Gemeente Boechout Woonbeleidsplan 2012-2025

Deel 2. Omgevingsanalyse

Inhoud

1 INLEIDING ...... 4 2 ANALYSE VAN DE WOONOMGEVING ...... 6

2.1 OVER BOECHOUT ...... 7 2.1.1 Ligging ...... 7 2.1.2 De nederzettingsstructuur in Boechout ...... 7 2.1.3 Boechout ruimtelijk gesitueerd ...... 8 2.2 GEMEENTELIJKE RUIMTELIJKE PLANNINGSCONTEXT ...... 10 2.2.1 Drie deelruimten ...... 10 2.2.2 Knelpunten en bedreigingen ...... 10 2.2.3 Kwaliteiten en potenties ...... 10 2.2.4 Synthese ...... 11 2.2.5 Maatregelen en acties ...... 12 2.3 GEMEENTELIJKE WOONBELEIDSCONTEXT ...... 13 2.3.1 Inleiding ...... 13 2.3.2 Prioritaire beleidskeuzes vooropgesteld voor de legislatuur 2007-2012...... 13 2.3.3 Startnota wonen: Boechout in de groene Zuidrand ...... 14 2.3.4 Lokaal Sociaal Beleidsplan...... 14 2.3.5 Lokaal Toewijzingsreglement Sociale huurwoningen ...... 15 2.3.6 Intergemeentelijke samenwerking Lokaal woonbeleid (IVLW) ...... 16 2.3.7 Lokaal woonloket ...... 16 3 ANALYSE VAN DE BEWONERS ...... 17

3.1 DEMOGRAFISCHE ONTWIKKELINGEN BREDER GESITUEERD ...... 18 3.2 DEMOGRAFISCHE ONTWIKKELINGEN IN BOECHOUT ...... 20 3.2.1 Evolutie aantal inwoners ...... 20 3.2.2 Huishoudens ...... 21 3.2.3 Huishoudverdunning ...... 22 3.2.4 Verdeling naar leeftijd ...... 23 3.3 VERGELIJKING BOECHOUT EN VREMDE ...... 25 3.3.1 Algemeen ...... 25 3.3.2 Samenstelling van de huishoudens ...... 25 3.3.3 Burgerlijke staat van de gezinshoofden ...... 27 3.4 BOECHOUT BINNEN IVLW ...... 28 3.4.1 Aantal inwoners ...... 28 3.4.2 Huishoudens IVLW ...... 28 3.4.3 Leeftijdsverdeling IVLW ...... 29 3.5 BEVOLKINGSPROGNOSE BOECHOUT : 2010-2030 ...... 32 3.5.1 Prognose aantal inwoners ...... 32 3.5.2 Prognose leeftijdsverdeling ...... 32 3.5.3 Prognose aantal huishoudens ...... 34 3.6 SOCIALE INDICATOREN ...... 35 3.7 ZORG ...... 37

3.8 BESLUITEN OVER DOELGROEPEN VOOR HET WOONBELEID ...... 38 4 ANALYSE VAN DE WONINGEN ...... 40

4.1 BEBOUWING ...... 41 4.1.1 Landgebruik ...... 41 4.1.2 Erfgoed in Boechout ...... 41 4.2 KENMERKEN VAN DE WONINGEN ...... 43 4.2.1 Evolutie aantal woningen ...... 43 4.2.2 Eigendomstitel ...... 43 4.2.3 Woningtypologie ...... 43 4.2.4 Ouderdom van de woning ...... 44 4.2.5 Kwaliteit van de woning ...... 44 4.2.6 Prijs van de woningen ...... 45 4.2.7 Huurprijzen ...... 47 4.2.8 Tegemoetkomingen aan particulieren ...... 48 4.3 SOCIALE WOONMARKT ...... 49 4.3.1 Een terugblik ...... 49 4.3.2 De huidige situatie ...... 49 4.3.3 Het Bindend sociaal Objectief ...... 51 4.3.4 Activering van publieke gronden ...... 52 4.3.5 Nieuwe projecten sociale huurwoningen ...... 53 4.3.6 Nieuwe projecten sociale koopwoningen ...... 55 4.3.7 Sociale last en last bescheiden wonen op te leggen aan grote woonprojecten ...... 56 4.4 BESLUITEN OVER WONINGEN ...... 57 5 SAMENVATTENDE SWOT-ANALYSE ...... 59

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 2

Lijst met gebruikte afkortingen

A.c. Absolute cijfers AV Algemene Vergadering BSO Bindend Soc iaal Objectief CBS College van Burgemeester en Schepenen CHH Collectief huishouden DGPB Decreet Grond - en PandenBeleid DIW De Ideale Woning DRO Decreet houdende organisatie van de Ruimtelijke Ordening GECORO GEmeentelijke COmmissie voor Ruimtelijke O rdening GemRSP Gemeentelijk Ruimtelijk StructuurPlan GGZ Geestelijke GezondheidsZorg HH Huishouden ICT Informatie - en CommunicatieTechnologie IVLW Interlokale Vereniging voor Lokaal Woonbeleid LOGO Lokaal GezondheidsOverleg LTWR Lokaal ToeWijzingsR eglement LWO Lokaal WoonOverleg MIRA -S MIlieuRApport Scenario’s OCMW Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn PHH Particulier Huishouden RO Ruimtelijke Ordening RSP Ruimtelijk StructuurPlan RSPA provinciaal Ruimtelijk StructuurPlan Antwerpen RUP Ruimtelijk UitvoeringsPlan RWO Ruimtelijke o rdening, Woonbeleid en Onroerend erfgoed SHM Sociale HuisvestingsMaatschappij SMART Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden SSeGA Samenwerkingsverband Sociale huisvesting en Geestelijke gezondheidszorg Antwerpen SVK Sociaal VerhuurKantoor SWOT Strenghts, Weaknesses, Opportunities, Threats UP UitvoeringsProgramma VMSW Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 3

1 INLEIDING

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 4

In dit deel van het lokaal woonbeleidsplan maken we een analyse van de bestaande toestand.

In voorbereiding en ter ondersteuning van het lokaal woonbeleid worden gegevens verzameld en geanalyseerd die betrekking hebben op drie dimensies die we voor het voor het lokaal woonbeleid essentieel hebben genoemd: • Bewoners • Woningen • Woonomgeving.

Bij deze analyse gebruiken we de volgende grote indeling: 1. Inleiding 2. Analyse van de woonomgeving 2.1. Over Boechout 2.2. Gemeentelijke ruimtelijke planningscontext 2.3. Gemeentelijke woonbeleidscontext 3. Analyse van de bewoners 3.1. Demografische ontwikkelingen breder gesitueerd 3.2. Demografische ontwikkelingen in Boechout 3.3. Vergelijking Boechout en Vremde 3.4. Boechout binnen IVLW 3.5. Bevolkingsprognose Boechout: 2010-2030 3.6. Sociale indicatoren 3.7. Zorg 3.8. Besluiten over doelgroepen voor het woonbeleid 4. Analyse van de woningen 4.1. Bebouwing 4.2. Kenmerken van de woningen 4.3. Sociale woonmarkt 4.4. Enkele besluiten 5. Samenvattende SWOT-analyse

Enerzijds worden de ontwikkelingen, gebeurtenissen en invloeden besproken waaraan het wonen in Boechout onderhevig is. Het gaat daarbij dikwijls om externe elementen. Daarnaast worden interne elementen zoals de kenmerken van bewoners, woningen, woonomgeving, het bestuur doorgelicht.

De omgevingsanalyse wordt afgesloten met een samenvattende SWOT-analyse, die ook in Deel 1 van het woonbeleidsplan is opgenomen.

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 5

2 ANALYSE VAN DE WOONOMGEVING

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 6

2.1 Over Boechout

2.1.1 Ligging

Boechout behoort tot de provincie Antwerpen, het arrondissement Antwerpen en het kanton Kontich 1. De gemeente is gelegen in het zuidoosten van de Antwerpse agglomeratie en situeert zich ten oosten van de as Antwerpen –Brussel, tussen grootstad Antwerpen en de kleine stad Lier in een gebied met sterke verstedelij- kingsdruk. In het noorden grenst de gemeente aan Borsbeek, Wommelgem en Ranst, in het zuidoosten aan Lier, in het zuidwesten aan Lint en in het westen aan Hove en Mortsel. De gemeente Boechout bestaat uit 2 deelgemeenten: Boechout en Vremde.

Deelgemeente Boechout 1.392 ha 67,38 % Deelgemeente Vremde 674 ha 32,62 % Totaal 2.066 ha 100,00 %

Boechout ligt aan de N10, de gewestweg die Antwerpen met Lier verbindt en aan de spoorweg Antwerpen - Lier, terwijl Vremde, enigszins meer geïsoleerd, in het noorden van de gemeente ligt. Boechout is gemakkelijk bereik- baar langs weg en spoor en openbare verbindingen tram vanaf 2013 en busvervoer. De gemeente Boechout maakt deel uit van de Antwerpse gordel, een krans van gemeenten aan de buitenrand van de Antwerpse agglomeratie. De dorpskern Boechout sluit aan bij Mortsel en maakt aldus deel uit van het verstedelijkte Antwerpse woongebied. De noordelijke helft van de gemeente is daarentegen een deel van de groene vinger die vanaf Ranst over Vrem- de en het zuiden van Borsbeek tot en met het vliegveld van Deurne de stad Antwerpen raakt. De zuidkant van de gemeente, ten zuiden van de dorpskernen Boechout en Vremde, maakt dan weer deel uit van de open ruimte die de Antwerpse agglomeratie buffert met de stad Lier. Twee infrastructuren doorsnijden de gemeente van noordwest naar zuidoost: de N10 en de spoorweg Antwerpen – Lier.

2.1.2 De nederzettingsstructuur in Boechout

De gemeente Boechout was vroeger een landbouwgemeente met enkele hoven en buitenhuizen van adel en rijke stedelingen. De gemeente is geëvolueerd naar een woonforensengemeente, waarin de tuinbouw nog een zeer uitgesproken plaats heeft, naast een in het defensief gedrongen landbouw. Er zijn nog enkele zeer attractieve bosrestanten en vooral kasteelparken overgebleven.

Twee dorpskernen

De bebouwing is nog grotendeels geconcentreerd in en rond de oude dorpskernen van Boechout en Vremde. Boechout is door zijn grootte en uitrustingsniveau (meer en grotere winkels, meer en grotere scholen en over- heidsdiensten) duidelijk de belangrijkste kern. Ruimtelijk vormen de twee kernen een eigen entiteit in het land- schap, maar door de voortschrijdende bebouwing dreigen ze met elkaar vervlochten te raken. Elke dorpskern heeft zijn eigen karakteristieken: • Boechout heeft zowel een ouder kerngebied ten westen van de spoorlijn en de N10, met opvallend veel laat 19 de eeuwse en begin 20 e eeuwse herenhuizen en kasteeltjes, als ook nieuwere uitbreidingen vooral ten oosten van de N10 en ten westen van het oude dorpscentrum. • Vremde is een landelijke woonkern rond een vroeg-middeleeuwse dries (driehoekig marktplein). Tijdens de laatste decennia ontstonden nieuwe wijken ten oosten van de N10. Vooral tussen Boechout en Vrem- de (Vremdesesteenweg), langsheen de N10 en langsheen de Lispersteenweg rijgt de bewoning zich onder de vorm van lintbebouwing verder aan elkaar. Een oude aanzet van lintbebouwing is te merken langs de Boshoek.

1 Bron: GRS p. 43. www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 7

Erfgoed en lusthoven

Het bouwkundig erfgoed in Boechout verdient speciale vermelding. Naast het beschermde erfgoed kent Boechout nog heel wat ander waardevol bouwkundig erfgoed. Typisch zijn ondermeer het grote aantal landhuizen gebouwd vanaf het einde van de 19° eeuw gebouwd in het dorp. Door aanleg van de spoorweg "Grand Central Belge" lopende van Antwerpen naar Hasselt en Charleroi via Lier en Aarschot (voltooid in 1865) met halte te Boechout kende de gemeente vanaf het einde van de 19de eeuw een inwijking van burgers die hier hun zomerverblijf oprichtten. Voornamelijk in de onmiddellijke omgeving van het station en zodoende in de dorpskern werden deze landhuizen opgetrokken. Zo verkregen onder meer de Heuvelstraat, Jan Frans Willemsstraat, Janssenlei, Alexander Franckstraat, Lange Kroonstraat en gedeelte van de Borsbeeksesteenweg hun typisch uitzicht met de beboomde tuinen en de sierlijke gietijzeren hekken.

2.1.3 Boechout ruimtelijk gesitueerd

Ruimtelijke structuurplan Vlaanderen – afbakening grootstedelijk gebied Antwerpen

Het RSV maakt een onderscheid tussen het stedelijk en het buitenge- bied. Voor beide categorieën, gelden afzonderlijke vormen van beleid met specifieke doelstellingen. Met een Gewestelijk RUP werd het grootstedelijk gebeid Antwerpen afgebakend. Boechout bevindt zich gedeeltelijk binnen de afbakeningslijn van het grootstedelijk gebied Antwerpen (het dorpscentrum Boechout) en deels in buitengebied (Vremde en het open ruimtegebied rondom het dorps- centrum Boechout). Een gedeelte van Boechout is dus (groot)stedelijk gebied en een ander gedeelte buitengebied.

Het zuidoosten van de gemeente grenst aan het structuurondersteu- nend kleinstedelijk gebied Lier.

Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen (RSPA)

Volgens het ruimtelijk concept van het RSPA ligt Boechout in de hoofdruimte Antwerpse fragmenten, maar zit de gemeente ook te paard op de deelruimten Antwerpse gordel (oostelijk gedeelte van de gemeente) en Grootstad Antwerpen (kleiner westelijk gedeelte van de gemeente). Het grootstedelijk gebied Antwerpen vormt het stedelijk middelpunt van de provincie. Bepaalde specifieke doel- stellingen in het RSPA zijn ook toepasbaar op Boechout. We weerhouden: • Het grootstedelijk gebied bestaat uit verschillende woonomgevingen. Zij vereisen een gedifferentieerd beleid. In de perifere woonomgevingen wordt de morfologische en functionele dichtheid verhoogd tot een meer stedelijke dichtheid. Zij worden daardoor meer gelijkwaardig aan Antwerpen kernstad. Eén van die woonomgevingen is Berchem-Mortsel-Edegem-Hove-Boechout. Hierbij is dringend nood aan kleine woningen en moet de open bebouwing worden afgeremd. • De groene vingers staan binnen het grootstedelijk gebied met elkaar in verbinding via allerlei lokale bos- jes, ingesloten open ruimten, het ringbos rond de kernstad enz… verweven in of tussen de woonomge- vingen. Buiten het grootstedelijk gebied worden de groene vingers gevoed door de Antwerpse Gordel. Het geheel van groene vingers en lokale verbindingen vormt een grootstedelijke groenstructuur verwe- ven tussen de verschillende woonomgevingen. Het gebied vanuit Ranst, dat oost-west door de beekval- lei van de Molenbeek en de gebieden met belangrijke natuurwaarden errond doorloopt tussen Borsbeek en Mortsel en eindigt in Fort 3 en de luchthaven van Deurne, is als groene vinger geselecteerd. Deze groene vinger moet worden gevrijwaard van bebouwing. www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 8

• Uitbreiding van bebouwing in de Antwerpse gordel wordt tegengegaan. Bij de selectie van hoofddorpen wordt dit verder uitgewerkt. De kernen worden maximaal landschappelijk geïntegreerd.

Het RSPA had 2007 als planhorizon. Het RSPA werd ondertussen geactualiseerd en gedeeltelijk herzien. In de partiële herziening wordt gesproken van regionale woningmarkten. Boechout behoort tot de regionale woningmarkt Antwerpen 2.

2 RSPA. Partiële herziening van het Informatief gedeelte en de prognoses voor de periode 2007-2012. www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 9

2.2 Gemeentelijke ruimtelijke planningscontext

2.2.1 Drie deelruimten

In het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan van Boechout (2006) worden drie deelruimten onderscheiden. Deze deelruimten worden geselecteerd op uiterlijke verschijningsvorm en hun intern en onderling functioneren. Bij het uittekenen van de gewenste ruimtelijke structuur voor deelruimten blijft deze indeling behouden.

Deze deelruimten zijn: 1. Deelruimte Vremde en haar landelijke omgeving 2. Deelruimte van het verstedelijkte gebied van Boechout: hoeksteen van het stedelijk gebied 3. Deelruimte van Boshoek en omgeving.

