Türkiye Jeoloji Bülteni Cilt. 43, No.l, 59-72, Ocak 2000 Geological Bulletin of Vol.43, No. I, 59-72, January 2000

Marmara Denizi güneyinde Orta-Geç Miyosen Aluviyal Yelpaze Sisteminin Depolanma ve Fasiyes Özellikleri Depositional and Fades Properties of The Middle-Late Miocene Alluvial Fan System at South of the Marmara Sea

Melih ÖZDOĞAN Turkish Petroleum International Co. Ltd, Bahçelievler Mah., 148. Sok., 06830 Gölbaşı, ANKARA Abdurrahim ŞAHBAZ Hacettepe Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 06532 Beytepe, Ankara Nizamettin KAZANCI Ankara Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 06100 Tandoğan, Ankara

Öz Bu çalışma, Marmara Denizi güneyinde yüzeylenen Miyosen yaşlı çökellerin depolanma özelliklerinin araştırılması amacıyla yapılmıştır. İncelenen yörede hacimsel olarak en fazla bulunan silisiklastik çökelleri formasyonu oluşturmaktadır. Bu fop masyon, Karacabey ilçesi kuzeyinde Miyosen öncesi yaşlı kayaçların üzerinde uyumsuzlukla yer almakta olup, yanal devamlılığı güneye doğru artarak devam etmektedir. Formasyon, Tophisar civarında yüzeylenen göl kıyısı silttaşları ve Çamlık Formasyonuna ait beyaz onkoidli gölsei kireçtaşları ile yanal ve düşey geçişli olarak örtülür. Adatepe ve Köy üyelerinden oluşan Mudanya formasyonunu inceleme alanında sadece Adatepe üyesi temsil etmektedir. Altı lokasyondan alınan sedimantolojik kesitlerde, Miyosen yaşlı çökelierin düşey fasiyes değişimleri belirlenmiştir. Buna göre. örgülü akarsu (A litofasiyesi), menderesli akarsu (B litofasiyesleri) göl kıyısı (C litofasiyesi) ve gölsei karbonat (D litofasiyesi) çökelleri tanımlanmıştır. Aluviyal yelpaze özelliğindeki Adatepe üyesi silisiklastiklerinin örgülü ve menderesli akarsu bölümleri fasiyes anal izleri ile belirlenmiştir. A litofasiyesleri flüviyal yelpazenin örgülü akarsu bölümünü (yaygı konglomeralar), B litofasiyesleri menderesli akarsu bölümünü (sellenme düzlükleri, nokta barı ve oxbow gölü karbonatları), C ve D litofasiyesleri ise göl kıyısı silt taşlarını ve onkoidli gölsei karbonatlan oluşturmaktadır. Örgülü akarsu fasiyesi özelliğindeki A litofasiyesi güneye doğru pale otopoğrafya ve iklime bağlı olarak, enerjsi ve taşıdığı malzeme boyutu ve hacmi azalarak menderesli akarsu fasiyesi özelliğine dönüştüğü gözlenmiştir. Mudanya formasyonu Adatepe üyesi içindeki binikli konglomera, düzlemsel çapraz tabakalı kumtaşlarında yapılan ölçümlerde Orta-Geç Miyosen'deki paleoakmtınm genel yönünün kuzeyden güneye doğru olduğu belirlenmiştir. Mudanya formasyonu, Çamlık Formasyonunun alt seviyesini oluşturan göl kıyısı özelliğindeki gri renkli silttaşları ile yanal ve düşey geçişlidir. Çamlık formasyonunun en üst seviyesini oluşturan onkoidli, fosilli beyaz renkli kireçtaşlarıda gri renkli silttaşları ile yanal ve düşey geçişli olarak bulunmaktadır. Bu da, geniş alanlarda yayılım gösteren Mudanya formasyonu Adatepe üyesinin göl içine giremeden karasal bir sistem içinde çökeldiğini göstermektedir. Orta - Geç Miyosen zaman aralığında gerilme tektoniğinin kontrolü ile oluşan Karacabey flüviyal yelpazesi istifi, tane boyu ve tabaka kalınlığı yukarı doğru azalan, gerileyen bir yelpaze isitifı özelliğindedir. Bu flüviyal yelpaze karmaşığı, yüksek enerjili örgülü akarsudan beslenen ve iklimsel değişikliklere bağlı olarak sellenmenin fazla olduğu yüksek eğimli bir topografyadan itibaren çökelimine başlamış ve topografya eğiminin düzleştiği yerlerde menderesli akarsu özelliğine dönüşerek karmaşık bir sistem içinde çökelimini tamamlamıştır. Anahtar Kelimeler: Aluviyal yelpaze, Marmara Denizi güneyi, Miyosen, tektonizma etkili çökelim

Abstract This study was performed to investigate the depositional characteristics of the Miocene siliciclastic sediments in the south of the Marmara Sea. Mudanya formation is volumetrically the most abundant siliciclastic sediments in this study. This formation uncon- formably lies on Pre-Miocene rocks around the district of Karacabey and its lateral continuity increases towards the south. It is lat- erally and vertically covered by the Çamlık Formation's lacustrine coastal siltstone and white lacustrine limestones with oncoid in the vicinity of Tophisar. Mudanya formation that consists of the Adatepe and Köy members, only comprises Adatepe member in the study area. Vertical fades changes of Miocene deposits were determined through six sedimentological sections. According to these sections, braided river (Lithofacies A), meandering river (Lithofacies B), lacustrine coast (Lithofacies C) and lacustrine carbonate (Lithofacies D) were iden- tified. Braided and meandering river components of the siliciclastics involved by the Adatepe member with alluvial fan character were determined by fades analyses. Lithofacies A (sheet-like conglomerate and longitudinal bar) forms the braided river portion, B forms the meandering river (flood plain, point bar and oxbow lake) portion (alluvial fan), while the Lithofacies C and D form the lacustrine deposits with lacustrine coast siltstone and oncoid limestone. It was observed that the Lithofacies A with braided river character depending on paleotopography and climate, change into meandering river fades with decreasing energy and sediment size toward the south. The measurements carried out in the imbricated conglomerate, planar cross-bedded sandstones of the Adatepe member

59 ÖZDOGAN-ŞAHBAZ-KAZANCI

indicated that the general direction of the paleocurrent in the Middle-Late Miocene was from N to S. The Mudanya formation is İn lateral and vertical transition with the bottom of the Çamlık formation which white, laminated lacustrine coastal siltstone. The top of the Çamlık formation, which consists of one old, fossiliferous limestone, is in lateral and vertical transition with grey siltstone. This situation shows that the Adatepe member of the Mudanya formation had been deposited in fluvial system before it didn't enter the lake system. The Karacabey alluvial fan deposits formed during Middle-Late Miocene with the control of extensional tectonics. The fining upwards grain-size and bed thickness is of retrogradational alluvial fan sequence character, with this alluvial fan complex that had been fed by high energy braided river and depending on climatically changes, had started to deposit from a paleotopographical ele- vation changed meandering river character, where the topographic slope was smooth, and finally completed depositing in a complex system. Key words: Alluvial fan, Miocene, south of the Marmara Sea, tectonic dominated deposits

