Milieubeleidspl gemeente Zevenaar 2013 I 2030

definitief juni 2013

...y:

Zevenaar Colofon

Vastgesteld door de gemeenteraad Zevenaar: 26 juni 2013 IN13.01246

Auteurs en vormgeving: John Westerdiep Erik Roumen Andrea Schuil

Zevenaar Ą\ j Westerdiep I \\/ Adviseur Milieu en Ruimte

Gemeente Zevenaar www.westerdiep.nl Raadhuisplein 1 [email protected] Postbus 10 6900 AA Zevenaar www.zevenaar.nl

2 mm Voorwoord

Voor u ligt het nieuwe Milieubeleidsplan van de rekening gehouden moeten worden met de maat¬ gemeente Zevenaar. Het plan is opgesteld om schappelijke veranderingen en de heersende een actueel, helder en verantwoord beleidskader economische en demografische context. Voor de te hebben dat verbindt en de koers bepaalt voor komende jaren wordt een overwegend terug¬ milieukwaliteit binnen de gemeente Zevenaar. trekkende overheid verwacht en het toenemend belang van participatie, zelfredzaamheid en eigen Het milieubeleid staat niet op zichzelf. Milieu is verantwoordelijkheid van de burger. Deze situatie een facetbeleid en is verweven met het maat• heeft bepaald dat het Milieubeleidsplan enerzijds schappelijk leven. Bij het stellen van milieudoelen randvoorwaarden moet stellen en tegelijkertijd moet dan ook gekeken worden naar de maat¬ burgers en marktpartijen uitdaagt en ruimte biedt schappelijke meerwaarde. tot het investeren in milieukwaliteit.

Het Milieubeleidsplan Zevenaar 2013|2030 Ter uitvoering van het Milieubeleidsplan zijn bestaat uit twee delen. Het eerste deel, 'Milieu• zeven projectenagenda's opgesteld. Elke projec¬ kompas voor de toekomst', geeft de visie van tagenda geeft aan waar we de komende 3 jaar op de gemeente Zevenaar op milieukwaliteit en willen inzetten. Het is een intentiedocument dat de richting voor de lange termijn. In het tweede richting geeft aan de uitvoering van de speerpun¬ deel is het milieubeleid voor de komende jaren ten van het beleid. Tevens is in het Milieubeleids• verwoord. Hierin is aangeven wat we belangrijk plan het Milieuperspectief Zevenaar opgenomen. vinden en waar de kansen liggen. Ook zijn strate• Hierin staan de structuren, gebieden en plekken gieën en maatregelen aan gegeven over hoe we die van waarde kunnen zijn voor de (milieu)kwa- de kansen kunnen benutten. liteit van Zevenaar. De genoemde maatregelen zijn niet bedoeld als taakstelling, maar om uit te Het Milieubeleidsplan maakt duidelijk waar bin¬ dagen, te inspireren. nen de gemeente Zevenaar de prioriteiten liggen. Zo ligt er voor de komende jaren een uitdaging Een goede milieukwaliteit is een voorwaarde om om de invloed van bestaande en nieuwe infra¬ aantrekkelijk te kunnen wonen, werken en recre- structuur op de lokale milieu- en leefkwaliteit niet eren. Het Milieubeleidsplan is een koersbepalend te laten toenemen. Er is verder een groeiend document dat iedereen binnen de gemeente besef dat energie bespaart en schone technolo• Zevenaar wil uitdagen te investeren in milieu¬ gieën ontwikkeld en toegepast moet worden. Ook kwaliteit. De gemeente Zevenaar wil daaraan heeft de gemeente Zevenaar veel natuurpotentie. bijdragen door het goede voorbeeld te geven, De gemeente wil de kansen aangrijpen om deze heldere voorwaarden te scheppen en partijen te natuur robuuster te maken en de beleving er van verbinden. te vergroten. De vraag is wel hoe we deze ambi¬ ties het beste kunnen bereiken. Het Milieubeleidsplan is een plan met ambitie, Samen werken aan een leefbaar en duurzaam maar ook met realiteitszin. Zo zal bij het werken Zevenaar aan een leefbare en duurzame samenleving Veel lees plezier toegewenst!

3 mm

4 Inhoudsopgave

Voorwoord 3 Deel 2 Milieubeleid

Inhoudsopgave 5 Samenvatting 17 1 Inleiding 23 Deel 1 Milieukompas 1.1 Aanleiding 1.2 Doelstelling 1. Inleiding 9 1.3 Milieubeleid facetbeleid 1.1 Aanleiding 1.4 Milieuthema's en -aspecten 1.2 Milieukompas voor de toekomst 1.5 Structuurvisie gemeente 1.3 Trends en ontwikkelingen Zevenaar 2030 1.6 Gebiedsgericht werken aan milieu 2 Opgave 10 1.7 Afwegingen binnen milieu 2.1 Milieubeleidsplan Zevenaar 2013 I 2030 2 Gebiedsgerichte milieukwaliteit 2.2 Structuurvisie gemeente Zevenaar Zevenaar 27 als paraplunota 2.1 Inleiding 2.2 Milieusituatie 3 Missie, visie en strategie 10 2.3 Milieustreefbeeld 3.1 Inleiding 3.2 Missie 3 Speerpunten en strategieën 37 3.3 Visie 3.1 Inleiding 3.4 Strategie 3.2 Speerpunten en strategieën

4 Milieuaspecten Zevenaar 14 4 Milieubeleid per aspect 39 4.1 Inleiding 4.2 Kringlopen 4.3 Ecologie 4.4 Milieuhygiëne

5 Uitvoering van het milieubeleid 63 5.1 Inleiding 5.2 Implementatie van het beleid 5.3 Financiële mogelijkheden 5.4 Uitvoering 5.5 Communicatie

Bijlage 1: Projectagenda's 2013 - 2015 65 Bijlage 2: Milieuperspectief Zevenaar 2030 69

5 mm

6 Deel 1 Milieukompas

Milieukompas voor de toekomst

O

7 mm • mm mm

8 1. Inleiding de huidige wetgeving, de trends en ontwik¬ 1.2 Milieukompas voor de kelingen, ambities en wensen en het eigen 1.1 Aanleiding toekomst functioneren. Zowel ambtelijk als bestuurlijk is verkend welke koers we willen varen. In een brede ambtelijke werkgroep is gesproken over In het coalitieakkoord 2010 -2014 'We hebben De eerste stap van een milieubeleidsplan is de bijdrage van milieu aan de kwaliteit van er zin in', staat dat de gemeente Zevenaar het opstellen van een strategische denk- en wonen, werken en recreëren en is gekeken haar verantwoordelijkheid neemt voor de leef• werkkader, het Milieukompas voor de toe¬ naar de rol en positie van milieu in projecten omgeving. Daarom zal in een nieuw milieube• komst. Het Milieukompas voor de toekomst en plannen. Tijdens een eerste bijeenkomst leidsplan een helder en verantwoord beleids¬ geeft richting aan het werken aan milieu. Cen¬ m met de leden van de commissie Ruimte zijn de kader voor milieu en duurzaamheid moet traal hierin staan de missie, visie en strategie c contouren van het milieubeleidsplan gepre¬ worden vastgesteld. Het college van B&W van het milieubeleid. senteerd en is gesproken over ambities en heeft daarop een plan van aanpak vastgesteld O speerpunten voor het milieubeleid. Duidelijk is en de opdracht gegeven een verbindend en Een missie definieert de bestaansgrond en dat het moeilijk is keuzes te maken. De inzet koersbepalend milieubeleidsplan op te stellen. geeft aan wat we onder milieukwaliteit ver¬ A is immers sterk verweven met de haalbaarheid staan. De missie is tijdloos, maar moet wel toe en het benutten van kansen om kwaliteiten te Het milieubeleid van Zevenaar staat niet te passen zijn op een concreet moment. Een V) realiseren. Bij het eigen functioneren is vooral op zichzelf. Er zal afstemming moeten zijn missie staat dus niet voortdurend ter discus¬ gekeken naar wat op dit moment goed gaat met andere beleidsterreinen. De visie op de sie. De missie voor het milieu geeft aan wat (kwaliteiten) en wat nog beter kan (verbe- toekomst voor Zevenaar is verwoord in de het werkterrein is van milieu. Een visie is een terpunten). De resultaten van het denken Structuurvisie gemeente Zevenaar 2012|2030 consistente blik op de toekomst en geeft de over milieu, de ambities en de uitvoering zijn "Samen kijken naar de toekomst". Hoe zien situatie aan die de organisatie nastreeft. Een verwerkt in dit milieukompas voor de toekomst we Zevenaar over 20 jaar? Wat willen we en visie is 'realistisch dagdromen'. De visie is van de gemeente Zevenaar. wat kunnen we? Centraal daarin staat de wens gebaseerd op eigen (kern)kwaliteiten en geeft voor een leefbare en duurzame samenleving. aan welke ambities we hebben. De strategie beschrijft hoe de in de visie gestelde beel¬ 1.3 Trends en ontwikkelingen Het milieubeleidsplan zal moeten aangeven op den en doelen bereikt kunnen gaan worden. welke wijze milieu(kwaliteit) kan bijdragen aan De gekozen strategie is realistisch en houdt Ambities en grenzen aan milieukwaliteit die wenselijke leefbare en duurzame samenle¬ rekening met (on)mogelijkheden. De strategie worden bepaald door verschillende factoren. ving; de visie op de toekomst voor Zevenaar. beschrijft de manier van werken om te komen Deze factoren variëren in tijd en ruimte. Hierna Daarbij gaat het niet alleen om het stellen van tot realisatie van de milieukwaliteiten. zijn kort enkele factoren beschreven die mede ambities en normen, maar ook om de manier richting geven aan het milieubeleid (en uitvoe¬ waarop we deze kwaliteiten als gemeente Bij het formuleren van het strategische denk¬ ring) voor de komende jaren. Zevenaar willen gaan bereiken. en werkkader is rekening gehouden met

9 Ruimte en verantwoordelijkheid deze economische en demografische context Voor de meeste milieuaspecten zijn de kaders zal het werken aan een leefbare en duurzame in wetten, besluiten of richtlijnen omschreven. ontwikkeling veelal kleinschaliger, gefaseerd Bijna elk kader geeft gemeenten (meer) ruimte en flexibeler moeten. De markt zal naar ver¬ voor lokale afwegingen. Ruimte betekent ech¬ wachting meer vraaggestuurd gaan opereren. ter ook verantwoordelijkheid nemen en keuzes De vraag is daarbij vooral gericht op kwaliteit maken. Een consequentie van het achterwege en identiteit. Het motief verschilt, maar de laten van passend gemeentelijk milieubeleid eindgebruiker wil voor zichzelf waarde creëren is dat veelal rekening moet worden gehouden door aandacht voor duurzaamheid (bege¬ met algemeen geldende en vaak (te) strenge leidingscommissie handreiking duurzame milieunormen. gebiedsontwikkeling TU Delft, april 2011).

Noodzaak voor maatwerk De mogelijkheden om milieuambities te Het milieubeleid heeft zich van oudsher gericht realiseren zijn afhankelijk van de kansen die op het behalen van sectorale milieudoelen ontstaan binnen het tijdsbeeld. De vraag is (normen). Dit denken en handelen geeft weinig meestal niet of een eindgebruiker duurzaam ruimte voor een lokale afweging en maat¬ wil, maar meer hoe dit binnen de omstandig¬ werk. De zorg voor prettig wonen, werken en heden (maatschappelijk draagvlak, beschik¬ recreëren vraagt om milieubeleid dat rekening bare middelen) het beste kan. Ook gemeente houdt met wat in een gebied mogelijk en wen¬ Zevenaar heeft te maken met de gevolgen van selijk is. Het milieubeleid moet in een vroeg de economische recessie. Dit betekent niet dat stadium van het planproces duidelijk maken niets kan, maar vooral dat gekeken moet wor¬ O waar de kansen liggen en welke milieukwaliteit den naar kansen die ontstaan en door samen Z) minimaal gehaald moet worden. Alleen dan is te werken. LU de gewenste dialoog en coalities over kwaliteit van de leefomgeving mogelijk. Voor de komende jaren geldt dat de uitvoering van het milieubeleid te maken krijgt met de Samenwerken en communicatie volgende omstandigheden en mogelijkheden: Voor de uitvoering van het milieubeleid is het * Beperkte investeringen. belangrijk dat goed wordt samengewerkt. In * Inzetten op stimuleren. een proces gericht op samenwerken is duide¬ * Kijken naar werk-met-werkprojecten. lijke communicatie erg belangrijk. De betrok¬ * Kijken naar maatregelen die geld opbren¬ kenen zullen immers onderling verschillen in gen (terugverdientijd). achtergrond, vakkennis en (eigen) belang. Om * Kijken naar maatregelen waar subsidies er voor te zorgen dat we elkaar 'begrijpen' is voor beschikbaar zijn. het belangrijk om aansprekend en in eenvoud * Kijken naar samenwerken en draagvlak. te communiceren. In lijn met deze ontwikkeling * Kijken naar slimme plannen en uitvoering. zal het gemeentelijk milieubeleid samenwer¬ ken moeten stimuleren door te inspireren waar het kan en grenzen te stellen waar het moet.

Tijdsbeeld en gebiedsontwikkeling Na jaren van ongekende bloeitijd waarin duur• zaamheid een luxe uitdaging leek, is de eco¬ nomische situatie veranderd. Als gevolg van

10 2 De opgave van het Milieubeleidsplan omdat de uitvoering 3. Missie, visie en strategie deels bij verschillende afdelingen ligt. Wel zijn 2.1 Milieubeleidsplan er een zeven-tal projectagenda's opgesteld 3.1 Inleiding waarin staat beschreven waar de gemeente De missie, visie en strategie van het milieu• Zevenaar 2013 | 2030 Zevenaar de komende jaren op wil inzetten. beleid maken onderdeel uit van het Milieube• De gemeente Zevenaar heeft aangegeven dat De projectagenda's zijn in bijlage 1 toege¬ leidsplan gemeente Zevenaar 2013 | 2030. het milieubeleidsplan een helder en verant• voegd. woord beleidskader voor milieu en duurzaam¬ Het is het denk- en werkkader, de richting¬ gever voor het werken aan milieu. Het geeft heid moet zijn. Het college voegt daar aan toe 2.2 Structuurvisie gemeente dat het plan moet verbinden en de koers aan¬ aan wat we belangrijk vinden en hoe dit willen geeft voor milieukwaliteit binnen de gemeente Zevenaar als paraplunota gaan bereiken. Zevenaar. De Structuurvisie gemeente Zevenaar 2030 is een overkoepelend beleidsdocument dat 3.2 Missie Het nieuwe Milieubeleidsplan gemeente richting geeft aan het ruimtelijk beleid en het Een missie definieert de bestaansgrond en Zevenaar 2013 | 2030 is geen dik rapport met handelen van de gemeente Zevenaar tot geeft aan wat we eronder verstaan. De missie doelen en normen, maar een duidelijke visie, 2030. Dit document is hét vertrekpunt voor het is tijdloos, maar moet wel toe te passen zijn speerpunten van beleid en aanpak voor een uitwerken van beleid voor veel verschillende op een concreet moment. Een missie staat optimale milieukwaliteit. De opgave is om van¬ onderwerpen, zoals wonen, werken, natuur, niet voortdurend ter discussie. De missie voor uit milieu bij te dragen aan de kwaliteit van wo¬ landschap, voorzieningen en infrastructuur. In het milieu geeft aan wat het werkterrein is van nen, werken en recreëren binnen de gemeente het proces om te komen tot de Structuurvisie milieu. Omdat het bestaansrecht voor een Zevenaar voor nu en de toekomst. Zevenaar is ook het debat geweest over kwali¬ belangrijk deel afhangt van de 'klant', is het teit van de leefomgeving. Bij het opstellen van belangrijk ook aan te geven wat wij voor de m

Milieubeleidspla n Zevenaa r de Milieukompas voor de toekomst is rekening c Strategische niveau 'buitenwereld' kunnen betekenen. gehouden met de Ontwerp Structuurvisie ge• Missie (bestaansrecht) Milieukompas meente Zevenaar 2030 (versie februari 2012). Het Milieubeleidsplan Zevenaar moet duide• O Visie (wensbeelden) lijk zijn over welke aspecten onder het begrip Strategie (realisatie) 'milieu' vallen en welke niet. Door duidelijk te A zijn waar we voor staan weet de 'buitenwereld' Tactisch niveau wat ze van ons kunnen verwachten. Het is V) Speerpunten (prioriteiten) Milieubeleidsvisie belangrijk dat milieu inhoudelijk aansluit bij de Structuurvisie Zevenaar en het milieubeleid Milieubeleid (doelen) van hogere overheden. Het begrip 'milieu' is Uitvoeringsstrategie gedefinieerd als kringlopen (energie, kli• maat), ecologie (natuur en natuurbeleving) en Operationeel niveau milieuhygiëne (gezondheid). Deze driedeling Uitvoeringsprogramma Uitvoeringsplan vertegenwoordigt het gehele milieubeleidsveld, maakt het mogelijk om keuzes te maken bin¬ nen milieu en helpt bij het communiceren over Het Milieubeleidsplan Zevenaar 2013 |2030 be• milieu (zie ook ş 4 van het Milieukompas). staat uit het Milieukompas en een Milieubeleids¬ visie. Het Milieukompas geeft de missie, visie en De missie is tot stand gekomen na een tweetal strategie van milieubeleid voor de komende 20 ambtelijke werkgroepen en een discussie over jaar. De Milieubeleidsvisie beschrijft de priori¬ milieukwaliteit binnen de commissie Ruimte. teiten, doelen en de uitvoeringsstrategie. Het uitvoeringsprogramma krijgt zijn weerslag in het uitvoeringsplan. Dit onderdeel is losgekoppeld

11 Missie Milieubeleidsplan gemeente grondstof). Om Cradle to Cradle te handelen aar is een aanzienlijk deel van haar ecologi¬ Zevenaar 2013 | 2030 moet bij het maken van producten gekeken sche potentie benut in harmonie met de aan¬ worden naar de herbruikbaarheid van materi¬ wezige agrarische activiteiten. De ecologisch 1. Het is in de gemeente Zevenaar prettig wonen, alen en (positieve) bijdrage aan het leven op waardevolle gebieden zijn zeer goed bereik¬ werken en recreëren voor nu en de toekomst. aarde. baar met de fiets. Binnen de kern Zevenaar is 2. Milieu draagt hieraan bij door de inzet op een stads(landschap)park welke verbonden is kringlopen (energie, klimaat), ecologie (natuur Bij Ecologie zetten we in op biodiversiteit en met de natuur buiten de 'urbane zone' en met en natuurbeleving) en milieuhygiëne (gezond• natuurbeleving. Biodiversiteit richt zich op het (fiets)routes vanuit de woongebieden. De soor¬ heid). scheppen van voorwaarden voor behoud van tenrijkdom is groot binnen en aan de randen 3. Milieu richt zich op het realiseren van een hoge milieuambitie en plaatst de milieuambitie in het gebiedseigen planten- en diersoorten. We van de natuurgebieden en binnen ecologische breder perspectief van wat binnen een gebied kijken daarbij ook naar het (kunnen) ervaren verbindingen buiten en binnen de kernen. mogelijk en wenselijk is. en toepassen van de waarden van natuur: identiteit, bezinning, cultuur, financieel, sociaal, Milieuhygiëne: De infrastructuur rondom de 3.3 Visie educatie etc. kern Zevenaar is optimaal benut door de hier Bij Milieuhygiëne zetten we in op het creëren gesitueerde verkeersaantrekkende activiteiten. Een visie is een consistente blik op de toe• van een gezonde, schone en veilige omgeving Deze (bedrijfs)activiteiten zijn niet of nauwe¬ komst en geeft de situatie aan die de organi• voor iedereen, met specifieke aandacht voor lijks meer elders in de gemeente gevestigd. Er satie nastreeft. Bij het vormen van een visie is de kwetsbare groepen. Het gaat daarbij niet is gezorgd voor goede afscherming van geluid 'reparatiedenken' een valkuil. Degene die de alleen om de blootstelling, maar ook om de veroorzaakt door weg- en railverkeer en er is visie formuleert, moet zich losmaken van de factoren die van invloed zijn op het ervaren een passende afstand aangehouden tussen werkelijkheid. Een visie is 'realistisch dagdro¬ van hinder. deze infrastructuur en de voor geluid, lucht en men'. De visie is gebaseerd op onze ambities externe veiligheid gevoelige functies. Binnen en kernkwaliteiten die uiting geven aan en O Streefbeelden: alle woongebieden wordt de minimale mili¬ nodig zijn voor een hoge (milieu)kwaliteit. Z) euhygiënische kwaliteit overal gehaald. Door LU Kringlopen: Na het maken van afspraken over 'voorrang' voor de fiets binnen de kernen, de duurzaam (ver)bouwen en de toepassing van groene lopers tussen kernen, aanleg van fiets- duurzame energie worden alle nieuwe gebou¬ snelwegen en de maatregelen ten aanzien van wen volgens deze hoge standaard uitgevoerd. o.a. elektrisch vervoer is de luchtkwaliteit en De (auto)mobiliteit is beperkt omdat er op de geluidkwaliteit sterk verbeterd. fietsafstand veel werkgelegenheid is voor de inwoners van gemeente Zevenaar en een Visie Milieubeleidsplan gemeente Zevenaar ruim aanbod is van hoogwaardige recreatieve 2013 | 2030 voorzieningen. De gevraagde ruimtelijke ont¬ wikkelingen vinden plaats binnen de kernen. Het beeld van de toekomst wordt bepaald door Rondom hoogwaardig openbaar vervoer De gemeente Zevenaar gaat er vanuit dat de mini¬ het benutten van kansen voor een optimale (HOV- haltes) is gebouwd in een hoge dicht¬ male wettelijke kwaliteit altijd wordt gehaald en zet inzet op kringlopen, ecologie en milieuhygiëne. in op het benutten van kansen voor milieukwaliteit. heid. Er is veel aandacht voor herstructurering De gemeente Zevenaar geeft daarbij zelf het Het uiteindelijke resultaat hangt sterk af van de en revitalisering van bestaande wijken en goede voorbeeld en stimuleert anderen dit ook gebiedsspecifieke kenmerken en de bereidheid van bedrijventerreinen. te doen. derden om door inzet op kernwaarden (kringlopen, ecologie en milieuhygiëne), bij te dragen aan het Ecologie: Aan de noordkant en ten zuiden van prettig wonen, werken en recreëren. De gemeente Kernwaarden: gemeente Zevenaar bevinden zich gebieden wil zelf het goede voorbeeld geven. met hoge natuurwaarden (ecologische hoofd¬ Bij Kringlopen zetten we in op Cradle to structuur (EHS)). Deze natuur is beschermd. Cradle. De kern van het Cradle to Cradle ligt In het buitengebied van de gemeente Zeven- in het volledig sluiten van kringlopen ('afval' =

12 3.4 Strategie De strategie beschrijft hoe de in de visie ge¬ Strategie Milieubeleidsplan gemeente stelde ambities en kernkwaliteiten uitgewerkt Zevenaar2013|2030 en bereikt gaan worden. Deze strategische beslissingen vormen het wezen van de orga¬ Het werken aan milieu zal gestuurd worden door de nisatie. De gekozen strategie is realistisch en volgende drie strategieën: houdt rekening met de (on)mogelijkheden. Een strategie geeft aan hoe we denken en doen 1. Juiste milieu-inbreng op het juiste moment om onze ambities en kwaliteiten te realiseren. » Leveren van een eenduidige milieu- inbreng. » Betrokkenheid aan de voorkant van het proces. » Inbreng vanuit milieu richten op kringlo• pen, ecologie én milieuhygiëne.

2. Samenwerken aan milieu » Dialoog aangaan over (milieu)kwaliteit. » Ruimte bieden voor integrale afweging en maatwerk. » Aangaan van coalities.

3. Gebiedsgericht werken aan milieu m » De milieu-inbreng laten afhangen van kansen van het gebied. c » Verantwoordelijkheid voor een hoge ambitie ligt bij initiatiefnemer. O » Werken vanuit een vaste afwegingssyste- De strategie voor milieu(uitvoering) staat niet matiek binnen milieu. A op zich zelf. Het is belangrijk dat de gemeen¬ telijke organisatie de voorwaarden schept om V) de gekozen strategie uit te voeren. De milieu¬ strategie sluit zoveel mogelijk aan op be¬ staande werkprocessen (eigen functioneren) en de verwachte veranderingen (tijdsbeeld). De verwachte veranderingen hebben gevolgen voor de rol van de overheid (kaders stellen, faciliteren, regie), decentralisatie van verant¬ woordelijkheid (visie en kwaliteit), werken aan leefbare en duurzame ontwikkeling (meer kleinschalig, gefaseerd en flexibel) en de mo¬ tieven en verwachtingen van de markt (meer vraaggestuurd en gericht op waardecreatie).

13 4 Milieuaspecten Zevenaar kringlopen

duurzaamheid Duurzaamheid Milieu is internationaal voor het eerst gedefi• nieerd in het VN rapport Our Common Future ecologie y euheie.spian van de commissie Brundtland (1987). Milieu is

daarin omschreven als duurzaamheid, Triple- leefbaarheid P: People (welzijn), Planet (aarde), Profit milieuhygiëne (waarde). In essentie gaat het bij Triple-P om duurzame ontwikkeling en het creëren van een - plek waar: * Het nu en straks prettig is te verblijven. Samenhang Structuurvisie - milieubeleidsplan * Fysieke gebiedskwaliteiten toekomstbe- Milieuaspecten zijn verdeeld in de drie thema's: kringlopen (energie en klimaat), ecologie (natuur en natuurbeleving) stendig met elkaar samenhangen. en milieuhygiëne (gezond, schoon en veilig). * Investeringen in vastgoed en openbare Per thema zijn hieronder de relevante aspecten genoemd. ruimte waarde kennen en waardevast zijn.

Milieu Aspect Doel (m.n. toekomstige generaties) Het Nationaal Milieubeleidsplan (1989 - 2008) Afval voorkomen of afval als grondstof geeft de volgende omschrijving voor milieu: "Het milieubeleid moet een bijdrage leveren Energie besparen of duurzame alternatieven aan een gezond en veilig leven, in een aan¬ Mobiliteit beperken automobiliteit, stimuleren 'schone' alternatieven trekkelijke leefomgeving, te midden van vitale Water besparen en vasthouden; bescherming/ droge voeten natuur, zonder mondiale biodiversiteit aan te tasten of natuurlijke hulpbronnen uit te putten, Duurzaam bouwen besparen, hergebruik hier en nu en elders en later". Compact bouwen besparen buitengebied, beperken afstand tot voorzieningen Klimaat voorkomen van het opwarmen van de aarde Milieu Zevenaar Duurzaamheid binnen de definitie van Triple- Kringlopen P heeft betrekking op alle facetten van het wonen, werken en recreëren. Het beslaat Aspect Doel (huidige en toekomstige generaties) daarmee het gehele denken en doen van de gemeente Zevenaar. Om te komen tot de Flora diversiteit en stabiliteit reikwijdte van alleen milieu is keken naar de Fauna diversiteit en stabiliteit definitie van milieu binnen het Nationaal Mili¬ Leefgebieden duurzame kwaliteit in leefomstandigheden eubeleidsplan. Natuurbeleving leefbaarheid: gezondheid, welbevinden, rust, etc. De Structuurvisie Zevenaar 2030 richt zich op een leefbare en duurzame leefomgeving. Het plan sluit daarbij aan op de gangbare definitie voor een duurzame ruimtelijke ontwikkeling. Vanuit milieu wordt daar invulling aan gegeven door aandacht voor de thema's kringlopen, ecologie en milieuhygiëne.

14 Ecologie

Aspect Doel (m.n. huidige generaties) Geluid voorkomen van hinder, negatieve invloed op gezondheid Trilling voorkomen van hinder, negatieve invloed op gezondheid Lucht voorkomen van hinder, negatieve invloed op gezondheid Geur voorkomen van hinder, negatieve invloed op gezondheid Externe veiligheid voorkomen van negatieve invloed gezondheid/overlijden Bodemverontreiniging voorkomen van negatieve invloed op gezondheid Afval voorkomen van hinder, negatieve invloed op gezondheid Licht voorkomen van hinder, negatieve invloed op gezondheid Straling voorkomen van negatieve invloed op gezondheid

Milieuhygiëne hierover te communiceren. De communicatie Er zijn verschillende redenen waarom juist kan nog worden vereenvoudigd door aan te voor de indeling kringlopen, ecologie en haken op de beleving van milieu ofwel aan te milieuhygiëne is gekozen. In de volgende sluiten op hetgeen mensen bezig houdt. Dit paragrafen zijn de drie overwegingen be¬ wordt bereikt door niet alleen te kijken naar schreven. technische begrippen en de knelpunten, maar veel meer naar kwaliteiten, mogelijkheden en Afwegingen binnen milieu thema's die mensen aanspreken zoals schoon, De driedeling kringlopen, ecologie en milieuhy¬ veilig en gezond. Centraal in de communicatie giëne biedt de mogelijkheid om noodzakelijke staat steeds de bijdrage die milieu kan leveren afwegingen binnen milieu te maken. Beslissin¬ aan de leefbaarheid (voor nu en de toekomst) gen die goed zijn voor kringlopen en ecologie van mensen binnen de gemeente Zevenaar kunnen, in specifieke situaties, een verslechte¬ (en de rest van de aarde). ring betekenen voor milieuhygiëne (met effect op de lokale milieukwaliteit). Milieu als vangnet Afweging: in beginsel gaan kringlopen voor Het belang van natuur en natuurbeleving voor milieuhygiëne. Op het niveau van projecten de leefbaarheid en duurzaamheid is groot. en plannen kan echter omwille van lokale Ecologie is een van de functies van groen en doelstellingen anders beslist worden. Daarbij lift binnen de gemeente Zevenaar mee met speelt de noodzakelijke inzet voor een leef¬ het beleid en de uitvoering van het beleid voor bare omgeving (minimale kwaliteit of basis¬ groen, landschap en water. Beleid op natuur kwaliteit) een belangrijke rol. Afwijken mag ontbreekt. Door ecologie als beleidsthema alleen met een degelijke motivering. op te nemen binnen milieu, krijgt natuur en natuurbeleving naar verwachting een duide¬ Belang van communicatie lijkere en stevigere positie in plannen en de Milieu is een verzameling van aspecten. Hier¬ besluitvorming. door ontstaat snel onduidelijkheid over wat tot milieu behoort en wat niet. Door het groeperen van de milieuaspecten wordt het eenvoudiger

15 mm

16 ' - w \ mm Deel 2 Milieubeleid

Samenvatting De mogelijkheden om milieuambities te realise¬ Om er voor te zorgen dat duidelijk is welk thema ren zijn immers afhankelijk van de kansen die in geval van concurrentie voorrang heeft boven Het Milieubeleidsplan Zevenaar 2013 | 2030 is ontstaan binnen het tijdsbeeld. Het milieubeleid het andere, is een afwegingskader opgesteld. het resultaat van de bestuurlijke opdracht voor moet dan ook niet worden gezien als een extra het opstellen van een beleidsplan voor milieu. belasting voor bedrijven en huishoudens, maar Het college van B&W heeft daarop een plan van als stimulans om het verschil te maken, door Spelregels voor de afwegingen binnen milieu: 1 aanpak vastgesteld en de opdracht gegeven waarde te creëren . De vraag is meestal niet of 1. Kringlopen en ecologie gaan voor milieu¬ een verbindend en koersbepalend milieubeleids¬ een eindgebruiker een duurzame en leefbare hygiëne. 2. Kringlopen gaan voor jonge, vervangbare plan op te stellen. De koers is vastgelegd in het samenleving wil, maar meer hoe dit binnen de omstandigheden het beste kan worden bereikt. natuur. strategisch document, het Milieukompas voor 3. Niet vervangbare natuur gaat voor kringlopen. Ook gemeente Zevenaar heeft te maken met de de toekomst. In het onderdeel Milieubeleid is 4. Een minimale milieuhygiënische kwaliteit moet aangegeven welke milieudoelen de gemeente gevolgen van de economische recessie. Daarom gewaarborgd zijn. Zevenaar wil bereiken en voor welke speerpun¬ kijken we naar de kansen die ontstaan en door ten is gekozen. Het milieubeleidsplan is geen samen te werken. uitvoeringsplan. Wel zijn er zeven projectagen¬ da's opgenomen. Een projectagenda is een inten¬ Samenhang Structuurvisie - milieubeleidsplan tiedocument dat richting geeft aan de uitvoering kringlopen 3-i van het milieubeleid voor de komende jaren. Na duurzaamheid het vaststellen van het Milieubeleidsplan zullen de projectagenda's volgens planning worden ecologie M ubeleidsp uitgewerkt tot projectplannen voor uitvoering (zie bijlage 1). leefbaarheid

Doelstelling milieuhygiëne Het milieubeleidsplan zal moeten aangeven op Structuurvisie Zevenaar welke wijze milieu(kwaliteit) kan bijdragen aan In de Structuurvisie gemeente Zevenaar 2030 is de visie op de toekomst van Zevenaar. Daarbij het kader voor de ontwikkeling van de gemeente gaat het niet alleen om het stellen van ambities Zevenaar tot 2030 geschetst. Dit is het vertrek¬ en normen, maar ook om de manier waarop we punt voor het uitwerken van het milieubeleid. Een 1 Waarde creëren kan op verschillende manieren. Voor• deze kwaliteiten als gemeente Zevenaar willen leefbaar en duurzaam Zevenaar lopen als rode beelden zijn: economische waardevermeerdering en ver¬ gaan bereiken. draad door de thema's van het milieubeleidsplan. koopbaarheid van vastgoed, structurele kostenverlaging Vanuit milieu wordt daar invulling aan gegeven energiegebruik, verhogen van leefbaarheid woonomge¬ We zetten in op een hoge milieukwaliteit, maar ving, imago en toekomstwaarde van bedrijf en invulling door aandacht voor de thema's kringlopen, ecolo¬ zijn bewust van de realiteit dat niet alles kan. geven aan persoonlijke of organisatiemissie. gie en milieuhygiëne.

