III Kor. Wyd.Indb
Studia Filmoznawcze 32 Wroc³aw 2011 Gra¿yna Stachówna Uniwersytet Jagielloñski CZYM¯E JEST ¯YCIE BEZ MARZEÑ? — FILMOWA TWÓRCZOŒÆ SANJAYA LEELI BHANSALIEGO Działalność artystyczna Sanjaya Leeli Bhansaliego, indyjskiego reżysera, który dla wytwórni w Bombaju zrealizował dotąd pięć fi lmów, skłoniła mnie do zastanowie- nia się nad losem twórców, którzy pracują w sprawdzonym i znakomicie funk- cjonującym systemie produkcyjnym, narzucającym im surowe zasady realizacyj- ne. Problem to nienowy i nie dotyczy tylko Bollywoodu. Wielkie studia związane z ośrodkami władzy politycznej i ekonomicznej zawsze ograniczały pracujących dla nich artystów normami fi nansowymi, cenzuralnymi i propagandowymi. Większość reżyserów dostosowywała się do wymagań, potulnie kręcąc fi lmy, jakich się po nich spodziewano, część próbowała pozostać wierna sobie i z większym lub mniejszym skutkiem przemycać w swych pracach oryginalne rozwiązania formalne oraz wła- sne przesłania ideowe, nieliczni jawnie się buntowali, ryzykując karierę, i bywali za to zwykle surowo karani wykluczeniem z systemu. Erich von Stroheim, Orson Welles, Siergiej Paradżanow, Kira Muratowa, Jerzy Skolimowski są pouczającymi przykładami tej konsekwentnej i nieubłaganej działalności wytwórni i władzy. Twórczość Sanjaya Leeli Bhansaliego wydaje się typowa dla bollywoodzkiego kina, konsekwentnie wpisuje się bowiem w jego tradycje — reżyser dostosowuje się do reguł cenzuralnych, przestrzega obowiązujących norm fi lmowego obrazowania, zręcznie wykorzystuje konwencje różnych gatunków, obsadza znane gwiazdy, zdoby- wa nagrody na indyjskich festiwalach i sławę za granicą. Oglądając jego fi lmy w po- rządku chronologicznym, odnosi się jednak wrażenie, że jest to dorobek nie bolly- woodzkiego wyrobnika, ale prawdziwego autora fi lmowego, od debiutu w 1996 roku świadomego swych twórczych możliwości, pragnącego rozwijać i manifestować in- Studia Filmoznawcze 32, 2011 © for this edition by CNS IIIIII kkor.or.
[Show full text]