2.2.2 Knelpunten en bedreigingen

In het RSP Boechout zijn mbt de nederzettingsstructuur de volgende knelpunten en kwaliteiten opgelijst: • Druk naar nieuwbouw blijft hoog o Alhoewel er de laatste jaren relatief meer aan vernieuwbouw wordt gedaan, blijft de druk naar nieuwbouw, deels door inwijking hoog. Stads(rand)bewoners worden aangetrokken door de nog landelijke omgeving van Boechout om hier in het groen, maar op een boogscheut van de stedelijke voorzieningen, te wonen. Te grote bebouwingsdruk kan een bedreiging vormen voor de woonkwaliteit. • Lintbebouwing, verkavelingen in de open ruimte en zonevreemde woningen o Rond de kernen van Boechout en Vremde en langs verschillende wegen in het buitengebied komt veel lintbebouwing en verspreide bebouwing voor. Verkavelingen en nieuwe wijken wer- den in het verleden vaak ruim opgevat in de open ruimte. De lintbebouwing zorgt voor verlies van het contact met achterliggende open gebieden. Ondermeer Vremde dreigt op die manier vast te groeien aan Boechout. Daarnaast zijn er nog heel wat woningen die zonevreemd zijn, d.w.z. ze staan in een zone die niet voor woningbouw is bestemd. Deze bebouwingsvormen vormen de belangrijkste bedreiging van de Boechoutse open ruimte. • Grote behoefte aan sociale woningen o Er is er een acute nood aan sociale woningen voor het minder kapitaalkrachtige deel van de Boechoutenaars. Het gebrek hieraan noopt veel jonge Boechoutenaars tot emigratie, omwille van de onbetaalbaarheid van de bouwgronden op de particuliere markt. • Afbakening van het grootstedelijk gebied o De afbakening van het Grootstedelijk gebied in Boechout is ondertussen gebeurd. Dit zal een aantal gevolgen hebben voor de verdere evolutie en spreiding van het aantal woningen.

2.2.3 Kwaliteiten en potenties

Een goede ruimtelijke ordening en het bijsturen van de bebouwingsdruk is een mogelijke be- leidsoptie

De particuliere markt van bouwgronden bestaat in eerste instantie uit onbebouwde percelen langs uitgeruste wegen in woongebied of in woongebied met landelijk karakter plus uit onbebouwde percelen in goedgekeurde verkavelingen.

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 10

Het gemeentebestuur kan sturend optreden door al dan niet aansnijden van binnengebieden in woongebieden (verkavelingsvergunningen) en in woonuitbreidingsgebieden (hiervoor is een initiatief van de gemeentelijke over- heid nodig). Veel hangt van de beleidskeuzen die ondermeer in het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan worden gemaakt en de uitvoering die hieraan wordt gegeven het grond- en pandenbeleid. Het in goede banen leiden van de ruimtelijke ordening en het gedoseerd aanbieden van woonmogelijkheden voor de minder kapitaalkrachtige eigen bewoner is een potentie en een taak voor het gemeentelijk beleid.

Strategische ligging in de periferie van de Antwerpse grootstad en toch omgeven door het lan- delijk gebied

De nabijheid van de stad Antwerpen, de aanwezigheid van een station (en spoedig ook een tram) in de ge- meente én de nabijheid van het landelijk gebied maken dat Boechout een buitengewoon interessante woonplaats is voor mensen die in de stad werken, zich daar graag ontspannen én ook graag direct bij het buitengebied wo- nen. Dit wordt vooral door gezinnen met kinderen ervaren. Het is dan wel van wezenlijk belang dat het landelijk gebied van Boechout ook werkelijk landelijk blijft.

Twee afzonderlijke kernen in een eigen omgeving

• Boechout is een interessante woonlocatie met een diversiteit aan woonzones. Beide kernen binnen de ge- meente (Boechout en Vremde) hebben hun eigen karakteristieken als dorpskernen en zijn omgeven door een eigen karakteristiek landschap. Deze kwalitatieve karakteristieken bieden uitgangspunten voor verdere ontwikkelingen binnen en rond de kernen. • Een overgangsgebied met minder bebouwing zorgt voor een buffer tussen de stedelijke zone van Mortsel- Boechout en de landelijke zone van Vremde. Ook dit is een belangrijke kwaliteit. De belangrijke clusters van onbebouwde percelen aanwezig in de twee kernen van Boechout en Vremde, gele- gen in woongebied maar vooral in woonuitbreidingsgebied, bieden nog belangrijke mogelijkheden tot verdichting en om sturend op de woningmarkt op te treden. Het RUP woonuitbreidingsgebied Mussenhoeve is ondertussen (maart 2011) definitief goedgekeurd. Medio 2011 werden de gesprekken ivm een groot woonproject op de BMT- site opgestart en de planning is om het RUP op de gemeenteraad van juni 2012 goed te keuren.

2.2.4 Synthese

De visie op de nederzettingsstructuur in Boechout wordt in het richtinggevend gedeelte als volgt gesyntheti- seerd. 3 Boechout, dorp aan de Antwerpse stadsrand met een glansrijk verleden, gaat een glansrijke toekomst tegemoet, waar het aangenaam toeven, wonen en werken is met uitzicht op haar landelijkheid.

Dit kan in de gewenste ruimtelijke structuur worden gerealiseerd door: • Een inbreidingspolitiek binnen de dorpskernen o De binnengebieden en clusters van onbebouwde percelen in de dorpskernen van Boechout en Vremde (“gaten” in het bebouwingsweefsel) worden grotendeels ontwikkeld als woonwijken. Om de achterstand van Boechout inzake sociale woningen voor de eigen bevolking in te lopen, gebeurt deze inbreiding zoveel als mogelijk met sociale woningen, sociale kavels en goedkope- re bouwgronden. • Behoud en versterking van functies in de dorpscentra o De twee “deelcentra” van het hoofddorp Boechout worden versmolten tot één centrum met vol- doende uitstraling voor een gemeente met 12 à 13.000 inwoners; hiervoor worden de mogelijk- heden voor wonen en handel vergroot (RUP’s). o Het centrumgebied van Vremde wordt versterkt door heraanleg van het openbaar domein, bij- komende woongelegenheden en het inbrengen van nieuwe functies die het gemeenschapsle- ven bevorderen.

3 Bron: GRS pp 84-85 www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 11

• Oplossingen aanreiken voor zonevreemde woningen

Huidige stand van zaken woonprogrammatie

• Rup Mussenhoeve : 288 woningen waarvan 10% sociaal en meer dan 20% bescheiden • Rup BMT : tussen de 294 - 350 woningen waarvan 10% sociaal en meer dan 20% bescheiden • Rup omschakeling bedrijfsterreinen firma Vandeputte : toekomstige ontwikkeling? • Individuele stedenbouwkundige verguninngen- appartementisering • Sociale woonprojecten: diversen in Boechout in Vremde o 64 sociale huurwoningen + 21 sociale koopwoningen (start 2012) o de sociale woningen in de Rups zijn hier niet inbegrepen

2.2.5 Maatregelen en acties

Inzake de nederzettingsstructuur vinden we in het bindend gedeelte 4 verschillende punten terug die ondertussen al gerealiseerd zijn:

Bindende selecties van de elementen van de gewenste ruimtelijke structuur

• De gemeente selecteerde (2006) het gebied achter Mussenhoevelaan als te realiseren woonwijk • De gemeente selecteerde volgende gebieden voor sociale woningbouw: o Frans Segersstraat o Project De Linde o Dorpsplaats - Kerkweg

Prioritaire beleidsmaatregelen en acties

• De gemeente verbindt er zich toe te streven naar een voldoende mix van private en sociale woning- bouw, zodat binnen een redelijke termijn het percentage sociale woningen verhoogd wordt in de richting van het gemiddelde in het Vlaamse gewest. • BPA of gemeentelijk RUP opstellen voor het gebied achter Mussenhoevelaan in woonuitbreidingsgebied (RUP kwam er in maart 2011). • De gemeente zou een BPA of gemeentelijk RUP opstellen voor het gebied De Linden voor sociale wo- ningen, mits compensatie in woongebied door het niet als woongebied ontwikkelen van compensaties. Achteraf is gebleken dat hier geen RUP voor nodig was. • De gemeente zal een gemeentelijk RUP voor de zonevreemde woningen opmaken.

Ruimtelijke uitvoeringsplannen

We overlopen tot slot de (gemeentelijke) ruimtelijke uitvoeringsplannen in Boechout:

BPA BPA Fruithof (on hold gezet) BPA Mussenhoeve deel 2 (definitief goedgekeurd) GemRUP’s RUP Bulka (definitief goedgekeurd) RUP Koude Beekvallei deel Molenveld Bessemgebied (definitief goedgekeurd ) RUP BMT (lopende) RUP zonevreemde recreatie en sportterreinen (3 RUP’s) RUP Capenberg (definitief goedgekeurd) RUP meergezinswoningen

4 Bron: RSP Boechout. Bindend gedeelte p. 3 en 5. www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 12

2.3 Gemeentelijke woonbeleidscontext

2.3.1 Inleiding

In Boechout is de laatste jaren sterk ingezet op het lokaal woonbeleid. Bij de aanvang van de legislatuur is er voor gekozen om een schepen de titulatuur betaalbaar wonen mee te geven. Verder was er in de gemeente jarenlang een werkgroep betaalbaar wonen actief.

In 2009 werd in Boechout het lokaal woonoverleg opgestart. Ondertussen blijkt dit LWO één van de meest actie- ve LWO van de provincie Antwerpen te zijn. Concreet werd er in het LWM werk gemaakt van onder meer: • De opmaak van het eigen gemeentelijk toewijzingsreglement voor sociale woningen. • Het adviseren van sociale woonprojecten door het lokaal woonoverleg (noodzakelijk voor UP) • Implementatie van het Decreet Grond en Pandenbeleid o Met een actieplan voor de realisatie van het BSO • De verdere ontwikkeling en uitvoering van het lokaal woonbeleid met onder meer o Reglement Leegstand • Opstart van een lokaal woonloket • Aandacht voor de strategische beleidsplanning, uitwerken van een visie op lokaal woonbeleid, uitteke- nen van toekomstige perspectieven en de opmaak van een lokaal woonbeleidsplan

Boechout trad verder toe tot een intergemeentelijke samenwerking in het kader van lokaal woonbeleid (IVLW- Zuid) en nam ook een huisvestingsambtenaar in dienst.

In deze paragraaf overlopen we een aantal vroeger genomen beleidsopties en reeds gerealiseerde initiatieven.

2.3.2 Prioritaire beleidskeuzes vooropgesteld voor de legislatuur 2007-2012.

Rekening houden met verschillende doelgroepen : eenoudergezinnen – jongeren -senioren

Nieuwe woonvormen zijn een noodzaak: *Aanpasbaar wonen, wonen in meervoud, kangeroewonen, levenslang wonen, groepswonen,beschut wonen.

Wonen en zorgfactor : vandaag is er een onaangepast woningaanbod voor ouderen, toenemende vergrijzing en zorgvraag. Aanleunwoningen, bejaardenwoningen, zorgflats. In relatie met het woonzorgdecreet.

Betaalbaar wonen : de nood aan bescheiden woningen en bescheiden kavels is zeer groot, het Decreet Grond en Pandenbeleid is het instrument om hier op in te spelen. Opmaken van een reglement. Jongeren wensen in Boechout te blijven wonen. Duurzaam wonen en bouwen in evenwicht met de schaarse beschikbare ruimte Bewaken van woonkwaliteit en woonomgeving : meer inzetten op ecologische verankering.

Aanbod sociale huur en koop woningen drastisch verhogen, sociale correctie in woningbestand. Samenwer- king met SHM. Aanmoedigen om bestaande woningen te laten opkopen voor sociale verhuring.

Wissel stimuleren : herinrichten vergemakkelijken tot een tweewoonst bij te groot geworden woningen bij senio- ren. Herhuisvesting naar kleinere entiteit voorbereiden en stimuleren.

Opmaak nieuw gemeentelijke bouwreglement

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 13

Nieuwe RUPS : maximale uitvoering afdwingen van percentage sociale en bescheiden woningen door implemen- tatie van decreet grond en pandenbeleid bij zowel privaat als publiek eigenaars. • Mussenhoeveverkaveling : toepassing DGPB met evenwichtige bewaking naar groene ruimte en leef- baarheid en mobiliteit • Pastorijsite: wonen versus behoud groene ruimte • BMT site: toepassing DGPB – bv. ter overweging: ecologische verkaveling (reconversie van nijverheids- site) ism Gands projectontwikkelaar • Fruithofsite: on hold • Site Van de Putte

Woonloket waar iedereen terecht kan voor wonen en bouwen, premiestelsels, optimale dienstverlening, ge- stroomlijnde duidelijke informatie.

SVK , ism verschillende OCMW’s verder uitbouwen en het aantal woningen stelselmatig verhogen. Eigenaars sensibiliseren om hun te verhuren woningen via dit systeem door te verhuren.

Interlokale samenwerking: woonsubsidiedossier mee uitwerken, samenwerking met gemeenten uit de zuidrand rond specifieke woonproblematieken. Erkenning van ILVW en goedkeuring subsidiedossier sinds mei 2011

Opmaak actieplan : Actieprogramma opstellen voor activering 25% van de gronden in eigendom van openbare besturen. De active- ringsplicht voor gronden in eigendom van openbare besturen voor 2020 werd vastgelegd in artikel 4.1.7 DGPB Actieprogramma goedgekeurd in gemeenteraad december 2010

2.3.3 Startnota wonen: Boechout in de groene Zuidrand

Door het CBS werd de volgende startnota Boechout in de groene Zuidrand opgesteld:

Een gemeente kan een doorslaggevende rol spelen bij de realisatie van een aantrekkelijk woonklimaat binnen de structuur van de ruimtelijke planning. Binnen de beleidsploeg hebben we duidelijk gekozen voor een actieve regisseursrol. We dienen rekening te houden met het RSV, PRUP, GRSP. Het beleid en de regelgeving rond huisvesting en ruimtelijke ordening zijn bijgevolg deels afhankelijk van elkaar.

Een woonplan opmaken, kan enkel gebeuren vanuit een gefaseerd proces dat tot stand komt in overleg met de verschillende lokale woonactoren, waarin prioritaire keuzes en tijdslijnen worden ingebouwd. In eerste instantie zullen we gegevens moeten verzamelen en analyseren mbt het woningpatrimonium hier in Boechout. Een up to date statistische fiche van Boechout. De laatste update dateert van maart 2007. (opdracht voor Prov) Evaluatie van de analyse. Tendensen, wat is plus, wat min. Welke opportuniteiten zijn er, welke bedreigingen. In tweede instantie is er nood aan een omgevingsanalyse.

Na deze twee belangrijke fases zullen eerst prioritaire doelstellingen geformuleerd moeten worden en deze zo- danig verfijnen opdat we deze kunnen uitschrijven in operationele doelstellingen waarbij we een tijdspad korte termijn, middellange termijn en lange termijn vooropstellen.

2.3.4 Lokaal Sociaal Beleidsplan

Met betrekking tot wonen worden in het LSB-plan 5 van Boechout een aantal knelpunten geschetst:

5 LSB-plan p. 75. www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 14

De belangrijkste algemene vaststelling is dat er in Boechout een grote behoefte bestaat aan betaalbare huur- en koopwoningen. De prijzen van bouwgronden namen de jongste jaren een enorme vlucht. Vooral voor de jongeren wordt het stilaan onbetaalbaar om in Boechout te blijven wonen. Het huidig aanbod van de sociale huisvestingsmaatschappijen die in Boechout actief zijn en van de sociale ver- huurdienst van het OCMW volstaat niet om de vraag op te vangen.

In het LSB-plan (na evaluatie in 2011) vinden we de volgende strategische en operationele doelstelling mbt wo- nen terug:

Strategische doelstelling: Garanderen van de toegang tot het recht op een behoorlijke en betaalbare huisvesting.

Operationele doelstelling 1 (wonen) : Het aanbod van sociale woningen wordt geleidelijk verhoogd van 1,8 % tot 6 % van het woningbestand. Dit gebeurt op basis van projecten op korte, middellange (deze legislatuur) en lange termijn (na 2013). Gemeente en OCMW nemen een actieve regisseursrol op en ontwikkelen een instrumentarium voor een lokaal beleid "betaalbaar wonen".

Operationele doelstelling 2 (wonen) : Lokale actoren, zoals rusthuizen en sociale huisvestingsmaatschappijen, nemen initiatieven om tegemoet te komen aan nieuwe woon- en zorgbehoeften (serviceflats, bejaardenwoningen, kangoeroewoningen, beschut wonen,…). Het lokale bestuur neemt ter zake een regisseursrol op en stimuleert en ondersteunt deze initiatieven.

Operationele doelstelling 3 (wonen) : De inwoners in 't algemeen en specifieke doelgroepen in 't bijzonder zijn goed geïnformeerd over het lokale woonbeleid en de beschikbare voorzieningen. Aan jongeren, senioren, personen met een handicap en allochtonen wordt begeleiding op maat aangeboden.

Operationele doelstelling 4 (wonen) : Ook kansarmen en mensen met een beperkt inkomen moeten in onze gemeente kunnen (blijven) wonen. Senioren en gehandicapten moeten zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen.

Operationele doelstelling 5 (wonen) : Inwoners met een acute woonnood kunnen beroep doen op noodopvang.

2.3.5 Lokaal Toewijzingsreglement Sociale huurwoningen

Zoals bepaald in artikel 26 van het sociaal huurbesluit heeft de gemeente Boechout gebruik gemaakt van de mogelijkheid om een lokaal toewijzingsreglement op te maken. Op 30 november 2009 heeft de gemeenteraad het toewijzingsreglement goedgekeurd.

De prioriteiten binnen het criterium lokale binding zijn als volgt uitgewerkt:

Eerst wordt voorrang gegeven aan personen die de laatste tien jaar minstens drie jaar in de gemeente hebben gewoond.