17 Milieusituatie Er ligt voor de komende jaren een uitdaging om omgeving opgenomen en op belangrijke punten De milieukwaliteit binnen de gemeente Zevenaar de invloed van 'nieuwe' infrastructuur op de lokale zijn voormalige barrières geslecht. Binnen alle is verkend. Daarvoor is gekeken naar de ken¬ milieu- en leefkwaliteit niet te laten toenemen. De woongebieden is er een goede milieuhygiënische merken van het gemeentelijk grondgebied vanuit aandacht voor energie en klimaat blijft achter op kwaliteit. Door 'voorrang' voor de fiets binnen de kringlopen, ecologie en milieuhygiëne en naar de de gestelde ambities in regionaal verband. Zeve¬ kernen, de groene lopers tussen kernen, aanwe¬ informatie over kringlopen, ecologie en milieuhy• naar heeft veel ecologisch waardevolle gebieden zigheid van fietssnelwegen en de maatregelen giëne uit de drie ruimtelijke lagen: ondergrond, binnen en net buiten haar grondgebied. De druk ten aanzien van onder andere elektrisch vervoer netwerken en grondgebruik. op de hier aanwezige flora en fauna neemt toe. is de lucht- en geluidkwaliteit sterk verbeterd. Dit wordt mede veroorzaakt door de infrastructu¬ De gemeente Zevenaar heeft binnen haar grond¬ rele barrières. Er liggen goede kansen om, door Speerpunten en strategieën gebied een diversiteit aan milieukwaliteiten. De het benutten van de aanwezige natuur(potenties), De speerpunten geven aan waar voor de ge¬ IJsselzone heeft een overwegend hoge ecologi¬ de natuurbeleving en toeristisch-recreatieve func¬ meente Zevenaar de prioriteit ligt. De uitvoerings¬ sche en milieuhygiënische kwaliteit. Het zijn voor¬ tie te vergroten. strategieën beschrijven hoe we de milieudoelen al de N338 en A348 die voor enige geluidsbelas¬ willen bereiken. ting zorgen. De aanwezigheid van waterrecreatie Milieustreefbeeld en bedrijvigheid zorgt voor beschikbaarheid van Na het inventariseren van de milieusituatie is Speerpunten: recreatie en werkgelegenheid op fietsafstand. gekeken naar kansen voor energie en klimaat 1. Cradle to cradle bij inkoop, toepassing en Het Broek vormt de schakel tussen het IJsselzo• (kringlopen), natuur en natuurbeleving (ecologie) verwerking van producten. ne en de Stedelijke zone, met elkaar verbonden en voor een gezond, schoon en veilig Zevenaar 2. Kansen bieden aan schone technologieën en door de N336 (Doesburgse weg/Zevenaarse- (milieuhygiëne). Deze kansen voor milieukwaliteit duurzame innovaties. weg). De N336 wordt veelal als forensen(auto) zijn verwoord in milieustreefbeelden (2030). Een 3. Zevenaar fietsgemeente. route gebruikt. Het Broek heeft een agrarische streefbeeld is bedoeld om uit te dagen en de dia¬ 4. Kansrijke natuurdoelen stellen voor structu¬ functie. Er zijn verschillende waterlopen en loog te voeden over de toegevoegde waarde van ren, gebieden en plekken. natuurgebieden. De ecologische kwaliteit van het milieukwaliteit. De milieustreefbeelden te samen 5. Zichtbaarheid en toegankelijkheid van natuur gebied is gerelateerd aan het agrarisch gebruik. vormt het Milieuperspectief Zevenaar 2030. vergroten. De Stedelijke zone kenmerkt zich door concen¬ 6. Natuurbeleving als toegevoegde waarde (so¬ tratie van wonen, werken en voorzieningen. Het De gemeenschappelijke inspanningen hebben ciaal, identiteit, cultuur, economie, esthetiek, gebied is ontsloten door (spoor)wegen welke volgens het milieustreefbeeld in 2030 geleid tot educatie) voor wonen, recreëren en werken. zorgen voor een goede bereikbaarheid, maar ook nieuw- en verbouw, beheer volgens een hoge 7. Basisniveau milieuhygiëne (gezond, schoon een barrière kunnen zijn. De milieudruk (geluid, standaard voor milieukwaliteit. Nieuwbouw is en veilig) voor alle gebieden en functies. lucht, externe veiligheid) is door de aanwezige optimaal gericht op volledig energieneutrale wo¬ 8. Bouwen binnen milieuzones met passende infrastructuur relatief hoog en zal hoger kunnen nen en maakt gebruik van volledig herbruikbare concepten. gaan worden als gevolg van de doorgetrokken materialen. Binnen de gemeente Zevenaar 9. Aanpassingen en realisatie van infrastruc¬ A15 en het intensiveren van o.a. het spoorge- is werk voor de inwoners en op fietsafstand tuur met behoud van milieu(hygiënische) bruik. Er zijn weinig aantrekkelijke routes naar zijn hoogwaardige recreatieve voorzieningen. kwaliteit. omliggende (natuur)recreatieve gebieden en In het buitengebied is een aanzienlijk deel van weinig hoogwaardige groene buitenruimten bin¬ haar ecologische potentie benut. De ecologisch Uitvoeringsstrategieën: nen de Stedelijke zone aanwezig. De Rijnzone waardevolle gebieden zijn zeer goed bereikbaar 1. Bij de uitvoering van het milieubeleid is ge¬ heeft vooral een hoge landschappelijke kwaliteit met de fiets. Binnen de kern Zevenaar is een kozen voor een heldere strategie gericht op en herkenbare cultuur- en natuurwaarden. Dit stads(landschap)park dat verbonden is met de gebiedsgericht werken aan milieu in beleid geldt in mindere mate voor de kern Babberich die natuur buiten de 'stedelijke zone' en met (fiets) en uitvoering. te maken heeft met (toenemend) treinverkeer en routes vanuit de woongebieden. De soortenrijk¬ 2. Binnen milieu wordt een afweging gemaakt relatief veel wegverkeer. Hierdoor is de milieuhy• dom is in de natuurgebieden hoog, maar ook tussen duurzaamheid, ecologie en milieuhy¬ giënische kwaliteit hier niet optimaal. binnen de kernen en aan de randen van woon¬ giëne (Ş 1.6). gebieden is natuur te beleven. De infrastruc¬ 3. Bij het overheidshandelen wordt het goede tuur rondom de kern Zevenaar is optimaal in de voorbeeld gegeven.

18 mm mmm mm 4. De gemeente zal binnen haar mogelijkheden voorwaarden scheppen voor milieuvriendelijk gedrag voor particulieren en bedrijven. 5. De gemeente zal kansrijke initiatieven voor milieu zoveel mogelijk steun geven. 6. Goed uitgevoerde milieu­initiatieven worden door de gemeente actief gecommuniceerd. 7. De gemeente zet bij de uitvoering van het milieubeleid in op het brede palet aan voor¬ handen zijnde instrumenten. 8. De gemeente zal geen medewerking ver¬ lenen aan en niet investeren in projecten die grote inbreuk doen op duurzaamheid, ecologie en milieuhygiëne, tenzij andere (regionale) belangen prevaleren (bv. door­ trekking A15).

Milieubeleid per milieuaspect Het milieubeleid is opgebouwd uit drie milieuthe¬ ^^krīnglopen^^ ecologie ^milieuhygiën^ ma's (kringlopen, ecologie en milieuhygiëne met elk verschillende milieuaspecten.

Voor elk milieuaspect zijn één of meer beleids­ standpunten voor de korte en/of langere termijn afval geluid/trilling lucht gesteld. Voor de uitvoering van de doelstellingen energie f o ra klimaat zijn veelal kansrijke maatregelen genoemd. Deze fauna geur mobiliteit externe veiligheid leefgebieden kansrijke maatregelen kunnen worden gebruikt bij water bodem natuurbeleving de uitvoering van het milieubeleid. De gemeente duurzaam (ver)bouwen Zevenaar zal intern en in gesprek met andere compact bouwen straling partijen de mogelijkheden voor uitvoering van maatregelen verkennen. In de samenvatting volgt Milieuthema's en aspecten verder nog een beknopt overzicht van de beleids¬ standpunten. De overige beleidsstandpunten en de kansrijke maatregelen zijn in hoofdstuk 4 opgenomen. Beleidsstandpunten: vervoersknooppunten en lagere dichtheden bescherming. aan de rand en in kleinere kernen. Geur: Geurhinder moet zoveel mogelijk Ecologie (natuur en natuurbeleving) worden voorkomen. Voor niet agrarische be¬ Kringlopen (energie en klimaat) Soorten: Het in stand houden en zo mogelijk drijven vormt de Nederlandse Emissierichtlijn Hergebruik (Cradle to Cradle): Afval: inzet verhogen van de biodiversiteit (soortenrijk¬ het normenkader. Voor agrarische bedrijven op 909& Cradle to Cradle in 2030, inzet van dom). Soortenbescherming en -ontwikkeling geldt het gemeentelijk geurbeleid (notitie en producten vervaardigd van hergebruikt ma¬ een vaste plaats te geven in de inrichting, verordening 2008 en aanvullend geurbeleid teriaal, optimaal gescheiden inzameling van beheer en gebruik van gebieden. Komgebied). afval. DuBo: het aandeel in eigen gebou¬ wen en terreinen tot minimaal 500 in 2015, Leefgebieden: Het versterken en verbinden Externe veiligheid: De gemeente streeft richting 809& in 2020 en 909& in 2030. Het na van leefgebieden voor (gebiedseigen) plan¬ ernaar de risico's te beperken. Op bedrijven¬ te streven aandeel herbruikbare materialen in ten en dieren. terreinen accepteert de gemeente een min¬ grotere bouw- en verbouwprojecten van der¬ der streng veiligheidsregime dan in woon- en den tot minimaal 300 in 2015, 600 in 2020 Natuurbeleving: Natuurbeleving moet een recreatiegebieden. en 900 in 2030. Stimuleren van huishoudens vast plek krijgen bij het waarderen van gebie- en bedrijven tot toepassing van herbruikbare Bodem: Uitgangspunt van het bodembeleid materialen. is: "Wat schoon is moet schoon blijven". De Verder wordt bij bouw- en ontwikkelingstra• chemische bodemkwaliteit moet voor zoveel jecten de strategie van de Trias Energetica mogelijk functies geschikt zijn. In overige ge¬ gevolgd (stap 1: beperk energievraag; stap vallen zal de kwaliteit van de bodem geschikt 2: gebruik duurzame energiebronnen; stap den en plekken. Natuureducatie en recreatie moeten zijn voor de functie waarvoor deze 3: gebruik eindige energiebronnen effectief kan daarbij een belangrijke rol spelen. is bedoeld dan wel geschikt moet worden (hoog rendement). Milieuhygiëne (gezond, schoon en veilig) gemaakt. Geluid: Het geluidbeleid zal mensen moeten Duurzame energie: Stabilisatie van het beschermen tegen (ernstige) hinder door ge¬ Licht: Duisternis wordt erkend als een fossiele energieverbruik in 2015 (dus geen luid. Het gemeentelijk geluidbeleid geeft aan kernkwaliteit voor het landelijk gebied binnen jaarlijkse toename), daarna afname. Toe¬ binnen welke gebieden (gebiedstypen) welke de groene ruimte. In het beleid openbare name van het aandeel duurzame energie van ambitie en bovengrens geldt. verlichting wordt ingezet op de volgende 100 in 2015, 200 in 2020 en richting 500 uitgangspunten: 100 energiebesparing t.o.v. in 2030. Steun aan energietransities streven Trilling: Er wordt voor gezorgd dat mensen 2005 in 2015, experimenteren met LED ver¬ naar een klimaatneutrale energiehuishouding worden beschermd tegen (ernstige) hinder lichting, zo weinig mogelijk licht in het buiten¬ in 2050. door trilling. Niet voorkomen kan worden gebied, minder verlichting in het bebouwde dat sommige mensen (tijdelijk) enige hinder gebied en gericht aanlichten waar mogelijk Water: Ruimte voor water (veilig) en gezonde ondervinden. Er wordt rekening gehouden en strooilicht voorkomen. en veerkrachtige watersystemen. met functies die extra gevoelig zijn voor tril- linghinder. Straling: Nieuwe situaties van stralingshinder Compact bouwen: Intensief en meervoudig moeten worden voorkomen. Er mogen zich ruimtegebruik nastreven in gebieden binnen Lucht: Er zal voor moeten worden gezorgd geen nieuwe situaties ontstaan waarbij stra- loopafstand (500 meter) en fietsafstand (circa dat mensen worden beschermd tegen 2 kilometer) van een hoogwaardig openbaar negatieve gezondheidseffecten door lucht¬ vervoersknooppunt. Bebouwingen alleen vervuiling. In beginsel gelden de Europese realiseren binnen de bestaande bebouwings¬ en in Nederland gehanteerde grenswaarden contouren met de hoogste dichtheden in het voor luchtvervuilende stoffen als norm. Extra centrum en nabij hoogwaardige openbaar gevoelige functies of gebieden krijgen meer

20 mm mmm mm linggevoelige functies te maken krijgen met een het geven van het goede voorbeeld en door het straling hoger dan 0,4 microtesla. verbinden van relevante partijen. Uitvoering van het milieubeleid De komende jaren zal de uitvoering van het mi¬ Het milieubeleid zal moeten worden uitgevoerd. lieubeleid te maken krijgen met beperkte (auto¬ Het Milieukompas voor de toekomst geeft richting nome) investeringen. Om die reden is het zoeken over hoe we dit milieubeleid willen en kunnen naar maatregelen: uitvoeren. Het Milieuperspectief Zevenaar 2030 - Die snel geld opbrengen (korte terugverdien- bestaat uit structuren, gebieden en plekken die tijd). van waarde kunnen zijn voor de (milieu)kwaliteit - Die zichtbaar een toegevoegde waarde van Zevenaar. Het milieuperspectief is niet be¬ hebben. doeld als taakstelling, maar om uit te dagen. Het - Waar subsidies voor beschikbaar zijn. is de milieu-inbreng tijdens de dialoog over de - Die kansen biedt voor innovatieve producten ruimtelijke kwaliteit van Zevenaar. Afhankelijk van met marktpotentie. het tijdsbeeld zal hier invulling moeten worden - Die kansen biedt voor particulieren (of ande¬ gegeven. ren). - Op basis van slimme financiële constructies. Ook de gemeente Zevenaar heeft te maken met de gevolgen van de economische recessie. Dit Na het vaststellen van het Milieubeleidsplan betekent echter niet dat niets kan. Kansrijke Zevenaar 2013 | 2030 zal een milieuprogramma initiatieven gericht op het sluiten van kringlopen, worden opgesteld en zullen de projectagenda's natuur(beleving) en een gezonde, schone en (zie bijlage) verder worden uitgewerkt. Het veilige leefomgeving wil de gemeente Zevenaar programma en projectagenda bevat actiepunten waar mogelijk ondersteunen en de ruimte geven. gericht op de uitvoering van het milieubeleid. De gemeente Zevenaar ziet het succes van de uitvoering in het scheppen van voorwaarden,

Breuly

21 mm

22 1.1 Aanleiding gevolgen van de economische recessie. Daarom 1.4 Milieuthema's en -aspecten In het coalitieakkoord 2010 -2014 'We hebben er kijken we naar de kansen die ontstaan en door In het eerste deel van het Milieubeleidsplan zin in', staat dat: "de gemeente Zevenaar haar samen te werken. gemeente Zevenaar 2013 | 2030 (onderdeel: verantwoordelijkheid neemt voor de leefomge¬ Milieukompas) is verwoord wat we onder milieu ving. Daarom zal in een nieuw milieubeleidsplan 1.3 Milieubeleid facetbeleid verstaan en wat niet. Het milieu onderscheidt as¬ een heldere en verantwoord beleidskader voor Het milieubeleid staat niet op zichzelf. Milieu is pecten binnen drie thema's, te weten: kringlopen, milieu en duurzaamheid moeten worden vastge¬ een facetbeleid en is verweven met het maat¬ ecologie en milieuhygiëne3. steld". Het college van B&W heeft daarop een schappelijk leven. Bij het stellen van milieudoelen plan van aanpak vastgesteld en de opdracht moet dan ook gekeken worden naar de maat¬ Bij kringlopen gaat het om aspecten gericht op gegeven een verbindend en koersbepalend mili¬ schappelijke meerwaarde. Een afweging van toekomstige generaties. In essentie gaat het eubeleidsplan op te stellen. belangen is om die reden altijd nodig. Het milieu¬ om het behoud van de aarde. Dit doen we door beleid is terug te vinden in alle beleidsplannen zuinig om te gaan met ruimte, grondstoffen en 1.2 Doelstelling van de gemeente en daar ligt ook een belangrijk energie. De ecologische aspecten hebben be¬ Het milieubeleidsplan zal moeten aangeven op deel van de uitvoering. Bij het opstellen van het trekking op de toekomstige en huidige generatie. welke wijze milieu(kwaliteit) kan bijdragen aan milieubeleidsplan is zoveel mogelijk rekening Bij ecologie gaat het om de relatie tussen planten de visie op de toekomst van Zevenaar. Daarbij gehouden met dit vastgestelde beleid. Daarnaast en dieren in hun (natuurlijke) omgeving. Planten gaat het niet alleen om het stellen van ambities zijn gesprekken gevoerd met de betreffende be¬ en dieren zijn een voorwaarde voor het leven op en normen, maar ook om de manier waarop we leidsmedewerkers over de ontwikkelingen binnen aarde en hebben een effect op ons welbevinden. deze kwaliteiten als gemeente Zevenaar willen hun beleidsveld in relatie tot het milieubeleid. Het De milieuhygiënische aspecten zijn gericht op de gaan bereiken. milieubeleidsplan zal voor alle beleidsterreinen huidige generatie en hebben betrekking op de de koers bepalen en de basis zijn voor uitwerking kwaliteit van leven: gezond, schoon en veilig. We zetten in op een hoge milieukwaliteit, maar van milieuthema's binnen de verschillende beleid¬ zijn bewust van de realiteit dat niet alles kan. sterreinen. De mogelijkheden om milieuambities te realise¬ ren zijn immers afhankelijk van de kansen die De uitvoering van het milieubeleid is (verder) ontstaan binnen het tijdsbeeld. Het milieubeleid sterk verbonden met de keuzes bij het inrichten 2 moet dan ook niet worden gezien als een extra en het beheer van de buitenruimte en de mate Waarde creëren kan op verschillende manieren. belasting voor bedrijven en huishoudens, maar waarin bij wonen, werken en recreëren rekening Voorbeelden zijn: economische waardevermeerdering en verkoopbaarheid van vastgoed, structurele kosten¬ als stimulans om het verschil te maken, door is gehouden met milieukwaliteit. Er zijn verschil¬ verlaging energiegebruik, verhogen van leefbaarheid 2 lende aanvullende instrumenten om sturing te waarde te creëren . De vraag is meestal niet of woonomgeving, imago en toekomstwaarde van bedrijf een eindgebruiker een duurzame en leefbare geven aan milieubewust handelen. De meest en invulling geven aan persoonlijke of organisatiemisse. samenleving wil, maar meer hoe dit binnen de bekende zijn: verordeningen, omgevingsver¬ 3 De missie, visie en strategie is opgenomen in een omstandigheden het beste kan worden bereikt. gunning, convenanten, ruimtelijke plannen en apart onderdeel van het Milieubeleidsplan, het Milieu¬ Ook gemeente Zevenaar heeft te maken met de voorlichting. kompas voor de toekomst (zie onderdeel 1).

23 (en ecologie) zoals compact bouwen, zwaarder wegen dan het nastreven van hoge ambities voor kringlopen milieuhygiëne. Deze afweging is ook verankerd in duurzaamheid de nationale wetgeving voor aspecten zoals lucht, geluid en externe veiligheid. Om zorg te dragen voor behoud van natuurwaarden, hanteren we urvisie ecologie M Miheubeleids de afweging dat oude natuur/ecologie zwaarder ) weegt dan kringlopen en milieuhygiëne. Onder de 'oude natuur' verstaan we natuur die door de leefbaarheid verschillende successiestadia, niet of moeilijk te milieuhygiëne vervangen is. Deze lijn is ook herkenbaar bij de Samenhang Structuurvisie - milieubeleidsplan natuurwetgeving, waar nieuwe bebouwing in of nabij natuurgebieden in beginsel niet is toege¬ 1.5 Structuurvisie gemeente een duurzame ontwikkeling. staan.

Zevenaar 2030 Milieuhygiëne in de vorm van gezond, schoon De visie op de toekomst voor Zevenaar is ver¬ en veilig lijkt hier het onderspit te delven. Dit is 1.7 Afwegingen binnen milieu woord in de Structuurvisie gemeente Zevenaar echter niet zo. In alle gevallen zal gezorgd moe¬ Milieukwaliteit is (ook) een samenspel van de 2030. Samen kijken naar de toekomst, hoe zie ten worden voor een minimale milieuhygiënische milieuthema's kringlopen, ecologie en milieuhy¬ we Zevenaar over 20 jaar? Wat willen we en wat kwaliteit. Verhoogde ambities op het gebied van giëne. In dit spel moeten ze elkaar versterken, kunnen we? Centraal daarin staat de wens voor milieuhygiëne echter kunnen belemmeringen maar kunnen ze ook elkaars concurrent zijn. De een leefbare en duurzame samenleving. geven voor kringlopen en ecologie. De minimale concurrentie begint bij het voordeel dat kringlo¬ milieuhygiënische kwaliteit4 is binnen de wet¬ pen en ecologie hebben bij het verdichten binnen In de Structuurvisie gemeente Zevenaar 2030 is telijke kaders afhankelijk van het gebiedstype: het kader voor de ontwikkeling van de gemeente de grenzen van bestaande steden en dorpen. Voor ecologie betekent dit meer ruimte in het Zevenaar tot 2030 geschetst. Dit is het vertrek• Spelregels voor de afwegingen binnen milieu: buitengebied en voor kringlopen is compact punt voor het uitwerken van het milieubeleid. 1. Kringlopen en ecologie gaan voor milieuhygi- Leefbaar en duurzaam Zevenaar lopen als rode bouwen positief omdat er voorzieningen op fiets¬ ene. draad door de thema's van het milieubeleidsplan. en loopafstanden zijn en er meer draagvlak is 2. Kringlopen gaat voor jonge, vervangbare De visie sluit daarmee aan op de gangbare defi¬ voor openbaar vervoer. Dit compacte bouwen is natuur. nitie voor een duurzame ruimtelijke ontwikkeling. dus goed voor kringlopen (energie, klimaat) en 3. Niet vervangbare natuur gaat voor kringlopen. Vanuit milieu wordt daar invulling aan gegeven ecologie. Dicht op elkaar wonen, werken en re¬ 4. Basiskwaliteit milieuhygiëne moet gewaarborgd door aandacht voor de thema's kringlopen, ecolo¬ creëren kan echter een verslechtering betekenen zijn. gie en milieuhygiëne. voor de milieuhygiënische kwaliteit. Dit vraagt om het bewaken van de minimale kwaliteit, welke is 1.6 Gebiedsgericht werken aan afgestemd op hetgeen in een gebied mogelijk en wenselijk is. milieu Binnen de gemeente Zevenaar leeft het besef dat Afwegingskader niet overal alles mogelijk is. De kenmerken van Om er voor te zorgen dat vooraf duidelijk is welk een gebied bepalen mede welke kwaliteit mo¬ thema (bij concurrentie) vanuit milieu voorrang gelijk en wenselijk is en waar de kansen liggen. heeft boven het andere is een afwegingskader Ook bepaalt het moment of samenwerking en opgesteld. Bij deze afweging hanteren we het medewerking kansrijk is. Deze benadering wordt uitgangspunt dat handelingen die we nu doen, 'gebiedsgericht werken aan milieu' genoemd. In 4 geen (of zo min mogelijk) negatieve gevolgen De basiskwaliteit is de wettelijke minimale kwaliteit deze aanpak staat niet de milieunorm centraal, mogen hebben voor toekomstige generaties. of de kwaliteit dat als (gemeentelijk) beleid voor een maar de kwaliteit van de leefomgeving en dat van milieuaspect is vastgesteld. Dat betekent dat maatregelen binnen kringlopen

24 mm mmm mm functies, functiemenging en dichtheid. Voorbeeld spelregels: Een open terrein rondom een treinstation zal binnen het afwegingskader voor milieu, rekening houdend met de grenswaar¬ de, intensief bebouwd moeten worden (intensief, meervoudig ruimtegebruik) met bijvoorbeeld appartementen- en kantoorgebouwen. Meer mensen bevinden zich dan nabij hoogwaardig openbaar vervoer en kunnen hier dan (op loop- en fietsafstand) gebruik maken van het openbaar vervoer. Anders is het wanneer het open terrein bestaat uit een sloot met oude knotwilgen (50 jaar) en een nat broekbosje. De ontwikkeling van het terrein voor woningen en kantoren kan dan alleen met behoud van de 'oude' natuur. 'Oude' natuur is echter vaak zeer aantrekkelijk in een woon- en werkomgeving en kan mogelijk als aantrekkelijke buitenruimte in de plannen worden meegenomen. Let wel, in concrete gevallen kan, ondersteund door zwaarwegende argumenten, afgeweken worden van de genoemde spelregels.

Oude natuur is zeer waardevol

25 mm

26 r .

K «5

'ft

2.1 Inleiding De te onderscheiden deelgebieden van de ge¬ De vier deelgebieden vormen de basis voor het Zevenaar heeft binnen haar gemeentegrens een meente Zevenaar bestaan uit: beschrijven van de milieusituatie en de milieu¬ diversiteit aan landschappen. Deze diversiteit 1. IJsselzone streefbeelden. De milieusituatie is het resul¬ loopt door over de gemeentegrens. De Liemers 2. Het Broek taat van een gebiedsanalyse en beschrijft de ligt in het rivierengebied dat is gevormd door het 3. Stedelijke zone milieukwaliteiten van de gemeente Zevenaar. De stroomgebied van de Rijn. Doordat de Rijn zijn 4. Rijnzone milieusituatie en milieustreefbeelden zijn gebruikt oorspronkelijk noordelijke richting heeft verlegd bij het formuleren van het gebiedsgerichte milieu¬ naar het westen en daarmee het destijds aan• beleid van de gemeente Zevenaar. eengesloten stuwwalcomplex heeft doorbroken ligt Zevenaar als het ware in de bedding tussen de hogere delen van Montferland en de Veluwe. De stuwwalgebieden zijn vanuit het open gebied goed zichtbaar. Zevenaar wordt begrensd door de grote waterlopen Rijn, Pannerdens kanaal, IJssel en Oude IJssel. Langs deze waterlopen zijn oeverwallen, stroomruggen en rivierduinen te vinden waarop de eerste nederzettingen zijn ontstaan. Door de groei van de stad Arnhem, zijn de nabijgelegen kernen Westervoort, Duiven, Ze• venaar en Didam sterk gegroeid. In de zone tus¬ sen de snelweg en de spoorlijn waar de kernen gelegen zijn is een stedelijk gebied ontstaan.

Op basis van de aanwezige gebiedskenmerken is er een hoofdindeling te maken in vier deelgebie- den5. De vier gebieden verschillen in gebruik, de verkaveling, de bebouwingsvorm en de aanwe¬ zige landschapselementen. Dit neemt echter niet weg dat er ook binnen een afzonderlijk deelge¬ bied nadrukkelijk sprake is van diversiteit.

5 De vier deelgebieden vormen ook de basis voor de Structuurvisie Zevenaar.

27 Zmm

2.2 Milieusituatie

2.2.1 Inleiding Om een beeld te geven van de milieusituatie in de gemeente Zevenaar is een inventarisatie uit¬ gevoerd. Bij de inventarisatie is het niet gegaan om het verzamelen van gedetailleerde gegevens, maar om een meer kwalitatief beeld te krijgen van de kansen en bedreigingen voor milieukwali¬ teit. Deze inventarisatie bestaat uit een ruimtelijke analyse en interviews met medewerkers. De gebiedsanalyse milieukwaliteit is een ver¬ kenning van de milieukwaliteit op basis van de lagenbenadering (ondergrond, netwerken en landgebruik) en de milieuthema's (kringlopen, ecologie en milieuhygiëne).

Legenda

E2 Sterke kwel Kans op kwel

Infiltratiegebied

Waardevol gebied

Waterlopen en plassen

Natuur

Gebiedsanalyse ondergrond 28 mZm

S

Legenda

I Wegen

e Fietsroutes (recreatief knooppuntennetwerk)

Sporen

I Hogedrukgasleiding J I Hoogspanningslijnen

Waterlopen

Gebiedsanalyse netwerken 2 ï

O

I

I

Legenda -

Wegzones

Wonen

Werken 7"\ Natuur

Water O Externe veiligheid Natuur lopen en fiets bereikbaarheid

Gebiedsanalyse en invloedssfeer De milieusituatie is op twee schaalniveaus beschreven, te weten: gemeentebreed en per deelgebied. De beschrijving van de milieusituatie is samen met de milieustreefbeelden (Ş 2.3) de input voor de beleidsuitgangspunten, de te stellen prioriteiten en het bepalen van de uitvoerings¬ strategie.