GİRİŞ sayesinde oluştuğu ortam, süreç, havza ve hatta bölgeyi İnceleme alanı Bandırma, Karacabey ve Tophisar etkileyen tektonizma hakkında bilgi verebilir. Bu çalış- ilçeleri arasında kalan bölgeyi kapsamaktadır (Şekil 1). mayla, Miyosen silisiklastik istifin fasiyesleri belir- Bu alanda Orta-Geç Miyosen yaşlı çökeller geniş alan- lenerek, istifi oluşturan süreçlere, havza özelliklerine ve larda yüzeylenmektedir (Taner, 1997; Varol vd., 1997). bölge Miyosen paleocoğrafyasına bir yaklaşımda Ayrıca, inceleme alanı dışında da bu birimin kalınlığı ve bulunulması amaçlanmıştır. Marmara Denizi güneyinde yay ılımı güneye doğru artarak devam etmektedir. Bunlar Karacabey ilçesi ve civarında yüzeylenen Miyosen yaşlı güneyde gölsel özellikteki silttaşları ile yanal ve düşey silisiklastik kayaçların depolanma özellikleri çalışmanın geçişlidir (Şekil 2). İnceleme alanında, Miyosen öncesi konusunu oluşturmaktadır. temel kayaçlarm üzerinde uyumsuzlukla (Şekil 2; Şekil 3) yer alan bu silisiklastik kayaçlar, bölgede Orta-Geç JEOLOJİK KONUM Miyosen 'de etkin olan hümid iklim ve dik eğimli pale- Bölgede yüzeylenen kayaçları Miyosen öncesi ve otopoğrafya nedeniyle güneye doğru genişleyen yelpaze Miyosen yaşlı kayaçlar olmak üzere iki gruba ayırmak şeklinde çökelmiştir. Geniş bir yayılıma sahip olan sil- mümkündür. Miyosen öncesi kayaçları metamorfık, sed isiklastik çökeller, kendi içinde farklı sedimanter imanter ve volkanik kayaçlar oluşturmaktadır. Bu çalış- yapısal/dokusal özellikler göstermekle birlikte, aluviyal mada Miyosen öncesi kayaçlar, kendi, aralarında grup- yelpazenin değişik bir türü olan flüviyal yelpaze çökel- landırılmaksızın, doğrudan temel kayaçları olarak leri özelliğine sahiptir. adlandırılmıştır. Miyosen yaşlı kayaçlar temel Bölgenin jeolojisi ile ilgili pek çok araştırma mev- kayaçların üzerinde genelde tektonik, yer yer de açısal cuttur (Şengör, 1980; Şen'gör ve Yılmaz, 1981; Şengör/ uyumsuzlukla bulunmaktadır (Şekil 2). Bu çökellerin 1982; Şengör vd., 1985; Şentürk ve Karaköse, 1987; ölçülmüş olan kalınlığı 100 m civarındadır. Bu kalınlık, Seyitoğlu ve Scott, 1991; Görür vd., 1995; Meriç, 1995; Miyosen yaşlı çökellerin ölçülü startigrafık kesitlerdeki Tchepalyga, 1995; Görür, 1996; Ercan, 1998). Bu çalış- (I. ÖSK, II. ÖSK, III. ÖSK, IV.ÖSK, VÖSK ve VI. malara göre, bölge Orta-Geç Miyosen'de N-S yönlü ger- ÖSK) ölçülebilen toplam kalınlığıdır (Şekil 1 ve 3). ilme rejiminin etkisi altında kalmış ve bir graben yapısı Bunlar, tabanda iri çakıllı masif konglomera ile başlar. kazanmıştır. Bu gerilme tektoniğinin sonucunda, İstif alttan üste doğru konglomera, kumtaşı, silttaşı, kil- bugünkü Marmara Denizinin güneyi, kuzeye oranla daha taşı ve gölsel kireçtaşları şeklinde düşey bir dizilime dik yamaçlara sahip bir paleotopoğrafık eğim kazan- sahiptir. Bu çökeller tane boyu ve tabaka kalınlığı yukarı mıştır (Görür, 1996). Bu tektonizma kontrolünde doğru incelen bir istif özeliiğindedir. Mudanya formasy- bölgede göl veya göl sistemleri oluşarak, paleotaşınım onu Şahbaz vd., (1998) tarafından Mudanya civarında yönünün kuzeyden güneye doğru olduğu yelpaze sis yapılan çalışmada Adatepe ve Köy olmak üzere iki temleri bu göl kıyısında gelişmiştir (Şahbaz vd., 1998). üyeye ayrılarak incelenmiştir. Bu çalışmada ise Marmara Denizinin güneyinde yapılan çalışmalarda, Mudanya formasyonun Köy üyesi bölgede gözlen- Orta-Geç Miyosen stratigrafisi Görmüş vd. (1997), emediği için Karacabey-Bandırma ilçeleri arasında geniş Miyosen çökellerin sedimantolojik özellikleri Varol vd. alanlarda yüzeylenen Mudanya formasyonu Adatepe (1997) ve Şahbaz vd. (1998) tarafından incelenmiştir. üyesi detaylı olarak incelenmiştir. Fasiyes analizi yardımıyla, sedimanter istiflerinin Adatepe Üyesi, tabanda yer yer tabakalı, blok boyu- oluşumlarını etkileyen süreçler (karasal ve havza içi), tunda köşeli metamorfık ve kireçtaşı bileşenleri içeren kaynaklar ve çökeldiği alanlar belirlenebilir (Postma, yaygı benzeri kırmızı renkli tane destekli konglomera ile 1990; Reading ve Orton, 1991; Reading, 1996). başlar. Biniklik ve ters derecelenme önemli tabaka içi Süreçlere bir cevap olarak oluşan çökeller, özellikleri yapılarındandır. Orta seviyelerde hakim olan litoloji yine (sedimanter yapı/doku, fosil vb. litolojik veriler) konglomeradır ancak bu konglomeraların bileşenlerinin

60 MARMARA DENİZİ ALUVİYAL YELPAZE SİSTEMİ

Şekil 1. İnceleme alanı yerbulduru haritası Figure I. Location map of the study area uzun ekseni 10 cm1 ye ulaşmaz. Bu seviyede tekne türü taneli konglomera, çapraz tabakalı (düzlemsel ve tekne), çapraz tabakalı kaba taneli deformasyon yapılı kurn- ripıllı ve ripped-up klastlı kumtaşları, kiltaşları ve taşları ve konglomeralar yaygındır. Yer yer ince taneli kömürleşme izleri bu seviyenin hakim yapısal özellik: silt ve konglomeralar yaygı şeklinde beraber bulunurlar. lerini oluşturur. Bu seviyelerde terkedilmiş kanal fasiye- Bu konglomeralar içinde kalişi oluşumları tipiktir. si özelliğindeki ince killi, siltli ve karbonatlı çökeller Adatepe üyesinin üst seviyelerine doğru tane boyu ve tanımlanmıştır. tabaka kalınlığında belirgin bir azalma gözlenir. İnce Flüviyal süreçlerin etkisiyle çökelmiş olan Mudanya

