Zakład In Ŝynierii Procesowej i Środowiska

SYMBOL PRACY: 4J007P13

TYTUŁ PRACY: Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska Powiatu Oleskiego na lata 2013-2016 z perspektyw ą na lata 2017-2020

KIEROWNIK TEMATU: mgr in Ŝ. KATARZYNA KIPRIAN

AUTORZY PRACY: mgr in Ŝ. PRZEMYSŁAW ŁACH in Ŝ. ALFRED NOLEPA dr in Ŝ. GRZEGORZ SIEMI ĄTKOWSKI

KIEROWNIK: ZATWIERDZAM:

......

Opole – czerwiec – 2013 r.

Spis tre ści 1. PODSTAWY PRAWNE I METODYKA OPRACOWANIA...... 4 2. UWARUNKOWANIA ZEWN ĘTRZNE ...... 5 2.1. Polityka ekologiczna pa ństwa ...... 5 2.2. Program ochrony środowiska województwa opolskiego ...... 7 2.3. Plan gospodarki odpadami dla województwa opolskiego ...... 8 2.4. Powiatowy program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest ...... 8 2.5. Program ochrony powietrza dla strefy namysłowsko-oleskiej ...... 9 2.6. Plan rozwoju lokalnego powiatu oleskiego na lata 2013-2015 ...... 9 3. CHARAKTERYSTYKA POWIATU OLESKIEGO ...... 10 4. KIERUNKI DZIAŁA Ń SYSTEMOWYCH ...... 14 4.1. Uwzgl ędnienie zasad ochrony środowiska w strategiach sektorowych ...... 14 4.1.1. Cel średniookresowy do 2020 r...... 14 4.2. Aktywizacja rynku na rzecz ochrony środowiska ...... 15 4.2.1. Cel średniookresowy do 2020 r...... 16 4.3. Zarz ądzanie środowiskowe ...... 16 4.3.1. Cel średniookresowy do 2020 r...... 17 4.4. Udział społecze ństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska ...... 18 4.4.1. Cel średniookresowy do 2020 r...... 19 4.5. Odpowiedzialno ść za szkody w środowisku ...... 20 4.5.1. Cel średniookresowy do 2020 r...... 20 4.6. Aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym ...... 21 4.6.1. Cel średniookresowy do 2020 r...... 21 5. OCHRONA ZASOBÓW NATURALNYCH ...... 22 5.1. Ochrona przyrody i krajobrazu ...... 22 5.1.1. Cel średniookresowy do 2020 r...... 29 5.2. Ochrona i zrównowa Ŝony rozwój lasów ...... 30 5.2.1. Cel średniookresowy do 2020 r...... 33 5.3. Racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi oraz ochrona przed powodzi ą ...... 34 5.3.1. Cel średniookresowy do 2020 r...... 39 5.4. Ochrona powierzchni ziemi ...... 40 5.4.1. Cel średniookresowy do 2020 r...... 44 5.5. Gospodarowanie zasobami geologicznymi ...... 45 5.5.1. Cel średniookresowy do 2020 r...... 47 6. POPRAWA JAKO ŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZE ŃSTWA EKOLOGICZNEGO .... 48 6.1. Środowisko a zdrowie ...... 48 6.1.1. Cel średniookresowy do 2020 r...... 49 6.2. Ochrona wód ...... 50 Wody powierzchniowe ...... 50 6.2.1. Cel średniookresowy do 2020 r...... 61 6.3. Jako ść powietrza ...... 66 6.3.1. Cel średniookresowy do 2020 roku ...... 71 6.4. Gospodarka odpadami ...... 75 6.4.1 Cele średniookresowe do roku 2020 ...... 79 6.5. Oddziaływanie hałasu ...... 83 6.5.1. Cel średniookresowy do 2020 ...... 90 6.6. Oddziaływanie pól elektromagnetycznych ...... 92 6.6.1. Cel średniookresowy do 2020 r ...... 93 6.7. Substancje chemiczne w środowisku - powa Ŝne awarie ...... 93 6.7.1. Cel średniookresowy do 2020 r...... 94

2

7. HARMONOGRAM REALIZACJI PRZEDSI ĘWZI ĘĆ NA LATA 2013 – 2016 ...... 95 8. ZARZ ĄDZANIE POWIATOWYM PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA ...... 103 8.1 Narz ędzia i instrumenty realizacji programu ...... 103 8.1.1. Instrumenty prawne ...... 103 8.1.2. Instrumenty ekonomiczno-finansowe ...... 104 8.1.3. Instrumenty społeczno-edukacyjne i informacyjne ...... 105 8.1.4. Instrumenty organizacyjno-planistyczne ...... 106 8.3 Struktura zarz ądzania Programem ...... 106 8.4 Sprawozdawczo ść z realizacji programu ...... 108 8.5 Monitorowanie i ocena realizacji Programu ...... 108 8.5.1. Monitoring środowiska ...... 109 9. MONITORING REALIZACJI PROGRAMU ...... 109 10. WYTYCZNE DO SPORZ ĄDZANIA GMINNYCH PROGRAMÓW ...... 113 11. LITERATURA ...... 114

3

1. PODSTAWY PRAWNE I METODYKA OPRACOWANIA Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2008 r. nr 25, poz. 150 z pó źn. zm.) organ wykonawczy powiatu, w celu realizacji polityki ekologicznej pa ństwa, zobowi ązany jest do sporz ądzania powiatowego programu ochrony środowiska. W art. 14 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska, przedstawiono wymagania co do zawarto ści programu ochrony środowiska. Program taki okre śla w szczególno ści: - cele ekologiczne, - priorytety ekologiczne, - rodzaj i harmonogram działa ń proekologicznych, - środki niezb ędne do osi ągni ęcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe. Program ochrony środowiska powinien by ć sporz ądzany co 4 lata. Uchwalany jest on przez Rad ę Powiatu. Co 2 lata sporz ądzane s ą raporty z wykonania programu. Przy sporz ądzaniu „Aktualizacji…” brano pod uwag ę zapisy znajduj ące si ę w dokumencie: „Wytyczne sporz ądzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym” wydanym w grudniu 2002 r. przez Ministerstwo Środowiska. Zgodnie z tym dokumentem, powiatowy program ochrony środowiska składa ć si ę powinien z nast ępuj ących cz ęś ci: - zada ń własnych powiatu (pod zadaniami własnymi nale Ŝy rozumie ć te przedsi ęwzi ęcia, które b ędą finansowane w cało ści lub cz ęś ciowo ze środków będących w dyspozycji powiatu), - zada ń koordynowanych (pod zadaniami koordynowanymi nale Ŝy rozumie ć pozostałe zadania zwi ązane z ochron ą środowiska i racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych, które s ą finansowane ze środków przedsi ębiorstw oraz ze środków zewn ętrznych, b ędących w dyspozycji organów i instytucji szczebla wojewódzkiego i centralnego, b ądź instytucji działaj ących na terenie powiatu, ale podległych bezpo średnio organom wojewódzkim, b ądź centralnym), - szczegółowych wytycznych do sporz ądzania programów gminnych, które musz ą zosta ć w pełni wprowadzone do programu powiatowego. Informacje do tworzenia niniejszej aktualizacji pochodziły z nast ępuj ących źródeł: - Starostwo Powiatowe w Ole śnie, - opracowania i raporty: Ministerstwa Ochrony Środowiska, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Opolu, Głównego Urz ędu Statystycznego,

4

- literatura fachowa, - dane zebrane przez autorów.

2. UWARUNKOWANIA ZEWN ĘTRZNE Główne uwarunkowania zewn ętrzne dla powiatu oleskiego wynikaj ą z nast ępuj ących dokumentów: - polityki ekologicznej pa ństwa, - programu ochrony środowiska województwa opolskiego, - planu gospodarki odpadami dla województwa opolskiego, - powiatowego programu usuwania wyrobów zawieraj ących azbest, - programu ochrony powietrza dla strefy namysłowsko – oleskiej, - plan zagro Ŝenia kryzysowego powiatu oleskiego, - planu rozwoju lokalnego powiatu oleskiego na lata 2013 – 2015. 2.1. Polityka ekologiczna pa ństwa Zgodnie z Konstytucj ą Rzeczypospolitej Polskiej ochrona środowiska jest obowi ązkiem władz publicznych, które prowadz ą polityk ę zapewniaj ącą bezpiecze ństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom. Rzeczypospolita zapewnia ochron ę środowiska, kieruj ąc si ę zasad ą zrównowa Ŝonego rozwoju, która jest główn ą zasad ą polityki ekologicznej pa ństwa. Planowane działania na rzecz ochrony środowiska w Polsce s ą spójne z priorytetami Unii Europejskiej oraz celami 6. Wspólnotowego programu działa ń w zakresie środowiska naturalnego. W polityce ekologicznej pa ństwa zostały okre ślone nast ępuj ące cele: 1) w zakresie działa ń systemowych: - doprowadzenie do sytuacji, w której projekty dokumentów strategicznych wszystkich sektorów gospodarki b ędą, zgodnie z obowi ązuj ącym w tym zakresie prawem, poddawane procedurze oceny oddziaływania na środowisko i wyniki tej oceny b ędą uwzgl ędniane w ostatecznych wersjach tych dokumentów, - uruchomienie takich mechanizmów prawnych, ekonomicznych i edukacyjnych, które prowadziłyby do rozwoju proekologicznej produkcji towarów oraz do świadomych postaw konsumenckich zgodnie z zasad ą rozwoju zrównowa Ŝonego, - jak najszersze przyst ępowanie do systemu EMAS, rozpowszechnienie wiedzy wśród społecze ństwa o tym systemie i tworzenie korzy ści ekonomicznych dla firm i instytucji b ędących w systemie,

5

- podnoszenie świadomo ści ekologicznej społecze ństwa, zgodnie z zasad ą „my śl globalnie, działaj lokalnie”, prowadz ącą do:
proekologicznych zachowa ń konsumenckich,
pro środowiskowych nawyków i pobudzenia odpowiedzialności za stan środowiska,
organizowania akcji lokalnych słu Ŝą cych ochronie środowiska,
uczestniczenia w procedurach prawnych i kontrolnych dotycz ących ochrony środowiska, - zwi ększenie roli polskich placówek badawczych we wdra Ŝaniu ekoinnowacji w przemy śle oraz w produkcji wyrobów przyjaznych dla środowiska oraz doprowadzenie do zadowalaj ącego stanu systemu monitoringu środowiska, - stworzenie systemu prewencyjnego, maj ącego na celu zapobieganie szkodom w środowisku i sygnalizuj ącego mo Ŝliwo ść wyst ąpienia szkody, - przywrócenie wła ściwej roli planowania przestrzennego na obszarze całego kraju, w szczególno ści dotyczy to miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które powinny by ć podstaw ą lokalizacji nowych inwestycji. 2) w zakresie ochrony zasobów naturalnych: - zachowanie bogatej ró Ŝnorodno ści biologicznej polskiej przyrody na ró Ŝnych poziomach organizacji, - racjonalne u Ŝytkowanie zasobów le śnych przez kształtowanie ich wła ściwej struktury gatunkowej i wiekowej, z zachowaniem bogactwa biologicznego, - racjonalne gospodarowanie zasobami wód powierzchniowych i podziemnych w taki sposób, aby uchroni ć gospodark ę narodow ą od deficytów wody i zabezpieczy ć przed skutkami powodzi oraz zwi ększenie samofinansowania gospodarki wodnej, - rozpowszechnienie dobrych praktyk rolnych i le śnych, - przeciwdziałanie degradacji terenów, - zwi ększenie skali rekultywacji gleb zdegradowanych i zdewastowanych, - racjonalne zaopatrzenie ludno ści oraz sektorów gospodarczych w kopaliny i wod ę z zasobów podziemnych oraz otoczenia ich ochron ą przed ilo ściow ą i jako ściow ą degradacj ą. 3) w zakresie poprawy jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego: - poprawa stanu zdrowotnego mieszka ńców w wyniku wspólnych działa ń sektora ochrony środowiska z sektorem zdrowia oraz skuteczny nadzór nad wszystkimi w kraju instalacjami b ędącymi potencjalnymi źródłami awarii przemysłowych powoduj ących zanieczyszczenie środowiska,