Deze bepaling is niet van toepassing op het patrimonium van SVK Woonweb.

In het toewijzingsreglement is verder een doelgroep Personen met een (ex-)psychiatrische problematiek voor- zien. Deze doelgroep wordt als volgt gedefinieerd:

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 15

Personen met ernstige en langdurige psychiatrische problemen: dit zijn personen die (zoals blijkt uit het advies van een coördinerend geneesheer van een erkend initiatief beschut wonen) kampen met ernstige en langdurige psychiatrische problemen, in aanmerking komen voor beschut wonen en die begeleid wor- den door een erkend initiatief voor beschut wonen, zoals bijvoorbeeld De Vliering.

Aan de doelgroep zullen bij voorrang de volgende woningen van De Ideale Woning worden toegewezen: • 10 bestaande woningen in de Heuvelstraat • De volgende nog te bouwen woningen: o 6 woningen in het project Frans Segerstraat o 10 woningen in het project Janssenlei

De andere doelgroep waaraan de gemeente door toepassing van het gemeentelijk toewijzingsreglement bij voor- rang sociale woningen wil toewijzen wordt ouderen genoemd en wordt als volgt gedefinieerd:

Ouderen: dit zijn personen vanaf 70 jaar (bij een koppel volstaat dat één van beide partners 70 jaar is), indien geen kandidaten vanaf 70 jaar personen vanaf 65 jaar (bij een koppel volstaat dat één van beide partners 65 jaar is), indien geen kandidaten vanaf 65 jaar personen vanaf 60 jaar (bij een koppel volstaat dat één van beide partners 60 jaar is).

De lijst van woningen die de gemeente aan deze doelgroep bij voorrang wilde toegewezen werd evenwel niet door de minister goedgekeurd. Dit betekent dat er voor deze doelgroep wel een omschrijving is maar geen lijst van woningen.

2.3.6 Intergemeentelijke samenwerking Lokaal woonbeleid (IVLW)

Boechout participeert in IVLW Zuid. Het project Interlokale Vereniging Lokaal Woonbeleid regio Zuid is ingediend door IGEAN. Bij het project horen 14 gemeenten: Aartselaar, Boechout, Boom, Borsbeek, Edegem, Hemiksem, Hove, Kontich, Lint, Mortsel, Niel, Rumst, Schelle en Zwijndrecht. De Interlokale Vereniging Lokaal Woonbeleid regio Zuid startte op in mei 2011 en is door de Vlaams minister Freya Van den Bossche erkend en gesubsidieerd. Het intergemeentelijk project omvat de drie verplichte activiteiten en drie facultatieve activiteiten (zie deel 1)

2.3.7 Lokaal woonloket

Het woonloket in Boechout is operationeel sinds 2 april 2012. Het woonloket is een centrale plaats waar de inwoners terecht kunnen met hun vragen rond wonen en waar doelgerichte hulp wordt aangeboden aan de inwoners. Met het lokaal woonloket is in Boechout één aanspreekpunt georganiseerd voor burgers waar ze terecht kunnen met vragen en advies kunnen krijgen over wonen. Onderstaande uitgangspunten zijn belangrijk: • Uitwerken van een vragenpatroon in de organisatie van het loket (registratiesysteem om antwoord te bieden op terugwerkende vragen: TALES) • Respecteren van het wettelijke kader (procedures volgen) • Inzetten van verschillende informatiekanalen en communicatiemiddelen. • Een draagvlak creëren op ambtelijk en politiek niveau. Het woonloket moet gedragen zijn door het beleid van de gemeente en door de lokale medewerkers. Het woonloket biedt trajectbegeleiding aan de inwoners. De medewerker van het woonloket volgt de lopende dossiers actief op. Dit gebeurt voornamelijk bij: • Aanvraag subsidies • Aanvraag premies • Aanvraag tegemoetkoming • Hulp bij invullen van aanvragen. www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 16

3 ANALYSE VAN DE BEWONERS

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 17

3.1 Demografische ontwikkelingen breder gesitueerd

Vergrijzing

De leeftijdspiramide van de Vlaamse Bevolking vertoont het typische profiel van een verouderde bevolking: een zware top en een smalle basis 6. De top staat wel scheef, een gevolg van het overwicht aan vrouwen op hoge leeftijd. De vergrijzing, begrepen als het aandeel in de bevolking van 65 jaar en ouder, schrijdt voort. Ook het aandeel 80-plussers of het aandeel in de bevolking van 80 jaar en ouder vertoont in het Vlaamse Gewest een gestage klim. Nieuw is de wat bredere balk onderaan de piramide, hier een duidelijke weergave van de geboortegolf in recente jaren. Het aantal kinderen is terug aan het toenemen. Jongens geboren in 2009 hebben een levensverwachting van 78 jaar, bij meisjes is dat 83 jaar. De levensver- wachting bij geboorte blijft stijgen: elk jaar ongeveer een seizoen erbij voor jongens, iets minder voor meisjes. Op de wettelijke pensioenleeftijd van 65 jaar kunnen Vlaamse mannen nog rekenen op gemiddeld 17 levensja- ren, vrouwen op 20.

Migratie

De immigratie of inwijking vanuit het buitenland is de voorbije jaren duidelijk toegenomen. Vreemdelingen vinden we terug in praktisch alle leeftijdsgroepen, zij het meest zichtbaar tussen 20 en 50 jaar en eerder uitzonderlijk boven de 80 jaar. 23% van de kinderen geboren in Vlaanderen in 2010 heeft een moeder van niet-Belgische origine. Bij 23% van de kinderen geboren in 2010 spreekt de moeder geen Nederlands met het kind. De meeste Vlaamse gemeenten laten in recente jaren een positief saldo voor de buitenlandse migratie opteke- nen.

Samenwonen

Tegenover de 25.000 huwelijken in het Vlaamse gewest in 2010 worden in Vlaanderen dat jaar 42.600 verklarin- gen van wettelijk samenwonen afgelegd en 15.000 stopgezet. Volgens schattingen kiest momenteel één op de vier huishoudens met ongehuwd samenwonenden in Vlaanderen voor een wettelijke samenwoning.

Echtscheidingen en herpartneren

Naast de 25.000 huwelijken in 2010 waren er dat jaar in het Vlaamse Gewest 13.700 echtscheidingen. Na een periode als alleenstaande gaat het merendeel een nieuwe relatie aan met een nieuwe partner, die al dan niet kinderen heeft. Vaak gebeurt dat binnen de twee jaar na de scheiding. Echtscheiding en het mogelijk herpartneren hebben heel wat gevolgen voor het wonen. Een scheiding brengt mee dat het huishouden zich opsplitst in twee nieuwe huishoudens en dat minstens één van beide partners op zoek moet naar een nieuwe woonst. Men moet voor een korte of een langere periode een andere woonoplossing zoeken. Het financieel voordeel van het samenwonen valt weg, er rijzen problemen met de afbetalingen en voor wie verhuist betekent dit dikwijls ook een daling van de grootte van de woning en een vermindering van de kwaliteit ervan. Vele nieuw gevormde koppels gaan dan weer binnen enkele maanden samenwonen. Dat opnieuw gaan samenwonen kan leiden tot een ander hedendaags fenomeen: de nieuw samengestelde ge- zinnen.

Huishoudenstructuur

De afgelopen tientallen jaren kennen we een ‘huishoudverdunning’. Het globale effect van huishoudverdunning is dat het aantal huishoudens (en dus ook het aantal nodige woningen) sneller stijgt dan het aantal inwoners.

6 Bronnen:VRIND 2011, website van de Studiedienst van de Vlaamse regering, Het kind in Vlaanderen 2010 (Kind en Ge- zin). www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 18

Deze huishoudverdunning heeft een aantal implicaties naar het wonen toe. Meer dan de helft van de woningen zijn te groot en eigenlijk onderbezet zijn 7. Niet alleen worden de huishoudens kleiner, er zijn ook wijzigingen in de structuur ervan. Tussen 1990 en 2007 is er de sterke toename van de alleenstaanden en het aantal koppels zonder kinderen. Ook de eenouder-huishoudens stijgen. Koppels met kinderen is eigenlijk de enige gezinsvorm die daalt. Deze vaststelling staat in schril contrast met de strijd die zowat elke gemeente levert om meer gezinnen met kinderen aan te trekken. Er zijn hier wel twee verschillende tendensen bij de gehuwde en de niet-gehuwde paren. Het aandeel van ge- huwde paren met thuiswonend kinderen daalt sterk, terwijl het aantal niet-gehuwde paren met thuiswonende kinderen in verhouding zeer sterk toeneemt. Maar deze stijging kan de daling bij de gehuwde paren niet compen- seren.

1990 2007 1990 2007 Vlaanderen 1990-2007 x 1.000 x 1.000 % % Eenpersoonshuishouden 551,6 758,4 24,9 % 29,7 % Gehuwd paar zonder thuiswonend kind 544,8 611,3 24,6 % 23,9 % Gehuwd paar met thuiswonend kind 881,8 709,3 39,9 % 27,7 % Niet -gehuwd paar zonder thui swonend kind 35,5 127,8 1,6 % 5,0 % Niet -gehuwd paar met thuiswonend kind 22,9 108,9 1,0 % 4,3 % Eenouderhuishouden 146,8 205,1 6,6 % 8,0 % Ander type huishouden 29,2 36,2 1,3 % 1,4 % Alle huishoudens 2.212,6 2.557,0 100,0 % 100,0 %

Bevolkingsprognoses

Voor het Vlaamse Gewest als geheel is de verwachting dat het aantal inwoners nog zal toenemen: van de huidi- ge 6,25 miljoen tot 6,5 miljoen in 2018 en tot 6,6 miljoen in 2028. Aandachtspunten voor de komende jaren zijn: • meer 0-2-jarigen • meer lagere schoolkinderen • de continue toename van het aantal personen van 65 jaar en ouder. Ook het aantal private huishoudens zal naar verwachting verder stijgen, zij het aan een langzaam afzwakkend groeiritme. De toename zal zich vooral voordoen bij een- en tweepersoonshuishoudens.

7 De Decker Pascal e.a. Ruimte voor Wonen. Trends en uitdagingen, Antwerpen, Garant, 2010. www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 19

3.2 Demografische ontwikkelingen in Boechout

3.2.1 Evolutie aantal inwoners

Aantal inwoners en bevolkingsdichtheid

1 januari 2011 waren er 12.728 inwoners in Boechout.8 De bevolking van Boechout is de voorbije jaren (2000-2010) relatief gezien sterker toegenomen dan de Vlaamse bevolking (2000 = 100).

Inwoners 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Totaal 11.953 11.886 11.974 11.953 11.992 12.090 12.149 12.335 12.589 12.749 Index Boechout 100,3 99,7 100,5 100,3 100,6 101,4 101,9 103,5 10 5,6 107,0 Index Vlaand eren 100,2 100,5 100,9 101,3 101,7 102,3 103,0 103,7 104,5 105,2

Met een bevolkingsdichtheid van 617 inw/km² in 2010 ligt Boechout boven dat van Vlaanderen (462 inw/km²) en is het vergelijkbaar met dat van de Provincie (593 inw/km²).

Bevolkingsdich theid 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Boechout 579 575 580 579 581 585 588 597 609 617 Vlaams Gewest 440 442 443 445 447 450 452 456 459 462

Het aantal inwoners en de bevolkingsdichtheid is de voorbije jaren opmerkelijk gestegen. Waaraan is dat gelegen?

Natuurlijke aangroei

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Aantal geboorten 123 114 105 106 120 104 109 104 128 Aantal overlijdens 120 107 155 109 134 120 118 120 131 Natuurlijke aangroei 3 7 -50 -3 -14 -16 -9 -16 -3

We stellen vast dat er in Boechout vrijwel geen natuurlijk aangroei is. In 2009 zien we een hoog aantal geboorten.

Migratiesaldo

De toename van de bevolking blijkt vooral een gevolg te zijn van een positief migratiesaldo. In Boechout is tussen 2000 en 2009 elk jaar zowel het intern (uit het binnenland) als het extern (uit het buiten- land) migratiesaldo positief. Vooral het intern migratiesaldo ligt de laatste jaren (2007-2008-2009) erg hoog. In 2009 bedroeg het aantal nieuwe Boechoutenaren (806 + 75 = 881) ongeveer 7% (één op 14) van het bevol- kingsaantal.

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Interne inwijkingen 567 591 633 602 615 636 714 856 806 Interne uitwijkingen 637 525 627 587 542 595 563 607 674 Intern migratiesaldo (1) -70 66 6 15 73 41 151 249 132 Externe inwijkingen 22 32 47 43 47 56 40 35 42 Externe uitwijkingen 17 31 30 24 13 28 19 20 11 Verandering register 4 10 5 8 14 5 10 9 9

8 Bron: lokale statistieken. www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 20

Heringeschreven na schra pping 14 14 24 19 14 28 17 18 24 Ambtshalve geschrapt 17 12 22 21 25 36 7 21 38 Immigraties (2) 40 56 76 70 75 89 67 62 75 Emigraties (3) 34 43 52 45 38 64 26 41 49 Extern migratiesaldo (4) 6 13 24 25 37 25 41 21 26

(1) Interne migratiebeweging = interne inwijkingen - interne uitwijkingen (2) Immigraties = externe inwijkingen + verandering register + heringeschreven na schrapping (3) Emigratie = externe uitwijjkingen + ambtshalve geschrapt (4) Extern migratiesaldo = immigraties (2) - emigraties (3)

Migratiesaldo naar leeftijd

In de omgevinganalyse van IVLW Zuid vinden we een aantal gegevens over het migratiesaldo van Boechout per leeftijdscategorie.

2000 2002 2004 2006 0 t/m 19 jarigen 14 47 21 26 20 t/m 24 jarigen -13 -12 -21 -17 25 t/m 44 jarigen 55 21 12 1 45 t/m 64 jarigen -17 -8 -27 -9 65 jaar en o uder 32 18 30 43 Totaal 71 66 15 44

In deze cijfers merkt men dat voor de betreffende jaren Boechout jongeren (20 tot en met 24 jarigen) verliest (allicht aan de steden) en jonge gezinnen met hun kinderen (0 tot en met 19 jarigen en 25 tot en met 44 jarigen) wint. Ook het migratiesaldo van 65 plussers is positief.

3.2.2 Huishoudens

Als we spreken over wonen is het aantal huishoudens erg belangrijk, want het is uiteindelijk het aantal huishou- dens dat het aantal woningen bepaalt.

Aantal huishoudens

Hieronder een overzicht van de evolutie van het aantal huishoudens in Boechout tussen 2000 en 2009.

Boechout 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Aantal huishoudens 4.268 4.340 4.337 4.417 4.464 4.471 4.518 4.569 4.689 4.827

Dit zijn cijfers over particuliere huishoudens. Voor 2009 hebben we ook een aantal gegevens over de collectieve huishoudens.

Boechout 2009 Aantal collectieve huishoudens 21 Personen in co llect ieve huishoudens 349 Totale bevo lking 12.589 % in col lectieve huisho udens 2,8 %

In Boechout, waar er behoorlijk wat residentiële voorzieningen (waaronder rusthuizen en psychiatrie) zijn, blijkt 2,8 % van de bevolking in een collectief huishouden te wonen. Dat is een hoog aantal, zoals ook verder zal blijken uit een vergelijking met de IVLW-Zuid gemeenten.

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 21

3.2.3 Huishoudverdunning

Delen we het aantal inwoners door het aantal (particuliere) huishoudens dan krijgen we de gemiddelde grootte of het gemiddeld aantal leden per huishouden (gezin). Dat bedraagt op 1 januari 2008 2,54. Dat is wel meer dan in Vlaanderen (2,39), maar zoals overal in Vlaanderen is er ook in Boechout sprake van een verdunning van huishoudens. Die is zelfs merkbaar als we de recente cijfers vergelijken.

Boechout 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Inwo ners 11.919 11.953 11.886 11.974 11.953 11.992 12.090 12.149 12.335 12.589 Huishoudens 4.268 4.340 4.337 4.417 4.464 4.471 4.518 4.569 4.689 4.827 Pers onen/ HH 2,79 2,75 2,74 2,71 2,68 2,68 2,68 2,66 2,63 2,54

Aantal leden per huishouden

We gaan verder met de evolutie van het aantal leden per huishouden.

Boechout 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Alleenstaanden 884 949 948 1.006 1.043 1.035 1.082 1.076 1.131 1.199 HH met 2 personen 1.389 1.405 1.420 1.437 1.512 1.515 1.508 1.598 1.646 1.689 HH met 3 personen 755 749 744 764 720 731 714 681 695 707 HH met 4 personen 782 777 769 766 744 742 759 765 766 777 HH met 5 personen 335 338 344 337 334 336 339 342 334 335 HH met 6 personen 101 99 91 87 91 92 94 87 98 99 HH met 7 personen 15 15 13 10 13 14 16 15 14 16 HH met 8 personen 7 8 8 10 7 6 6 5 5 5

We stellen deze evolutie grafisch voor.

We stellen vast dat de verdunning van de huishoudens de voorbije jaren (2000-2009) niet veroorzaakt werd door een vermindering van de grotere huishoudens (met vier personen en meer), maar vooral door een toename van de huishoudens met één en twee personen.