61

MARMARA DENİZİ ALUVİYAL YELPAZE SİSTEMİ formasyonu Adatepe üyesi yanal ve düşey olarak durgun Yatay tabakalı, kırmızı renkli tane destekli kon- göl kıyısı çökeli özelliğinde mollusk kavkılı gri renkli glomera fasiyesi (Gmı) silttaşları ile geçişlidir. 3-5 m kalınlığındaki bu seviye Gmı fasiyesi birkaç on metre yanal devamlılığına üzerine Görmüş vd., (1997)'de tanımlanan gölsel Çamlık sahip, 30-50 cm tabaka kalınlığındaki konglomeralardan formasyonu onkoidli, gastrapodalı kireçtaşları yanal ve oluşur. Konglomerayı oluşturan yuvarlaklasın iş bileşen- düşey geçişlidir. lerin (metamorfık, magmatik ve kireçtaşı parçaları) en uzun ekseni 5-10 cm'ye ulaşır. Tabakalanmanın dışında, MİYOSEN ÇÖKELLERİNİN FASİYES paleoakış yönü kuzeyden güneye doğru ölçüm veren ÖZELLİKLERİ binikli ve normal derecelenme bu fasiyesin belirgin sed- Bölgedeki yaygın flüviyal çökelimini kontrol eden imanter yapılarıdır (Şekil 4b). Ayrıca bitki parçaları bu süreçlerin ve depolanma özelliklerinin belirlenmesi fasiyeste gözlenen bir diğer özelliktir. Kil ve ince kum amacıyla Mudanya formasyonu Adatepe üyesi çökelleri matriksle bağlanan bu fasiyes konglomeraları genelde detaylı olarak incelenerek bu birim üzerinde fasiyes ana- Sp kodlu fasiyes ile beraber ardalanmalı olarak bulunur. lizi çalışması yapılmıştır. Buna göre Adatepe üyesi on- Yorum bir litofasiyes ayrılmıştır (Çizelge 1, Şekil 3). Yukarıda tanımlanan Gmı fasiyesi Miall (1977; Bölgede alman altı lokalitedeki sedimantolojik kesit 1978a)'in tanımladığı Gm kodlu fasiyes ile benzer özel- üzerinde tanımlanan fasiyeslerin düşey dağılımları Şekil liğe sahiptir. Bu özellikler nedeniyle Gmı nolu fasiyesi 3'te belirtilmiştir. Buna göre, Orta-Geç Miyosen yaşlı konglomeralar yüksek enerjili örgülü akarsunun uzunla çökellerin fasiyes istifi yukarı doğru incelen özelliktedir. masına bar çökelleri olarak tanımlanmıştır. Bununla bir- Fasiyesler biri biri ile ardalanmalı ve tekrarlanmalı likte, Gmı nolu fasiyesi konglomeraları oluşturan olarak bulunabilmesine karşın genelde her fasiyesin bir bileşenlerin tane boyundaki farklılık nedeniyle Gm diğeri ile olan ilişkisi aşınmalıdır. Fasiyes kodlaması fasiyesi üç ayrı (Gmı, Gmıı ve Gmııı) alt fasiyes bölüm- yapılırken Miall (1977; 1978a)'in adlama kurallarına lenm iştir. uyulmuştur. Ancak bu çalışmada konglomeralardaki değişken özellikler göz önüne alınarak Miall (1977 ve Gecikme çakıllı, kahverenkli konglomera fasiyesi 1978a)'in tanımladığı Gm fasiyesi, kendi içinde farklı (Gmıı) özellikler sunması nedeniyle Gmı, Gmıı ve Gmııı olarak simgelendirilmiştir. Ayrıca, yaygı akışı ürünü olduğu Bu fasiyes, 20-30 cm arasında değişen tabakalı bir sonucuna varılan konglomeralar içinde Ggs simgesi kul- kaç on metre yanal devamlılığına sahip tane destekli, lanılmıştır. kahverenkli konglomeradan oluşur. Tabanı aşınmalı, yuvarlaklaşmış tanelere sahip bu konglomeralarda biniklik yaygındır (Şekil 4c). Gmıı konglomera bileşen- Tane destekli, masif konglomera fasiyesi (Ggs) lerinin uzun eksenleri ancak bir kaç cm civarındadır (< Bu fasiyes bölgede tanımlanan Miyosen yaşlı çökel- 5cm) ve Sp, Sİ fasiyesi ile beraber bulunur. lerin tabanında yeralmakta olup, Miyosen öncesi yaşlı Yorum temel kayaçların üzerinde genelde tektonik yer yerde uyumsuzlukla yer almaktadır. Fasiyesi oluşturan kon- Gmıı kodlu bu fasiyes konglomeralar Miall(1977 ve glomeraların düşey devamlılığı bir kaç on metre, yanal 1978a)'a göre gecikme konglomeraları olarak tanımlan- devamlılığı ise bir kaç yüz metredir. Konglomerayı oluş- mıştır. Walker ve Cant (1979) bu tür konglomeraların turan bileşenler metre boyutuna ulaşan, oldukça köşeli yaygın olarak menderesli akarsuların kanal içinde metamorfık, kireçtaşı ve magmatik kayaçlardan oluş- biriken gecikme çakıllarını karakterize ettiğini belirt- maktadır (Şekil 4a). Tane destekli özelliğindeki bu kon- miştir. glomeralarda ters derecelenmenin dışında herhangi bir yapı gözlenememiştir. I nolu sedimantolojik kesitte Yatay tabakalı, kırmızı renkli matriks destekli tanımlanan bu fasiyesin düşey kalınlığı 20 m dir. konglomera fasiyesi (Gmııı) Yorum Gmıı simgeli bu konglomeralar, bileşen türü açısın- Oldukça iri, köşeli bileşenler içermesi ve tane yön- dan diğer Gm simgeli fasiyese benzer ancak tane boyu lenmesi özellikleri nedeniyle yüksek enerjili örgülü açısından diğer Gm fasiyeslerinden farklı özelliklere akarsu kanal çökelleri özelliğini yansıtmaktadır. Nemec sahiptir. Bu fasiyes, belirgin olmayan 20-30 cm boyutu- ve Postma (1993)' ya göre flüviyal yelpazelerde gelişen na ulaşan kalınlıklı tabakalı, bir kaç cm'ye ulaşan çok iyi tane boyu 15 cm'den fazla olan bar yaygı konglomeraları yuvarlaklaşmış çakıllı, kaliçi seviyeleri barındıran kıı- olarak tanımlanmıştır. Bu fasiyes üstüne gelen Gmı mızı renkli kil ve ince kum matriksli, derecenmeli fasiyesi ile olan ilişkisi aşınmalıdır. matriks destekli konglomeralardan oluşur (Şekil 4d). Bu

63 64 MARMARA DENİZİ ALUVİYAL YELPAZE SİSTEMİ

Çizelge 1. İnceleme alanındaki Miyosen yaşlı çökellerde ayırtlanan fasiyeslerin tanımlamaları ve yorumlan Taüblo 1. Description and interpretation of the facies identified from miocene deposits in the study area

