PDF Document Bijlage
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Bijlage HAVO 2015 tijdvak 2 maatschappijwetenschappen Bronnenboekje HA-1034-a-15-2-b Opgave 1 Strenger straffen helpt niet tekst 1 Strenger straffen helpt niet Wie de verkiezingsprogramma’s moet verder vooral komen van de heeft bestudeerd, weet dat zowat alle voetbalclubs en de KNVB door de Nederlandse partijen de criminaliteit ouderwetse overdracht van normen willen bestrijden met meer blauw 30 en waarden betreffende sportiviteit, 5 (lees: meer politieagenten) en royement voor het leven van chroni- strenger straffen. Strenger straffen is sche overtreders en door notoir on- echter niet alleen duur maar ook sportieve clubs uit te sluiten van de weinig effectief. Hoogleraar Jan van competitie. (…) Dijk houdt een pleidooi voor een her- 10 bezinning. 35 Preventie is beter en een goed- koper middel tegen criminaliteit Nadat een grensrechter door (…) In 1985 adviseerde een com- Marokkaanse voetballers is dood- missie onder leiding van de inmiddels geschopt, verklaart de minister van overleden PvdA’er Hein Roethof om Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten 40 elementaire beveiligingseisen op te 15 op het NOS journaal dat hij zal laten nemen in het Bouwbesluit. In 1999 is nagaan of het Openbaar Ministerie dit voornemen uitgevoerd. zwaardere straffen kan eisen. De Onderzoek heeft uitgewezen dat de afschrikwekkende werking van het kans op een inbraak in nieuwbouw- strafrecht is echter uiterst gering, 45 wijken sindsdien 50 procent lager is 20 zoals ook de jurist Opstelten heel dan in vergelijkbare oudere wijken. goed weet. Het is een medicijn dat (…) juist bij de doelgroep van korte Het nuchtere, op preventie gerichte lontjes weinig of geen effect heeft. beleid in Nederland heeft ertoe geleid De betrokken maatschappelijke dat het aantal woninginbraken sinds 25 groeperingen zullen zélf in actie 50 1995 sterk is gedaald. (…) moeten komen. (…) De oplossing naar: artikel van Jan van Dijk, emeritus hoogleraar victimologie van 1 februari 2013 op de website sociale vraagstukken, www.socialevraagstukken.nl HA-1034-a-15-2-b 2 / 9 lees verder ►►► Opgave 2 Negatieve media-aandacht voor ziekenhuizen tekst 2 “Al jaren te veel doden bij operaties hartcentrum Hagaziekenhuis” Het sterftecijfer bij cardio- zaak. chirurgische operaties in het Het ziekenhuis bevestigt op zijn hartcentrum van het Hagaziekenhuis website dat er samenwerkings- in Den Haag ligt al jaren hoger dan 15 problemen op de afdeling waren. 5 bij andere hartcentra. Ook zijn ver- Uit een onderzoek zou blijken dat de keerde (lagere) sterftecijfers door- cardiochirurgen slecht communiceer- gegeven aan de Nederlandse den. Het ziekenhuis bevestigt verder Vereniging voor Thoraxchirurgie, dat er tussen 2007 en 2010 verkeer- meldt het radioprogramma Argos 20 de sterftecijfers zijn doorgegeven. 10 vanochtend. De Inspectie voor de Een leidinggevende en een chirurg Gezondheidszorg onderzoekt de worden weggestuurd. (…) bron: NRC Handelsblad, 16 maart 2013 tekst 3 Ziekenhuissterfte verschilt regionaal In ziekenhuizen in Limburg overlijden 15 kwaliteit van de regionale zorg in het relatief gezien veel meer mensen dan algemeen en aan het aantal bedden in ziekenhuizen in Groningen en dat buiten een ziekenhuis beschik- Friesland. De ziekenhuissterfte in baar is voor terminale patiënten. 5 Nederland verschilt sterk per regio. Dat blijkt uit een studie van het St. Verder wordt in sommige regio’s Antoniusziekenhuis, het VU Medisch 20 meer aan mantelzorg gedaan. Centrum en onderzoeksinstituut Patiënten kiezen er dan vaker voor Nivel. om hun laatste dagen thuis bij hun familie door te brengen. 10 De onderzoekers zeggen in het blad De onderzoekers stelden het Medisch Contact dat dat niet direct 25 standaard ziekenhuissterftecijfer van aan de kwaliteit van de ziekenhuizen een gebied op 100. Het cijfer voor ligt, maar aan tal van regionale Limburg was 110, terwijl Friesland en factoren. Te denken valt aan de Groningen 86 scoorden. bron: NOS, 27 maart 2013 HA-1034-a-15-2-b 3 / 9 lees verder ►►► tekst 4 Patiënt blijft ziekenhuis vertrouwen Het imago van ziekenhuizen in 15 schaadt. (…) Nederland is prima. Gemiddeld De respondenten geven dan ook aan geven patiënten en andere bezoe- dat vooral hun eigen ervaringen en kers een 7,4 als rapportcijfer aan de die van kennissen bepalend zijn, ter- 5 ziekenhuizen, zo blijkt uit een onder- wijl de meningen van opiniemakers zoek dat in opdracht van de Neder- 20 en ranglijsten van media veel minder landse Vereniging van Ziekenhuizen gewicht in de schaal leggen. (…) (NVZ) is uitgevoerd. Vooral de deskundigheid, de kwaliteit Het blijkt dat de negatieve aandacht van ziekenhuiszorg, de persoonlijke 10 in de media – meer dan de helft van behandeling en de klantgerichtheid de 1031 deelnemers aan het onder- 25 zijn doorslaggevende factoren voor zoek las