Socjologiczny
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
PRZEGLĄD SOCJOLOGICZNY „Pragniemy (...) zamanifestować, że pismo nie ma wyrażać poglądów jakiegoś «kierunku» czy «szkoły», lecz reprezentować polski ruch socjologiczny w ogóle”. (Florian Znaniecki w liście do Ludwika Krzywickiego, w związku z przygotowaniem I tomu „Przeglądu Socjologicznego”, październik, 1929 r.) PRZEGLĄD SOCJOLOGICZNY tom LXIII/1 2014 ŁÓDZKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE 90-505 Łódź, ul. M. Skłodowskiej-Curie 11 tel. (42) 665-54-59; fax: (42) 665-54-64 Sprzedaż wydawnictw: (42) 66-55-448, http://sklep.ltn.lodz.pl http://www.ltn.lodz.pl e-mail: [email protected] REDAKCJA NACZELNA WYDAWNICTW ŁÓDZKIEGO TOWARZYSTWA NAUKOWEGO Krystyna Czyżewska, Edward Karasiński, W. Małgorzata Krajewska (redaktor naczelny), Henryk Piekarski, Jan Szymczak RADA REDAKCYJNA David Brown, Krzysztof Gorlach, Zygmunt Gostkowski , Władysław Markiewicz, Harri Melin, Fritz Schütze, Kazimierz M. Słomczyński, Antoni Sułek, Piotr Sztompka, Lynda Walters, Włodzimierz Wesołowski, Włodzimierz Wincławski, Marek Ziółkowski ZESPÓŁ REDAKCYJNY Zbigniew Bokszański, Marek Czyżewski – z-ca red. naczelnego, Kaja Kaźmierska, Jolanta Kulpińska – redaktor naczelny, Krystyna Lutyńska, Paweł Starosta, Wielisława Warzywoda-Kruszyńska REDAKTOR TOMU: Paweł Starosta SEKRETARZ REDAKCJI: Iwona Kociemska REDAKTOR JĘZYKOWY: Ilona Marczak REDAKTOR STATYSTYCZNY: Maria Szymczak RECENZENCI ZEWNĘTRZNI Adam Czabański, Krzysztof Czekaj, Adrian Hatos, Krystyna Janicka, Katarzyna Kaniowska, Andreas Langenohl, Peter Millward, John Moores, Włodzimierz Piątkowski, Andrzej Piotrowski, Andrzej Sadowski, Lynda Walters, Krzysztof Wielecki, Włodzimierz Wincławski Wydano z pomocą finansową Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, oraz Dziekana Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego Czasopismo jest indeksowane w bazie CEJSH, Copernicus i znajduje się na liście ministerialnej czasopism punktowanych. Artykuły czasopisma w elektronicznej wersji są dostępne w bazach CEEOL, EBSCOhost, Proquest oraz na portalu IBUK. Copyright by Łódzkie Towarzystwo Naukowe – Łódź 2014 ISSN 0033-2356 Wydanie I, wersja drukowana pierwotna PROJEKT OKŁADKI: Hanna Stańska Opracowanie komputerowe: „PERFECT” Marek Szychowski, tel. (42) 215-83-46 Druk: 2K Łódź sp. z o.o., ul. Płocka 35/45, www.2k.com.pl, [email protected] NAKŁAD: 200 egz. CONTENTS SpiS treści Od redakcji ................................................................................................................ 7 Ryszard PIASECKI, Jan WORONIECKI Future of Europe: Collapse or Revival ........................................................... 9 Przyszłość Europy: Upadek czy odnowa Andreas LANGENOHL Facing one Another: Ethics of Friendship in Town Twinning ..................... 27 Spotykając się ze sobą. Etyka przyjaźni w miastach bliźniaczych Paweł STAROSTA, Kamil Brzeziński The Structure of Social Trust in Post-industrial Cities of Central and Eastern Europe ......................................................................................... 49 Struktura zaufania społecznego w miastach postprzemysłowych Europy Środkowo-Wschodniej Ewa ROKICKA Rozwój gospodarczy i społeczny a jakość życia. Wybrane kontrowersje teoretyczne i metodologiczne ........................................................................... 81 Economic and Social Development and Quality of Life. Selected Theoretical and Methodological Controversies Agnieszka Michalska-Żyła The Quality of Life and Social Capital in Post-industrial Peripheral Cities ............................................................................................... 109 Jakość życia a kapitał społeczny w postprzemysłowych miastach peryferyjnych Przemysław Pluciński „Miasto to nie firma!” Dylematy i tożsamość polityczna miejskich ruchów społecznych we współczesnej Polsce ................................ 137 “The City is not a Business!” The Dilemmas and Political Identity of Urban Social Movements in Contemporary Poland Marta KLEKOTKO Miasta bez Charakteru? Polskie miasta w perspektywie „teorii scen” ...... 171 Cities without Character? Polish Cities and a Theory of Scenes Magdalena szczePańska Wspólnota mieszkaniowa jako przedmiot zainteresowania socjologii ........ 197 Homeowner Associations as a Subject of Sociological Interest * * * Sprostowanie. List do redakcji .................................................................................. 