Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Olecku sp. z o. o.
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
Tło informacyjne Osoba przeprowadzająca audyt: Damian Pająk: Profesjonalny Audytor Sektora Publicznego – certyfikat międzynarodowy CGAP nr 4491, Auditor Wewnętrzny Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji wg ISO/EC 27001:2013 - certyfikat BSI nr PL 150716-8, QA – Ocena jakości audytu wewnętrznego Certyfikat IIA nr 1980/18/283, upoważniony na podstawie § 4 i § 6 umowy z dnia 10 czerwca 2019 r. Okres objęty audytem: Stosownie do postanowień § 1 ust. 3 umowy z dnia 10 czerwca 2019r., audytem objęto okres działalności spółki, przypadający na lata 2016 – 2018. Zakres przedmiotowy i podmiotowy: Stosownie do postanowień § 1 ust. 1 umowy z dnia 10 czerwca 2019 r., audytem objęto: analiza działalności Spółki według kryterium zgodności z obowiązującymi przepisami prawa oraz dokumentami organizacyjnymi, ocena efektywności i racjonalności zarządzania zasobami ludzkimi Spółki, analiza sytuacji ekonomicznej Spółki oraz sprawozdawczości finansowej i ocena prawidłowości prowadzenia ewidencji i dokumentacji księgowej Spółki, ocena działań związanych z dostarczaniem wody oraz odbiorem nieczystości i ich oczyszczaniem, ocena działań inwestycyjnych Spółki, Zakresem podmiotowym objęto PWiK w Olecku sp. z o. o. oraz w niezbędnym zakresie Gminę Olecko jako wspólnika, posiadającego całość udziałów w spółce. Sprawozdanie sporządzono na podstawie informacji i dokumentów dostarczonych przez spółkę w dobrej wierze co do ich rzetelności i kompletności. Dla potrzeb analitycznych korzystano również z informacji i materiałów ogólnodostępnych publikowanych na stronach Urzędu Miejskiego w Olecku. Niniejsze sprawozdanie zostało opracowane w oparciu o umowę z dnia 10 czerwca 2019 roku. Warto podkreślić, iż głównym celem audytu nie jest kontrola stanu przeszłego, ale przedstawienie sytuacji spółki w badanych obszarach w okresie 2016-2018 oraz poszukiwanie możliwości usprawnień na przyszłość. Prezentowany raport zawiera o wnioski z prowadzonych analiz dotyczących funkcjonowania PWiK w Olecku sp. z o. o. w latach 2016- 2018. Zgodnie z intencją Zamawiającego audyt koncentrował się nie tylko na analizie z perspektywy samej Spółki, ale równie z szerszego punktu widzenia interesów jej właściciela, tj. gminy Olecko.
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 2
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
CZĘŚĆ I
Analiza działalności spółki według kryterium zgodności z obowiązującymi przepisami prawa oraz dokumentami organizacyjnymi
Badane dokumenty/obszar: Akt utworzenia jednoosobowej spółki z o. o. ze zmianami – Rep. A nr 13503/92 z 21 grudnia 1992 r., (tekst pierwotny), Rep. A nr 6724/2012 – z dnia 21 grudnia 2012 r., Rep. A nr 4680/2016 z dnia 3 sierpnia 2016 roku, Rep. A nr 1106/2017 z dnia 24 marca 2017 r.(ostatni tekst jednolity) Dane z Centralnej Informacji KRS stan na dzień 24 sierpnia 2019 r. (nr KRS: 0000168105), Regulamin Zgromadzenia Wspólników PWiK sp. z o. o. uchwalony w dniu 5 marca 1993 roku, Regulamin Pracy Zarządu PWiK sp. z o. o. uchwalony w dniu 3 sierpnia 2016 roku, Regulamin Rady Nadzorczej PWiK sp. z o. o. uchwalony w dniu 12 marca 2014 roku, Zarządzenie nr 11/12/2015 Prezesa PWiK sp. z o. o. z 22 grudnia 2015 r. w sprawie regulaminu wewnętrznego udzielania zamówień publicznych, Dokumentacja zamówień publicznych, udzielanych w PwiK w okresie 2016-2018, Dokumentacja dotycząca przetwarzania i ochrony danych osobowych w PwiK, Strona przedmiotowa PWiK oraz BIP Urzędu Miejskiegow Olecku
USTALENIA FAKTYCZNE Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. powstało w wyniku podziału Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Suwałkach w 1992 roku. Spółkę zawarto na czas nieoznaczony. Celem działalności, zgodnie z PKD jest: pobór, uzdatnianie i dostarczanie wody, odprowadzanie i oczyszczanie ścieków, wykonywanie instalacji wodno – kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych i klimatyzacyjnych, roboty związane z budową rurociągów przesyłowych i sieci rozdzielczych, roboty związane z budową pozostałych obiektów inżynieriilądowej i wodnej gdzie indziej niesklasyfikowane, pozostałe badania i analizy techniczne, obróbka i usuwanie odpadów innych niż niebezpieczne, produkcja nawozów i związków azotowych wytwarzanie, przesyłanie, dystrybucja i handel energią elektryczną Dokonując analizy danych zawartych w KRS w okresie objętym badaniem audytowym w umowie spółki dokonano dwóch zmian: 03.08.2016R., REP.A NR 4680/2016, NOTARIUSZ MAREK SAWICKI, KANCELARIA NOTARIALNA W OLECKU ZMIENIONO §23 UMOWY.
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 3
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
24.03.2017R. NOTARIUSZ ARTUR KRZYSZTOF GRYCZKO, KANCELARIA NOTARIALNA W OLECKU, REP.A NR 1106/2017 - ZMIENIONIO: § 12, § 20 UST.2, § 23 UST.2, § 29, § 30; DODANO: § 23 UST.3, § 25 UST.3, § 25 ZE ZNAKIEM 1 Poniżej przedstawiono sposób spełniania przez spółkę wybranych kryteriów dotyczących zgodności działania z przepisami i regulacjami wewnętrznymi. Rodzaj aktu prawnego Kryterium/obszar Ustalenie
Ustawa z dnia 15 Utworzenie Umowa spółki została zawarta w formie aktu notarialnego (ostatni września 2000 roku spółki tekst jednolity 04.08.2016 r. Rep. A nr 4680/2016), Kodeks spółek Umowa spółki zawiera postanowienia dotyczące firmy(§ 2), handlowych przedmiotu działalności spółki(§9), ka pitału zakładowego lub wkładów(§12), Osoby zawierające umowę spółki posiadały zdolność do czynności prawnych w chwili dokonywania, PWiK jako spółka zawiązywana przez jednego wspólnika, posiada umowę spółki w formie aktu założycielskiego, Funkcjonowanie Zgromadzenie Wspólników przyjmowało i zatwierdzało roczne organów spółki sprawozdania finansowe spółki w formie uchwał (Uchwała Nr 2/2016 ZZW PWiK Sp. z o.o. w Olecku w sprawie zatwierdzenia sprawozdania finansowego Spółki za rok 2015, Uchwała Nr 2/2017 ZZW PWiK Sp. z o.o. w Olecku w sprawie zatwierdzenia sprawozdania finansowego Spółki za rok 2016, Uchwała Nr 2/2018 ZZW PWiK Sp. z o.o. w Olecku w sprawie zatwierdzenia sprawozdania finansowego Spółki za okres od 01 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2017 r.) Sprawozdania Zarządu z działalności za rok były zatwierdzane przez Zgromadzenie Wspólników(Uchwała Nr 1/2016 ZZW PWiK Sp. z o.o. w Olecku w sprawie zatwierdzenia sprawozdania Zarządu z działalności Spółki za 2015 r., Uchwała Nr 1/2017 ZZW PWiK Sp. z o.o. w Olecku w sprawie zatwierdzenia sprawozdania Zarządu z działalności Spółki za 2016 r.Uchwała Nr 1/2018 ZZW PWiK Sp. z o.o. w Olecku w sprawie zatwierdzenia sprawozdania Zarządu z działalności Spółki za 2017 r.); W każdym z badanych lat udzielano absolutorium Prezesowi Zarządu w formie stosownej uchwały (Uchwała Nr 4/2018 ZZW PWiK Sp. z o.o. w Olecku w sprawie udzielenia Zarządowi Spółki absolutorium z wykonanych obowiązków za okres od 01 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2017 r., Uchwała Nr 4/2017 ZZW PWiK Sp. z o.o. w Olecku w sprawie udzielenia absolutorium Zarządowi Spółki za 2016 r. w osobie Sławomira Szerel., Uchwała Nr 4/2016 ZZW PWiK Sp. z o.o. w Olecku w sprawie udzielenia absolutorium Zarządowi Spółki za okres od 01.01.2015 r. do 31.12.2015 r. w osobie Sławomira Szerel.) Sprawozdania z działalności Rady Nadzorczej PWiK były zatwierdzane przez Zgromadzenie wspólników, absolutorium było udzielane dla Rady Nadzorczej w uchwale(Uchwała Nr 5/2018 ZZW PWiK Sp. z o.o. w Olecku w sprawie udzielenia Radzie Nadzorczej absolutorium z wykonanych obowiązków za
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 4
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
okres od 01 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2017 r.; Uchwała Nr 5/2017 ZZW PWiK Sp. z o.o. w Olecku w sprawie udzielenia absolutorium Radzie Nadzorczej za 2016 r., Uchwała Nr 5/2016 ZZW PWiK Sp. z o.o. w Olecku w sprawie udzielenia absolutorium Radzie Nadzorczej za okres od 01.01.2015 r. do 31.12.2015 r. w osobach: Ewa Żukowska, Wojciech Łapszys, Robert Piekarski, Andrzej Kamiński. Protokoły Zgromadzeń Wspólników zawierały: porządek obrad, otwarcie obrad, stwierdzenie zdolności do podejmowania uchwał, podejmowanie uchwał w sprawach wynikających z umowy spółki, omówienie spraw bieżących spółki. Protokoły z posiedzeń Rady Nadzorczej obejmowały: przyjęcie porządku obrad, omówienie bieżącej sytuacji spółki, kwestie związane z planowanymi działaniami spółki, ocenę sprawozdań z działalności spółki oraz sprawozdań finansowych, sprawy różne, Ustawa z dnia 20 sierpnia Rejestracja spółki Zgodnie z art. 8a akt założycielski złożono do KRS (sygn. Sprawy 1997 r. o Krajowym OL.VIII NS-REJ.KRS/3163/03/452) Rejestrze Sądowym Obowiązki Stosownie do art. 8a zatwierdzone sprawozdania finansowe informacyjne zostały złożone w KRS
Ustawa z dnia 20 grudnia Przedmiot Organy spółki powoływano zgodnie z przepisami i we właściwej 1996 r. o gospodarce działalności formie; Radę nadzorczą powołano uchwałą zgromadzenia komunalnej. wspólników (art. 10 a), W akcie utworzenia spółki w § 23 ust. 2 wskazano, że członkowie Rady Nadzorczej są powowływani na okres wspólnej kadencji 3 lat; natomiast zgodnie z art. 10 a ust. 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 roku o gospodarce komunalnej kadencja członka rady nadzorczej w spółkach z większościowym udziałem JST trwa 3 lata, co wskazuje na okres 3 lat dla każdego członka Rady. Ustawa z dnia 7 czerwca Przedmiot i PWiK realizuje określony w art. 5 ustawy obowiązek zapewnienia 2001 roku o zbiorowym forma zdolności posiadanych urządzeń wodociągowych i urządzeń zaopatrzeniu w wodę i działalności kanalizacyjnych do realizacji dostaw wody w wymaganej ilości i zbiorowym pod odpowiednim ciśnieniem oraz dostaw wody i odprowadzania odprowadzaniu ścieków ścieków w sposób ciągły, a także zapewnia należytą jakość dostarczanej wody i odprowadzanych ścieków.
PWiK realizuje określony w art. 5 ust 1a obowiązek prowadzenia regularnej wewnętrznej kontroli jakości wody.
PWiK Dostarcza wodę i odprowadza ścieki na podstawie pisemnych umów o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawartych między przedsiębiorstwem wodociągowo- kanalizacyjnym a odbiorcą usług., zgodnie z art. 6 ustawy
Spółka prowadzi działalność na podstawie Decyzji nr 157/02 Zarządu Miejskiego w Olecku z 31 października 2002 roku w sprawie zezwolenia na prowadzenie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków oraz w oparciu o zatwierdzony uchwałą nr XLII/318/06Rady Miejskiej w Olecku z 26 stycznia 2006 roku Regulamin dostarczania wody i Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 5
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
odprowadzania ścieków.