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 22

Eenoudergezinnen

In de lokale statistieken vinden we nog de volgende informatie over het aantal eenoudergezinnen in Boechout.

2000 2001 200 2 2003 2004 2005 2006 Alleenstaande vaders met kinderen (max. 5 kinderen) 17 15 14 16 13 13 15 Alleenstaande moeders met kinderen (max. 5 kinderen) 96 106 113 118 127 123 115 Totaal 113 121 127 134 140 136 130

3.2.4 Verdeling naar leeftijd

We overlopen nu de verdeling naar leeftijd van de voorbije jaren in leeftijdsgroepen van 5 jaar.

Leeftijdskla ssen 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 0 t/m 4 jarigen 647 604 590 597 587 592 612 629 5 t/m 9 jarigen 750 747 759 771 742 709 679 663 10 t/m 14 jar igen 853 858 818 817 817 821 832 839 15 t/m 19 jar igen 780 789 828 849 850 894 925 896 20 t/m 24 jar igen 679 692 686 718 736 730 759 814 25 t/m 29 jar igen 596 556 571 535 564 602 650 668 30 t/m 34 jar igen 760 725 708 690 634 615 611 611 35 t/m 39 jar igen 945 908 842 827 832 839 848 805 40 t/m 44 jar igen 1.066 1.073 1.055 1.060 1.019 1.019 996 949 45 t/m 49 jar igen 922 959 1.009 998 1.019 1.061 1.114 1.117 50 t/m 54 jar igen 787 790 807 846 879 886 926 999 55 t/m 59 jar igen 735 778 784 787 781 793 778 810 60 t/m 64 jar igen 561 539 564 601 665 709 761 779 65 t/m 69 jar igen 549 575 553 547 523 526 522 549 70 t/m 74 jar igen 489 492 498 497 509 513 527 528 75 t/m 79 jar igen 381 394 421 412 408 434 429 446 80 t/m 84 jar igen 217 230 262 288 319 321 328 342 85 t/m 89 jar igen 158 143 130 137 151 158 192 201 90 t/m 94 jar igen 71 76 83 90 85 83 68 72 95 jaar en ouder 28 25 24 23 29 30 32 32

De ontgroening en de aankomende vergrijzing is duidelijk merkbaar. We vinden de hoogste aantallen terug in de leeftijdsgroep 40-50 jarigen en die aantallen zullen langzaam ver- schuiven naar de oudere leeftijdsgroepen. Er zijn minder jongeren (ontgroening), maar de laatste jaren neemt het aantal kinderen tussen 0 en 4 jaar weer toe.

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 23

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 24

3.3 Vergelijking Boechout en Vremde

Op basis van gegevens (dd 24 mei 2011) van de dienst bevolking maken we een vergelijking tussen een aantal kenmerken van de inwoners en gezinnen van Boechout (centrum) en Vremde. 3.3.1 Algemeen

Inwoners Huishoudens Personen/HH A.c. % A.c. % Boechout 9.784 79 % 4.038 81 % 2,42 Vremde 2.581 21 % 930 19 % 2,78 Gemeente 12.365 100 % 4.968 100 % 2,49

Vier op vijf van de inwoners van de gemeenten wonen in Boechout (centrum). In verhouding zijn er wat meer huishoudens in Boechout. De huishoudens zijn er gemiddeld wat kleiner dan in Vremde.

3.3.2 Samenstelling van de huishoudens

Aantal leden van het huishouden

In de onderstaande tabel geven we de verdeling van de huishoudens in Boechout en Vremde naar aantal perso- nen per huishouden.

Aantal Aantal leden Totaal Huishoudens 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Boechout 1.169 1.377 552 601 258 62 15 2 2 4.038 Vremde 144 338 153 195 79 20 1 930 Gemeente 1.313 1.715 705 796 337 82 16 2 2 4.968

Op basis van deze gegevens maken we een grafiek van de relatieve verdeling van de huishoudens naar aantal leden. Het hoog aantal alleenstaanden in Boechout, 29 % van het aantal huishoudens valt hierbij op, tegenover 15 % in Vremde.

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 25

Op basis van deze gegevens maken we een berekening en komen we tot een verdeling van het aantal personen naar het aantal leden van het huishouden waarin ze in leven

Aantal Aantal leden Totaal Personen 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Boechout 1.169 2.754 1.656 2.404 1.290 372 105 16 18 9.784 Vremde 144 676 459 780 395 120 7 0 0 2.581 Gemeente 1.313 3.430 2.115 3.184 1.68 5 492 112 16 18 12.365

Aantal kinderen in het huishouden

In de onderstaande tabel geven we de verdeling van de huishoudens in Boechout en Vremde naar het aantal kinderen in het huishouden.

Aantal Aantal kinderen Totaal huishoudens 0 1 2 3 4 5 6 7 Boechout 2.444 594 662 270 57 8 2 1 4.038 Vr emde 457 165 210 80 17 1 930 Gemeente 2.901 759 872 350 74 9 2 1 4.968

In Vremde wonen in verhouding meer kinderen. In Boechout centrum wonen er in 39 % van de huishoudens kinderen, in Vremde is dat in 51 % van de huishou- dens.

Op basis van deze gegevens berekenen we het aantal kinderen, en maken we de verdeling van het aantal kin- deren naar het aantal kinderen in het huishouden waarin ze in leven.

Aantal Aantal kinderen in het huishouden Totaal kinderen 1 2 3 4 5 6 7 Boechout 594 1.324 810 228 40 12 7 3.015 Vremde 165 420 240 68 5 0 0 898 Gemeente 760 1.746 1.053 300 50 18 14 3.913

Uit deze cijfers leren we dat 23 % van de kinderen uit de gemeente in Vremde wonen.

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 26

3.3.3 Burgerlijke staat van de gezinshoofden

Verdeling van huishouden naar burgerlijke staat gezinshoofden

Kijken we naar de burgerlijke staat van de gezinshoofden, dan merken we dat er in verhouding meer ongehuw- den en personen in weduwschap wonen in Boechout (centrum).

In Vremde vinden we dan weer relatief meer gehuwden.

Boechout Vremde Gemeente Huishoudens A.c. % A.c. % A.c. % Ongehuwd 865 87% 125 13% 990 100% Gehuwd 2.074 77% 610 23% 2.684 100% Weduwschap 466 86% 75 14% 541 100% Echtgescheiden 633 84% 120 16% 753 100% Totaal 4.038 81% 930 19% 4.968 100%

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 27

3.4 Boechout binnen IVLW

Met een aantal gegevens 9 van 2010 situeren we Boechout binnen de groep van gemeenten van IVLW-Zuid.

3.4.1 Aantal inwoners

We starten met een vergelijking van het aantal inwoners. Qua aantal inwoners in 2010 situeert Boechout zich binnen IVLW ongeveer in het midden van het peloton.

Inw oners Totaal Totaal Aartselaar 14.290 1. Mortsel 24.737 Boechout 12.749 2. Edegem 21.171 Boom 16.709 3. Kontich 20.489 Borsbeek 10.125 4. Zwijn drecht 18.573 Edegem 21.171 5. Boom 16 .709 Hemiksem 10.166 6. Rumst 14.612 Hove 8.199 7. Aartselaar 14.290 Kontich 20.489 8. Boechout 12.749 Lint 8.363 9. Hemiksem 10.166 Mortsel 24.737 10. Borsbeek 10.125 Niel 9.268 11. Niel 9.268 Rumst 14.612 12. Lint 8.363 Schelle 8.104 13. Hove 8.199 Zwijndrecht 18.5 73 14. Schelle 8.104

3.4.2 Huishoudens IVLW

Vervolgens vergelijken we een aantal gegevens mbt particuliere en collectieve huishoudens. Uit de volgende cijfers blijkt dat in de meeste andere gemeenten van IVLW de huishoudens gemiddeld gezien kleiner zijn dan in Boechout. (PHH = particulier Huishouden)

Aantal Pers onen PHH Pers/PHH Pers/PHH PHH in PHH Aarts elaar 5.735 14.008 2,44 1. Lint 2,64 Boechout 4.827 12.240 2,54 2. Hove 2,60 Boom 7.117 16.401 2,30 3. Boechout 2,54 Borsbeek 4.507 10.037 2,23 4. Kontich 2,51 Ede gem 9.147 21.054 2,30 5. Rumst 2,46 Hemi ksem 4.227 9.965 2,36 6. Aarts elaar 2,44 Hove 3.128 8.130 2,60 7. Schelle 2,44 Kontich 8.078 20.265 2,51 8. Hemi ksem 2,36 Lint 3.089 8.168 2,64 9. Niel 2,35 Mortsel 10.723 24.250 2,26 10. Zwijn drecht 2,32 Niel 3.884 9.126 2,35 11. Boom 2,30 Rumst 5.851 14.415 2,46 12. Edegem 2,30 Schelle 3.281 8.007 2,44 13. Mortsel 2,26 Zwijn drecht 7.839 18.219 2,32 14. Borsbeek 2,23

9 Bron: Website van de Studiedienst van de Vlaamse Regering. www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 28

We hebben reeds verwezen naar het groot aantal collectieve huishoudens CHH) in Boechout. Uit de volgende cijfers blijkt dat het aantal mensen dat in een collectief huishouden leeft in vergelijking met de andere IVLW-gemeenten erg hoog ligt. Boechout kent het hoogste % van de 14 IVLW-gemeenten.

Pers onen % bevolking % bevolking CHH Bevolking in CHH In CHH in CHH Aarts elaar 257 14.265 1,80 1. Boechout 2,77 Boechout 349 12.589 2,77 2. Aarts elaar 1,80 Boom 197 16.598 1,19 3. Mortsel 1,65 Borsbeek 99 10.136 0,98 4. Rumst 1,65 Edegem 168 21.222 0,79 5. Zwijn drecht 1,41 Hemi ksem 82 10.047 0,82 6. Boom 1,19 Hove 82 8.212 1,00 7. Niel 1,13 Kontich 70 20.335 0,34 8. Hove 1,00 Lint 61 8.229 0,74 9. Borsbeek 0,98 Mortsel 408 24.658 1,65 10. Hemi ksem 0,82 Niel 104 9.230 1,13 11. Schelle 0,81 Rumst 242 14.657 1,65 12. Edegem 0,79 Schelle 65 8.072 0,81 13. Lint 0,74 Zwijn drecht 261 18.480 1,41 14. Kontich 0,34

3.4.3 Leeftijdsverdeling IVLW

Tot slot staan we stil bij een vergelijking van de verdeling naar leeftijdscategorieën. We geven deze verdeling in absolute en in relatieve cijfers en maken telkens ook een grafische voorstelling.

0-4 jaar 0-17 jaar 18 -64 jaar 65 jaar en + Totaal Aartselaar 649 2.561 8.928 2.801 14.290 Boechout 629 2.670 7.909 2.170 12.749 Boom 1.123 3.610 9.953 3.146 16.709 Borsbeek 532 1.854 6.451 1.820 10.125 Edegem 940 3.711 12.616 4.844 21.171 Hemiksem 675 2.181 6.236 1.74 9 10.166 Hove 371 1.688 4.908 1.603 8.199 Kontich 1.005 4.220 12.609 3.660 20.489 Lint 420 1.790 5.399 1.174 8.363 Mortsel 1.360 4.928 14.807 5.002 24.737 Niel 649 2.026 5.583 1.659 9.268 Rumst 788 2.895 9.041 2.676 14.612 Schelle 444 1.705 5.018 1. 381 8.104 Zwijndrecht 1.026 3.401 11.861 3.311 18.573

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 29

0-4 jaar 0-17 jaar 18 -64 jaar 65 jaar en + Totaal Aartselaar 5% 18% 62% 20% 100% Boechout 5% 21% 62% 17% 100% Boom 7% 22% 60% 19% 100% Borsbeek 5% 18% 64% 18% 100% Edegem 4% 18% 60% 23% 100 % Hemiksem 7% 21% 61% 17% 100% Hove 5% 21% 60% 20% 100% Kontich 5% 21% 62% 18% 100% Lint 5% 21% 65% 14% 100% Mortsel 5% 20% 60% 20% 100% Niel 7% 22% 60% 18% 100% Rumst 5% 20% 62% 18% 100% Schelle 5% 21% 62% 17% 100% Zwijndrecht 6% 18% 64% 18% 100%

Uit de relatieve cijfers kunnen we afleiden dat Boechout momenteel iets minder verouderd is dan de meeste andere gemeenten van IVLW.

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 30

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 31

3.5 Bevolkingsprognose Boechout: 2010-2030

3.5.1 Prognose aantal inwoners

Volgens de beschikbare prognose van de studiedienst van de Vlaamse regering zal de bevolking van Boechout de volgende jaren licht toenemen.

Jaar Totaal 2010 12.524 2015 12.935 2020 13.179 2025 13.277 2030 13.369

De bovenstaande cijfers, ook dat van 2010, zijn schattingen. Als we ondertussen weten dat er in 2010 al 12.749 inwoners waren, mogen we veronderstellen dat de toename onderschat is. 3.5.2 Prognose leeftijdsverdeling

Bekijken we de prognose in verband met de leeftijdsverdeling. We geven eerst de absolute cijfers. Die zijn erg belangrijk. Het zijn deze schattingen die we nodig hebben voor het berekenen van de behoeften aan bepaalde woonvormen en voorzieningen.

Leeftijdsklassen 2010 2015 2020 2025 2030 0-4 610 626 632 610 591 5-9 666 663 671 684 671 10 -14 825 742 736 741 750 15 -19 883 891 811 795 793 20 -24 792 829 819 740 722 25 -29 606 650 656 639 605 30 -34 604 620 631 630 624 35 -39 806 738 745 754 755 40 -44 941 914 851 846 849 45 -49 1.099 1.011 987 923 912 50 -54 971 1.052 975 943 887 55 -59 802 945 1.014 945 916 60 -64 754 775 899 959 900 65 -69 538 709 729 835 890 70 -74 525 517 671 688 785 75 -79 441 467 470 601 624 80 -84 348 375 401 413 519 85 -89 198 257 280 302 319 90 -94 78 110 140 153 168 95 -99 32 37 51 64 72 100+ 5 7 10 12 17 12.524 12.935 13.179 13.277 13.369

Binnen de bevolking van Boechout doen er zich belangrijke verschuivingen voor in de verhoudingen tussen de verschillende leeftijdsgroepen.

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 32

Belangrijke fenomenen zijn de ontgroening (minder jongeren), vergrijzing (meer ouderen) en interne vergrij- zing(meer hoogbejaarden bij de ouderen). • Bij de 0-19 jarigen nemen de aantallen af (we merken wel een relatief groot aantal jongeren). • In de groep 20-39 jarigen zien we een stabilisering. • In de leeftijdsgroep 40-59 verwacht men eerst nog een toename en daarna een vermindering. • Uit de bovenstaande cijfers blijkt duidelijk dat de aantallen uit de leeftijdsgroepen boven de zestig jaar aantallen de volgende jaren sterk toenemen. • In de groep van 60-79 jarigen is de toename sterk.. • De onderstaande grafiek geeft deze evoluties mooi weer.

Ter vergelijking geven we eveneens de grafiek voor Vlaanderen.

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 33

3.5.3 Prognose aantal huishoudens

Interessant is de prognose mbt het aantal huishoudens. Het aantal huishoudens neemt sterker toe dan de licht stijgende bevolking. Er is dus een verdere verdunning van het aantal huishoudens. We zagen hoger dat de gemiddelde grootte van de gezinnen in 2009 2,54 leden bedroeg. De gemiddelde grootte zal verder dalen tot 2,41 in 2030.

2010 2015 2020 2025 2030 Aantal inwoners 12 .524 12 .935 13 .179 13 .277 13 .369 Aantal huisho udens 4.788 5.076 5.289 5.424 5.538 Personen per huishouden 2,62 2,55 2,50 2,45 2,41

We kijken naar de absolute verdeling van de huishoudens naar aantal personen per huishouden. We merken de sterke toename van de huishoudens met 1 en 2 personen.

Huishoudens (A.c.) 2010 2015 2020 2025 2030 1 pe rsoon 1.184 1.307 1.409 1.493 1.577 2 pers onen 1.683 1.849 1.988 2.079 2.138 3 pers onen 715 733 733 718 705 4 pers onen 763 754 739 723 712 5 pers onen 338 331 322 315 312 6 en meer 105 102 98 96 94 Totaal 4.788 5.076 5.289 5.424 5.538

Hieronder de relatieve verdeling. In 2030 zal 67 % van de huishoudens bestaan uit één of twee personen.

Huisho udens (%) 2010 2015 2020 2025 2030 1 pe rsoon 25% 26% 27% 28% 28% 2 pers onen 35% 36% 38% 38% 39 % 3 pers onen 15% 14% 14% 13% 13% 4 pers onen 16% 15% 14% 13% 13% 5 pers onen 7% 7% 6% 6% 6% 6 en meer 2% 2% 2% 2% 2% Totaal 100% 100% 100% 100% 100%

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 34

3.6 Sociale indicatoren

Uit de sociale conjunctuurbarometer (lokale statistieken) kunnen we nog de volgende sociale indicatoren weer- houden.