2.2.2 Gemeentebreed De gemeente Zevenaar heeft binnen haar grond­ gebied een diversiteit aan milieukwaliteiten. Het m intensiveren van het gebruik van het bestaande (auto en trein) infrastructuur en de komst van I nieuwe, is veelal een bedreiging voor de (lokale) milieu­ en leefkwaliteit. Er ligt voor de komende Goede OV bereikbaarheid van de kern Zevenaar Natuurbeleving draagt bij aan de leefbaarheid jaren een uitdaging om de invloed van deze infra¬ structuur op de lokale milieu­ en leefkwaliteit niet Zevenaar en de omliggende dorpen is niet opti¬ te laten toenemen. De aandacht voor duurzaam¬ maal.. Dit geldt ook voor de OV bereikbaarheid Milieuhygiëne: heid neemt toe, maar blijft achter op de gestelde van Giesbeek en Angerlo met de kern Zeven¬ De milieuhygiënische kwaliteit wordt voor een ambities in regionaal verband. De wens om aar. De fietssnelwegen binnen het SAN gebied belangrijk deel bepaald door het bovenlokale toekomstige generaties niet op te zadelen met (Stadsregio Arnhem Nijmegen) biedt kansen voor autoverkeer. Verder zijn er twee spoortracés. onze productie vraagt om verhoogde inspanning. de fietsbereikbaarheid van grote delen van de De invloed van deze infrastructuur op met name Dit geldt ook voor natuur en natuurbeleving. De gemeente Zevenaar. Er zijn geen tot weinig con¬ de geluid­ en luchtkwaliteit en daarmee onze druk op de aanwezige flora en fauna neemt toe. crete maatregelen gericht op duurzaamheid zoals gezondheid wordt steeds groter. Voorbeelden: Dit wordt mede veroorzaakt door de barrières zonnepanelen en windmolens er zijn weinig voor¬ intensivering van het goederenvervoer over het door infrastructuur en de druk op de buitenruimte. beeldprojecten. Binnen de gemeente Zevenaar is spoor richting Duitsland endoortrekking van de Er liggen echter goede kansen voor het benutten relatief veel werkgelegenheid op fietsafstand. rijksweg A15. In het noorden hebben het weg­ van de aanwezige natuur(potenties), door deze gebruik van de provinciale wegen A348 en N338 natuur robuuster te maken (biodiversiteit) en de Ecologie: (Rivierweg) enige invloed op de milieuhygiëni­ beleving ervan te vergroten (natuurbeleving). De gemeente Zevenaar heeft zelf relatief weinig sche kwaliteit van de randen van de dorpen. In natuurgebieden. Aan de noordkant en ten zuiden het midden(kom)gebied is het de N336 welke als Kringlopen: van de gemeente Zevenaar bevinden zich echter verbindingsweg (met vrijliggend fietspad) vooral Binnen de Stedelijke zone is een breed aanbod wel omvangrijke gebieden met een status bin¬ in de spits veel verkeer moet verwerken. In de aan voorzieningen. Deze voorzieningen zijn nen Natura 2000 en EHS. Soms met een hoge Stedelijke zone zijn het vooral de rijkswegen en vanuit de Stedelijke zone goed bereikbaar. De natuurkwaliteit, maar in veel gevallen versnipperd het treinverkeer en in het zuidelijk deel (m.n. Bab­ afstand tot deze (winkel en zorg)voorzieningen en voor versterking vatbaar. Deze gebieden zijn ber met name het treinverkeer en het de lokale is voor de dorpen Angerlo, Giesbeek, Lathum bereikbaar, maar de routes (en verblijf) zijn veelal wegen die invloed hebben op de geluidkwaliteit. en Babberich relatief groot. Dit geldt in zekere te weinig aantrekkelijk7. De natuurbeleving in het zin ook voor een groot deel van het komgebied6. agrarisch (kom)gebied en binnen de Stedelijke Vooral de goede OV­bereikbaarheid binnen zone is beperkt. Binnen het agrarisch komgebied de kern Zevenaar is niet optimaal benut. De zijn wel verschillende waterlopen aanwezig en 6De woonwijken liggen in beginsel voor alle inwoners op gebieden rondom stations hebben een relatief zijn er lokaal kwelplaatsen met potentie voor fietsafstand van voorzieningen. Wel is de bereikbaar¬ (te) lage dichtheid. De relatief intensief benutte (natte) natuur en recreatief medegebruik. In de heid van verschillende voorzieningen (basisschool, supermarkt), voor verschillende groepen mensen (men¬ kantoorlocaties liggen niet nabij het station maar Stedelijke zone is minder ruimte, maar is een sen met een beperking, jonge kinderen) niet optimaal. zijn meer op de snelweg gericht. De kwaliteit van combinatie van natuur en cultuur op korte afstand 7 Soms wordt er voor gekozen dat natuur niet of beperkt fietsroutes (met name barrière) tussen de kern van woongebieden te realiseren. bereikbaar is, bijvoorbeeld Noordpunt Rhederlaag.

31 2.2.3 Deelgebieden Milieuprofiel: Het IJsselzone is een gebied met dorpen, uiterwaarden en (water)recreatie. De 1. IJsselzone dynamiek8 is hier overwegend laag en de ecolo¬ Dit gebied wordt globaal gegrensd door het gische en milieuhygiënische kwaliteit hoog. Dit is oorspronkelijke stroomgebied van de IJssel dat ook een kwaliteit die kenmerkend is voor dit type tegenwoordig door de aanwezige bandijken sterk landschap. Er zijn enkele activiteiten die invloed is beperkt. Het is een gebied waarin de diversiteit hebben op de milieuhygiënische kwaliteit in dor¬ van het IJsseldal goed is te ervaren. In zuidelijke pen en het buitengebied. Zo zorgt de provinciale richting is zicht op het vlakke komgebied. In noor• weg voor een verhoogde geluidbelasting. Vooral delijke richting heeft men een prachtig zicht op de de milieuhygiënische kwaliteit van de relevante heuvelrug van de Veluwe. De IJssel zelf valt hier dorpsranden wordt hierdoor nadelig beïnvloed. grotendeels samen met de gemeentegrens en De minimale kwaliteit wordt echter overal gehaald maakt deel uit van Natura 2000. Een behoorlijk en de dorpen hebben (aan de kant van het water) deel van het noordelijke grondgebied van Zeven• een min of meer luwe zijde voor rust en ruimte. aar is buitendijks gelegen en beslaat de Koppen- Er zijn nauwelijks 'milieuhinderlijke' bedrijfsactivi¬ Dorps wonen (Giesbeek) waard als kenmerkend stukje IJsseluiterwaarden teiten. De steenfabriek Koppenwaard is gesloopt. en het Rhederlaag dat ontstaan is uit de zandwin• De bedrijfsactiviteiten zijn uit de lagere milieuca¬ ning en nu een overwegend recreatieve invulling tegorieën en geconcentreerd op bedrijventerrei• kent. Achter de dijk liggen de kernen Lathum, nen in Giesbeek en Angelo. De (water)recre- Giesbeek en Angerlo, elk met een eigen identi¬ atie zorgt nauwelijks voor hinder. Wel wordt bij teit. De kernen worden afgewisseld met kleinere piekdagen hinder ondervonden van het parkeren woonclusters zoals buurtschap Bahr en lintbe¬ in of nabij de dorpen. De aanwezigheid van voor¬ bouwingen langs de dijk, historische landgoede¬ zieningen voor (water)recreatie en bedrijven in de ren en agrarische gronden. De rust en ruimte van dorpen zorgt voor recreatie en werkgelegenheid. dit landschap met haar dorpjes is waardevol en Dit met voordelen voor de fietsbereikbaarheid. vormt een sterk contrast met de Stedelijke zone Een deel van het IJsselzone maakt onderdeel uit waarin de kern Zevenaar ligt. van de Ecologische hoofdstructuur. De ecologi¬ sche en landschappelijke kwaliteit is echter ook ĴĴĴļ in de randen van de dorpen en in het overige buitengebied terug te vinden. Recreatiegebied Rhederlaag r

8 Er is hier wel dynamiek, echter een volstrekt andere dan in de urbane zone: rivierdynamiek en sterke afwis¬ seling in het gebruik met de seizoenen door recreatie en toerisme ("bevolkingsgroei" in zomer). Beide met IJsselzone invloeden op het milieu.

32 mm mmm mm 2. Het Broek Het Broek vormt de verbinding tussen de IJs- Het middengebied van de Liemers is het zo¬ selzone en de Stedelijke zone. Deze verbinding genaamde komgebied binnen het rivierenland¬ bestaat nu vooral uit de N336 (Doesburgse weg/ schap. Een relatief laaggelegen stuk land dat zich Zevenaarseweg) die veelal als forensen(auto) kenmerkt door openheid en prachtige verge¬ route wordt gebruikt. De ecologische kwaliteit zichten, agrarische bedrijvigheid, harde wind en van het gebied is gerelateerd aan het agrarisch smalle wegen. De smalle strook die de gemeente gebruik. Het Broek is hét gebied voor landbouw. Zevenaar hier is, is onderdeel van het komgebied Verdergaande schaalvergroting kan zorgen voor van de Liemers. een vermindering van de ecologische potentie van het gebied. Ecologie en recreatie en andere functies zijn ondergeschikt aan de agrarische functie van het gebied. Er zijn echter ook volop kansen voor ecologie en recreatie als dit op een goede wijze wordt gecombineerd met de agrari¬ sche functie.

Het Broek

Milieuprofiel: Het komgebied kenmerkt zich door een open landschap met verspreid liggend agra¬ rische bedrijven met langs de wegen bomenrijen als begeleiding. Het agrarische gebruik is (nog) nauwelijks vermengd met andere functies. Dit geeft agrarische bedrijven ruimte om te boeren. Door bedrijfsbeëindiging kan het grondgebruik enigszins veranderen. Verdergaande functie¬ veranderingen kunnen ongunstig zijn voor de bestaande agrarische functies en identiteit van het gebied. Naast agrarische bedrijven bevinden er zich in het gebied ook een gasproductie- en distributiestation De Zweekhorst en afvalberg De Zweekhorst. Door het gebied lopen verschillende hogedrukgasleidingen.

Akkerland in het komgebied van Het Broek 33 welke een barrière vormen. Er zijn ook weinig landgoederen. Het Rijnstrangengebied, gelegen 3. Stedelijke zone aantrekkelijke routes naar omliggende (natuur) ten zuiden van de dijk in gemeente Rijnwaarden- De omgeving globaal ingeklemd tussen de A12 recreatieve gebieden en weinig groene plekken maakt deel uit van Natura 2000. en de spoorverbinding Arnhem- Duitsland is het binnen de Stedelijke zone aanwezig. meest verstedelijkte gebied van de gemeente. De kern Zevenaar vormt hierbinnen het zwaartepunt. Hier wonen verreweg de meeste inwoners. Dit gebied is het meest dynamisch. In dit gebied zijn voor de komende jaren de meeste ontwikkelingen voorzien, waaronder de uitbreidingslocaties Groot Holthuizen, 7Poort en het te herontwikkelen BAT¬ terrein.

Weginfrastructuur vormt een barrière voor mens en dier

4. Rijnzone. Rijnzone Dit is het gebied waar de kernen Oud Zevenaar, Milieuprofiel: Een groot gedeelte van dit ge¬ Babberich en het buurtschap Ooy een onlos¬ bied heeft een hoge landschappelijke kwaliteit makelijk onderdeel van uitmaken, elk met een en herkenbare cultuur- en natuurwaarden. Dit eigen specifieke identiteit en vervlechting met het geldt in mindere mate voor Groot Holthuizen en omliggend landschap. De invloed die het water de kern Babberich die te maken heeft met het hier op het landschap heeft gehad is zichtbaar (toenemend) treinverkeer en relatief veel weg¬ Stedelijke zone aanwezig. Niet in de laatste plaats door de duide¬ verkeer. Hierdoor is ook de milieuhygiënische lijke aanwezigheid van de dijk die grotendeels de kwaliteit niet optimaal voor een dorp. Het gebied zuidgrens bepaald. Maar ook de wielen, de lintbe¬ Rijnzone heeft de kwaliteit van de stad (winkels, Milieuprofiel: De Stedelijke zone kenmerkt zich bouwingstructuren en het reliëf getuigen hier• voorzieningen, diversiteit) en de kwaliteit van het door concentratie van wonen, werken en voor¬ van. Tot in Groot Holthuizen zijn nu nog geulen buitengebied (rust, ruimte en natuur) in de nabij¬ zieningen. Er is een treinstation, rijksweginfra¬ waarneembaar die door de invloed van de Rijn heid. Ook hier geldt dat de routes tussen stad en structuur (A12 en een toekomstig doorgetrokken zijn ontstaan. Breuly en Zwanenwaaij zijn heel land beperkt zijn door de barrièrewerking van de A15), (regionale) bedrijventerreinen en een hoog herkenbare plekken die nauw verbonden zijn met spoorweg. voorzieningenniveau. In de gebieden rondom het Rijnstrangengebied. Hoewel het nadrukkelijk het station9 is niet echt compact gebouwd ofwel behoord tot het landelijk gebied is bebouwing is geen optimaal gebruik gemaakt van de goede hier nooit ver weg. Het zorgt voor een zachte treinbereikbaarheid. De milieudruk (geluid, lucht, overgangszone tussen de stad Zevenaar en het externe veiligheid) is door de aanwezige infra• buitengebied. Het is vanwege het aantrekkelijke structuur relatief hoog en zal hoger kunnen gaan kleinschalige landschap en de nabijheid van worden als gevolg van de doorgetrokken A15 en voorzieningen een populair woongebied. Daar¬ het intensiveren van o.a. het spoorgebruik. De naast komen ook typische ''buitengebied' functies 9 De bedoeling is dat op termijn een tweede treinstation Stedelijke zone is omsloten door (spoor)wegen voor, zoals weiden, boomgaarden, recreatie en (werknaam: Zevenaar-Poort) wordt gerealiseerd.

34 2.3 Milieustreefbeelden den is met de natuur buiten de 'Stedelijke zone' ook door cultuur en recreatie. Rhederlaag wordt en met (fiets)routes vanuit de woongebieden. De daarmee (ook) een hoogwaardige recreatievoor¬ 2.3.1 Inleiding soortenrijkdom is hoog binnen en aan de randen ziening voor de regio. Milieustreefbeelden zijn beschrijvingen van de van natuurgebieden, maar ook binnen de kernen gewenste milieukwaliteit op het niveau van de en aan de randen van woongebieden is natuur te Binnen het Rhederlaag is een 'zonnebos' dat hele gemeente en de vier deelgebieden. Bij het beleven. opstellen van de streefbeelden is gebruik ge¬ maakt van de inventarisatie van de milieusituatie. Milieuhygiëne: De infrastructuur rondom de De streefbeelden (2030) zijn niet bedoeld als kern Zevenaar is optimaal benut door de hier taakstelling, maar om uit te dagen. Het is de gesitueerde activiteiten met hoge verkeersaan­ milieu­inbreng voor de dialoog over kwaliteit. De trekkende werking (met name zwaar verkeer). milieustreefbeelden vormen verder samen met de Bedrijven uit de hogere milieucategorieën zijn beschrijving van de milieusituatie (Ş 2.2) de input gevestigd op bedrijventerreinen. Er is gezorgd voor de beleidsuitgangspunten, het stellen van voor goede afscherming van geluid veroorzaakt prioriteiten en bepalen van de uitvoeringsstrate¬ door weg­ en railverkeer en er is een passende gie. De milieustreefbeelden samen vormen het afstand aangehouden tussen deze infrastructuur Milieuperspectief voor Zevenaar. en de voor geluid, lucht en externe veiligheid gevoelige functies. Binnen alle woongebieden 2.3.2 Gemeentebreed wordt de (gedefinieerde) minimale milieuhygië­ Kringlopen: Na het maken van afspraken over nische kwaliteit overal gehaald. Door 'voorrang' duurzaam (ver)bouwen en het toepassen van voor de fiets binnen de kernen, de groene lopers Een zonnebos, parkeren in de schaduw duurzame energie worden alle nieuwe gebou¬ tussen kernen, aanleg van fietssnelwegen en wen volgens deze (hoge) standaard uitgevoerd. de maatregelen ten aanzien van o.a. elektrisch zorgt voor de energievoorziening van de aanwe¬ Daarnaast wordt bij sommige projecten voor vervoer is de luchtkwaliteit en de geluidkwaliteit zige recreatieve functies. Ook is de verlichting nieuw­ en verbouw en beheer, het experiment sterk verbeterd. uitgekiend door aandacht voor de locatiekeuze, gericht op nog hogere normen gestimuleerd. het materiaalgebruik en de lichtbrontype. Ge¬ Binnen de gemeente Zevenaar is voldoende werk 2.3.3 Deelgebieden bouwen en voorzieningen zijn aangepast aan de voor inwoners en op fietsafstand is ruim aanbod natuurlijke omgeving en zijn duurzaam gebouwd van hoogwaardige recreatieve voorzieningen. 1. IJsselzone of verbouwd door gebruik te maken van her¬ De gevraagde ruimtelijke ontwikkelingen vinden De kwaliteit van dit landschapstype is duidelijk bruikbare materialen. Er zijn daken met sedum of plaats binnen de kernen. Rondom HOV haltes is zichtbaar. Er zijn verschillende struin­ en fietsrou¬ zonnepanelen. gebouwd in een hoge dichtheid. Er is veel aan¬ tes met bebording en informatiepanelen die de dacht voor herstructurering en revitalisering van gebruiker leiden en informeert over de natuur en Vanuit de dorpen is het landschap goed te erva­ bestaande wijken en bedrijventerreinen. het landschap. De routes zijn goed bereikbaar en ren. De rust en ruimte zijn toegankelijk en worden verbonden met een fijnmazig fiets­ en wandel¬ als kwaliteiten van het dorp ervaren. De ecolo¬ Ecologie: Aan de noordkant en ten zuiden van netwerk binnen Zevenaar en met omliggende gisch waardevolle landschapselementen (water, gemeente Zevenaar bevinden zich gebieden gemeenten. De recreatieve functie van dit gebied bosschages etc.) en cultuurhistorische elementen met een hoge natuurkwaliteit (EHS). Deze na¬ maakt gebruik van de status van ecologische zijn aan elkaar gekoppeld (samenhang). Dit heeft tuur is beschermd. In het buitengebied van de hoofdstructuur en de kansen om rust en ruimte te geleidt tot aantrekkelijke routes, samenhang gemeente Zevenaar is een aanzienlijk deel van ervaren. Het is mogelijk om met de fiets en wan¬ tussen mooie plekken, ecologische corridors en haar ecologische potentie benut. De ecologisch delend een rondje om het Rhederlaag te maken. identiteitsdragers van het gebied. waardevolle gebieden zijn zeer goed bereikbaar Dit kan met een brug, maar ook andere moge¬ met de fiets. Binnen de kern Zevenaar is de lijkheden zijn denkbaar zoals een zelfbedienbare 2. Het Broek parelsnoer Landgoed Huys Sevenaer, Poelwijk, veerpond (is concreet voorstel SV). In combinatie Breuly/Panoven en Rijnstrangengebied verder met recreatieve hotspots wordt de route niet al¬ ontwikkeld tot stads(landschap)park dat verbon­ leen aantrekkelijk door de natuurbeleving, maar

35 Het komgebied kenmerkt zich als een open land¬ De Stedelijke zone is een verstedelijkt gebied dat wegen is beperkt door het gebruik van stillere schap met verspreid liggend agrarische bedrijven. optimaal gebruik heeft gemaakt van de goede OV voertuigen en andere bronmaatregelen zoals stil Er is wel een duidelijke zonering van bedrijfs- bereikbaarheid en voorzieningenniveau. Rondom asfalt. Door afscherming en aangepast grondge¬ typen in aard en omvang. Naast grootschalige de treinstations is in hoge dichtheid gebouwd bruik is de geluidkwaliteit bij voor milieugevoelige landbouwbedrijven zijn er 'nieuwe' kleinschalige en zijn routes op de HOV halte10 (trein, bussen, functies acceptabel. Functies die extra gevoelig bedrijfsconcepten gericht op een duurzamere OV-fiets etc.) georiënteerd. Er is in dit deelgebied zijn voor lucht en geluid hebben de bijbehorende land- en tuinbouw. een hoogwaardige fietsnetwerk dat snel, veilig en kwaliteit. aantrekkelijk is. Dit maakt de hoogwaardige na¬ tuur- en recreatieve voorzieningen en de werkge¬ 4. Rijnzone. bieden goed bereikbaar. Om dit te realiseren zijn Dit is een gebied met een hoge landschappelijke barrières geslecht door robuuste voorzieningen/ kwaliteit en met herkenbare cultuur- en natuur¬ routes. Aan de randen en/of binnen wijken zijn, waarden. Vanuit alle woonkernen zijn aantrek¬ m gekoppeld aan wandel- en fietsroutes, (natuur) kelijke routes naar het 'buitengebied' aanwezig. speelplekken aanwezig. Er is een stadspark voor Aan de rand van de ecologische hoofdstructuur, natuur- en cultuurbeleving. Gekoppeld aan de zijn startplekken ingericht voor uitgestippelde en langzaam verkeerroutes, natuurspeelplekken en toegelichte routes met aandacht voor cultuur- en stadspark zijn moestuinen. natuurbeleving. De milieukwaliteit is, met uitzon¬ dering in zones langs (spoor)wegen, zeer hoog. De bedrijven en infrastructuur hebben door de goede inpassing nauwelijks invloed op de milieu¬ De belevingswaarde van weidevogels kwaliteit. Er zijn hoogwaardige fietsroutes tussen De meer kleinschalige agrarische bedrijven zijn hier gelegen woonkernen en de Stedelijke zone gesitueerd rondom een robuuste en aantrek¬ met winkels en voorzieningen. De barrière van kelijke ecologische en recreatieve (noord - zuid) de spoorweg is weggenomen door een robuust route. De recreatieve route is bedoeld voor viaduct (groene loper). fietsers en wandelaars en biedt kansen voor recreatief medegebruik en natuur en natuurbele¬ ving. Rondom de route zijn plekken en gebieden (weiden) aantrekkelijk voor weidevogels. Deze ecologische en recreatieve route(s), plekken en gebieden worden ook door (voormalige) agra¬ rische bedrijven benut ten behoeve van neven¬ functies. De plekken en gebieden hebben alleen een ecologische en recreatieve functie wanneer Spelen in de natuur dat past binnen de agrarische functie van dit De kansen zijn benut voor het besparen van deelgebied. energie en water. De meeste gebouwen zijn goed geïsoleerd. Zonnepanelen, koude/warmte- Door ecologische en recreatieve (fiets en wandel) opslag en andere voorzieningen zorgen voor routes binnen Het Broek zijn de Stedelijke zone toepassing van 1000 duurzame energie. Er zijn en het IJsselzone met elkaar verbonden. De voorzieningen (o.a. bedrijven) om het afval en Doesburgse weg heeft een belangrijke verkeers¬ (rest)producten voor hergebruik gescheiden in te functie en wordt weinig door sluipverkeer ge¬ zamelen. Op een bedrijventerrein is een logistiek 10 bruikt. De oude stortplaats heeft een belangrijke knooppunt/overslaglocatie voor bevoorrading van Hoogwaardig openbaar vervoer, afgekort HOV, is een functie verworven in het recreatief netwerk. bedrijven. Er is een fijnmazig netwerk van elektri• term voor collectief vervoer (trein, bus, tram, metro) dat voldoet aan hoge eisen op het gebied van doorstroming sche oplaadpalen voor fiets, scooter en auto. 3. Stedelijke zone (hoge gemiddelde snelheid), frequentie, comfort en De milieudruk veroorzaakt door omliggende reisinformatie.

36 Sar- m Speerpunten en strategieën

3.1 Inleiding maar zijn veelal kwetsbaar en beperkt zichtbaar Het milieubeleid geeft de doelen vanuit de PRODUCE en toegankelijk. Concepten gericht op natuur¬ thema's kringlopen, ecologie en milieuhygiëne en lijk beheer, kinderspeelplekken in de natuur en hoe deze doelen kunnen worden bereikt. Bij het moestuinen zijn in een sociale context kansrijk. opstellen van het gemeentelijk milieubeleid is zo¬ veel mogelijk rekening gehouden met de beleids¬ De milieuhygiënische kwaliteit is niet overal even kaders van hogere overheden, afspraken met goed. Vooral binnen en rondom de kern Zeven¬ partneroverheden11, het bestaand gemeentelijk aar is de milieudruk relatief hoog. Ontwikkelin¬ beleid, de wet- en regelgeving en de maatschap¬ gen rond de bestaande en nieuw te realiseren pelijke ontwikkelingen. Maar Zevenaar is uniek en infrastructuur levert een bedreiging op voor een legt om die reden eigen accenten. Deze accenten gezond, schoon en veilig leefgebied, maar biedt Toelichting: Cradle to cradle is een ontwerpfilosofie van het beleid worden bepaald door de specifieke ook kansen. Het gaat er hier niet om de hoogste vanuit twee kringlopen: ontwerpen met (volledig com¬ milieuhygiënische kwaliteit te behalen, maar het kenmerken van het gebied en de wensen van de posteerbare) organische grondstoffen en ontwerpen gemeente Zevenaar. met (zonder vervuiling recyclebare) grondstoffen realiseren van een passend beschermingsniveau zonder schadelijke chemicaliën. door slimme keuzes in functies, inrichting en 3.2 Speerpunten en strategieën architectuur. De speerpunten van het (milieu)beleid en de uit¬ voeringsstrategieën geven aan waar de kansen Het gaat hier om vervanging van traditionele De inhoudelijke speerpunten: liggen om vanuit milieu een bijdrage te leveren materialen door materialen die volledig herbruik¬ 1. Cradle to cradle bij inkoop, toepassing en aan de kwaliteit van de leefomgeving binnen de baar zijn. De gemeente Zevenaar wil hier een verwerking van producten. gemeente Zevenaar. Om te komen tot speerpun¬ stimulerende rol en voorbeeldfunctie hebben. De 2. Kansen bieden aan schone technologieën en ten en strategieën is gekeken naar de milieusitu¬ afstanden binnen Zevenaar bieden goede moge¬ duurzame innovaties. atie en de ruimtelijke en maatschappelijke ontwik¬ lijkheden voor de (elektrische) fiets als alternatief 3. Zevenaar fietsgemeente. kelingen binnen en buiten Zevenaar. voor de auto. Zeker wanneer werk en recreatie 4. Kansrijke natuurdoelen stellen voor structu¬ binnen handbereik zijn. ren, gebieden en plekken. 3.2.1 Inhoudelijke speerpunten 5. Zichtbaarheid en toegankelijkheid van natuur De speerpunten van het beleid zijn bepaald De ligging van Zevenaar tussen twee ecologi¬ vergroten. vanuit kringlopen, ecologie en milieuhygiëne. Het sche hoofdstructuren en de aanwezigheid van 11 moment voor het benutten van kansen voor het bijzondere planten- en diersoorten in met name Gemeente Zevenaar is lid van het MRA (Milieusa- menwerking Regio Arnhem) en de Stadsregio Arnhem sluiten van kringlopen (Cradle to Cradle) ligt bij het komgebied, biedt kansen voor (robuuste) - Nijmegen. Ook zijn er voor afzonderlijke onderdelen biodiversiteit en de leefbaarheid van Zevenaar. de inkoop, het toepassen van schone technologie zoals afval samenwerking met omliggende gemeenten. en het verwerken van grondstoffen. Natuur(beleving) kan juist voor wonen, werken en Door samenwerking is het mogelijk veranderingen te recreatie een toegevoegde waarde hebben. De weeg te brengen die voor Zevenaar alleen minder goed kwaliteiten vanuit natuur(beleving) zijn aanwezig, of niet mogelijk zijn.

37 6. Natuurbeleving als toegevoegde waarde (so¬ (terugverdientijd). ciaal, identiteit, economie, cultuur, esthetiek, ­ Kijken naar maatregelen waar subsidies voor educatie) voor wonen, recreëren en werken. beschikbaar zijn. 7. Basiskwaliteit milieuhygiëne (gezond, schoon ­ Kijken naar samenwerken en draagvlak. en veilig) voor gebieden en functies. ­ Kijken naar slimme plannen en uitvoering. 8. Bouwen binnen milieuzones met passende ­ Laten inspireren door mondiale voorbeelden. concepten. 9. Aanpassingen en realisatie van infrastruc¬ De uitvoeringsstrategieën: tuur met behoud van milieu(hygiënische) 1. Bij de uitvoering van het Milieubeleid is ge¬ kwaliteit. kozen voor een heldere strategie gericht op gebiedsgericht werken aan milieu in beleid 3.2.2 Uitvoeringsstrategieën en uitvoering. Als gevolg van de huidige economische en 2. Binnen milieu wordt een afweging gemaakt demografische situatie zal het werken aan een tussen duurzaamheid, ecologie en milieuhy¬ leefbare en duurzame ontwikkeling veelal klein¬ giëne (Ş 1.6). schaliger, gefaseerd en flexibeler moeten. De ­ Duurzaamheid gaat voor jonge, ver¬ markt zal naar verwachting meer vraaggestuurd vangbare natuur (compensatie verplicht) gaan opereren. De vraag is daarbij vooral gericht en milieuhygiëne (waarborg minimale op kwaliteit en identiteit. Het motief verschilt, kwaliteit). maar de eindgebruiker wil voor zichzelf waarde ­ Oude, niet­vervangbare natuur gaat creëren door aandacht voor kringlopen, ecologie voor duurzaamheid en milieuhygiëne en milieuhygiëne. De economische waarde van (waarborg minimale kwaliteit). natuurbeleving en van een gezonde, schone en 3. Bij het overheidshandelen wordt het goede veilige leefomgeving, zal stijgen. De markt voor voorbeeld gegeven. Dit resulteert in 'good Cradle to Cradle zal ingegeven door noodzaak, practices' voor particulieren en bedrijven. zijn kansen krijgen. 4. De gemeente zal binnen haar mogelijkheden voorwaarden scheppen voor milieuvriendelijk De mogelijkheden om milieuambities te realise¬ gedrag voor particulieren en bedrijven. ren zijn afhankelijk van de kansen die ontstaan 5. De gemeente zal kansrijke initiatieven voor binnen het tijdsbeeld. De vraag is meestal niet of milieu zoveel mogelijk steun geven. een eindgebruiker duurzaam en leefbaarheid wil, 6. Goed uitgevoerde milieu­initiatieven worden maar meer hoe dit binnen de omstandigheden door de gemeente actief gecommuniceerd (maatschappelijk draagvlak, middelen) het beste 7. De gemeente zet bij de uitvoering van het kan. Ook gemeente Zevenaar heeft te maken milieubeleid in op het brede palet aan voor¬ met de gevolgen van de economische recessie. handen zijnde instrumenten. Dit betekent niet dat niets kan, maar vooral dat 8. De gemeente zal geen medewerking ver¬ gekeken moet worden naar kansen die ontstaan lenen aan en niet investeren in projecten en door samen te werken. die grote inbreuk doen op duurzaamheid, ecologie en milieuhygiëne. Voor de komende jaren geldt dat de uitvoering van het milieubeleid te maken krijgt met de vol¬ gende omstandigheden en mogelijkheden: ­ Beperkte investeringen. ­ Inzetten op stimuleren. ­ Kijken naar werk­met­werkprojecten. ­ Kijken naar maatregelen die geld opbrengen

38 4.1 Inleiding aar wil en dat is vertaald in beleidsstandpunten Ter uitvoering van het milieubeleidsplan zijn 2030. Deze standpunten vormen de kern van het zeven projectenagenda's opgesteld (zie bijlage 1, Het milieubeleid is opgebouwd uit drie milieu¬ milieubeleid per aspect. Zij zijn richtinggevend Projectagenda's 2013 - 2015). Een project-agen¬ thema's die elk bestaat uit milieuaspecten. Het voor het handelen van de gemeente Zevenaar. da geeft aan waar we de komende jaren op willen beleid per milieuaspect vormt de basis voor Elke milieuaspect wordt afgesloten met een pas¬ inzetten. Het is een intentiedocument dat richting het gemeentelijk milieubeleid. Elk milieuaspect sage over de uitvoering van het beleid, hoe kun¬ geeft aan de uitvoering van de speerpunten van vertegenwoordigt een (milieu)kwaliteit, veelal nen we de beleidsdoelen halen. In deze passage het beleid. Na het vaststellen van het Milieu• verankerd in wet- en regelgeving. De wet- en geen concrete acties, maar een beschrijving van beleidsplan zullen de projectagenda's volgens regelgeving geeft in de meeste gevallen ruimte kansen om bij te dragen aan de geformuleerde planning worden uitgewerkt tot projectplannen voor lagere overheden om hun eigen accenten beleidsstandpunten, beschreven als actiepunten voor uitvoering. te zetten. Door het vaststellen van gemeentelijk en mogelijke kansrijke maatregelen. milieubeleid kunnen ook (lokale) kansen worden benut. Wanneer gemeenten geen eigen beleids¬ kader opstellen gelden de vaak algemene en strenge normenkaders. milieubeleid

Voor de meeste milieuaspecten is al beleid vastgesteld. Dit beleid is echter vaak reactief en ontstaan vanuit een knelpunt. Door het stellen van een eenduidig, gemeentebreed en expliciet beleidskader voor milieuaspecten, zetten we in ^^kringlopen^^ ecologie ^milieuhygiën^ op een meer proactief en op kansen gerichte uitvoering.