Spółka prowadzi działalność ma podstawie pozwolenia wodno prawnego na pobór wód podziemnych oraz oczyszczanie ścieków, wydane przez Starostę Oleckiego (decyzja ŚR..6341.1.9.2014 na pobór wód podziemnych, oraz decyzja ŚR.6341.2.2018 na odprowadzanie oczyszczanych ścieków komunalnych z terenu oczyszczalni ścieków do rzeki Lega)
Ustawa z dnia 29 Zasady Spółka posiada przyjęte zasady rachunkowości zgodnie z art. 10 września 1994 r. o rachunkowości i ust 1 i 2 oraz §26 aktu utworzenia spółki. Informacje zawarte w rachunkowości sprawozdawczość sprawozdaniach z działalności uwzględniają postanowienia art. 49 i są zgodne z informacjami zawartymi w sprawozdaniu finansowym. Stosownie do art. 69 zatwierdzone sprawozdania finansowe zostały złożone w KRS oraz stosownie do art. 27 w Urzędzie Skarbowym. Sprawozdania finansowe były podpisane przez prezesa spółki zgodnie z art. 52 oraz zawierały elementy określone w art. 45. Sprawozdania spełniają wymagania określone w art. 49.
Ustawa z dnia 26 czerwca Zarządzanie W PWiK funkcjonuje Zakładowy układ zbiorowy pracy z dnia 26 1974 r. – Kodeks pracy, zasobami sierpnia 1999 wpisany do rejestru układów prowadzonego przez ustawy około kodeksowe ludzkimi i Okręgowego Inspektora Pracy w Olsztynie pod numerem U- i akty wykonawcze do wynagradzanie CDXLII. Układ przewiduje dodatki: dodatek za pracę w ww. ustaw. godzinach nadliczbowych, dodatek za pracę w porze nocnej, dodatek za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia, szczególnie uciążliwych i niebezpiecznych, dodatek za pracę w niedziele i święta, dodatek za pełnienie pogotowia technicznego. Postanowienia układu są zgodne z regulacjami kodeksowymi. Wszyscy pracownicy otrzymują wynagrodzenie zasadnicze zryczałtowane oparte o stawkę miesięczną, wypłacane wszystkim pracownikom w jednym terminie. Oprócz wynagrodzenia zasadniczego pracownicy otrzymują i inne składniki, jeżeli nabędą do nich prawo. Dokonując analizy ewidencji czasu pracy stwierdzono pracę wybranych osób w godzinach nadliczbowych – w ww. przypadku nie stwierdzono przeciętnej normy tygodniowej czasu pracy, pracownicy mieli zapewniony dobowy i tygodniowy wypoczynek zgodny z regulacjami kodeksowymi. Funkcjonujący w PWiK regulamin pracy, który ustala obowiązki pracowników, reguluje czas pracy z uwzględnieniem stanowisk pracujących w ruchu ciągłym 3 – zmianowym, pracę porze nocnej, zasady potwierdzania obecności w pracy, obowiązki pracodawcy, urlopy i zwolnienia od pracy, regulacje dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa przeciwpożarowego. W regulaminie ponadto uregulowano ochronę pracy kobiet i młodocianych, zawarto rozdział dotyczący równego traktowania w zatrudnieniu, uprawnieniach osób niepełnosprawnych, zasady wypłaty wynagrodzenia za pracę, wyróżnień i nagród, zasady dyscypliny pracy. Niniejszy regulamin uzgodniono z przedstawicielem organizacji związkowej funkcjonującej w PWiK, treść regulaminu wywieszono 28 lipca 2017 roku. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 6
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
Ochrona i W związku z przeprowadzoną oceną stanu wdrożenia i Rozporządzenie przetwarzanie funkcjonowania przepisów dotyczących przetwarzania i ochrony Parlamentu danych danych osobowych, niezbędnym jest zrealizowanie obowiązku Europejskiego i Rady osobowych wyznaczenia inspektora ochrony danych osobowych w PWiK. Na (UE) 2016/679 z dnia 27 uwagę zasługuje fakt, iż jeżeli administrator danych lub podmiot kwietnia 2016 r. przetwarzający są organem lub podmiotem publicznym, to dla w sprawie ochrony osób kilku takich organów lub podmiotów można wyznaczyć, z fizycznych w związku uwzględnieniem ich struktury organizacyjnej i wielkości, jednego z przetwarzaniem danych inspektora ochrony danych osobowych (art. 37 pkt. 3 RODO). osobowych i w sprawie Dodatkowo inspektor ochrony danych osobowych może wchodzić swobodnego przepływu w skład zasobu pracowniczego administratora danych lub takich danych oraz podmiotu przetwarzającego lub wykonywać zadania na podstawie uchylenia dyrektywy umowy o świadczenie usług. Ważne jest również to aby zgodnie z 95/46/WE (ogólne art. 37 pkt. 7 RODO administrator lub podmiot przetwarzający rozporządzenie podał dane kontaktowe inspektora ochrony danych osobowych i o ochronie danych) zawiadomił o tym organ nadzorczy. Zgodnie z treścią klauzul informacyjnych dla pracowników z dnia 25 maja 2018 r. przygotowanych przez PWiK na podstawie art. 13 RODO, stwierdzono, że w pkt. 8 błędnie wskazano organ nadzorczy, do którego służy skarga w przedmiocie przetwarzania danych osobowych; wpisano GIODO, zamiast Prezesa UODO. Obowiązki Spółka komunalna, jako podmiot wykonujący zadania publiczne, Ustawa z dnia 6 września informacyjne zobowiązana jest do udostępniania informacji publicznej jej 2001 r. o dostępie do spółki dotyczącej zarówno na wniosek, jak i w Biuletynie Informacji informacji publicznej. Publicznej. Informacja taka może być jednak ograniczona ze względu na tajemnicę przedsiębiorstwa. Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej – obowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów. Spółki komunalne, czyli spółki tworzone przez gminy w celu realizacji zadań publicznych, mieszczą się w powyższym katalogu podmiotów zobowiązanych do udzielania informacji publicznej. Informacją taką jest każda informacja o sprawach publicznych. Po przeprowadzonej analizie zawartości strony BIP Urzędu Miejskiego w Olecku stwierdzono, co następuje: PWiK posiada stronę przedmiotową: https://pwik.olecko.pl/ PWiK sp. z o. o. korzysta i publikuje informacje na stronie urzędu w zakładce „spółki gminne” pod adresem: www.umolecko.bip.doc.pl/index.php?dz=4&id=14197; W przedmiotowej zakładce znajdują się dane, dotyczące: oczyszczalni, ujęcia wody, taryf, wiadomości o przetargach. Informacje zawarte na przedmiotowej stronie zawierają niezbędną ilość danych, Zaprojektowanie układu strony zapewnia intuicyjność Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 7
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
wyszukiwania informacji, Strona zawiera również dane archiwalne.
Regulamin Zgromadzenia Zgodność z Regulamin Zgromadzenia określa rodzaje zgromadzeń i ich Wspólników PWiK sp. z przepisami prawa przedmiot, zasady zwoływania zgromadzeń, reprezentacji formę o. o. uchwalony w dniu 5 powszechnie zapadania postanowień zgromadzenia, zasady głosowania, marca 1993 roku, obowiązującego i protokołowanie zgromadzeń, Regulamin Rady Nadzorczej określa Regulamin Pracy Zarządu z umową spółki jej organizację i sposób wykonywania czynności. Regulamin PWiK sp. z o. o. określa cele zadania i uprawnienia rady, skład i organizację rady, uchwalony w dniu 3 czas trwania kadencji, zasady wykonywania mandatu, zakres sierpnia 2016 roku, obowiązków, zadań i uprawnień. Ponadto określono zasady Regulamin Rady podejmowania uchwał i zwoływania posiedzeń, zasady Nadzorczej PWiK sp. z o. dokumentowania posiedzeń, a także zasady wykonywania o. uchwalony w dniu 12 czynności nadzorczych i kontrolnych. marca 2014 roku Zapisy regulaminu Zarządu i Rady Nadzorczej są co do zasady zgodnie z przepisami Kodeksu Spółek Handlowych, ustawy o gospodarce komunalnej i aktów powiązanych. Uwagi audytora dotyczą jedynie pojedynczych zapisów regulaminów: w Regulaminie Zgromadzenia Wspólników zasadnym jest dokonanie przeglądu zapisów w celu uaktualnienia - w treści § 5 znajdują się zapisy dotyczące „programu działalności gospodarczej spółki”, czy też „udzielenie władzom spółki pokwitowania z wykonania obowiązków” w Regulaminie Pracy Zarządu znajdują się zapisy niespójne z aktem utworzenia półki - § 3 ust. 2 regulaminu wskazuje, że zarząd spółki jest jednoosobowy w osobie prezesa, natomiast zgodnie z § 20 aktu utworzenia spółki, zarząd składa się z jednego do trzech członków w Regulaminie Rady Nadzorczej w treści § 2 ust. 1 Kadencja każdego z członków wynosi 3 lata, w akcie utworzenia spółki w § 23 ust. 2 członkowie są powoływani na okres wspólnej kadencji 3 lat; natomiast zgodnie z art. 10 a ust. 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 roku o gospodarce komunalnej kadencja członka rady nadzorczej w spółkach z większościowym udziałem JST trwa 3 lata. Akt utworzenia Utworzenie Umowa spółki została zawarta w formie aktu notarialnego, jednoosobowej sp. z o.o. spółki Umowa spółki zawiera postanowienia dotyczące firmy, przedmiotu działalności spółki, kapitału zakładowego lub wkładów, Osoby zawierające umowę spółki posiadały zdolność do czynności prawnych w chwili dokonywania, PWiK jako spółka zawiązywana przez jednego wspólnika, posiada umowę spółki w formie aktu założycielskiego, Spółka działa na podstawie KSH, Kapitał zakładowy podwyższano uchwałą Zgromadzenia Wspólników podjętą większością 2/3 głosów do wysokości nie stanowiącej zmiany umowy Spółki, Warunki podwyższania kapitału zakładowego i terminy wpłat uregulowano uchwałą Zgromadzenia Wspólników
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 8
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
Funkcjonowanie Zgromadzenie Wspólników przyjmowało i zatwierdzało roczne organów spółki sprawozdania finansowe spółki w formie uchwał, Sprawozdania Zarządu z działalności za rok były zatwierdzane
przez Zgromadzenie wspólników; w każdym z badanych lat udzielano absolutorium Prezesowi Zarządu w formie stosownej uchwały, Sprawozdania z działalności Rady Nadzorczej PWiK były zatwierdzane przez Zgromadzenie wspólników; absolutorium było udzielane dla każdego członka Rady Nadzorczej w jednej uchwale, Protokoły Zgromadzeń Wspólników zawierały: porządek obrad, otwarcie obrad, stwierdzenie zdolności do podejmowania uchwał, podejmowanie uchwał w sprawach wynikających z umowy spółki, omówienie spraw bieżących spółki. Protokoły z posiedzeń Rady Nadzorczej obejmowały: przyjęcie porządku obrad, omówienie bieżącej sytuacji spółki, kwestie związane z planowanymi działaniami spółki, ocenę sprawozdań z działalności spółki oraz sprawozdań finansowych, sprawy różne, W odniesieniu do członków Rady nadzorczej w obowiązującym stanie faktycznym (na dzień rozpoczęcia audytu) 2 członków Rady jest wybranych spośród pracowników spółki (§ 2 ust. 3 Regulaminu), jedynie co do pozostałych członków wymaga się złożenia egzaminu w trybie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji. Zapisy aktu utworzenia spółki wskazują, że Rada Nadzorcza składa się z co najmniej 3 członków (§ 23); zgodnie z art. 18 ust. 4 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 roku o gospodarce komunalnej, pracownicy spółek powstałych w wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa komunalnego zachowują prawo wyboru od 2 do 4 członków rady. Wynika to także z faktu, że pracownicy nie są reprezentantami JST, więc nie obejmuje ich wymóg złożenia egzaminu, co więcej art. 18 ustawy o gospodarce komunalnej zwalnia z obowiązku egzaminu przedstawicieli pracowników przekształconych przedsiębiorstw komunalnych. Pomimo regulacji dopuszczającej członkostwo w radzie osób, które nie złożyły egzaminu na członka rady należy również rozważyć stanowisko uznające, że kwestią przesądzającą o konieczności nałożenia obowiązku złożenia egzaminu na przedstawicieli pracowników w radzie nadzorczej jest cel, jaki założył ustawodawca w ustawie o gospodarce komunalnej, czyli zapewnienie fachowego nadzoru nad środkami publicznymi ulokowanymi w spółkach komunalnych. Argumentem przemawiającym za takim stanowiskiem jest fakt, że w interesie każdego członka rady leży potwierdzenie swoich kompetencji do pełnienia powierzonej funkcji; wszyscy członkowie rady nadzorczej bowiem ponoszą odpowiedzialność za brak należytej staranności na podstawie art. 293 KSH. Podobnie potwierdza to też orzecznictwo Sądu Najwyższego, wskazując na przykład w uzasadnieniu orzeczenia z 6 czerwca 1997 roku (IIICKN 65/97/OSNC11/1997, poz. 181), że objęcie stanowiska w organie spółki mimo braku wykształcenia lub wiadomości potrzebnych do
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 9
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
należytego pełnienia funkcji jest naruszeniem wymaganej staranności i sumienności. Odnosząc się do zasad ogólnych KSH nie określa bliżej składu rady nadzorczej, stanowiąc jedynie o minimalnej liczbie członków oraz o zakazach łączenia niektórych funkcji z członkostwem w radzie; w konsekwencji należy uznać, że kwestia ta zależy od woli wspólników spółki, którzy mogą przyjąć w umowie spółki pewne zasady. Zarządzenie nr Udzielanie Regulamin znajduje zastosowanie do zamówień, których wartość 11/12/2015 Prezesa zamówień przekracza kwotę 3 500 zł a nie przekracza tzw. zamówień PWiK sp. z o. o. z 22 powyżej progu unijnego określonych przez Prezesa RM w drodze grudnia 2015 r. w sprawie rozporządzenia. regulaminu W regulaminie ustalono wartości progowe dla poszczególnych wewnętrznego udzielania trybów zamówień, uzależniając je od wartości zamówienia, zamówień publicznych przyjęto zasady postępowania dotyczące przygotowania i realizacji postępowania, powołano komisję przetargową, uregulowanie kwestię wykonywania przedmiotu zamówienia. Zgodnie z treścią § 12 i 13 Rozdziału IV regulaminu kierownik działu występuje do Kierownika Zamawiającego z wnioskiem o przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia, zgodnie z ust. 2 wskazano co powinien zawierać wniosek i jakie załączniki powinien on zawierać, na podstawie wniosku zgodnie z treścią § 13 pkt. 1), komisja przygotowuje wniosek do Kierownika Zamawiającego o rozpoczęcie postępowania; z treści analizowanej dokumentacji udzielanych zamówień nie stwierdzono dokumentowania wniosków o udzielenie zamówienia publicznego oraz wniosków Komisji do Kierownika Zamawiającego o rozpoczęcie postępowania.