6

- dąŜ enie do spełnienia przez RP zobowi ąza ń wynikaj ących z Traktatu Akcesyjnego, - utrzymanie lub osi ągni ęcie dobrego stanu wszystkich wód, w tym równie Ŝ zachowanie i przywrócenie ci ągło ści ekologicznej cieków, - utrzymanie tendencji oddzielenia ilo ści wytworzonych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju (mniej odpadów na jednostk ę produktów, mniej opakowa ń, dłu Ŝsze okresy Ŝycia produktów itp.), - zwi ększenie odzysku energii z odpadów komunalnych w sposób bezpieczny dla środowiska, - zamkni ęcie wszystkich składowisk, które nie spełniaj ą standardów UE i ich rekultywacja, - sporz ądzenie spisu zamkni ętych oraz opuszczonych składowisk odpadów wydobywczych, wraz z identyfikacj ą obiektów wpływaj ących znacz ąco na środowisko, - eliminacja kierowania na składowiska zu Ŝytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego oraz zu Ŝytych baterii i akumulatorów, - pełne zorganizowanie krajowego systemu zbierania wraków samochodów i demonta Ŝu pojazdów wycofanych z eksploatacji, - takie zorganizowanie systemu preselekcji sortowania i odzysku odpadów komunalnych, aby na składowiska nie trafiało ich więcej ni Ŝ 50% w stosunku do odpadów wytworzonych w gospodarstwach domowych. 2.2. Program ochrony środowiska województwa opolskiego Podstaw ą opracowania celów strategicznych zawartych w „Programie ochrony środowiska dla województwa opolskiego na lata 2012 – 2015 z perspektyw ą do roku 2019” była „Polityka ekologiczna pa ństwa na lata 2009 – 2012 z perspektyw ą do roku 2016” oraz na szczeblu regionalnym dokumenty o znaczeniu strategicznym. Uwzgl ędniono tak Ŝe specyfik ę środowiska w województwie opolskim. Wojewódzkimi priorytetami ochrony środowiska s ą: - ochrona wód i gospodarka wodna; ochrona wód przed zanieczyszczeniami i nadmiern ą eksploatacj ą oraz zabezpieczenie środowiska przed zagro Ŝeniami związanymi z wod ą (powód ź, susza) wymagaj ą realizacji szeregu przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych i pozainwestycyjnych, - ochrona powierzchni ziemi przed odpadami; zapobieganie powstawaniu odpadów oraz zwi ększenie gospodarczego wykorzystania odpadów wytworzonych, a tak Ŝe stworzenie systemowych rozwi ąza ń w zakresie zagospodarowania odpadów,

7

- ochrona powietrza przed zanieczyszczeniami i środowiska człowieka przed hałasem; intensyfikacja działa ń ukierunkowana na proekologiczne rozwi ązania systemu transportu, - ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne u Ŝytkowanie zasobów przyrody; nowe podej ście do ochrony przyrody, uwzgl ędniaj ące europejskie wymogi w tym zakresie, - ochrona powierzchni ziemi i środowiska glebowego; działania rekultywacyjne i rewitalizacyjne na obszarach zdegradowanych wskutek eksploatacji surowców mineralnych oraz ochrona gleb.

2.3. Plan gospodarki odpadami dla województwa opolskiego Celami głównymi z zakresu gospodarki odpadami s ą:  ograniczenie ilo ści wytwarzanych odpadów komunalnych,  zmniejszenie ilo ści wytwarzanych odpadów niebezpiecznych i innych niŜ niebezpieczne,  zwi ększenie udziału odzysku, w szczególno ści recyklingu w odniesieniu do szkła, metali, tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury, jak równie Ŝ odzysku energii z odpadów zgodnego z wymogami ochrony środowiska,  zwi ększenie ilo ści zbieranych selektywnie odpadów niebezpiecznych wyst ępuj ących w strumieniu odpadów komunalnych,  wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów.

2.4. Powiatowy program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest Powiatowy program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest ma na celu spowodowanie działa ń, które przyczyni ą si ę do usuni ęcia azbestu z terenu powiatu. Głównymi zadaniami zawartymi w programie s ą:  aktualizacja programu usuwania azbestu oraz wyrobów zawieraj ących azbest,  współpraca z gminami oraz marszałkiem województwa opolskiego w zakresie aktualizacji programu usuwania azbestu oraz wyrobów zawieraj ących azbest,  organizowanie usuwania wyrobów zawieraj ących azbest przy wykorzystaniu pozyskanych na ten cel środków krajowych lub unijnych z uwzgl ędnieniem zasad zawartych w „Programie Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032”,  inspirowanie wła ściwej postawy obywateli w zakresie obowi ązków zwi ązanych z usuwaniem wyrobów zawieraj ących azbest,

8

 współpraca z mediami w celu propagowania odpowiednich inicjatyw społecznych oraz rozpowszechniania informacji dotycz ących zagro Ŝeń powodowanych przez azbest,  współpraca z organizacjami społecznymi wspieraj ącymi realizacj ę „Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032”,  współpraca z organami kontrolnymi (inspekcja sanitarna, inspekcja pracy, inspekcja nadzoru budowlanego, inspekcja ochrony środowiska).

2.5. Program ochrony powietrza dla strefy namysłowsko-oleskiej Program ochrony powietrza dla strefy namysłowsko-oleskiej koncentruje si ę na powodach wyst ępowania przekrocze ń zanieczyszcze ń powietrza pyłem PM10, a tak Ŝe na znalezieniu takich działa ń, których wdro Ŝenie spowoduje spadek poziomu zanieczyszcze ń. Podstawowymi kierunkami działa ń z zakresu ochrony środowiska, zmierzaj ącymi do przywrócenia poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10 są: - obni Ŝenie emisji z energetycznego spalania paliw dla celów komunalnych w mie ście Olesno poprzez podł ączenie budynków ogrzewanych obecnie indywidualnie, głównie piecami w ęglowymi, do miejskiej sieci ciepłowniczej, - opracowanie i wdro Ŝenie programu niskiej emisji z energetycznego spalania paliw.

2.6. Plan rozwoju lokalnego powiatu oleskiego na lata 2013-2015 Celami strategicznymi z zakresu ochrony środowiska zapisanymi w „Planie rozwoju lokalnego powiatu oleskiego na lata 2013-2015” s ą: - poprawa bazy techniczno-dydaktycznej o światy (termomodernizacje budynków oświatowych, modernizacje kotłowni), - opracowanie i wdro Ŝenie programu zwi ększenia lesisto ści, - opracowanie i wdro Ŝenie programów w zakresie ochrony środowiska i gospodarki odpadami, - modernizacja dróg i systemów komunikacyjnych w powiecie oleskim.

9

3. CHARAKTERYSTYKA POWIATU OLESKIEGO Powiat oleski poło Ŝony jest w północno-wschodniej cz ęś ci województwa opolskiego. Od wschodu graniczy on z województwem śląskim, od północy z województwem łódzkim, a od zachodu i południa z powiatami wchodz ącymi w skład województwa opolskiego: kluczborskim, opolskim oraz strzeleckim (rys.1).

Rysunek 1 Poło Ŝenie powiatu oleskiego i poszczególnych jego gmin. (źródło: cms.netkoncept.com, www.osp.org.pl) Powierzchni ę powiatu oleskiego wynosz ącą 973 km 2 zamieszkuje ponad 66 tys. ludzi. W skład powiatu wchodz ą:  gminy miejsko-wiejskie: Dobrodzie ń, Gorzów Śląski, Olesno, Praszka,  gminy wiejskie: Radłów, Rudniki, Z ębowice. Najwi ększ ą gmin ą pod wzgl ędem powierzchni jest Gmina Olesno, najmniejsz ą za ś Gmina Z ębowice. Powierzchni ę poszczególnych gmin przedstawiono w tabeli poni Ŝej.

10

Tabela 1 Powierzchnia gmin wchodz ących w skład powiatu oleskiego.

Powierzchnia Gmina [km 2] [%] Gmina Dobrodzie ń 163 16,75 Gmina Gorzów Śląski 154 15,83 Gmina Olesno 241 24,77 Gmina Praszka 103 10,59 Gmina Radłów 116 11,92 Gmina Rudniki 100 10,28 Gmina Z ębowice 96 9,87 (źródło: GUS) Wi ększ ą cz ęść powierzchni powiatu oleskiego stanowi ą u Ŝytki rolne (59,61 %). Na uwag ę zasługuje du Ŝy udział gruntów le śnych oraz zadrzewionych i zakrzewionych (36,24 %) w ogólnej powierzchni powiatu. Tabela 2 Kierunki wykorzystania powierzchni w powiecie oleskim.

Grunty

Powierzchnia UŜytki le śne oraz zabudowane i pod Pozostałe Powiat ogółem rolne zadrzewione i zurbanizowane wodami zakrzewione

[ha] [ha] [ha] [ha] [ha] [ha] oleski 97338 58022 35274 3357 282 403 (źródło: GUS) Według danych GUS, liczba ludno ści powiatu oleskiego na koniec 2011 r. wynosiła 66104. G ęsto ść zaludnienia jest mniejsza (68 osób/km 2) ni Ŝ średnio dla województwa opolskiego (108 osób/km 2). W ostatnich latach zauwa Ŝalny jest sukcesywny spadek liczby ludno ści, prognoza GUS wskazuje, Ŝe trend ten zostanie utrzymany (tab.3). Przewiduje si ę, Ŝe w roku 2035 powiat oleski mo Ŝe zamieszkiwa ć tylko 54700 osób, a wi ęc 17,25 % mniej ni Ŝ w roku 2011. Tabela 3 Liczba ludno ści powiatu oleskiego.

Rok Prognoza 2009 2010 2011 2015 2020 2025 2030 2035 Liczba ludno ści 67194 66361 66104 63800 61700 59700 57300 54700 [os.] ( źródło: GUS) Ilo ść mieszka ńców w poszczególnych gminach powiatu jest zró Ŝnicowana, najludniejsza jest Gmina Olesno, w której zamieszkuje 18115 mieszka ńców (tab.4).

11

Zdecydowana wi ększo ść ludzi mieszka na wsi (63,5 %). Wi ększ ą cz ęść mieszka ńców powiatu stanowi ą kobiety (51,3 %). Tabela 4 Ogólne dane demograficzne powiatu oleskiego.

Liczba ludno ści Miasta Wie ś Ogółem MęŜ czy źni Kobiety Razem MęŜ czy źni Kobiety Razem MęŜ czy źni Kobiety Gmina 10101 4873 5228 3840 1822 2018 6261 3051 3210 Dobrodzie ń Gmina Gorzów 7357 3619 3738 2574 1229 1345 4783 2390 2393 Śląski Gmina Olesno 18115 8672 9443 9594 4564 5030 8521 4108 4413 Gmina Praszka 13916 6831 7085 8113 3958 4155 5803 2873 2930 Gmina Radłów 4473 2192 2281 - - - 4473 2192 2281 Gmina Rudniki 8329 4100 4229 - - - 8329 4100 4229 Gmina Zębowice 3813 1915 1898 - - - 3813 1915 1898 Powiat oleski 66104 32202 33902 24121 11573 12548 41983 20629 21354 (źródło: GUS)

(źródło: opracowanie własne na podstawie GUS) Rysunek 2 Procentowy udział mieszka ńców poszczególnych gmin w ogólnej liczbie mieszka ńców powiatu oleskiego Wg W. Okołowicza i D. Martyn powiat oleski poło Ŝony jest w obr ębie dwóch regionów klimatycznych: śląsko – wielkopolskiego (cz ęść północno - zachodnia powiatu) oraz małopolskiego (cz ęść południowo – wschodnia powiatu). Region śląsko – wielkopolski odznacza si ę wyra źną przewag ą wpływów oceanicznych, ni Ŝszymi od przeci ętnych amplitudami temperatur, wczesn ą wiosn ą i latem oraz łagodn ą, krótk ą zim ą. Region małopolski cechuje si ę du Ŝym wpływem oceanizmu, du Ŝymi opadami oraz stosunkowo długim latem i zimą.

12

Przez teren powiatu oleskiego przebiegaj ą drogi krajowe (nr 11, 42, 43, 45, 46) oraz wojewódzkie (nr 487, 494, 901).

