səviyyə, altıncı və yeddinci işarə isə üçüncü səviyyə obyektlərinin kodunu işarə edir. Kodun səkkizinci işarəsi təsnifat obyektinin statusunu bildirir. Bu kodların izahları aşağıdakılardır: 1 - rayon 2 - respublika tabeli şəhər 3 - şəhər rayonu 4 - rayon tabeli şəhər 5 - ərazi dairəsi və şəhər ərazi vahidi 6 - qəsəbə 8 - kənd 9 - sahə inzibati ərazi dairəsi 5 Beləliklə, səkkiz rəqəmli kodlar vasitəsi ilə bütün təsnifat obyektlərinin statusu müəyyən olunaraq birmənalı işarə əldə edir. Təsnifatda aşağıdakı ixtisarlardan istifadə edilmişdir: ş. - şəhər iəd - inzibati ərazi dairəsi siəd - sahə inzibati ərazi dairəsi q. - qəsəbə k. - kənd TƏSNİFATIN APARILMASI Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə baş vermiş dəyişikliklər (hüquqi əsası olan) haqqında məlumat müntəzəm olaraq Dövlət Statistika Komitəsində toplanır və müəyyən olunmuş qaydada Dövlət Statistika Komitəsinin rəsmi internet səhifəsinin “E-təsnifatlar” bölməsində təsnifatın aktuallaşdırılması aparılır. Mümkün dəyişikliklər: 1. yeni yaşayış məntəqəsinin yaranması; 2. yaşayış məntəqəsinin adının dəyişdirilməsi; 3. yaşayış məntəqəsinin statusunun dəyişdirilməsi; 4. yaşayış məntəqəsinin ləğv olunması; 5. inzibati ərazi bölgüsünün dəyişdirilməsi (ərazi vahidlərinin birləşdirilməsi, bölünməsi və s.); 6. inzibati ərazi bölgüsünə yenidən baxılması. 6 RESPUBLİKA TABELİ ŞƏHƏRLƏR 7 8 BAKI ŞƏHƏRİ - 00000002 İnzibati ərazi dairələrinin sayı: Ərazi vahidlərinin sayı: Şəhər . - Şəhər . 1 Qəsəbə . 48 Qəsəbə . 59 Kənd . - Kənd . - Sahə . 21 KODLAR ADLAR KODLAR ADLAR 00000005 1. Bakı şəhər ərazi vahidi 00201036 Kotal q. 00201076 Qarakosa q. 00100003 I. Binəqədi rayonu 00201056 Pirsaat q. (Mərkəzi - M.Ə.Rəsulzadə qəsəbəsi) 00201046 Şıxlar q. 00101009 1. 1 nömrəli siəd 00201066 Yeni Ələt q. 00102009 2. 2 nömrəli siəd 00206005 3. Korgöz qəsəbə iəd 00102005 3. Biləcəri qəsəbə iəd 00206016 K o r g ö z q. 00102016 B i l ə c ə r i q. 00202005 4. Qızıldaş qəsəbə iəd 00103005 4. Binəqədi qəsəbə iəd 00202016 Q ı z ı l d a ş q. 00103016 B i n ə q ə d i q. 00202026 Şonqar q. 00101005 5. Xocəsən qəsəbə iəd 00207005 5. Qobustan qəsəbə iəd 00101016 X o c ə s ə n q. 00207016 Q o b u s t a n q. 00101026 Sulutəpə q. 00204005 6. Lökbatan qəsəbə iəd 00104005 6. 28 May qəsəbə iəd 00204016 L ö k b a t a n q. 00104016 2 8 M a y q. 00204026 Heybət q. 00105005 7. M.Ə.Rəsulzadə qəsəbə iəd 00204036 Şubanı q. 00105016 M. Ə. R ə s u l z a d ə q. 00208005 7. Müşviqabad qəsəbə iəd 01000003 II. Xətai rayonu 00208016 M ü ş v i q a b a d q. 01001009 1. 1 nömrəli siəd 00209005 8. Puta qəsəbə iəd 01002009 2. 2 nömrəli siəd 00209016 P u t a q. 01003009 3. 3 nömrəli siəd 00203005 9. Sahil qəsəbə iəd 01004009 4. 4 nömrəli siəd 00203016 S a h i l q. 01001005 5. Əhmədli qəsəbə iəd 00203026 Qaradağ q. 01001016 Ə h m ə d l i q. 00210005 10. Sanqaçal qəsəbə iəd 00300003 III. Xəzər rayonu 00210016 S a n q a ç a l q. (Mərkəzi - Şüvəlan qəsəbəsi) 00211005 11. Ümid qəsəbə iəd 00313005 1. Binə qəsəbə iəd 00211016 Ü m i d q. 00313016 B i n ə q. 00700003 V. Nərimanov rayonu 00314005 2. Buzovna qəsəbə iəd 00701009 1. 1 nömrəli siəd 00314016 B u z o v n a q. 00702009 2. 2 nömrəli siəd 00317005 3. Qala qəsəbə iəd 00703009 3. 3 nömrəli siəd 00317016 Q a l a q. 00800003 VI. Nəsimi rayonu 00318005 4. Mərdəkan qəsəbə iəd 00801009 1. 1 nömrəli siəd 00318016 M ə r d ə k a n q. 00802009 2. 2 nömrəli siəd 00321005 5. Şağan qəsəbə iəd 00803009 3. 3 nömrəli siəd 00321016 Ş a ğ a n q. 00900003 VII. Nizami rayonu 00322005 6. Şüvəlan qəsəbə iəd 00901009 1. 1 nömrəli siəd 00322016 Ş ü v ə l a n q. 00902009 2. 2 nömrəli siəd 00323005 7. Türkan qəsəbə iəd 00903009 3. 3 nömrəli siəd 00323016 T ü r k a n q. 00901005 4. Keşlə qəsəbə iəd 00324005 8. Zirə qəsəbə iəd 00901016 K e ş l ə q. 00324016 Z i r ə q. 01200003 VIII. Pirallahı rayonu 00200003 IV. Qaradağ rayonu (Mərkəzi - Pirallahı qəsəbəsi) (Mərkəzi - Lökbatan qəsəbəsi) 01202005 1. Çilov qəsəbə