Wnioski i uwagi audytora w badanym obszarze Po dokonaniu analizy zgodności funkcjonowania spółki z przepisami prawa powszechnie obowiązującego oraz regulacjami wewnętrznymi, stwierdzono, co następuje:
PWiK w Olecku sp. z o. o. realizuje zadania określone w art. 1 ustawy o gospodarce komunalnej mające charakter użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków, zgodnie z treścią ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, Działalność jest prowadzona w formie zgodnej z treścią art. 2 i 9 ustawy o gospodarce komunalnej, Umowa spółki została zawarta w formie aktu notarialnego. Umowa spółki zawiera wymagane przepisami postanowienia dotyczące firmy, przedmiotu działalności spółki, kapitału zakładowego lub wkładów Organy spółki powoływano zgodnie z przepisami i we właściwej formie. Zgromadzenie Wspólników przyjmowało i zatwierdzało roczne sprawozdania finansowe spółki w formie uchwał
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 10
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
Sprawozdania Zarządu z działalności za rok były zatwierdzane przez Zgromadzenie Wspólników. W każdym z badanych lat udzielano absolutorium Prezesowi Zarządu w formie stosownej uchwały Sprawozdania z działalności Rady Nadzorczej PWiK były zatwierdzane przez Zgromadzenie wspólników, absolutorium było udzielane dla Rady Nadzorczej w uchwale. PWiK realizuje określone w ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków obowiązki: prowadzenia regularnej wewnętrznej kontroli jakości wody, dostarczania wody i odprowadza ścieków na podstawie pisemnych umów o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawartych między przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym a odbiorcą usług, a także obowiązek zapewnienia zdolności posiadanych urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych do realizacji dostaw wody w wymaganej ilości i pod odpowiednim ciśnieniem oraz dostaw wody i odprowadzania ścieków w sposób ciągły, oraz zapewnia należytą jakość dostarczanej wody i odprowadzanych ścieków. Spółka prowadzi działalność na podstawie zezwolenia właściwego organu, tj. Decyzji nr 157/02 Zarządu Miejskiego w Olecku z 31 października 2002 roku w sprawie zezwolenia na prowadzenie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków oraz w oparciu o zatwierdzony uchwałą nr XLII/318/06Rady Miejskiej w Olecku z 26 stycznia 2006 roku Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków, a także pozwoleń wodno prawnych na pobór wód podziemnych oraz oczyszczanie ścieków, wydanych przez Starostę Oleckiego. Zgodnie z treścią klauzul informacyjnych dla pracowników z dnia 25 maja 2018 r. przygotowanych przez PwiK na podstawie art. 13 RODO, stwierdzono, że w pkt. 8 błędnie wskazano organ nadzorczy, do którego służy skarga w przedmiocie przetwarzania danych osobowych; wpisano GIODO, zamiast Prezesa UODO. Po przeprowadzonej analizie zawartości strony przedmiotowej PwiK oraz BIP Urzędu Miejskiego w Olecku stwierdzono, że PWiK sp. z o. o. korzysta i publikuje informacje na stronie urzędu w zakładce „spółki gminne” pod adresem: www.umolecko.bip.doc.pl/index.php?dz=4&id=14197 oraz na swojej stronie przedmiotowej https://pwik.olecko.pl ; tym samym spółka realizuje obowiązek informacyjny, wynikający z ustawy o dostępie do informacji publicznej. W związku z przeprowadzoną oceną stanu wdrożenia i funkcjonowania przepisów dotyczących przetwarzania i ochrony danych osobowych, niezbędnym jest zrealizowanie obowiązku wyznaczenia inspektora ochrony danych osobowych w PWiK. Na uwagę zasługuje fakt, iż jeżeli administrator danych lub podmiot przetwarzający są organem lub podmiotem publicznym, to dla kilku takich organów lub podmiotów można wyznaczyć, z uwzględnieniem ich struktury organizacyjnej i wielkości, jednego inspektora ochrony danych osobowych (art. 37 pkt. 3 RODO). Dodatkowo inspektor ochrony danych osobowych może wchodzić w skład zasobu pracowniczego administratora danych lub podmiotu przetwarzającego lub wykonywać zadania na
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 11
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
podstawie umowy o świadczenie usług. Ważne jest również to aby zgodnie z art. 37 pkt. 7 RODO administrator lub podmiot przetwarzający podał dane kontaktowe inspektora ochrony danych osobowych i zawiadomił o tym organ nadzorczy. W PWiK funkcjonuje Regulamin udzielania zamówień publicznych, znajdujący zastosowanie do zamówień, których wartość przekracza kwotę 3 500 zł a nie przekracza tzw. zamówień powyżej progu unijnego określonych przez Prezesa RM w drodze rozporządzenia. Zgodnie z treścią § 12 i 13 Rozdziału IV regulaminu kierownik działu występuje do Kierownika Zamawiającego z wnioskiem o przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia. Zgodnie z ust. 2 wskazano co powinien zawierać wniosek i jakie załączniki powinien on zawierać, na podstawie wniosku zgodnie z treścią § 13 pkt. 1), komisja przygotowuje wniosek do Kierownika Zamawiającego o rozpoczęcie postępowania. W analizowanej dokumentacji udzielanych zamówień nie stwierdzono dokumentowania wniosków o udzielenie zamówienia publicznego oraz wniosków Komisji do Kierownika Zamawiającego o rozpoczęcie postępowania. Mając powyższe na uwadze zaleca się dokumentować wnioski o udzielenie zamówienia publicznego zgodnie z treścią § 12 i 13 Rozdziału IV Regulaminu udzielania zamówień publicznych. Zapisy regulaminu Zarządu i Rady Nadzorczej są co do zasady zgodnie z przepisami Kodeksu Spółek Handlowych, ustawy o gospodarce komunalnej i aktów powiązanych. Uwagi audytora dotyczą jedynie pojedynczych zapisów regulaminów: w Regulaminie Zgromadzenia Wspólników zasadnym jest dokonanie przeglądu zapisów w celu uaktualnienia - w treści § 5 znajdują się zapisy dotyczące „programu działalności gospodarczej spółki”, czy też „udzielenie władzom spółki pokwitowania z wykonania obowiązków”. W Regulaminie Pracy Zarządu znajdują się zapisy niespójne z aktem utworzenia półki - § 3 ust. 2 regulaminu wskazuje, że zarząd spółki jest jednoosobowy w osobie prezesa, natomiast zgodnie z § 20 aktu utworzenia spółki, zarząd składa się z jednego do trzech członków. W Regulaminie Rady Nadzorczej w treści § 2 ust. 1 Kadencja każdego z członków wynosi 3 lata, w akcie utworzenia spółki w § 23 ust. 2 członkowie są powoływani na okres wspólnej kadencji 3 lat; natomiast zgodnie z art. 10 a ust. 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 roku o gospodarce komunalnej kadencja członka rady nadzorczej w spółkach z większościowym udziałem JST trwa 3 lata. Ostatnim z zagadnień istotnym z punktu widzenia interesów Zgromadzenia Wspólników jest kwestia obsady Rady Nadzorczej w spółce. W odniesieniu do członków Rady nadzorczej w obowiązującym stanie faktycznym (na dzień rozpoczęcia audytu) 2 członków Rady było wybranych spośród pracowników spółki (§ 2 ust. 3 Regulaminu), jedynie co do pozostałych członków wymaga się złożenia egzaminu w trybie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji. Zapisy aktu utworzenia spółki wskazują, że Rada Nadzorcza składa się z co najmniej 3 członków (§ 23); zgodnie z art. 18 ust. 4 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 roku o gospodarce komunalnej, pracownicy spółek powstałych w wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa komunalnego zachowują prawo wyboru od 2 do 4 członków rady. Wynika to także z faktu, że pracownicy nie są reprezentantami JST, więc nie obejmuje ich wymóg złożenia egzaminu, co więcej art. 18 ustawy o gospodarce
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 12
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego komunalnej zwalnia z obowiązku egzaminu przedstawicieli pracowników przekształconych przedsiębiorstw komunalnych. Pomimo regulacji dopuszczającej członkostwo w radzie osób, które nie złożyły egzaminu na członka rady należy również rozważyć stanowisko uznające, że kwestią przesądzającą o konieczności nałożenia obowiązku złożenia egzaminu na przedstawicieli pracowników w radzie nadzorczej jest cel, jaki założył ustawodawca w ustawie o gospodarce komunalnej, czyli zapewnienie fachowego nadzoru nad środkami publicznymi ulokowanymi w spółkach komunalnych. Argumentem przemawiającym za takim stanowiskiem jest fakt, że w interesie każdego członka rady leży potwierdzenie swoich kompetencji do pełnienia powierzonej funkcji; wszyscy członkowie rady nadzorczej bowiem ponoszą odpowiedzialność za brak należytej staranności na podstawie art. 293 KSH. Podobnie potwierdza to też orzecznictwo Sądu Najwyższego, wskazując na przykład w uzasadnieniu orzeczenia z 6 czerwca 1997 roku (IIICKN 65/97/OSNC11/1997, poz. 181), że objęcie stanowiska w organie spółki mimo braku wykształcenia lub wiadomości potrzebnych do należytego pełnienia funkcji jest naruszeniem wymaganej staranności i sumienności. Odnosząc się do zasad ogólnych KSH nie określa bliżej składu rady nadzorczej, stanowiąc jedynie o minimalnej liczbie członków oraz o zakazach łączenia niektórych funkcji z członkostwem w radzie; w konsekwencji należy uznać, że kwestia ta zależy od woli Zgromadzenia Wspólników spółki, którzy mogą przyjąć w umowie spółki pewne zasady.
