Evaluering Ålvik Vekst Kvam KF 2
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
SLUTTEVALUERING AV OMSTILLINGSARBEIDET I ÅLVIK VEKST KVAM KF FORORD På oppdrag frå Ålvik vekst Kvam KF har Senter for nyskaping ved Høgskolen i Bergen gjennomført ei sluttevaluering av omstillingsarbeidet i Ålvik. Omstillingsarbeidet i Ålvik vart starta i mars 2007, og avslutta i juni 2011. Årsaka til omstillingsarbeidet var at Orkla i styremøte fredag 13. oktober 2006 gjorde vedtak om å overføre Elkem Bjølvefossen sin produksjon til Island og at 165 arbeidsplassar soleis skulle leggast ned. Det overordna målet i omstillingsarbeidet har soleis vore å etablere nye arbeidsplassar i Ålvik gjennom akkvisisjon av industriverksemder. Seinare var målsetjinga og å skape arbeidsplassar i resten av Kvam. I denne sluttevalueringa drøftar vi gjennomføringa av omstillingsarbeidet, resultat og måloppnåing i samband med målformuleringane og dei ressursane som har vore tilgjengeleg. Evalueringa bygger på intervju med sentrale personar, samt ein nettbasert spørjeundersøking blant personar og verksemder som har vore involvert i omstillingsarbeidet. Stig-Erik Jakobsen har vore prosjektansvarleg for oppdraget. Øystein Stavø Høvig og Alf- Emil Slinning har gjennomført analysearbeidet og utarbeidd rapport. Bergen, juli 2011 1 INNHOLD Forord .................................................................................................................................... 1 1 Innleiing .............................................................................................................................. 4 1.1 Bakgrunn og tema for analysa ....................................................................................... 4 1.2 Datagrunnlag for evalueringen ...................................................................................... 4 1.2.1 Intervju og utvalet til spørreskjemaundersøkinga .................................................... 5 2 Omstillingsprogrammet si organisering og profil ................................................................. 6 2.1 Kort om Ålvik og Kvam herad og utgangspunktet for omstillingsprogrammet............ 6 2.1.1 Næringsliv og komparative fortrinn ........................................................................ 7 2.2 Programmets organisering ........................................................................................... 10 2.2.1 Val av organisasjonsform ..................................................................................... 10 2.2.2 Forankringa av omstillingsprogrammet ................................................................. 12 2.3 Omstillingsprogrammets profil.................................................................................... 13 2.3.1 Strategisk satsing .................................................................................................. 14 2.3.2 Fase 1: 2007-2009 ................................................................................................ 17 2.3.2 Fase 2: 2010-2011 ................................................................................................ 17 3 Aktiviteter i programmet ................................................................................................... 18 3.1 Oversikt over strategier og aktiviteter i programmet .................................................... 18 3.2 Beskrivelse og evaluering av aktivitetar og arbeidsmetodar ......................................... 19 3.2.1 Aktivitetar og arbeidsmetodar i forhold til å skape arbeidsplassar ......................... 20 3.2.2 Aktivitetar og arbeidsmetodar i forhold til å utvikle Ålvik som buplass ................ 22 3.2.3 Aktivitetar og arbeidsmetodar i forhold til å auke kompetanse, nettverk, omstillings- og næringsutviklingskompetanse ................................................................................... 22 4 Resultater frå programmets aktiviteter ............................................................................... 23 4.1 Måleutfordringer ......................................................................................................... 23 4.2 Arbeidsplassar og auka verdiskaping ........................................................................... 23 4.2.1 Resultat av bedriftsretta prosjekt ........................................................................... 24 2 4.3 Styrking av kompetansen ............................................................................................ 26 4.3.1 Omstillingskompetanse i kommunen .................................................................... 27 4.4 Utvikling av nettverk .................................................................................................. 27 4.4.1 Nettverk til kommunale aktører og FoU-institusjoner ........................................... 