In dit hoofdstuk is per milieuaspect het beleid geformuleerd en de wijze waarop we de beleids¬ doelen kunnen halen. Er is steeds begonnen met geluid/trilling een korte uitleg van het aspect en de stand van zaken van het milieuaspect. Daarbij zijn, indien fauna externe veiligheid van toepassing, ook de beleidsnota's en docu¬ bodem natuurbeleving menten genoemd waarin het (deel)beleid voor bouwen licht het betreffende aspect is verwoord. Belangrijk pact bouwen straling daarbij is de afstemming met andere beleidsvel - den. Er is aangegeven wat de gemeente Zeven- Milieuthema's en -aspecten 4.2 Kringlopen meente Zevenaar geld op. Door de goede pres• wel door de inzet van reststoffen voor een nut¬ taties van de gescheiden inzameling en efficiënte tige toepassing (cradle to cradle). De gemeente 4.2.1 Afval verwerking van het totale afval wordt ongeveer is primair verantwoordelijk voor de inzameling, 750 (2011) van de kosten voor verwerking van afzet, be- en verwerking van het huishoudelijk Wat is het? het restafval (vuilverbranding) opgebracht. De afval, en het afval dat vrijkomt door gemeentelijke Afval is het begrip voor stoffen, materialen en/ gemeente kijkt of met dezelfde kosten (of minder) activiteiten. of producten waarvan de eigenaar van plan is meer afval gescheiden kan worden. zich te ontdoen12. Door te voorkomen dat stof• Beleidsstandpunten afval 2030: fen, materialen en/of producten als afval wordt De gemeenteraad heeft bepaald dat Zevenaar 1. Het zoveel mogelijk voorkomen van afval behandeld, kan de vervuiling van het milieu wor¬ 50 huishoudelijk afval meer gescheiden moet en vinden van alternatieven voor afval den beperkt en grondstoffen en energie worden hebben ingezameld dan het landelijk gemiddelde. als grondstof. Met het oog op hergebruik bespaard. Minimaal zal voldaan moeten worden aan de landelijke doelstelling. De gemeente Zevenaar en recycling willen we afval optimaal gescheiden (laten) inzamelen Stand van zaken Zevenaar heeft de afgelopen jaren zowel voldaan aan de 2. De gemeenteraad heeft bepaald dat De gemeente Zevenaar past bij de inzameling landelijke als de eigen doelstelling. Zevenaar 50 huishoudelijk afval meer van afval bij woningen het Diftar-systeem toe. gescheiden moet hebben ingezameld dan Diftar staat voor tariefsdifferentiatie voor afval. Voor afval van bedrijven heeft de gemeente geen het landelijk gemiddelde. Er wordt, naast een vast bedrag, betaald voor de formele taak tot inzamelen en verwerken. Dit is 3. Inzet op Cradle to Cradle (900) in 2030. hoeveelheid afval die wordt aangeboden. Bewo¬ geregeld in de milieuwetgeving (Wet milieube¬ Bij inkoop en gebruik van producten ners van hoogbouw betalen alleen een (hoger) heer) en landelijke doelstellingen. Door de komst zoveel mogelijk te letten op de inzet van vast bedrag omdat zij geen eigen containers van het Besluit algemene regels inrichtingen producten vervaardigd van herbruikbare hebben. De meeste afvalfracties kunnen worden milieubeheer (BARIM of activiteitenbesluit) is materialen en op het hergebruiken zelf. gebracht bij het gemeentelijk aanbiedstation, in er steeds minder afvalregulering. De ambities deze functionerend als kringloopwinkel (zie logo). over afval (inzameling, verwerking en beheer) bij Ook zijn er verschillende instanties die afval bedrijven zijn landelijk vastgesteld en uitgewerkt Hoe kunnen we het bereiken? inzamelen voor nuttige verwerking of hergebruik. in diverse sectorplannen. De vraag is of we als De directe invloed van de gemeente Zevenaar op Voorbeelden van afval dat wordt ingezameld zijn: gemeentelijke overheid dan zelf iets moeten re¬ de productie van goederen en het daarbij toepas¬ metalen, glas, blad, papier, plastic, tuinafval, puin gelen. Bij vergunningplichtige bedrijven zoekt de sen van herbruikbare materialen is beperkt. Wel en textiel. gemeente Zevenaar aansluiting op de voorschrif¬ kan de gemeente een zorgvuldige afweging ma¬ ten van het Activiteitenbesluit en uitgangspunt is ken bij aanschaf, hergebruik bevorderen door het altijd doelvoorschriften in een milieuvergunning aanbieden van gescheiden inzamelingsmethoden op te nemen. en het stimuleren en scheppen van voorwaarden voor innovatie op het gebied van afvalpreventie Wat willen we? en hergebruik. Bij het omgaan van materialen en Afval is een serieus probleem en tegelijkertijd een inzet hanteert de gemeente Zevenaar de 'Ladder kans om energie en grondstoffen te besparen. van Lansink', preventie, hergebruik (recycling), Ook kan afval geld opleveren. Het zoeken naar verbanden en storten. het voorkomen van afval en alternatieven voor afval als grondstof levert veel milieuwinst op en PROFESSIONALS OP WEG NAAR kan zeer lucratief zijn. EEN NOG SCHONERE TOEKOMST Huishoudens, bedrijven, instanties en ook ge¬ meenten produceren een grote stroom afvalstof¬ De gemeente Zevenaar heeft samen met fen. Het gemeentelijk afvalbeleid is gericht op gemeente Montferland een eigen inzamelings- het voorkomen van afval en het bevorderen van bedrijf. De diverse 'afvalstromen' leveren de ge• afvalscheiding met het oog op hergebruik dan 2 Ook restwarmte is een vorm van 'afval'.

40 Om het hergebruik (verder) te bevorderen, is - Het toepassen van een afvalstoffenheffing plan Openbare verlichting (september 2011). Het de afgelopen jaren door de gemeente gewerkt voor financiering van preventie en hergebruik Milieubeleidsplan gemeente Zevenaar 2013 | aan het opzetten van een doelmatige afvalver¬ en concrete maatregelen gericht op het 2030 geeft een helder en verantwoord beleidska¬ wijderingsstructuur voor huishoudens. Deze uitvoeren van afvaldoelstelling. der voor energie en klimaat. inzamelingsstructuur kan worden uitgebreid. De - Door contacten van bedrijven met elkaar is gemeente kijkt of met dezelfde kosten (of minder) het mogelijk dat het afval van de ene bedrijf, Wat willen we? meer afval hergebruik of te scheiden is. Daarbij grondstof is voor het andere bedrijf. Ge• Duurzame ontwikkeling is alleen mogelijk wordt gezocht naar mogelijkheden voor samen¬ meente Zevenaar kan een rol spelen bij het wanneer zuinig wordt omgegaan met fossiele werking met andere gemeenten, bedrijven en faciliteren. brandstoffen en actief wordt gewerkt aan het particulieren. - Opnemen van milieubeleid van leveran¬ terugdringen van de CO2-uitstoot. Op mondiaal ciers als wegingsfactor bij aanbestedingen. niveau hebben wereldleiders afspraken gemaakt

Voor bedrijfsafval en de inzet op nuttige toepas¬ (Dit kan overigens behalve voor milieu ook over het reduceren van de CO2-uitstoot. Met onze sing van reststoffen zijn landelijke taakstellingen gelden voor arbeidsomstandigeheden, handtekening onder het Kyoto-verdag verplicht voor preventie en hergebruik geformuleerd. De zoals Arnhem zich nu profileert als fair-trade Nederland zich om de uitstoot van CO2-uitstoot rol van de gemeente is om met voorlichting, gemeente.) te verminderen. De afspraken die voortvloeien uit vergunningverlening en handhaving de bedrijven het Kyoto-verdag zijn overgenomen en vaak zelfs te stimuleren/sturen dat zij hun taakstelling gaan 4.2.2 Energie/Klimaat aangescherpt in landelijke en lokale doelstellin¬ realiseren. Daarnaast zijn autonome projecten gen. Zo wil de Nederlandse overheid in 2020 één denkbaar gericht op het stimuleren van toepas¬ Wat is het? van de schoonste en zuinigste energievoorzienin¬ sing op herbruikbare materialen, hergebruik (en Door het gebruik van fossiele brandstoffen gen van Europa hebben. De landelijke doelstellin¬ recycling) en het bij elkaar brengen van relevante zoals olie, gas en steenkool is de hoeveelheid gen kunnen als volgt worden samengevat: partijen. broeikasgassen13 in de lucht toegenomen. Deze « 200 duurzame energie in 2020 (140 EU).

broeikasgassen, waarvan CO2 de belangrijkste - 20 energiebesparing per jaar.

Actiepunten afval: is, versterken het broeikaseffect. Mede hierdoor « 200 CO2-reductie in 2020 en 400 in 2030. 1. Kansen verkennen en benutten voor herge¬ stijgt de gemiddelde temperatuur op aarde. Ons bruik van bestaande afvalstromen. klimaat verandert, en dat is een bedreiging voor Het Gelderse bestuur neemt ook stappen op weg 2. Zoveel mogelijk toepassen van Cradle to mens en natuur. De waarschijnlijke gevolgen zijn: naar een klimaatbestendige ruimtelijke inrichting Cradle binnen de gemeente Zevenaar. voortgaande zeespiegelstijging, opschuiven van en een klimaatneutrale energiehuishouding. Voor 3. Stimuleren van het gebruik van herbruikbare klimaatzones, verandering van waterkringloop, Gelderland betekent dit dat de volgende doelen materialen en het hergebruik van materialen verandering in de voedselproductie, bedreiging worden gesteld: (Cradle to Cradle). voor de volksgezondheid door tekort aan water - Stabilisering van het fossiele energiever¬ en voedsel en verstoring van ecosystemen. Inzet bruik in 2015 (dus geen jaarlijkse toename), Kansrijke maatregelen: op energie en klimaat kan bijdragen aan een daarna afname. - Inventariseren nieuwe en verbeterde moge¬ duurzame ontwikkeling ofwel behoud van de - Toename van het aandeel duurzame energie lijkheden voor preventie en hergebruik. aarde als leefgebied voor mens, plant en dier. van 60 in 2010 tot 100 in 2015 en richting - Subsidie en voorlichting, en door het aan¬ 200 in 2020. bieden van voorzieningen zoals bijvoorbeeld Stand van zaken Zevenaar? - Via steun aan energietransities streven naar een compostvat of het organiseren van De gemeente Zevenaar heeft (nog) geen spe• doelgroepgerichte voorlichting en activiteiten cifieke doelstellingen voor energie en klimaat. waarbij bijvoorbeeld bedrijven, scholieren of In de Structuurvisie gemeente Zevenaar 2030 13De atmosfeer rondom de aarde bevat gassen. Stra• huishoudens worden gewezen op alternatie¬ is aangeven dat we een leefbare en duurzame ling van de zon wordt voor een deel teruggekaatst door ven. samenleving willen. Om dit te bereiken zijn con¬ die gassen en gedeeltelijk doorgelaten tot de lagere - Ruimte bieden voor experimenten voor tech• crete doelstellingen en maatregelen nodig op het luchtlagen en het aardoppervlak. Het aardoppervlak en de lagere luchtlagen warmen daardoor op en geven niek en innovatie, gericht op bijvoorbeeld gebied van energie en klimaat. In de afzonderlijke warmtestraling af. Een aantal gassen houdt een deel afval als energiebron gebruiken voor het beleidsterreinen zijn al wel concrete maatregelen van deze warmte vast en wordt daarom broeikasgassen opwekken van elektriciteit etcetera. genoemd. Een voorbeeld hiervan is de beleids• genoemd

41 mm mmm mm een klimaatneutrale energiehuishouding in onze minimale doelstelling, het stellen van eisen die gericht zijn op een zo laag mogelijke uit¬

2050. ten aanzien van duurzaamheid voor producten stoot van CO2 door het verkeer en bebouwde « Bijdragen aan het klimaatbestendig maken en diensten waar deze eisen nog niet zijn gesteld omgeving. van Gelderland, dit vergt maatregelen op en duurzaamheid verbreden tot Cradle to Cradle Afspraken maken met initiatiefnemers van het gebied van water, natuur en stedelijke (gebruik van volledig herbruikbare producten). bouwprojecten en woningcorporaties bij kwaliteit. renovatie over duurzaam bouwen en de Hoe kunnen we het bereiken? energieprestatie. De gemeente Zevenaar heeft aangegeven bij Om de doelstellingen voor energie en klimaat te Geven van het goede voorbeeld door bij te willen dragen aan een leefbare en duurzame kunnen realiseren is een integrale aanpak vereist. overheidsinvesteringen (nieuwbouw en samenleving. Het streven is om energieneutraal Dit betekent dat naast inzet op energiebespa¬ beheer) te kiezen voor energiebesparing, te zijn en kringlopen te sluiten. Als tussenstap zal ring (minder energie gebruiken), het stimuleren duurzame energie en materiaalgebruik. gekeken moeten worden naar het niet verder ver¬ van duurzame energie (gebruik van oneindige Voorlichting over de mogelijkheden en meer¬ slechteren van de huidige situatie en het stellen energie) en de efficiëntere omzetting van fossiele waarde van maatregelen tegen klimaatver¬ van haalbare doelstellingen. brandstoffen (rendement), een betere integratie andering (energieadvies, energiebox). met andere beleidsvelden zoals wonen, werken Het maken van afspraken met bouwers en en verkeer en vervoer. Dit betekent dat gekeken het laten zien van aansprekende voorbeel¬ Beleidsstandpunt energie/klimaat 2030: zal moeten worden hoe vanuit deze beleidsvel¬ den en voordelen. Zuinig omgegaan met fossiele brandstoffen den kan worden bijgedragen aan de doelen voor Het maken van afspraken (samenwerking) pnprnip pn klimaat en actief werken aan het terugdringen van de met bedrijven waaronder veehouderijen bijvoorbeeld voor toepassing van zonne- CO2-uitstoot. De klimaatdoelstelling is: « Stabilisering van het fossiele energie• energie en kleine windmolens. verbruik in 2015 (dus geen jaarlijkse Het koppelen van uitbreidingsmogelijkheden GROENE RACHT (bijv. in buitengebied) aan de mate waarin toename), daarna afname. MET NIEUWE ENERGIE ^^^^^ IN DE REREGII O ARNHEM NIJMEGEN « Toename van het aandeel duurzame kansen worden benut voor toepassing energie van 100 in 2015, richting 200 in van duurzame energie (zonnepanelen op 2020 en richting 500 in 2030. Belangrijk voor de uitvoering van de energie- en schuur). « Via steun aan energietransities streven klimaatdoelstellingen is het Regionaal Uitvoe• Instellen van 'Eco-teams' in buurten en naar een klimaatneutrale energiehuishou¬ ringsprogramma 'De Groene Kracht'. Hierin wijken gericht op het stimuleren en het van ding in 2050 en 900 Cradle to Cradle in werken 22 gemeenten samen aan concrete ener¬ elkaar leren over energiebesparing en toe¬ 2030. gie- en klimaatprojecten. De gemeente Zevenaar passing van duurzame energie. « Bijdragen aan een klimaatbestendige om¬ wil door deelname aan dit uitvoeringsprogramma Structuur parkmanagement benutten geving door maatregelen op het gebied profiteren van de voordelen van de samenwer¬ Vervangen van eigen materieel door duur¬ van water, natuur en stedelijke kwaliteit king zoals kennisdeling en kostenspreiding. Het zame alternatieven zoals elektrisch rijden. (robuuste systemen). uitvoeringsprogramma biedt vele mogelijkheden. Eigen accommodatiebeleid richten op stimu¬ Er zal gekeken moeten worden welke projecten leren van duurzame maatregelen (gebruik en voor Zevenaar het meeste kansrijk zijn. beheer), bijvoorbeeld middels huurprijs. Nieuwe ontwikkelingen alleen faciliteren De gemeente Zevenaar zet in op duurzaam Actiepunten energie/klimaat: wanneer deze echt duurzaam zijn (Cradle to inkopen. De minimale ambitie voor duurzaam 1. Instellen van een gemeentelijke uitvoerings¬ Cradle, A+++ label). inkopen komt overeen met de doelstellingen agenda energie en klimaat op basis van de Aanleggen van klimaatbos. vanuit de VNG, te weten: 750 in 2010 en 1000 projecten binnen het Regionaal Uitvoerings• Benutten van de biogasleiding (Regio Ach¬ in 2015. 1000 wil zeggen dat voor alle producten programma "De Groene Kracht". terhoek). en diensten waarvoor Agentschap NL minimale Duurzaam inkopen samen met de Liemerse eisen aan duurzaamheid heeft vastgesteld, we Kansrijke maatregelen: gemeenten. deze eisen toepassen bij onze inkopen. De maxi• « Stimuleren van integraal ontwerpen en on¬ male ambities liggen bij het versneld halen van derzoek naar verschillende ontwerpvarianten

42 zuilen voor fiets en auto, voorkomen van onvei¬ 4.2.3 Mobiliteit Wat willen we? lige passages en realisatie van comfortabele De gemeente Zevenaar wil door het beperken fietsovergangen. Wat is het? van de mobiliteit (voorzieningen nabij woonge¬ Bij mobiliteit gaat het om het verplaatsen. Er zijn bieden) en de inzet op duurzame mobiliteit (fiets, verschillende vormen van mobiliteit, te denken lopen, elektrisch vervoer etc.) bijdragen aan fĩetsstraat valt aan auto, trein, vliegtuig, boot en fiets. Ook doelstellingen voor energie en klimaat. Verder kunnen we lopen om ons te verplaatsen. Mobili¬ heeft (krijgt) de kern Zevenaar twee treinstations teit heeft een relatie met milieukwaliteit door het welke een belangrijke(re) rol kunnen spelen in de mogelijk verbruik van grondstoffen en het ver¬ OV bereikbaarheid van Zevenaar. Daarnaast wil sterken van het broeikaseffect. Ook kan mobiliteit de gemeente Zevenaar een gezonde mix tussen leiden tot de nodige luchtvervuiling, geluidsover¬ last, ruimtebeslag en aantasting van de natuur. Beleidsstandpunt mobiliteit 2030 De automobiliteit zorgt in absolute zin voor de 1. De (elektrische) fiets is een belangrijk meeste milieuschade. vervoersmiddel tussen de kernen en tussen de kernen en natuur­ en recreatie¬ Mobiliteit is onmisbaar in een moderne samenle¬ gebieden. ving. Als gemeente heb je maar beperkt invloed 2. Het effect van automobiliteit op het op de mobiliteitsbehoefte en de wijze waarop verbruik van energie, grondstoffen en mensen zich verplaatsen. Dat geldt zeker voor beïnvloeding van klimaat en leef(milieu) mensen die wonen in het buitengebied van kwaliteit moet minimaal zijn, waarbij een gezonde mix tussen automobiliteit en * * de gemeente Zevenaar. Door het lage aantal inwoners is hier in veel gevallen geen rendabele fiets/HOV ook mogelijk is. auto te gast vorm van openbaar vervoer te realiseren. Ook de 3. Benutten van de (eigen) mogelijkheden fietsafstand tot de winkels en andere voorzienin¬ om de automobiliteit te beperken en de gen, die voornamelijk zijn gesitueerd in de kern inzet op duurzame mobiliteit te verhogen. Zevenaar, is vaak erg groot. In de kern Zevenaar 4. Zevenaar als fietsgemeente en HOV zijn de voorzieningen goed bereikbaar per fiets of ­knooppunt ontwikkelen (zie kansrijke te voet. maatregelen). Zevenaar fietsgemeente

Stand van zaken Zevenaar? auto en fiets/OV. Het gemeentelijk beleid voor verkeer is opge¬ Hoe kunnen we het bereiken? Kansrijke maatregelen nomen in de Verkeersbeleidsvisie uit 1998. In Bij het realiseren van de doelstelling zullen we ­ De gemeente Zevenaar heeft al relatief veel deze visie is een categorisering van wegen optimaal gebruik maken van de eigen mogelijkhe¬ bewoners die werken binnen de gemeente. opgenomen die het wegennet globaal verdeelt den. Grote investeringen gericht op het verduur¬ Door dit te behouden en verder te stimuleren in gebiedsontsluitingswegen (doorstroming) en zamen van de mobiliteit liggen niet voor de hand. kan het aantal woonwerk kilometers beperkt erftoegangswegen (verblijfsgebied). Het huidige Er zal gekeken moeten worden naar kansen die blijven, bijv. door economische prikkels. beleid is opgezet vanuit verkeersveiligheid, maar ontstaan bij het (her)inrichtingen van gebieden ­ Beperken (auto)mobiliteit door het zover heeft als neveneffect dat het milieu in de verblijfs­ en mogelijkheden om werk met werk te maken. mogelijk sturen van een gedifferentieerd aan¬ gebieden verbetert. Dit beleid past goed binnen Belangrijk in de uitvoering is samenwerking. Een bod van voorzieningen zoals werk, recreatie de huidige inzichten van 'Duurzaam Veilig'. Wel is goed voorbeeld is de realisatie van de fiets­ en zorg. de focus vanuit Duurzaam Veilig nu meer gericht snelweg langs het spoor dat in samenwerking ­ Ontmoedigen autogebruik waar de fiets een op de omgeving van de weg en gedragsbeïnvloe¬ met andere gemeenten en een bijdrage van de waardig alternatief kan zijn. ding, beide gericht op bereikbaarheid, verkeers¬ rijksoverheid. Ook liggen er kansen voor gerichte ­ Het aanleggen of verbeteren van de fiets­ veiligheid en leef(milieu)kwaliteit. maatregelen om knelpunten in de mobiliteit op te verbindingen en overige fietsvoorzieningen lossen zoals het zorgen voor elektrische oplaad­ zoals fietsenstalling en oplaadzuilen elektri­

43 sche fietsen. - Voorlichting aan scholen, bedrijven, sportver¬ ter (KRW). Daarnaast heeft Zevenaar vanuit de Het bereikbaar hebben en creëren van enigingen et cetera over het beperken van ligging bij de Rijn en IJssel ook te maken met het draagvlak voor hoogwaardig openbaar ver¬ de automobiliteit en het stimuleren van fiets¬ Deltaprogramma (Rivieren). Deze beleidslijnen voer (voor- en natransport zoals OV fietsver¬ en OV gebruik. zijn niet primair gericht op gemeenten, maar heb¬ huur). - Ontwikkelen, faciliteren of ondersteunen van ben wel hun invloed op de gemeentelijke taken. De inzet op gebruik van alternatieven voor een logistiek knooppunt voor bedrijfsbevoor- Dit geldt zowel voor de waterbeheer/rioleringsta- fossiele brandstoffen door kansen te benut¬ rading. Dit kan bijvoorbeeld door samen¬ ken van de gemeente, als voor bijvoorbeeld het ten opkomst elektrische vervoer (o.a. fiets): werking met Liemerse buurgemeenten. Zie ruimtelijk beleid. Een veel gebruikt instrument het faciliteren van elektrisch vervoer onder landelijke voorbeelden Zutphen en Utrecht. om de kwaliteit (schoon, gezond, veilig, beleving, ander elektrische oplaadzuilen (auto, fiets - Logistieke ruimtelijke ontwikkeling vanuit gebruiken, toekomst), kwantiteit (peilbeheer en etc.), aantrekkelijke routes bieden (afstand/ wonen, werken en recreëren in plannen en beleving) etc. projecten. voorbeelden: goederenvervoer in Fietsvoorzieningen binnen de 'Stedelijke parkmanagement, optimaal organiseren van zone' en tussen kernen moeten optimaal zijn. bevoorrading in planproces, bouwlogistiek Daarbij passen een comfortabele, snelle en als onderdeel van het bouwproces, efficiënte, veilige fietsverbindingen (incl. fietssnelweg), groene en innovatieve vormen van bevoor¬ elektrische oplaadpunten en fietsstallingen. rading. De fiets moet als recreatief middel optimaal - Thuiswerken en initiatieven zoals werkunits worden ingezet langs, door en tussen natuur- in wijken en buurten stimuleren. en cultuurgebieden. Het verkorten van ritafstanden door bijvoor¬ Onderzoeksvraag/ Actiepunten Mobiliteit beeld de aanleg van fietsbruggen, fietsdoor- 1. Welke maatregelen zijn nodig om gemeente steken, het opheffen van hindernissen door Zevenaar als 'fietsgemeente' te laten functi•

bijvoorbeeld toestaan van rechtsaf door rood. oneren? Sedumdak van het Verzorgingstehuis Zevenaar, Optimaal openbaar vervoer binnen 'Ste¬ 2. Overzicht maken van initiatieven waarbinnen foto: Het duurzame dak delijke zone'. De treinstations functioneren maatregelen voor mobiliteit kunnen worden droge voeten) en beheer van het gemeentelijk daarbij als HOV-knooppunt (HOV = hoog¬ uitgevoerd (werk-met-werk projecten). water te sturen, is het stedelijke of gemeentelijke waardig openbaar vervoer). Het openbaar waterplan. vervoer over hoofdwegen en langs kernen 4.2.4 Water (tussen woonkernen, Zevenaar centrum en Bij duurzaam omgaan met water kijken we naar HOV-knooppunten) moet snel en comforta¬ Wat is het? het verminderen van watergebruik, de aanwezig¬ bel zijn. Water is veelzijdig. Water is essentieel voor ons heid van voldoende schoon drinkwater en het Inventariseren van behoeften in fietsvoor- leven en dat van planten en dieren. Het biedt zoveel mogelijk vasthouden van gebiedseigen zieningen en inventariseren van kansen als onderdeel van de openbare ruimte goede water. Water is ook voor flora en fauna een be¬ en knelpunten voor fietsers en openbaar mogelijkheden voor het verbeteren van de langrijke voorwaarde voor leven. Het gaat daarbij vervoer. gebruikswaarde, belevingswaarde en toekomst¬ om de ecologische balans van water, beperken Kijk naar de mogelijkheden om als overheid waarde van gebieden. Zo heeft water ondermeer van de waterpeilfluctuaties en om binnendijks zelf de mobiliteit te beperken en schone raakvlakken met ecologie, recreatie en leefkli¬ (grote rivieren) een zo laag mogelijke waterdy- vormen van mobiliteit te gebruiken. maat, afkoeling voor hittestress14 en fungeert als namiek na te streven. Luwte in grote rivieren Stimuleren of investeren in innovatie projec¬ speelelement bij o.a. piekbelasting na een hevige betekent kansen voor planten en dieren. Voor ten voor stillere, schonere en energiezuinige regenbui. mobiliteit. Voorbeelden hiervan zijn taxi's op 14Hittestress is het gevolg van temperatuurstijgingen in aardgas, stimuleren van elektrische snellaad- Gemeenten hebben te maken met allerlei steden door opwarmen van de aarde in combinatie met stations en het steunen van initiatieven zoals beleidsontwikkelingen met betrekking tot water. het verdichten van steden. Door aandacht voor lucht- doorstroming en groen aanleg kan dit worden beperkt. voor- en natransport bij stations en bezoe- Twee belangrijke kaders zijn Waterbeheer 21e Vooral ouderen, (jonge) kinderen en astmapatiënten kersintensieve evenementen en objecten etc. Eeuw (WB21) en de Europese Kaderrichtlijn Wa- zijn gevoelig voor hittestress.

44 (oude) natuur is het belangrijk te zorgen voor een negatieve effecten voor de toekomst. op deze natuur afgestemd peilbeheer (hoogte, 9. De kosten voor het omgaan met afvalwater fluctuatie en kwaliteit/o.a. overstort). houden we zo laag mogelijk. 10. Waar mogelijk en zinvol werken we samen, Er zijn ook aspecten die niet direct tot het met elkaar, met het Waterschap en mogelijk milieuaandachtsveld behoren, maar hier wel ook met andere partijen. raakvlakken mee hebben. Het gaat daarbij om 11. Mogelijkheden voor infiltratie van regenwa¬ voldoende berging voor afstromend (regen)water ter is vooral ten zuiden van de A12 kans¬ en waterveiligheid. Door water in het gebied waar rijk. Juist in het stedelijk gebied kan dat het valt vast te houden, voorkomen we onder¬ een kwaliteitsimpuls opleveren. Daar waar meer verdroging van het land, hoge kosten voor infiltratie niet kan, zal het regenwater kunnen riolering en rioolzuivering, verlies van bodem¬ worden vastgehouden in ondiepten (wadi's vruchtbaarheid en toenemende (met name be¬ in combinatie met bezinkputten) of afgevoerd nedenstrooms) wateroverlast bij hevige neerslag kunnen worden naar nabij gelegen opper¬ Ruimtelijke kwaliteit van water (zie energie, mobiliteit en duurzaam bouwen). vlakte water. Wat willen we? Stand van zaken Zevenaar? We volgen de waterdoelstellingen zoals deze Het gemeentelijk beleid is niet meer geënt op De gemeente Zevenaar heeft een Gemeentelijk zijn verwoord in de Gemeentelijke Rioleringsplan overal en altijd 'droge voeten', maar kijkt naar wat Rioleringsplan 2012 - 2016 (september 2012). Dit 2012 - 2016 (verbreed), te weten: binnen een gebied mogelijk en wenselijk is. Het GRP vormt het beleidskader en geeft concrete 1. Duurzaam omgaan met afvalwater op basis uitdagend uitgangspunt is 'droge voeten in huis'. maatregelen voor het omgaan water. Het GRP van gescheiden afvalwaterstromen (huis¬ 2012 - 2016 vervangt het plan uit 2008. Aan dit houdelijk, bedrijfsafvalwater, hemelwater en plan zijn twee nieuwe dimensies toegevoegd: grondwater) en het voorkomen van verontrei¬ Beleidsstandpunten Water 2030 1. Verbreding van de gemeentelijke watertaken nigingen. In aansluiting op het Gemeentelijk Riolerings¬ (zorgplicht) en samenwerking in de afvalwa¬ 2. Het (her)gebruiken van zoveel mogelijk com¬ plan 2012 - 2016 wordt de nadruk binnen het terketen tussen de vier Liemerse gemeenten ponenten (mineralen, energie, schoon water) Milieubeleidsplan 2012 - 2030 gelegd bij de Rijnwaarden, Duiven, Zevenaar, Westervoort in het afvalwater. volgende doelstellingen: en het Waterschap Rijn en IJssel. 3. Lokaal behandelen en terug brengen in 2. Doelmatige behandeling van afvalwater het milieu van niet direct her te gebruiken 1. Drietrapsstrategie WB21(niet afwentelen (afvalwaterzorgplicht) gericht op twee nieuwe afvalwater. van waterproblemen): watertaken, namelijk: hemelwaterzorgplicht 4. Volksgezondheid is de basis voor alle pro¬ - Vasthouden, bergen, afvoeren (wa¬ en grondwaterzorgplicht. cessen. terkwantiteit, overschotten). 5. Bij het verwerken van afvloeiend hemelwater - Vasthouden, bufferen, aanvoeren De GRP 2012 - 2016 bestaat uit een overkoepe¬ spelen het klimaat en de kwaliteit van de (waterkwantiteit, tekorten). lend beleidsplan en een technisch inhoudelijke openbare ruimte een belangrijke rol. - Schoonhouden, scheiden, schoon¬ rapportage voor Zevenaar. 6. Optimaal gebruik maken van openbare maken (waterkwaliteit). ruimte om de gevolgen van klimaatverande¬ Het waterbeleid stelt dat bij het handelen van de ring op te vangen. 2. Uitgaan van watersysteembenadering gemeente en het beoordelen van plannen en pro¬ 7. Water in de grond zoveel mogelijk op een (water, waterbodems, oevers en de daar jecten gekeken zal worden naar de mogelijkhe¬ natuurlijke wijze laten functioneren (nieuwe levende dieren en planten) en waterke- den om duurzaamheid van water vorm te geven. hinder voorkomen en op langere termijn tenbenadering (waterwinning, gebruik en Concreet gaat het Waterplan in op wateroverlast, wordt bestaande hinder weggenomen). lozen); water in balans. watertekort, waterkwaliteit, grondwater, beleving 8. Zorg voor de afvalwaterketen gericht op het van water en afspraken en taken van waterschap beschermen van de volksgezondheid, goede en gemeente. leefomgeving en voorkomen van milieu¬ schade. We doen dit duurzaam, dus zonder

45 kwaliteit van water. De aspecten van water zullen 4.2.5 Duurzaam (ver)bouwen 3. Gezonde en veerkrachtige watersyste¬ in plannen en projecten eenduidig, planmatig en men: expliciet moeten worden meegenomen. Wat is het? - Juiste hoeveelheid water, van de 15 Duurzaam bouwen (dubo) is een ruim begrip. juiste kwaliteit, op het juiste moment Onderzoeksvraag/ Actiepunten water Het heeft betrekking op het effect van de bouw, en op de juiste plek voor mens, dier 1. Milieu-inbreng leveren in actieplan riolerin• gebruik en sloopfase van een gebouw of de en plant. gen (GRP 2012 - 2016). inrichting van de buitenruimte op de voorraad - Watersysteem moet op orde zijn natuurlijke hulpbronnen en voorraden (vruchtbare (normering regionale wateroverlast). Kansrijke maatregelen: bodem, water, tropisch hout, ertsen, etc.). Onder - Ecologisch gezond water, ook in - Aanwezigheid van water inzetten om de be- duurzaam (ver)bouwen behoort ook duurzaam stedelijk gebied. levings-, gebruiks- en toekomstwaarde van inkopen. een route, gebied of plek te verhogen (incl. 4. Ruimte voor water: natuurspeelplaatsen) bij renovatie, revitalise¬ Duurzaam bouwen is bouwen volgens het prin¬ - In het kader van veiligheid en voor¬ ring en herstructurering. cipe van Trias Energetica. Deze strategie geeft komen van wateroverlast. - Het koppelen van water- en natuurkansen drie stappen voor energiebesparing: - Water meewegen, dan wel als stu¬ met aanwezige of potentieel goede fiets- en Stap 1: beperk energievraag (bijv. goed isoleren); rend principe hanteren bij ruimtelijke recreatieroutes, gebieden en plekken. Stap 2: gebruik duurzame energiebronnen plannen. - Water inzetten om de ecologische potenties (bijv. zonne-energie); - De identiteit van water in relatie tot (natuur en natuurbeleving) van routes, gebie¬ Stap 3: gebruik eindige energiebronnen de omgeving zichtbaar maken. den en plekken te benutten. effectief (hoog rendement). - Zoeken naar ruimte voor (zichtbaar) water Hoe kunnen we het bereiken? binnen, aan de rand en buiten het bebouwde Het Gemeentelijk Rioleringsplan 2012 - 2016 is gebied. gekoppeld aan een Actieplan. Op basis van een - Ontwikkelen van waterspeelplaatsen/ water• inventarisatie wordt duidelijk wat de toestand van pleinen in of nabij woongebieden. het riool is en welke knelpunten moeten worden - Opstellen van een handhavingsprogramma opgelost. Daarbij wordt gekeken naar de doel¬ voor waterkwaliteit en -kwantiteit. stellingen verwoord in het beleidsdeel van het - Inventariseren illegale lozingen in het kader GRP. Door het opstellen van oplossingsvarianten van het handhavingsprogramma. worden de mogelijkheden verkend. Er zal een af¬ - Rivier Klimaatpark Koppenwaard (Natuurmo• weging plaatsvinden uitgaande van de minimale numenten e.a.). Efficiënt gebruik kwaliteit en de kansen voor een verhoogde ambi¬ - Bewustmaking schaarste en belang water bij fossiele brandstof tie. Er zal worden gekozen voor robuuste oplos¬ mens en bedrijf (van niveau rivierklimaatpark singen en niet voor (grootschalige) experimenten. tot regenton). Trias Energetica Daarbij wordt gezocht naar natuurlijke momenten om maatregelen gebiedsgericht en integraal uit te voeren, zo mogelijk werk met werk te maken en ambities met ambities te koppelen.