Tane yönlenmesi ve ters derecelenme dışında herhangi bir iç Tane destekli, masif yapı sunmayan, kalınlığı bir kaç onmetre, yanal devamlılığı ise Yaygı benzeri Konglomera (Ggs) bir kaç yüz metre, en uzun ekseni metreye ulaşan, köşeli konglomera (Nemec metamorfik, volkanik ve kireçtaşı bileşenlerinden oluşan tane ve Postma, 1993) destekli, kırmızı renkli konglomera. Yatay tabakalı, kırmızı Yanal devamlılık birkaç on metre, tabaka kalınlığı 30-50 cm. Uzunlamasına bar renkli tane destekli Yuvarlaklasın iş uzun ekseni 5-10 cm'ye ulaşan kaba çakıl çökelleri konglomera (Gmıj bileşenlerini içeren, tabakalı, kahverenkli kil-ince kum matriksli (Miall, 1977; 1978a) binikli, yer yer ters derecelenme» konglomera. Tabaka kalınlığı 20-30 cm arasında değişen, birkaç on metre, Gecikme çakıllı, yanal devamlılığına sahip kahverenkli konglomera. En uzun Gecikme çökelleri kahverenkli konglomera çakıl boyu bir kaç cm civarında ve tane destekli tabanı (Miall, 1977; 1978a) . (Gmıı) aşınmalı kahve renkli konglomera

Yatay tabakalı, kırmızı Yanal devamlılık birkaç on metre, metre boyutlu tabaka Uzunlamasına bar renkli, matriks destekli kalınlıklı. Yuvarlaklaşmış uzun ekseni bir kaç cm'ye ulaşan çökelleri konglomera (Gmııı) ince çakıl bileşenlerini içeren, tabakalı, kırmızı renkli kil-ince (Miall, 1977; 1978a) kum matriksli binikli yer yer kaliçi seviyeleri içeren dereceli Distal flüviyal fan konglomera. çökelleri (Gohain ve Parkash, 1990 . Düzlemsel çapraz Tabaka kalınlığı 15-35 cm, yanal devamlılık bir kaç on m. Yanal bar çökelleri tabakalı, aşındırma çakıllı Aşındırma çakıllı, düzlemsel çapraz tabakalı bitki parçaları (Miall, 1977; 1978a) kumtaşı (Sp) içeren kaba taneli kumtaşı. Tekne türü çapraz Tabaka kalınlıkları 15-25 cm.,; yanal devamlılık bir kaç on m. Alt akış rejimi tabakalı kahverenkli Kırmızı renkli, orta-kaba kum boyutundaki bitki parçaları içeren çökelleri kumtaşı (St) yer yer deformasyon yapılı kumtaşı (Miall, 1977; 1978a) Nokta barı çökelleri (Walker ve Cant, 1979) Ripıl laminalı, gri renkli Tabaka kalınlığı 20-30 cm, yanal devamlılık birkaç on m. Alt akış rejimi kumtaşı, kumtaşı (Sr) Tabanı aşınmalı, ripıl laminalı gri renkli orta-ince taneli çökelleri (Miall, kumtaşı. 1977) Nokta barı çökelleri (Walker ve Cant, 1979 Paralel laminalı, kırmızı Tabaka kalınlığı 5-15 cm, yanal devamlılık bir kaç on m. Setüstü çökelleri renkli silttaşı (Fİ) Tabanı keskin, tavanı aşınmalı, bitki parçalı, paralel laminalı, (Miall, 1977; 1978a) yer yer kaliçi seviyeleri ve ripped-up klastları içeren kırmızı Distal flüviyal fan renkli silttaşı. çökelieri (Gohain ve Parkash, 1990) İyi çimentolanmış, gri 10-35 cm tabaka kalınlığında, bir kaç on m yanal devamlılığına Flüviyal fan içinde renkli gölsel kireçtaşı 12 m kalınlığında, tabanı aşınmalı, iyi çimentolanmış, gri renkli gelişmiş Oxbow göl (Ol) kireçtaşı, çökelleri (Wells ve Dorr, 1987) Gri renkli, fosilli gevşek 5-10 cm tabakalı, bir kaç on metre yanal devamlılığa sahip, Göl kıyı çökelleri silttaşı (Ffe) fosilli gevşek silttaşı, kumtaşı Gri renkli, fosilli, onkoidli Tabakalaşma düzlemleri iyi gelişmiş, pelecypoda fosilli, Göl karbonatları kireçtaşı (Ll) onkoidli kireçtaşı

65 66 MARMARA DENİZİ ALUVİYAL YELPAZE SİSTEMİ seviyelerde bitki parçalan da tanımlanmıştır. Yanal de- Ripıl lam inalı, gri renkli gevşek kum taşı fasiyesi vam lığı onlarca metreye ulaşan'bu konglomeralar genel- (Sr) de Fİ fasiyesi ile beraber bulunmaktadır. Onlarca metre yanal devamlılığa, 20-30 cm tabaka Yorum kalınlığına sahip gri renkli orta-ince kum boyutlu kum- Gmıı nolu fasiyes Gmı noiu fasiyese göre daha ince taşlarından oluşan Sr kodlu bu fasiyesin en belirgin sed- taneli (<2 cm) konglomeralardan oluşmaktadır. Gmı ile imanter yapısını, iyi gelişmiş tabaka düzlemleri içindeki simgelenen fasiyes ile aynı özelliğe sahip olmaları ripıl laminalanmaları oluşturur (Şekil 4e). Bitki nedeniyle bu konglomeralar da Miall (1977 ve 1978a)'a parçaları, kömürleşme izleri bu fasiyeste gözlenen diğer göre örgülü akarsuyun uzunlamasına bar çökellerini özelliklerdir. Bu fasiyes yaygın olarak IV nolu sediman- temsil etmektedir. Ancak Gmıı konglomeraları Gmı kon- tolojik kesitte tanımlanmıştır. Alttaki ve üstteki fasiyeslerle olan ilişkisi genelde geçişlidir. glomeralarına göre daha az enerjili özelliğine sahiptir ve Fİ fasiyesi ile beraber bulunmaktadır. Matriks destekli, Yorum kaliçi seviyelerince zengin olması ve Fİ fasiyesi ile bera- Sr fasiyesi ripıllı kum taşları akarsuyun enerjisinin ber bulunması özelliği ile mevsimsel değişimlerin etkin azaldığı yatak birikiminin arttığı çökellerin özelliğini olduğu dönemlerde aşırı yağış ve kanal taşmaları sonu- sunmaktadır. Dolayısıyla akarsu kanal çökeliminin üst cunda oluşan kanal taşması/yarması konglomeraları çökellerini oluşturmaktadır. Bu fasiyes, Walker ve Cant özelliğini taşımaktadır. Ayrıca bu fasiyes, Gohain ve (1979)'a göre menderesli akarsu çökellerinin üst Parkash (1990)'ın tanımladığı distal flüviyal yelpaze seviyelerini oluşturan ripıllı kumtaşlan olarak yorumlan- çökellerini temsil etmektedir. mıştır.