Fiscale gegevens

In de lokale statistieken vinden we een verdeling van fiscale aangiften naar bedrag. We vergelijken hieronder de gegevens van Boechout met die van Vlaanderen. Hieruit blijkt dat er in Boechout relatief gezien enerzijds beduidend meer aangiften zijn groter dan 50.000 euro, wat duidt op de aanwezigheid van een aantal welstellende inwoners, maar anderzijds ook wat meer aangiften kleiner dan 10.000 euro.

Fiscale aangiften Boechout Vlaanderen Aantal aangift en kleiner dan 10.000 euro 1.289 17,9% 569.704 15,9% Aantal aangiften tussen 10.001 euro en 20.000 euro 1.776 24,7% 1.090.073 30,4% Aantal aangiften tussen 20.001 euro en 30.000 euro 1.538 21,4% 812.865 22,6% Aantal aangiften tussen 30.001 euro en 40 .000 euro 839 11,7% 403.064 11,2% Aantal aangiften tussen 40.001 euro en 50.000 euro 509 7,1% 252.339 7,0% Aantal aangiften groter dan 50.000 euro 1.240 17,2% 461.127 12,8% Aantal aangiften 7.191 100,0% 3.589.172 100,0%

Verdeling aangiften belastingen 100%

90%

80% Aantal aangiften groter dan 50.000 euro 70% Aantal aangiften tussen 40.001 60% euro en 50.000 euro Aantal aangiften tussen 30.001 50% euro en 40.000 euro 40% Aantal aangiften tussen 20.001 euro en 30.000 euro 30% Aantal aangiften tussen 10.001 20% euro en 20.000 euro Aantal aangiften kleiner dan 10.000 10% euro 0% Boechout Vlaanderen

Leefloners

Volgens de lokale statistieken evolueerde het aantal leefloners in Boechout (2000-2010) als volgt:

Leefloners 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Mannen 7 3 6 6 8 8 10 10 11 16 15 Vrouwen 17 17 14 15 18 18 17 19 15 15 15 Totaal 24 20 20 21 26 26 27 29 26 31 30

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 35

Geboorten in kansarme gezinnen

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Aantal geboorten in kansarme gezinnen 1 1 2 2 2 1 2 2 Aantal geboorten 110 123 114 105 106 120 104 109 Aandeel kansarme geboorten 0,9 0,8 1,8 1,9 1,9 0,8 1,9 1,8

Vlaamse zorgverzekering

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Toelagen M V M V M V M V M V M V M V M V Mantel/ thui szorg 40 55 41 60 41 75 48 83 59 88 60 78 78 92 68 93 Totaal 95 101 116 131 147 138 170 161 Residenti ële zorg 51 126 68 155 62 159 63 159 71 160 70 152 74 165 72 176 Totaal 177 223 221 222 231 222 239 248

Titularis met voorkeursregeling in de ziekteverzekering

Voorkeursregeling ziekteverzekering 2008 2009 2010 Rechthebbende op basis van de hoedanigheid 341 309 312 Rechthebbende op bepa alde sociale voordelen 403 410 425 Omnio (titularissen + personen ten laste) 40 73 101 Totaal aantal rechthebbenden 784 792 838 Totale bevolking 12.335 12.589 12.749 Aandeel rechthebbenden in % 6,36 6,29 6,57

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 36

3.7 Zorg

Rusthuisplaatsen

Rusthu izen 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Aantal erkende plaatsen - 258 258 258 258 258 258 258 Prog rammatiecijfers plaa tsen 150 154 160 166 170 168 180 184 188 192

In Boechout blijken er heel wat meer rusthuisbedden te zijn dan geprogrammeerd.

Serviceflats

Serviceflats 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Aantal erkende plaatsen 0 0 0 0 0 0 Prog rammatiecijfers plaatse n 59 58 59 60 61 63 65 66 67 69

In Boechout blijkt er daarentegen een tekort aan serviceflats. Einde 2010 werden er wel 12 serviceflats in gebruik genomen in Capenberg en nog eens 21 bijkomende service- flats zullen bijgebouwd worden aan het woonzorgcentrum van Capenberg (dus in totaal 33 serviceflats).

Centra voor kortverblijf

Wat betreft centra voor kortverblijf geeft de website Lokale Statistieken de volgende cijfers. Ondertussen zijn er in WZC Sint Mathildis wel 5 plaatsen kortverblijf opgestart.

Centra voor kortverblijf 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Aantal erkende plaatsen 0 0 0 0 0 0 0 Progammatiecijf ers plaatsen 5 5 5 5 5 5 5

Dagverzorgingscentra

En aan dagverzorgingscentra is er een tekort In Boechout.

Dagverzorgingscentra 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Aantal erkende plaatsen 0 0 0 0 0 0 0 Progammatiecijfers 5 5 5 5 5 5 5

Psychiatrisch Ziekenhuis

Sinds 1876 is het psychiatrisch ziekenhuis in Boechout actief, opgericht door de Broeders Alexianen. Heden beschikt het Psychiatrisch Centrum Broeders Alexianen over 240 bedden, waarvan 198 voor volledige opname of ’s nachts. Hiervan zijn vele patiënten van de langverblijfafdelingen gedomicilieerd in Boechout.

Hoog aantal residenten

Tellen we enkel de cijfers samen van de rusthuisplaatsen (258) en de bedden psychiatrie (240) dan zitten we al een stuk boven het hoger geciteerde aantal personen in collectieve huishoudens (349). Dit betekent dat er in de instellingen ook heel wat mensen zijn opgenomen die niet in Boechout zijn gedomicilieerd.

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 37

3.8 Besluiten over doelgroepen voor het woonbeleid

Inschatting evolutie van de woningenbehoefte

Aan de hand van de laatste bevolkingsprognoses van de studiedienst van de Vlaamse Regering kunnen we een inschatting maken van de evolutie van de woningenbehoefte in Boechout voor de periode 2010-2025.

De behoefte aan woningen wordt vastgesteld door het aantal huishoudens te vermenigvuldigen met 1,03 (+ 3%).

Won ingen behoefte 2010 2015 2020 2025 Prognose huishoudens 4.788 5.076 5.289 5.424 Behoefte aan w oningen (x 1.03) 4.93 2 5.22 8 5.44 8 5.58 7 2010 -2015 2015 -2020 2020 -2025 Toename per periode + 29 6 + 220 + 139 Cum ulatieve toename + 296 + 51 6 + 655

Deze berekening houdt geen rekening met het effect van het aanbod (nieuwe woonprojecten) op de vraag (met immigratie als gevolg).

Aan de hand van de prognoses kunnen we ons ook een beeld vormen van de evolutie van woningnood ifv de grootte van de huishoudens. (behoefte aan woningen is aantal huishoudens + 3%).

Aantal huishouden van 2010 2015 2020 2025 2010 -2025 + 3% 1 persoon 1.184 1.307 1.409 1.493 + 309 + 318 2 personen 1.683 1.849 1.988 2.079 + 396 + 408 3 p ersonen 715 733 733 718 + 3 + 3 4 personen 763 754 739 723 - 40 - 41 5 personen 338 331 322 315 -23 - 24 6 en meer 105 102 98 96 -9 - 9 Totaal 4.788 5.076 5.289 5.424 + 636 + 655

Er zijn ook prognoses van de evolutie van de verdeling van de ganse bevolking naar leeftijd. Hieronder splitsen we die op in leeftijdsgroepen van 20 jaar. Let op: de cijfers betreffen het aantal inwoners niet het aantal woningen!

Leeftijd 2010 2015 2020 2025 2010 -2025 0 tot 19 2.984 2.922 2.850 2.830 - 154 20 tot 39 2.808 2.837 2.851 2.763 - 45 40 tot 59 3.813 3.922 3.827 3.657 - 156 60 tot 79 2.258 2.468 2.769 3.083 + 825 80 tot 100+ 661 786 882 944 + 283 12 .524 12 .935 13 .179 13 .277 + 753

Diversiteit van huishoudtypes

Boechout is onderhevig aan ingrijpende demografische ontwikkelingen: vergrijzing, huishoudverdunning, diversi- teit en flexibilteit van de huishoudens, nieuwe vormen van huishouden hebben een sterke impact op het wonen. In het lokaal woonbeleid moet er een aandacht gaan naar de grote diversiteit van de huishouden en de nieuwe vormen van samenwonen.

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 38

Personen met een laag inkomen

Al is Boechout een wat rijkere gemeente, er leven ook heel wat personen met een laag inkomen. Een behoorlijke woning vinden is voor hen zeker niet vanzelfsprekend. Betaalbaar wonen zal een belangrijk aandachtspunt moeten blijven in het lokaal woonbeleid.

Ouderen

Een doelgroep waar het lokaal woonbeleid zeker aandacht voor moet hebben is de doelgroep ouderen. Er zijn belangrijke demografische redenen. Het is noodzakelijk om proactief in te grijpen op de grote toename van de leeftijdsgroep 60-80 jaar (de actieve bejaarden). Deze groep zal de volgende jaren nog sterk toenemen. De aankomende vergrijzing zal de volgende jaren in Boechout duidelijk voelbaar zijn in de toename van de groepen van actieve ouderen. We mogen daarbij niet uit het oog verliezen dat ouderen globaal gezien beschikken over lagere inkomsten. Er zijn veel financieel zwakkeren bij deze groep. De vergrijzing brengt kleinere huishoudens met zich. Woningen geraken onderbezet. Voor deze doelgroep zijn niet alleen aangepaste woningen nodig. Ouderen hebben een groter risico op zorgbe- hoeften en na overlijden van hun partner verliezen ze ook hun eerste mantelzorger. Naast aangepaste woningen zal men ook moeten nadenken over een aangepaste woonomgeving en aangepaste dienstverlening. Het concept woonzorgzone is hier zeker bruikbaar.

Starters en jonge gezinnen

Starters en jonge gezinnen blijven de toekomst van de gemeente. Veel jongeren blijven uit de gemeente wegtrekken. Naar de jonge gezinnen toe kan men een gezinsvriendelijk woonbeleid uitwerken met bijzondere aandacht voor gezinsvriendelijke woonwijken.

Residenten

In Boechout verblijven heel wat mensen in een instelling. Ook dit is doelgroep die binnen het lokaal woonbeleid om een bijzondere aandacht vraagt, zeker in de context van de vermaatschappelijking van de zorg waarbij wonen en zorg meer en meer ontkoppeld wordt. Naast verschillende bejaardenvoorzieningen kent Boechout een grote psychiatrische instelling. De woonnood voor deze doelgroep blijkt uit de wachtlijsten voor beschut wonen.

Thuislozen

Waar we nog niet over gesproken hebben is de kleine groep met de zeer ernstige problematiek van thuisloos- heid. Voor deze doelgroep zal noodopvang moeten worden voorzien.

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 39

4 ANALYSE VAN DE WONINGEN

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 40

4.1 Bebouwing

4.1.1 Landgebruik

We starten met gegevens betreffende het landgebruik in Boechout (toestand 1/1/2011).10

Omschri jving Perc elen Oppervlakte Promi lle Totaal onbebouwde oppervla kte 3.018 1.473,33 713 Totaal bebouwde oppervla kte 6.49 8 488,14 236 Niet gekadastreerd 104,04 50 Totale oppervlakte 9.516 2.065,51 1.000

Wat betreft de bebouwde oppervlakte zijn er de volgende meer gedetailleerde gegevens:

Omschri jving Perc elen Oppervla kte Appart ementen 2.033 14,95 Buildings 113 6,36 Huizen en ho even 3.627 270,67 Bijgebouwen met inbegrip van se rres 377 125,98 Ambachts - en industriegebo uwen 47 14,12 Opslagrui mten 45 7,62 Kantoorgebo uwen 2 0,05 Gebouwen met handelsbeste mming 110 10,78 Openbare g ebouwen 6 2,17 Gebouwen voor nutsvoo rzieni ngen 54 5,42 Gebouwen voor sociale zorg en zieke nzorg 24 14,01 Gebouwen voor onderwijs, onderzoek en cu ltuur 10 5,42 Gebouwen voor er edienst 12 0,95 Gebouwen voor recre atie en sport 31 9,33 Andere (b ebouwd) 7 0,30 Totaal bebouwde oppervla kte 6. 498 488,14

4.1.2 Erfgoed in Boechout

Het bouwkundig erfgoed in Boechout vraagt een speciale vermelding. De gemeente telt immers heel wat be- schermd erfgoed Hieronder een overzicht van de beschermde monumenten, landschappen en dorpsgezichten. Het erfgoed is overgenomen uit de databank beschermd onroerend erfgoed gerangschikt naar datum van erken- ningbesluit. 11

Omschrijving Datum erkennin g Type Sint -Bavokerk 30/05/1936 Monumenten Stenen Windmolen 13/10/1943 Monumenten Sint -Bavokerk 11/06/1976 Monumenten Kerk hof bij de Sint -Bavokerk 11/06/1976 Landschappen Het Kasteel van Boechout 15/03/1977 Monumenten Park rond Kasteel van Boechout 15/03/1977 Landschappen Hof van Boechout 2 21/08/1979 Monumenten Hof van Boechout 2 21/08/1979 Dorpsgezicht

10 Bron: Lokale statistieken 11 Bron: http://onroerenderfgoed.ruimte-erfgoed.be www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 41

Omgeving St enen Windmolen 01/10/1992 Dorpsgezicht Orgel Kerk St. -Jan in de Olie 22/04/1993 Monumenten Alexander Franckstraat 20 16/07/1993 Monumenten A. Franckstr. en Dr T. Tutsstr 16/07/1993 Dorpsgezicht Kasteel Fruithof en Nabije Hoeve 16/07/1993 Dorpsgezi cht Landhuizen Heuvelstraat 25 - 33 16/07/1993 Dorpsgezicht Tuin van La Châtaigneraie 16/07/1993 Dorpsgezicht Welvaartstraat 1, Het Appelkanthof 16/07/1993 Dorpsgezicht Courtoiskapel 16/07/1993 Monumenten De Koninklijke Harmonie 16/07/1993 Monume nten Jan Frans Willemsstraat 67 16/07/1993 Monumenten Lantaarn op Sint Bavoplein 16/07/1993 Monumenten Borsbeeksesteenweg 102 16/07/1993 Monumenten Lauwerijkstraat 34 16/07/1993 Monumenten Geheel Heuvelstraat en Janssenlei 16/07/1993 Dorpsgezicht Geheel Hellestraat - Van Dyckhoeven 16/07/1993 Dorpsgezicht Het Hof van Nieuwe 16/07/1993 Dorpsgezicht Spokenhof en nabijgelegen Hoeve 16/07/1993 Dorpsgezicht Pastorie 24/10/1995 Monumenten Parochiekerk Sint -Jan -In -De -Olie 24/10/1995 Monumenten Dorpsplaats 24/10/1995 Dorpsgezicht Sint -Bavokerk Boechout 05/07/1996 Monumenten De Melkkuip 11/01/1999 Landschappen Sint -Bavoplein,16 - Herberg De Valk 01/12/2000 Monumenten Bloemenhof 25 -Hoeve 16/08/2005 Monumenten

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 42

4.2 Kenmerken van de woningen

4.2.1 Evolutie aantal woningen

Wat betreft de kenmerken van de woningen dateren de meeste cijfers in de beschikbare databanken van 2001. In Boechout is er tussen 1971 en 2001 een aangroei geweest van het aantal woongelegenheden met 50 %. Voor het arrondissement en de provincie was dat respectievelijk 21,7% en 32%. De laatste jaren zijn er geen exacte tellingen van woningen meer geweest. Volgens Idea Consult zouden er in 2010 5.144 woningen in Boechout zijn.

1971 1981 1991 2001 2010 Totaal aantal woni ngen 2. 850 3.318 3.787 4.264 5.144

4.2.2 Eigendomstitel

Volgens het GRS telde Boechout in 2001 4.264 woningen, als volgt verdeeld naar eigendomstitel van de bewo- ners. In 2001 was ongeveer 77% van de woongelegenheden bewoond door de eigenaar van de woning. Dat is in ver- gelijking met het arrondissement (63%) en de provincie (68%) een hoog cijfer. De buurgemeenten Hove, Lint en Ranst behaalden nog iets hogere percentages.

Aantal Eigenaars 2001 A.c. % Boechout 4.264 77 % Arr ondissement Antwerpe n 389.061 63 % Prov incie Antwer pen 666.694 68 %

4.2.3 Woningtypologie

In 2001 waren verreweg de meeste woongelegenheden (75.9%) die zich in Boechout bevonden eengezinswo- ningen. Slechts 21,7% viel onder de categorie appartement of studio. Ondertussen is er waarschijnlijk een be- langrijke verschuiving gaande. Boechout wordt vooral gekenmerkt door de gelijkmatige verdeling tussen open, half open en gesloten bebouwing. Dit is in tegenstelling tot enkele van haar buurgemeenten, bijv. in Mortsel en Lier is er aanzienlijk meer gesloten bebouwing en in Ranst is er aanzienlijk meer open bebouwing.