Vanuit kringlopen, ecologie en milieuhygiëne wordt gekeken naar het niet afwentelen van waterproblemen en beheer in inrichting op basis van watersysteembenadering en waterketenbe- 15 Niet te verwarren met 'duurzame stedenbouw'. Duur¬ nadering, gezonde en veerkrachtige watersys¬ zame stedenbouw gaat uit van een integrale duurzame temen, ruimte voor water, water als voorwaarde ontwerpopgave. Daar komen de onder 'duurzaamheid' genoemde begrippen zoals mobiliteit, compact bouwen voor planten en dieren en het benutten van de en water bij elkaar. Zichtbaar waterbeheer

46 mm mmm mm Stand van zaken Zevenaar? « Het na te streven aandeel herbruik¬ De gemeente Zevenaar heeft (nog) geen eigen bare materialen in grotere bouw en concrete ambities met betrekking tot duurzaam verbouwprojecten van derden tot bouwen. Wel heeft de gemeente met ontwik• minimaal 300 in 2015, richting 600 kelaars en particulieren voor woonwijk Groot in 2020 en 900 in 2030. Holthuizen afspraken gemaakt over het energie¬ zuiniger bouwen van woningen en appartemen¬ « Stimuleren van huishoudens en be¬ ten. Deze (privaatrechtelijke) afspraken liggen drijven tot toepassing van herbruik¬ ondermeer vast in de koopovereenkomsten. bare materialen. Mšíspr

2. Bij bouw- en ontwikkelingstrajecten Wat willen we? volgen van de strategie van de Trias De gemeente Zevenaar wil kringlopen sluiten Energetica, namelijk: (Cradle to Cradle) en bij het produceren, gebruik Stap 1: beperk energievraag (bijv. goed en beheer steeds meer volledig herbruikbare Houtskeletbouw, sedumdak (Lanxmeer, Culemborg) isoleren) materialen toepassen. De gemeente heeft echter Stap 2: gebruik duurzame energiebron¬ maar beperkt invloed op het gebruik van duurza¬ nen (bijv. zonne-energie) me materialen en het gedrag van anderen. Ook Stap 3: gebruik eindige energiebronnen Kansrijke maatregelen: is (ver)bouwen volgens het principe van Cradle to effectief (hoog rendement) « Borgen van duurzame maatregelen door het Cradle niet gestandariseerd. Toepassing van vol¬ 3. De inzet is om een energieprestatie te maken van afspraken met specifieke doel¬ ledig herbruikbare materialen vraagt om innovatie halen die hoger is dan de eis opgenomen groepen over ambitieniveaus voor duurzaam in bouwmaterialen en lef in (innovatief) handelen. in het Bouwbesluit. inrichten, bouwen, beheren en slopen. Volledig herbruikbare materialen zijn niet zon¬ « Burgers en initiatiefnemers van projecten dermeer beschikbaar en op grote schaal toepas¬ 4. Het toepassen van GPR gebouw (of een wijzen op de voordelen van bijvoorbeeld de baar en de kosten zijn veelal hoger of anders gelijkwaardige methode) bij alle gebou¬ optredende energie- en kostenbesparing van opgebouwd. Het is wel van groot belang dat er wen. duurzaam bouwen. ambities voor duurzaam (ver)bouwen zijn vastge¬ « Beter aansluiten van de beschikbare ken¬ steld. De gemeentelijk ambities zijn hoog. In 2015 Hoe kunnen we het bereiken? nisbanken voor duurzaam (ver)bouwen zoals gaan we uit een toepassing van 300 duurzaam We willen de kansen benutten om duurzaam te SenterNovem. materiaal en in 2020 van meer dan 600. Voor het bouwen, met de voor de gemeente beschikbare « Convenant duurzaam bouwen en verbouwen eigen handelen liggen de percentages nog hoger. instrumenten zoals communicatie, subsidie en optimaliseren. Als gemeente zal je immers het goede voorbeeld ruimtelijke ordening. Ook zijn er mogelijkheden « Het goede voorbeeld geven bij beheer en moeten geven. Het gaat daarbij om de mogelijk• om privaatrechtelijke afspraken te maken. Het ontwikkeling van gemeentelijke gebouwen heden om binnen 'eigen' projecten duurzaam te bouwbesluit was beperkend bij het maken van en terreinen. bouwen, beheren en te slopen. afspraken over duurzaam bouwen. Dit is inmid¬ « Voorbeelden te geven van duurzaam ontwer• dels veel minder het geval. Er kunnen afspraken pen door bijvoorbeeld maximaal in te spelen Beleidsstandpunten duurzaam (verbou• worden gemaakt met ontwikkelaars, bouwers op de energie (bijvoorbeeld zonoriëntatie) en wen 2030 en beheerders van gebouwen en wegen. Voor de bescherming (bijvoorbeeld vegetatiedak) 1. Toepassen van herbruikbare materialen duurzaam inkopen worden zo mogelijk afspraken « Nieuwe extra duurzame ontwikkelingen te bij het (ver)bouwen van gebouwen en gemaakt. Uiteraard wordt eerst gekeken naar verkiezen boven de reguliere, bijvoorbeeld in inrichting van de buitenruimte (Cradle to de mogelijkheden om zelf duurzaam te (ver) relatie met selectie nieuwe bouwplannen. Cradle). bouwen en in te kopen. In Regionaal verband zijn « Hanteren van een checklist DuBo bij aan¬ « Het aandeel in eigen gebouwen en afspraken gemaakt in 'De Groene Kracht'. Deze vragen voor bouw-, aanleg- en sloopvergun¬ terreinen tot minimaal 500 in 2015, afspraken zullen worden geëffectueerd gericht op ningen wordt in het nieuwe Klimaatbeleid richting 800 in 2020 en 900 in het benutten van kansen voor het behalen van opgepakt. 2030. onze doelstelling. « Het geven van voorlichting t.b.v. draagvlak, interne trainingen en werkafspraken om

47 DuBo te borgen in ruimtelijke plannen. 4.2.6 Compact bouwen dingen buiten deze contour. Voor de regionale - In de overeenkomsten voor eigendom en opgave aan bedrijventerrein past de Stadsregio gebruik van de grond door maatregelen op te Wat is het? de SER-ladder toe: eerst verdichten, hergebruik nemen uit bijvoorbeeld het Regionaal Basis¬ Bij compact bouwen gaat het om het bouwen in en revitalisering pas daarna uitbreiding. Deze pakket DuBo (Regionale Afspraak). hoge dichtheden en/of intensief ruimtegebruik. werkwijze is onderschreven in het Economisch - Actief voorlichting gegeven aan burgers en Het gaat om het benutten van de mogelijkheden beleidsplan 2008-2020 gemeente Zevenaar. bouwuitvoerders over doel, nut en toepas¬ om onder de grond (bijv. parkeren en archief) Verder is de inzet vanuit verkeer gericht op meer sing van het Regionaal basispakket DuBo en gestapeld (bijv. in 2 of meer woonlagen) te gebruik van openbaar vervoer, fietsers en voet• (Regionale Afspraak), in ieder geval ver¬ bouwen, maar ook om het meervoudig gebruiken gangers. Deze vormen vragen om intensief ruim¬ schaffen van beschikbaar foldermateriaal. van bijvoorbeeld een plein. De betekenis van dit tegebruik en compact bouwen. Hierdoor wordt - Werken aan het verkrijgen van het beno¬ milieuthema is het best uit te leggen door aan te het draagvlak voor openbaar vervoer vergroot en digde draagvlak voor het scheppen van geven wat er niet onder valt, namelijk: blijven de afstanden voor fietsers en voetgangers kansrijke ruimtelijke voorwaarden in grote - Extensief gebruik of braakliggend terrein. beperkt. stedenbouwkundige plannen en bestem¬ - Ruim opgezette laagbouw. mingsplannen. - Gebieden waar functies ruim uit elkaar zijn Wat willen we? - Het uitdagen tot duurzaam (ver)bouwen gelegd vanwege brede hinder- en potentiële Hoewel we intensief en meervoudig ruimtege¬ bij projecten. Optie: prijsvraag voor een uitbreidingszones. bruik moeten nastreven binnen de bestaande be¬ deelgebied voor duurzaam bouwen in Groot- - Buitengebied met verspreid aanwezige be• bouwingscontouren, blijft het bovenal van belang Holthuizen. bouwingsclusters, lintbebouwing of vrijstaan¬ de kwaliteit te waarborgen. Intensief en meervou¬ de bebouwing. dig ruimtegebruik mag niet leiden tot ongewenste Onderzoeksvraag/ Actiepunten duurzaam situaties zoals buiten proportionele slagschaduw bouwen Intensief en meervoudig ruimtegebruik kan grote bij woningen, knelpunten in verkeersafwikkeling 1. Borgen van duurzame maatregelen door het voordelen hebben voor ondermeer energie/ etc. Het gaat erom kansen te benutten om de maken van afspraken met specifieke doel¬ klimaat, ecologie en economie. Door compact ruimte intensief en meervoudig te gebruiken. Dit groepen over ambitieniveaus voor duurzaam te bouwen wordt het buitengebied ontlast wat speelt met name in het stedelijk (centrum)gebied. inrichten, bouwen, beheren en slopen. kansen biedt voor natuur. Bij compact bouwen Daarbuiten kan bijvoorbeeld ruim opgezette 2. Opstellen/toepassen van kwantitatieve doel¬ met een goede verhouding tussen wonen, wer¬ laagbouw zijn eigen kwaliteiten hebben, ook ten stellingen voor duurzaam bouwen. ken en voorzieningen zijn de afstanden tussen aanzien van milieu. 3. Keuze maken in de deelname aan het Regi¬ deze functies beperkt. Hierdoor is het afleggen onaal uitvoeringsagenda 'De Groene Kracht'. van grote afstanden met de auto niet snel nodig. Binnen milieu vindt (indien relevant) een af¬ 4. Toepassen van het zogenoemde GPR- Compact bouwen biedt kansen voor de fiets en weging plaats tussen de aspecten binnen de gebouw. lopen. Het dicht bij elkaar bouwen (en mengen thema's kringlopen, ecologie en milieuhygiëne. van functies) kan echter minder gunstig zijn Deze afwegingsregels zijn ook van belang voor voor de milieuhygiënische kwaliteit (gezondheid, compact en intensief ruimtegebruik (zijn aspecten schoon en veilig). Compact bouwen met kwaliteit voor kringlopen). vraagt dan ook om een integrale benadering en Deze afwegingsregels zijn: verkenning van de mogelijkheden. 1. Aspecten van kringlopen en ecologie gaan voor milieuhygiëne. Stand van zaken Zevenaar? 2. Aspecten van kringlopen gaat voor jonge, De gemeente Zevenaar heeft geen beleid dat vervangbare natuur. expliciet gericht is op compact bouwen. Wel geeft 3. Niet vervangbare natuur/cultuur gaat voor de Structuurvisie gemeente Zevenaar 2030 aan aspecten van kringlopen. dat groei van bebouwing in kernen uit gaat van 4. Een minimale milieuhygiënische kwaliteit de bestaande contouren. Er mag alleen worden moet gewaarborgd zijn. gebouwd binnen de woningbouwcontouren. Er zijn slechts beperkte mogelijkheden voor uitbrei- Kort gezegd betekent het afwegingskader dat

48 compact bouwen ofwel intensief ruimtegebruik functies. 4.3 Ecologie voor ecologie en milieuhygiëne gaat, behalve bij » Inpakken, overkluizen, verdiepen van infra¬ dreigend verlies van niet vervangbare natuur/cul• structuur zodat minder brede hinderzones 4.3.1 Planten- en diersoorten tuur. Bij compact bouwen ofwel intensief ruimte• hoeven te worden aangehouden. gebruik moet wel de minimale milieuhygiënische » Aangepast bouwen (functies en architectuur) Wat is het? kwaliteit gewaarborgd zijn. in milieubelaste zones. In Nederland zijn planten- en dierensoorten » Ondergronds bouwen en vergroten van on¬ beschermd in de Flora- en faunawet16 en worden dergrondse gebruiksmogelijkheden. leefgebieden beschermd in de Natuurbescher• Beleidsstandpunt compact bouwen 2030 » Stimuleren van ruimte-intensieve vormen van mingswet17. Ten aanzien van soortenbescherming 1. Intensief en meervoudig ruimtegebruik verkeer en vervoer. regelt de wet met name de schade van mense¬ nastreven in gebieden binnen loopafstand » Nieuwe mobiliteitsconcepten, digitale moge¬ lijke activiteiten zoals jacht, handel en beheer. De (500 meter) en fietsafstand (circa 2 kilo• lijkheden om (de ruimte voor) mobiliteit te Flora- en faunawet beschermt alle in Nederland meter) van een hoogwaardig openbaar beperken. voorkomende Europese inheemse vogels (met vervoersknooppunt*. » In situaties met milieuhinderlijke activiteiten uitzondering van gedomesticeerde individuen van 2. Bebouwingen alleen realiseren binnen maximale maatregelen treffen bij bron, in de grauwe gans, Europese kanarie, rotsduif en wilde de bestaande bebouwingscontouren met overdracht en bij de ontvanger. eend), en alle soorten amfibieën en reptielen. de hoogste dichtheden in het centrum en » Collectieve woonvormen en gezamenlijk Ook zoogdieren zijn beschermd, met uitzonde¬ nabij hoogwaardige openbaar vervoers¬ gebruik (gemeenschappelijke tuin, par¬ ring van zwarte rat, bruine rat en huismuis. De knooppunten en lagere dichtheden aan keren kantoor en wonen, autowasplaats, inheemse vissen zijn beschermd, met uitzonde¬ de rand en kleinere kernen. autobezitf-gebruik). ring van de soorten waarop de Visserijwet van toepassing is. Daarnaast is een aantal planten¬ *3600 ontwikkelingen en OV knooppuntenbe- Onderzoeksvraag/ actiepunten compact soorten beschermd (vaatplanten), waaronder veel leid Stadsregio bouwen orchideeën en planten met opvallende bloemen. 1. Het binnen de huidige woon(werk)wensen De Flora- en faunawet verbiedt dieren te doden Hoe kunnen we het bereiken? in beeld brengen van mogelijkheden voor of hun rust- of verblijfplaats te verstoren. Ook legt Er is een toenemende vraag naar individueler intensief en meervoudig ruimtegebruik. de wet de zorgplicht van de burger voor de flora en ruimer wonen en werken. Ook wonen in het 2. Inzetten op initiatieven van intensief en en fauna vast. groen scoort hoog. Dit lijkt op gespannen voet te meervoudig ruimtegebruik binnen 500 en staan met compact bouwen. Het is echter goed 2000 meter van hoogwaardig openbaar Stand van zaken Zevenaar? mogelijk om binnen de kaders van de huidige vervoersknooppunten. De gemeente Zevenaar heeft een breed scala woonwensen te zoeken naar mogelijkheden voor aan ecologische kwaliteiten en kansen om deze intensief en meervoudig ruimtegebruik, zoals: te versterken. De oeverwallen, komgebieden, » Verdichten van bestaande bebouwd gebied uiterwaarden, de dorpen en een verstedelijkt met behoud van voldoende en kwalitatief gebied bieden (potentieel) een zeer gevarieerd goede groene plekken en structuren gekop¬ landschap voor mens en natuur. peld aan de plek en de functies. 16 » Normdifferentiatie voor milieuhygiënische Er zijn meerdere richtlijnen, verdragen, besluiten en beleid die soorten beschermen, zoals: Vogel- en Habi• aspecten in gebieden die compact zijn en tatrichtlijn, CITES-verdrag en Natura 2000. De soorten gebieden die minder compact zijn. die beschermd moeten worden zijn opgenomen in de » Zoeken naar nieuwe concepten van stape¬ Flora- en faunawet. Er is een nieuwe Natuurwet in de ling en dubbel grondgebruik. maak. » Transformatie van gebieden van lage dicht¬ 17 De Natuurbeschermingswet richt zich primair op het heden naar hogere dichtheden met een hoge beschermen van gebieden met bijzondere natuur- en kwaliteit van de buitenruimte. landschapswaarden. De wet onderscheidt drie typen te beschermen gebieden, te weten: Beschermde natuur¬ » Benutten van mogelijkheden en streven naar Mooie toepassing van dubbel grondgebruik, monumenten, Natura 2000-gebieden en gebieden met geïntegreerde oplossingen van stapeling van zonnepanelen en natuurlijke omgeving internationale verplichtingen zoals wetlands.

49 mm mmm mm Het natuurbeleid van de gemeente Zevenaar is belangrijk waarden. Een extra aandachtspunt is Beleidsstandpunt ecologie (soorten) 2030: verwoord in een Landschapsbeleidsplan voor het beschikbaar hebben van natuurspeelplaatsen 1. Het in stand houden (robuust maken) en Zevenaar (1999) en voor Angerlo (1995). Dit voor kinderen en jongeren in woonkernen. zo mogelijk verhogen van de biodiversi¬ zijn de beleidsplannen voor het buitengebied. In teit. 2006 is het Beleidsplan stedelijk groen vastge¬ 2. Soortenbescherming en ontwikkeling een steld. Natuur is een afgeleide of onderdeel van vaste plaats te geven in de inrichting, het groenbeleid, groenonderhoud of ruimtelijke beheer en gebruik van gebieden. Juist ontwikkelingen. De gemeente Zevenaar heeft in een omgeving waar de verstedelijking geen specifiek beleid voor natuur en natuurbe¬ steeds verder oprukt, is herkenning van leving. Kennis over de aanwezige en potentiële soorten in hun leefomgeving (natuurbele¬ natuur (biodiversiteit) en natuurwaarden (bele¬ m ving) een belangrijke waarde. ving, gebruik) in Zevenaar is niet vastgelegd in 3. Natuur en natuurbeleving moeten een een inventarisatie of plan. Ook is er geen visie vast plek krijgen bij het waarderen van op natuur (biodiversiteit) en natuurwaarden. Wel gebieden en plekken. Natuureducatie heeft de gemeente in verschillende documenten "1 speelt daarbij een belangrijke rol. (structuurvisie, gebiedsvisies) aangegeven waar zij nadrukkelijk kansen ziet voor natuurontwikke¬ Hoe kunnen we het bereiken? ling en -beleving. Het tot realisatie brengen van Natuurbeleving woongebied (vijver Roodwilligen) deze gebieden is dan ook vanuit het beleidsveld milieu als kans aan te merken. Onderzoeksvraag /Actiepunten ecologie Gemeenten hebben de verantwoordelijkheid voor (soorten) De gemeente Zevenaar en alle burgers zijn ge¬ een goede ruimtelijke ordening. Naast de ge¬ 1. Inventarisatie van huidige en potentiële houden aan de zorgplicht en het beschermen van meente hebben ook andere organisaties formeel natuurwaarden zoals sterke punten, kansen, beschermde planten- en diersoorten. Bij het uit¬ een taak bij het beheer en schadebestrijding van bedreigingen en knelpunten in soorten. voeren van de zorgplicht moeten we goed kijken flora en fauna en het aanwijzen van leefgebieden 2. Presentatie van natuur en natuurwaarden naar een redelijke maar ook effectieve compen¬ buiten het bebouwd gebied (kernen, dorpen, binnen en nabij de gemeente Zevenaar (na¬ satie. De aandacht voor natuur is nu nog vooral steden). Dit zijn de provincie Gelderland en het tuur in beeld). gericht op het in beeld brengen van de gevolgen Ministerie van Economische Zaken, Landbouw 3. Beleidsvisie natuur (c.q. Landschapsontwik¬ van een activiteit voor (beschermde) natuurwaar¬ en Innovatie. De gemeente Zevenaar wil actief kelingsplan) opstellen. den in het kader van de Wet ruimtelijke ordening de samenwerking met deze en andere partijen of de Omgevingsvergunning. Veel minder op het opzoeken. Dit ten gunste van de natuur en de Kansrijke maatregelen: beschermen en ontwikkelen van natuur en de natuurbeleving. - Binnen de gemeente Zevenaar zijn vaste bijdrage van natuur(beleving) aan de kwaliteit van verblijfsplaatsen voor bijzondere soorten. de leefomgeving. Een goed overzicht van de kwaliteit en mogelijk¬ Door de aanwezigheid en kenmerken (ken¬ heden van natuur ontbreekt. Deze kennis is nodig nismaking) beter bekend te maken, kan de Wat willen we? om de regie te kunnen voeren en (zelf) initiatie¬ waardering van natuur vergroot worden. De opgave is om ecologie (natuur) een vaste ven te nemen gericht op natuur en natuurbele¬ - Een (grotere) inzet van het NME-centrum in plaats te geven in de inrichting en beheer van ving. de rol van bewustmaking gebieden. Dit geldt voor het buitengebied, maar - In het kader van de ruimtelijke ordening is ook voor het bebouwde gebied. De inzet is om de een onderzoek naar flora en fauna en in diversiteit van planten- en diersoorten te verho¬ voorkomende gevallen compensatie ver¬ gen en de kwetsbaarheid te beperken. Daarbij plicht. Aanvullend hierop zouden kansen zijn ook goede kansen voor het verhogen van voor natuurontwikkeling (in Structuurvisie is de kwaliteit van wonen, werken en recreëren. al aangegeven dat landschapsversterking Juist in een omgeving waar de verstedelijking kan plaatsvinden ten zuiden van de spoorlijn, steeds verder oprukt, zijn rust en natuur(beleving) bij EVZ Zweekhorst, tussen Lathum en Dui-

50 mm mmm mm ven en natuurontwikkeling bij Koppenwaard) een vast plek moeten krijgen in de ontwikke¬ 4.3.2 Leefgebieden ling en beheer van gebieden, dus ook aan de voorkant van het planproces. Dit kan bereikt Wat is het? worden door visie, beleid en doen van voor¬ De Natuurbeschermingswet regelt de bescher• stellen. ming van leefgebieden18. Dit maakt de wet - Natuur levert bij ontwikkelingen bijna altijd in. mogelijk door specifieke landschapselementen of Au. Compensatie is vaak te marginaal. Nieuwe objecten aan te wijzen als beschermde leefomge¬ natuur levert altijd een achterstand op ten ving. De provincie is hiervoor het bevoegd gezag. 1 I opzichte van 'oude' natuur. De compensatie Hierbij valt te denken aan een fort of bunker waar I â van groen/natuur moet een prominentere rol vleermuizen overwinteren, een dassenburcht, krijgen bij ontwikkelingen (groenfonds?). een plek waar orchideeën groeien of een muur - Voor het beschermen van soorten is het met daarop beschermde planten. De aanwijzing belangrijk te weten waar zich populaties tot beschermde leefomgeving maakt het mogelijk J 3"! bevinden. De (direct beschikbare) kennis van bepaalde handelingen te verbieden of strenge Bereikbare natuur plekken binnen de gemeente waar zich po¬ voorwaarden te stellen aan de handelingen die pulaties van beschermde soorten bevinden op die bewuste plaats de kwaliteit kunnen aan- is een voorwaarde om dit te bereiken. tasten19. Wat willen we? - Projecten opzetten die gericht zijn op mens Leefgebieden zijn belangrijk voor het leven en natuur. Dit kunnen zowel zogenoemde Stand van zaken Zevenaar? en stabiliteit van dieren- en plantensoorten en 'Cool Nature' projecten zijn (spelen met na¬ Er is geen beleid specifiek voor behoud en tegelijker tijd kunnen ze de belevingswaarde van tuur) als projecten gericht op natuurbeleving, ontwikkeling van (natuur) leefgebieden voor flora woon-, werk- en recreatiegebieden en routes natuureducatie en natuurgebruik. Andere en fauna. Het meest recente beleid ten aanzien verhogen. Het is wenselijk dat leefgebieden wor¬ voorbeelden zijn: natuur onderhoudsprojec- van groen in het buitengebied is opgenomen in den beschermd. Verder is het de wens om grote ten (IVN), campagne biodiversiteit (Boxtel: het nieuwe Structuurvisie Zevenaar (zie ook 4.3.1 aaneengesloten natuurgebieden te realiseren. Is vogelhuisje gratis), Natuurinventarisatie voor Soorten). dat maar beperkt mogelijk, dan is het wenselijk gebieden (natuurgebied, woongebied, etc.) om natuurgebieden met elkaar te verbinden door in combinatie met een tentoonstelling. In de Structuurvisie gemeente Zevenaar 2030 robuuste verbindingen. Dit zijn brede verbindings¬ - Natuurontwikkeling realiseren in combinatie is aangegeven dat de gemeente inzet op het zones met voldoende ruimte voor natuur. met waterbeleid en -uitvoering, waterkwali¬ ontwikkelen van een sterke samenhangende teit, waterkwantiteit en waterbeleving. structuur met een eigen identiteit, die tegenwicht Een visie en concrete doelstelling voor (soorten - De waarde van natuur is onvoldoende biedt aan de verstedelijking en waarbij belangrij¬ en) leefgebieden ontbreekt binnen de gemeente bekend. Een tentoonstelling over de kracht ke landschappelijke waarden duurzaam in stand Zevenaar. Juist voor natuurbehoud en -ontwik¬ bijdrage van natuur zou hier iets aan kunnen worden gehouden. De nadruk ligt op het benoe¬ keling is het vastleggen en uitvoeren van beleid doen. men en versterken van de (cultuur)landschap- gericht op biodiversiteit en leefgebieden met - Het opstellen van een visie op natuurgebie¬ pelijke waarden. Het in stand houden en ontwik¬ onderling samenhangende verbindingen zeer den voor het buitengebied. kelen van natuurgebieden is daarbij gekoppeld belangrijk. De gemeente wenst de kennis te ver¬ - Verbreden van de kennis over natuurontwik¬ aan de formele natuurgebieden of gekoppeld hogen ten gunste van natuur en natuurbeleving. keling en natuurbeheer. aan gebieden met deze (cultuur)landschappelijke - Zoeken van samenwerking met andere be¬ kwaliteit. leidsmakers en deskundigen op het gebied van natuur- en leefgebieden. 18 - Concreet inzetten en investeren in gebieden Er is een nieuwe Natuurwet in voorbereiding 19 die in visies reeds zijn aangemerkt als ge¬ Er wordt verwezen naar Natura 2000 gebieden en het vergunningstelsel dat de provincie kent aangaande schikte locaties voor natuurontwikkeling. ruimtelijke ontwikkelingen en de effecten die dit heeft op flora en fauna.