Rysunek 3 Sie ć dróg krajowych i wojewódzkich na terenie powiatu oleskiego (źródło: www.zdw.opole.pl) Sie ć dróg publicznych (powiatowych i gminnych) o twardej nawierzchni jest dobrze rozwini ęta. Ł ączna długo ść tych dróg na koniec 2011 r. wynosiła 611,7 km, z czego 306 km stanowiły drogi powiatowe, a 305,7 km drogi gminne (tab.5). Tabela 5 Drogi publiczne o twardej nawierzchni w powiecie oleskim

Drogi publiczne o twardej nawierzchni Powiat powiatowe gminne [km] [km] oleski 306,0 305,7 (źródło: GUS) Na koniec 2011 r. na terenie powiatu oleskiego zarejestrowanych było 5296 podmiotów gospodarki narodowej, z czego 5105 zwi ązanych było z sektorem prywatnym, a 191 z sektorem publicznym (tab.6). Głównymi sektorami gospodarki s ą: rzemiosło, usługi, stolarstwo, przemysł motoryzacyjny. Dobrze rozwini ęte jest rolnictwo. Charakterystyczne dla obszaru powiatu s ą uprawy zbó Ŝ oraz hodowla trzody chlewnej.

13

Tabela 6 Podmioty gospodarki narodowej w powiecie oleskim.

Z ogółem Sektor spółki osoby fizyczne Powiat Ogółem prowadz ące publiczny prywatny handlowe cywilne działalno ść gospodarcz ą

oleski 5296 191 5105 188 279 4246 (źródło: GUS)

4. KIERUNKI DZIAŁA Ń SYSTEMOWYCH 4.1. Uwzgl ędnienie zasad ochrony środowiska w strategiach sektorowych W art. 5 Konstytucji RP zapisano, Ŝe Rzeczpospolita Polska (…) zapewnia ochron ę środowiska, kieruj ąc si ę zasad ą zrównowa Ŝonego rozwoju . W zwi ązku z tym ka Ŝdy człowiek ma prawo do Ŝycia w środowisku naturalnym o dobrym stanie. Wa Ŝne jest wi ęc Ŝeby gospodarowanie, które wpływa na stan środowiska, uwzgl ędniało zasad ę zrównowa Ŝonego rozwoju. Oznacza to, Ŝe działalno ść człowieka powinna by ć tak prowadzona, aby zachowa ć środowisko w mo Ŝliwie dobrym stanie dla obecnych i przyszłych pokole ń. Dlatego cele ochrony środowiska powinny by ć brane pod uwag ę podczas sporz ądzania wszystkich dokumentów strategicznych sektorów gospodarczych, a w szczególno ści w energetyce, przemyśle, transporcie, telekomunikacji, gospodarce wodnej, gospodarce odpadami, rolnictwie, le śnictwie oraz turystyce. Plany, programy, polityki i strategie powinny by ć poddawane strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko. Obowi ązek ten wynika z ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. nr 199, poz. 1227).

4.1.1. Cel średniookresowy do 2020 r.

Doprowadzenie do sytuacji, w której projekty dokumentów strategicznych wszystkich sektorów gospodarki b ędą, zgodnie z obowi ązuj ącym w tym zakresie prawem, poddawane procedurze oceny oddziaływania na środowisko i wyniki tej oceny b ędą uwzgl ędniane w ostatecznych wersjach tych dokumentów

14

Kierunki działa ń: Zadania własne: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Monitoring wł ączania celów środowiskowych do dokumentów Powiat, Marszałek, strategicznych oraz wdra Ŝania strategicznych ocen oddziaływania na Gminy środowisko (m.in. w ramach raportów PO Ś) Współpraca Wydziału Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Le śnictwa z instytucjami odpowiedzialnymi za przygotowanie dokumentów Powiat strategicznych

Zadania koordynowane: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Obj ęcie strategii, polityk i programów sektorowych strategicznymi ocenami oddziaływania na środowisko zgodnie z wymaganiami ustawy, Marszałek, Gminy w tym: strategii rozwoju województwa, regionalnego planu operacyjnego oraz planu zagospodarowania przestrzennego województwa opolskiego Organizacje Organizowanie szkole ń dla wykonawców dokumentów strategicznych pozarz ądowe, Przedsi ębiorcy

4.2. Aktywizacja rynku na rzecz ochrony środowiska Aktywizacja rynku na rzecz ochrony środowiska zwi ązana jest głównie z tworzeniem przez pa ństwo rozwi ąza ń prawno – ekonomicznych słu Ŝą cym rozwojowi gospodarki przyjaznej środowisku. Efektem tych działa ń powinien by ć rozwój usług i produkcji towarów przyjaznych środowisku, tworzenie „zielonych” miejsc pracy, a tak Ŝe wprowadzenie „zielonych” zamówie ń publicznych. Równie wa Ŝne jest uświadamianie społecze ństwa o korzy ściach płyn ących z działa ń proekologicznych, co powinno przejawia ć si ę wi ększym popytem na produkty ekologiczne. Niestety, w dalszym ci ągu brak jest wystarczaj ącej ilo ści skutecznych mechanizmów promuj ących ekologiczne produkty i zachowania konsumentów. Ci ągle głównym czynnikiem decyduj ącym o wyborze produktu jest cena, a ta w wielu przypadkach jest ni Ŝsza w przypadku towarów mniej ekologicznych. Dlatego w najbli Ŝszych latach nale Ŝy doło Ŝyć wszelkich stara ń w celu aktywizacji rynku na rzecz ochrony środowiska.

15

4.2.1. Cel średniookresowy do 2020 r.

Uruchomienie takich mechanizmów prawnych, ekonomicznych i edukacyjnych, które prowadziłyby do rozwoju proekologicznej produkcji towarów oraz do świadomych postaw konsumenckich zgodnie z zasad ą rozwoju zrównowa Ŝonego

Kierunki działa ń: Zadania własne: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Stosowanie systemu „zielonych zamówie ń” w post ępowaniach o Powiat udzielenie zamówienia publicznego

Upowszechnianie i promocja w śród mieszka ńców produktów Powiat, Przedsi ębiorcy ekologicznych

Promocja tworzenia „zielonych miejsc pracy” Powiat, Przedsi ębiorcy

Zadania koordynowane: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna

Znakowanie produktów ekologicznych Przedsi ębiorcy

Organizacje Organizowanie szkole ń na temat produktów ekologicznych pozarz ądowe, Przedsi ębiorcy Przedsi ębiorcy, Eliminacja z rynku wyrobów szkodliwych dla środowiska Inspekcja Handlowa

4.3. Zarz ądzanie środowiskowe Systemy zarz ądzania środowiskowego (SZ Ś) s ą dobrowolnym zobowi ązaniem przedsi ębiorstw i instytucji do podejmowania działa ń maj ących na celu zmniejszenie ich oddziaływania na środowisko. Posiadanie wdro Ŝonego systemu zarz ądzania środowiskiem informuje społecze ństwo, Ŝe dana firma działa zgodnie z przepisami ochrony środowiska. Popularnymi SZ Ś s ą systemy oparte na normie ISO 14001 czy EMAS.

16

System Ekozarz ądzania i Audytu EMAS ma na celu popraw ę efektów środowiskowych funkcjonuj ących organizacji. Jest to swego rodzaju wyró Ŝnienie dla firm, świadcz ące o tym Ŝe działaj ą one maj ąc na uwadze dobro środowiska naturalnego. System ten zakłada ci ągł ą popraw ę działalno ści środowiskowej organizacji, informowanie społecze ństwa poprzez coroczne sporz ądzanie deklaracji środowiskowych, udział pracowników w działaniach maj ących na celu popraw ę pro środowiskowego funkcjonowania organizacji. Dodatkowo uczestnictwo w EMAS oznacza, Ŝe firma działa zgodnie z krajowym i europejskim prawem z dziedziny ochrony środowiska. Korzy ści wynikaj ących z wprowadzenia systemu EMAS jest wiele. To przede wszystkim zmniejszenie negatywnego oddziaływania na środowisko poprzez spadek ilo ści wytwarzanych odpadów, ograniczenie zu Ŝycia wody, energii, surowców, minimalizacj ę wyst ąpienia awarii środowiskowych. Wa Ŝny jest tak Ŝe efekt ekonomiczny np. w postaci zmniejszonych opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska. Niew ątpliw ą zalet ą jest tak Ŝe poprawa wizerunku danej firmy. W powiecie oleskim Ŝadna firma nie posiada wdro Ŝonego systemu EMAS.

Rysunek 4 Logo EMAS (źródło: www.gdos.gov.pl) Głównym zadaniem normy ISO 14001 jest uwzgl ędnienie w działalno ści organizacji zada ń zwi ązanych z ochron ą środowiska, zapobieganie powstawania zanieczyszcze ń, przy jednoczesnym wzi ęciu pod uwag ę potrzeb społeczno-ekonomicznych. Norma ta oparta jest o zasady: planuj, wykonaj, sprawd ź, działaj. Zasady te maj ą na celu doprowadzenie do takiej sytuacji, w której ka Ŝde nast ępne działanie b ędzie lepsze od poprzedniego, co b ędzie skutkowało ogóln ą popraw ą wyników. Na terenie powiatu oleskiego system zarz ądzania środowiskiem zgodny z norm ą ISO 14001 posiada Oras Olesno Sp. z o.o.

4.3.1. Cel średniookresowy do 2020 r.

Rozpowszechnienie wiedzy o systemach zarz ądzania środowiskowego oraz wspieranie w ich wdra Ŝaniu

17

Kierunki działa ń: Zadania własne: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Rozpowszechnienie w śród społecze ństwa wiedzy na temat EMAS Powiat, Organizacje i ISO 14001 pozarz ądowe

Stworzenie bazy organizacji, działaj ących na terenie powiatu, Powiat posiadaj ących rejestracj ę w systemie EMAS lub certyfikat ISO 14001

Zadania koordynowane: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Organizacje Prowadzenie szkole ń z zakresu EMAS i ISO 14001 pozarz ądowe, Przedsi ębiorcy

4.4. Udział społecze ństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska Zagadnienia edukacji ekologicznej spełniaj ą niezwykle istotn ą rol ę w kształtowaniu wła ściwego stanu środowiska. Zapiski dotycz ące edukacji ekologicznej znajduj ą si ę m.in. w ustawie Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2008 r. nr 25, poz. 150 z pó źn. zm.). Ustawa ta nakazuje uwzgl ędnianie problematyki ekologicznej w podstawach programowych kształcenia ogólnego we wszystkich typach szkół. Zobowi ązuje ona tak Ŝe środki masowego przekazu do kształtowania pozytywnego stosunku społecze ństwa do ochrony środowiska oraz popularyzowania zasad tej ochrony w publikacjach i audycjach. Ludzie u świadomieni z zakresu ochrony środowiska wła ściwie wpływaj ą na stan przyrody obecny i przyszło ściowy. Pomimo rozwoju działa ń w tej dziedzinie, nadal jednak spotyka si ę przejawy niedostatecznej edukacji ekologicznej. Przejawia si ę to m.in. niewła ściwymi zachowaniami dotycz ącymi odpadów (spalanie w domowych kotłach, brak segregacji). Wa Ŝnym elementem jest informowanie ludzi o korzy ściach jakie mog ą odnie ść działaj ąc na rzecz ochrony środowiska. Edukacja ekologiczna powinna dotyczy ć zarówno dorosłych jak i dzieci. Szczególnie wa Ŝna jest ona w śród najmłodszych, gdy Ŝ przyj ęte za młodu wzorce zachowa ń utrzymywane s ą przewa Ŝnie przez całe Ŝycie. Dlatego edukacja taka prowadzona powinna by ć na zaj ęciach szkolnych. Wa Ŝne jest, aby tre ści przekazywane były w sposób jasny i ciekawy. Powinno si ę dąŜ yć do jak najwi ększe ilo ści godzin terenowych, gdzie dzieci maj ą bezpo średni kontakt z przyrod ą.

18

Du Ŝą rol ę w edukacji ekologicznej przypisuje si ę samorz ądom na szczeblu powiatu, gdy Ŝ decyzje podejmowane na terenie lokalnym oddziałuj ą na środowisko człowieka w miejscu jego zamieszkania. Zgodnie z Narodow ą Strategi ą Edukacji Ekologicznej organy samorz ądowe powinny: • utrzymywa ć ścisł ą współprac ę ze szkołami, zapewniaj ąc im warunki do prowadzenia edukacji ekologicznej; • zapewni ć społecze ństwu dost ępu do niezb ędnych informacji przydatnych w procesie podejmowania decyzji dotycz ących zarz ądzania środowiskiem. Edukacja ekologiczna na terenie powiatu oleskiego realizowana jest przewa Ŝnie w placówkach o światowych. Polega ona na prowadzeniu konkursów i zaj ęć z zakresu ochrony środowiska. Młodzie Ŝ uczestniczy w akcjach: „Sprz ątanie Świata”, „Dzie ń Ziemi”. Dodatkowo organizowane s ą zbiórki baterii, przeterminowanych leków, tworzyw sztucznych i makulatury.