Eengezinswoning 2001 Appartement Andere Open Half open Gesloten Boechout 29,4 26,7 19,8 21,7 0,6 Mortsel 3,5 20,5 37,1 37,0 0,3 Borsbeek 6,6 13,8 26,0 51,5 0,3 Wommelgem 27,0 29,8 16,8 14,1 0,5 Ranst 51,2 28,3 7,8 9,7 1,3 Lier 17,6 15,1 38,1 25,9 0,7 Hove 38,8 24,7 23,9 10,9 0,4 Lint 27,7 32,9 16,8 20,4 0,4 Arr ondissement Antwerpe n 17,3 12,8 26,1 40,2 0,6 Prov incie Antwe rpen 29,1 15,8 22,7 29,1 0,7

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 43

Vergunningen

Kijken we naar de bouwvergunningen van de laatste jaren 12 dan merken we dat ook in Boechout de appartemen- tering voortschrijdt.

Vergunningen r esidentieel 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Bewoonbare m² 5.338 8.365 6.002 10.126 18.341 11.665 5.772 7.407 5.032 4.611 Flats (1) 8 47 0 69 164 47 14 46 17 19 Gebouw (2) 30 35 34 34 41 54 30 30 30 28 Gebouw met 1 Woning (3) 29 29 34 24 27 48 27 23 26 22 Woning (1+3) 37 76 34 93 191 95 41 69 43 41

In de periode 2001-2010 werden er 720 vergunningen gegeven voor woningen, waarvan 289 (40 %) in gebouwen met 1 woning. Dat komt er op neer dat in deze periode 60 % van de vergunde woningen appartementen waren.

4.2.4 Ouderdom van de woning

Ook hier dateren de cijfers van 2001

Voor 1919 - 1946 - 1961 - 1971 - 1991 - 1991 - Onb. 2001 1919 1945 1960 1970 1980 1990 later Boechout 9,6 11,9 10,8 12,3 14,3 10,9 14,4 15,9 Arrond issement 7,1 13,3 13,0 12,6 12,5 7,2 9,7 24,6 Provincie 6,5 12,2 13,2 12,8 13,3 8,6 11,6 21,8

Voor een groot aandeel van de woningen blijft de ouderdom onbekend: in Boechout is dat 15.9% en voor het arrondissement is dat zelfs 24,6%. De ouderdom van het patrimonium van Boechout ligt dicht bij dat van het arrondissement en de provincie, maar er is een iets groter percentage oude woningen van vóór 1919, wat resulteert in een iets groter percentage (21,5%) woningen van vóór 1945 (resp. 18,7% en 20,5% van de woningen in de provincie en in het arrondisse- ment zijn gebouwd vóór 1945) en een beduidend groter percentage recente woningen (na 1970). Met 21,5% van de woningen daterend van vóór 1945 kent Boechout een vrij groot aandeel “oude” woningen in vergelijking met Borsbeek, Ranst en Lint. Het aandeel recente woningen (na 1970) in de buurgemeenten Ranst en Lint ligt beduidend hoger.

4.2.5 Kwaliteit van de woning

Basiscomfort

Opnieuw gegevens van 2001. De percentages die in de tabel zijn weergegeven vormen samen geen 100% omdat men voor een aantal wonin- gen de nodige gegevens niet heeft. De kwaliteit van de woningen in Boechout is als degelijk te beschouwen. Het valt op dat de woongelegenheden in Boechout reeds in 1991 relatief goed uitgerust waren. Slechts 8% van het woningenbestand had geen klein com- fort, terwijl 54% over “groot comfort” beschikten, wat significant meer was dan het gemiddelde van de provincie en het arrondissement. Het feit dat de meeste bewoners van een huis ook de eigenaar van die woning zijn, ver- klaart de zorgen die aan de woningen besteed worden.

12 Bron Lokale statistieken. www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 44

Vlaanderen: 30,07 Prov. Antwerpen (mediaan): 23,98 Essen Hoogstraten

Ravels Baarle-Hertog Kalmthout Wuustwezel

12,87 - 14,00 Merksplas Rijkevorsel 14,01 - 20,00 Stabroek Brecht Arendonk Kapellen Turnhout Oud-Turnhout 20,01 - 23,98 Beerse Brasschaat Malle Vosselaar 23,99 - 27,00 Mol 27,01 - 30,07 Retie Antwerpen Schoten Schilde Zoersel Lille 30,08 - 36,23 Kasterlee Dessel Wijnegem Zwijndrecht 36,24 - 43,71 Vorselaar Wommelgem Zandhoven Borsbeek Ranst Grobbendonk Mortsel Boechout Herentals Geel Olen Balen Edegem Hove Nijlen Hemiksem Herenthout Aartselaar Meerhout Schelle Kontich Lint Lier Niel Berlaar Westerlo Bornem Boom Duffel Rumst Heist-op-den-Berg Laakdal Hulshout Puurs Willebroek Sint-Katelijne-Waver Sint-Amands Putte Herselt

Mechelen Bonheiden

Woningen met hoogstens klein comfort: percentage (2001)

Comfort 2001 Groot Middelmatig Klein Zonder klein Boechout 54% 15% 21% 8% Arrondissement 43% 22% 24% 8% Prov incie 44% 19% 24% 10%

Woonkwaliteitsbewaking

In het jaarverslag 2011 van Wonen Antwerpen vinden we een aantal gegevens mbt woonkwaliteitsbewaking.

Op 15 januari 2012 waren er volgens Wonen Antwerpen in het leegstandsregister Boechout geen gegevens opgenomen noch wat betreft percelen, gebouwen, woningen, dossiers of vrijstellingen. Ondertussen heeft Boechout wel een goedgekeurd leegstandsreglement.

Wat betreft woningonderzoeken in Boechout vinden we de volgende cijfers:

Woningonderzoeken 2009 2010 2011 Woningonderzoeken huursubsidie 4 2 4 Onderzoeken Ongeschiktheid en/of Onbewoonbaarheid van woningen 5 1 2

4.2.6 Prijs van de woningen

Verkopen

Het is nuttig om de ontwikkelingen in Boechout te vergelijken met de ontwikkelingen (1991-2007) in de provincie Antwerpen 13 :

Met betrekking tot het aantal transacties van woningen en bouwgrond in de periode 1991-2007 is er sprake van een dubbele doorschuifbeweging: van bouwgrond naar (grotere) woningen en van (kleinere) woningen naar ap- partementen. Dit hangt samen met – en heeft invloed op – de evolutie van de vastgoed-prijzen. De gemiddelde bouwgrondprijzen zijn het meest spectaculair gestegen. Ter gedeeltelijke compensatie daalt de gemiddelde op- pervlakte per perceel. De prijs van appartementen en gewone huizen verliep vrijwel gelijk tot 2004, maar sinds- dien stijgen de huizenprijzen veel sterker dan die van appartementen. De prijs van villa’s stijgt verhoudingsgewijs het minst, maar bereikt wel stilaan haar plafond qua betaalbaarheid. De prijsverschillen tussen de woningtypes uiten zich ook in het toegenomen aandeel appartementen in de woningbouw (sinds 2002 is dit meer dan 50%).

13 RSPA. Partiële herziening van het Informatief gedeelte en de prognoses voor de periode 2007-2012. I.7. www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 45

In de lokale statistieken en in het provinciaal woondossiers vinden we de volgende gegevens over de gemeente in verband met de bouwgrond en woningmarkt.

Gemiddelde 2000 2002 2004 2006 2007 2008 2009 2010 verkoopprijs Woonhuizen Boechout 93.684 117.800 128.163 209.141 230.911 23 6.342 244.962 296.565 Vlaanderen 84.772 97.571 109.719 157.319 172.125 181.921 183.997 192.175 Villa's Boechout 291.117 267.910 321.730 432.147 333.343 497.550 398.875 431.595 Vlaanderen 270.331 285.429 301.291 302.430 326.999 335.824 320.747 340.5 46 Appartementen Boechout 81.885 95.706 130.008 164.818 187.823 211.272 216.180 198.991 Vlaanderen 92.782 104.998 128.743 159.871 171.354 177.742 182.388 195.005 Bouwgronden ( €/m ²) Boechout 26 118 119 189 284 294 290 283 Vlaanderen 55 77 94 120 129 137 147 155

Tussen 2000 en 2010 is de gemiddelde verkoopprijs van bouwgrond per m² in Boechout zeer sterk gestegen, ook sterker dan elders in Vlaanderen. Bij de vergelijiking moet wel opgelet worden omdat 2000 blijkbaar geen goed referentiejaar was. De gemiddelde prijs van bouwgrond per m² lag toen ‘uitzonderlijk’ laag (beduidend lager dan de vorige jaren!).

Immoweb.be

Een selectie op de vastgoedwebsite Immoweb.be naar woningen te koop in Boechout gaf op 30 augustus 2011 het volgende resultaat:

Woningen Bewoonbaar Slaapkamers Prijs Huis 112 m² 2 slpk. 200.000 € Huis 145 m² 3 slpk. 219.000 € Huis 216 m² 4 slpk. 235.000 € Huis 180 m² 3 slpk. 260.000 € Huis 180 m² 4 slpk. 315.000 € Huis 3 slpk. 344.294 € Huis 135 m² 1 slpk. 360.000 € Huis 180 m² 3 s lpk. 365.000 € Huis 209 m² 4 slpk. 365.000 € Gebouw 350 m² 5 slpk. 369.000 € Huis 195 m² 3 slpk. 395.000 € Huis 3 slpk. 420.000 € Villa 191 m² 3 slpk. 425.000 € Huis 2 slpk. 475.000 € Huis 302 m² 4 slpk. 590.000 € Villa 300 m² 4 slpk. 595.000 € Uitzonderlijk 250 m² 3 slpk. 695.000 € Uitzonderlijk 250 m² 3 slpk. 695.000 € Villa 480 m² 3 slpk. 850.000 € Villa 550 m² 5 slpk. 1.480.000 €

Een selectie op de vastgoedwebsite Immoweb.be naar appartementen te koop in Boechout gaf op 30 augustus 2011 het volgende resultaat:

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 46

Appartementen Bewoonbaar Slaapkamers Prijs Appartement 98 m² 3 slpk. 149.000 € Appartement 90 m² 2 slpk. 149.000 € Appartement 2 slpk. 155.000 € Appartement 96 m² 2 slpk. 156.000 € Appartement 75 m² 2 slpk. 162.000 € Penthous e 2 slpk. 165.000 € Appartement 90 m² 2 slpk. 169.000 € Appartement 3 slpk. 169.500 € Gelijkvloerse - 1 slpk. 169.899 - 294.490 € Appartement 93 m² 2 slpk. 175.000 € Penthouse 175.000 € Appartement 2 slpk. 199.000 € Appartement 60 m² 1 slpk. 20 5.000 € Appartement 80 m² 2 slpk. Appartement 89 m² 2 slpk. 215.000 € Appartement 91 m² 2 slpk. 220.000 € Appartement 91 m² 2 slpk. 220.000 € Appartement 100 m² 2 slpk. 240.000 € Appartement 86 m² 2 slpk. 245.000 € Appartement 105 m² 3 slpk. 252.00 0 € Appartement 2 slpk. 275.118 € Appartement 119 m² 2 slpk. 292.000 € Appartement 119 m² 2 slpk. 292.000 € Appartement 2 slpk. 324.119 € Appartement 160 m² 2 slpk. 469.387 € Penthouse 3 slpk. 539.500 € Penthouse 155 m² 3 slpk. 539.500 € Apparte ment 145 m² 2 slpk. 630.000 € Gelijkvloerse 135 m² 2 slpk. 630.000 €

Een selectie op de vastgoedwebsite Immoweb.be naar bouwgrond te koop in Boechout gaf op 30 augustus 2011 het volgende resultaat:

Type Oppervlakte Prijs Bouwgrond 422 m² 130.000 € Bouwgrond 485 m² 169.500 €

4.2.7 Huurprijzen

In 2001 werden 870 of 20,8 % van de woningen gehuurd. Over de huurprijzen in Boechout zijn geen recente gegevens beschikbaar.

Immoweb.be

Een selectie op de vastgoedwebsite Immoweb.be naar woningen te huur in Boechout gaf op 30 augustus 2011 het volgende resultaat:

Type Bewoonbaar Slaapkamers Prijs Huis 1 slpk. 790 € Huis 2 slpk. 1.350 €

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 47

Appartement 2 slpk. 575 € Appartement 90 m² 2 slpk. 590 € Appartement 90 m² 2 slpk. 600 € Appartement 85 m² 2 slpk. 670 € Appartement 90 m² 2 slpk. 675 € Duplex 75 m² 2 slpk. 690 € Appartement 100 m² 2 slpk. 725 € Appartement 85 m² 2 slpk. 750 € Appartement 95 m² 2 slpk. 815 €

4.2.8 Tegemoetkomingen aan particulieren

In het jaarverslag 2011 van Wonen Antwerpen vinden we gegevens terug over diverse tegemoetkomingen aan particulieren: • Huursubsidie (HUUR) • Verbeterings- en aanpassingspremie (VAP) • Renovatiepremie (RENO)

Toekenningen Weigeringen Premies in euro 2009 2010 2011 2009 2010 2011 2010 2011 HUUR 3 5 2 1 4 6 VAP 10 13 17 1 7 7 € 12.300 € 11.100 RENO 24 49 31 8 11 16 € 308.950 € 195.070

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 48

4.3 Sociale woonmarkt

4.3.1 Een terugblik

In de lokale statistieken vinden we de volgende gegevens over evolutie van de sociale woonmarkt binnen de gemeente.

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Aantal sociale huurhuizen 21 21 21 20 20 20 20 20 Aantal sociale huurapparteme nten 29 29 29 57 60 60 63 67 Totaal 50 50 50 77 80 80 83 87

Even terug naar 2005. Op het volgende kaartje vergelijken we voor 2005 de gemeenten in de provincie Antwerpen naar huishoudens in sociale woningen (in %). Het relatief laag aantal sociale huurwoningen in Boechout komt duidelijk naar voor.

Vlaanderen: 5,39 Prov. Antwerpen (mediaan): 3,65 Essen Hoogstraten

Ravels Baarle-Hertog Kalmthout Wuustwezel

Merksplas Rijkevorsel 0,00 - 1,50 Stabroek Brecht Arendonk Kapellen Turnhout Oud-Turnhout 1,51 - 3,65 Beerse Brasschaat Malle Vosselaar 3,66 - 5,39 Mol 5,40 - 7,50 Retie Antwerpen Schoten Schilde Zoersel Lille 7,51 - 11,00 Kasterlee Dessel Wijnegem Zwijndrecht 11,01 - 16,61 Vorselaar Wommelgem Zandhoven Borsbeek Ranst Grobbendonk Mortsel Boechout Herentals Geel Olen Balen Edegem Hove Nijlen Hemiksem Herenthout Aartselaar Meerhout Schelle Kontich Lint Lier Niel Berlaar Westerlo Bornem Boom Duffel Rumst Heist-op-den-Berg Laakdal Hulshout Puurs Willebroek Sint-Katelijne-Waver Sint-Amands Putte Herselt

Mechelen Bonheiden

Huishoudens in sociale woning: percentage (2005)

Dadelijk zullen we merken dat er de laatste jaren een duidelijke kentering is vast te stellen. We overlopen eerst het huidige sociaal huurpatrimonium

4.3.2 De huidige situatie

SHM: De Ideale Woning

In Boechout is er één Sociale Huisvestingsmaatschappij met sociale huurwoningen actief: De Ideale Woning.

Hieronder een overzicht van de 83 sociale woningen van de Ideale Woning naar typologie en locatie.

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 49

Appartement Huis Tot slaapkamers 1 2 3 4 Tot 3 4 Tot Boshoek 2 1 3 8 1 9 12 F. Van Der Meure nstraat 1 2 3 0 3 Heuvelstraat 10 1 11 0 11 Kapelleveldstraat 0 4 2 6 6 Mussenhoevelaan 6 6 6 18 5 5 23 Smalleweg 14 14 28 0 28 Totaal 33 9 20 1 63 12 8 20 83

Voor Boechout waren er in mei 2012 bij de Ideale Woning 935 kandidaat huurders voor B oechout ingeschreven Daarvan waren er 62 kandidaten inwonend in de gemeente (3 jaar in de voorbije 6 jaar) en die dus beantwoorden aan de omschrijving van lokale binding in het gemeentelijk toewijzingsreglement.

Leeftijd hoofdhuurder 85 – 89 j.89 – 85 25 - 29 j.- 29 25 j.- 34 30 j.- 39 35 j.- 44 40 60 - 64 j.- 64 60 j.- 69 65 j.- 74 70 j.- 79 75 j.- 84 80 20 -24 j.-24 20 50 -54 j.-54 50 - 59j. 55 45- 49j. 45- Totaal 90 j. + j. 90 gezinssamenstelling

Andere 1 1 Alleenstaande 2 2 2 3 3 3 2 7 2 6 4 3 1 1 1 42 Alleenst . met 1 kind 1 2 3 Alleenst . met 2 kind 2 2 4 Alleenst . met 3 kind 1 1 Alleenst . met 4 kind 1 1 1 3 Koppel zonder kind 1 1 2 1 1 1 7 Koppel met 2 kind 1 1 Eindtotaal 2 2 4 4 7 5 4 10 2 7 6 4 2 1 2 62

En verder 873 kandidaten ingeschreven voor Boechout, maar die geen 3 jaar in de voorbije 6 jaar inwoner zijn geweest in Boechout en die dus niet beantwoorden aan de omschrijving van lokale binding in het gemeentelijk toewijzingsreglement.