voornamelijk negatief de ondervraagden en juist daar nieuws over ziekenhuizen in het af- worden de ziekenhuizen hoog op gelopen jaar – het imago nauwelijks beoordeeld. (…) bron: de Volkskrant, 31 juli 2013 Opgave 3 De Nederlandse inlichtingendienst AIVD1) tekst 5 AIVD hackt internetfora, ‘tegen wet in’ De Nederlandse inlichtingendienst Op grond van deze wet uit 2002 mag AIVD breekt in op de servers van de AIVD ‘speciale bevoegdheden’ internetfora. Op die manier worden inzetten tegen staatsgevaarlijke de gegevens van alle gebruikers van 20 personen of organisaties. Daaronder 5 die webfora verzameld. Vaak zijn dat valt ook de bevoegdheid om in te onbekende personen van wie nog breken op computers. Maar deze wet niet is vastgesteld of zij een bedrei- is niet toegesneden op nieuwe ging zijn voor de rechtsorde. Dat vormen van hacken, waarbij hele blijkt uit een geheim document van 25 netwerken worden geïnfecteerd en 10 de Amerikaanse inlichtingendienst de data van grote aantallen gebrui- NSA, dat is gelekt door voormalig kers in één keer kunnen worden weg- NSA-medewerker Edward Snowden. gesluisd. (…) Deskundigen vinden dat de werk- Gerrit-Jan Zwenne, hoogleraar recht wijze van de AIVD in strijd is met de 30 in de informatiesamenleving aan de 15 Wet op de inlichtingen- en veilig- universiteit Leiden, vindt dat de AIVD heidsdiensten (Wiv). met deze handelwijze een pijler onder de rechtsstaat ‘afzaagt’. (…) naar: NRC Handelsblad, 30 november 2013 HA-1034-a-15-2-b 4 / 9 lees verder ►►► noot 1 AIVD: De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst is een Nederlandse geheime dienst die zowel verantwoordelijk is voor de binnenlandse veiligheid, als voor het vergaren van inlichtingen uit het buitenland. Deze dienst valt onder het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. tekst 6 Pechtold wil parlementaire enquête over afluisteren AIVD D66-leider Alexander Pechtold wil 15 onze diensten hebben gewerkt bin- dat er een parlementaire enquête nen de wet”, meent Pechtold. komt naar de manier van werken van (…) de Nederlandse inlichtingendiensten Vergaande gevolgen 1) 5 AIVD en MIVD . Pechtold zei dat Ook van Ronald van Raak (SP) mag zaterdag in het radioprogramma Tros er een parlementaire enquête komen. Kamerbreed in reactie op een nieuwe 20 Het lijkt er volgens hem op dat publicatie in NRC Handelsblad. In de Nederland nauw betrokken is bij de krant stond dat de AIVD de wet zou Amerikaanse afluisterpraktijken en 10 overtreden door in te breken op dat minister Plasterk (Binnenlandse servers van internetfora en gegevens Zaken) de Kamer niet juist heeft van gebruikers te verzamelen. 25 geïnformeerd. Beide kwesties kun- nen vergaande gevolgen hebben, “De tijd van afwachten is nu wel vindt hij. voorbij. Het is zaak uit te zoeken of naar: de Volkskrant, 30 november 2013 noot 1 MIVD: De Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst levert inlichtingen en veiligheidsinformatie op het gebied van defensie. HA-1034-a-15-2-b 5 / 9 lees verder ►►► tekst 7 Commissie-Dessens: Geef AIVD meer bevoegdheden De Nederlandse inlichtingendiensten krijgen van de minister”, en mag de AIVD en MIVD moeten internet- en toezichthouder CTIVD1) de activi- telefoonverkeer ongericht kunnen teiten laten staken “als hij bezwaar ‘verkennen en analyseren’. Dat 20 ziet”. “Het gaat om de balans tussen 5 bepleit een commissie onder leiding effectiviteit en waarborgen van de van oud-topambtenaar Stan Dessens rechtsstaat”, aldus Dessens. in het evaluatierapport over de Wet op de inlichtingen- en veiligheids- Hiermee pleit de commissie voor een diensten. Daarmee vraagt de grote renovatie van de Wet op de 10 commissie om een verruiming van de 25 Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten elektronische spionagebevoegd- (Wiv) uit 2002. (…) heden van de diensten. De diensten mogen nu wel ongericht (grootscheeps) communicatie door Het gaat bijvoorbeeld om e-mails via de ether onderscheppen, maar geen kabel, 3G en 4G, aldus Dessens. Wel 30 ‘kabelgebonden’ data. Dat beperkt de 15 moet iedere activiteit van de diensten diensten te veel in hun activiteiten, “expliciet persoonlijke goedkeuring constateert Dessens. (…) naar: de Volkskrant, 2 december 2013 noot 1 CTIVD = Commissie van Toezicht betreffende de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten HA-1034-a-15-2-b 6 / 9 lees verder ►►► Opgave 4 De moderne burger als een actieve internetgebruiker tekst 8 (…) burgers zijn zonder belangen, dat er De moderne burger volgens geen samenleving is zonder politieke Brouwers strijd over die belangen, en dat Brouwers karakteriseert de moderne 35 iedereen zijn belangen in het publie- burger als een actieve internet- ke domein probeert uit te dragen. 5 gebruiker die zijn bevindingen snel Belangengroepen, actiegroepen, online zet, die onderwerpen uitzoekt vakbonden, politieke partijen, NGO’s, en die de informatie