217 oD REDAKCJI Społeczeństwo europejskie w coraz większym stopniu staje się społeczeń- stwem miejskim. W literaturze naukowej studia miejskie z różnymi obszarami badań stają się coraz bardziej dynamicznie rozwijającą się subdyscypliną. Miasta, zwłaszcza globalne, stają się głównymi miejscami inicjowania roz- woju społeczno-gospodarczego. W tym kontekście nieco mniej uwagi poświęca się ośrodkom miejskim, które na skutek utraty statusu miasta przemysłowego popadły w pewien stan zastoju na skutek zmian związanych z postępującym procesem globalizacji. Aktualny, LXIII/1 tom Przeglądu Socjologicznego zawiera prezentację tekstów będących wynikiem prowadzonych badań w różnych ośrodkach akade- mickich nad procesami współdziałania i jakością życia w niemetropolitalnych miastach europejskich poddawanych wpływom różnych procesów politycznych i gospodarczych. Tom otwiera esej o perspektywach integracji i polityce europej- skiej tak istotnie oddziałującej na procesy zachodzące w środowiskach miejskich. Kolejny artykuł koncentruje uwagę na problematyce miast partnerskich w kon- tekście formowania się relacji przyjaźni i współpracy w polityce europejskiej. Artykuł następny dotyczy wzorów i struktury zaufania w poprzemysłowych miastach Europy Środkowej i Wschodniej. Dwa kolejne teksty prezentują wyniki badań socjologów nad problematyką jakości życia zarówno w ujęciu teoretycznym jak i empirycznym. W pierwszym z nich prowadzone są analizy przydatności pomiarów tego zjawiska, a w drugim prezentowane są wyniki ba- dań w odniesieniu do poprzemysłowych miast Europy Środkowej i Wschodniej. W kolejnych artykułach podejmowane są zagadnienia relacji pomiędzy miastem postrzeganym w kategoriach kulturowo-społecznych, a miastem jako pewną formą przedsiębiorczości oraz próby analiz przestrzeni miejskiej w perspektywie „teorii scen”. Tom zamyka tekst referujący problemy współczesnych wspólnot mieszkaniowych w mieście poprzemysłowym.. RYSZARD PIASECKI University of Lodz* JAN WORONIECKI University of Social Sciences in Warsow** FutuRE oF EuRoPE: CoLLAPSE oR REvIvAL Abstract Crisis in the eurozone has reignited discussions on the adequacy of the European integration model today. In particular – how to revive, still valid, European values while sorting out from the economic quagmire. And how to ensure a foresight under the pressure of short term difficulties while averting understandable yet unfounded loss of trust in the future of the European endeavour among the elites and parts of the populace in the – mainly some older – member countries. And prevent disillusionment of the new EU member states, still very supportive of the European integration. Last but not least, how to enhance Europe’s competitiveness and position, politically and economically, on the global scene in the post-American, or post-Western, world, with its uncertainty and rapid change. A heavy test the European solidarity undergoes shows that EU has arrived at the cross-roads: towards renaissance – or bankruptcy. Will though weakening of Europe (and euro) be in the interest of either the West with its civilization of democracy, human rights and free markets, or the world as a whole? A strong united Europe is needed to maintain a sound balance on that scene. Amid growing interdependence under globalization, avoiding a destructive rivalry among main country groups is a pre-condition of peaceful future and well-being of the planet. And joint solving of global problems encountered. Rejuvenated Europe should take part of responsibility towards its citizens and the international society deepening integration and * e-mail: [email protected] ** e-mail: [email protected] 10 RYSZARD PIASECKI, JAN WORONIECKI reaffirming its values which brought, and keep, European nations together, and strengthening the European identity. Key words: European Union, integration, future, world system IntRoDuCtIon The crisis in the eurozone and the on-going events in Ukraine including the annexation of Crimea by Russia and a “covert war” in the east and south of Ukraine prove that frontiers and peace in Europe cannot be anymore taken for granted. Europe, especially Eastern and Central, ceased to be an oasis of stability. Faith in the rules-based European order has been badly shaken, and deep concern reigns as of now as to the economic and social repercussions as well of what has become Kiev authorities’ ordeal. This, and earlier signs of increasing euro- skepticism instigated by such political parties as UKIP, as well as lacunae in the European solidarity e.g. in energy matters (an effective “disunion” related to the gas supply skillfully used by Gazprom to blackmail and divide its gas hungry – and dependent – EU clientele) prompted us to write this article. Another motivation was our conviction that we witness dangerous although much less visible moral crisis that consists in indifference (integration fatigue?), and erosion of the value system which used to be fundamental when first bricks were laid to construct the European house was in the postwar Europe. 1. tHE EuRoPEAn IntEGRAtIon MoDEL CHALLEnGED Crisis in the eurozone as well as economic and social tensions amid of EU member states gave rise to intensified disputes on