4.4.1. Cel średniookresowy do 2020 r.

Podnoszenie świadomo ści ekologicznej społecze ństwa

Kierunki działań: Zadania własne: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna

Wsparcie finansowe oraz merytoryczne konkursów ekologicznych Powiat, Gminy

Współorganizowanie akcji ekologicznych („Sprz ątanie Świata”, „Dzie ń Powiat, Gminy Ziemi”)

Współpraca powiatu z mediami w zakresie ochrony środowiska Powiat

Opracowanie oraz rozprowadzanie ulotek, folderów o tre ściach Powiat, Gminy ekologicznych (np. zwi ązanych z gospodark ą odpadami)

Informowanie mieszka ńców powiatu o stanie środowiska oraz Powiat, Gminy, WIO Ś prowadzonych działaniach na rzecz ochrony środowiska

19

Zadania koordynowane: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Jednostki o światowe, Udział urz ędników samorz ądowych, nauczycieli w szkoleniach Regionalne Centrum dotycz ących zagadnie ń ochrony środowiska Rozwoju Edukacji Instytucje kultury, Organizowanie imprez, wystaw o tematyce środowiskowej oświaty, Organizacje pozarz ądowe Organizowanie wycieczek szkolonych w miejsca interesuj ące pod Jednostki o światowe wzgl ędem przyrodniczym

Budowa nowych i utrzymanie istniej ących le śnych ście Ŝek i punktów Nadle śnictwa edukacyjnych

4.5. Odpowiedzialno ść za szkody w środowisku Zgodnie z zasad ą „zanieczyszczaj ący płaci” ka Ŝdy powoduj ący szkody w środowisku ponosi za to odpowiedzialno ść , tak Ŝe finansow ą. W roku 2007 uchwalona została ustawa o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz.U. Nr 75, poz.493). Przepisy ustawy stosuje si ę do bezpo średniego zagro Ŝenia szkod ą w środowisku lub do szkody w środowisku: • spowodowanych przez działalno ść podmiotu korzystaj ącego ze środowiska stwarzającą ryzyko szkody w środowisku, • spowodowanych przez inn ą działalno ść ni Ŝ okre ślona jako stwarzaj ąca ryzyko szkody w środowisku, je Ŝeli dotycz ą gatunków chronionych lub siedlisk chronionych. Odpowiedzialno ść za szkody w środowisku stosuje si ę tak Ŝe, gdy szkoda lub bezpo średnie zagro Ŝenie szkod ą wywołane jest emisj ą rozproszon ą oraz mo Ŝliwe jest ustalenie zwi ązku pomi ędzy bezpo średnim zagro Ŝeniem szkod ą lub szkod ą a działalno ści ą podmiotu korzystaj ącego ze środowiska.

4.5.1. Cel średniookresowy do 2020 r.

Stworzenie systemu prewencyjnego, maj ącego na celu zapobieganie szkodom w środowisku i sygnalizuj ącego mo Ŝliwo ść wyst ąpienia szkody

20

Kierunki działa ń: Zadania koordynowane: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Organizacje Prowadzenie szkole ń na temat odpowiedzialno ści sprawcy za szkody w pozarz ądowe, środowisku Przedsi ębiorcy Stworzenie bazy danych o szkodach w środowisku i działaniach GIO Ś naprawczych

Wzmocnienie kadrowe i aparaturowe WIO Ś w Opolu, pozwalaj ące na WIO Ś pełn ą realizacj ę zada ń kontrolnych

4.6. Aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym Obowi ązek uwzgl ędniania zagadnie ń z zakresu ochrony środowiska w planach zagospodarowania przestrzennego nakłada ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717). W ustawie tej zapisano: „W planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uwzgl ędnia si ę zwłaszcza (…) wymagania ochrony środowiska, w tym gospodarowania wodami i ochrony gruntów rolnych i le śnych” oraz „W planie miejscowym okre śla si ę obowi ązkowo (…) zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego” . Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego s ą głównymi dokumentami, które pozwalaj ą na racjonalne gospodarowanie terenami. Sporz ądzaj ąc miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, wykonuje si ę prognoz ę oddziaływania na środowisko, która tak Ŝe bierze pod uwag ę zagadnienia ochrony środowiska.

4.6.1. Cel średniookresowy do 2020 r.

Przywrócenie wła ściwej roli planowania przestrzennego

21

Kierunki działa ń: Zadania koordynowane: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Aktualizacja „Opracowania ekofizjograficznego województwa Marszałek opolskiego”

Opracowanie planów zagospodarowania przestrzennego z Gminy uwzgl ędnieniem wymaga ń ochrony środowiska

5. OCHRONA ZASOBÓW NATURALNYCH 5.1. Ochrona przyrody i krajobrazu Zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220) formami ochrony przyrody s ą: - parki narodowe, - rezerwaty przyrody, - parki krajobrazowe, - obszary chronionego krajobrazu, - obszary Natura 2000, - pomniki przyrody, - stanowiska dokumentacyjne, - uŜytki ekologiczne, - zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, - ochrona gatunkowa ro ślin, zwierz ąt i grzybów. Na terenie powiatu oleskiego wyst ępuje wiele form ochrony przyrody, z czego najwi ęcej jest pomników przyrody. Szczegółowy wykaz tych form przedstawiony został w tabeli 7. Obszary prawnie chronione zajmuj ą 9 % ogólnej powierzchni powiatu co jest warto ści ą mniejsz ą ni Ŝ średnio dla województwa opolskiego (27,2 %).

22

Tabela 7 Formy ochrony przyrody na terenie powiatu oleskiego Lp. Forma ochrony Opis formy Powiat Gmina Obr ęb Data przyrody ochrony utworzenie / ustanowienia 1 pomnik pojedynczy okaz z Olesno Zębowice Kadłub Wolny 21.11.2005 r. przyrody gatunku cis pospolity (Taxus baccata) 2 pomnik grupa drzew z Olesno Olesno Boroszów 21.11.2005 r. przyrody gatunku d ąb szypułkowy (Quercus robur) – 3 szt. 3 pomnik grupa drzew z Olesno Gorzów Nowa Wie ś 21.11.2005 r. przyrody gatunku sosna Śląski Oleska pospolita (Pinus sylvestris) – 2 szt. zro śni ęte ze sob ą 4 pomnik pojedynczy okaz z Olesno Zębowice Radawie 21.11.2005 r. przyrody gatunku d ąb szypułkowy (Quercus robur) – 6 szt. 5 pomnik Grupa drzew z Olesno Zębowice Osiecko 21.11.2005 r. przyrody gatunku d ąb szypułkowy (Quercus robur) – 2 szt. 6 pomnik Pojedynczy okaz z Olesno Zębowice Zębowice 21.11.2005 r. przyrody gatunku modrzew europejski (Larix decidua) 7 pomnik Pojedynczy okaz z Olesno Radłów Biskupice 21.11.2005 r. przyrody gatunku klon jawor (Acer platanoides) 8 pomnik głaz narzutowy - Olesno Olesno Łomnica 21.11.2005 r. przyrody granit szaroczerwony 9 pomnik Pojedynczy okaz z Olesno Gorzów Uszyce 21.11.2005 r. przyrody gatunku platan Śląski klonolistny (Platanus acerifolia) 10 pomnik pojedynczy okaz z Olesno Zębowice Zębowice 21.11.2005 r. przyrody gatunku miłorz ąb dwuklapowy (Ginko biloba) 11 pomnik pojedynczy okaz z Olesno Zębowice Radawie 21.11.2005 r. przyrody gatunku d ąb szypułkowy (Quercus robur) – 4 szt. 12 pomnik Pojedynczy okaz z Olesno Zębowice Osiecko 21.11.2005 r. przyrody gatunku klon jawor (Acer pseudoplatanus)

23

Lp. Forma ochrony Opis formy Powiat Gmina Obr ęb Data przyrody ochrony utworzenie / ustanowienia 13 pomnik pojedynczy okaz z Olesno Zębowice Osiecko 21.11.2005 r. przyrody gatunku d ąb szypułkowy (Quercus robur) 14 pomnik pojedynczy okaz z Olesno Zębowice Osiecko 21.11.2005 r. przyrody gatunku d ąb szypułkowy (Quercus robur) 15 pomnik grupa drzew z Olesno Dobrodzie ń Dobrodzie ń 21.11.2005 r. przyrody gatunku buk pospolity (Fagus silvatica) – 3 szt. 16 pomnik pojedynczy okaz z Olesno Dobrodzie ń Dobrodzie ń 21.11.2005 r. przyrody gatunku d ąb szypułkowy (Quercus robur) 17 pomnik grupa drzew z Olesno Olesno Olesno 21.11.2005 r. przyrody gatunku buk pospolity (Fagus silvatica) – 2 szt. 18 pomnik pojedynczy okaz z Olesno Olesno Olesno 21.11.2005 r. przyrody gatunku d ąb szypułkowy (Quercus robur) 19 pomnik Pojedynczy okaz z Olesno Gorzów Gorzów Śląski 21.11.2005 r. przyrody gatunku kłokoczka Śląski południowa (Staphylea pinnata) 20 pomnik pojedynczy okaz z Olesno Gorzów Gorzów Śląski 21.11.2005 r. przyrody gatunku d ąb Śląski szypułkowy (Quercus robur) 21 pomnik pojedynczy okaz z Olesno Radłów Sternalice 21.11.2005 r. przyrody gatunku jodła pospolita (Abies alba) 22 pomnik pojedynczy okaz z Olesno Rudniki Dalachów 05.10.2001 r. przyrody gatunku d ąb szypułkowy (Quercus robur) 23 pomnik pojedynczy okaz z Olesno Rudniki Jaworzno 05.10.2001 r. przyrody gatunku lipa drobnolistna (Tilia cordata) 24 pomnik pojedynczy okaz z Olesno Rudniki Jaworzno 05.10.2001 r. przyrody gatunku lipa drobnolistna (Tilia cordata) 25 pomnik pojedynczy okaz z Olesno Rudniki Jaworzno 05.10.2001 r. przyrody gatunku lipa drobnolistna (Tilia cordata) 26 pomnik pojedynczy okaz z Olesno Rudniki Jaworzno - 05.10.2001 r. przyrody gatunku lipa Bankowe drobnolistna (Tilia cordata)

24

Lp. Forma ochrony Opis formy Powiat Gmina Obr ęb Data przyrody ochrony utworzenie / ustanowienia 27 pomnik pojedynczy okaz z Olesno Rudniki Mirowszczyzna 05.10.2001 r. przyrody gatunku d ąb szypułkowy (Quercus robur) 28 pomnik pojedynczy okaz z Olesno Rudniki Stary Bugaj 05.10.2001 r. przyrody gatunku lipa drobnolistna (Tilia cordata) 29 pomnik pojedynczy okaz z Olesno Rudniki Stary Bugaj 05.10.2001 r. przyrody gatunku lipa drobnolistna (Tilia cordata) 30 pomnik pojedynczy okaz z Olesno Rudniki Stary Bugaj 05.10.2001 r. przyrody gatunku lipa drobnolistna (Tilia cordata) 31 pomnik pojedynczy okaz z Olesno Rudniki śytniów 05.10.2001 r. przyrody gatunku lipa drobnolistna (Tilia cordata) 32 pomnik pojedynczy okaz z Olesno Rudniki śytniów 05.10.2001 r. przyrody gatunku lipa drobnolistna (Tilia cordata) 33 pomnik pojedynczy okaz z Olesno Rudniki śytniów 05.10.2001 r. przyrody gatunku kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum) 34 pomnik pojedynczy okaz z Olesno Rudniki śytniów 05.10.2001 r. przyrody gatunku d ąb szypułkowy (Quercus robur) 35 pomnik pojedynczy okaz z Olesno Rudniki śytniów 05.10.2001 r. przyrody gatunku jesion wyniosły (Fraxinus excelsior) 36 uŜytek śródle śne bagno Olesno Gorzów Gorzów Śląski 22.12.2003 r. ekologiczny będące Śląski „Starorzecze zarastaj ącym Prosny I” starorzeczem rzeki Prosny 37 uŜytek bagno śródle śne Olesno Olesno Boroszów 22.12.2003 r. ekologiczny „Tarzanisko” 38 uŜytek bagno śródle śne Olesno Olesno Boroszów 22.12.2003 r. ekologiczny „L ęgowisko” 39 uŜytek bagno śródle śne Olesno Olesno Wojciechów 10.01.1997 r. ekologiczny „Ostoja I” 40 uŜytek bagno śródle śne Olesno Olesno Wojciechów 10.01.1997 r. ekologiczny „Torfowisko”