CZĘŚĆ II
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 13
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
Ocena efektywności i racjonalności zarządzania zasobami ludzkimi Spółki Dokumenty poddane badaniu: Regulamin Pracy obowiązujący w Przedsiębiorstwie Wodociągów i Kanalizacji sp. zo. o. w Olecku, Teczki akt osobowych: 35 szt. (oznaczone dla potrzeb niniejszego sprawozdania według inicjałów pracowników – S.K., B.K., K.P., Z.Z., C.M., K.W., K.A., P.T., J.K., D.A., R.M., M.M., K.C., J.J., Z.D., P.R., Z.R., E.Z., P.K., P.R., D.L., S.B., S.R., M.B., T.Z., P.A., D.K., S.W., Ł.W., Ż. A., K.W., Ś.A., R.A., K.P., S.E.), Regulamin funduszu Nagród Przedsiębiorstwa Wodociągów i kanalizacji sp. z o. o. w Olecku, Uchwała Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników PWiK sp. z o. o. z 15 lutego 2017 r. w sprawie zasad kształtowania zasad wynagradzania członków zarządu PWiK, Zakładowy Układ zbiorowy pracy PWiK sp. z o. o. w Olecku wraz z dokumentacją rejestrową, Zarządzenie nr 5/2013 Prezesa PWiK z 2 września 2013 r. w sprawie świadczeń rzeczowych dla pracowników PWiK, Zarządzenie nr 6/2013 Prezesa PWiK z 2 września 2013 r. w sprawie świadczeń rzeczowych dla pracowników PWiK w zakresie BHP, Zarządzenie nr 6/2018 Prezesa PWiK z 28 września 2018 r. w sprawie świadczeń rzeczowych dla pracowników PWiK, Uchwała nr 5/2017 Rady Nadzorczej PWiK z dnia 5 grudnia 2017 r. w sprawie ustalenia wynagrodzenia Prezesa PWiK, Porozumienie zmieniające warunki pracy i płacy Prezesa PWiK z dnia 5 grudnia 2017 r., Wystąpienie pokontrolne PIP z dnia 18 lipca 2017 r. (nr. Rej. 100120-53101-K042- Ws01/17) z kontroli przeprowadzonej w dniach 7-12 lipca 2017 roku, Wystąpienie pokontrolne Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 3 września 2018 roku (nr. Rej. 100198-53-k059-Ws01/16) wraz z dokumentacją dotyczącą realizacji zaleceń przez PWiK, Wykazy miesięczne urlopów wypoczynkowych pracowników PWiK za lata 2016-2018, Listy obecności pracowników PWiK, Plany kwartalne pogotowia technicznego PWiK (próba) Karty miesięczne pracy wybranych pracowników 2016-2018 (losowo wybrana próba), Zestawienia godzin nadliczbowych (próba), Miesięczne grafiki pracy – oczyszczalnia 2017 (próba), Naliczenie wynagrodzeń/dodatków pracownikom PWiK –arkusz realizujący zalecenia pokontrolne z dnia 18 lipca 2017 r. (nr. Rej. 100120-53101-K042-Ws01/17) Karty wynagrodzeń pracowników PWiK za lata 2016-2018 (próba), Karty ewidencyjne czasu pracy pracowników PWiK (próba – pracownicy fizyczni 2017-2018, karty 2015-2016),
USTALENIA FAKTYCZNE
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 14
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
W PWiK podstawowym źródłem prawa pracy jest Zakładowy układ zbiorowy pracy z dnia 26 sierpnia 1999 roku wpisany do rejestru zakładowych układów zbiorowych pracy pod numerem U-CDXLII prowadzonym rzez Okręgowego Inspektora Pracy w Olsztynie; układ ma 4 protokoły dodatkowe.
Układ szczegółowo reguluje:
Zasady nawiązania stosunku pracy, uwzględniając rodzaje zawieranych umów o pracę, Przepisy szczegółowe dotyczące rozwiązywania umowy o pracę, uwzględniając okresy wypowiedzenia, szczególne zasady rozwiązywania stosunku pracy w przypadkach upadłości i likwidacji, zwolnienia pracownika na poszukiwanie pracy, zasady ponownego zatrudniania i powrotu do pracy, Zasady dotyczące wymiaru i rozkładu czasu pracy, z uwzględnieniem czasu i godzin pracy dla poszczególnych grup stanowisk, w tym pracujących w ruchu ciągłym zmianowym, Zasady pracy w godzinach nadliczbowych, Zasady pracy w porze nocnej, niedziele i święta, Uprawnienia pracowników dotyczące urlopów pracowniczych, w tym urlopów wypoczynkowych, szkoleniowych, zdrowotnych, Zasady zwolnień pracowników od pracy, w tym zasad udzielania urlopów okolicznościowych, a także z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem, Zasady wynagradzania za pracę oraz za czas niezdolności do pracy wskutek choroby, regulując formy wynagradzania zasadniczego, zaszeregowanie danych pracowników do kategorii wynagradzania (tabele w załączeniu do układu, tabele stawek wynagrodzenia, Przysługujące dodatki, do których jest uprawniony na danym stanowisku pracownik, Zasady wypłaty wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, w tym wykaz stanowisk kierowniczych i samodzielnych poza osobami zarządzającymi PWiK, Zasady wypłacania dodatku za pracę w porze nocnej, Zasady wypłaty dodatku za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia, szczególnie uciążliwych i niebezpiecznych, Zasady wypłaty dodatku za pracę w niedziele i święta, Zasady wypłaty dodatków za czas pełnienia pogotowia technicznego, Zasady tworzenia i wypłaty nagród, Zasady tworzenia i wypłaty nagród z zysku, Zasady wypłacania innych dodatkowych wynagrodzeń, w tym dodatkowych wynagrodzeń za pełnienie funkcji społecznego inspektora pracy, dodatki i premie dla opiekunów praktyk, Zasady wypłacania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby, Inne świadczenia związane z pracą, w tym nagrody jubileuszowe, odprawy emerytalne i rentowe, świadczenia pieniężne wprowadzone w porozumieniu ze związkami zawodowymi, świadczenia rzeczowe,
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 15
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
Utworzenie funduszu świadczeń socjalnych, Funkcjonowanie kasy zapomogowo – pożyczkowej, Zasady świadczeń rzeczowych w postaci odzieży, obuwia i sprzętu ochrony osobistej, Uregulowania dotyczące zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Analiza postanowień układu potwierdza co do zasady jego zgodność i zbieżność w wielu zapisach z regulacjami kodeksowymi. Wszyscy pracownicy otrzymują wynagrodzenie zasadnicze zryczałtowane oparte o stawkę miesięczną, wypłacane wszystkim pracownikom w jednym terminie. Oprócz wynagrodzenia zasadniczego pracownicy otrzymują i inne składniki, jeżeli nabędą do nich prawo. Kolejnym źródłem prawa pracy jest Regulamin pracy; niniejszy regulamin uzgodniono z przedstawicielem organizacji związkowej funkcjonującej w PWiK, treść obowiązującego regulaminu wywieszono dnia 28 lipca 2017 roku. Po przeprowadzonej analizie funkcjonującego w PWiK Regulaminu pracy, stwierdzono, co następuje: Obowiązujący regulamin pracy ustala ogólne obowiązki pracowników. W regulaminie uregulowano czas pracy w PWiK; przyjęto godziny rozpoczęcia i zakończenia pracy z uwzględnieniem stanowisk pracujących w ruchu ciągłym 3 – zmianowym, uregulowano kwestie pracy w porze nocnej, zasady potwierdzania obecności w pracy, obowiązki pracodawcy, urlopy i zwolnienia od pracy, regulacje dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa przeciwpożarowego. W regulaminie ponadto uregulowano ochronę pracy kobiet i młodocianych, zawarto rozdział dotyczący równego traktowania w zatrudnieniu, uprawnieniach osób niepełnosprawnych, zasady wypłaty wynagrodzenia za pracę, wyróżnień i nagród, zasady dyscypliny pracy. W treści załączników ustalono wzór oświadczenia o zapoznaniu się pracownika z treścią regulaminu oraz oświadczenie o zapoznaniu się z ryzykiem zawodowym przez pracownika. Analiza ostatniej obowiązującej wersji Regulaminu potwierdza co do zasady zgodność jego zapisów z Zakładowym układem zbiorowym pracy oraz z przepisami Kodeksu pracy. Zasady wypłaty nagród z funduszu ustalono w Regulaminie Funduszu Nagród PWiK obowiązującym od dnia 1 stycznia 1998 r. Postanowienia regulaminu określają uprawnienia pracowników do nagród, sposób ustalania nagrody, zasady utraty prawa do nagrody. Stan zatrudnienia według danych sprawozdawczych przedstawiał się następująco: 1. zatrudnienie na dzień 31 grudnia 2016 r. – 36 osób, 2. zatrudnienie na dzień 31 grudnia 2017 r. – 34 osoby, 3. zatrudnienie na dzień 31 grudnia 2018 r. - 33 osoby
Poniżej przedstawiono koszty związane z wynagrodzeniami poniesione przez PWiK w latach 2016 – 2018 2016 2017 2018 Kwota kosztów 2 111 696, 36 zł 2 245 313, 29 zł 2 189 511, 87 zł
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 16
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
wynagrodzenia koszt ubezpieczeń – 392 529, 91 zł 406 634, 97 zł 410 595, 19 zł narzuty ZUS Koszty ogółem 6 878 965, 39 zł 6 925 364, 67zł 7 126 472, 16 zł Dokonując analizy kosztów wynagrodzeń w spółce widoczna jest tendencja spadku dynamiki kosztów wynagrodzenia, co powodowane było spadkiem zatrudnienia w spółce. Dokonując analizy danych zawartych w rachunku zysków i strat stwierdzono, że koszty wynagrodzenia ( z narzutem ZUS) stanowią ponad jedną trzecią ogólnych kosztów działalności spółki; w 2016 r. stanowiły one 36,40 %, w 2017 r. stanowiły 38,29 %, natomiast w 2018 r. – 36,48%.
Badanie teczek akt osobowych miało na celu sprawdzenie zawartości teczek pod kątem zgodności ich prowadzenia z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika. (Rozporządzenie obowiązujące w badanym okresie do dnia 1 stycznia 2019 r.) W wyniku badania audytor ustalił, że każda z badanych teczek podzielona była na 3 części A, B i C (odpowiednio oznaczona symbolem literowym). Potwierdzono, że w poszczególnych częściach teczek akt osobowych znajdują się m.in. następujące dokumenty: W części A - dokumenty zgromadzone w związku z ubieganiem się o zatrudnienie w części B - dokumenty dotyczące nawiązania stosunku pracy oraz przebiegu zatrudnienia pracownika, w tym: umowy o pracę, a także zakresy czynności, pisemne potwierdzenie zapoznania się przez pracownika z przepisami i informacjami oraz zaświadczenia o ukończeniu wymaganego szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, dokumenty związane z podnoszeniem przez pracownika kwalifikacji zawodowych, dokumenty związane z przyznaniem pracownikowi nagrody, orzeczenia lekarskie wydane w związku z przeprowadzonymi badaniami okresowymi i kontrolnymi, a także badania psychologiczne do pracy związanej z kierowaniem pojazdem, w części C - dokumenty związane z ustaniem zatrudnienia Zgodnie z § 6 ust.3 przedmiotowego rozporządzenia, dokumenty znajdujące się w poszczególnych częściach akt osobowych pracowników były ułożone w porządku chronologicznym oraz ponumerowane; każda z tych części zawiera pełen wykaz znajdujących się w nich dokumentów. Treści umowy o pracę były zgodne z art. 29 § 1 Kodeksu Pracy (Dz.U.98.21.94), i zawierały następujące elementy: rodzaj pracy, miejsce wykonywania pracy, wynagrodzenie za pracę, ze wskazaniem składników wynagrodzenia, wymiar czasu pracy, termin rozpoczęcia pracy.