Düzlemsel çapraz tabakalı, aşındırma çakıllı Paralel lam inalı, kaliçili kırmızı renkli silttaşı kum taşı fasiyesi (Sp) fasiyesi (Fİ) Sp fasiyesi kaba kumtaşlan, tabaka kalınlıkları 15-25 Fİ fasiyesi çökelini yüzlerce metre yanal devamlılığı- cm'ye ulaşan düzlemsel çapraz tabakalı, bitki parçalıdır. na sahip, paralel laminalı kırmızı renkli s i 1 ttaş ı - k i 1 taş ı Yanal devamlılıkları onlarca metreye ulaşabilmektedir. oluşturmaktadır. Bu fasiyes Miyosen yaşlı istifin en ince Aşındırma çakılları barındıran bu kumtaşları içinde taneli çökellerini oluşturmaktadır. Kırmızı renkli silt- deformasyon yapıları gözlenmiştir (Şekil 4c, e). taşları içinde yeşil renkli kil ripped-up klastları yaygın olarak bulunmaktadır. Tabanı keskin, tavanı aşınmalı Yorum olan bu fasiyes çökelleri bitki parçalarını ve kaliçi Genellikle Gmıı fasiyesi ile birlikte bulunan bu oluşumlarını yaygın olarak içermektedir (Şekil 4d, g). fasiyes Miall (1977; 1978a)'a göre yanal bar çökeli Yorum olarak yorumlanmıştır. Sp fasiyesi genelde akarsuların Bu fasiyes çökelleri yukarıda anlatılan genel özellik- düşük akıntı rejimine sahip olduğu dönemleri karakte- leri itibariyle set üstü çökellerini yansıtmaktadır (Mial, ri ze eder. 1977). Ancak fasiyeslerin birlikte bulunma özellikleri ve beraber yorumlanması nedeniyle Fİ fasiyesi çökelleri Tekne türü çapraz tabakalı, kahverenkii kumtaşı Gohain ve Parkash (1990)'a göre flüviyal yelpazenin dis- fasiyesi (St) tal çökellerini temsil etmektedir. Bu fasiyes tabaka kalınlığı 15-35 cm arasında değişen, onlarca metre yanal devamlılığına sahip tekne İyi çimentolanmış, gri renkli gölsel kireçtaşı türü çapraz tabakalı kumtaşlarından oluşmaktadır. Gmıı fasiyesi (Ol) fasiyesi ile ardalanmalı olarak bulunan bu kumtaşları Bu fasiyes çökellerini, tabakalaşma düzlemlerinin orta-kaba kum boyutlu olup, bitki parçaları içermektedir çok iyi geliştiği ve tabaka kalınlığının 10-35 cm arasın- (Şekil 4f). II ve IV nolu sedimantoljik kesitlerde tanım- da değiştiği iyi çimentolaşmış kireçtaşları oluşturmak- lanan bu fasiyesin alttaki fasiyes ile olan dokunağı tadır. Bu kireçtaşların tabanında aşınmalı olarak ince geçişli üstteki ile ise aşınmaiıdır. taneli kırmızı renkli konglomera, kumtaşı, silttaşı ve kil- Yorum taşı yeralmaktadır (Şekil 4h). Yanal devamlılığı bir kaç on metre olan bu fasiyesin düşey kalınlığı ise 12 m'dir. Bu fasiyes kumtaşları Miall (1977)'e göre alt akış rejim çökellerini temsil etmektedir. Ancak akarsu reji-, Yorum m indeki değişiklikleri yansıtan bu kumtaşlan Walker ve Menderesli akarsu çökelleri içinde küçük cep halinde Cant (1979)'a göre nokta barı çökeli kumtaşlan olarak bulunan bu kireçtaşlarının, akarsuyun kanalını terkettiği yorumlanmıştır. dönemde kanalın içindeki sudan/gölcükten (oxbow)

67 ÖZDOĞAN-ŞAHBAZ-KAZANCI kimyasal olarak çökeldiği düşünülmektedir. Kireçtaşla- oluşturan bu fasiyeşler kendi içinde de gruplanarak alt nnın kalınlığının fazla olması, bunların, mevsimsel etki- fasiyes kümelerini oluşturmaktadır. lerden kaynaklanan ve ana kanaldan karbonatça zengin Temel kayaçlann üzerinde uyumsuzlukla yer alan sularla beslenen bir sistemin içinde oluştuğu fikrini des- metre boyutunda oldukça köşeli parçalar içeren Ggs teklemektedir. fasiyesi konglomeraları, başlangıcını yüksek enerjili örgülü akarsuların oluşturduğu flüviyal yelpaze sistem- Gri renkli, fosilli sittaşı fasiyesi (Ffs) lerinin kaynağa yakın kısmını oluşturan yaygı benzeri konglomeraları temsil etmektedir. Bu fasiyesin üzerinde Ffs fasiyesini gri renkli, gevşek, pelecypoda fasîHi aşınmalı olarak yeralan Gmı, Gmıı ve Sp fasiyesi m ikalı kumtaşları ve silttaşları oluşturmaktadır. Bu taneboyu ve tabaka kalınlığı yukarı doğru incelen, fasiyesin kalınlığı bir kaç metredir ve bir kaç ön metre örgülü akarsu içinde gelişen uzunlamasına bar çökelleri- yanal devamlılığına sahiptir. Tabaka kalınlıkları .3*413 em ni temsil etmektedir (Şekil 3). Bu iki fasiyes birliği, arasındadır. Ll fasiyesi kireçtaşları ile yanal ve düşey oldukça yüksek enerjili örgülü akarsu ortamının alt geçişli bulunan Ffs fasiyesi çökelleri VI nolu sediman- ortamlarını oluşturmaktadır. toijik kesitte tanımlanmıştır (Şekil 3). İnceleme alanında tanımlanan bu örgülü akarsunun Yorum düşey dizilimi Miall (1977; 1978a)'nin tanımladığı Scott Ll fasiyesi ile birlikte yorumlanan Ffs ile simgelenen tipi örgülü akarsu modelini yansıtmaktadır. bu fasiyes çökelleri düşük enerjili, silisiklâstik malze- Menderesli akarsu fasiyes birlikleri: Menderesli menin giriş yapmadığı, kısmen korunaklı bîr göl sistem- akarsu çökellerinde Gmıı, Gmııı, Sp, St, Sr, Fİ ve Ol inin kıyı çökelleri özelliklerini yansıtmaktadır. çökel fasiyesleri tanımlanmıştır. Bu fasiyesler birlikte bulunma ve benzer özelliklerine gruplanarak beş fasiyes Onkoidli, fosilli kireçtaşı fasilesi (Ll) birliğine ayrılmıştır. Bu fasiyes bölgede tanımlanan Miyosen yaşlı Gmıı simgelenen fasiyes menderesli akarsu fasiyesi- çökelelrin en üst seviyesini oluşturmaktadır. Ll ile nin gecikme çökelini, Gmıı, St ile simgelenen fasiyes simgelenen bu fasiyes çökellerini tabakalı, onkoidli, gas- birliği nokta bar çökellerini temsil etmektedir (Şekil 3). tropoda ve pelecypoda fosilli kireçtaşları oluşturmak- Ol ve Fİ fasiyesi nokta bar fasiyesi üzerinde aşınmalı tadır (Şekil 4ı). İyi yuvarlaklaşmış ve içsel lamellerin bir olarak yer alır ve homojen özellikleriyle menderesli birine paralel olarak geliştiği onkoidlerin çapları 5 akarsu sisteminde gelişen oxbow ince taneli silisiklâstik cm'ye kadar ulaşmaktadır. Bu fasiyes çökelleri Ffs ve karbonatlarını oluşturur. IV. sedimantolojik kesitte fasiyesi ile birlikte geçişli olarak bulunmaktadır. tanımlanan Gmıı, Sp, St, Sr ve Fİ fasiyesi bir menderes- Yorum li akarsu kanalını karakterize eden çökelleri yansıtmak- Faunal zenginliği ve onkoid oluşumları Ll fasiyesi tadır (Şekil 3). V. sedimantolojik kesitte Fİ ve Gmııı kireçtaşlarının silisiklâstik malzeme getiriminin az fasiyeslerinin oluşturduğu birlik menderesli akarsu çö- olduğu kısmen enerjili bir göl ortamının sığ kesiminde kellerinin ince taneli ve sellenme düzlüğü fasiyesi özel- çökeldiği görüşünü desteklemektedir. liğindedir. Ancak Gmııı fasiyesi sellenme düzlüğü için önerilen ince taneli sedimanlardan değildir. Dereceli, in- ce çakıllı konglomeralardan oluşmaktadır. Bu iki çökel Fasiyes Birliklerinin Yorumu fasiyesinin birlikte ardalanmalı olarak bulunması normal Süreçlere bir cevap olarak oluşan çökel fasiyesleri iklim şartlarında sellenme düzlüğünde ince taneli olan Fİ tek başına bir anlam ifade etmeyebilir. Fasiyeslerin bir- fasiyesi çökelirken aşırı yağış dönemlerinde kanal yar- likte bulunma sıklıkları ve benzer özellikleri nedeniyle ması özelliğindeki Gmııı fasiyesi çökelleri oluşmuştur. gruplanarak diğer fasiyes gruplarından ayrılarak küme- Göl fasiyes birlikleri: VI. Sedimantolojik kesitte ta- lenmesi fasiyes analizinin sonucunu ve ortam analizinin nımlanan Ffs ve Ll fasiyeslerinin birlikte oluşturduğu başlangıcını/temelini oluşturur. birliktir. Fosilli, ince taneli mikalı silttaşından oluşan Fls İnceleme alanında Miyosen yaşlı çökellerde ayırt fasiyesi Ll fasiyesi ile yanal ve düşey geçişlidir ve göl lanan onbir çökei fasiyesi, birlikte bulunma sıklıkları ve sisteminin kıyı çökelleri özelliğindedir. Onkoidli, fosilli benzer özelliklerine göre kümelendirilerek üç ana ve tabakalı özellikteki kireçtaşı ise göl içi sığ karbonat fasiyes birliğine ayrılmıştır. çökellerini temsil etmektedir. Bu iki fasiyes göl sistemi Örgülü akarsu fasiyes birlikleri: İnceleme alanından çökellerini karakterize etmektedir. alınan sedimantolojik kesitlerde en fazla kalınlığa sahip Alüviyal yelpaze çökelleri ile benzerlik sunan olan bu fasiyes birliklerini Ggs, Gmı, Gmıı, Sp, St Miyosen yaşlı istif, içerdiği malzeme boyutu ve miktarı fasiyesleri temsil etmektedir. Örgülü akarsu fasiyesini açısından gravite etkisi ile oluşan alüviyal yelpaze sis-