Leeftijd hoofdhuurder 85 – 89 j.89 – 85 25 - 29 j.- 29 25 j.- 34 30 j.- 39 35 j.- 44 40 j.- 64 60 j.- 69 65 j.- 74 70 j.- 79 75 j.- 84 80 20 -24 j.-24 20 j.-54 50 - 59j. 55 15-19 j.15-19 49j. 45- Totaal gezinssamenstelling

Alleenstaande 1 19 36 46 36 28 25 22 28 21 22 14 6 5 1 310 Alleenst . met 1 kind 2 9 6 19 13 12 11 4 4 2 82 Alleenst . met 2 kind 9 13 14 11 17 6 2 1 73 Alleenst . met 3 kind 1 7 9 10 6 4 1 2 40 Alleenst . met 4 kind 1 3 3 5 3 1 2 18 Alleenst . met plus 4 kind 1 3 3 1 8 Koppel zonder kind 2 6 6 8 2 4 5 6 4 8 1 3 2 1 58 Koppel met 1 kind 8 11 9 8 8 6 3 3 1 57 Koppel met 2 kind 2 6 14 19 12 10 6 5 3 77 Koppel met 3 kind 4 11 11 16 17 3 2 1 65 Koppel met 4 kind 5 7 15 17 8 2 2 1 57 Koppel met 5 kind 2 3 7 7 6 2 27 Koppel meer dan 5 kind 1 1 Eindtotaal 1 25 80 125 141 131 127 78 57 41 34 15 9 7 2 873

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 50

Er zijn lange wachttijden

TYPE RATIONELE BEZETTING WACH TTIJD Appartement 1 Slaapkamer alleenstaande/koppel -60 jaar 5 jaar Appartement 1 Slaapkamer alleenstaande/koppel +60 jaar 4 jaar Appartement 2 Slaapk amers gezin met 1 kind 3 jaar Appartement 3 Slaapk amers gezin met 2 kinderen 3 jaar Huis 3 Slaapkamers gezin met 3 kinderen 2 jaar Huis 4 Slaapkamers gezin met 4 kinderen 2 jaar

SVK Woonweb

Het Sociaal Verhuurkantoor WoonWeb trad begin 2009 in werking. Midden mei 2012 verhuurt SVK Woonweb 12 woningen (appartementen) te Boechout. Enkele gegevens (eind 2009) van de wachtlijst van het SVK: • In totaal 209 ingeschreven Kandidaat huurders (dossiers) met 30 kandidaat huurders uit Boechout • 108 kandidaat huurders geven voorkeur Boechout op

Sociale koopwoningen

ARRO is actief in Boechout. ARRO verstrekt sociale leningen en bouwt sociale koopwoningen. De maatschappij realiseerde begin jaren ’90 de Witte Wijk (Rozenlaan) te Vremde ARRO realiseert momenteel een project in het binnengebied Lindenlei (zie verder).

OCMW

Het OCMW heeft vroeger al 6 woningen overgedragen naar SVK . Het OCMW heeft momenteel 7 woningen in zijn Sociale Verhuurdienst die worden (door)verhuurd buiten het sociaal huurstelsel. Het OCMW heeft daarnaast 7 doorgangswoningen. Op de wachtlijst van de Sociale Verhuurdienst stonden in het voorjaar 2012 54 kandidaten (woonachtig te Boechout) en 15 van buiten Boechout.

4.3.3 Het Bindend sociaal Objectief

Met het bindend sociaal objectief wordt in uitvoering van het Decreet Grond en Pandenbeleid aan de gemeente Boechout een verplichting opgelegd om in de periode 2009-2025 een aantal sociale huurwoningen, sociale koopwoningen en sociale kavels te realiseren.

Sociale huurwoningen

Wat betreft de sociale huurwoningen werd op 31/12/07 een nulmeting uitgevoerd. Volgens de nulmeting bedraagt op 31.12.2007 het aantal sociale woningen 78 of 1,66 % van het aantal huishoudens. Aan de gemeente Boechout werden vervolgende de onderstaande aantallen opgelegd. Zoals men merkt worden hierbij twee periode onderscheiden: een eerste tot 2020 een tweede (inhaalbeweging) tot 2025.

Sociale huurwoningen SVK-woningen BSO Inhaalbeweging Totaal te realiseren nulmeting nulmeting 2009-2020 Tegen 2025 2009-2025 78 0 78 18 96

Sociale koopwoningen

De sociale koopwoningen werden door de provincie Antwerpen verdeeld over de gemeenten. www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 51

Aan Boechout werden 32 extra sociale koopwoningen toegekend. Door de gemeente werd gevraagd om dit cijfer op te trekken naar 50 maar hieraan werd niet tegemoet gekomen.

Sociale kavels

De sociale kavels zijn door de provincie Antwerpen verdeeld over de gemeenten. Aan Boechout werden 3 sociale kavels toegekend.

Totaal overzicht

Dit betekent dat het totaal overzicht van het Bindend Sociaal Objectief voor de gemeente Boechout er als volgt uitziet: Bijkomend te realiseren Aantal Sociale hu urwoningen (BSO 09 -20) 78 Sociale huurwoningen (inhaalbeweging 09 -25) 18 Sociale koopwoningen (tegen 2020) 32 Sociale kavels (tegen 2020) 3

4.3.4 Activering van publieke gronden

Volgens artikel 4.1.7 DGPB geldt een activeringsplicht voor gronden in eigendom van Vlaamse besturen en Vlaamse semipublieke rechtspersonen: van deze gronden moet minstens 25% worden aangewend voor de ver- wezenlijking van een sociaal woonaanbod.

Inventaris publieke gronden

In Boechout werd er een inventaris gemaakt van de publieke gronden (gronden van Vlaamse besturen). Hieronder een overzicht van de bebouwbare publieke gronden. Het bestuur heeft er voor gekozen om voor de verdere uitbouw van het sociaal woonpatrimonium al een aantal van deze publieke gronden mee in te zetten. Om dit te illustreren duiden we in het overzicht de gronden die de volgende jaren zullen worden geactiveerd in het groen aan. In de laatste kolom verwijzen we naar het betreffende bouwproject. Wat betreft Pastoorsleike is er nog geen beslissing genomen (blauw). Let op! De weergegeven m² geven de totale oppervlakte weer van het perceel. Niet alle opgenomen percelen zijn evenwel volledig bebouwbaar. De projecten die worden geactiveerd (groen) zijn wel volledig bebouwbaar.

Kadaster Straat nr m² Eigenaar 1 B 413 Den Wolfsput 13.640 OCMW Lier 1 B 415d Den Wolfsput 3.955 OCMW Lier 1 B 396e Den Wolfsput 9.741 OCMW Boechout 1 C 192p² Het Voske 7.440 gemeente Boechout 1 D 65k² Boshoek 58 155 gemeente Boechout 1 D 72v6 Boshoek 306 gemeente Boechout 1 D 72f6 Bosh oek 54 64 gemeente Boechout 1 D 72g³ Boshoek 48 215 gemeente Boechout 1 D 72n5 Boshoek 50 55 gemeente Boechout 1 D 433w³ Frans Seger sstraat 54/2 3.673 OCMW Boechout erfpacht DIW 1 D 433x³ Frans Seger sstraat 3.492 OCMW Boechout erfpacht DIW 1 D 134a Pastoorsleike 7 3.130 gemeente Boechout 2 A 285a Broechemveld 17.697 OCMW Antwerpen 2 A 286 Broechemveld 865 OCMW Antwerpen 2 A 288a Broechemveld 18.040 OCMW Antwerpen

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 52

2 A 236b Vremdsesteenweg 3.277 Kerkfabriek Sint Bavo 2 B 151a Agdterstehoeven 6.465 Kerkfabriek Sint -Jan -in -de -Olie 2 B 124z Dorp 697 Kerkfabriek Sint -Jan -in -de -Olie 2 B 117g Dorpsplaats 18 105 OCMW Boechout erfpacht DIW 2 B 117h Dorpsplaats 19 130 OCMW Boechout erfpacht DIW 2 B 118e Dorpsplaats 385 OCMW Boechout erfpacht DIW 2 B 118f Dorpsplaats 710 OCMW Boechout erfpacht DIW 2 B 118g Dorpsplaats 285 OCMW Boechout erfpacht DIW 2 B 118h Dorpsplaats 310 OCMW Boechout erfpacht DIW 2 B 128g Kerkweg 1 8.835 Kerkfabriek Sint -Jan -in -de -Olie 2 B 62g Molenstraat 1.295 OCMW Boec hout 2 B 62k Molenstraat 1.305 OCMW Boechout 2 B 136 Speelhofweg 4.430 Kerkfabriek Sint -Jan -in -de -Olie 2 B 121a Dorp Vremde 1.405 OCMW Boechout erfpacht DIW 2 B 146a Berthoutstraat 3.402 OCMW Boechout erfpacht DIW 2 B 148b Berthoutstraat 3.901 OCMW Boechout erfpacht DIW

De verplichting vervalt in de periode 2009-2020 zodra aan het bindend sociaal objectief is voldaan. Dit betekent dat in deze periode de realisatie van het BSO kan gebeuren met een beperkte of zelfs zonder activatie. De acti- vatie blijft in deze periode wel een verplichting als men er niet in slaagt het BSO te realiseren. Uit het volgende overzicht zal blijken dat zowel voor de sociale huurwoningen als voor de sociale koopwoningen louter op basis van de reeds lopende projecten het BSO in Boechout tegen 2020 zonder problemen zal worden gehaald. Wordt er bovendien rekening gehouden met de verschillende projecten in voorbereidende fasen dan stellen we vast dat zowel voor de sociale huurwoningen als voor de sociale koopwoningen het BSO sterk zal worden overschreden. 4.3.5 Nieuwe projecten sociale huurwoningen

Sociaal verhuurkantoor Woonweb

In de nulmeting zijn de huidige woningen van het SVK (nog) niet meegerekend. In samenspraak met verschillende betrokkenen is het een zeer haalbaar en realistisch voorstel om in de periode 2013-2020 in Boechout door het Sociaal verhuurkantoor Woonweb jaarlijks één bijkomende sociale huurwoning te realiseren. Dit strookt ook volledig met het intentie van het beleid om bijkomende sociale huurwoningen niet enkel te zoeken in nieuwbouw, maar evenzeer in een omschakeling of aankoop van bestaande woningen.

De Ideale Woning

Het aantal sociale woningen van De Ideale Woning is volgens haar oplijsting ondertussen opgelopen tot 83 socia- le huurwoningen. Dat zijn er al vijf meer dan in de nulmeting.

Verder is er in de projecten in uitvoering van DIW bijkomend sprake van 64 huurwoningen

Aantal Plaats Statuut grond en aard 1 Frans Seger sstraat 36 huur Eigendom van OCMW in erfpacht aan DIW 2 Janssenlei 8 10 huur Eigend om Vereniging van de Broeders Van Liefde, recht van o pstal DIW 3 Kapelleveldstraat 7 huur Eigendom DIW 4 Boshoek 11 huur Deel eigendom DIW, Deel eigendom Gemeente in erfpacht aan DIW Totaal 64 huur

Toelichting:

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 53

Ad 1: Aan de Frans Segersstraat komen er 36 huurwoningen. Het betreft allemaal kleine woningen waarmee wordt ingespeeld op de grote vraag naar dit soort van woningen. Zes daarvan worden voorbehouden voor be- schut wonen i.s.m. de Vliering. Ad 2: Voor de eigendom van de Vereniging van de Broeders Van Liefde in de Janssenlei werd een recht van opstal gegeven tot 2052 aan de Ideale Woning. Dit vrij grote eigendom (Madonna-beschermd zicht) wordt ver- bouwd tot 10 wooneenheden (studio’s) voor beschut wonen voor ex-psychiatrische patiënten. Er zijn geen infra- structuurwerken voorzien. Ad 3: Hier huurt het OCMW een aantal appartementen en een huis. Deze drie appartementen, een huis en een kleine woonentiteit met achteraan verschillende overdekte garages, in totaal 666 m², waren privé-eigendom. De eigendom is nu aangekocht door DIW. Er is sprake van een kleinschalig woonproject bestaande uit 7 woongele- genheden met 6 appartementen en 1 gezinswoning. Ad 4: De appartementsblok met 3 appartementen werd gekocht door DIW en de hoekgronden van de gemeente worden via een erfpachtovereenkomst overgedragen worden aan DIW. Verschillende mogelijkheden werden onderzocht. De bestaande 3 worden afgebroken. Het voorontwerp is klaar, het gaat over 11 appartementen waarvan 3 met 1 slaapkamer en 8 met 2 slaapkamers.

In de bovenstaande cijfers van DIW zijn een aantal nieuwe projecten, waar momenteel, reeds rond wordt ge- werkt, nog niet opgenomen: 1. Pastorij Boechout/pastoorsleike 2. Kerkweg Vremde. 3. Berthoutstraat-Broechemse steenweg

Ad 1: Deze gronden (3100m2) eigendom van de gemeente kunnen indien nodig ontwikkeld worden met aandacht voor sociale huurmix binnen een groene omgeving. Een bijkomende aankoop van 1.500 m² werd al gerealiseerd. Voorkeur gaat naar diverse typologie van kleine woonentiteiten. Uitbreiding eventueel mogelijk met andere aan- gelande binnengebieden. Hier wil men open ruimte, voorzieningen voor jeugdverenigingen en wonen verzoenen. Er wordt zeker gedacht aan de doelgroep senioren. Ad 2: Gronden en 2 huizen van OCMW zijn in erfpacht gegeven aan de DIW. Momenteel worden oplossingen gezocht voor de ontsluiting van dit gebied. Er moet ook een doorgang worden verleend. Hier zullen huurwonin- gen gebouwd worden In zijn offerte spreekt de ontwerper over 8 à 13 sociale huurwoningen Ad 3: De eigendom Berthoustraat/Broechemsesteenweg werd door het OCMW aan DIW in erfpacht gegeven met bedoeling om er sociale huurwoningen te realiseren. Het gaat over de percelen 146/147/148 en totaal 10.097 m² waarvan een deel agrarisch en een deel bouwgrond. Hier kan een project met maximaal 3 bouwlagen worden gerealiseerd. - afhankelijk van het type woningen 7 eengezinswoningen of 14 appartementen.

Samengevat geeft dat het volgende overzicht:

Projecten Aantal en aard Tegen 1 Pastorij Boechout/pastoorsleike 0 tot 12 sociale woni ngen (b ejaarden) 2025 3 Kerkweg Vremde 8 à 13 sociale huurwoningen 2020 4 Berthoutstraat -Broechemse steenweg 7 of 14 sociale huurwoningen 2020

Overzicht bijkomende sociale huurwoningen

Hieronder zetten we al de verkregen resultaten samen en vergelijken we de totalen met het BSO voor sociale huurwoningen.

Sociale huurwoningen Gerealiseerd Nieuwe proje cten Nieuwe proje cten of al gepland tegen 2020 tegen 2025 svk Woonweb * 9 8 De Ideale Woning 69 min 15 - max 27 max 12 Totaal planning 78 min 23 - max 35 max 12 Gecumuleerd totaal planning 78 min 101 - max 113 Min101 - max 125

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 54

BSO (gecumuleerd) 78 96 * SVK = situatie midden 2011. Ondertussen (mei 2012) werden al 3 nieuwe woningen bijgehuurd.

Hieruit blijkt dat louter op basis van de eigen projecten van de SHM en SVK zelfs bij een voorzichtige schatting het BSO voor wat betreft de sociale huurwoningen ruim zal worden overtroffen. Er is dan geen rekening gehouden met de sociale woningen in de grote private woonprojecten: • Project BMT 10% sociale huurwoningen (tussen 32 en 36 sociale huur woningen) • Project Van de Putte 13% sociale huurwoningen (5 sociale huur- of koopwoningen)

4.3.6 Nieuwe projecten sociale koopwoningen

Wat betreft de sociale koopwoningen maken we een gelijkaardige oplijsting

ARRO

Wat zijn de lopende projecten van ARRO?

Plaats Aantal en aard Statuut grond 1 Binnengebied Lindelei 21 koop Eigendom van ARRO

Ad 1: Sociale Bouw en Kredietmaatschappij ARRO Antwerpen heeft een binnengebied aan de Lindelei aange- kocht in juni 2008. ARRO zal hier in samenwerking met OCMW een project ontwikkelen van 21 sociale koopwo- ningen. Daarnaast is er ook sprake van infrastructuurwerken. Er komen verschillende woontypologieën (Gehandicapten woning, 2 grote woningen met 4 slaapkamers,10 wo- ningen met 3 slaapkamers, blokjes van meergezinswoningen waaronder 4 entiteiten met 2 slaapkamers voor eventueel senioren, of alleenstaande ouder en 4 entiteiten met 3 slaapkamers voor gezinnen/ een soort duplex. Dit project zal ook ingepast worden op de nieuwe inrichting van de Lindelei.

RUP Mussenhoeve

Mussenhoeve is een groot privaat project waar een sociale last is opgelegd. Dit betekent dat in dit project ook een aantal sociale woningen moet worden voorzien. Het RUP Mussenhoeve voorziet 288 woningen, hiervan zil men 10 % als sociale koopwoningen realiseren.

