Balen Eindrapport Van Het Archeo7bgisch Onderzoek I Ï:O
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
VIOE bibliotheek 87942 l llllll lllll lllll lllll lllll llll llll ArcheologischProéfsleuveno,aderzoek • 1 . VestsUàat- Balen Eindrapport van het archeo7bgisch onderzoek i Ï:o. v. Molse JJ.,ouwmaatschappij ' ' C) anteagroup COLOFON anteagroup Opdracht: Archeologisch proefsleuvenonderzoek Molse Bouwmaatschappij Veststraat, 2490 Balen Opdrachtgever: Molse Bouwmaatschappij (Nic Janssens) Bosveld 152, 2400 Mol Opdrachthouder: Antea Belgium nv Posthofbrug 10, 2600 Antwerpen T: +32(0)3 221 55 00 F: +32 (0)3 221 55 01 www.anteagroup.be BTW: BE 414.321.939 RPR Antwerpen 0414.321.939 IBAN: BE81 4062 0904 6124 BIC: KREDBEBB Antea Group is gecertificeerd volgens 1509001 Identificatienummer: 2230374009/lvd - 2 Datum: Status / revisie 30 november 2011 Definitief rapport Vrijgave: Jan Parys, Account Manager Controle: Caroline Ryssaert, Account Manager Projectmedewerkers: Caroline Ryssaert, senior Adviseur Adviseurs: Lieselot Vandorpe, Projectleider Bernard Van Couwenberghe, Adviseur rnAntea Belgium nv 2012 Zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van Antea Group mag geen enkel onderdeel of uittreksel uit deze tekst worden weergegeven of in een elektronische databank worden gevoegd, noch gefotokopieerd of op een andere manier vermenigvuldigd. INHOUD INHOUD Deel 1: lnleiding .............................................................. 5 1. Algemene Inleiding .................................................................................... 6 2. Situering .................................................................................................... 6 3. Doel, Juridisch kader en methodologie van de studie ............................... 8 Deel 2: Situering .............................................................9 4. Geografischeligging en Reliëf ................................................................. 10 5. Geologie en bodem ................................................................................. 10 6. Archeologische en historische context .................................................... 15 Deel 3: Proefsleuvenonderzoek .......... .-......................... 25 7. Methode en verloop van het archeologisch onderzoek ......................... 26 8. Bodemopbouw ....................................................................................... 27 9. Archeologische sporen ............................................................................. 37 10. Synthese proefsleuvenonderzoek ............................................................ 41 Deel 4: Evaluatie en advies ........................................... 43 11. Synthese ................................................................................................... 44 12. Bibliografie ............................................................................................... 45 Bijlagen ........................................................................ 47 ARCHEOLOGISCHE PROEFSLEUVENONDERZOEK BALEN 'DE VEST' BIJLAGEN BIJLAGE 1 LANDSCHAPSWAARDE RELICTZONE "VALLEI VAN DE GROTE NETE" EN ANKERPLAATS "DE MOST". BIJLAGE 2 VONDSTENLIJST BIJLAGE 3 SPORENLIJST BIJLAGE 4 DETERMINATIELIJST AARDEWERK BIJLAGE 5 COUPELIJST BIJLAGE 6 OVERZICHT BORINGEN BIJLAGE 7 PLAN PROEFSLEUVENONDERZOEK (VOORLOPIGE PLANNEN-NOG GEEN INGEKLEURDE SPOREN) BIJLAGE 8 PLAN PROEFSLEUVENONDERZOEK + WERFBEGELEIDING (VOORLOPIGE VERSIE) PROEFSLEUVENONDERZOEK VERGUNNINGSNUMMER: 2001/302 AANVRAGER: LIESELOT VANDORPE NAAM SITE: BALEN, VESTSTRAAT (MOLSE BOUWMAATSCHAPPIJ). DEEL 1: INLEIDING DEEL 1: INLEIDING 5 ARCHEOLOGISCHE PROEFSLEUVENONDERZOEI< BALEN 'DE VEST' 1. Algemene Inleiding 2. Situering In opdracht van de Molse Bouwmaatschap Het terrein situeert zich langsheen de Vest pij heeft AnteaGroup een archeologische straat te Balen (provincie Antwerpen), prospectie, door middel van een proefsleu een groene woongemeente in de Oosterkem venonderzoek uitgevoerd, voorafgaand aan de pen. Het onderzoeksgebied betrefthet perceel inplanting van 26 bejaardenwoningen en de 829 D (partim), afdeling 1, sectie A van het aanleg van een parking. kadaster. Het onderzoeksgebied bevindt zich In het kader van het 'archeologiedecreet' ten zuiden van het centrum van Balen. Het (decreet van het Vlaams Parlement 30 juni situeert zich centraal tussen de Molse Nete 1993, houdende de bescherming van het (noorden) en de Grote Nete (zuiden). Tussen archeologisch patrimonium, inclusief de latere het projectgebied en de Grote Nete bevindt 1 wijzigingen) en het uitvoeringsbesluit van de zich de Krijnsveldloop . Ten westen van het Vlaamse Regering van 20 april 1994, is de eige terrein bevindt zich het Kanaal Dessel-Kwaad naar en gebruiker van gronden waarop arche mechelen. ologische waarden zich bevinden, verplicht