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 17
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
Pracodawca zrealizował wynikający z art. 29 § 3 Kodeksu Pracy - obowiązek pisemnego informowania pracownika o: obowiązującej pracownika dobowej i tygodniowej normie czasu pracy, częstotliwości wypłat wynagrodzenia za pracę, wymiarze przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego, obowiązującej pracownika długości okresu wypowiedzenia umowy o pracę. W badaniach audytor uwzględnił i potwierdził również wywiązywanie się pracodawcy z obowiązku dostarczenia przedmiotowej informacji pracownikowi w terminie nie później niż w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pracę.
Dokonując analizy kart ewidencyjnych czasu pracy wybranych pracowników za lata 2016- 2018 stwierdzono, co następuje: W ewidencji wskazano liczbę godzin czasu pracy w każdym dniu, zliczono liczbę godzin przepracowanych miesięcznie i rocznie, liczbę dni wolnych i innych nieobecności w pracy, uwzględniając godziny w porze nocnej, w niedziele i święta, Potwierdzeniem udzielenia urlopu wypoczynkowego są stosowne zapisy w kartach ewidencyjnych czasu pracy, warto w tym miejscu zaznaczyć, że wnioski urlopowe nie muszą być składane w formie papierowej. Fakt korzystania z urlopu należy odnotować w karcie ewidencji czasu pracy. Zgodnie z art. 163 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów lub po porozumieniu z pracownikiem. W obu przypadkach pracodawca obowiązany jest wziąć pod uwagę wnioski pracowników odnośnie preferowanego terminu wykorzystania urlopu. Ostateczna decyzja w przedmiocie udzielenia pracownikowi urlopu należy do pracodawcy, nie oznacza to jednak, że pracodawca może wysłać pracownika na urlop wypoczynkowy bez jego wniosku. Wyjątek w tym zakresie dotyczy urlopu zaległego, do wykorzystania którego pracodawca ma prawo zobowiązać pracownika nawet bez jego zgody. Wniosek pracownika, w którym wskazuje on datę planowanego odpoczynku jest więc koniecznym elementem procedury udzielania urlopów wypoczynkowych. Przepisy kodeksu pracy nie określają jednak formy, w jakiej powinny być składane wnioski urlopowe. Kwestia ta powinna zostać uregulowana na szczeblu przepisów wewnątrzzakładowych. To od decyzji pracodawcy zależy, czy będzie wymagał składania wniosków na piśmie, czy też wybierze inną formę zarządzania wnioskami urlopowymi. Pracownicy wykorzystywali urlop wypoczynkowy zgodnie z treścią art. 15 ust 6 układu zbiorowego pracy, tj w sposób podzielony na części, w badanych przypadkach co najmniej jedna część urlopu obejmowała nie mniej niż 14 dni kalendarzowych. Pracodawca realizował określony w art. 19 Zakładowego układu zbiorowego pracy obowiązek zwolnienia od pracy pracowników z tytułu przysługującego tzw. „urlopu okolicznościowego” Ponadto zgodnie z treścią art. 19 ust 2 układu zbiorowego, pracownicy wychowujący przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat wykorzystywali w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 18
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
Dokonując analizy ewidencji czasu pracy stwierdzono pracę wybranych osób w godzinach nadliczbowych – w ww. przypadku nie stwierdzono przekroczenia przeciętnej normy tygodniowej czasu pracy w okresie rozliczeniowym, pracownicy mieli zapewniony dobowy i tygodniowy wypoczynek zgodny z regulacjami kodeksowymi. Dokonując analizy wykorzystania zasobów ludzkich sporządzono zestawienie zatrudnienia w badanym okresie oraz zmiany wynagrodzeń zasadniczych wybranych pracowników zatrudnionych w PWiK w latach 2016 -2018 (bez uwzględnienia stawek za dyżury na stanowiskach robotniczych): 2016 2017 2018 Główny księgowy 7 800 zł 8 000 zł 8 200 zł Główny technolog 5 600 zł 5 770 zł 6 020 zł Główny energetyk 4 300 zł 4 500 zł 4 700 zł Referent 2 940 zł 3 190 zł 3 390 zł Kierownik ds. eksploatacji 5 300 zł 5 750 zł 6 020 zł Specjalista 4 200 zł 4 400 zł 4 600 zł Inkasent odczytywacz 3 520 zł 3 650 zł 3 850 zł Maszynista oczyszczalni ścieków, 3 370 zł 3 500 zł 3 660 zł elektromonter Maszynista oczyszczalni ścieków, 3 900 zł 3 980 zł 4 140 zł elektromonter Maszynista oczyszczalni ścieków, 3 370 zł 3 500 zł 3 660 zł elektromonter Maszynista oczyszczalni ścieków, 4 220 zł 4 390 zł 4 610 zł automatyk Maszynista oczyszczalni ścieków, kierowca 3 320 zł 3 450 zł 3 620 zł ciągnika Maszynista oczyszczalni ścieków 3 370 zł 3 510 zł 3 680 zł Maszynista oczyszczalni ścieków 3 330 zł 3 530 zł 3 730 zł Maszynista oczyszczalni ścieków 3 370 zł 3 510 zł 3 710 zł Maszynista stacji pomp, elektromonter 3 470 zł 3 610 zł 3 780 zł Maszynista stacji pomp, elektromonter 3 420 zł 3 620 zł 3 790 zł Maszynista stacji pomp 3 520 zł 3 660 zł 3 820 zł Elektromonter 4 000 zł 4 220 zł 4 450 zł Inspektor ds. obsługi klienta 4 130 zł 4 300 zł 4 500 zł Kierowca, monter sieci wodno - 3 470 zł 3 610 zł 3 780 zł kanalizacyjnej Kierowca, monter sieci wodno - 3 750 zł 3 930 zł 4 160 zł kanalizacyjnej Monter sieci wodno - kanalizacyjnej 3 640 zł 3 830 zł 4 030 zł Monter sieci wodno - kanalizacyjnej 3 520 zł 3 690 zł 3 850 zł Monter sieci wodno - kanalizacyjnej 3 320 zł 3 480 zł 3 650 zł Monter sieci wodno - kanalizacyjnej 3 500 zł 3 640 zł 3 840 zł Monter sieci wodno – kanalizacyjnej, 4 170 zł 4 370 zł 4 600 zł operator koparki Monter sieci kanalizacyjnej 3 370 zł 3 540 zł 3 760 zł Pomocnik montera sieci wodno - 2 000 zł 2 900 zł 3 100 zł kanalizacyjnej Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 19
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
Pomocnik maszynisty oczyszczalni ścieków 2 250 zł 3 150 zł 3 550 zł Pomocnik maszynisty oczyszczalni ścieków 3 500 zł 3 750 zł 3 970 zł
W celu potwierdzenia realizacji zaleceń państwowych organów kontrolnych w obszarze zarządzania zasobami ludzkimi dokonano analizy stanu realizacji zaleceń z kontroli przeprowadzonej w dniach 29-30 sierpnia 2018 roku przez Państwową Inspekcję Pracy. W wystąpieniu pokontrolnym z dnia 3 września 2018 roku wniesiono do pracodawcy o: Ustalenie ponowne na piśmie rodzajów odzieży obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej dla określonych stanowisk pracy, Przekazywanie pracownikom instrukcji stosowanych środków ochrony indywidualnej, Wpisywania w indywidualne karty ewidencyjne wydawanych środków ochrony indywidualnej, Przeprowadzanie kontroli sprzętu ratunkowego w oczyszczalni ścieków raz w kwartale, Wpisywania wyników z kontroli sprzętu ratunkowego w oczyszczalni ścieków w specjalnym dzienniku, Uwzględnienia w programie najbliższego szkolenia okresowego z zakresu bhp informacji związanych z Rozporządzeniem Parlamentu UE i Rady UE 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 roku w sprawie klasyfikacji oznaczania i oznakowania substancji i mieszanin, Powołanie Komisji kwalifikacyjnej do ustalenia kategorii zagrożenia wybuchem pomieszczeń, stref i przestrzeni zewnętrznych, Nakazem z dnia 3 września 2018 roku, PIP nakazała w terminie do 30 września 2018 roku: Zaktualizować spis stosowanych niebezpiecznych substancji i mieszanin chemicznych w zakładzie, Zaktualizować wykaz prac szczególnie niebezpiecznych występujących w zakładzie uwzględniając prace przy użyciu materiałów niebezpiecznych, Określić szczegółowe wymagania bhp przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych, Oznakować piktogramami lub znakiem ostrzegawczym zbiornik z niebezpieczną mieszaniną chemiczną Pix, Poddać kontroli wstępnej UDT zbiornik bezciśnieniowy przeznaczony do magazynowania mieszaniny PIX, Zapewnić urządzenie do bezpiecznego pomiaru cieczy w zbiorniku PIX, Oznakować odpowiednim piktogramem wejście do pomieszczenia chlorowni, Oznakować piktogramami zbiornik z niebezpieczną mieszaniną manganianu potasu, Zapewnić w chlorowni wentylację mechaniczną, Wyposażyć pracowników dokonujących przelewania podchlorynu sodowego w kwasoodporne osłony rękawice i buty, Zapewnić pracownikom na danych stanowiskach w oczyszczalni ścieków odzież ochronną, Określić warunki stosowania środków ochrony indywidualnej, Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 20
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
Przeprowadzić ocenę spełnienia wymagań przez środki ochrony indywidualnej Odnosząc się do niniejszych zaleceń przeanalizowano dokumentację PWIK dotyczącą stanu realizacji zaleceń: Pismem z dnia 21 września Prezes PWiK zwrócił się do podmiotu świadczącego usługi BHP z wnioskiem o uwzględnienie w najbliższym programie szkolenia okresowego informacji związanych z rozporządzeniem nr 1272/2008 Parlamentu i Rady UE W dniu 21 września na mocy Zarządzenia nr 5/2018 powołano komisję kwalifikacyjną wskazana w wystąpieniu pokontrolnym, W dniu 21 września Prezes PWiK wystąpił z poleceniem do głównego energetyka PWiK o realizacje wskazanych zaleceń w przedmiocie wentylacji w pomieszczeniach chlorowni do 31 października 2018 roku, środków ochrony indywidualnej do 30 września 2018 roku, w tym odzieży kwasoodpornej, doprowadzenia do właściwego stanu gniazda elektrycznego w pomieszczeniu sterowni SUW do 30 września 2018 roku, oznakowania piktogramami wejścia do pomieszczenia chlorowni w terminie do 31 października 2018 roku oraz oznakowania piktogramami zbiornik z niebezpieczną substancją nadmanganianu potasu do 30 września 2018 roku. Pismem z dnia 27 września 2018 roku Kierownik ds. eksploatacji poinformował prezesa o przekazaniu wskazanym w liście pracownikom środków ochrony indywidualnej wraz z instrukcjami, a także poinformował, że wszystkie środki ochrony indywidualnej wydane pracownikom wpisano w indywidualne karty ewidencyjne, W dniu 28 września 2018 r. sporządzono opis sposobu realizacji zaleceń nakazu – zalecenia wykonano w terminie 5 – 27 września 2018 roku, W dniu 2 października 2018 roku Prezes PWiK zwrócił się do podmiotu świadczącego usługi bhp na rzecz PWiK z nakazem zaktualizowania spisu stosowanych niebezpiecznych substancji i mieszanin w terminie do dnia 31 października 2018 r., zaktualizowania wykazu prac niebezpiecznych w terminie do 31 października 2018 r., określenia szczegółowych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych w terminie do 30 października 2018 r., określenia warunków stosowania środków ochrony indywidualnej w terminie do 30 października 2018 r., dokonania ponownej oceny ryzyka zawodowego na wskazanych stanowiskach w terminie do 30 października 2018 r., ustalenia sposobu rejestracji nieprawidłowości i metody ich usuwania wykazanych podczas kontroli bhp stanu praco esów, maszyn i urządzeń w terminie do 31 października 2018 r., Pismem z dnia 18 października 2018 r. Główny technolog PWiK poinformował Prezesa Spółki o wykonaniu zaleceń pokontrolnych zawartych w nakazie z dnia 3 września 2018 roku – wykonano układy pomiarowe ilości cieczy zbiornika PIX, wyposażono pomieszczenie krat w urządzenie zapewniające sygnalizację o zagrożeniach występujących w powietrzu wraz z czujnikami gazów
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 21
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