25

Lp. Forma ochrony Opis formy Powiat Gmina Obr ęb Data przyrody ochrony utworzenie / ustanowienia 41 uŜytek bagno śródle śne Olesno Olesno Wachów 10.01.1997 r. ekologiczny „Suchy Staw” 42 uŜytek łąki śródle śne Olesno Olesno Wysoka 10.01.1998 r. ekologiczny „Stawek” 43 uŜytek bagno śródle śne Olesno Olesno Le śna 10.01.1999 r. ekologiczny „Bagienko” 44 uŜytek bagno śródle śne Olesno Praszka Lachowskie 10.01.2000 r. ekologiczny „Oczko I” 45 uŜytek bagno śródle śne Olesno Radłów Olesno 22.12.2003 r. ekologiczny „Babrzysko” 46 uŜytek bagno śródle śne Olesno Radłów Olesno 22.12.2003 r. ekologiczny „Krzy Ŝówka” 47 uŜytek bagno śródle śne Olesno Rudniki Olesno 22.12.2003 r. ekologiczny „Olszynka” 48 uŜytek bagno śródle śne Olesno Rudniki Olesno 22.12.2003 r. ekologiczny „K ąpieliska” 49 uŜytek bagno śródle śne w Olesno Zębowice Knieja 22.12.2003 r. ekologiczny naturalnej sukcesji „Knieja” 50 uŜytek łąka śródle śna Olesno Zębowice Zębowice 22.12.2003 r. ekologiczny „Ł ąka przy pomnikach przyrody” 51 obszar rozległe Namysłów, Chrz ąstowice, Wszystkie 31.07.1989 r. chronionego kompleksy le śne i Kluczbork, Domaszowice, obr ęby gmin lub krajobrazu obszary zlewniowe Opole, Izbicko, ich cz ęś ci „Lasy Brzeg, Jemielnica, zlokalizowanych Stobrawsko – Strzelce Kluczbork, w granicach Turawskie” Opolskie, Kolonowskie, obszaru Olesno Lasowice chronionego Wielkie, krajobrazu Lubsza, Łubniany, Namysłów, Ozimek, Pokój, Strzelce Opolskie, Świerczów, Tarnów Opolski, Turawa, Wołczyn, Zawadzkie, Zębowice

26

Lp. Forma ochrony Opis formy Powiat Gmina Obr ęb Data przyrody ochrony utworzenie / ustanowienia 52 obszar ekosystem pól i Olesno Rudniki Dalachów, 31.05.2007 r. chronionego lasów, z dolinami, Janinów, krajobrazu ciekami i Polesie, „Zał ęcze – naturalnymi Słowików Polesie” zespołami ro ślinnymi” 53 pomnik pojedynczy okaz z Olesno Radłów Stemalice 13.12.2005 r. przyrody gatunku jodła pospolita (Abies alba) 54 Zespół źródlisko i górny Olesno Olesno Olesno 29.12.2005 r. przyrodniczo – odcinek rzeki krajobrazowy Stobrawa z dobrze „Pradolina i wykształconymi źródliska rzeki zbiorowiskami Stobrawa” łąkowymi i le śnymi wraz ze stanowiskami chronionych gatunków ro ślin i zwierz ąt 55 UŜytek łąka śródle śna na Olesno Rudniki Jelonki 28.10.2010 r. ekologiczny siedlisku boru „Jelonki” świe Ŝego, w otoczeniu drzewostanu sosnowego z przechodz ącym rowem melioracyjnym (źródło: RDO Ś) Na szczególn ą uwag ę zasługuj ą obszary chronionego krajobrazu „Lasy Stobrawsko- Turawskie” oraz „Zał ęcze-Polesie”. S ą to tereny o duŜej powierzchni, ciekawym krajobrazem i bogactwem flory i fauny. Obszar chronionego krajobrazu „Lasy Stobrawsko-Turawskie” rozci ąga si ę na powierzchni 118367 ha. Cech ą charakterystyczn ą tego terenu s ą stosunkowo dobrze zachowane, zró Ŝnicowane gatunkowo i siedliskowo lasy. Wyst ępuj ą tu bory mieszane wilgotne i świe Ŝe, gr ądy, olsy, ł ęgi, buczyny, d ąbrowy oraz li ściaste lasy mieszane. Dodatkowo krajobraz bogaty jest w liczne cieki, tereny zabagnione i podmokłe, stawy oraz polodowcowe moreny i wydmy. Na obszarze tym spotka ć mo Ŝna liczne gatunki ptaków, ssaków czy ro ślin. W śród nich wymieni ć mo Ŝna takie jak: bekas (Gallinago gallinago), bocian czarny (Ciconia nigra), dzi ęcioł czarny (Dryocopus martius), łab ędź niemy (Cygnus olor), borsuk (Meles meles), bóbr europejski (Castor fiber), je Ŝ zachodni (Erinaceus europaeus), wydra europejska (Lutra lutra), rosiczka okr ągłolistna (Drosera rotundifolia), listera jajowata (Listera ovata), widłak go ździsty (Lycopodium clavatum).

27

Obszar chronionego krajobrazu „Zał ęcze – Polesie” (rys.5) o powierzchni 353 ha obejmuje w cało ści lub w cz ęś ci miejscowo ści: Dalachów, Janinów, Polesie i Słowików. Obszar ten powstał dla ochrony naturalnego środowiska, utrzymania oraz wzbogacenia ró Ŝnorodno ści biologicznej, utrzymania wzajemnych relacji pomiędzy polami uprawnymi, osiedlami wiejskimi i zespołami zieleni oraz dla zapewnienia warunków do rozwoju turystyki i rekreacji.

Rysunek 5 Obszar chronionego krajobrazu „Zał ęcze-Polesie” (źródło: http://rudniki.pl/) Na terenie powiatu oleskiego wyznaczono obszary cenne pod wzgl ędem przyrodniczym i krajobrazowym, które powinny zosta ć obj ęte ochron ą prawn ą, nale Ŝą do nich: - proponowane parki krajobrazowe  Dolina Małej Panwi - proponowane obszary chronionego krajobrazu  Dolina Prosny  Wzniesienie Kozłowicko-Jaworza ńskie,  Dolina Liswarty - proponowane rezerwaty przyrody  Osiczy ńskie Modrzewie Dodatkowo na terenie powiatu proponuje si ę znacz ące poszerzenie Obszaru Chronionego Krajobrazu „Lasy Stobrawsko-Turawskie”. Propozycje obszarów chronionych znajduj ą si ę równie Ŝ w opracowaniu „Inwentaryzacja i waloryzacja przyrodnicza Górnej

28

Prosny” sporz ądzonym dla LGD „Górna Prosna”. Wszystkie te propozycje powinny by ć uwzgl ędniane w gminnych programach ochrony środowiska. Wyznaczono tak Ŝe obszary wyst ępowania siedlisk chronionych i zagro Ŝonych wygini ęciem w skali europejskiej, które wymagaj ą ochrony prawnej, s ą to: - Stare Olesno (kompleks stawów), - Skro ńsko (lasy li ściaste). Na terenie powiatu oleskiego le Ŝy obszar Natura 2000 – „Dolina Małej Panwi”. Dolina Małej Panwi to obszar odznaczaj ący si ę zró Ŝnicowan ą morfologi ą, któr ą tworz ą plejstoce ńskie terasy, denudowane, peryglacjalne równiny lodowcowe i wodnolodowcowe z licznie wyst ępuj ącymi wydmami. Mała Panew zaliczana jest do jednych z najbardziej naturalnych nizinnych rzek regionu. Rzeka charakteryzuje si ę naturalnym przebiegiem oraz licznymi starorzeczami, meandrami i wyspami. Teren w głównej mierze poro śni ęty jest lasami, w śród których na szczególn ą uwag ę zasługuj ą starodrzewia borów na wydmach i morenach. Wyst ępuj ą takŜe bory bagienne oraz bagniska z ro ślinno ści ą szuwarow ą. Du Ŝą warto ść przyrodnicz ą przedstawiaj ą spotykane tu torfowiska.

5.1.1. Cel średniookresowy do 2020 r.

Zachowanie bogatej ró Ŝnorodno ści przyrody

Kierunki działa ń: Zadania własne: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna

Zachowanie istniej ącej zieleni urz ądzonej Powiat, Gminy

Powiat, Gminy, Promowanie terenów ciekawych pod wzgl ędem przyrodniczym, w tym Nadle śnictwa, budowa przyrodniczych ście Ŝek edukacyjnych Organizacje pozarz ądowe

29

Zadania koordynowane: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Obj ęcie ochron ą prawn ą terenów cennych pod wzgl ędem przyrodniczym Sejmik województwa, i krajobrazowym Gminy

Zachowanie i ochrona zasobów przyrodniczych w istniej ących Nadle śnictwa, Gminy kompleksach le śnych

Ochrona in situ gatunków ro ślin i zwierz ąt Nadle śnictwa, Gminy

Pełna inwentaryzacja gmin powiatu oleskiego Gminy

Wzmacnianie znaczenia ochrony krajobrazu w planowaniu Gminy przestrzennym

5.2. Ochrona i zrównowa Ŝony rozwój lasów Lasy s ą niezwykle wa Ŝne dla człowieka. Spełniaj ą szereg funkcji, po śród których wymieni ć mo Ŝna te społeczne, ekologiczne i gospodarcze. Funkcje społeczne to zapewnienie miejsc rekreacyjnych i pracy. Do gospodarczych naleŜy przede wszystkim produkcja biomasy. Niezwykle wa Ŝne s ą funkcje ekologiczne przejawiaj ące si ę głównie kształtowaniem wła ściwego klimatu zarówno lokalnego jak i globalnego, regulacj ą wła ściwych stosunków wodnych, przeciwdziałaniu lawinom i osuwiskom. Powiat oleski poło Ŝony jest w dwóch regionach przyrodniczo – le śnych. Wi ększo ść powiatu poło Ŝona jest w krainie małopolskiej, dzielnicy Wy Ŝyny Wo źnicko – Wielu ńskiej, pozostała cz ęść południowo – zachodnia (Bory Stobrawskie) le Ŝy w granicach krainy śląskiej, dzielnicy Równiny Opolskiej. W dzielnicy Wy Ŝyny Wo źnicko – Wielu ńskiej bór świe Ŝy i mieszany ma wi ększy udział (ok. 70 %), mniejszy za ś las mieszany i bory wilgotne, spotyka si ę tak Ŝe bór suchy. W drzewostanie dominuje sosna (ok. 75 %), wyst ępuje równie Ŝ d ąb, olsza, brzoza. W Borach Stobrawskich 55 % wszystkich siedlisk stanowi bór świe Ŝy i bór mieszany. Pozostałe siedliska tej dzielnicy to bór mieszany wilgotny (ok. 20 %) oraz lasy mieszane (wilgotny i świe Ŝy). W drzewostanie przewa Ŝa sosna (ok. 70 %), wyst ępuje tak Ŝe dąb, buk, świerk oraz olsza. Powierzchnia gruntów le śnych na koniec 2011 r. wynosiła 35034 ha, z czego 34244 ha stanowiły lasy. Grunty le śne o powierzchni 30600 ha obj ęte s ą własno ści ą Skarbu Pa ństwa, pozostałe 4434 ha gruntów le śnych jest własno ści ą innych podmiotów, głównie osób

30

fizycznych (tab. 8). Nale Ŝy podkre śli ć, Ŝe powiat oleski, w porównaniu do innych powiatów województwa opolskiego, odznacza si ę zdecydowanie najwi ększ ą powierzchni ą gruntów le śnych b ędącą własno ści ą osób fizycznych. Tabela 8 Powierzchnia gruntów le śnych w powiecie oleskim Powierzchnia gruntów le śnych niestanowi ąca własno ści Skarbu Pa ństwa własno ść w tym Wyszczególnienie Skarbu ogółem osób wspólnot Pa ństwa gmin fizycznych gruntowych

w ha Powiat: Brzeski 16459 444 369 - 30 Kluczborski 25406 668 468 - 188 Namysłowski 20708 470 405 - 34 Nyski 14250 1399 774 - 421 Prudnicki 6422 186 118 - 31 Głubczycki 3624 700 228 - 404 Kędzierzy ńsko-kozielski 14747 425 332 - 23 Krapkowicki 10296 529 471 - 10 Oleski 30600 4434 3870 455 62 Opolski 70250 2488 2154 - 285 Strzelecki 29632 1385 1227 - 24 M. Opole 870 78 64 - 14 (źródło: opracowanie własne na podstawie GUS) Powierzchnia gruntów niele śnych przeznaczonych do zalesienia wynosiła 1 ha (źródło GUS). Wska źnik lesisto ści powiatu oleskiego jest jednym z najwy Ŝszych w województwie opolskim. Wynosi on 35,2 % przy średniej wojewódzkiej wynosz ącej 26,5 % i krajowej 29,2 %. Poszczególne gminy wchodz ące w skład powiatu oleskiego znacz ąco ró Ŝni ą si ę pod wzgl ędem lesisto ści (tab. 9). Najwi ększ ą lesisto ści ą odznacza si ę Gmina Z ębowice (61,2 %), najmniejsz ą za ś Gmina Rudniki (4,4 %). Tabela 9 Lesisto ść gmin powiatu oleskiego