Het projectgebied maakt deel uit van deze waarden te behoeden en te bescher het OCMW woonzorgcentrum "Ter Vest", men voor beschadiging en vernieling. Dit kan dat bestaat uit een bejaardentehuis evenals door behoud in situ, als de waarden ingepast bejaardenwoningen die het te onderzoeken kunnen worden in de plannen, of ex situ, terrein insluiten. De Veststraat vormt de zuide wanneer de waarden onomkeerbaar vernie lijke grens van het te onderzoeken gebied. Ten tigd zullen worden. westen bevindt zich de spoorlijn Antwerpen Het proefsleuvenonderzoek is uitgevoerd Hasselt. Het projectgebied is lokaal gekend als van dinsdag 6 september tot en met vrijdag 9 'De Rijt' of 'De Reit'. september. Aansluitend werd ter hoogte van de bestaande parking een werfbegeleiding uitgevoerd, binnen de hierboven vermelde termijn (cf. VANDORPE, L. 2011). Het onderzoek en de daarop volgende verwerking en rapportage is uitgevoerd door archeoloog Lieselot Vandorpe (Antea Group nv). Zij is hierbij bijgestaan door archeoloog Bernard Van Couwenberghe {Antea Group nv). De administratieve begeleiding gebeurde door de Vlaamse Overheid, Agentschap Onroe rend Erfgoed (Annick Arts). De contactpersoon bij de opdrachtgever is de heer Nic Janssens. Voor het tot stand komen van dit rapport is eveneens beroep gedaan op de heer Richard Vermeulen, voorzitter van Erfgoed Balen vzw evenals de heer François Jennen, lid van de 1 Deze waterloop is niet op elke kaart van Olmense Heemkundige Kring. Graag wil ik hen het gebied weergegeven. De naamgeving van bedanken voor het verschaffen van aanvul deze veldloop is teruggevonden in de Atlas van de lende informatie en het ter beschikking stellen Waterlopen uit 1877. Hierin staat deze gekend als van oude kaarten voor dit onderzoek. waterloop 29. Deze informatie is ons ter beschikking gesteld door Ann Verbeeck, GIS-ambtenaar gemeente Balen, waarvoor dank. 6 DEEL 1: INLEIDING Archeo Balen Bjbgro 6: Situering van de projectzone op de orhtofoto Legende c:]proj�tzone ""Jv>lp, ... ,l♦-•:,:IIO Sd\nl 1 2�0 0 X.: '.OMtle<, �r--1u11.xu (»iMN�·a anteagroup Figuur 2.1 Recente luchtfoto(Agiv,1:10 000) met weergave van het onderzoeksgebied (rood). Archeo Balen """'' Overzichtskaart Legende c:Jpojectzone SctMl"1l�OO 0 ,,:, U 1i0�\;'.t� C>»aM'b anteagroup I""..,.,. ,.,. Figuur 2.2 Topografischekaart (AGIV) met lokalisatievan het onderzochte terrein (rood). 7 ARCHEOLOGISCHE PROEFSLEUVENONDERZOEI< BALEN 'DE VEST' 3. Doel, Juridisch kader worden. Het archeologisch onderzoek werd uitge en methodologie van de voerd conform de eisen opgesteld door Onroerend Erfgoed en vastgelegd in de bijzon studie dere voorschriften bij de vergunning voor een archeologisch proefsleuvenonderzoek te Balen, Veststraat (Molse bouwmaatschappij). 3.1 DOEL De onderhavige opdracht bestond uit het uitvoeren van een proefsleuvenonderzoek, 3.3 METHODOLOGIE indien nodig aangevuld met een archeologi sche opgraving op de reeds bestaande parking Bij een archeologisch vooronderzoek van het OCMW rusthuis 'Ter Vest'. Dit onder worden verspreid over het terrein verschil zoek spoort archeologische indicaties op en lende sleuven ingepland. Binnen deze sleuven tracht, onder andere met behulp van aanvul wordt de verstoorde bovengrond verwijderd lende boringen evenals het couperen van tot op het archeologisch leesbare niveau, sporen, uitspraken te doen met betrekking bepaald door de leidinggevende archeoloog. tot datering, functie, afbakening, densiteit en De graafwerken gebeuren door een kraan van bewaringsgraad. minstens 21 ton op rupsbanden met tanden lo Dit onderzoek richt zich op het in kaart ze graafbak, waarvan de bakbreedte minstens brengen van de aan- of afwezigheid van eco 1,80m tot 2m bedraagt. of artefacten die kunnen wijzen op menselijke Binnen het onderzoeksgebied worden activiteiten in het verleden. Het onderzoek verschillende profielen opgeschoond, geregi sterrein bevindt zich op een gekende site, streerd en beschreven zodoende de bodem CAI 104754, waarvan wordt uit gegaan dat opbouw te bestuderen en het archeologisch deze reeds verstoord is. Het hier beschreven niveau te verifiëren. Het vlak wordt manueel onderzoek gaat na of er inderdaad sprake is opgeschaafd en sporen en vondsten worden van verstoring binnen het terrein en of er nog aangekrast/geregistreerd. Dit gebeurt aan de aanwijzingen zijn bewaard van het bestaan hand van analoge fiches op het terrein. Alle van het middeleeuws laathof. sporen en ingrepen worden na afloop door een topograaf ingemeten. Het onderzochte vlak wordt een digitale tekening (op schaal 3.2 1/100) gemaakt van de aanwezige sporen en JURIDISCH KADER structuren. De profielen werden digitaal inge tekend. In het kader van het 'archeologiedecreet' De resultaten van de veldcampagne (decreet van het Vlaams Parlement 30 juni worden weergegeven in onderhavig rapport. 1993, houdende de