Nangalunod Sa Katihan : (Nobela)
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
> G C >i— 513 - 9 CQ Q cmtmsmnk O /i ,.-" Q swsww Q ' 3 :':('( ^fv1* NC. Mi^iii^^ii^^^^ "LA PERLA" Gawaan ng Tinapay at Matamis* Nagbibili ng mga biskotso at ng sarisaring "GRNDY" <$> at "JflLEA". Nagk&gan- tingpala sa mga Tangha- lan sa Hanoy nang 1902 6g6 at San Luis (E. U.) nang :__: — :—: 1904. :—: — :--: ^Liwasang Santa Cruz Blg. 96-98d* [ MAYNILA ] " "LAS JSL^S PLIPINAS MALAKING ALMASEN NG SARISARING DAMIT AT MAGAGAN- DANG MGA BAGONG LITAW N"I Valle, Evangelista at Tanjoco ^ESKOLTA, J0J, BINUNDOK.^ SAMAHAN NG PAGPAPAGAWA EL H06AR HLIPINO : AT PAGPAPAUTANG. : ESGOLTA, 34. Pautang na may LUPONG PAMUNUAN Puhunang Puhunang sangla al laang natatala. naikalat, ipagpagawa. 31 AgostoPl.436.400 P239.130.00 P215,800 Pangulo Antonio R. Roxas. Mg£a aKsiyon. NARARAPAT SA LAHAT. Ang mga Pangalawang Pangulo aksiyong pangkaraniwan para sa mga may Manuel Earnshaw. I kaunting natitipid (mula sa Pl.00 isang buwan) na ibig makatipon ng isang* puhu- Ingat-Yaman nan. Ang mga tanging aksiyon at hirang Enrique Zobel. para sa mga naghahangad na ang kalahati 6 maliliit nilang puhunan ay magtubo ng isang tiyak at mabuting pakinabang na baba- tuwing ikatlong buwan at walang- pa- • Jose' Rosales. yaran nganib na malugi palibhasa'y ang naba- Mariano Limjap. yaran na, sa alin mang klaseng aksiyon, ay P. C. Fisher. maaaring kunin na di magkakaroon ng ano Eduardo Soriano. mang bawas. Mg£a pag'papautang. Gerente SA MGiV PAGPAPAGAWA. Sinomang Antonio Melian. may isang bakuran sa Maynila, na may ma- buting katibayan ay maaaring makautang Mga tagatanggol ng isang halagang katamtaman sa kanyang Haussermann; halaga upang doo'y makapakapagtayo ng bahay. & Pisher. Cohn MGA PAGSASANGLA Ang naghaha- Orense at ngad ng salapi na may isang bahay sa May- Gonzalez Diez. nila na may mabuting katibayan ay dapat suriin ang ayos ng aming mga palakad, Mga arquitecto Ang may mga bahay na nasasangia ay dapat Ram6n de Irureta din namang magkuro sa aming mga pa- Goyena. takaran tunay na salungat sa mga sangiang tinatawag na «paeto de retro». Praneiseo Perez Sa lahat ng mga pagpaj)autang ay mag- Munoz. babayad ng isang maliit na bahagi ng utang at ng.tubong buwanan, at tumatagal ang* Mga tagasuri ng euenta panahon ng pagbabayad ng 10, 15, 6 20 taon, Pleming*, Perey, ayon sa hulog*, na mangyayaring bayaran Smith & Seth. ang kabuoair ng utang 6 kaya'y untiunti kung siyang ibig. An£ mga pagpapautang namin ayon sa tanging pdtakaran ay lumalabas sa huli ng pagbabayad na isang tubong katumbas la- mang ng walo sa bawa't isang daan sa loob ng isang taon. Ang mga alituntunin at anomang bahay na pagpapaliwanag ay ipagkaloob sa aming tanggapan sa lahat ng araw, mula sa ika 8 hanggang ika 12 ng tanghali at mula sa ika 2 hanggang ika 5 ng hapon. Sa mga araw ng linggo ay mula sa ika 9 hanggang ika 11;30 ng umaga. INANGALUNOD SA KATIHAN k FACSr/NO AGUILAE NANGALUNOD SA KATIHAN (NOBETiA) MAyNMLA " >' Linilmsrini n# " (.:f'LTtTKA LILLPIN A. V n»un£ ('nhiMo, IDl. Loob n<x Mayml* .,-; > liui. /,v ,./ *' *. * ' s -:,-* # - -^ r - L PAGTATAPAT Sa