Wyszczególnienie Lesisto ść [%] Gmina Dobrodzie ń 47,2 Gmina Gorzów Śląski 22,1 Gmina Olesno 42,1 Gmina Praszka 26,1 Gmina Radłów 34,6 Gmina Rudniki 4,4 Gmina Z ębowice 61,2 Powiat oleski 35,2 (źródło: GUS)

31

W ci ągu ostatnich paru lat zaobserwowa ć mo Ŝna zwi ększenie powierzchni lasów, a wi ęc i wska źnika lesisto ści. Zakładaj ąc, Ŝe wzrost powierzchni lasów utrzymany b ędzie na poziomie podobnym do ubiegłych lat ( średnio 24,9 ha/rok pomi ędzy latami 2003-2011) to w roku 2016 wska źnik lesisto ści wyniesie 35,3% a w roku 2020 35,4%. Tabela 10 Powierzchnia lasów oraz lesisto ść powiatu oleskiego

lasy lesisto ść rok [ha] [%] 2003 34045 35 2007 34190 35,1 2011 34244 35,2 2016 34368,4* 35,3* 2020 34467,9* 35,4* * prognoza (źródło: opracowanie własne na podstawie GUS)

Środowisko le śne nara Ŝone jest na działanie wielu niekorzystnych czynników. Czynniki te podzieli ć mo Ŝna na abiotyczne, biotyczne oraz antropologiczne. Przedstawiono je w tabeli poni Ŝej. Tabela 11 Czynniki oddziałuj ące na środowisko le śne

(źródło: Raport o stanie lasów w Polsce 2011) Szczególnie du Ŝe zagro Ŝenie zwi ązane jest ze skumulowanym wyst ępowaniem tych czynników.

32

5.2.1. Cel średniookresowy do 2020 r.

Zwi ększenie areału zalesie ń, poprawa stanu zdrowotnego lasów oraz wzrost ró Ŝnorodno ści biologicznej

Kierunki działa ń: Zadania własne: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Powiat, Gminy, Realizacja Programu Zwi ększania Lesisto ści Nadle śnictwa, Wła ściciele gruntów Powiat, Nadle śnictwa, Zalesianie gruntów z poszanowaniem ochrony bioró Ŝnorodno ści i Gminy, Wła ściciele terenów niele śnych cennych przyrodniczo gruntów

Nadzór nad gospodark ą le śną w lasach prywatnych Powiat, Nadle śnictwa

Wspieranie zalesienia gruntów porolnych Powiat, Nadle śnictwa

Likwidacja szkód po oblodzeniu drzewostanu i odnowienie powierzchni Wła ściciele gruntów, le śnych Nadle śnictwa, Powiat

Zadania koordynowane: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Ochrona zbiorowisk le śnych o charakterze naturalnym lub półnaturalnym oraz śródle śnych zbiorników, torfowisk, podmokło ści i cieków wodnych: - Wprowadzanie udoskonalonych r ębni na śladuj ących naturalne procesy w ekosystemie le śnym. - Udoskonalanie i wdro Ŝenie programów ochrony przyrody w Nadle śnictwa nadle śnictwach. - Ochrona zagro Ŝonych siedlisk i ro ślin na terenach le śnych. - Ochrona przeciwpo Ŝarowa lasów. - Integracja działa ń gospodarki le śnej z gospodark ą wodn ą. Zmiana struktury wiekowej i składu gatunkowego drzewostanów w celu Nadle śnictwa zwi ększenia ró Ŝnorodno ści genetycznej i biologicznej

Doradztwo dla wła ścicieli gruntów korzystaj ących ze wsparcia UE dla WODR, ARiMR działa ń zwi ązanych z le śnictwem

33

Wykonywanie pasów przeciwwietrznych, zakładanie zadrzewie ń i Gminy, Wła ściciele zakrzacze ń śródpolnych gruntów, Nadle śnictwa

Renaturalizacja obszarów le śnych gatunkami rodzimymi Nadle śnictwa

Stały monitoring środowiska le śnego w celu przeciwdziałania stanom niepo Ŝą danym (po Ŝary, choroby, szkodniki, nielegalne wysypiska Nadle śnictwa śmieci) Pozyskiwanie drewna w sposób racjonalny, bez zakłócenia zasady Nadle śnictwa trwało ści lasów

Edukacja le śna społecze ństwa Nadle śnictwa

5.3. Racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi oraz ochrona przed powodzi ą Zasoby wód powierzchniowych przypadaj ące na jednego mieszka ńca województwa opolskiego (796m 3/M/rok) s ą ni Ŝsze ni Ŝ średnio dla kraju (1660 m 3/M/rok). Teren powiatu oleskiego obejmuje zlewnie: Prosny, Stobrawy, Liswarty oraz Małej Panwi. Zlewni ą rzeczn ą o najwi ększym module zasobowym (>6 m 3/s/km 2) jest zlewnia Małej Panwi (rys. 6).

34

Rysunek 6 Zasoby dyspozycyjne wód powierzchniowych w głównych zlewniach rzecznych (źródło: PO Ś dla województwa opolskiego na lata 2012-2015 z perspektyw ą do roku 2019)

Powiat oleski prezentuje si ę bardzo dobrze, na tle pozostałych powiatów województwa opolskiego, pod wzgl ędem racjonalnego gospodarowania zasobami wodnymi. Zu Ŝycie wody w roku 2011 na potrzeby gospodarki narodowej i ludno ści było najni Ŝsze w województwie i wynosiło 2,3 hm 3 (rys.7). Równie Ŝ zu Ŝycie wody z wodoci ągów w gospodarstwach domowych powiatu oleskiego jest najni Ŝsze spo śród wszystkich powiatów województwa opolskiego (tab.12). W 2010 r. wynosiło ono 24,5 m 3/mieszka ńca. Najlepiej w województwie pod tym wzgl ędem wypada gmina Z ębowice (18,1 m 3/mieszka ńca).

35

Rysunek 7 Zu Ŝycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludno ści w 2011 r. w poszczególnych powiatach województwa opolskiego (źródło: opracowanie własne na podstawie GUS) Tabela 12 Zu Ŝycie wody z wodoci ągów w gospodarstwach domowych

Zu Ŝycie wody z wodoci ągów w Wyszczególnienie gospodarstwach domowych [m 3/mieszka ńca] Województwo opolskie 28,9 Powiat brzeski 29,2 Powiat kluczborski 26,4 Powiat namysłowski 30,5 Powiat nyski 27,5 Powiat prudnicki 30,2 Powiat głubczycki 33,5 Powiat k ędzierzy ńsko-kozielski 30,7 Powiat krapkowicki 25,5 Powiat opolski 24,8 Powiat strzelecki 27,6 Miasto na prawach powiatu - Opole 36,8 Powiat oleski 24,5 Gmina Dobrodzie ń 21,1 Gmina Gorzów Śląski 24,3 Gmina Olesno 25,6 Gmina Praszka 26,2 Gmina Radłów 27,3 Gmina Rudniki 25,0 Gmina Z ębowice 18,1 (źródło: GUS)

36

Mieszka ńcy powiatu oleskiego zaopatrywani s ą w wod ę pochodz ącą wył ącznie z uj ęć podziemnych. S ą to na ogół wodoci ągi małe, które produkuj ą wod ę w ilo ści poni Ŝej 100 m3/dob ę oraz od 100-1000 m 3/dob ę. Powód ź definiuje si ę jako czasowe pokrycie przez wod ę terenu, który w normalnych warunkach nie jest pokryty wod ą, powstałe na skutek wezbrania wody w ciekach naturalnych, zbiornikach wodnych, kanałach oraz od strony morza, powoduj ące zagro Ŝenie dla Ŝycia i zdrowia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalno ści gospodarczej. Wezbrania (powodzie) dzieli si ę ze wzgl ędu na przyczyny powstawania na: opadowe, roztopowe, zimowe oraz sztormowe. Wyst ąpienie powodzi zwi ązane jest przewa Ŝnie z opadami (nawalnymi, rozlewnymi), roztopami czy zatorami zimowymi. Dodatkowo działalno ść człowieka przyczynia si ę do zwi ększenia zagro Ŝenia powodzi ą. Za przykład mo Ŝna poda ć tu zmian ę sposobu u Ŝytkowania ziemi (zast ępowanie lasów gruntami ornymi, ł ąkami) czy zwi ększanie powierzchni terenów uszczelnionych (budowa osiedli, dróg, parkingów). W Planie Zarz ądzania Kryzysowego Powiatu Oleskiego zagro Ŝenie wyst ąpienia powodzi na terenie powiatu oleskiego okre ślono jako bardzo małe. Cieki z terenu powiatu oleskiego maj ą charakter rzek nizinnych, s ą to cz ęsto odcinki źródłowe i ich wezbrania czy spływ odbywaj ą si ę w sposób spokojny, nie powoduj ąc gwałtownych wylewów. Du Ŝa powierzchnia terenów le śnych powoduje retencjonowanie du Ŝych ilo ści wody oraz opó źnienia w roztopach pokrywy śnie Ŝnej. Mo Ŝliwe s ą jednak podtopienia wynikaj ące z nagłych i gwałtownych opadów oraz roztopów śniegu spowodowanych du Ŝym wzrostem temperatury. Zagro Ŝenie zatopieniem zabudowa ń zwi ązane mo Ŝe by ć z uszkodzeniami obiektów hydrotechnicznych w miejscowo ściach: Pludry, Kułoby, Sołtysy, Psurów. Miejscami najbardziej zagro Ŝonymi podtopieniami s ą: - przepompownia ścieków w Ole śnie, ul. Mostowa, - przepompownia ścieków w Praszce, ul. Wodna. Poni Ŝej przedstawiono pozostałe zagro Ŝone miejscowo ści i obiekty: 1. Rzeka Prosna - powierzchnia zalewowa 350 ha, zagro Ŝone miejscowo ści: Praszka, Gorzów Śl., Ligota Oleska, Zdziechowice. 2. Rzeka Młynówka Kucobska i Liswarta – powierzchnia zalewowa 240 ha, zagro Ŝone miejscowo ści: Bodzanowice, Kiki, Kucoby. 3. Rzeka Stobrawa – powierzchnia zalewowa 15 ha, zagro Ŝona miejscowo ść : Olesno. 4. Rzeka Wyderka – powierzchnia zalewowa 150 ha, zagro Ŝone miejscowo ści: Praszka, Skotnica, Lachowskie.

37

5. Rzeka Bziniczka – powierzchnia zalewowa 120 ha, zagro Ŝona miejscowo ść : Bzinica Stara. 6. Rzeka Lublinica – powierzchnia zalewowa 80 ha, zagro Ŝone miejscowo ści: Z ębowice, Kadłub Wolny. Zagro Ŝenia dla infrastruktury drogowej 1. Most drogowy na rzece Młynówka Kucobska w miejscowości Bodzanowice na drodze Nr 494. 2. Most drogowy na Rzece Prosna w miejscowo ści Praszka na drodze Nr 45. 3. Most Drogowy na Rzece Wyderka w miejscowo ści Praszka na drodze Nr 45. 4. Most Drogowy na Rzece Prosna w Miejscowo ści Ligota Oleska. 5. Most drogowy na Rzece Bziniczka w miejscowo ści Bzinica Stara na drodze Nr 901.