28 4.5 Samlede resultater fra omstillingsprogrammet ............................................................. 29 4.5.1 Respondentenes bedømming av kva omstillingsprogrammet har hatt å seia for Ålvik og Kvam herad .................................................................................................... 29 4.5.2 Deltakarane si tilfredsheit med programmet ......................................................... 30 4.5.3 Addisjonalitet ....................................................................................................... 31 4.5.4 Kva kunne vore gjort annleis i omstillingsprogrammet ......................................... 32 5 Oppsummerende diskusjon ................................................................................................ 33 5.1 Måloppnåelse .............................................................................................................. 33 5.2 Viktige resultat av omstillingsarbeidet ........................................................................ 34 5.3 Kva programmet ikkje har oppnådd ............................................................................ 34 5.4 Samla vurdering av omstillingsprogrammet ................................................................ 35 5.5 Videreføring av omstillingsarbeidet i Ålvik og Kvam.................................................. 36 5.6 Lærdom for omstillingsvirkemiddelet ......................................................................... 37 5.7 Virksomheten i 2011 ................................................................................................... 37 6 Litteraturliste ..................................................................................................................... 38 3 1 INNLEIING 1.1 BAKGRUNN OG TEMA FOR ANALYSA I periden 2007-2011 er det gjennomført eit omstillingsarbeid i Ålvik. Bakgrunnen for dette omstillingsarbeidet var at Orkla i styremøte fredag 13. oktober 2006 vedtok å overføre Elkem Bjølvefossen sin produksjon av ferrosilisium frå Ålvik til Island frå 2008, og at 165 arbeidsplassar difor ville bli nedlagt. Samstundes vart det vedteke å utvikle nye produkt (SPL) som, dersom dette vart vellukka, kunne gje 40-60 nye arbeidsplassar i Ålvik. Hordaland fylkeskommune utarbeidde ein konsekvensanalyse1 som konkluderte med at det var over 200 arbeidsplassar som i ein ”worst case” vart trua av ei slik nedlegging: · 31 kommunale arbeidsplassar i Ålvik · 11 private arbeidsplassar i Ålvik (butikk og oppdrettsanlegg) · 160 arbeidsplassar (Elkem) Kvam Herad etablerte difor i 2007 Ålvik Vekst Kvam KF (heretter Åv) for å bidra med ny næringsvekst i Ålvik. I heradstyremøte 14. desember 2010 vart det vedteke å avslutte omstillingsarbeidet: ”Kvam heradsstyre ber rådmannen i samarbeid med styret å leggja fram ein plan for dette”. Styret i Åv har så i styremøte 3. februar 2011 vedteke ei slik avslutning effektuert pr 30. juni 2011. Som ledd i avslutningsprosessen ynskjer styret å få ein uavhengig vurdering av verksemda i form av ein sluttrapport. 1.2 DATAGRUNNLAG FOR EVALUERINGEN Sluttevalueringa er basert på ulike datakjelder: · Foreliggande dokumentasjon frå omstillingsarbeidet (søknadar, årsrapportar, strategi- og handlingsplanar, nettsider mm) frå åra 2006 til 2010. · Intervju med personar som har vore sentrale i omstillingsarbeidet (prosjektleiare, administrasjon, medlemmer av styre for Åv, representant frå Innovasjon Norge, Hordaland fylkeskommune, Kvam herad og andre sentrale aktørar). · Survey blant relevante aktørar som har vore involvert i omstillingsarbeidet. Liste over relevante aktørar vart innhenta med hjelp frå Ålvik vekst. Innsamling av data vart gjennomført ved bruk av Questback, e-post og telefon. 1 Konsekvensanalyse Ålvik/Kvam 2006 4 1.2.1 INTERVJU OG UTVALET TIL SPØRRESKJEMAUNDERSØKINGA I samband med innhenting av data til evalueringa er det gjennomført 11 intervju med personar som har vore sentrale i omstillingsarbeidet i Ålvik. Dette har vore prosjektleiarar, medlemmer av omstillingsstyre, representantar frå Innovasjon Norge og Hordaland fylkeskommune, personar frå Elkem Bjølvefossen samt personar frå kommunen og øvrig næringsliv. Ein intervjumal har vore lagt til grunn for intervjua. Intervjuguiden (og spørreskjema) følgje same metodisk design som vart nytta i evalueringane av andre omstillingsprogram2. Følgjelig er det mogeleg å samanlikne resultata som er oppnådde i Ålvik med dei resultata som ein har oppnådd i tilsvarande program. Den internettbaserte spørjeundersøkinga vart sendt ut til 92 personar. Til saman svarte 37 av personane på undersøkinga. Dette gir ein svarprosent på 40, noko som er ein grei svarprosent på ein slik type undersøking. Svarprosenten ligg imidlertidig noko lågare enn liknande undersøkingar i samband med evaluering av andre omstillingsprogram