kaibigan ko at kusamangr FER NANDO M.a &UERRERO. politiko afc makata. May nilalayon ang aklat kong ito? Walang nilalayong ano tnan? Ako mang sumulat ay di makapagsahi: kung minsa'y mdipalagay kong mayrodn at kung min- sa'y mawika kong wala namdn kahVt bahagya. At sa pag-aalinlangang ito'y lumdlabas ang na- ngalunod sa katihan. Isdng lakds (iiig naglulak sa a'kin: ilarawan kung madari ang buhay m mga dahon ng isdng aklat, paris ng kindgawian na sa hdng magandang babai 6 sa isdng lahandng ma- dugo na gindgawa sa pangaian ng pagkakasulong, mngkalang tadtaran ng sama at buti, ng paghuo at paggiba. Kgtuii't ang buhay at pamumuhay ay ndpaka- mahiwagang talagd kaya hindi ko masahi kung ang layon ko'y nagandp sa aklat na ito 6 akd namay nabigo, ng pagkabigong kahiya-hiya. Sa and't ano ma l y nariyan ang aklat: bildd sa bala na at ladn sa kahiH sino. F. AGU/LAR. Maynila 12 Hunio 191 4«<»kXJ^^ — iA.y mrap! — Dmnaing na naman kayo. —Mangyarry hindi na kayo naawa. —Kahnnakas ninyong tao'y naghihintay »<ayo og awa. Kiui^ kayo sana'y maysakit. —At niaysakit lamang po ba ;nig dapat> 'ka- •awAan ? -ITalaga! — Kaya pala singtigas ng bat6 ang inyong piisu, — Smgtigas pa po ng bakal ang iny 611*2: sabihin! —Lalo ninyo akong pinapagtitiyaga kimg gayon. —At bakit po? —Mangyari'y magiging mapalad ukn »umg inyong ibigin na. At ang salitaa'y mipatigil. Ang dalawang nag- unsap ng ganito ay isang dalaga at isang bina\:\, Ang dalaga ay maganda, may kainamang tindig may timbang na pangangatawan at knlay kny u- manggi. Bagong bukad na bulaklak sa kapara- ngan, dahong mura ng makahiya na nakikipag- ngitian sa ham6g ng umaga. Ang binata ay kayumanggi rin, katatag&n ang Pa rsTiNO Aguilar taas, maaliwalas ang noo, mga buhay ang titig at ang mga bisig ay banat sa paggawa. Bayani ng kabukiran, matigas na mulawing katalamitaman, ng mga ulap. No6\y isang masayang hapon ng gapasan. Ang malamig nang sikat ng araw, ang palay- palay na hanging nagbubuhat sa di kalayiiang mga bundok at nagpapagalaw sa malalagong dahon ng kahoy, ay nagpapasayang laio sa masigiang ki lusan ng mga nagsisigapas. Halohalo ang mga ba~- bai't lalaki, ang mga bata't matanda, ang mga da laga't bagong tao. Sa dako rito'y walang imikan, sa dako roo'y tawanan at sa dako dakong iyon pa ay di i'isang binata ang nagsasamantala hangga't purnupu- tol ng mga uhay upang kausapin ang kanika- niking kasi, na kung hindi sa gay6ng mga pag kakata6n, ay mutyang pinagiingatan ng mga ama't ina, kayamanang nasususi ng makapitA Ang salitaaiig naputol ay nagpatuloy na naman, makaiipas ang ilang sandali. —Patay nga naman 6 himala ang hindi umi big-ang sabi ng binata. —Nakatutuya yata kayo—ang sag6t ng dalaga —At bakit po? —At hindi ba pagtuya ang inyong sinabi? —Kung di sana katotohanan. ' —Katotohanang aiio^ —Na patay ang'di humanga sa inyong karila* gan at himala ang di mabihag ng inyong mga titig. — NANGALUNOD SA KATTHAN. —Siya na nga kayo. —Inauutos ba ninyong ako'y tumigil na? —Aywan ko. po. —Talagang kayo nga pala ay malupit. Ang dalaga'y napatitig sa kausap. Ito nama'y nagpatuioy. —Oo kayo'y malupit dahil sa ako'y inyong pinasasakitan. —At kayo