Rysunek 8 Mapa zagro Ŝenia powodziowego powiatu oleskiego (źródło: Plan zarz ądzania kryzysowego powiatu oleskiego)

38

5.3.1. Cel średniookresowy do 2020 r.

Racjonalne gospodarowanie zasobami wód powierzchniowych i podziemnych oraz skuteczna ochrona przed powodzi ą

Kierunki działa ń: Zadania własne: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Informowanie mieszka ńców i przedsi ębiorców o mo Ŝliwo ściach Powiat, Organizacje racjonalnego wykorzystania zasobów wodnych pozarz ądowe, RZGW

Zadania koordynowane: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna

Renaturyzacja koryt rzecznych WZMiUW

Zapobieganie zabudowy na terenach zalewowych Gminy, Marszałek

Remonty i budowa nowych obwałowa ń WZMiUW

Opracowanie dokumentów ustalaj ących granice zasi ęgu wód KZGW, RZGW powodziowych, stworzenie map zagro Ŝenia i ryzyka powodziowego

Utrzymanie i modernizacja urz ądze ń melioracji wodnych WZMiUW

Nadle śnictwa, Zalesienia i inne zabiegi zmierzaj ące do zwi ększenia retencji wodnej Wła ściciele gruntów, Gminy

Stosowanie zamkni ętych obiegów wody w przemy śle Przedsi ębiorcy

39

5.4. Ochrona powierzchni ziemi Na obszarze powiatu oleskiego dominuj ą gleby rdzawe oraz płowe. W dolinach wi ększych cieków wodnych wyst ępuj ą mady rzeczne. Obszary przewa Ŝaj ących gleb przedstawiono na rysunku 9.

Rysunek 9 Obszary przewa Ŝaj ących gleb: 1 – bielicowych i bielic; 2 – rdzawych; 3 – płowych; 4 – mułowych i gruntowo glejowych; 5 – mad rzecznych (źródło: PO Ś dla powiatu oleskiego na lata 2008-2011 wraz z perspektyw ą do 2015 roku) Ponad połow ę powierzchni powiatu oleskiego stanowi ą u Ŝytki rolne (rys.10). Du Ŝy jest te Ŝ udział gruntów le śnych oraz zadrzewionych i zakrzewionych. W ostatnich latach zauwa Ŝalny jest spadek powierzchni u Ŝytków rolnych, sadów oraz ł ąk i pastwisk trwałych (tab.13). Powierzchnia gruntów ornych w 2011 r. zmniejszyła si ę w stosunku do 2010 r., pomimo tego grunty orne zajmuj ą zdecydowanie najwi ększ ą powierzchni ę spo śród wszystkich u Ŝytków rolnych.

40

Rysunek 10 Kierunki wykorzystania powierzchni w powiecie oleskim (źródło: opracowanie własne na podstawie GUS)

Tabela 13 Podział u Ŝytków rolnych powiatu oleskiego

uŜytki rolne powiat rok w tym razem grunty orne sady łąki i pastwiska trwałe 2005 58482 43713 308 12023 oleski 2010 58083 44040 290 11551 2011 58022 44001 286 11516 (źródło: GUS) Niebezpiecze ństwo dla gleb stanowi zbyt niska warto ść pH. Gleby, których warto ść pH wynosi poni Ŝej 4,5 s ą silnie zagro Ŝone degradacj ą. Niewła ściwy odczyn gleby ma du Ŝy wpływ na prawidłowy wzrost, rozwój i plonowanie ro ślin. W powiecie oleskim ponad 90 % gleb odznacza si ę odczynem kwa śnym (rys.11). Z roku na rok gleb udział tych gleb ro śnie. W celu zwi ększenia pH gleb stosuje si ę wapnowanie.

41

Rysunek 11 Wyst ępowanie gleb o odczynie kwa śnym (źródło: PO Ś dla województwa opolskiego na lata 2012-2015 z perspektyw ą do roku 2019) W ramach Pa ństwowego Monitoringu Środowiska prowadzono na terenie województwa opolskiego badanie gleb. Rozmieszczenie punktów pomiarowych przedstawiono na rysunku 12. Na terenie powiatu oleskiego gleb ę pobierano w miejscowo ści Grodzisko (punkt pomiarowy nr 321).

Rysunek 12 Rozmieszczenie punktów pomiarowo-kontrolnych w województwie opolskim (źródło: Monitoring chemizmu gleb ornych w Polsce w latach 2010-2012)

42

Wyniki bada ń (tab.14) wskazuj ą, Ŝe w badanym punkcie nie wyst ępuj ą st ęŜ enia wy Ŝsze od dopuszczalnych okre ślonych w Rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 wrze śnia 2002 r. w sprawie standardów jako ści gleby oraz standardów jako ści ziemi (Dz. U. Nr 165, poz. 1359). W wi ększo ści przypadków zbadane zawarto ści były ponad dwukrotnie ni Ŝsze ni Ŝ dopuszczalne. Tabela 14 Zestawienie wyników monitoringu gleb w miejscowo ści Grodzisko

Dopuszczalne Zawarto ść w roku [mg/kg] Zanieczyszczenie st ęŜ enie [mg/kg] 1995 2000 2005 2010 kadm 1,00 0,36 0,44 0,38 0,34 mied ź 30,00 5,20 5,30 4,30 5,40 chrom 50,00 7,30 8,00 8,60 6,80 ołów 50,00 19,90 19,10 17,60 19,00 nikiel 35,00 5,50 6,50 6,00 6,00 cynk 100,00 43,30 45,00 38,20 55,00 (źródło: Monitoring chemizmu gleb ornych w Polsce w latach 2010-2012) Prowadzono równie Ŝ badania radioaktywno ści, które na celu maj ą ujawnienie podwy Ŝszonych poziomów promieniotwórczo ści powstałych na skutek typowych sytuacji jak i zwi ązanych z awariami radiologicznymi. Zanieczyszczenie środowiska izotopami promieniotwórczymi wynika ć mo Ŝe np. z działalno ści przemysłu wydobywczego i energetycznego czy u Ŝytkowania surowców skalnych (skał magmowych) przy budowie autostrad i dróg ekspresowych. Badania przeprowadzone w 2010 r. nie wykazywały przekrocze ń, a gleb ę w danych punktach mo Ŝna okre śli ć jako nieska Ŝon ą. Gleba pobrana z terenu powiatu oleskiego w 2010 r. odznaczała si ę najni Ŝsz ą warto ści ą radioaktywno ści w porównaniu do wcze śniejszych lat. W porównaniu do innych punktów pomiarowych zlokalizowanych na terenie województwa opolskiego warto ść radioaktywno ści jest na stosunkowo niskim poziomie (432 Bq kg -1) i jest ni Ŝsza od średniej krajowej wynosz ącej w 2010 r. 581,07 Bq kg -1. Tabela 15 Radioaktywno ść gleb województwa opolskiego Radioaktywno ść Nr punktu Bq kg -1 1995 2000 2005 2010 221 444 443 434 426 315 713 745 707 735 317 877 816 819 941 319 837 852 786 965 321 498 552 464 432 323 159 190 168 104 (źródło: Monitoring chemizmu gleb ornych w Polsce w latach 2010-2012)

43

Na koniec 2010 r. w powiecie oleskim było 19 ha gruntów zdegradowanych oraz 2 ha gruntów zdewastowanych (źródło GUS).

Rozpowszechnienie dobrych praktyk rolnych i le śnych oraz przeciwdziałanie degradacji terenów

5.4.1. Cel średniookresowy do 2020 r. Kierunki działa ń: Zadania własne: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Powiat, Organizacje Promowanie rolnictwa ekologicznego pozarz ądowe, Gminy Podejmowanie działa ń zobowi ązuj ących wła ścicieli zanieczyszczonych Powiat, Wła ściciele i terenów, oraz podmiotów b ędących sprawcami zanieczyszcze ń do zarz ądcy terenów, doprowadzenia środowiska do stanu wła ściwego Gminy Wła ściciele i zarz ądcy Zalesienia i zakrzewienia terenów zdegradowanych terenów, Gminy, Powiat, Powiat, Gminy, Edukacja społecze ństwa maj ąca na celu ograniczenie wypalania traw czy Organizacje za śmiecania lasów pozarz ądowe

Zadania koordynowane: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Minimalizowanie przeznaczania gruntów ornych o najwy Ŝszych klasach Gminy, Marszałek, bonitacyjnych na cele nierolnicze Wojewoda, Minister

Ośrodek Doradztwa Szkolenia dla rolników na temat dobrych praktyk rolniczych Rolniczego

Prowadzenie monitoringu jako ści gleby i ziemi WIO Ś, GIO Ś

Racjonalne u Ŝycie nawozów sztucznych i środków ochrony ro ślin na ARiMR, Organizacje terenach rolnych i le śnych oraz stosowanie technik naturalnych pozarz ądowe

Przeciwdziałanie zakwaszaniu gleb Rolnicy

44

5.5. Gospodarowanie zasobami geologicznymi Zło Ŝa kopalin s ą naturalnym nagromadzeniem minerałów, skał oraz innych substancji, których wydobywanie mo Ŝe przynie ść korzy ść gospodarcz ą. Na terenie powiatu oleskiego wyst ępuj ą zło Ŝa piasków formierskich, piasków i Ŝwirów oraz surowców ilastych ceramiki budowlanej. Z 16 złó Ŝ zaniechano eksploatacji. Tabela 16 Udokumentowane zło Ŝa kopalin w powiecie oleskim

Zasoby Stan geologiczne Wydobycie Nazwa zło Ŝa zagospodarowania przemysłowe bilansowe (tys. ton) zło Ŝa (tys. ton) (tys. ton)

ZŁO śA PIASKÓW FORMIERSKICH My ślina I Z 383 - - My ślina II Z 544 - - My ślina III Z 1344 - - ZŁO śA PIASKÓW I śWIRÓW Broniec Z 27 - - Bzionków E 1687 - 34 Gana P 9596 - - Główczyce R 6329 - - Grodzisko* Z 11 - - Kik I E 3413 2408 18 Kik II Z 8 - - Ko ścieliska Z 34 - - Krzy Ŝanowice E 1084 - 35 Kucoby Z 49 - - Kuczoby Z 46 - - Łomnica R 130 - - My ślina IX E 221 221 11 My ślina VI E 34 34 - My ślina VII T 33 - - My ślina VIII E 64 - 8 Olesno T 190 - - Radawie Z 199 - - Radawie 1* R 359 - - Strojec R 109 - - Szyszków T 60 - - Śmiałki E 1216 91 23 Wachów Z 40 - - Wojciechów Z 14 - - Wygiełdów P 7239 - - Zdziechowice R 5422 - 36 śytniów* R 191 - -

45

Zasoby Stan Wydobycie Nazwa zło Ŝa zagospodarowania (tys. m 3) zło Ŝa geologiczne przemysłowe bilansowe (tys. m 3) (tys. m 3) ZŁO śA SUROWCÓW ILASTYCH CERAMIKI BUDOWLANEJ Bodzanowice Z 231 - - Boroszów-1 R 193 - - Czerwone Osiedle E 8376 2603 76 Czerwone Osiedle 1 M - - - Faustianka Z 3220 - - Janinów Z 362 - - Kowale P 4716 - - Olesno Z 1488 - - (źródło: Pa ństwowy Instytut Geologiczny) * - zło Ŝa zawieraj ące piasek ze Ŝwirem, E – zło Ŝe eksploatowane, M – zło Ŝe skre ślone z bilansu zasobów w roku sprawozdawczym,

P – zło Ŝe o zasobach rozpoznanych wst ępnie (w kat. C 2+D),

R – zło Ŝe o zasobach rozpoznanych szczegółowo (w kat. A+B+C1), T – zło Ŝe zagospodarowane, eksploatowane okresowo, Z – zło Ŝe, z którego wydobycie zostało zaniechane, Poszczególne gminy powiatu oleskiego odznaczaj ą si ę zró Ŝnicowanymi zasobami geologicznymi oraz wydobyciem kopalin, przedstawiają to tabele 17, 18 oraz 19. Najwi ększe zasoby kopalin posiadaj ą gminy: Praszka, Gorzów Śląski, Dobrodzie ń. Najwi ększe wydobycie w roku 2011 odnotowano w gminie Gorzów Śląski. Tabela 17 Piaski formierskie na terenie gmin powiatu oleskiego

Zło Ŝa piasków formierskich Zasoby geologiczne Wydobycie Wyszczególnienie bilansowe [tys. ton] [tys. ton] Gmina Dobrodzie ń 2271 0 Gmina Gorzów Śląski 0 0 Gmina Olesno 0 0 Gmina Praszka 0 0 Gmina Radłów 0 0 Gmina Rudniki 0 0 Gmina Z ębowice 0 0 (źródło: opracowanie własne na podstawie www.pgi.gov.pl)

46

Tabela 18 Piaski i Ŝwiry na terenie gmin powiatu oleskiego

Zło Ŝa piasków i Ŝwirów

Zasoby geologiczne Wydobycie Wyszczególnienie bilansowe

[tys. ton] [tys. ton] Gmina Dobrodzie ń 8368 53 Gmina Gorzów Śląski 6506 71 Gmina Olesno 507 0 Gmina Praszka 21641 41 Gmina Radłów 34 0 Gmina Rudniki 191 0 Gmina Z ębowice 558 0 (źródło: opracowanie własne na podstawie www.pgi.gov.pl) Tabela 19 Surowce ilaste ceramiki budowlanej na terenie gmin powiatu oleskiego

Zło Ŝa surowców ilastych ceramiki budowlanej

Zasoby geologiczne Wydobycie Wyszczególnienie bilansowe

[tys. m 3] [tys. m 3] Gmina Dobrodzie ń 0 0 Gmina Gorzów Śląski 8376 76 Gmina Olesno 1912 0 Gmina Praszka 4716 0 Gmina Radłów 0 0 Gmina Rudniki 3582 0 Gmina Z ębowice 0 0 (źródło: opracowanie własne na podstawie www.pgi.gov.pl) Przemysł wydobywczy oddziałuje na środowisko. Wpływ zakładów górniczych na środowisko zwi ązany jest przede wszystkim z przekształceniami terenu, ingerencj ą w stosunki wodne i świat o Ŝywiony, pyleniem, hałasem. Nale Ŝy zaznaczy ć, Ŝe na terenach poeksploatacyjnych nale Ŝy prowadzi ć rekultywacj ę. Mo Ŝe by ć ona prowadzona np. w kierunku wodnym. Prawidłowo zrealizowana rekultywacja powoduje niejednokrotnie powstawanie nowych form (np. zbiorników wodnych) wzbogacaj ących krajobraz oraz stanowi ących miejsce bytowania nowych, niespotykanych wcze śniej na danym terenie gatunków flory i fauny.