6,8 MARMARA DENİZİ ALUVİYAL YELPAZE SİSTEMİ temlerinden çok daha büyük, süreçler açısından da çok daha karmaşıktır. Bu yüzden Miyosen yaşlı bölge istifi, Gohain ve Parkish (1990), Nemecve Postma (1993)' in tanımladığı flüviyal yelpaze çökelleri ile benzerlik sun- maktadır. Yukarıda tanımlanan fasiyes birliklerinin ilişkileri göz önüne alındığında Marmara Denizi güneyinde Karacabey-Balıkesir-Tophisar üçgeni içinde yüzeylenen Miyosen yaşlı çökeller, hümid iklimin hakim olduğu ancak semi arid dönemlerinde yaşandığı, yüksek eğimli bir topografyadan itibaren, bölgeyi etkileyen gerilme tektoniğinin etkisiyle kaynak alanın gerilemesi sonucu oluşan flüviyal yelpaze karmaşığını temsil etmektedir.

SEDİMANTOLOJİK EVRİM İnceleme alanı içerisinde yaygın olarak Mudanya formasyonu Adatepe üyesi çökelleri yer almaktadır. Şahbaz vd., (1998) Mudanya ve civarında yaptıkları ça- lışmada Adatepe üyesinin alüviyal yelpaze çökellerin- den oluştuğunu ve inceledikleri alanın güneyinde geniş alanlarda yayılım gösteren bir göl sisteminin ve bu göl içine boşalan akarsuların oluşturduğu deltaların varlığını belirtmişlerdi. Tophişar-Karacabey ve Balıkesir bölgeleri arasında kalan alan ise Mudanya ve civarından flüviyal süreçlerin zenginliği ve göl sistemleri açısından farklıdır. İnceleme alanı Miyosen yaşlı çökelleri Erken Miyosen'de bölgeyi etkileyen gerilme tektoniği süreçlerine bağlı olarak (Görür, 1996), kuzeyden güneye doğru yüksek enerjiyle akan örgülü akarsu sistemlerince oluşumuna başlamıştır (Şekil 5, A fasiyesi). Kaynağa yakın yerlerde kısmen masif, yaygı türü binikli, ters dereceli blok boyutlu Şekil 5. Bölgenin Orta-Geç Miyosen'deki çökel evreleri malzemeler ve deformasyon yapılı kumtaşları bu sürecin Figure 5. Depositional episodes at the Middle-Late Miocene ürünü olarak çökelmişlerdir. Paleotopoğrafya ve akarsu Bölgede Miyosen yaşlı silisiklastik çökeller ile temel enerjisindeki azalmayla birlikte örgülü akarsu içinde kayaçların tektonik bir dokunakla ayrıldığı gözlenmiştir. uzunlamasına bar çökelleri gelişmiştir (A fasiyesi). Bu tektonik süreç Miyosen havzanın oluşmasında aktif Kaynaktan uzaklaştıkça akarsuyun taşıdığı malzeme rol oynamıştır. Tektonizmanın etkisini Miyosen istifinin miktarında ve boyutunda meydana gelen azalma ve to- dizliminde de görmek mümkündür. Tektonizma ile kon- poğrafik ve iklim etkisiyle akarsu kıvrımlanmaya başla trol edilen havzalardaki çökellerin özellikleri değişik yarak menderesli özelliğine geçmiştir. Bunun sonucunda araştırıcılar tarafından belirtilmiştir (Miall, 1978b; kanal içi, nokta barı, sellenme düzlükleri, oxbow gölü ve Mastalerz ve Wojewoda, 1993; Boggs, 1995; Reading, kanal yarma çökelleri oluşmuştur (B fasiyesi). İnce 1996). Bölge Miyosen çökellerini karakterize eden taneli, mollusklu silttaşı çökelleri A ve B, fasiyeslerinden istifin yanal devamlılığının güneye doğru genişlemesi ve bağımsız olarak durgun bir göl çevresinde çökelmiştir (C düşey dağılımda da tane boyu ve tabaka kalınlığının fasiyesi). C fasiyesi ile geçişli olarak bulunan D fasiyesi incelerek bulunması ve istif diziliminde alüviyal yelpaze karbonatları göl ortamında çökelerek Miyosen istifi çökellerinin üzerinde göl sedimanlarının bulunması lit- çökeli tamamlanmıştır (Şekil 5). Akarsu fasiyesleri ile eratürde tanımlanan graben ve yarı graben çökel mode^ göl fasiyeslerinin birlikteliği inceleme alanında gözlene- lerini yansıtmaktadır (Hartley, 1993; Mastalerz ve memiştir. Bu olay muhtemelen akarsuyun bölgedeki tek Wojewoda, 1993). Bununla birlikte, inceleme alanı geo- tonizma etkisinden kaynaklanan drenajının değişmesiyle metrik olarak kuzeyden güneye doğru genişleyen bir daha doğudaki diğer bir çöküntü alanına boşalmasıyla çökel ortam modelini yansıtmaktadır. Ayrıca Miyosen açıklanabilmektedir. yaşlı çökel istifindeki kumtaşlarında gözlemlenen