51 leefomgeving te verbeteren. Een belangrijke sub¬ Beleidsstandpunt ecologie (leefgebieden) doelstelling is het realiseren van een passende 2030 4.4 Milieuhygiëne 1. Leefgebieden voor gebiedseigen planten 4.4.1 Geluid en diersoorten vergroten, versterken en met elkaar verbinden. Wat is het? 2. Natuur moet voor een belangrijk deel Binnen de gemeente Zevenaar zijn verschillende bijdragen aan de kwaliteit van wonen, geluidsbronnen die voor geluidshinder zorgen. werken en recreëren. De drie belangrijkste bronnen zijn wegverkeer- slawaai, spoorweglawaai en industrielawaai. Nb. Beleid voor leefgebieden kan gekoppeld Maar het kan ook gaan om andere bronnen zoals worden aan beleid voor soorten. lucht-, scheepvaart, horeca en buren. Al deze activiteiten kunnen zorgen voor hoge geluidsni¬ veaus bij ondermeer woningen en binnen natuur- Hoe kunnen we het bereiken? en van nature 'stille' gebieden. Te veel aan geluid kan leiden tot hinder, gezondheidsproblemen en Onderzoeksvragen/ Actiepunten ecologie verstoren van de natuurwaarden (m.n. broed¬ Weg- en railverkeer kunnen een grote impact (leefgebieden) plaatsen). hebben op de leefbaarheid 1. Onderzoeken welke leefgebieden binnen de gemeente van waarde zijn of potentieel van Stand van zaken Zevenaar? waarde zijn voor natuur (biodiversiteit) en Er is voor geluid afkomstig van wegverkeer, Voor verschillende gebieden binnen de gemeente de natuurbeleving. Het gaat daarbij zowel railverkeer, bedrijven, bouw- en sloopwerk¬ is de geambieerde geluidskwaliteit vastgesteld. om natuur binnen als buiten het gebouwde zaamheden en evenementen een beleidskader Hiervoor is de gemeente ingedeeld in gebieden. gebied. vastgesteld (Gemeentelijk Geluidbeleid 2008, in Hierbij is de landelijke systematiek van het project 2. Het ontwikkelen van een robuuste stedelijk februari 2009). De doelstelling van het geluidbe- Milieukwaliteiten in de Leefomgeving (MILO) als en landelijke ecologische netwerk (structu¬ leid is bij te dragen aan de goede kwaliteit van basis gebruikt. Voor de verschillende deelgebie¬ ren, gebieden en plekken). de leefomgeving voor mens en dier. Om deze den is de geluidsambitie bepaald en is aangege¬ 3. Inventarisatie van huidige en potentiële doelstelling te kunnen realiseren is een denk- en ven tot welke bovengrens, bij (hoge) uitzondering, natuurwaarden zoals sterke punten, kansen, werkkader ontwikkeld. Dit denk- en werkkader is daarvan mag worden afgeweken. bedreigingen en knelpunten van de leefge¬ niet gericht op het behalen van een starre norm bieden. voor alle gebieden, maar kijkt naar wat in een In het geluidsbeleid zijn ambities vastgesteld. Dit 4. Initiëren van projecten gericht op natuur en gebied wenselijk en mogelijk is. leidt tot de consequentie dat er woningen in de natuurbeleving (o.a. natuurspeelplekken). gemeente zijn waar niet aan deze ambities wordt Zie ook: actiepunten ecologie (soorten) De doelstellingen en werkwijze voor geluid staat voldaan. Voor wat betreft het weg- en railverkeer dus verwoord in de Nota Geluidsbeleid. De zijn deze woningen geïnventariseerd. Tevens Kansrijke maatregelen: uitwerking van het gemeentelijk geluidsbeleid zijn saneringsvarianten opgesteld, aan de hand Zie 4.3.1 planten- en diersoorten. is gebaseerd op een aantal uitgangspunten. In waarvan de gemeente de keuze voor een aanpak de hoofdnota is het beleid op basis van deze kan maken. Het wegnemen van de hoge ge¬ uitgangspunten nader uitgewerkt. Daarnaast luidsbelastingen vindt zo veel mogelijk plaats op zijn voor de thema's: hogere waarden, bedrijven momenten dat reconstructie- of onderhoudswerk¬ en geluid, bouwlawaai en evenementen, docu¬ zaamheden plaatsvinden. Door het daarbij toe¬ menten ontwikkeld ter ondersteuning van de passen van bronmaatregelen (bijvoorbeeld stiller uitvoeringspraktijk. De doelstelling van het beleid asfalt) is het mogelijk de geluidsbelasting terug te is het behouden van de goede kwaliteit van de brengen. Naast de wettelijke beschermde objec¬ leefomgeving en het benutten van kansen om, ten en functies (bijvoorbeeld woningen) worden daar waar het noodzakelijk is, de kwaliteit van de ook campings en objecten van verblijfsrecreatie,

52 kinderdagverblijven en centra voor buitenschool¬ akoestische knelpunten. Er wordt wel gekeken se opvang en speelplaatsen en de leeromgeving naar mogelijkheden op natuurlijke momenten van scholen beschermd. (werk met werk). Een voorbeeld daarvan is het vervangen van de verharding bij wegonderhoud Het geluidsbeleid heeft vooral betrekking op nieu¬ voor geluidreducerende verhardingen. we situaties zoals de aanleg van nieuwe wegen en woonwijken. Voor deze ontwikkelingen gelden Wat willen we? de vastgestelde ambities. In de ontwikkelingsfase Met het introduceren van het gebiedsgerichte ge- kan daarmee rekening worden gehouden. Om luidbeleid is een begin gemaakt met de wens om deze ambities te realiseren worden ter beperking niet de geluidnorm centraal te stellen, maar wat van de geluidshinder maatregelen genomen. binnen een gebied mogelijk en wenselijk is. Het Hierbij wordt een voorkeursvolgorde gehanteerd: gaat er uiteindelijk om op welke wijze geluid een eerst de maatregelen bij de bron van het geluid, bijdrage kan leveren aan de leefkwaliteit. Binnen dan in de overdracht en als laatste maatregelen het streven naar een optimale geluidkwaliteit zal bij de ontvanger. Bij het nemen van maatregelen ook moeten worden gekeken naar het effect hier¬ wordt naast de kostenefficiëntie ook de duur- van op de doelen vanuit kringlopen en ecologie. Voor de afweging tussen geluid (milieuhygiëni¬ sche aspecten) en andere milieuthema's biedt het milieubeleidsplan een afwegingskader.

Het geluidbeleid geeft per gebiedstype de gewenste geluidkwaliteit. Deze geluidkwaliteit is omschreven als bandbreedte (ambitie en boven¬ grens). Om er voor te zorgen dat geluidkwaliteit ook aan de voorkant van het (plan)proces wordt betrokken bij ruimtelijke afwegingen, zal per Stille plekken in gebieden met een relatief hoge planfase een inbreng moeten worden geleverd geluidsbelasting Weg- en railverkeer kunnen een grote impact die aansluit bij de keuzes die op dat moment hebben op de leefbaarheid gemaakt worden. Het geluidbeleid geeft hiervoor geen houvast. Beleidsstandpunt geluid 2030 Het beleidskader wordt niet alleen gebruikt voor Het geluidbeleid geeft per gebiedstype de 1. Het geluidbeleid zal moeten zorgen voor nieuwe geluidgevoelige functies, maar zal ook gewenste geluidkwaliteit op basis van wettelijke het beschermen van mensen tegen gebruikt worden voor het begrenzen van de normen en afgeleide (geobjectiveerde) gegevens (ernstige) hinder door geluid. Het geluid- geluidsproductie van (bedrijfs)activiteiten en het over hinder. De lokale situatie kan afwijken van beleid geeft aan binnen welke gebieden saneren van hoogbelaste locaties langs wegen deze afgeleide hinderbeleving. Bij het vaststellen (gebiedstypen) welke ambitie en boven¬ door de aanleg van stille wegdekken en het sane¬ van de gewenste en minimaal te halen geluid¬ grens geldt. ren van hoogbelaste gevels. kwaliteiten willen meer rekening houden met de specifieke omstandigheden. Ook willen we kan¬ 2. Nota geluidbeleid is de basis voor het De uitvoering van het geluidbeleid is nu vooral sen benutten om de geluidkwaliteit te verbeteren vaststellen van hogere waarden. gericht op het beoordelen van initiatieven en wanneer dat wenselijk en mogelijk is. wijziging van het planologische regiem (bestem¬ mingsplannen). De gebiedsgerichte normen en het hogere waardebeleid wordt daarbij als uitgangspunt gehanteerd. Er is geen geld gereserveerd voor het autonoom oplossen van

53 - Trillingen kunnen ook ongewenst ontstaan bij aspecten zal per geval specifiek onderzoek moet Hoe kunnen we het bereiken? woningen of laboratoria langs spoorwegen of worden gedaan op basis waarvan maatregelen wegen. kunnen worden genomen. Onderzoeksvraag/Actiepunten geluid - Ook zwaar vrachtverkeer op bedrijfsterreinen 1. Het geluidbeleid zoals verwoord in het welke zijn gelegen in de bebouwde kom of Stand van zaken Zevenaar? gemeentelijk geluidbeleid 2008 zal worden gebruik moeten maken van wegen door de De gemeente Zevenaar heeft nog geen beleid geëvalueerd. De verbeterpunten worden bebouwde kom, kunnen voor veel overlast of standpunt ingenomen over de gevolgen en zoveel mogelijk doorgevoerd. en schade zorgen. bescherming van mensen en gebouwen tegen De kans op trillingshinder hangt af van de aard trillingshinder. Binnen de gemeente Zevenaar zijn 2. Inventariseren van de akoestische knelpun¬ en constructiewijze van het gebouw en de aard, geen knelpunten bekend met trillingen. ten op basis van kaarten 2013. sterkte en frequentie van de trillingen. Wat willen we? 3. Er zal een werkwijze worden opgesteld om De belangrijkste bronnen van trillingen in de Trillingen kunnen invloed hebben op het welbe¬ de knelpunten op te lossen en de kansen woonomgeving zijn wegverkeer, luchtvaart, vinden, concentratie en de gezondheid. Door het voor geluidkwaliteit te benutten bij ontwikke¬ railverkeer, scheepvaart, bedrijven en natuurlijke ervaren van hinder door trillingen kunnen som¬ ling en beheer van gebieden (gebiedsgericht bodembewegingen. Het wegverkeer is veruit de mige mensen last krijgen van verstoorde slaap en werken aan geluid). belangrijkste bron. Denk daarbij bijvoorbeeld aan stress. Lichamelijke reacties kunnen variëren van passerende (vracht-)auto's over klinkerwegen en ongemak en spanning, vermoeidheid en irritatie 4. Er zal een werkwijze worden opgesteld die verkeersdrempels. Voelbare trillingen door ver¬ tot concentratie- en slaapstoornis. Deze negatie¬ zorgt voor een goede verankering van ge¬ keer treden meestal op binnen een afstand van ve invloed willen we zo veel mogelijk voorkomen. luidkwaliteit in het planproces voor ontwikke¬ 100 meter. Trillingen kunnen als hinderlijk worden ling en beheer van gebieden en gebouwen. ervaren en gevoelens van onbehagen geven. In voorkomende gevallen zal binnen de ge¬ meente Zevenaar onderzoek moeten worden Zie ook Gemeentelijk Geluidbeleid 2008. Er is geen wetgeving voor hinder door trillingen. gedaan naar trillingen. Dit kan bijvoorbeeld het Voor trillingsnormen zijn de Handreiking vergun• geval zijn bij bedrijfsactiviteiten en rail- en weg¬ Kansrijke maatregelen/acties: ningverlening en industrielawaai en de SBR- verkeer. Afhankelijk van de situatie wordt daarbij - Inventariseren van de geluidbeleving binnen Richtlijnen te gebruiken. In de handreiking zijn de voorhanden zijnde Handreiking of Richtlijn de gemeente Zevenaar (bij voorkeur in regi¬ normen opgenomen voor gebiedscategorieën. De onaal verband en gekoppeld aan bestaande SBR-Richtlijn bestaat eigenlijk uit drie richtlijnen Beleidsstandpunt trilling 2030 onderzoek naar leefbaarheid). voor trillingshinder/schade: SBR-Richtlijn A, B Er wordt voor gezorgd dat mensen worden - Kaarten die een indicatie geven van de en C. Richtlijn A is specifiek gericht op schade beschermd tegen (ernstige) hinder door tril¬ akoestische situatie (incl. knelpunten) binnen aan gebouwen, richtlijn B op hinder ervaren ling. Niet voorkomen kan worden dat sommige gemeente Zevenaar (alle drukke wegen) op door mensen en richtlijn C voor verstoring van mensen (tijdelijk) enige hinder ondervinden. basis van luidheid/dB's en beleving. gevoelige apparatuur. De normen genoemd Bij het beoordelen van hindersituaties of het in de Handreiking en SBR-Richtlijnen zijn niet stellen van een beschermingsniveau trillingen 4.4.2 Trilling gelijk. Jurisprudentie geeft aan dat beide kaders wordt gebruik gemaakt van de Handreiking voldoen. De in de Handreiking gebruikte gebieds- (bij bedrijven) of Richtlijn (bij overige situ¬ Wat is het? typering 4 en 5 zijn vanwege het ontbreken van aties). Nieuwe situaties met blijvende tril- De ruimte in Nederland is schaars waardoor ge¬ een gedegen onderbouwing niet toe te passen. lingshinder (volgens SBR-richtlijn) mogen niet bouwen steeds dichter op elkaar komen te staan. ontstaan. Er wordt rekening gehouden met Hierdoor kan eerder trillingshinder, van werk¬ Het houden van voldoende afstand tot een tril¬ functies die extra gevoelig zijn voor trillinghin- zaamheden in de omgeving worden, ervaren. Dit lingsbron is de beste oplossing om eventuele pro¬ der. kan zijn: blemen te voorkomen. Daarnaast zijn technische - Trillingen als gevolg van heien of het slaan oplossingen mogelijk zoals het trillingsgeïsoleerd van damwanden voor een nieuw gebouw opstellen van een bron. Omdat de overdracht kunnen omliggende gebouwen beschadigen. van trillingen wordt bepaald door verschillende

54 mZm gehanteerd. vastgesteld voor luchtkwaliteit. Er zal moeten (RSL). Het RSL vormt een onderdeel van het Na¬ Hoe kunnen we het bereiken? worden gekeken naar de wenselijkheid en moge¬ tionale Samenwerking Luchtkwaliteit (NSL). De Uit klachten blijkt dat er weinig hinder is van lijkheden om rekening te houden met gevoelige jaarlijkse rapportageplicht is sinds 2008 komen trillingen. Wanneer nieuwe ontwikkelingen zich functies en extra gevoelige groepen. Er is een te vervallen. Door het schoner worden van de voordoen waarbij blijvende trillingshinder kunnen systeem van spuitzones (50 meter of onder¬ industrie en het verkeer en een aanpassing van ontstaan, zal hiermee rekening moeten worden bouwd een kleinere zone). Een spuitzone zorgt de wetgeving, zijn de achtergrondconcentraties gehouden. Nieuwe hindersituaties mogen niet voor voldoende ruimte tussen bedrijvigheid (bijv. (deposities) in de gemeente Zevenaar aanzienlijk ontstaan. Om een beter beeld te krijgen van tril- kwekerij) en gevoelige functies (bijv. wonen). gedaald. lingshinder kan in het geval van het uitvoeren van Wanneer echter te ruime spuitzones worden aan¬ een belevingsonderzoek gevraagd worden naar gehouden, is er minder ruimte voor verdichting Luchtverontreiniging bedrijven: Hinder van lucht¬ het optreden van trillingshinder. van bestaande (woon)gebieden. Dit vraagt om verontreiniging door bedrijven is, in verband met maatwerk. Gemeentelijk beleid voor luchtvervui- het ontbreken van gegevens, nog niet (volledig) 4.4.3 Lucht lende stoffen en spuitzones ontbreekt. in beeld gebracht. Binnen de gemeente Zevenaar zijn zover bekend geen industrieën aanwezig met Wat is het? Binnen de gemeente Zevenaar is een aantal een wezenlijke uitstoot van giftige stoffen en an¬ 'Schone' lucht is belangrijk. De wetgeving rond belangrijke bronnen van luchtvervuiling. De dere vervuilende stoffen in de buitenlucht (zie ook luchtkwaliteit geeft normen voor 12 relevante problemen concentreren zich met name rondom geur). Binnen de gemeente Zevenaar zijn, vooral stoffen. De belangrijkste stoffen die een pro¬ de snelwegen A12 (toekomstige A15) en een in het komgebied, veel agrarische bedrijven aan¬ bleem vormen voor de gezondheid van de mens aantal provinciale en stadswegen. Hoewel direct wezig. Deze bedrijven zorgen voor luchtverontrei¬ zijn: stikstofdioxide (NO2) en fijn stof (PM10). langs de drukke wegen de grenswaarden worden niging van vooral fijn stof en ammoniak. Voor grote parkeerplaatsen en garages kan ook gehaald, is de kwaliteit van de lucht niet optimaal. benzeen (C6H6) relevant zijn. Langs zeer drukke Deze situatie kan bij langdurige blootstelling Wat willen we? wegen kan ook koolmonoxide (CO) een rol van leiden tot gezondheidseffecten leiden (verlies van Vooral de kern Zevenaar heeft te maken met veel betekenis zijn. verloren levensjaren en hart- en vaatziekten). wegverkeer. In deze kern (maar ook binnen dor¬ Naast de 12 relevante stoffen voor luchtkwaliteit pen) beïnvloedt het wegverkeer de aanwezigheid is binnen de gemeente Zevenaar ook de spuit- van luchtvervuilende stoffen in de buitenlucht. zone relevant voor de volksgezondheid. Spuitzo- Er worden geen grenswaarden overschreden. In nes komen voor bij fruitteelt, boomteelt en (glas) Nederland zijn de algemene luchtkwaliteitseisen tuinbouw. Een spuitzone is het gebied waar de voor alle functies gelijk. Bekend is dat er groe¬ 'drift' van spuitactiviteiten wordt of kan worden pen zijn die gevoeliger zijn of zelfs extra gevoe¬ ervaren. lig zijn voor luchtvervuiling in de buitenlucht. In Verder kunnen industrieën en agrarische bedrij¬ het Besluit gevoelige bestemmingen zijn deze ven zorgen voor luchtvervuiling. Bij industrieën gevoelige groepen (m.n. jonge kinderen) opge¬ kan het gaan om een verschillende stoffen. İ nomen. Aanvullend kan gekeken worden naar de Te denken valt aan methaan, zwaveldioxide, gevoeligheidsscores van de GGD Nederland (zie stikstofdioxiden, koolstofdioxide, fijn stof, VOC, kader). radioactieve straling en ammoniak. De Neder¬ Een kinderdagverblijf zo dicht bij een autoweg geen landse Emissie Richtlijn (NER) geeft normen goed idee voor uitstoot door bedrijven. Landbouw is vooral verantwoordelijk voor de uitstoot van distiksto- foxide, ammoniak, fijn stof en methaan. Door het Luchtverontreiniging (auto)verkeer; In overleg gebruik van allerlei bestrijdingsmiddelen zorgt de met de andere wegbeheerders, provincie Gelder¬ landbouw ook voor uitstoot van giftige stoffen. land en Rijkswaterstaat is de gemeente bezig met plannen voor het verbeteren van de luchtkwaliteit Stand van zaken Zevenaar NSL ^ stadsregio. Dit vindt plaats in het pro­ Binnen de gemeente Zevenaar is geen beleid gramma "Regionale Samenwerking Luchtkwaliteit

55 Kansrijke maatregelen: Het huidige rijksgeurbeleid is vastgesteld en Gevoeligheidsscores GGD Nederland - Inventariseren van de aanwezige luchtge- aangekondigd in een brief van de minister van Bij het bestemmen van een van de volgende voelige functies en de voor luchtkwaliteit VROM van 30 juni 1995 aan de besturen van de functies kan rekening worden gehouden met relevante wegen en locaties. gemeenten en provincies. De hoofdpunten hieruit de specifieke gevoeligheid (GGD Nederland): - Verankeren van het toetsen van ontwikkelin• zijn: Gevoelig: wonen, verpleeghuizen, basis¬ gen (ruimtelijke ordening, vergunningen etc.) - De doelstelling voor het jaar 2000 was 120 school, voorgezet onderwijs, kinderdag¬ aan de doelstellingen voor luchtkwaliteit. gehinderden en voor het jaar 2010, dat verblijf, peuterspeelzaal. - Mogelijke maatregelen om de luchtkwaliteit niemand nog in ernstige mate hinder mag Zekere gevoeligheid: sporthal, sportvel¬ te verbeteren: minder auto's nabij woonge¬ ondervinden van geur. den, gevangenis. bieden en andere gevoelige groepen (omlei¬ - De mate van hinder die nog acceptabel is, Onder voorwaarden niet gevoelig: over- den of meer fietsen), schonere brandstoffen wordt vastgesteld door het bevoegd be¬ nachtingsplek, park, recreatiepark, fiets¬ (aardgas, elektrisch), openbaar vervoer stuursorgaan (veelal gemeenten). pad, ziekenhuis, volkstuinen, camping. (lokaal en regionaal), betere doorstroming - De mate van hinder kan onder andere wor¬ Minder/niet gevoelig: (groene golf, rotondes) etcetera. den bepaald door een belevingsonderzoek, kantoorpanden,winkelcentra, bioscoop, hinderenquête, klachtenregistraties etc. recreatiecomplex binnen, gevangenis met 4.4.4 Geur - Voor ruimtelijke ontwikkelingen geldt het uit• technische aanpassingen, ziekenhuis met gangspunt dat nieuwe hinder dient te worden technische aanpassingen en hotel. Geurhinder is de toestand waarbij mensen een voorkomen. geur waarnemen die zij als onaangenaam erva¬ Beleidsstandpunt lucht 2030 ren, zonder daarom noodzakelijk direct nadelige Voor agrarische bedrijven geeft de Wet (en rege¬ 1. Er zal voor moeten worden gezorgd gezondheidseffecten te ondervinden. De onaan¬ ling) geurhinder en veehouderij standaardnormen dat mensen worden beschermd tegen gename geur heeft echter wel een belangrijk voor geurbelasting veroorzaakt door veehou¬ negatieve gezondheidseffecten door nadelig effect op hun levenskwaliteit. Zeker indien derijen. Deze normen moeten in acht genomen luchtvervuiling. In beginsel gelden de de frequentie en de intensiteit van de waarne¬ worden bij de beoordeling van aanvragen van Europese en in Nederland gehanteerde ming stijgen. Mensen kunnen geïrriteerd raken, vergunningen op basis van de Wabo. De Wet grenswaarden voor luchtvervuilende stof¬ slaapproblemen ontwikkelen, raken daardoor geurhinder en veehouderij geeft gemeente ruimte fen als norm. vermoeid en kunnen hoofdpijn krijgen. voor maatwerk. 2. Voor extra gevoelige functies of gebieden zal een strengere norm worden gehan¬ Er zijn verschillende bronnen die geur kunnen Stand van zaken Zevenaar? teerd. veroorzaken. Naast agrarische bedrijven zijn niet- Er zijn binnen de gemeente Zevenaar weinig agrarische bedrijven (industrie), verkeer en open knelpunten met geur. Het zijn vooral agrarische haarden/allesbranders, de belangrijkste hinder- bedrijven die geur veroorzaken. Verder is er één Hoe kunnen we het bereiken? bronnen van geur. In onderstaande tabel is de niet agrarisch bedrijf met enige geuremissie. Voor mate van geurhinder (soms of vaak last van geur) het niet agrarische bedrijf wordt de Nederlandse Onderzoeksvraag/Actiepunten lucht onder Nederlanders door diverse bronnen weer¬ Emissierichtlijn gehanteerd, dit zonder gemeen¬ 1. Onderzoek naar de mate waarin bescher¬ gegeven (percentage van de totale bevolking). telijke nuancering. Voor agrarische bedrijven ming van gevoelige functies nodig is en is in 2008 geurbeleid (notitie en verordening) de manier waarop deze kunnen worden vastgesteld. Het geurbeleid is gebaseerd op beschermd. geurbron 1998 2003 2008 de Wet geurhinder. Deze wet geeft gemeenten 2. Vaststellen van normenkader voor gevoelige Verkeer en/of industrie 15 14 10 de mogelijkheid om agrarische bedrijven meer groepen tegen luchtvervuilende stoffen. Verkeer 7 7 5 ruimte te geven door een versoepeling in de Industrie 9 9 6 geurnorm. Deze geurnorm is een uitvoering van het principe dat een agrarische gebied Landbouw 12 12 9 ruimte moet bieden aan agrarische bedrijven. Open haarden e.d. 10 11 11 De basis voor het gemeentelijk geurbeleid is een quickscan bestaande agrarische bedrijven. mate van geurhinder (bron CBS 2009)

56 Om knelpunten weg te nemen voor ruimtelijke Hoe kunnen we het bereiken? efficiënt mogelijk te benutten. Het ruimtelijk beleid projecten is de minimaal aan te houden afstand en het externe veiligheidsbeleid moeten dus goed gehalveerd en de norm verhoogd voor relevante Onderzoeksvraag/Actiepunt geur op elkaar worden afgestemd. gebieden binnen de gemeente Zevenaar. Het zijn 1. Onderzoek doen naar de noodzaak voor het gebieden binnen of nabij de bebouwde kom. Het actualiseren van het geurbeleid bestaande Stand van zaken Zevenaar? gemeentelijk geurbeleid geldt dan ook enkel voor en nieuwe situaties. De gemeente Zevenaar kent op dit moment 1 deze aangewezen gebieden, het overige deel BRZO-inrichting (Zweekhorst) en 7 Bevi-inrichtin- moet voldoen aan de wettelijke norm van de Wet Kansrijke maatregelen: gen (tankstations met LPG, een camping met een geluidhinder en veehouderij. - De agrarische sector is in ontwikkeling. Voor¬ grote propaan tank (40.000 liter) en gasdrukregel- malige bedrijven zijn op zoek naar alterna¬ en meetstations). Binnen de gemeente zijn er 5 De afgelopen jaren zijn verschillende agrarische tieven voor hun bedrijf, andere (bestaande) inrichtingen die vallen onder het vuurwerkbesluit. bedrijven gestopt of zijn er veranderingen in de bedrijven moeten moderniseren om de bedrijfsvoering doorgevoerd. De verwachting concurrentie aan te kunnen. Deze ontwik¬ Vervoer van gevaarlijke stoffen vindt plaats over is dat de komende jaren meer bedrijven zullen kelingen moeten mogelijk zijn. Gekeken zal de A12 en de A18, de Betuweroute en de spoor¬ stoppen. Toch zal de dynamiek in de landbouw moeten worden hoe landbouw en geurhinder lijn Arnhem - Duitse grens en over de IJssel. (en agrarisch gebied) de komende jaren blij¬ hier van kunnen profiteren. Voor het eigen wegennet beschikt de gemeente vend hoog zijn. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om - Geurbeleid opstellen voor het komgebied momenteel niet over een vastgestelde route voor nevenfuncties, functieverandering van bestaande (kerngebied agrarische bedrijven en kansen het transport van gevaarlijke stoffen (uit onder• bedrijven en gebouwen, modernisering van be¬ voor natuur en recreatie). zoek van de MRA bleek niet de noodzaak). Ten staande bedrijven. - Onderzoek doen naar de kwetsbaarheid en aanzien van het vervoer bestaan op dit moment mogelijkheden voor ontwikkeling van grotere geen wettelijke knelpunten. Wat willen we? of grote agrarische bedrijven kan de basis Er is (nog) geen behoefte aan geurbeleid voor vormen voor geurbeleid voor nieuw situaties. Het reguleren van externe veiligheid gebeurd via bedrijven. In voorkomende gevallen wordt gebruik Volg hierbij het beleid van provincie Gelder¬ de ruimtelijke ordening en de aandacht bij ver¬ gemaakt van de Nederlandse Emissierichtlijn. land. gunningverlening en handhaving. Daarbij wordt Voor geurhinder en agrarische bedrijven geldt - Studie naar de mogelijkheden voor verschil• gebruik gemaakt van de voorhanden zijnde wet¬ het gemeentelijke (agrarisch) geurbeleid (2008). lende vormen van 'stadslandbouw' (o.m. mo• geving en handreikingen. In mei 2012 is de be¬ Dit geurbeleid is echter toe aan een actualisatie. gelijkheden Landgoed Sevenaer) of nieuwe leidsvisie externe veiligheid gemeente Zevenaar De reden hiervoor is de dynamiek in de land¬ concepten van tuin- en landbouw binnen of vastgesteld om onder andere ruimtelijke ordening bouwsector. Deze sector moet binnen agrarische aan de rand van het bebouwd gebied. en risicobeheersing op elkaar af te stemmen. gebieden ruimte hebben om in te spelen op nieuwe ontwikkelingen. Geurbeleid moet zorgen 4.4.5 Externe veiligheid De gemeente houdt zich aan de geldende wet¬ voor ruimte aan agrarische bedrijven en een en regelgeving en houdt rekening met de nieuwe goede afstemming met andere functies. Er zijn Wat is het? beleidsontwikkelingen, zoals op het gebied van knelpunten voor bedrijven in of nabij woonker¬ Bepaalde activiteiten brengen risico's op zware transport van gevaarlijke stoffen. Voor de toepas¬ nen en met transities van bedrijfswoningen naar ongevallen met mogelijke gevolgen voor de om¬ sing van dit externe veiligheidsbeleid onder¬ burgerwoningen. geving met zich mee. Externe veiligheid richt zich scheidt de gemeente vier gebiedstypen: woonge¬ op het beheersen van de risico's bij de produc¬ bieden, bedrijventerreinen, landelijk gebied, en Beleidsstandpunt geur 2030 tie, opslag, transport en gebruik van gevaarlijke recreatiegebied. 1. Geurhinder moet zoveel mogelijk worden stoffen. De aanwezigheid of het nieuw vestigen voorkomen. Voor niet agrarische bedrij¬ van dergelijke activiteiten kunnen beperkingen ven vormt de Nederlandse Emissiericht¬ opleggen aan de omgeving. Zo zal ondermeer lijn het normenkader. Voor agrarische rekening gehouden worden met bepaalde veilig¬ bedrijven geldt het gemeentelijk geur¬ heidsafstanden tussen risicovolle activiteiten en beleid (notitie en verordening 2008 en bijvoorbeeld woningen. Aan de andere kant is het aanvullend geurbeleid Komgebied). rijksbeleid er op gericht de schaarse ruimte zo

57 Wat willen we? 2. Op bedrijventerreinen accepteert de De externe veiligheidsvisie moet zijn geworteld Er wordt onderscheid gemaakt in externe veilig¬ gemeente een minder streng veiligheids¬ in de gemeentelijke gedachten over ruimtelijke heid als plaatsgebonden risico en als groepsri- regime dan in woon- en recreatiege¬ ontwikkeling in het algemeen. sico. Voor het plaatsgebonden risico geldt een bieden. Op deze terreinen is de komst grenswaarde voor kwetsbare objecten (o.a. wo¬ van risicobronnen onder voorwaarden De Beleidsvisie externe veiligheid (2012) geeft ningen, grote kantoren) en een richtwaarde voor mogelijk. Verder moeten bestaande Bevi- antwoord vragen over hoe om te gaan met de beperkt kwetsbare objecten (o.a. kleine kantoren inrichtingen niet worden benadeeld in ont¬ risico's verbonden aan het opslaan, vervoeren, en winkels). De grenswaarde mag in geen geval wikkelingsperspectief door de groei van gebruik en/of verkoop van gevaarlijke stoffen. worden overschreden. In Nederland zijn weinig kwetsbare objecten in hun omgeving. Hieronder zijn enkele van deze vragen genoemd. locaties waar conflicten zijn met het plaatsgebon¬ - Hoe ga je om met invloedsgebieden, aan• den risico. Het betreft dan met name knelpunten 3. Gemeentegrensoverschrijdende risico- dachtszones en risicocontouren? rond LPG tankstations. veroorzakende activiteiten zoals vervoer - Wanneer geldt voor een ruimtelijke ontwikke• van gevaarlijke stoffen over spoor, weg lingen en een bedrijf een onderzoeksplicht? Bij het groepsrisico zal, bij beoordeling van en water en door buisleidingen worden - Hoe wordt invulling gegeven aan de verant¬ nieuwe ontwikkelingen, rekening moeten worden in regionaal verband opgepakt. Daarbij woording groepsrisico? gehouden met een oriënterende waarde en het wordt gezamenlijk opgetrokken om de - Hoe wordt omgaan met advies van de regio¬ verantwoorden van het groepsrisico. risicoveroorzakers te beïnvloeden. nale brandweer? - Hoe wordt invulling gegeven aan de verschil¬ Bij ontwikkelingen binnen de invloedsfeer van het 4. Waar zich externe veiligheidsknelpunten len tussen gebieden? Met welke normering groepsrisico moet aandacht zijn voor de zelfred¬ voor (kunnen) doen, hebben maatrege¬ moet rekening worden gehouden? Hoe ziet zaamheid van mensen en de bereikbaarheid van len, die de kans op een zwaar ongeval het verdere beleid voor gebieden eruit? hulpdiensten bij een eventuele calamiteit met met gevaarlijke stoffen verlagen, de - Hoe gaan we om met cumulatie en het gevaarlijke stoffen. Wanneer een ontwikkeling voorkeur boven maatregelen, die het domino-effect? (nieuw, toename, verandering) plaats vindt bin¬ effect daarvan beperken. Verder hanteert nen de invloedsfeer van een risicovolle activiteit, de gemeente het principe "de veroorzaker dan dient in het kader van het besluit externe betaalt". Dit betekent dat degene die de veiligheid inrichtingen (BEVI, artikel 12) de betref¬ externe veiligheidssituatie verandert, ook fende regionale brandweer (de Veiligheids- en betaalt en zorgt voor een veilige omge¬ Gezondheidsregio Gelderland Midden) de gele¬ ving. genheid te krijgen om advies aan het gemeente¬ bestuur te geven. Hoe kunnen we het bereiken? Beleidsstandpunt externe veiligheid (uit: Binnen de diverse taakgebieden van de lande¬ beleidsvisie EV) 2030 lijke, provinciale, regionale en gemeentelijke 1. De gemeente streeft ernaar risicobronnen overheden dienen continue afwegingen te wor¬ en (beperkt) kwetsbare bestemmingen den gemaakt tussen veiligheid, haalbaarheid en zoveel mogelijk te scheiden. In woon- en de kosten. Hierbij gaat het onder meer om taken recreatiegebieden worden dan ook geen op het gebied van ruimtelijke ordening, verkeer, nieuwe risicobronnen geïntroduceerd. In milieu en rampenbestrijding. De taakstellingen gevallen waarin de gemeente niet het be¬ en het uitvoeringsprogramma van deze visie zijn voegd gezag is, zal zij zich inspannen om in bijlagen 3 (incidentele taken) en 4 (structurele Vluchtweg in geval van een calamiteit op het spoor de externe veiligheidsrisico's zo beperkt taken) van de Beleidsvisie Externe veiligheid (Betuwelijn) mogelijk te houden. Daartoe treedt zij in opgenomen. overleg met de initiatiefnemer en eventu¬ eel het bevoegd gezag om dit standpunt uit te dragen.