niebezpiecznych, zamontowano 2 sztuki wentylatorów wywiewnych, ustalono warunki jakie powinny być spełnione przed wejściem pracowników do pomieszczenia krat i przeprowadzono szkolenie pracowników, wykonano prawidłowe balustrady przy reaktorach ATSO i przy stacji w budynku odwadniania osadów, Pismem z dnia 18 października 2018 roku Kierownik ds. eksploatacji sporządził wykaz substancji i mieszanin niebezpiecznych stosowanych w PWiK, W dniu 18 października 2018 roku zatwierdzono Ocenę ryzyka zawodowego dla mieszanin chemicznych na stanowisku Maszynisty oczyszczalni ścieków, maszynisty obsługi pomp i montera sieci wodociągowej w PWiK, W dniu 18 października 2018 r. zatwierdzono warunki stosowania środków ochrony indywidualnej oraz szczegółowe wymagania bhp przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych w związku ze stosowanymi niebezpiecznymi substancjami i mieszaninami chemicznymi w PWiK, W dniu 25 października 2018 r. Prezes PWiK przesłał Okręgowemu Inspektoratowi PIP w Ełku informację dotyczącą realizacji wniosków ujętych w nakazie pokontrolnym, Na mocy decyzji Prezesa UDT z dnia 20 listopada 2018 roku zezwolono na eksploatację urządzeń objętych zaleceniami do dnia 30 listopada 2020 roku oraz objęto urządzenia pełnym dozorem technicznym – potwierdzono realizację zalecenia w informacji do PIP z dnia 5 grudnia 2018 r. Analiza powyższej dokumentacji pozwala stwierdzić, że PWiK zrealizował co do zasady zalecenia pokontrolne. Wnioski i uwagi audytora w badanym obszarze Dokonując oceny całokształtu organizacji i funkcjonowania procesów zarządzania zasobami ludzkimi należy wskazać, że: Obecnie obowiązujące regulacje płacowe spółki (zakładowy układ zbiorowy, regulamin funduszu nagród) określają w sposób jasny i przejrzysty zasady wynagradzania. Ewidencja czasu pracy co do zasady jest prowadzona prawidłowo; Teczki akt osobowych co do zasady prowadzone były zgodnie z obowiązującym w badanym okresie Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika; Potwierdzono co do zasady zgodność prowadzenia dokumentacji kadrowej z przepisami kodeksu pracy, zakładowego zbiorowego układu pracy i aktami okołokodeksowymi Treści umowy o pracę były zgodne z art. 29 Kodeksu Pracy; Spółka na obecną chwilę prowadzi politykę personalną, zapewniającą ciągłość realizacji działalności zarówno w odniesieniu do stanowisk nie robotniczych jak i ściśle związanych z obsługą obiektów i urządzeń oczyszczalni ścieków i stacji
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 22
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego uzdatniania wody. Uwagi audytora dotyczyły zróżnicowania pod względem płacowym tych samych stanowisk robotniczych. Na podstawie analizowanej dokumentacji stwierdzono rozbieżności wynagrodzeń zasadniczych dla grup stanowisk: - maszynista oczyszczalni ścieków - 3 stanowiska, maksymalna rozbieżność wynagrodzenia 50 zł, - monter sieci wodno – kanalizacyjnej – 4 stanowiska, rozbieżność wynagrodzenia – 380 zł, - maszynista stacji pomp, elektromonter – 2 stanowiska, rozbieżność wynagrodzenia – 10 zł, - kierowca, monter sieci wodno – kanalizacyjnej – 2 stanowiska, rozbieżność wynagrodzenia – 380 zł, - pomocnik maszynisty oczyszczalni ścieków – 2 stanowiska, rozbieżność wynagrodzenia - 420 zł, Z wyjaśnień udzielonych przez Prezesa wynika, że niniejsze zróżnicowanie wynika ze specyfiki obszaru działania danego pracownika, uwzględniane są także oprócz wymagań minimalnych ustalonych w taryfikatorach klasyfikacyjnych, doświadczenie zawodowe pracownika i stopień obciążenia pracą wynikający z danego miejsca działania (dany element sieci, lub obszar). Należy w tym miejscu mieć na uwadze przepisy kodeksu pracy dotyczące dyskryminacji pracowników ze względu na różnicowanie wynagradzania. Dyskryminacja w wynagrodzeniu to jedna z form dyskryminacji w zatrudnieniu. Uregulowana została wprost w Kodeksie pracy i obowiązuje w swoim obecnym kształcie od 1 stycznia 2004 r. Oznacza naruszenie zasady, zgodnie z którą pracownicy mają prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości. Pracodawca narusza tę zasadę, jeśli różnicuje wynagrodzenia bez obiektywnego i rozsądnego powodu, a więc stosuje kryterium dowolne, które nie służy realizacji uzasadnionego celu albo nie jest proporcjonalne do realizacji takiego celu. Pracą jednakową z reguły będzie praca wykonywana na takich samych stanowiskach. Prace o jednakowej wartości to takie, których wykonywanie wymaga od pracowników porównywalnych kwalifikacji zawodowych, a także porównywalnej odpowiedzialności i wysiłku. Jednakowość tę należy oceniać przez pryzmat faktycznie wykonywanych obowiązków i przypisanej odpowiedzialności. Nie będzie jednakową praca pracowników zatrudnionych na takich samych stanowiskach, mających zbliżone kwalifikacje zawodowe, jeśli powierzone i faktycznie wykonywane obowiązki będą wskazywały na inny stopień ich skomplikowania lub na inny zakres i stopień odpowiedzialności. W praktyce wykazanie, że prace nie są jednakowe lub jednakowej wartości, wymaga przeprowadzenia szczegółowego porównania. Zasada równego traktowania w zakresie wynagradzania nie oznacza jednak absolutnej równości płac. Różnice takie, będące jednym z elementów motywacji pracownika, są oczywiście nieodzowne w procesie kształtowania indywidualnych wynagrodzeń. Ważne jest, aby różnicować wynagrodzenia stosując dopuszczalne prawnie kryteria i parametry, tj. takie, które są obiektywnie uzasadnione, realizują uprawniony cel i są proporcjonalne do realizacji
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 23
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
takiego celu. Dlatego ważne jest, aby precyzyjnie określać zakres obowiązków i odpowiedzialności pracowników na poszczególnych stanowiskach oraz prowadzić oceny okresowe pracy. Kolejne kryteria dozwolonego różnicowania wynikają już z samej definicji pracy o jednakowej wartości. Kryterium takim będą kwalifikacje zawodowe, o ile są istotne i potrzebne do wykonywania powierzonej pracy; potwierdzone stosownymi dokumentami, praktyką i doświadczeniem zawodowym. Kryterium takim będzie również inny zakres odpowiedzialności czy wysiłku związanego z wykonywaną pracą. Dozwolonym, wprost wymienionym w przepisach Kodeksu pracy kryterium różnicowania jest również staż pracy. Ponieważ jest on ściśle powiązany z doświadczeniem zawodowym, pracodawca nie musi dowodzić zasadności zastosowania tego kryterium. Jeśli jednak pracownik kryterium to zakwestionuje, pracodawca musi wykazać zasadność zastosowanego kryterium. W niniejszych przypadkach w taryfikatorach kwalifikacyjnych (zał. 2 a do układu zbiorowego pracy) zawarto dla wymienionych stanowisk robotniczych wymagania stażowe określone w sposób niejednoznaczny (maszynista oczyszczalni ścieków – odbyty staż, monter sieci wod.-kan. – odbyty staż pracy, pomocnik maszynisty oczyszczalni – przyuczenie na stanowisku, elektromonter – odbyty staż pracy po roku pracy), co może stanowić problem przy potencjalnym dowodzeniu zasadności zastosowania tego kryterium przez pracodawcę w sytuacji potencjalnych roszczeń pracowniczych. W zaistniałej sytuacji zasadnym jest dokonanie weryfikacji tabel kwalifikacyjnych w celu dostosowania wymagań co do stażu, czy też innych obiektywnych kryteriów różnicujących wynagrodzenie za pracę na tym samym stanowisku (stopień obciążenia ze względu na obszar działania, ilość obsługiwanych urządzeń lub obiektów, itp.).
CZĘŚĆ III Analiza sytuacji ekonomicznej oraz sprawozdawczości finansowej i ocena prawidłowości prowadzenia ewidencji i dokumentacji księgowej spółki
Spółka posiada statystyczny numer identyfikacyjny REGON 790506450 oraz działa pod numerem identyfikacji podatkowej NIP 847-000-03-32.
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 24
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
Spółka działa na podstawie przepisów Kodeksu Spółek Handlowych oraz w oparciu o akt utworzenia jednoosobowej spółki z o. o.. W spółce przeprowadzano ostatnio badanie sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta za rok 2006. Według ostatniego odpisu z rejestru przedsiębiorców KRS kapitał zakładowy wynosił 32 630 000,00 zł i dzielił się na 65 260 udziały. Zgodnie z umową spółki organami są: Zgromadzenie Wspólników, Rada Nadzorcza i Zarząd. Sprawozdania finansowe za poprzedni rok obrotowy (lata 2016-2018) zostały zatwierdzone i złożone do KRS zgodnie z działem 3 rubryka 2 pkt 1 i 3 odpisu z KRS. Poniżej przedstawiono część analityczną, zawierającą uproszczony bilans, oraz podstawowe wskaźniki finansowe za badany okres. Aktywa Stan na 31.12.2016 Stan na 31.12.2017 Stan na 31.12.2018 Aktywa trwałe 38 206 100,14 zł 37 488 544,41 zł 36 558 715,08 zł Wartości niematerialne i prawne 14 050,00 zł 11 240,08 zł 8 430,16 zł Rzeczowe aktywa trwałe 38 192 050,14 zł 37 447 304,33 zł 36 550 284,92 zł Należności długoterminowe 0,00 zł 0,00 zł 0,00 zł Inwestycje długoterminowe 0,00 zł 0,00 zł 0,00 zł Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe 0, 00 zł 0,00 zł 0,00 zł Aktywa obrotowe 976 992,55 zł 989 616,14 zł 1 092 727,37 zł Zapasy 126 211,51 zł 99 467,45 zł 84 490,63 zł Należności krótkoterminowe 382 482,37 zł 412 656,35 zł 424,709,48 zł Inwestycje krótkoterminowe 460 460,15 zł 477 492,34 zł 583 527,26 zł Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe 7 838,52 zł Suma aktywów 39 183 092,69 zł 38 478 160,55 zł 37 651 442,45 zł Pasywa Stan na 31.12.2016 Stan na 31.12.2017 Stan na 31.12.2018 Kapitał własny 33 127 705,11 zł 33 128 438,49 zł 33 135 509,32 zł Kapitał podstawowy 32 630 000,00 zł 32 630 000,00 zł 32 630 000,00 zł Kapitał zapasowy 147 140,10 zł 147 140,10 zł 180 004,56 zł Kapitał z aktualizacji wyceny 347 115,59 zł 347 115,59 zł 320 322,13 zł Pozostałe kapitały 0,00 zł 0,00 zł 0,00 zł Zysk (strata) z lat ubiegłych 0,00 zł 0,00 zł 0,00 zł Zysk (strata) netto 3 449,42 zł 4 172,50 zł 5 182,63 zł Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania 6 055 387,58 zł 5 349 732,06 zł 4 515 933,13 zł Rezerwy na zobowiązania 0,00 zł 0,00 zł 0,00 zł Zobowiązania długoterminowe 0,00 zł 0,00 zł 0,00 zł Zobowiązania krótkoterminowe 211 637,20 zł 262 436,87 zł 141 093,95 zł Rozliczenia międzyokresowe 5 843 750,38 zł 5 087 295,19 zł 4 374 839,18 zł Suma pasywów 39 183 092,69 zł 38 478 160,55 zł 37 651 442,45 zł
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 25
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
Strukturę oraz dynamikę kosztów działalności operacyjnej według rodzajów w analizowanych latach przedstawiono w poniższych tabelach Koszty 2016 2017 2018 amortyzacja 2 297 351, 93 zł 2 179 084,66 zł 2 284 317,26 zł zużycie materiałów 926 085,11 zł 952 876,25 zł 1 023 216,68 zł usługi obce 141 786, 55 zł 140 442,42 zł 182 615,03 zł podatki i opłaty 807 014, 74 zł 827 490,06 zł 820 561,19 zł wynagrodzenia 2 111 696, 36 zł 2 245 313,29 zł 2 189 511,87 zł ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia 465 176, 74 zł 492 159,79 zł 496 997,45 zł pozostałe koszty rodzajowe 39 978, 30 zł 31 799,83 zł 20 750,04 zł