69 ÖZDOĞAN-Ş AHB AZ-KAZ ANCI

yumuşak deformasyon yapıları, düzlem eğimi güneye the district of Karacabey and its lateral continuity increases doğru olan eş yaşlı mikro faylar da Orta-Geç Miyosende towards the south in this area. It is laterally and vertically cov- etkin olan gerilme tektoniğinin etkisini .desteklemektedir. ered by the Çamlık Formation's lacustrine coastal siltstone and white lacustrine limestones with oncoid in the vicinity of Bölgeye özgü iklim, tektonizma ve akarsu süreç- Tophisar. lerinin kombinasyonu sonucunda, Miyosen yaşlı silisik- lastik çökeller kuzeyden güneye doğru, yaygı konglom- The last publication connected with the area Miocene stratig- eraları ile başlayan ve örgülü akarsu, menderesli akarsu raphy is exposed by Görmüş vd.,(1997). According to Görmüş's observation and this study, Mudanya formation that çökelleri karmaşığı şeklinde oluşan tane boyu ve tabaka consists of the Adatepe and Köy members, only comprises kalınlığı yukarı doğru incelen alüvyal yelpazenin bir Adatepe member in the study area. The lithology of Adatepe türü olan flüviyal yelpaze sistemini oluşturmuştur. member consists of conglomerate, sandstone and marl interca- lated. Conglomerate components have up to meter dimension SONUÇLAR are generally angular or subangular and derived from magmat- ic, metamorphic and sedimentary rocks. Imbrication and nor- Bu çalışmada elde edilen sonuçlar aşağıda ver- mal graded are textural charecteristics of this conglomerates. ilmiştir. Adatepe member's sandstones are reddish and brown. Cross 1.Mudanya formasyonu Adatepe üyesi onbir çökel bedding (type of trough and planar) and ripple lamination are fasiyesi ve üç fasiyes birliğine ayrılarak bunların yaygı characteristic sedimentary structures of sandstone. akışı, örgülü ve menderesli akarsu çökelleri ürünü To purpose determination of sedimentological evolution of the olduğu, study area Miocene deposits, facies analysis was applied to this 2.Miyosen devresinde kuzeyden güneye doğru akan deposits. Vertical facies changes of Miocene deposits were yüksek enerjili sistemin ürünü olan akarsu karmaşığının, determined through six sedimentological sections. According bölgede flüviyal yelpaze çökellerini oluşturduğu, to these sections, braided river (Lithofacies A), meandering river (Lithofacies B), lacustrine coast (Lithofacies C) and 3.Havza kenarı çökelleri özelliğinde olan yelpaze lacustrine carbonate (Lithofacies D) were identified. Braided sistemlerinin tektonik kontrollü olarak gelişebilmesi and meandering river components of the siliciclastics involved sonucuyla, bölgede tanımlanan flüviyal yelpaze çökel- by the Adatepe member with alluvial fan character were deter- lerinin taneboyu ve tabaka kalınlığı yukarı doğru incel- mined by facies analyses. Lithofacies A (sheet-like conglom- 1 diği ve bu özelliğin Miyosen de gerilme tektoniği etki- erate and longitudinal bar) forms the braided river portion. B siyle kaynak alanın gerilediği, gerileyen flüvyal yelpaze forms the meandering river (flood plain, point bar and oxbow çökelleri olduğu, lake) portion (alluvial fan), while the Lithofacies C and D form 4.!nceleme alanının güneyinde yelpaze sisteminden the lacustrine deposits with lacustrine coast siltstone and bağımsız kısmen korunmuş bir göl sisteminin varlığı, oncoid limestone. It was observed that the Lithofacies A with braided river character, depending on paleotopography and cli- 5.Marmara Denizi güneybatısının Miyosen'de, önce- mate, change into meandering river facies with decreasing ki çalışmalarla açığa kavuşan güneydoğuya oranla, tek- energy and sediment size toward the south. The measurements tonizmanın etkisiyle daha yüksek eğimli ve daha yüksek carried out in the imbricated conglomerate, planar cross-bed- bir topografyaya sahip olduğu sonucuna varılmıştır. ded sandstones of the Adatepe member indicated that the gen- eral direction of the paleocurrent in the Middle-Late Miocene KATKI BELİRTME was from north to south. The Mudanya formation is in lateral and vertical transition with the bottom of the Çamlık formation Bu çalışma, TÜBİTAK-MTA-ÜNÎVERSİTE işbirliği ile which white, laminated lacustrine coastal siltstone. The top of yürütülen Ulusal Deniz Araştırmaları Programı Deniz Jeolojisi the Çamlık formation, which consists of oncoid. fossil iferous Projesi (Koordinatör: Prof.Dr. Naci Görür) çerçevesinde limestone, is in lateral and vertical transition with grey silt- yürütülen YDABÇAĞ-426/G noiu proje ile desteklenmiştir. stone. This situation shows that the Adatepe member of the Yazarlar, çalışmaya bilimsel katkılarından dolayı Prof.Dr. Baki Mudanya formation had been deposited in fluvial system Varol'a teşekkür eder. before it didn't enter the lake system (Figure 5). The Karacabey alluvial fan deposits formed during Middle- EXTENDED SUMMARY Late Miocene with the control of extensional tectonics. The The study area covers between Bandırma, Karacabey and fining upwards grain-size and bed thickness is of retrograda- Tophisar district (Figure l).This study was performed to inves- tional alluvial fan sequence character, with this alluvial fan tigate the depositional characteristics and sedimentological complex that had been fed by high energy braided river and evulotion of the Miocene siliciclastic sediments in the south of depending on climatically changes, had started to deposit from the Marmara Sea. Mudanya formation is volumetrically the a paleotopographical elevation changed meandering river char- most abundant siliciclastic sediments in this study. Mudanya acter, where the topographic slope was smooth, and finally formation unconformably lies on Pre-Miocene rocks around completed depositing in a complex system.