58 Onderzoeksvraag/actiepunt Externe Veiligheid bodemkwaliteitskaart geeft informatie over de dif¬ Hoe kunnen we het bereiken? 1. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat externe fuse bodemkwaliteit in zones, dus niet van lokale Het mogelijk maken van ontwikkelingen zoals veiligheid een vaste plek krijgt bij ruimtelijke verontreinigingen. De kaart geldt dus niet voor woningbouw zonder de bodem of waterbodem te ontwikkelingen en de verschillende beschik¬ locaties die historisch zijn belast door puntbron¬ schaden. De financiële last voor het reinigen van bare instrumenten voor uitvoering zoals nen (bijv. fabriekslocaties of benzinestations). de bodem voor het beoogde doel is hoog. Er zal vergunningen, ruimtelijke plannen, communi¬ Daarom dient vóór het gebruik van de kaart altijd moeten worden gekeken naar mogelijkheden om catie etcetera. een historisch onderzoek te worden uitgevoerd bodemgeschiktheid te financieren met creatieve om te weten of de herkomst- of toepassingsloca• oplossingen. Daarbij valt te denken aan subsi¬ 4.4.6 Bodem tie niet historisch belast is. dies, werk met werk en hergebruik van vervuilde grond. Wat is het? Wat willen we? De bodem is een bron voor drinkwater en voed¬ De informatie in het bodembeheerplan geeft de Kansrijke maatregelen: sel en een woonplaats voor dieren. Tegelijkertijd mogelijkheden van het Besluit bodemkwaliteit - Ketentoezicht uitvoeren: inzicht in de regio¬ gebruiken we de bodem om op te wonen, te aan, zoals: nale grondstromen en afstemmen van de sa¬ werken en te recreëren en we leggen wegen, - Bij het toepassen van grond en baggerspe¬ menwerking met handhavingspartners. Bij de spoorwegen en geluidswallen aan. Het bodem¬ cie op en in de bodem. controle zowel kijken naar grote als kleinere beleid is verwoord in het Besluit bodemkwaliteit - Als bewijsmiddel voor de kwaliteit van vrij¬ grondverzetwerkzaamheden (steekproefsge¬ (1 juli 2008). Met het Besluit wordt ingespeeld komende grond en de ontvangende bodem. wijs en regiobreed). op de noodzaak om de bodem te beschermen - Bij het wegnemen van mogelijke knelpunten - Toezicht op grondverzetwerkzaamheden voor toekomstig gebruik en de wens van lokale bij grond- en/of baggerverzet. koppelen aan andere gemeentelijke taken en overheden om de bodemkwaliteit beter te laten - Om mogelijk lokale verhoogde terugsaneer- werkzaamheden en vice versa. aansluiten op het lokale bodemgebruik. waarden vast te stellen (in overleg met het bevoegd gezag Wet bodembescherming). 4.4.7 Licht Stand van zaken Zevenaar? - Om mogelijk een vrijstellingsregeling voor De bodem in de gemeente Zevenaar is relatief bodemonderzoeken bij bouwvergunnings- Wat is het? schoon. De historie kent namelijk relatief weinig aanvragen vast te stellen. Licht zorgt ervoor dat we kunnen zien, maar kan bodemverontreinigende activiteiten. In 2007 Naast de inspanningen voor sanering van ook een bron van verstoring zijn. Dit kan zich is het huidige bodembeheersplan vastgesteld. bestaande verontreiniginglocaties geldt dat 'Wat uiten in verblinding, verstoring van nachtelijke Deze is regionaal (MRA breed) uitgewerkt en schoon is, moet schoon blijven'. Dit beleid willen activiteiten of in een algemeen gevoel van onbe¬ geactualiseerd in 2011 (febr. 2011). Door het we verder vormgeven in de regio. hagen. Daarnaast zijn ook fysiologische gevolgen beheergebied te vergroten is een betere uitwis¬ mogelijk, zoals een verstoring van het bioritme. seling van grondstromen mogelijk geworden. Het Beleidsstandpunt bodem 2030 Effecten op dieren zijn onder meer de isolatie van bodembeheersplan bestaat uit een bodemfunc- 1. Uitgangspunt van het bodembeleid is: populaties door het barrière-effect van verlichting, tieklassenkaart met functies (wonen, bedrijven, "Wat schoon is moet schoon blijven". en aantrekking en verblinding van dieren met ver¬ buitengebied) en classificaties (AW 2000, wonen 2. De chemische bodemkwaliteit moet voor keersslachtoffers tot resultaat. Veranderingen in en industrie) en een bodemkwaliteitskaart met de zoveel mogelijk functies geschikt zijn. verhoudingen tussen licht en donker is vaak het kwaliteit van de ondergrond. In overige gevallen zal de kwaliteit van natuurlijk signaal voor veranderingen in gedrag, de bodem geschikt moeten zijn voor de zoals trek- en broedgedrag en zoeken naar voed¬ Beide kaarten zijn bedoeld voor iedereen die van functie waarvoor deze is bedoeld dan wel sel. Verstoring daarvan leidt tot aantasting van de plan is grond toe te passen binnen het beheer- geschikt moet worden gemaakt. conditie en alertheid. Enkele mogelijke hinder- gebied (regio Arnhem). Binnen een zone is de 3. Het proces van bodembehandeling wordt situaties voor de mens zijn de lichthinder van gemiddelde kwaliteit min of meer gelijk, terwijl er gekoppeld aan de ontwikkeling van reclamepanelen, assimilatieverlichting in een kas tussen zones duidelijke verschillen in kwaliteit gebieden. Indien mogelijk worden ook die ook de omgeving verlicht, lichtmasten die van kunnen zijn. De kaarten worden gebruikt voor het andere (autonome) bodemverontreinigin¬ ruime afstand waarneembaar zijn en koplampen bepalen van de mogelijkheden van hergebruik gen aangepakt. van de auto die in huis schijnen. voor vrijkomende grond of gekeurde grond. De

59 In Nederland bestaan verschillende besluiten en gehandhaafd moeten worden. Nieuwe situaties Kansrijke maatregelen: richtlijnen rondom lichthinder. Voor specifieke van lichthinder moeten worden voorkomen. - Duisternis opgenomen in de basisbescher¬ bedrijfsgroepen worden eisen gesteld aan het Ook zal bij het inzetten van verlichting bewust ming van de gemeentelijke ecologische omgaan met licht of kunnen die worden gesteld20. moeten worden gekeken naar het voorkomen hoofdstructuur. Verder zijn er normen voor lichthinder opgeno¬ van hindersituaties voor dieren en planten. Dit - Aanhouden van een ruimtelijke zonering ten men in richtlijnen voor specifieke bronnen zoals geldt voor openbare verlichting, maar ook voor opzichte van gebieden die extra gevoelig zijn sportvelden uitgebracht door de Nederlandse overige verlichting. Bij de energiebesparing wordt voor licht zoals woongebieden en natuurge¬ Stichting Voor Verlichtingskunde, NSVV. Licht¬ verwezen naar het beleid ten aanzien van klimaat bieden. De zonering heeft als doel lichthinder hinder kan ook worden tegengegaan binnen de en energie. voor mens, dier en plant te voorkomen. eisen van een goede ruimtelijke ordening en - De noodzaak van verlichting ten behoeve geschaard21. Beleidsstandpunt licht 2030 van de verkeers- en sociale veiligheid moet 1. Duisternis wordt erkend als een kernkwa¬ steeds goed worden afgewogen tegen Stand van zaken Zevenaar? liteit voor het landelijk gebied binnen de mogelijk negatieve gevolgen voor landschap De gemeente Zevenaar heeft een Beleidsplan groene ruimte. Duisternis is samen met en fauna (eventueel dimmen en 's nachts op Openbare verlichting (sept. 2011). In dit plan rust en stilte een kernkwaliteit van onze 500 van de sterkte zetten). staan uitgangspunten voor openbare verlichting, leefomgeving. - Communicatie bij verandering van de mate te weten: van donkerte aan betrokkenen. * 100 energiebesparing t.o.v. 2005 in 2015. 2. Het beleid openbare verlichting wordt - Experimenteren met LED verlichting. ingezet op de volgende uitgangspunten: 4.4.8 Straling - Zo weinig mogelijk licht in het buitengebied. - 100 energiebesparing t.o.v. 2005 in - Minder verlichting in het bebouwde gebied 2015. Wat is het? - Experimenteren met LED verlichting Rond ondermeer hoogspanningslijnen ontstaan Bij openbare verlichting gaat het naast straatver¬ - Zo weinig mogelijk licht in het buiten¬ elektromagnetische velden. Deze velden kunnen lichting ook om verlichting van abri's, gebouwver¬ gebied. invloed hebben op de gezondheid. lichting en reclameverlichting. Er kan daarnaast - Minder verlichting in het bebouwde ook lichthinder ontstaan als gevolg van verlichting gebied Uit onderzoek blijkt dat kinderen onder de 15 door derden zoals lichtmasten bij sportvelden en - Gericht aanlichten waar mogelijk en jaar gezondheidseffecten (verhoogde kans op bedrijven. strooilicht voorkomen. leukemie) kunnen krijgen van magnetische stra¬ ling veroorzaakt door hoogspanningslijnen. Dit Wat willen we? 3. Voor overige verlichting geldt dat licht¬ effect treedt op bij een magnetisch veldsterkte De gemeente Zevenaar hanteert de vier uit¬ hinder zoveel mogelijk moet worden van vanaf ongeveer 0,4 microtesla. Voor hoog¬ gangspunten zoals verwoord in het Beleidsplan voorkomen. Gebieden en functies die spanningslijnen volgen de meeste gemeenten Openbare Verlichting. Deze uitgangspunten gevoelig zijn voor lichthinder zullen als het advies van het ministerie van VROM (2008). zijn erop gericht energie te besparen en hinder zodanig moeten worden aangemerkt en Dit advies geeft aan dat ter bescherming van door licht te verkleinen. Indien toch lichthinder beschermd. functies waar kinderen voor lange tijd aanwezig optreedt, zijn maatregelen nodig om deze weg te zijn (woningen, scholen, creches etc.) rekening nemen of zoveel mogelijk te beperken. Voor ge¬ moet worden gehouden met een maximale stra¬ bieden waar duisternis en het donkere landschap Hoe kunnen we het bereiken? ling van 0,4 microtesla aan magnetische straling. een kwaliteit is, zal deze kwaliteit zoveel mogelijk Deze norm betekent dat bij functieverandering Onderzoeksvragen/ Actiepunten licht en nieuwe bestemmingsplannen voor stralings¬ 20 Bijvoorbeeld Besluit Horeca, Sport en Recreatie: "De 1. Het opstellen van een lichtkaart met daarop gevoelige functies binnen het invloedsgebied lichtinstallatie wordt zodanig uitgevoerd dat directe bronnen van licht en gevoelige gebieden. hoogspanningslijnen, bij nieuwe hoogspannings¬ lichtinstraling op lichtdoorlatende openingen in gevels of 2. Analyse van de lichtkaart en indien nodig lijnen en bij verandering van bestaande hoog¬ daken van woningen wordt voorkomen". opstellen van een Nota gebiedsgericht licht- spanningslijnen (bijv. ophoging van de bestaande 21 Sinds 1996 regelt de AmvB bedekte teelt (geactuali• spanning), rekening moet worden gehouden met seerd in 2001) de horizontale uitstoot van assimilatie¬ beleid. de gezondheidsnorm. Voor oude situaties (bij on- verlichting vanuit kassen.

60 mZm herroepelijk vastgestelde bestemmingsplannen) stralingsgevoelige functies (woningen, scholen, geldt de norm van 100 microtesla. crèches etc.) onder of nabij deze hoogspannings¬ lijnen te vinden. De normen zijn vertaald in aan te houden zones ten opzichte van de hartlijn van de hoogspan¬ Wat willen we? ningslijn. De breedte van deze zone (sterkte Binnen gemeente Zevenaar willen we een ge¬ van het magnetische veld) hangt sterk af van zonde leefomgeving. Indien straling de gezond¬ de hoogte van de lijnen, de stroomsterkte en de heid van mensen negatief beïnvloedt, dan zal wijze waarop stroom door de draden loopt. Dit daar rekening mee moeten worden gehouden. zijn ook de variabelen voor maatregelen ter beïn¬ In de bestaande situatie zijn er geen knelpunten. vloeding van de magnetische straling. Het beste Bij ruimtelijke ontwikkelingen en functieverande¬ is het ondergronds leggen van de hoogspan¬ ringen (ook bij hoogspanningslijnen) zal rekening ningslijnen. Dit is echter kostbaar. Het Rijksinsti¬ worden gehouden met stralingsgevaar. Er zal uit tuut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft worden gegaan van het advies van het ministerie een Netkaart beschikbaar met de ligging van van VROM (2008). alle hoogspanningslijnen en de daarbij behorend invloedsgebied. Beleidsstandpunt straling 2030 1. Nieuwe situaties van stralingshinder Er wordt door het ministerie van infrastructuur en moeten worden voorkomen. Er mogen milieu en netbeheerder (Tennet) gekeken naar zich geen nieuwe situaties ontstaan waar¬ de mogelijkheden om woningen nabij hoogspan¬ bij stralinggevoelige functies te maken ningslijnen met een spanning van 380kV te krijgen met een straling hoger dan 0,4 amoveren. microtesla.

Over UMTS masten wordt opgemerkt dat ver¬ Hoe kunnen we het bereiken? schillende studies aangetoond hebben dat er Er zijn in de huidige situatie geen problemen met (nauwelijks) geen gezondheidseffecten zijn te straling. Bij nieuwe situaties zal gekeken worden verwachten op afstanden groter dan 3 meter. naar de bij de hoogspanningslijnen behorende aandachtsgebieden (Netkaart RIVM). Indien het Stand van zaken Zevenaar? voornomen is stralingsgevoelige functies bin¬ Binnen de gemeente Zevenaar bevinden zich nen een aandachtsgebied te situeren of wan¬ enkele hoogspanningslijnen. Er is geen specifiek neer bestaande hoogspanningslijnen door een gemeentelijk beleid voor stralingshinder en com¬ wijziging in tracé, uitvoering of gebruik zorgt voor municatie over maatregelen tegen magnetische een wijziging van de straling, dan zal onderzoek straling. Bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen moeten uitwijzen dat de straling ter plaatse van wordt gekeken naar de afstanden voor 'zakelijk voor straling gevoelige functies niet hoger is dan recht', de afstanden voor de brandweer en de 0,4 microsla. gezondheidseisen op basis van 0,4 microtesla (advies ministerie VROM 2008). Kansrijke maatregelen: - Communicatie over de gevolgen en risico's Binnen de gemeente Zevenaar bevindt zich één van elektromagnetische straling. 380kV en één 150kV hoogspanningslijn. Een - Communicatie over de voorstellen van Ten- quickscan heeft aangegeven dat er een aan• net en ministerie over amoveren van wonin¬ tal woningen op korte afstand van de 150 kV gen onder en nabij 380kV lijnen. hoogspanningslijn staat, verder zijn geen voor

61 mm

62 Uitvoering van het milieubeleid

5.1 Inleiding kringlopen, ecologie en milieuhygiëne. De markt - Ruimte bieden voor integrale afwe¬ voor cradle to cradle zal mede door noodzaak ging en maatwerk. Het milieubeleidsplan geeft aan wat we onder zijn kansen krijgen. - Aangaan van coalities. milieukwaliteit verstaan en wat we op de termijn willen bereiken. Voor de aspecten binnen de 3. Gebiedsgericht werken aan milieu 5.2 Implementatie van het beleid thema's kringlopen (klimaat, energie), ecologie - De milieu-inbreng laten afhangen (natuur en natuurbeleving) en milieuhygiëne De gemeentelijke uitvoering van het milieubeleid van kansen van het gebied. (gezond, schoon, veilig) zijn veelal uitdagende ligt voor een belangrijk deel bij beleidsterreinen - Verantwoordelijkheid voor een hoge ambities en kansrijke maatregelen opgenomen. zoals wonen, werken, recreëren en ruimtelijke ambitie ligt bij initiatiefnemer. Het milieubeleid zal moeten worden uitgevoerd. ordening. Bij het opstellen van het uitvoerings¬ - Werken vanuit een vaste afwegings- Het Milieukompas voor de toekomst geeft richting programma zal samen met deze beleidsterreinen systematiek binnen milieu. over hoe we dit milieubeleid willen en kunnen uit¬ een haalbaar en effectief (milieu)programma voeren. Afhankelijk van het tijdsbeeld zal invulling worden opgesteld. Dit milieuprogramma bevat moeten worden gegeven aan de strategieën uit Als gevolg van de economische en demografi¬ concrete maatregelen die uitvoering geven aan het Milieukompas. sche situatie zal het werken aan een leefbare en de in het milieubeleidsplan genoemde doelen, duurzame ontwikkeling veelal kleinschaliger, ge¬ speerpunten en strategieën. Daarbij wordt mede Het werken aan milieu zal gestuurd worden faseerd en flexibeler moeten. De markt zal naar gekeken naar de haalbaarheid en wenselijkheid door de volgende drie strategieën (Milieukom¬ verwachting meer vraaggestuurd gaan opereren. van de in hoofdstuk 4 genoemde kansrijke maat- pas voor de toekomst): 22 De vraag is daarbij vooral gericht op kwaliteit en regelen . Er zal gekeken worden naar de wijze identiteit. De gemeentelijke overheid zoekt daarin waarop samen met andere partijen uitvoering kan 1. Juiste milieu-inbreng op het juiste haar rol en mogelijkheden. worden gegeven aan de in het Milieubeleidsplan moment genoemde doelen. In het kader van het milieu• - Leveren van een eenduidige milieu- Voor de uitwerking van het gemeentelijk milieu¬ programma zal expliciet aandacht zijn voor de inbreng. beleid kiezen we voor de strategie van gebieds¬ financiële mogelijkheden waaronder het instellen - Betrokkenheid aan de voorkant van gericht werken aan milieu. De mogelijkheden van een gemeentelijk Milieufonds en het benutten het proces. om milieuambities te realiseren zijn daarbij van subsidies vanuit het Regionale project 'De - inbreng vanuit milieu richten op afhankelijk van de kansen die ontstaan binnen Groene Kracht'. kringlopen, ecologie én milieu¬ het tijdsbeeld en de locatie. De vraag is daarbij hygiëne. meestal niet of een eindgebruiker duurzaam en leefbaarheid wil, maar meer hoe dit binnen de 2. Samenwerken aan milieu omstandigheden (maatschappelijk draagvlak, - Dialoog aangaan over (milieu) middelen) het beste kan. Het motief verschilt, kwaliteit. maar de eindgebruiker wil voor zichzelf (bewust 22 of onbewust) waarde creëren door aandacht voor In hoofdstuk 4 zijn per milieuaspect kansrijke maatre¬ gelen genoemd gericht op de uitvoering van het beleid.

63 mm 5.3 Financiële mogelijkheden 5.4 Uitvoering 2030 minimaal 900 van het (nieuwe) materiaal herbruikbaar moet zijn, de natuur dan robuust, De snelheid waarin doelen kunnen worden Natuurlijk heeft ook de gemeente Zevenaar te bereikbaar en zichtbaar is en overal een passend gerealiseerd wordt in belangrijke mate bepaald maken met de gevolgen van de economische beschermingsniveau (gezond, schoon en veilig) door de financiële mogelijkheden. Natuurlijk hoeft recessie. Dit betekent echter niet dat niets kan. is gerealiseerd. De gemeente Zevenaar zal met de keuze voor milieubewust handelen niet altijd Kansrijke initiatieven gericht op het sluiten van haar handelen, anderen moeten inspireren en (extra) geld te kosten. Bijdragen aan de leefbaar¬ kringlopen, natuur en natuurbeleving en een stimuleren. heid en duurzaamheid levert meestal per saldo gezonde, schone en veilige leefomgeving wil de geld op. Wel lopen de kosten vaak ver voor op de gemeente Zevenaar waar mogelijk ondersteunen De gemeente Zevenaar wil relevante partijen zo opbrengsten. Daar waar geld echt nodig is, zal en de ruimte geven. De gemeente Zevenaar ziet veel mogelijk samen brengen. Het gaat om par¬ dit echter ook beschikbaar moeten zijn. Het kan het succes van de uitvoering in het scheppen van tijen die elkaar kunnen versterken en samen het gaan om geld voor organisatie en communicatie, voorwaarden, het geven van het goede voorbeeld verschil kunnen maken. Zo heeft de gemeente maar ook voor het scheppen van voorwaarden en door het verbinden van partijen. verschillende bedrijven binnen haar grondgebied voor kansrijke initiatieven (faciliteren, stimuleren) die op het gebied van milieu(innovatie) voorop en het nemen van concrete maatregelen. Er is Daar waar nodig kan en zal de gemeente Zeven¬ lopen. Ook initiatieven van particulieren, belan¬ nog geen raming te maken van de financiële con• aar kansrijke (milieu)initiatieven ondersteunen. Er gengroepen en anderen kunnen een wezenlijke sequenties van het milieubeleid. Daarvoor kan valt te denken aan het bieden van expertise, het bijdrage leveren aan de milieukwaliteit. Daarbij samen met andere beleidsterreinen een Milieu¬ gewenst ruimtelijk kader bieden, afspraken ma¬ gaat het niet alleen om grote spelers, maar ook programma opgesteld. ken tussen partijen (o.a. convenanten) en door om kleinschalige initiatieven die niet onopgemerkt een financiële bijdrage voor maatregelen. Welke mogen blijven en anderen kunnen inspireren tot De komende jaren zal de uitvoering van het mi¬ ondersteuning nodig en mogelijk is, hangt af van navolging. lieubeleid te maken krijgen met beperkte (auto¬ situatie. In de uitwerking van het milieubeleids¬ nome) investeringen. Om die reden zal gekeken plan zullen de mogelijkheden daarvoor worden 5.5 Communicatie worden naar maatregelen: verkend. - Die snel geld opbrengen (korte terugverdien- Bij de uitvoering van de afzonderlijke projecten tijd). De gemeente Zevenaar wil zelf het goede zal een communicatieplan worden opgesteld. - Die zichtbaar een toegevoegde waarde heb¬ voorbeeld geven. Bij haar eigen inkoop, beheer ben. en ontwikkeling zal de gemeente nadrukkelijk - Waar subsidies voor beschikbaar zijn. kijken naar het effect op kringlopen, ecologie - die kansen biedt voor innovatieve producten en milieuhygiëne. Dit is ook nodig omdat in met marktpotentie. - Die kansen biedt voor particulieren (of nade¬ ren). - Op basis van slimme financiële constructies.

De toepasbaarheid van deze maatregelen zullen worden onderzocht. Daarbij valt te denken aan het benutten van subsidies binnen het regionale project De Groene Kracht en de mogelijkheden voor een Milieufonds ter ondersteuning van projecten voor energie en klimaat (kringlopen), natuur en natuurbeleving (ecologie) en een gezond, schoon en veilig woon- en leefgebied (milieuhygiëne).

Zichtbare en bereikbare natuur. Foto: Natuur- en Milieueducatie Liemers

64 urn

Bijlage 1

Projectagenda's 2013 - 2015 milieubeleid Inleiding Het milieubeleidsplan Zevenaar 2013 | 2030 is de richtsnoer voor milieubewust handelen en projectagenda's kringlopen ecologie milieuhygiëne anders moet leiden tot concrete maatregelen gericht op kringlopen (energie en klimaat), ecologie (natuur en natuurbeleving) en milieuhygiëne (gezond, schoon en veilig). 1. brede discussie energie kringlopen

Ter uitvoering van het milieubeleidsplan zijn 2. de Groene Kracht kringlopen zeven projectagenda's opgesteld. Een project• agenda geeft aan waar we de komende 4 jaar op willen inzetten. Het is een intentiedocument dat 3. milieu eigen handelen kringlopen ecologie milieuhygiëne anders richting geeft aan de uitvoering van de speerpun¬ ten van het beleid. Na het vaststellen van het Mili¬ 4. natuur(lijk) top 5 ecologie eubeleidsplan zullen de projectagenda's volgens planning worden uitgewerkt tot projectplannen 5. samenwerken leefbaar kringlopen ecologie milieuhygiëne voor uitvoering. Hierna is per projectagenda een en duurzaam Zevenaar korte omschrijving gegeven van de gewenste bij¬ drage en is een indicatie gegeven van de kosten. 6. milieufonds financiën

7. gezondheid/veiligheid milieuhygiëne

Projectagenda's milieubeleid Projectagenda's 2013 tot en met 2015 deel moeten worden geno¬ Inschatting 2013: 200 interne uren en f2.000 men aan projecten. De personele inzet en kosten externe kosten. Uitvoering 2014/15: 500 interne Agenda 1: Brede Discussie Energie zijn afhankelijk van de nog te maken keuzes. uren en f15.000 externe kosten. De Brede Discussie Energie is gericht op het 3c. Milieu-inclusief handelen burgers en verkennen van alternatieven voor fossiele brand¬ Agenda 3: Milieu-inclusief handelen bedrijven stoffen. De keuze voor alternatieven hebben Bij milieu-inclusief handelen gaat het om het Een goed voorbeeld doet goed volgen. Dat geldt financiële en maatschappelijke consequenties. eigen functioneren door het geven van het goede voor de gemeente zelf, maar ook voor burgers De gemeente Zevenaar zal haar eigen keuzes voorbeeld, stimuleren van burgers en de aan¬ en bedrijven. De gemeente Zevenaar wil bur¬ moeten maken. dacht voor milieubeleid bij plannen en projecten. gers stimuleren te werken aan duurzaamheid en leefbaarheid. Er zal een overzicht worden gemaakt van de 3a. Goed voorbeeld geven alternatieven en de mogelijke effecten van deze De gemeente Zevenaar wil het goede voorbeeld Om dit te realiseren dienen doelgerichte acties alternatieven op kringlopen, ecologie en milieu¬ geven. Dit betekent dat bij het eigen handelen zal opgezet te worden gericht op het enthousiasme¬ hygiëne. Vervolgens zal gekeken worden naar moeten worden gekeken naar de bijdrage aan en ren, informeren en stimuleren van o.a. bewoners de kansrijkheid (haalbaarheid en wenselijkheid) het effect op de milieukwaliteit. Bij veel processen en bedrijven ten aanzien van energie en klimaat, voor toepassing van alternatieven binnen de gebeurt dit al, maar is dat niet zichtbaar. Een co¬ natuur en natuurbeleving en een gezonde, gemeente Zevenaar. De wijze waarop de Brede ordinator om alle klimaat-, energie- en duurzaam¬ schone en veilige leefomgeving. Discussie Energie wordt vormgegeven zal nog heids ambities in de betreffende beleidsvelden en worden bepaald. projecten te te laten implementeren is gewenst. Voor de verkenning zijn voor 2013: 50 interne Ook liggen er nog kansen voor verbetering, deze uren nodig en f2.000 externe kosten. De inzet Uitvoering: start begin 2013. Indicatie van perso• kansen zullen worden verkend en beoordeeld op voor 2014/15 zal na de verkenning duidelijk nele inzet en kosten: 250 interne uren en f10.000 haalbaarheid. Het goede voorbeeld zal o.a. moe¬ worden. aan externe kosten. ten worden gegeven bij de eigen huisvesting. Agenda 4: Natuur(lijk) top 5 Agenda 2: De Groene Kracht In relatie tot collectieve inkoop zonnepanelen Kansen benutten voor natuur (en landschap) De gemeente Zevenaar zal (regionaal) samen¬ wordt voor 2013 om een investeringsbudget van als toegevoegde waarde: sociaal, identiteit, werken op het vlak van groene energie, energie¬ f37.500 gevraagd. De zonnepanelen zorgen cultuur, educatie, leefbaarheid en economie. In neutraal bouwen, energie- en milieutechnologie voor een besparing van de energiekosten (vrij kaart brengen van de gemeentelijke structuren, en duurzame mobiliteit. Door bundeling van gunstige terugverdientijd) en goed voorbeeld voor gebieden en plekken met kansen voor natuur en krachten (slagkracht en efficiency) binnen het bedrijven, instellingen en huishoudens. natuurbeleving en meerwaarde voor woon- en project 'De Groene Kracht' kunnen projecten leefkwaliteit. De kansrijke natuur(lijk) top 5 krijgt gesubsidieerd (Brussel, rijk en derden) en gerea¬ 3b. Milieu-inclusieve plannen en projecten prioriteit bij ontwikkelingen. Verkend wordt ook liseerd worden. Door gebiedsgericht te werken aan milieu is aan op welke wijze de top 5 kan worden gerealiseerd de voorkant duidelijk waar, welke milieukwaliteit (groencompensatie, subsidies, milieufonds). Het project 'De Groene Kracht' kent veel uitvoe¬ mogelijk en wenselijk is. Verder wordt er voor ringsprojecten. Op dit moment nemen we al deel gezorgd dat gebiedgerichte beleid en de gebieds¬ Uitvoering 2014-2015. Indicatie van kosten: 250 aan drie projecten: 'Afspraak GPR Gebouw en specifieke kansen voor milieu op een systema¬ intern uren en externe kosten f25.000. energieneutraal bouwen', 'Routekaart duurzame tische wijze in het plannen en projecten worden energie' en 'Collectieve inkoop zonnepanelen'. meegenomen. Deze manier van werken zorgt Agenda 5: Samenwerken Er zal worden verkend welke andere projecten voor milieu-inclusieve plannen en draagt bij aan De gemeente Zevenaar wil graag partijen van waarde zijn voor de uitvoering van het milieu¬ de voortgang, kwaliteit en resultaat van plannen verbinden. Het gaat om samenwerking tussen beleid van de gemeente Zevenaar. en projecten. partijen die elkaar nodig hebben voor realisatie van initiatieven op het gebied van leefbaarheid en Uitvoering: Voor de verkenning van de meest Voor het opstellen van kaarten, gebiedstypen duurzaamheid. Het kan gaan om samenwerking kansrijke projecten (2013) zijn 30 interne uren en milieuprofielen (t.b.v. sturing, beheersing en met en tussen bewoners, maar ook om bedrijven. en f2.000 externe kosten geraamd. Verder zal in samenhang) zijn interne en externe inzet nodig.

66 Deze agenda start met een verkenning waarbij dat geld (direct) gebruik wordt voor verbetering gekeken wordt in hoeverre er behoefte is aan van de milieukwaliteit: energie en klimaat, natuur samenwerking en waar de kansen liggen. De rol en natuurbeleving en/of een gezond, schoon en van de gemeente bij een samenwerking tussen veilig Zevenaar. derden blijft zondermeer beperkt. Het kan waar mogelijk gaan om het ondersteunen, inspireren, Het Milieufonds is een financiële reserve voor faciliteren en het beschikbaar stellen van mid¬ het (voor)financieren van maatregelen voor het delen. Ook kan het gaan om delen van kennis uitvoeren van het gemeentelijk milieubeleid. Ver¬ en het doorverwijzen naar instanties die verder kend wordt op welke wijze deze fonds gefinan• kunnen helpen. cierd kan worden (bijv. denktank of burgerberaad) en wat de keuzes zijn voor het beoordelen van Voor de verkenning zijn 50 interne uren nodig concrete initiatieven. en de externe kosten zijn variabel, voor 2013 geraamd op f12.000. Voor de verkenning zijn 50 interne nodig en f5.000 voor externe ondersteuning. Agenda 6: Gezond, schoon en veilig Vooral de kern Zevenaar heeft te maken met mi¬ lieubelasting van vooral het weg- en railverkeer. Door uitbreiding en intensivering van wegen komt de kwaliteit verder onder druk te staan. De doel¬ stelling is om voor alle geluidgevoelige functies (ook buiten de kern Zevenaar) een basiskwaliteit te realiseren.