ba'y pinapalo ko? Hindi nga, datapwa't sa mga pagdaing ko\y hindi man lamang kayo rnabalino. Ang dalaga'y hindi suinagot, yumuko n^ ka unti at inay dinampot na isang uhay na hitik sa nagpipintugang butil. Ang binata nama'y nagpatuloy sa paggapas. —Sawing palad nga naman pahi ako—ang pa rini'g sa dalagang na sa kanya lamang likuran lulubugan yata ako ng araw na kalong ng ka lungkutan. —Ang mamang ito kung ano ano ang pinag "sasabi. — Bakit po? -—-Mangyari'y hindi ang paggapas ang iniyong harapin at kung ano ano ang iniyong sinasalita. Baka kayo'y mapansin tuloy ni Don Hasinto. At sa pagsasabi ng ganito ng dalaga ay may itinurd. Sa malayo nga naman, sa isang pook ng kina lalagyan nilang bukid na di maliparang uwak, doon sa lilim ng isang mahabang hanay ng mga 10 Paitstino Aguilae. kawayan; ay natatanaw ang tikas ng isang na- kakabayo. Siya ang Don Hasinto na itinuro ng dalaga. —Si Don Hasinto po baV-~ ang sag6t na pa- tan6ng ng binata—ak6 namay hindi na niya ma- papansin marahil. Siya ay marami nang ginha- wang. nilalasap, kaya di na mapupuna ang isang paris ko na l)ago lamang dumudulang ng sari- ling ginbawa, tikis nga lamang na kay6ng di- naraingan ko ang hindt na naiiabag. —Kayo ang may kasalanan. ~--At kasalanan pala ang umibig? —Hindi nga po. —Ay alin ang ipinagkasala ko kung gayon? —Ang inyong pagkakamali. — Kamalian pala ang umirog saisang nalalaman kong tipon n^ lahat na kabaitan. —Ako'y inyong ibinubuyo..... —At napalagay pa akong manunukso ngay6n. Isang malakas na till ang ikinatigil na bigia ng pag-uusap nilang dalawa. Ang karamihan man ay napatigil din sa kanilang ginagawa. Ang tumili ay isang dalaginding na nakakita ng ahas daw malaki sa tabi ng isang pilapil. Ang biglang pamamarak ng kaniyang mga pisngi ay nagpapakilala ng dinaramdam na malaking takot. —Pagkalakilaki—ang bahagya nang naibigkas na mga salita—diyan ko nakita, diyan—at itinuturo ang tabi ng isang pilapil na malapit—huwag ka- y6ng dadaiti huwT ag—ang awat pa sa mga kasama NANGALl NOO SA KATIHAN. ,11 Lalo pang natigilan an^ lahat at hindi i'ilan ang wala nang kakisapkisap ng pagkatitig sa patigid nila. Bakit isa pang matandang babao, ang sa pag-aalalang baka inay matuka ang ahas ay malakas na nagsabi ng ganito: —Talasan niiryo ang mga inata at baka wttUmg ano ano'y tukain na lamang kayo. Sa gayong pagkatigagal ng iahat ay isa lamang ang nakapangaims lumapit: ang binatang ayaw kahabagan ng kaniyang pinipintuho, —Saan mo ba nakita?— ang malakas na tanong sa nahihintakutau pang dalaginding. —Doon, anya, doon—-at ang tabi rin ng pilapil. ang itinuro. Ang binata ay ]nma])it. Parang hindi ntila- lamang may kamandag ang ahas, parang sa kanya'y walang anoman ang tuka nit6. Ang mga babai ay nagsisipagkurus, nguni't isa naman ang sinisikduhan ng dibdib: ang daiagang may pusong bakal. Sangiglap larnang at ang ahas na malaki, na dapat pagtalasan ng mata, ay huli na at hawak n£ binata. Walang napanood ang lahat kungdi ang maliksing pagyuko nito at ang pamumulupot naman no6n din ng alias sa nakaunat niyang bisig. Ang lahat ay napataka. —Tawak yata itong si Pedro ang sabihanan ng lan sa mga gumagapas.