70 MARMARA DENİZİ ALUVİYAL YELPAZE SİSTEMİ

DEĞİNİLEN BELGELER Marzo and C. Puigdefabregas (ed.). Special Publica- Boggs, S., 1995. Principle of sedimentology and stratigraphy. tion of International Assocciation of Sedimentology. 2nd edition, Blacwell Scientific Publication. 235-276. Ercan, A., 1998. Ege'de sıcaklığın kaynağı; göçüntü içinde gö- Postma, G.,1990. Depositional architecture and facies of river çüntü taslağı. Türk Petrol ve Doğal Gaz Dergisi, 4, 3-18. and fan deltas: a synthesis. In: Coarse-grained Deltas. A. Colella and D.B Prior (eds.). Special Publication of Gohain, K., and Parkash, B., 1990.Morphology of the Kosi International Association of Sedimentology. 13-27. megafan. In: Alluvial fans:fıeld approach A.H. Rac- hocki and M. Church (ed.), 151-178. Reading, H. G.(ed.), 1996. Sedimentary Environments: Processes, Facies and Stratigraphy. 3rd edn.. Black well Görmüş, S., Şahbaz, A., Varol, B., Özdoğan, M., Bayhan, E. ve Scientific Publications, Oxford, 689 p. Emre, Ö., 1997. Mudanya- Gölü () yöre- sindeki Neojen yaşlı tortul istifin stratigrafisi. Marmara Reading, H.G., and Orton, G.J., 1991. Sediment calibre: a con- Denizi Araştırmaları Workshop-Ill Ankara. Genişletil- trol on facies models with special reference to deep sea miş Bildiri Özleri, 28-29, depositional systems. In: Controversies in Modern Geology, D.W. Müller, J.A. Mckenzie and H. Weissert Görür, N., Şengör, A.M.C., Sakınç, M., Tüysüz, O., Akkök, R., (eds.), Academic Press, London, 13-27. Yiğitbaş, E., Oktay, F.Y., Barka, A., Sarıca, N., Ecevitoğlu, B., Demirbağ, E., Ersoy, Ş., Algan, O., Seyitoğlu, G. and Scott, B., 1991. Late Cenozoic crustal exten- Güneysu, C. Ve Aykol, A., 1995. Rift formation in the sion and Basin formation in West Turkey. Geological Gökova region, southwest Anatolia: implication for the Magazine, 128(2), 155-166 opening of the Aegean Sea, Geol. Mag. 132, 637-650 Şahbaz, A.,Özdoğan, M., ve Görmüş, S., 1998. Mudanya for- Görür, N., 1996. Türkiyeyi Çevreleyen Denizler: Jeolojik masyonunun sedimantolojisi: Gilbert türü yelpaze Sorunları ve Mineral Kaynak Potansiyelleri. Tübitak delta gelişimini kontrol eden depolanma olayları (Orta- Ulusal Deniz Jeolojisi ve Jeofiziği Programı, Ankara, 75s. Geç Miyosen, Marmara Denizi güneyi). Yerbilimleri. 20, 111-122. Hartley, A. J., 1993. Sedimentological response of an alluvial system to source area tectonism: The Seilao Member Şengör, A. M. C. 1980, Türkiye'nin Neotektoniğinin Esasları. of the Late Cretaceous to Eocene Purilactis Formation Türkiye Jeoloji Kurumu Konferanslar dizisi 2. 40 s. of northern Chile. In: Alluvial sedimentation, M. Şengör, A.M.C., 1982. Ege'nin neotektonik evrimini yöneten Marzo, and C. Puigdefabregas (eds.) Special Publica- etkenler. O. Erol, ve V Oy gür., (ed.). Batı Anadolu" tion of International Association of Sedimentology, 17, nun Genç Tektoniği ve Volkanizması Paneli, TJK. 489-500. Ankara, 59-72. Mastalerz, K., and Wojewoda, J., 1993. Alluvial fan sediman- Şengör, A.M.C., and Yılmaz, Y, 1981. Tethyan evolution of tation along an active strike-slip fault: Plio-Pleistocene Turkey a plate tectonic approach. Tectonophysics. 75. Pre-Kaczawa fan, SW Poland. In: Alluvial sedimenta- 181-241. tion, M. Marzo, and C. Puigdefabregas (eds.) Special Şengör, A.M.C., Görür, N., and Şaroğlu, F., 1985. Strike-slip Publication of International Association of Sedimen- faulting and related basin formation in zones of tecton- tology, 17,293-304. ic escape: Turkey as a case study. K.T Biddle and N. Meriç, E., 1995. İzmit Körfezi (Hersek Burnu-Kaba Burun) Christie-Blick (eds.), Society of Economic Paleonto- Kuvaterner'inin stratigrafisi ve ortamsal özellikleri. logy and Mineralogy, Special Publication, 37. 227-264. Engin Meriç (Editör). İzmit Körfezi Kuvaterner İstifi, Şentürk, K. ve Karaköse, C.,1987. Çanakkale Boğazı ve Dola- İzmit, 241-250. yının Jeolojisi. MTA Genel Müdürlüğü, Rapor No: 9333. Miall, A. D., 1977. A review of the braided-river depositional Taner, G., 1997. Çanakkale Boğazı-İzmit Körfezi arası environment. Earth Science Review, 13, 1-62. Neojen-Kuvaterner stratigrafisi ve paleocoğrafyası. Miall, A. D., 1978a. Lithofacies types and vertical prpfıle mod- Marmara Denizi Araştırmaları Workshop-Ill. Ankara. els of braided river deposits, a summary. In: Fluvial Genişletilmiş Bildin Özleri, 38-40. Sedimentology. A.D.Miall (ed.), Mem.,Can. Soc. Pet- Tchepalyga, A., 1995. Pliyo-Pleyistosen Karadeniz Havzaları rol. Geol.. 597-604. ve bunların Akdeniz ile ilişkileri. İzmit Körfezi Miall, A. D.. 1978b. Tectonic setting and syndepositional defor- Kuvaterner İstifi, Engin Meriç (ed.*). 303-312. mation of molasse and other non-marine paralic sedi- Varol, B., Şahbaz, A., Görmüş, S., Bayhan, E., Özdoğan. M. ve mentary basins. Can. J. Earth Science, 15, 1613-1632. Emre, Ö., 1997. Karacabey-Mudanya bölgesi Üst Nemec, W., and Postma, G., 1993. Queternary alluvial fans in Miyosen-Pliyosen karbonatlarının sedimantolojisi ve southwestern Crete: sedimentation processes and geo- izotop kimyası. Marmara Denizi Araştırmaları Work- morphic evolution. In: Alluvial sedimentation. M. shop-Ill, Ankara, Genişletilmiş Bildiri Özleri. 30-32.

71 ÖZDOĞAN-ŞAHBAZ-KAZANCI

Walker, R.G., and Cant. D.J.,1979. Sandy fluvial systems, in: developments in fluvial sedimentology. F.G Ethridhe. Facies Models. R.G Walker (ed.), Geoscience Canada R.M. Flores and M.D. Harvey (ed.).. Special Reprint Series 1, 23-31. Publication of Society Econmical Paleontology and Wells, N. A, and Dorr, Jr J.A. 1987. A reconnaissance of sedi- Minerology, 39, 51-61. mentation on the Kosi alluvial fan of India. In: Recent

Makalenin geliş tarihi: 13.07.1998 Makalenin yayına kabul edildiği tarih: 10.01.1999 Received: July 13, 1998 Accepted: January 10, 2000

11.