Er is een inventarisatie nodig van de huidige milieuhygiënische situatie. Daarbij zal gekeken worden naar de geluidsbelasting en naar de gevoeligheid van functies en gebieden. Voor het bepalen van de milieubelasting kan ook gebruik worden gemaakt van informatie over milieuhinder zoals klachtenregistraties en een milieubelevings¬ onderzoek.

Voor de inventarisatie (verkenning) zijn 100 interne uren nodig en f10.000 voor externe ondersteuning.

Agenda 7: Milieufonds Het is vaak moeilijk om middelen beschikbaar te krijgen voor milieu-initiatieven. Om kansrijke initi¬ atieven adequaat te kunnen bedienen wordt ge¬ zocht naar een voor milieumaatregelen gelabelde financiering. Op deze wijze kan beter worden ingespeeld op de zich voordoende kansen. Een Milieufonds is niet alleen sterk doelgericht, maar kan ook extra budget generen en stimuleren om-

67 mm

68 mm

Bijl 2

Milieuperspectief Zevenaar 2030

Het Milieuperspectief Zevenaar 2030 bestaat uit structuren, gebieden en plekken die van waarde kunnen zijn voor de (milieu)kwaliteit van Zevenaar. Het milieuperspectief is niet be­ doeld als taakstelling, maar om uit te dagen. Het is de milieu­inbreng tijdens de dialoog over de ruimtelijke kwaliteit van Zevenaar.

In de Structuurvisie Zevenaar 2012|2030 is de visie op de gemeente in breed perspectief neergezet. De hierna volgende streefbeelden komen primair voort uit een sectorale benadering en dienen daarbij voornamelijk het doel om een discussie op gang te brengen omtrent de vanuit milieu belangrijk geachte doelstellingen en de wijze waarop deze kunnen worden bereikt.

Op basis van de gebiedskenmerken is voor Zevenaar een hoofdindeling gemaakt in vier deelgebieden, te weten: IJsselzone, Het Broek, Stedelijke zone en Rijnzone. Deze vier gebieden verschillen onderling in ligging, gebruik, gebruiks­ druk en landschap. Kijkend naar de kwaliteiten en mogelijkheden van de gebiedskenmerken zijn voor deze deelgebieden een milieustreef¬ beeld opgesteld (Milieubeleidsplan, Ş2.3). Deze milieustreefbeelden zijn vervolgens vertaald naar concrete voorstellen: een milieuperspectief. De verschillende op kaart genoemde punten wor¬ den op pagina 74 e.v. nader toegelicht.

69 Milieuperspectief Zevenaar 2030 IJsselzone

Milieuperspectief IJsselzone A. Ecologische gebied voor natuur en natuurbe• leving (EHS/Natura 2000). B. Ecologische oeverzones (structuur) voor na¬ tuur en natuurbeleving (EHS/Natura 2000). C. Fijnmazig fiets- en wandelnetwerk. D. Voorziening op bestaande parkeerplaatsen voor elektrische auto's, fietsen en boten. E. Rivier Klimaat Park (groene wig); cultuurhis• torische en natuurlijke waarden vergroten; zichtbaar, toegankelijk en toekomstbestendig (waterveiligheid) maken. F. Een gebied met cultuur, natuur en 'groene' bedrijvigheid; buitenplaatsen, bosschages, waterlopen en agrarisch (mede)gebruik. G. De ecologische en recreatieve routes (fiets en wandelen) zijn verbonden met de Stede¬ lijke zone en de IJsselzone. Daarbij zijn de barrières (A12) geslecht. H. Visvijver toegankelijker maken en vervlech¬ ten met omliggend landschap.

Tb

70 mm mmm mm

Milieuperspectief Zevenaar 2030 - Het Broek

Milieuperspectief 'Het Broek' A. Een nieuw te ontwikkelen blauwgroene zone. B. Rondom of deels in de blauwgroene zone is grasland voor (weide)vogels en kleinschalige 'groene' neven activiteiten voor de agrari• sche sector ter versterking van de blauw¬ groene zone. C. De ecologische en recreatieve routes (fiets en wandelen) zijn verbonden met de Stede• lijke zone en de IJsselzone. Daarbij zijn de barrières geslecht. D. Verbinding van blauwgroene zone met be• staande recreatieve fietsroutes. E. Doesburgseweg is bedoeld voor bestem¬ mingsverkeer en ter ontsluiting van nieuwe functies binnen 'Het Broek'. F. De oude stortplaats heeft een belangrijke functie binnen het recreatief netwerk. mm mmm mm Milieuperspectief Zevenaar 2030 - Stedelijke zone

Milieuperspectief 'Stedelijke zone' A. Compacte stad binnen de ring en binnen 400 meter nabij treinstation. B. Binnen gebied binnen 200 meter van elke woning een 'groene oase'. C. Stadslandgoed voor recreatie, stadsland- bouw en natuur- en cultuurbeleving. D. Fijnmazig fietsnetwerk met (groene) verbin¬ dingen met woongebieden, centrum, treinsta¬ tions, stadspark en het buitengebied. E. Logistiek centrum voor stadsdistributie Westervoort-Zevenaar. F. Robuuste ecologische verbindingszone en natuurlijke afscherming (productiebos) tus¬ sen weginfrastructuur en stedelijk gebied. G. Transferium met passend voor- en natrans• port (bijv. OV-fiets). H. Het groene parelsnoer.

®B

© H © mm mmm mm Milieuperspectief Zevenaar 2030 - Rijnzone

Milieuperspectief 'Rijnzone' A. Landelijk wonen in kernen en lintbebouwing met ruimte voor 'kleinschalige' bedrijven. B. Compacte stad binnen 400 meter rond ring en treinstation. C. Enkele natuurgebieden met recreatief me• degebruik; o.a. groene lob functionerend als park voor recreatie en stadsecologie. D. Ecologische hoofdstructuur met aandacht voor natuur(beleving). E. Enkele hoogwaardige fietsroutes die het ge¬ bied zelf en de woongebieden verbindt met de natuur- en recreatiegebieden. F. Recreatieve stepping stones. G. (Stads)landbouw. H. Versterking landschappelijke en ecologische waarden en natuurlijke afscherming (produc- tiebos) tussen weginfrastructuur en stedelijk gebied. Toelichting - Milieuperspectief A. Ecologische gebied voor natuur en na• tuurbeleving (EHS/Natura 2000) IJsselzone Toelichting: Het noordoosten van de Valeplas en De IJsselzone bestaat uit de uiterwaard Kop- de landtong zijn ingericht en worden gebruikt als penwaard met potenties voor natuur en de natuurgebied. Rhederlaag met watergebonden activiteiten. Onderbouwing: De gehele noordzijde van de IJsselzone heeft de status van Ecologische Verder is er het binnendijkse gebied dat ge¬ Hoofdstructuur en Natura 2000. De hoofddoel• kenmerkt wordt door buitenplaatsen en klein¬ stelling van de EHS is het verbinden van belang• schalige landschapselementen. Binnen de rijke natuurgebieden tot een aaneengesloten netwerk en het benutten van ecologisch kansrijke IJsselzone bevinden zich de kernen Lathum, situaties dit te behoeve van de biodiversiteit. Giesbeek en Angerlo. Vanuit milieu liggen de De recreatieve druk op de EHS/Natura 2000 bin• kansen bij een meer op natuur gerichte inrich¬ nen de IJsselzone is erg groot. Het is van belang dat er (voldoende) ruimte en rust is voor natuur. ting en gebruik van delen van de Rhederlaag, Door het benoemen van gebieden en plekken een fijnmaziger en toegankelijker fietsnetwerk met een ecologische bescherming kan beter aan en het verbinden van woongebieden met het de ecologische doelstellingen worden voldaan (zie ook structuren). recreatieve aanbod van de Rhederlaag. Milieudoelen: biodiversiteit en natuurbeleving (ecologie)

B. Ecologische oeverzones (structuur) voor natuur en natuurbeleving (EHS/Natura 2000)

Toelichting: Een robuuste voor natuur ingerichte oeverzone van 50 meter (minimaal 30 meter) Giesbeek langs de IJssel. Onderbouwing: Natuur (biodiversiteit) en natuurbeleving is gebaat bij ruimtelijke samen• hang. Ruimtelijke samenhang wordt bereikt door 'robuuste' verbindingen. De status als EHS (verweven) en Natura 2000 vraagt om ruimte en specifieke leefgebieden zodat soorten beter kun¬ nen overleven. Milieudoelen: biodiversiteit en natuurbeleving (ecologie)

C. Fijnmazig fiets- en wandelnetwerk

Toelichting: Een fijnmazige infrastructuur door een attractief gebied met passende voorzienin-

Landgoed Bingerden gen waaronder rustplekken. Als route(s) onder het beeld groendeels wordt bepaald door land¬ zekere zin ook voor een recreatieve route. Het is andere een rondje Rhederlaag, route langs de bouw. daarom belangrijk dat de ecologische en recrea¬ Oude ijssel en verbinding met blauwgroene zone tieve routes doorlopen en geen barrières kennen. 'Het Broek'. Onderbouwing: De Koppenwaard maakt onder• Milieudoelen: Natuur, natuurbeleving, klimaat en Onderbouwing: Goede fietsvoorzieningen deel uit van de Groene Wig: Velp-Rheden & Kop- energie (wegbewijzering, comfortabele paden, stallingen, penwaard. De kernkwaliteiten van de Groene Wig rustplekken etc.) vergroot de bereikbaarheid en zijn: leesbaar rivierenlandschap, gaaf microreliëf, H. Visvijver toegankelijker maken en ver¬ aantrekkelijkheid van de IJsselzone. Alle woon¬ grote openheid, gave gradiënten van de Veluwe vlechten met omliggend landschap gebieden binnen de kern Zevenaar bevinden naar de IJssel, vergezichten en rust, ruimte en zich binnen een afstand van 3 kilometer van een donkerte. Naast biodiversiteit zijn er doelstellin¬ Toelichting: Zichtbaarder en toegankelijker treinstation. Wandelpaden (struinpaden) bieden gen voor waterbeheer, landbouw, cultuurhistorie maken van de visvijver. De omgeving is voorzien de mogelijkheid tot een andere natuurbeleving. en extensieve recreatie. van bos- en perceelbeplanting. Recreatieve mogelijkheden op fietsafstand van Milieudoelen: Natuur(beleving), gezondheid en Onderbouwing: De visvijver en omgeving heeft woongebieden zorgt voor minder recreatief(auto) schoon. hoge landschappelijke en recreatieve potenties. verkeer (recreatieverkeer 220 en woon-werkver- Het gebied ligt verscholen en de plas zelf is be¬ keer 230 - RWS 2004) F. Een gebied met cultuur, natuur en perkt toegankelijk. Door goede maatregelen kan Milieudoelen: gezondheid, schoon, klimaat en 'groene' bedrijvigheid; buitenplaatsen, het gebiedje een belangrijke schakel vormen in energie. bosschages, waterlopen en agrarisch het recreatieve netwerk. (mede)gebruik. Milieudoelen: Natuur, natuurbeleving, klimaat en D. Voorziening voor elektrische auto's, fiet¬ energie. sen en boten. Toelichting: Een gebied dat zich karakteri¬ seert door een zekere mate van beslotenheid Toelichting: Een oplaadpunt voor elektrische en diversiteit: blokverkaveling, hoger gelegen, auto's op het parkeerterrein. De elektriciteit wordt bosschages, buitenplaatsen, verscheid liggende geleverd door een duurzame bron zoals bijvoor¬ agrarisch percelen en landschappelijke linten en beeld zonnepanelen in de vorm van een zonne¬ waterlopen. Versterken van de cultuurhistorie van bos: parkeren onder de 'zonnebomen'. Daarnaast buitenplaatsen met bijbehorende bosschages, zijn op relevante plekken (bijv. bij rustplekken en/ laan- en lintbeplanting en waterlopen. of eet- en drinkgelegenheid) met een oplaadpunt Onderbouwing: Het gebied behoord grotendeels voor de fiets en (bijv. haven) een oplaadpunt voor tot de ecologische hoofdstructuur. Het landschap een sloep. leent zich naast het cultuurhistorie voor natuur en Onderbouwing: Het gebruik van elektrisch recreatie. vervoer wordt vergroot wanneer er voldoende Milieudoelen: Natuur(beleving), klimaat en ener¬ mogelijkheden zijn om de beperkte actieradius te gie (bereikbare recreatie). compenseren. Milieudoelen: Klimaat, energie, gezond en G. De ecologische en recreatieve routes schoon. (fiets en wandelen) zijn verbonden met de Stedelijke zone en de IJsselzone. Daarbij E. Rivier Klimaat Park (groene wig); cultuur¬ zijn de barrières geslecht. historische en natuurlijke waarden ver¬ groten; zichtbaar en toegankelijk maken. Toelichting: Ter hoogte van de Rivierweg (N338) zal de ecologische en recreatieve route (blauw¬ Toelichting: Uitvoering van de gebiedsvisie Kop- groene zone) een duidelijke en aantrekkelijke penwaard: uiterwaardgebied met een overwe¬ overgang moeten krijgen. gend open karakter en een natuurlijke inrichting Onderbouwing: Ecologische verbindingen zijn met ruimte voor (medegebruik) landbouw, waarbij zo effectief als de zwakste schakel. Dit geldt in

75 mm mmm mm Toelichting - Milieuperspectief A. Een nieuw te ontwikkelen blauwgroene Het Broek zone Toelichting: De Zevenaarsche Wetering wordt Het broek is een open landschap (komgebied) getransformeerd tot een robuuste, meer natuur¬ met verspreid liggende agrarische bedrijven. lijkere waterloop/oeverzone. Deze blauwgroene De openheid is onderscheidend en bepaalt de zone heeft een breedte van circa 50 meter. De identiteit van het gebied. Vanuit milieu liggen gehele tracé is voorzien van wandel-fiietspaden. de kansen in de lokale afzet van landbouw¬ Onderbouwing: De blauwgroene zone vormt producten, modernisering van de landbouw o.a. een aantrekkelijke ecologische en recreatie¬ gericht op het minimaliseren van de uitstoot ve verbinding tussen de IJsselzone en Stedelijke in lucht, bodem en water en het benutten van zone. De bodemgeologie (laag gelegen, kwel et de ecologische en recreatieve potenties van cetera) van het gebied leent zich voor een natte waterlopen. verbinding. De ligging van de huidige wetering vormt een goede mogelijkheid aan te sluiten op bestaande recreatieve routes en kwaliteiten. De route is naast een ecologische verbindingszone, een unieke en robuuste recreatieve verbinding dat de bereikbaarheid en verbondenheid van de deelgebieden vergroot. Milieudoelen: Klimaat en energie (bereikbare recreatie).

B. Rondom of deels in de blauwgroene zone zijn er voor vogels aantrekkelijke weiden en is plaats voor kleinschalige 'groene' neven activiteiten voor de agrarische sec¬ tor ter versterking van de blauwgroene zone.

Toelichting: Bij de invulling van de randen van Het Broek de blauwgroene zone wordt ingezet op een meer op natuur en recreatie gerichte functies. Daarbij wordt gedacht aan weiden voor weidevogels en natte laagten of plassen geschikt voor o.a. reptie• len en amfibieën. Op de kruispunten met wegen kan ook gedacht worden aan passende 'groene' concepten zoals een gemengd agrarisch bedrijf, zorgboerderij, stadslandbouw en biologische tuinbouw voor lokale dienstverlening en de lokale — ""f»mm «i, . - - - afzetmarkt. De blauwgroene zone is toegankelijk voor wandelaars en voor fietsers. Onderbouwing: De blauwgroene zone biedt mogelijkheden voor een meer op natuur en recre¬ atie gerichte functies. Het verbindt de natuurlijke en recreatieve kwaliteiten van de IJsselzone met

Zevenaarsche Wetering 76 de Rijnzone en zorgt voor een rijke diversiteit bin¬ blauwgroene zone mogen niet leiden tot nieuwe nen Het Broek. Er kan worden ingespeeld op de infrastructuur. vraag naar 'groene' (bedrijfs)concepten. Milieudoelen: Klimaat en energie. Milieudoelen: Klimaat, energie, natuur en na¬ tuurbeleving. F. De oude stortplaats heeft een belangrijke functie binnen het recreatief netwerk. C. De blauwgroene zone verbindt de IJs- selzone met de Stedelijke zone en de Rijn¬ Toelichting: De stortplaats verliest zijn functie en zone. Daarbij zijn de barrières geslecht. biedt mogelijkheden voor nieuw gebruik. Onderbouwing: Met in achtneming van de milieu¬ Toelichting: De blauwgroene zone loopt ter technische mogelijkheden heeft hergebruik ofwel hoogte van de A12 (onder)door en loopt paral• dubbel grondgebruik de voorkeur. Door de ligging lel aan de nieuw aan te leggen A15 richting de van de stortplaats op fietsafstand van de kern uiterwaard van de Rijn. Zevenaar leent het zich voor de meer arbeids- en Onderbouwing: Het doorlopen van de blauw¬ gebruiksintensieve (lokale) functies. NB. Een groene zone verbindt noodzakelijkerwijs de functie met een bovenlokaal karakter kan, mede ecologische en recreatieve functies. Langs de door het verdwijnen van de toe- en afritten, leiden A15 functioneert de blauwgroene zone als buffer tot extra (sluip) autoverkeer. (geluid, lucht) voor de woongebieden. Milieudoelen: Natuur (dubbel grondgebruik). Milieudoelen: Klimaat, energie, natuur, natuur¬ beleving, gezondheid en schoon.

D. Verbinding van Blauwgroene zone met bestaande recreatieve fietsroutes.

Toelichting: De blauwgroene zone is opgeno¬ men in het wandel- en fietspadennetwerk. Daarbij gaat het om logische en aantrekkelijke verbindin¬ gen en duidelijke bewegwijzering. Onderbouwing: Door de groenblauwe zone te verbinden met het bestaande fietspadennetwerk is de bereikbaarheid van en naar woon- en recre¬ atiegebieden beter. Milieudoelen: Klimaat, energie, natuur(beleving).

E. De Doesburgseweg is bedoeld voor be¬ stemmingsverkeer en ter ontsluiting van de nieuwe functies binnen Het Broek.

Toelichting: Mocht onverhoopt tot sluiting van de Griethse Poort worden besloten, zal de Does- burgseweg vooral nog door bestemmingsverkeer worden gebruikt. Eventuele nieuwe functies in de blauwgroene zone zullen ontsloten worden via bestaande wegen op de Doesburgseweg. Onderbouwing: De nieuwe functies in de

77 Toelichting - Milieuperspectief Stedelijke zone

De Stedelijke zone is goed ontsloten voor auto's en openbaar vervoer (trein). De mili¬ eukwaliteit is door de aanwezigheid van deze infrastructuur niet optimaal. Dit zal verder kunnen verslechteren door het toenemend

verkeer op bestaande wegen en de aanleg van Barrière nieuwe wegen. Er zijn echter goede mogelijk¬ heden voor een kwaliteitsimpuls ten gunste van de leefbaarheid. Vanuit milieu liggen de kansen bij het realiseren van groene en stille plekken op het niveau van buurten en op het niveau van de kern Zevenaar. Ook het verbin¬ den van het stedelijk gebied met omliggende hoogwaardige natuur- en recreatiegebieden en het bufferen van milieuhinder kan bijdra¬ Stadslandgoed B gen aan de leefbaarheid van de kern Zeven¬ 'j aar. Verder zullen aanvullende mobiliteits¬ maatregelen nodig zijn, zoals: het compact \ bouwen met oog voor de kwaliteit van de t; ' buitenruimte, realiseren van stadsdistributie I en een transferium.

A. Compacte stad binnen de ring en binnen 1 400 meter nabij treinstation. Toelichting: Binnen de ring(baan) en binnen een Poort afstand van circa 400 meter van het treinstation is gebouwd in hoge dichtheden. Onderbouwing: De bereikbaarheid van voor• zieningen binnen de Ringbaan is optimaal. Het i I V verdichten van het centrumgebied in combinatie At met goede langzaam verkeersvoorzieningen en openbaar vervoer zal zorgen voor minder auto• mobiliteit. Milieudoelen: Klimaat en energie.

SS t NX- \

78 B. Binnen gebied binnen 200 meter van elke Er zijn goede fietsvoorzieningen. het visuele aspect. Door de zone (deels) als pro- woning een 'groene oase'. Onderbouwing: De fiets is gezien de afstanden ductiebos te gebruiken, heeft het ook een directe een goed alternatief voor de auto. Door de komst economische waarde. Toelichting: Verspreidt binnen de kern Zevenaar van de elektrische fiets is het actieradius veel Milieudoelen: Natuur(beleving) en gezondheid bevinden zich groene gebieden met een hoge groten geworden en kan tot op oudere leeftijd van kwaliteit afgestemd op de omliggende functies: de fiets gebruik worden gemaakt. G. Transferium met passend voor- en na• bijv. natuurlijke speelpark (Cool Nature), krui• Milieudoelen: Klimaat, energie en gezondheid. transport (bijv. OV-fiets) dentuin, bloemenweide of waterloop. Eventueel koppelen met speelvoorzieningen is een optie. E. Logistiek centrum voor stadsdistributie Toelichting: Transferium ter hoogte van het trein¬ Onderbouwing: de druk op de buitenruimte is Westervoort-Zevenaar station met voor- en natransportvoorzieningen: hoog. Juist in een compacte(re) kern Zevenaar auto, fiets, OV-fiets et cetera. zijn de groene kwaliteiten (rust, ruimte, natuur: Toelichting: Een logistiek centrum op het knoop• Onderbouwing: Om het treingebruik te bevor¬ beleving) van het buitengebied niet binnen punt van de A15 en de N810 voor het verzorgen deren is er voor gezorgd dat het station goed handbereik. De positieve bijdrage van groen op van stadsdistributie: Duiven-Zevenaar. Transpor• bereikbaar is. Dit geldt zowel voor gebruikers van de leefbaarheid maakt dat het belang van een teurs leveren hun goederen af op het logistiek buitenaf die een bestemming binnen Zevenaar 'groene oase' groot is. centrum waarna met elektrische auto's op een willen bereiken als voor mensen uit Zevenaar die Milieudoelen: Gezondheid duurzame manier de aflevering bij de winkeliers gebruik willen maken van de trein. Openbaar ver¬ wordt verzorgt. Dit systeem wordt ook gebruikt voer is minder milieubelastend dan autogebruik. C. Stadslandgoed voor stadslandbouw en voor levering van goederen besteld via webwin¬ Milieudoelen: Klimaat, energie en gezondheid natuur- en cultuurbeleving. kels. De dimensioneren van de wegen is - indien van toepassing - aangepast aan lichte voertuigen. H. Het groene parelsnoer Toelichting: Een echt mulitfunctioneel stadsland- Onderbouwing: Stadsdistributie levert veel goed dat vanuit natuur en landschap verschillen¬ problemen op voor het winkelend publiek, onder¬ Toelichting: Een aaneenrijging van groene de groene functies herbergt. Dit stadslandgoed nemers en transporteurs: onveilige situaties, op¬ gebieden. Deze groene gebieden hebben een is sterk verweven moeten zijn met de historische stoppingen, irritaties en onnodige milieubelasting. overwegend recreatieve functie op basis van en bewaard gebleven kwaliteiten van het gebied: Door stadsdistributie wordt ook geleverd buiten kwaliteiten vanuit natuur, cultuur en esthetiek: Landgoed Huis Sevenaer en omgeving. de venstertijden. gebruikswaarde, belevingswaarde en toekomst¬ Onderbouwing: De leefbaarheid van de stedelijk Milieudoelen: Gezondheid, klimaat en energie. waarde. De groene gebieden zijn met elkaar ver¬ zone heeft te maken met een toenemende druk bonden en met het buitengebied (zie Rijnzone) op de buitenruimte en de milieu(hygiënische)kwa- F. Robuuste ecologisch, landschappelijke Onderbouwing: De stedelijke zone bevindt zich liteit. Een multifunctioneel stadslandgoed gericht zone en natuurlijke afscherming tussen in zijn geheel binnen infrastructurele werken. op sociale, culturele, natuurlijke en landschap¬ weginfrastructuur en stedelijk gebied. Hierdoor is de ruimtelijke kwaliteit en samenhang pelijke waarden kan voor het nodige evenwicht met de omgeving niet optimaal. De kwalitatief zorgen. Toelichting: De blauwgroene zone loopt door hoogwaardige 'groene' gebieden binnen en bui¬ Milieudoelen: Klimaat, energie, natuur(beleving) in een robuuste ecologisch en landschappelijke ten de stedelijke zone zal de leefbaarheid van de en gezondheid. zone tussen weginfrastructuur (A15) en het stedelijke zone verbeteren. Door deze groene ge¬ bebouwde gebied van de kern Zevenaar. Deze bieden met elkaar te verbinden ontstaan tevens D. Fijnmazig fietsnetwerk met (groene) ver¬ zone bestaat uit een waterloop in combinatie met groene lopers naar het omliggende landschap bindingen met woongebieden, centrum, een (productie)bos. met grote voordelen voor recreatie (leefbaarheid) treinstations, stadspark en het buitenge¬ Onderbouwing: De blauwgroene zone functio¬ en natuur (biodiversiteit en beleving). bied. neert als leefgebied en verplaatsen/verspreiden Milieudoelen: Ecologie, klimaat, energie en van planten en dieren. Door robuuste blauwgroe¬ gezondheid Toelichting: Een aantrekkelijk en comfortabel ne zone lang de A15 heeft ecologische betekenis. fietsnetwerk binnen het bebouwde gebied en De blauwgroene zone is een buffer tussen de tussen het bebouwde gebied en de gebieden A15 en de aangrenzende woongebieden. Dit met daarbuiten. De routes zijn duidelijk, snel en veilig. voordelen vanuit de geluid- en luchtkwaliteit en

79 Toelichting - Milieuperspectief Rijnzone

Het gebied Rijnzone grenst aan de kern Zeve• naar en de uiterwaarden van de Rijn. Door het gebied lopen de spoortracés vanuit Arnhem en Rotterdam richting Duitsland. De milieu¬ kwaliteit in de woonkernen Oud Zevenaar en vooral Babberich (en woonlinten) worden bepaald door dit spoor en het wegverkeer. Het gebied rondom het treinstation Zevenaar biedt kansen voor verdichting en tegelijkertijd voor het vormgeven van een groot deel van de aanwezige een groene wig. De zuidkant van de Rijnzone grenst aan het uiterwaard van de Rijn. De relatie tussen bebouwd gebied en de uiterwaard kan worden versterkt door plekken te markeren langs de fietsroutes met informa¬ tie over de toegankelijkheid en kwaliteiten van het uiterwaard en op de keerzijde van Zeven¬ aar.

Panovenpark Oud Zevenaar

Uiterwaarden mZm

A. Landelijke wonen in kernen en lintbe¬ D. Ecologische hoofdstructuur met aandacht G. (Stads)landbouw bouwing met ruimte voor 'kleinschalige' voor natuur(beleving) bedrijven Toelichting: Een gebied voor (stads)landbouw Toelichting: Voor natuur ingerichte en geschikte met toelevering voor horeca en huishoudens. Toelichting: Wonen in kernen met een door• gebieden en structuren. Onderbouwing: Lokale (biologische en seizoen) zicht en/of verbintenis met het buitengebied. Het Onderbouwing: De natuurwaarden binnen de producten hebben grote voordelen boven (jaar- wonen op ruime kavels en (deels) gemengd met ecologische hoofdstructuur is gebaat bij ruste en rond) import. Wanneer er ruimte is geboden voor kleinschalige (groene) bedrijvigheid in linten langs ruimte. Wel is recreatief medegebruik mogelijk: (nieuwe) concepten voor de lokale markt heeft infrastructuur. wandel- en struinroutes, uitzicht et cetera. dit effect op de mobiliteit.. Onderbouwing: De kern Zevenaar zal binnen Milieudoelen: Natuur en natuurbeleving. Milieudoelen: Klimaat, energie en gezondheid het milieuperspectief een compacte bebouwing hebben. In de Rijnzone is ruimte voor andere, E. Enkele hoogwaardige fietsroutes die het H. Versterking landschappelijke en ecolo¬ meer landelijke woonmilieus. gebied zelf en de woongebieden verbindt gische waarden en natuurlijke afscher¬ Milieudoelen: Gezondheid en natuurbeleving met de natuur- en recreatiegebieden. ming (productiebos) tussen weginfra¬ structuur en stedelijk gebied. B. Compacte stad binnen 400 meter rond het Toelichting: Fietsroutes tussen de kern Zeven¬ treinstation. aar en de uiterwaard van de Rijn. Deze routes Toelichting: De blauwgroene zone loopt bin¬ zijn aantrekkelijk en comfortabel: fietspaden, nen de Stedelijke zone en Rijnzone door in een Toelichting: Compact bouwen nabij het trein¬ bewegwijzering, voorrang, visueel aantrekkelijk, robuuste ecologisch en landschappelijke zone. station ofwel binnen de invloedsfeer van het rustplekken et cetera. Deze zone bestaat uit een waterloop in combina¬ openbaarvervoersknooppunt. Onderbouwing: Het uiterwaard van de Rijn is op tie met een (productie)bos. Onderbouwing: Compact bouwen nabij het korte afstand van de kern Zevenaar. Door hoog¬ Onderbouwing: De groenblauwe zone zal functi¬ treinstation verhoogd het draagvlak voor het waardige fietsroutes tussen de woongebieden oneren als leefgebied en verplaatsen/verspreiden openbaar vervoer. en de uiterwaard wordt voorzien in recreatieve van planten en dieren. Door aansluitend een Milieudoelen: Klimaat en energie. mogelijkheden. robuuste groene zone langs de A15 te realiseren Milieudoelen: Natuurbeleving, gezondheid en heeft dit ecologische betekenis. C. Enkele natuurgebieden met recreatief me• klimaat/energie. Milieudoelen: Natuur(beleving). degebruik; o.a. groene lob functionerend als park voor recreatie en stadsecologie. F. Recreatieve stepping stones

Toelichting: een Groene lob ter hoogte van het Toelichting: Enkele 'stepping stones' als start en station en de 'De Breuly' welke is ingericht als markering van het bebouwde gebied en de uiter¬ landschapspark: recreatie, cultuur en natuurbe¬ waard. Op borden (of op een andere wijze) wordt leving. Hier is de uiterwaard verbonden met de informatie gegeven over de routes, de historie en kern Zevenaar. De groene lob wordt begrenst de belevingsmogelijkheden van beide gebieden: door de gewenste compactere bebouwing rond¬ vanuit de uiterwaard richting de kern Zevenaar en om het station en maakt onderdeel uit van een vanuit de kern Zevenaar richting de uiterwaard. stedelijke groenstructuur (zie Stedelijke zone) Onderbouwing: De kwaliteiten zijn (deels) Onderbouwing: De kern Zevenaar is als geheel aanwezig, maar het ontbreekt vaak aan routes en sterk begrenst door infrastructuur. Het treinstation informatie over deze kwaliteiten. is een poort van Zevenaar welke tegelijkertijd Milieudoelen: Natuurbeleving, gezondheid en zorgt voor een verbondenheid (toegankelijkheid, klimaat/energie. zichtbaarheid, bereikbaarheid) met het omme¬ land. Milieudoelen: Gezondheid en natuurbeleving.

81 mm

82 mm mmm mm

83 richt emeente ^ toekomst s« 5 natuur Missie ogeiijk N o 9 energie breder ^ ït o ss realiseren . binnen S: ~ draagt ^ ^ S c ecologie 5 g o Tŵi/ŵnsiíai- İ2 3 eŝ| fniIi©u3îTibiti© S ^ onen 3* wenseiijK õ* ^ o Milieubeleidsplan ** 3 natuurbeleving gebied klimaat plaatst hieraan ïene ^//7 /V7 ««« Zevenaar mm