Koszty finansowe 8 222,82 zł 0,00 zł 0,00 zł Pozostałe koszty operacyjne 66 131,79 zł 3 980,86 zł 6 005,02 zł Przychody 2016 2017 2018 Przychody netto ze sprzedaży 5 909 628, 15 zł 6 001 237,78 zł 6 356 740,79 zł Pozostałe przychody operacyjne 955 436,58 zł 774 869,72 zł 712 650,91 zł Wynik na działalności 2016 2017 2018 Zysk brutto 3 449,42 zł 4 172,80 zł 5 182,63 zł Zysk netto 3 449,42 zł 4 172,80 zł 5 182,63 zł Największy udział w kosztach oprócz amortyzacji stanowią koszty pracy, czyli wynagrodzenia oraz ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia. Kolejnym rodzajem kosztów pod względem udziałów były koszty zużycia materiałów oraz koszty usług obcych. Wybrane wskaźniki finansowe Wskaźnik 2016 2017 2018 Wskaźnik płynności finansowej w przedsiębiorstwie bieżącej 4,96 4,11 8,99 aktywa obrotowe/zobowiązania krótkoterminowe-fundusze specjalne Wskaźnik szybkiej płynności bieżącej 4,27 3,7 8,3 aktywa obrotowe-zapasy-rozl. międzyokresowe krótkoterminowe/zobowiązania bieżące, krótkoterminowe-fundusze specjalne Wskaźnik wypłacalności gotówkowej 2,36 1,98 4,8 środki pieniężne i inne aktywapieniężne/zobowiązania bieżące Rentowność sprzedaży netto (ile zysku przynosi każda złotówka sprzedaży)ROS 0,06 0,06 0,08 zysk netto/przychody ze sprzedaży netto X 100 Rentowność kapitału ROA (im wyższy wskaźnik tym korzystniejsza sytuacja) 0,01 0,01 0,01 zysk netto/kapitał własny-wynik finansowy netto z roku obrotowego X 100 Rentowność kapitałów własnych - stopa zwrotu kapitału własnego ROE(im wyżej 0,01 0,01 0,02 tym korzystniejsza sytuacja) zysk netto/kapitał własny-wynik finansowy netto X 100
Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego 0,01 0,01 0 zobowiązania i rezerwy na zobowiązania ogółem/kapitał własny Współczynnik ogólnego zadłużenia w przedsiębiorstwie 0,54 0,68 0,37 zobowiązania i rezerwy na zobowiązania/suma aktywów Okres regulowania zobowiązań 27,94 14,42 11,59 średnioroczne zobowiązania/przychody ze sprzedaży
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 26
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
Wskaźnik rotacji należności w dniach-szybkość obrotu należnościami 24,61 24,18 24,04 Przeciętny stan należności/przychody ze sprzedaży Wskaźniki rentowności i wypłacalności w audytowanym okresie przyjęły wartości dodatnie; wskaźnik rentowności majątku wskazuje, że pomimo utrzymywania się na zbliżonym poziomie majątek pracujący w spółce generuje zysk. Wskaźniki płynności finansowej nie wskazują w spółce na występowanie istotnych zakłóceń w terminowym regulowaniu wymagalnych zobowiązań. Szybkość regulowania należności wykazuje nieznaczne zmiany w spłatach zobowiązań utrzymując w 2018 roku poziom 24 dni. Aktywa trwałe – poniżej przedstawiono wysokość aktywów trwałych i procent ich udziału w aktywach ogółem Stan na % aktywów Stan na % aktywów Stan na % aktywów ogółem 31.12.2016 ogółem 31.12.2017 ogółem 31.12.2018 38 206 100,14 zł 97,5 37 488 544,41 zł 97,42 36 558 715,08 zł 97,1 Kapitał własny - W ciągu badanego okresu 2016-2018 stan kapitałów własnych na koniec danego roku obrotowego przedstawiał się następująco: Stan na 31.12.2016 Stan na 31.12.2017 Stan na 31.12.2018 Kapitał podstawowy 32 630 000,00 zł 32 630 000,00 zł 32 630 000,00 zł Kapitał zapasowy 147 140,10 zł 147 140,10 zł 180 004,56 zł Kapitał z aktualizacji wyceny 347 115,59 zł 347 115,59 zł 320 322,13 zł Zysk (strata) netto 3 449,42 zł 4 172,50 zł 5 182,63 zł
W 2016 roku przychody ze sprzedaży wody wzrosły w porównaniu z rokiem 2015 o kwotę 81,5 tys. zł przychody z odbioru ścieków spadły o 29,9 tys. zł. Uzyskane przychody ze sprzedaży usług oraz pozostałe przychody operacyjne i finansowe pokryły poniesione koszty, w wyniku działalności spółka uzyskała dodatni wynik finansowy netto 3449, 42 zł. W 2017 roku przychody ze sprzedaży wody wzrosły w stosunku do 2016 r. o kwotę 56, 1 tys. zł, a przychody z odbioru ścieków o kwotę 39, 1 tys. zł. Uzyskane przychody ze sprzedaży usług oraz pozostałe przychody operacyjne i finansowe pokryły poniesione w tym roku koszty, a w wyniku działalności spółka uzyskała dodatni wynik finansowy w kwocie 4 172,80 zł. W roku 2018 PWiK osiągnęło przychody z działalności w kwocie 7 131 654,79 zł, w tym przychody ze sprzedaży wody i odbioru ścieków wyniosły 6 308 150, 66 zł co stanowiło 88, 45% ogółu przychodów; przychody ze sprzedaży wody wzrosły o 269,2 tys. zł, a z odbioru ścieków o 143, 5 tys. zł. Odnosząc się do kosztów bieżącej działalności, wyniosły one w 2018 roku 7 126 472, 16 zł. Przychody ze sprzedaży uzyskane w 2018 r. pokryły koszty działalności bieżącej a zysk netto wyniósł 5 182 , 63 zł. Sytuacja spółki w 2018 r. wykazywała stabilność; zobowiązania były regulowane terminowo, wydatki inwestycyjne realizowane były ze środków własnych bez zaciągania zobowiązań w postaci pożyczek itp. Spółka posiada aktualną dokumentację opisującą zasady rachunkowości, przyjęte przez kierownictwo, zgodne co do zasady we wszystkich istotnych aspektach z wymaganiami art.
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 27
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
10 ustawy o rachunkowości. Polityka rachunkowości uwzględnia charakter prowadzonej działalności i jest stosowana w sposób ciągły. Niniejszą politykę wydano w oparciu o art. 10 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości; w treści ustalono podstawowe zasady, dotyczące: wskazania roku obrotowego, wskazania okresu sprawozdawczego, zakresu jaki obejmują księgi rachunkowe formy prowadzenia ksiąg terminu sporządzenia zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej za okres sprawozdawczy i za rok obrotowy, zawartości sprawozdań, zasad archiwizowania zbiorów księgowych, zasad ujmowania w księgach wartości niematerialnych i prawnych, środków trwałych, inwestycji w nieruchomości i prawa, należności, zapasów, kosztów działalności operacyjnej, zasad inwentaryzacji rzeczowych składników majątku ustalania wyniku finansowego, zakładowy plan kont. Spółka przestrzegała ciągłości stosowanych zasad rachunkowości, w tym w przedmiocie prawidłowości otwarcia ksiąg rachunkowych na dzień 1 stycznia danego roku. Księgi rachunkowe prowadzone są techniką komputerową przy wykorzystaniu licencjonowanego programu komputerowego; prowadzona ewidencja jest kompletna i zapewnia czytelne, poprawne zapisywanie operacji gospodarczych.
Wnioski i uwagi audytora w badanym obszarze Po przeprowadzonej analizie sprawozdań finansowych oraz uzyskanych danych z ewidencji księgowej stwierdza się co następuje: dane zawarte we wprowadzeniach do sprawozdań finansowych są co do zasady prawidłowe i kompletne, dane zawarte w informacjach i objaśnieniach wynikają z zapisów księgowań i są zgodne z wielkościami prezentowanymi w innych częściach sprawozdania; nie stwierdzono istotnych braków i nieprawidłowości w informacjach i objaśnieniach mogących ujemnie wpłynąć na rzetelność sprawozdania finansowego, sprawozdanie z działalności PWiK należy uznać co do zasady za kompletne w rozumieniu art. 49 ust. 2 ustawy o rachunkowości. spółka posiada przyjęte zasady rachunkowości zgodnie z art. 10 ust 1 i 2.(§26 aktu utworzenia spółki) informacje zawarte w sprawozdaniach z działalności uwzględniają postanowienia art. 49 i są zgodne z informacjami zawartymi w sprawozdaniu finansowym. stosownie do art. 69 zatwierdzone sprawozdania finansowe zostały złożone w KRS oraz stosownie do art. 27 w Urzędzie Skarbowym. sprawozdania finansowe były podpisane przez prezesa spółki zgodnie z art. 52 oraz zawierały elementy określone w art. 45 ustawy o rachunkowości.
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 28
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
Po analizie powyższych danych finansowych, można stwierdzić iż nie ma zagrożeń co do dalszego funkcjonowania PWiK.
CZĘŚĆ IV Ocena działań inwestycyjnych oraz działań, związanych z dostarczaniem wody oraz odbiorem nieczystości i ich oczyszczaniem.
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 29
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
Odnosząc się do oceny działań inwestycyjnych przedstawiono realizację inwestycji własnych przez PWiK w badanym okresie 2016-2018. W 2016 roku nakłady inwestycyjne wyniosły 825 649, 41 zł. Dodatkowe środki PWiK wydatkował na spłatę pożyczki – 451 600 zł. Zadania zakończone w roku 2016 sfinansowane zostały w całości z własnych środków. Zgodnie z planem inwestycyjnym wykonano m.in. renowację kanalizacji metodą bezwykopową na ul.: Ludowej, Plac Wolności, Gołdapska, Ludowa, Kiepury, Szymanowskiego, Wieniawskiego, Moniuszki. Wybudowano nowe sieci wodociągowe: Wieś Łęgowo, Kolonia Olecko, Doliwy. Dużą część środków pochłonęła oczyszczalnia ścieków w Olecku. Wymieniono kapitalny remont wirówki nr 1 oraz naprawiono silnik wirówki nr 2 oraz dokonano modernizacji urządzeń poprawiających funkcjonowanie oczyszczalni. Dokonano również modernizacji kotłowni przy ul. Tunelowej, zakupiono nowe programy księgowe i serwer a także zakupiono używany samochód ciężarowy Ford Transit Connect z przeznaczeniem do wykonywania monitoringu sieci kanalizacyjnej. Spółka w głównej mierze koncentrowała działalność na remontach i konserwacji sieci wodno – kanalizacyjnych; wykonano 25 napraw na sieci wodociągowej. Dokonano także 105 różnego rodzaju napraw i usprawnień zapewniających prawidłową pracę oczyszczalni ścieków i przepompowni. W 2017 roku nakłady inwestycyjne wyniosły 1 299 054, 14 zł; zrealizowane zadania sfinansowano w całości z własnych środków. Zgodnie z planem inwestycyjnym wykonano renowację kanalizacji sanitarnej metodą bezwykopową na ulicach: Składowej, Moniuszki, Łąkowej, Środkowej, Wodnej i Sembrzyckiego. Wykonano sieć wodociągową i kanalizacyjną w ulicy Grabowej. W związku z projektowanymi w roku pracami przy przebudowie nawierzchni na ul. Łąkowej zrealizowano I etap budowy sieci wodociągowej Wykonano sieć wodociągową i kanalizacyjną do wszystkich działek na Terenie Aktywności Gospodarczej. Przejęto zdewastowane sieci, urządzenia wodociągowe i kanalizacyjne od zarządcy w miejscowości Gordejki. Przebudowano główny przewód przesyłowy na sieci wodociągowej w ul. Gołdapskiej. Dużą część środków inwestycyjnych pochłonęły oczyszczalnie ścieków w Olecku i Gąskach. W Gąskach wykonano system napowietrzania w zbiorniku retencyjnym. Zamontowano 2 dmuchawy wraz z pełnym układem zasilania, sterowania z pełną automatyzacją procesu. Na oczyszczalni w Olecku zamontowano kratę schodkową oraz prasopłuczkę wraz z konstrukcją wsporną w miejsce starego urządzenia do odzysku skratek. Wykonano kapitany remont wirówki nr 2 oraz dwóch dmuchaw. Zmodernizowano system automatyki i sterowania. W celu poprawy jakości i obsługi sieci w zakresie gospodarki wodomierzowej wymieniono wodomierze na nową generację oraz montowano przekaźniki do zdalnego odczytu. Wskazane prace wykonano w większości we własnym zakresie, korzystając z wiedzy i potencjału pracowników PWiK. Do obsługi sieci zakupiono samochód skrzyniowy marki Ford Transit. W2017 roku spółka koncentrowała działalność na remontach i konserwacji sieci wodno – kanalizacyjnych. Wykonano 12 napraw na sieci wodociągowej oraz 1 na sieci kanalizacyjnej. Dokonano również 106 różnego rodzaju napraw związanych z prawidłową pracą oczyszczalni ścieków i przepompowni na ul. Batorego.