Plaats Aantal en aard Statuut grond 1 RUP Mussenho eve 29 koop Eigendom van Matexi en Ker kfabriek

Overzicht reeds geplande sociale koopwoningen

Sociale koo pwoningen Gepland BSO ARRO (lopende proje cten) 21 Mus senhoeve 29 Totaal 50 32

Dit betekent dat er momenteel al 18 sociale koopwoningen meer gepland zijn dan voorzien in het BSO.

Sociale kavels

Volgens het BSO gaat het om drie kavels Momenteel zijn er geen lopende projecten voor sociale kavels.

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 55

4.3.7 Sociale last en last bescheiden wonen op te leggen aan grote woonpro- jecten

Het Decreet Grond en Panden Beleid koppelt aan vergunningen (van grotere woonprojecten) twee soorten las- ten: sociale last en last bescheiden woonaanbod

Algemene normering sociaal woonaanbod

Het Decreet Grond en Pandenbeleid bepaalt dat bij een verkavelingsproject of bouwproject (van enige omvang) een sociaal woonaanbod moet worden verwezenlijkt en dit volgens de volgende normering.

Vlaams bestuur of Overige natuurlijke of Vlaamse semipublieke rechtspersonen rechtspersonen Verkavelingen van ten minste 10 loten bestemd voor w o- ningbouw, of met een grondoppervlakte groter dan een halve hectare, ongeacht het aantal loten Groepswoningbouw waarbij ten minste 10 woongelegenhe- den worden ontwikkeld Sociaal woonaanbod Sociaal woonaanbod Bouw of herbouw van appartementsgebouwen waarbij van ten minste 20 % en van ten minste 10 % en tenminste 50 appartementen worden gecreëerd ten hoogste 40 % ten hoogste 20 % Verkavelingen, groepswoningbouwp rojecten en projecten voor (her)bouw van appartementen die aansluiten op ande- re gronden of projecten en samen een oppervlakte van meer dan een halve hectare beslaan.

Gemeentelijk reglement sociaal wonen

De gemeenteraad kan een gemeentelijk reglement Sociaal Wonen vaststellen dat een concrete normering bevat met betrekking tot de omvang van het sociaal woonaanbod dat in de schoot van diverse categorieën verkaveling- projecten en bouwprojecten moet worden verwezenlijkt . 14 Vanaf de bekendmaking van een gemeentelijk bericht waaruit blijkt dat het bindend sociaal objectief verwezenlijkt is, kan het gemeentelijk reglement Sociaal Wonen affzien van het opleggen van een percentage sociaal woon- aanbod, of een percentage sociaal woonaanbod hanteren dat lager is dan de normering.

14 DGPB art 4.1.9 www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 56

4.4 Besluiten over woningen

Eigenaars en huurders

In Boechout zijn er veel eigenaars. Dat vraagt in het woonbeleid aandacht en ondersteuning voor de eigenaars. Daarnaast blijven er ook de huurders die het dikwijls moeilijker hebben met betaalbaar en behoorlijk wonen.

Betaalbaar wonen

Wonen wordt duur zeker voor mensen met een laag inkomen. Ze zouden in de sociale huisvesting terecht moe- ten kunnen, maar in Boechout is het aantal sociale woningen evenwel beperkt. De laatste jaren probeert men de achterstand in te halen. In het sociaal woonbeleid zal veel aandacht moeten gaan naar nieuwe sociale woonprojecten. Het behalen van het BSO is daarbij een absoluut minimum. Sociale woningen kunnen ook een rol spelen in het doelgroepenbeleid. Naast de sociale woningen zijn er de bescheiden woningen, die zich richten tot de doelgroep van mensen met een inkomen dat iets hoger dan de inkomensgrenzen van sociaal wonen.

Behoorlijk wonen

Naast het betaalbaar wonen is er de kwaliteit van de woningen. Deze blijkt in Boechout over het algemeen be- hoorlijk te zijn, maar ook hier blijft er in een aantal gevallen sprake van leegstand, overbewoning, onbewoonbaar- heid of te weinig comfort. Eigenaars en huurders die willen werken aan hun woning kunnen daarbij beroep doen op financiële tegemoet- komingen. De voorbije jaren hebben al tientallen inwoners van Boechout hiervan gebruik gemaakt. Het is belang- rijk dat de premies gekend en gepromoot blijven.

Ruimtelijke ordening

Het blijkt essentieel dat het lokaal woonbeleid een goede aansluiting vindt bij het ruimtelijk beleid. Het is bijvoor- beeld van belang dat men bepaalt waar er welke soort woningen kunnen komen. Dit betekent zowel dat er bepalingen zijn waar er helemaal geen woningen of enkele woningen van een bepaalde typologie kunnen komen (bv waar geen appartementen), of waar woningen mogen opgesplitst of samengevoegd worden of waar niet, of waar er bepaalde woningen moeten komen (bv sociale woningen of bescheiden wonin- gen)

Geïntegreerd gebiedsgericht woonbeleid

Terwijl het huisvestingsbeleid vroeger uitsluitend op de bouw van nieuwe woningen was georiënteerd, moet men vandaag proberen in het woonbeleid tegelijkertijd uiteenlopende aspecten te integreren. Het gaat dan zowel over verschillende doelgroepen met eigen woonnoden, als over de kwaliteit van de woningen, de betaalbaarheid van het wonen, aanpasbaar en levenslang wonen, duurzaam bouwen, de veiligheid en aan- trekkelijkheid van de woonomgeving, de bereikbaarheid en het openbaar vervoer, de publieke en commerciële voorzieningen, de goede ruimtelijke ordening, de ondersteunende diensten welzijnsdiensten en zorg, … Gebiedsgerichte en integrale woonconcepten als woonzorgzone en gezinsvriendelijke woonwijk zijn daarbij bruikbare modellen.

De gezinsvriendelijke woonwijk of de woonzorgzone zijn ruimtelijke modellen waarbij men een bepaald gebied afbakent. In dat gebied wil men maatregelen nemen m.b.t. wonen, zorg- en dienstverlening, voorzieningen, soci- aal leven… De logica achter een ruimtelijk model is dat voorzieningen en (aangepaste) woningen zich in elkan- ders buurt bevinden en dat de woonomgeving van het gebied op een bepaalde wijze wordt ingericht. Het zijn ook dynamische modellen. De bewoners en hun behoeften evolueren. Kinderen groeien op, ouderen kunnen minder mobiel worden en meer zorgen behoeven, starters stromen in.

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 57

Deze modellen zijn verder geen concepten voor een nieuwbouw op een bepaalde site, maar wel planningsmodel- len die men kan toepassen op nieuwe of op bestaande wijken. Waar het daarbij op aankomt is om voor een be- paald gebied diverse elementen op een geïntegreerde wijze samen te voegen, waardoor het aanbod en de kwali- teit in dat gebied verbetert voor de bewoners.

We kunnen een checklist opstellen van elementen die men bij de inrichting of de herinrichting van een wijk (voor een specifieke groep van bewoners of voor meerdere groepen van bewoners in overweging kan nemen.

Checklist bij de (her-)inrichting van de woonwijk

Woning Ontmoeten • Is er in het gebied voldoende keuze in woon- • Zijn er ontmoetingsplekken vormen voor verschillende inkomensgroepen • Is er voldoende contact tussen buren en is er • Zijn er voldoende (sociale) huurwoningen? voldoende burenhulp • Zijn de woningen geschikt voor de verschillen- • Wordt onderlinge solidariteit aangemoedigd? de levens- en gezinsfasen? • Zijn er voldoende organisaties en verenigin- o Zijn er voldoende starterswoningen? gen? o Zijn er voldoende gezinswoningen? • Welke activiteiten worden er georganiseerd o Zijn er voldoende aangepaste woningen o voor iedereen voor ouderen en mensen met zorgbe- o en voor verschillende doelgroepen? hoeften? • Worden diverse en nieuwe vormen van sa- menwonen mogelijk gemaakt? • Zijn de woningen aanpasbaar en toegankelijk? • Zijn de woningen kwaliteitsvol en veilig? Woonomgeving Voorzieningen, dienstverlening en zorg • Is er aandacht voor een goede interne en ex- • Zijn er voldoende bereikbare collectieve voor- terne mobiliteit (volgens STOP-principe) moge- zieningen lijk? (Voetgangersnetwerk, fietsroutes, open- o Is een basisschool aanwezig of goed be- baar vervoer, aangepaste parkeerplaatsen,…) reikbaar • Is de woonomgeving verkeersveilig? o Voorzieningen voor sport en spel • Is de woonomgeving sociaal veilig? o Ontmoeting- en/of dienstencentrum • Is de woonomgeving toegankelijk en bruikbaar • Zijn de commerciële voorzieningen in de nabij- voor kinderen en voor mensen met een func- heid (bakker, dagelijkse boodschappen, ban- tiebeperking? contact, …) en toegankelijk? • Is de publieke ruimte kwalitatief ingericht • Is de eerstelijnszorg voldoende aanwezig en o Is er voldoende groen? bereikbaar? o Zijn er voldoende speelmogelijkheden en • Welke (ondersteunende) diensten worden er speelplekken voorzien? aan huis geleverd o Zijn er voldoende verblijf-, rustplaatsen en • Kan zorg aan huis worden geleverd: is vol- ontmoetingsplaatsen voor iedereen en doende professionele en informele zorg be- voor aparte groepen? schikbaar? Is deeltijdzorg, crisisopvang, 24- o Wordt de publiek ruimte voldoende onder- uurszorg beschikbaar? houden? • Is residentiële woonzorg beschikbaar en is die • Is er voldoende aandacht voor aangepaste voorziening geïntegreerd in het gebied? verbindingen (speelweefsel, voetgangerscirkel)

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 58

5 SAMENVATTENDE SWOT-ANALYSE

Bij de opmaak van een woonbeleidsplan is de opmaak van een SWOT-analyse een belangrijke stapsteen om te komen tot een strategie voor de toekomst. Met een SWOT-analyse (of een Sterkte-Zwakte analyse) wordt op een geordende en samenvattende wijze de resultaten weergegeven van de analyse van de huidige stand van zaken. • Sterkten en zwakten (Strengths & Weaknesses) o De sterke en zwakke punten zijn de kenmerken van het bestuur, de organisatie, bewoners, wo- ningen, of de woonomgeving. o Het gaat om interne elementen (interne omgevingsanalyse) • Kansen en bedreigingen (Opportunities & Threats) o De kansen en bedreigingen zijn de ontwikkelingen, gebeurtenissen en invloeden waaraan het wonen in Boechout onderhevig is. o Hier gaat om de externe elementen (externe omgevingsanalyse) die een invloed hebben op het wonen

Externe analyse Kansen Bedreigingen

Sterkten Sterkten SWOT

Interne analyse analyse Interne Zwakten Zwakten

Bij sterkten en zwakten moet men denken aan: waar zijn de voor het woonbeleid bevoegde actoren sterk in en waar niet? Welke zijn de financiële mogelijkheden en beperkingen? Welke zijn de organisatorische sterkten en zwakten van het gemeentelijk apparaat? Welke zijn de managementbekwaamheden? Op welke beleidsdomeinen zijn de resultaten goed en op welke ondermaats? Voor welke doelgroepen hebben we een adequaat beleid en een goede medewerking, en waar is dit net niet het geval? … enz. Wat kunnen we zeggen over het woonbeleid in relatie tot de verschillende wijken… enz. Kansen en bedreigingen verwijzen naar de externe factoren waar de gemeente zelf geen vat op heeft maar die wel invloed hebben op de gemeente. Deze elementen zijn zeer divers: het gaat om algemene trends en maat- schappelijke ontwikkelingen bijvoorbeeld op politiek, economisch, demografisch, sociaal, en fysisch vlak. Voor het ontwikkelen van een toekomstgericht woonbeleid is het uiteraard belangrijk in te gaan op de kansen die aansluiten bij de eigen sterkten en de eigen identiteit. Keuzes die niet aansluiten bij deze identiteit zijn te mijden. Dreigingen dienen in de mate van het mogelijke gekanaliseerd, vermeden en proactief uitgeschakeld te worden.

www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 59

Sterkten Zwakten Het k arakter van Boechout met zijn gedifferentie erde en kwaliteitsvolle woonomg e- Basisinformatie wonen voor alle burgers ontbreekt. ving. Er zijn in Boechout verschillende dorpen, wijken en straten met uiteenlopende In de kern van Vremde zijn er weinig voorzieningen. kwaliteiten. In het centrum zijn er verschillende parken en groen plekken. De kern van Vremde heeft nog een aantrekkelijk dorps karakter. Groene troeven van Boechout zijn: De groene deelgemeente Vremde met Park Biesenwijcke. Binnen de deelgemeente Boechout: het park rond het gemeentehuis, het park rond het OCMW, het pastorijgebied, De Bunderkes, Het Bos van Moretus, met molenom- geving, De Melkkuip, Het Bessemgebied, Bulkadomein…., Boechout is een begeerde gemeente om in te wonen. Mensen willen hier graag bli j- Wie wel en wie niet naar de gemeente (terug)komt is niet helemaal du idelijk. ven of komen wonen. Er is te weinig aandacht voor de gezinsvriendelijkheid van de woonwijken. Veel financieel sterke bewoners Boechout kent een uiteenlopende typologie van woningen (oudere, nieuwere, huizen , In Boechout zijn er (te) weinig private huurwoningen appartementen, rijwoningen, alleenstaande woningen, …) waardoor er voor verschil- Er zijn weinig sociale woningen. lende doelgroepen een ruimte keuze is aan soorten woningen Er zijn onvoldoende aangepaste woonvormen voor ouderen en zorgbehoevenden. Typisch voor Boechout zijn oudere residentiële wi jken met typische villa’s , grotere Sommige grote woningen zijn onderbezet. kavels en grote erfgoedwaarde In Boechout is er een grote aanwezigheid van res identi ële voorzieningen: een grote Er zijn nog onvoldoende extramurale aangepaste woo nvormen psychiatrie en drie woon- en zorgcentra De voorbije jaren heeft men in Boechout al behoorlijk werk gemaakt van het l okaal Onvoldoende zicht op : woonbeleid. De kwaliteit van de woningen De werkgroep betaalbaar wonen heeft belangrijk voorbereidend inhoudelijk werk De huurprijs van de woningen geleverd. Er is een zeer actief lokaal woonoverleg. Er werden al diverse kwaliteitsvolle beleidsdocumenten mbt lokaal woonbeleid opge- steld Intergemeentelijk project lokaal woonbeleid kan mee een lokaal woonbeleid mbt b e- taalbaar, levenslang en aanpasbaar wonen ondersteunen Met het lokaal toewijzingsreglement is er een start van een doelgroepenbeleid (oud e- ren en psychiatrisch patiënten) gemaakt

Kansen Bedreigingen Hoge grond - en woningprijzen Er zijn de instrumenten van het decreet GPB. Het is moeilijk vat krijgen op de prijsontwikkelingen. Het BSO kan worden gebruikt als opstap om te evolueren naar een hoger aantal sociale woningen. 15 Voorzien van een voldoende aantal bescheiden woningen in de gemeente Door een aanbod van een kwaliteitsvolle aang epaste woning en een aangepaste Het is moeilijk vat krijgen op interne en externe verhui sbewegingen. woonomgeving en dienstverlening kunnen ouderen aangezet worden om te verhuizen Veel jongeren trekken weg uit de gemeente. en zo woningen voor jonge gezinnen ter beschikking te stellen. Soms zou het beter zijn dat ouder wordende mensen verhuizen maar verhuisbewe- Door de gezinsvriendelijkheid van de wijken worden jonge gezinnen aangesproken. gingen zijn moeilijk te manipuleren. Men krijgt de ‘verhuis-carrousel’ niet op gang. Door middel van het vastleggen van een gebiedsomschrijving en ha nteren van andere Een deel van Boechout ligt in het grootstedelijk gebied Antwerpen. Dit verhoogt de instrumenten kan de bouw van kwalitatieve meergezinswoningen worden geregu- druk op verdere verstedelijking. leerd. Druk en dreiging van ongebreidelde appartementering Binnen bepaalde gebieden kunnen een aantal onderbezette grote woningen getran s- Gezien de g ezinsverdunning en de inwijking is er een toenemende vraag naar woni n- formeerd worden tot kwaliteitsvolle meergezinswoningen gen en geen mogelijkheid om een bouwstop in de voeren. Ontwikkeling van het gebied BMT, een industriete rrein met nabestemming wonen, dat Betaalbaarheid van de woningen kernversterkend kan worden ontwikkeld met ook nadruk op gediferentiëerd wonen en zorgwonen In Boechout zijn er heel wat opportuniteiten om werk te maken v an een woonzorgz o- Momenteel zijn er te weinig aangepaste woonvormen (ve rgrijzing, zorgbehoefte) ne en van gezinsvriendelijke woonwijken. Er is een te verwachten toenemende vraag naar deze woonvormen Nieuwe grote woonprojecten kunnen omdat ze nieuwe mobi liteitsstromen genereren elders mobiliteitsproblemen opleveren

15 Als het BSO (96 huurwoningen) bereikt zal zijn, is er een aanbod van 3,43 % sociale huurwoningen. Het streefcijfer is 6% www.studiobeleid.be Woonbeleidsplan omgevingsanalyse 11062012 p. 61