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 30
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
W 2018 roku PWiK poczynił nakłady inwestycyjne ze środków własnych w wysokości 1 503 061, 55 zł. W analizowanym roku zrealizowano II etap budowy sieci wodociągowej w ul. Łąkowej. Ponadto wykonany został odcinek sieci wodociągowej od ul. Parkowej do ul. Gołdapskiej. Mając na względzie słabą jakość wody dostarczanej przez gminę Wieliczki do miejscowości Lipkowo wykonano odcinek sieci wodociągowej o długości 987 metrów bieżących pozwalający na dostawę wody z Olecka. Realizacja odcinka sieci wodociągowej w miejscowości Babki Gąseckie zapewniła dostawę wody dla wszystkich mieszkańców Gminy Olecko, którzy mieli problemy z dostępnością wody w studniach głębinowych. Kolejnym zadaniem inwestycyjnym, jakie zrealizował PwiK w 2018 roku była realizacja III etapu budowy sieci wodociągowej w miejscowości Doliwy. Zapewniono dostawę wody dla mieszkańców wsi oraz do przyległych działek rekreacyjnych. Stosownie do działań z lat ubiegłych sukcesywnie spółka inwestowała w wymianę wodomierzy z modułami do zdalnego odczytu. Na wniosek Urzędu Miejskiego wykonano przyłącze wraz z rozbudową wodomierzową w studni do modernizowanego terenu rekreacyjnego przy zbiegu ul. Orzeszkowej, Prusa, Baczyńskiego. Przeprowadzono prace renowacyjne na terenie stacji podwyższania ciśnienia w Łęgowie oraz Sędrakach. Znaczna część środków w 2018 roku przeznaczona została na prace inwestycyjne na sieci kanalizacyjnej na terenie miasta i gminy Olecko; dokonano wymiany 2 pomp w przepompowni Imionki, wymieniono kompletną przepompownię w miejscowości Giże. Ponadto wykonano renowację studni kanalizacyjnych w ul. Składowej, zakupiono i wymieniono pompy w przydomowych przepompowniach ścieków na terenie miejscowości Gordejki i Możne, wykonanie zostały nowe przyłącza energetyczne do przydomowych oczyszczalni w Gordejkach i Gordejkach Małych. Znaczne nakłady inwestycyjne poniesione zostały na obiektach oczyszczalni ścieków w Olecku, Gąskach i Giżach. Poniżej przedstawiono jak wyglądały wartości inwestycji własnych PwiK w latach 1992 – 2018: 1992 r. - 138 160, 75 zł, 1993 r. - 23 605, 15 zł, 1994 r. - 74 078, 26 zł, 1995 r. - 10 206, 60zł, 1996 r. - 164633, 13 zł, 1997 r. - 526 902, 41 zł, 1998 r. - 307 264, 27 zł, 1999 r. - 339 060, 76 zł, 2000 r. - 690 568, 48 zł, 2001 r. - 435 926, 29 zł, 2002 r. - 203 698, 94 zł, 2003 r. - 748 062, 09 zł, 2004r. - 486 163, 15 zł, 2005 r. - 249 119,30 zł, 2006 r. 4 593 078, 62 zł, 2007 r. - 348 776, 42 zł, 2008r. - 217 174, 57 zł, 2009 r. - 7 321 379, 70 zł, 2010 r. - 6 168 014, 46zł, 2011 r. - 3 365 121,73 zł, 2012 r. - 2423 009, 03 zł, 2013 r. - 869 950, 17zł, 2014 r. - 1 022 175,21 zł, 2015 r. - 702 695, 81 zł, 2016 zł. - 825 649, 41 zł, 2017 r. - 1 299 064,14 zł, 2018 r. - 1 503 061,55 zł. Wartość inwestycji własnych dokonanych w okresie funkcjonowania spółki wyniosła 35 056 590, 20 zł. Ponadto w latach 2004 – 2012 PWiK realizował inwestycje w ramach następujących projektów: Program PHARE (2004)- urządzenia gospodarki ściekowej – wartość projektu 211 008, 86 – kwota dotacji 54 917, 46 zł, Program PHARE 2001 SSG (2004) – urządzenia do oczyszczalni ścieków – wartość projektu129 810, 00zł – kwota dotacji 29 109, 93 zł,
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 31
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
Program ZPORR (2005-2006) – budowa stacji uzdatniania wody oraz remont wieży ciśnień – wartość projektu3 711 203, 13 zł – kwota dotacji – 2 788 577, 78 zł, Fundacja Ekofunduszu (2008-2009) – modernizacja gospodarki osadowej na oczyszczalni- wartość projektu 6 898 992, 52 zł – kwota dotacji 3 449 496,00 zł, Program POIiŚ (2007-2012) – uporządkowanie gospodarki wodnościekowej – wartość projektu- 11 598 959, 58 zł – kwota dotacji – 6 569 359, 16 zł Wkład własny w projektach zapewniony był przez zaciągnięte pożyczki z WFOŚiGW (120 000 zł), BOŚ (1 300 000 zł), WFOŚiGW (2 800 000 zł). Dokonując oceny działań z zakresu dostarczania wody i odprowadzania ścieków przeanalizowano dokumentację związaną z ustalaniem warunków i odbiorem przyłączy wodnych i kanalizacyjnych. Odebrane przyłącza wodociągowo – kanalizacyjne w latach 2016-2018 rok Podłączenia do sieci Ilość podłączeń Olecko wieś
2016 Przyłącza wodociągowe 25 16 9
Przyłącza kanalizacyjne 16 15 1
2017 Przyłącza wodociągowe 21 11 10
Przyłącza kanalizacyjne 15 11 4
2018 Przyłącza wodociągowe 36 19 17
Przyłącza kanalizacyjne 26 20 6
Z powyższych danych widać wzrost w 2018 roku realizowanych przyłączeń do sieci wodno – kanalizacyjnej. Dokonując analizy dokumentacji dotyczącej ustalania warunków technicznych podłączenia do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej oraz dokumentacji odbioru przyłączy wodnych i kanalizacyjnych stwierdzono, co następuje: protokoły z technicznego odbioru instalacji przyłączeniowych zawierały dane dotyczące wykonawcy, budowli z jej lokalizacją, inwestora i wykonawcę, skład komisji dokonującej odbioru wraz z podpisami osób, we wszystkich badanych przypadkach odbiorów stwierdzono wykonanie przyłączy zgodnie z dokumentacja projektowo – kosztorysową oraz zgodnie z ustalonymi warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót, eksploatacja i remonty przyłączy wodociągowych i przykanalików sanitarnych została przekazana do prowadzenia we własnym zakresie inwestorom, wszystkie odebrane instalacje komisja odbierająca uznała za przydatne i nadające się do eksploatacji, protokoły odbioru zawierały załączone mapy inwentaryzacji powykonawczej przyłącza oraz orzeczenie PSSE dotyczące pobranych próbek wody z wodociągów(przyłącza wodociągowe) w celu potwierdzenia spełniania wymagań określonych w
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 32
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2015 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, dla składanych przez inwestorów wniosków, ustalano indywidualne warunki techniczne podłączenia do sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej. Odnosząc się do realizacji zadań z zakresu oczyszczania ścieków należy wskazać, że oczyszczalnia ścieków w Olecku posiada zautomatyzowany punkt zlewny ścieków dowożonych. Jest to jedyna instalacja na terenie gminy Olecko i największa w powiecie oleckim. Obecnie PWiK sp z o.o. Posiada podpisane umowy z 9 dostawcami. Każdy z dostawców posiada elektroniczny czip identyfikujący dostawcę. Przewoźnik po dojeździe na tacę najazdową loguje się w systemie i po zalogowaniu może otworzyć zawór spustowy punktu zlewnego. W trakcie opróżniania przepływomierz liczy ilość ścieków dowiezionych do oczyszczalni. Własne pojazdy PWiK nie świadczą usług usuwania ścieków ze zbiorników bezodpływowych. System sterowania oczyszczalnią posiada odpowiednio przygotowane raporty dobowe, miesięczne oraz archiwizację danych, na podstawie których wystawiane są paragony dla dostawców i faktury za dowiezione ścieki. Roczna ilość dowożonych ścieków oraz osadów w postaci płynnej wynosi: 2016 – 3472 m³ rocznie, 2017 – 3099 m³ rocznie, 2018 – 4247 m³ rocznie, Ilości te stanowią zaledwie około 0, 4% ścieków oczyszczanych w oczyszczalni w Olecku. Tak małe ilości są powodowane bardzo dużym stopniem skanalizowania miasta Olecko i terenów wiejskich. Obecne opłaty dla przewoźników za odprowadzanie ścieków do punktu zlewnego oczyszczalni ścieków w Olecku wynoszą: ścieki bytowe i osady w postaci płynnej z przydomowych i osiedlowych oczyszczalni ścieków- 8 zł za metr sześcienny netto, ścieki przemysłowe od dostawców posiadających pozwolenie wodnoprawne – 45,25 zł za metr sześcienny netto. W strukturze ścieków dowożonych ścieki przemysłowe stanowią około 30%. Ścieki przemysłowe dostarczane do oczyszczalni w Olecku pochodzą ze stacji przeładunkowej odpadów zwierzęcych oraz z suszarni drewna fabryki płyt wiórowych. W celu potwierdzenia realizacji zadań z zakresu odbioru ścieków dowożonych dokonano analizy dokumentacji PWiK. Na podstawie dokumentacji stwierdzono, co następuje: Każde przekazanie odpadu jest dokumentowane kartą przekazania odpadu, zawierającą dane posiadacza odpadu, który go przekazuje, podmiotu transportującego odpad oraz posiadacza odpadu, który go przejmuje, kody odpadów i rodzaj odpadów, datę i masę przekazanych odpadów, wraz z potwierdzeniem przekazania odpadu (data, pieczęć oraz podpis upoważnionej osoby), PwiK jako właściciel stacji zlewnej potwierdza odbiór nieczystości ciekłych, wydając stosowny odcinek zawierający numer i datę zawarcia umowy na wprowadzanie nieczystości ciekłych, nazwę dostawcy, okres rozliczeniowy, ilość przyjętych ścieków oraz rodzaj nieczystości ciekłych według kodu i nazwy,
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 33
Sprawozdanie z audytu instytucjonalnego i finansowego
Dostarczone odpady (zawartość piaskowników, skratki, itp.) dokumentuje się dowodami ważenia – dowód ważenia zawiera dane klienta, dane spedytora, lokalizację, rodzaj odpadu wraz z kodem oraz wartości wagowe dla dwóch ważeń odpadu.
Analiza powyższych zagadnień pozwoliła potwierdzić, że spółka realizuje swoje zadania zgodnie z przedmiotem działalności, w sposób efektywny realizując zadania związane z zaopatrywaniem w wodę i zbiorowym odprowadzaniem ścieków. Ilość inwestycji, zrealizowanych nie tylko w okresie 2016-2018 ale również od początku istnienia spółki tj. od 1992 roku wskazuje, że PWiK w sposób skuteczny administruje infrastrukturą, dokonując na bieżąco napraw i modernizacji istniejących sieci i urządzeń.
Audytor przeprowadzający zadanie
Damian Pająk
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o. o. S t r o n a | 34