5.5.1. Cel średniookresowy do 2020 r.

Racjonalne zaopatrzenie ludno ści oraz sektorów gospodarczych w kopaliny oraz rekultywacja terenów poeksploatacyjnych

47

Kierunki działa ń: Zadania własne: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Kontrola stanu faktycznego w przypadku wydobywania kopalin bez wymaganej koncesji i naliczanie opłat podwy Ŝszonych w przypadku Powiat nielegalnej działalno ści Zadania koordynowane: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna

Rekultywacja terenów poeksploatacyjnych Przedsi ębiorcy

Ochrona terenów perspektywicznych pod wzgl ędem wydobycia kopalin Gminy

Monitoring powstawania „dzikich” wyrobisk Stra Ŝ miejska, WIO Ś

6. POPRAWA JAKO ŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZE ŃSTWA EKOLOGICZNEGO

6.1. Środowisko a zdrowie Jako ść środowiska w znacznym stopniu wpływa na stan zdrowia. Badania przeprowadzone przez Światow ą Organizacj ę Zdrowia (WHO) wykazuj ą, Ŝe 30% wszystkich chorób na świecie spowodowanych jest szkodliwym wpływem czynników środowiskowych, a 40% z nich dotyczy dzieci poni Ŝej pi ątego roku Ŝycia. Z bada ń wynika, Ŝe prawie 30% Polaków nie potrafi okre śli ć zagro Ŝeń wyst ępuj ących w środowisku najbli Ŝszym ich miejsca zamieszkania. 60% jest przekonanych, Ŝe w domu i miejscu pracy nie wyst ępuj ą środowiskowe czynniki zagra Ŝaj ące zdrowiu. Zanieczyszczenie środowiska ma swój udział w rozwoju a Ŝ 25-33 % chorób, po średnio wpływa te Ŝ na ogólny stan zdrowia fizycznego i psychicznego poprzez ograniczenie człowiekowi dost ępu do zasobów środowiskowych a co za tym idzie ograniczenie mo Ŝliwo ści wypoczynku i wra Ŝeń estetycznych.

48

Rysunek 13 Czynniki środowiskowe wpływaj ące na zdrowie

(źródło: http://www.srodowiskoazdrowie.pl/)

Program ochrony środowiska powinien ujmowa ć zjawiska globalne i długofalowe, wpływaj ące zarówno na zdrowie fizyczne jak i na komfort psychiczny człowieka. Do najwi ększych problemów maj ących wpływ na stan zdrowia ludzi nale Ŝą :

jako ść wody przeznaczonej do spo Ŝycia,
zanieczyszczenie wód gruntowych,
zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego,
emisja hałasu. Główne kierunki działa ń na rzecz środowiska i zdrowia zostały okre ślone w przyj ętym przez Rad ę Ministrów Wieloletnim Programie „Środowisko a zdrowie” .

6.1.1. Cel średniookresowy do 2020 r.

Dalsza poprawa stanu zdrowotnego mieszka ńców w wyniku wspólnych działa ń

sektora ochrony środowiska z sektorem zdrowia oraz nadzór nad instalacjami

będącymi potencjalnymi źródłami awarii przemysłowych powoduj ących

zanieczyszczenie środowiska

49

Kierunki działa ń: Zadania koordynowane: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Monitoring jako ści wody do spo Ŝycia przez ludzi szczególnie w Organy Pa ństwowej odniesieniu do zawarto ści w wodzie wielopier ścieniowych Inspekcji Sanitarnej węglowodorów aromatycznych (WWA), trihalometanów (THM) oraz metali ci ęŜ kich Prowadzenie nadzoru nad warunkami pracy pracowników ze Organy Pa ństwowej szczególnym uwzgl ędnieniem nara Ŝania na czynniki biologiczne oraz Inspekcji Sanitarnej, substancje chemiczne niebezpieczne Pa ństwowa Inspekcja Pracy Promocja zdrowego stylu Ŝycia i unikanie zagro Ŝeń oraz profilaktyka Organizacje chorób cywilizacyjnych i ograniczenie zewn ętrznych przyczyn ich pozarz ądowe powstawania Wspólne prowadzenie akcji edukacyjno-szkoleniowych dla słu Ŝb Organy Pa ństwowej zakładów przemysłowych i pracowników administracji publicznej w Inspekcji Sanitarnej, zakresie zapobiegania awariom oraz ska Ŝeniom środowiska Inspekcja Środowiska

6.2. Ochrona wód

Wody powierzchniowe Jednym z elementów Pa ństwowego Monitoringu Środowiska (PM Ś), powołanego do Ŝycia ustaw ą z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2007 r. Nr 44, poz. 287, z po źn. zm.) w celu zapewnienia wiarygodnych informacji o stanie środowiska jest monitoring wód powierzchniowych. W województwie opolskim realizowano w 2011 roku badania jako ści wód powierzchniowych zgodnie z programem zatwierdzonym przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, obejmuj ącym okres 2010-2012 z perspektyw ą na lata 2013-2015. Rok 2010 był pierwszym rokiem obowi ązywania pierwszego sze ścioletniego cyklu planowania w gospodarce wodnej (2010-2015). Zakres bada ń został ustalony zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2009 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. Nr 81, poz. 685). Program monitoringu wód powierzchniowych w województwie opolskim opracowany na lata 2010-2012, obejmował nast ępuj ące zadania:
badania i ocena stanu rzek,
badanie i ocena potencjału ekologicznego i stanu chemicznego zbiorników zaporowych.

50

W 2012 roku opracowany został Program Pa ństwowego Monitoringu Środowiska Województwa Opolskiego na lata 2013-2015. W ramach podsystemu monitoringu jako ści wód powierzchniowych – wody śródl ądowe, wody przej ściowe i przybrze Ŝne, w latach 2013- 2015 na terenie województwa opolskiego b ędą realizowane nast ępuj ące zadania:
badania i ocena stanu rzek, w tym zbiorników zaporowych,
badania i ocena jako ści osadów dennych w rzekach i jeziorach,
badania elementów hydromorfologicznych dla potrzeb oceny stanu ekologicznego wód powierzchniowych,
wdra Ŝanie wymaga ń znowelizowanej dyrektywy 2008/105/WE w sprawie środowiskowych norm jako ści w dziedzinie polityki wodnej. Wyniki oceny stanu wód b ędą przekazywane do GIO Ś, a nast ępnie do KZGW i za jego po średnictwem, do regionalnych zarz ądów gospodarki wodnej.

Powiat oleski poło Ŝony jest w obr ębie dorzecza Odry, w jego prawej cz ęś ci. Jest to obszar wododziałowy mi ędzy pierwszorz ędowymi dopływami Odry: Stobraw ą, Wart ą i Mał ą Panwi ą. Cieki w granicach powiatu s ą niewielkie – maj ą tu swoje odcinki źródłowe. Najwa Ŝniejszymi ciekami odwadniaj ącymi obszar powiatu s ą Stobrawa i Prosna. W powiecie oleskim realizowano w 2011 roku badania jako ści wód powierzchniowych zgodnie z programem monitoringu środowiska województwa opolskiego zatwierdzonym przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, obejmuj ącym okres 2010–2012 z perspektyw ą na lata 2013–2015. Zakres bada ń został ustalony zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2009 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. Nr 81, poz. 685). Ocen ę jako ści wód kontrolowanych w 2011 r. przeprowadzono w oparciu o nowe rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jako ści dla substancji priorytetowych. W 2011 roku Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Opolu realizował badania jako ści wód powierzchniowych w 1 punkcie pomiarowo-kontrolnym na terenie powiatu oleskiego. W ramach monitoringu diagnostycznego obj ęto badaniami:
rzek ę Prosn ę (dopływ Warty) w Praszce.

51

Tabela 20 Ocena stanu jednolitych cz ęś ci wód w punkcie pomiarowo-kontrolnym w powiecie oleskim w 2011 r.

*numeracja wg tabeli 2.1 Stanu środowiska w woj. opolskim w roku 2011

(źródło: WIO Ś)

52

Rysunek 14 Lokalizacja punktów pomiarowo-kontrolnych województwa opolskiego monitoringu wód powierzchniowych (źródło: WIO Ś)

Analizuj ąc wyniki mo Ŝemy stwierdzi ć, iŜ w punkcie pomiarowym monitoring diagnostycznego stanu wód został okre ślony jako zły, ze wzgl ędu na zły stan chemiczny wód. O takim wyniku oceny zadecydowała zawarto ść w badanych wodach zwi ązków z grupy substancji priorytetowych. W wodach Prosny incydentalnie wyst ąpił tri chloroetylen, benzo(g,h,i)perylen, indeo(1,2,3-cd)piren, Stan ekologiczny, w ppk Prosna-Praszka był umiarkowany.

53

Na podstawie danych pozyskanych z Wojewódzkiego Zarz ądu Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Opolu Oddział Olesno scharakteryzowane zostały: • Urz ądzenia melioracji podstawowych (rzeki) na terenie powiatu oleskiego- regulacja prawna , zarz ądzanie, ilo ść , lokalizacja, uprawnienia wła ścicielskie, utrzymanie wód. Stan prawny rzek oparty jest o ustaw ę Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 r. (Dz. U. Nr 115, poz. 1229 z pó źniejszymi zmianami) oraz Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 17 grudnia 2002r. (Dz. U. nr 16 poz. 149). Oprócz ustawy Prawo wodne sprawy dotycz ące m.in. ochrony wód reguluj ą ponadto ustawy: − ustawa z 7 czerwca 2001r o zbiorowym zaopatrzeniu w wod ę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. Nr 72 poz. 747 ze zm.), − ustawa z dnia 16 marca 1995r o zapobieganiu zanieczyszczeniu morza przez statki (Dz. U. Nr 47 poz. 243 ze zm.). Zarz ądzanie zasobami wodnymi jest realizowane z uwzgl ędnieniem podziału pa ństwa na obszary dorzeczy i regiony wodne. Powiat oleski znajduj ący si ę w dorzeczu Odry obj ęty został zasi ęgiem terytorialnym w regionie wodnym dorzecza Warty podlegaj ącym działaniu Regionalnego Zarz ądu Gospodarki Wodnej w Poznaniu oraz w regionie wodnym dorzecza Odry podlegaj ącym działaniu Regionalnego Zarz ądu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. W regionie wodnym dorzecza Warty znalazły si ę gminy: Gorzów Śląski, Praszka, Rudniki, Radłów oraz cz ęść gminy Olesno, a w regionie wodnym dorzecza Odry gminy: Dobrodzie ń, Zębowice i cz ęść gminy Olesno. W regionie wodnym dorzecza Warty znajduj ą si ę nast ępuj ące rzeki naszego powiatu: Prosna powy Ŝej km 180+750, Pawłowiczanka, Stara Prosna, Piaska, Wyderka, Julianpolka, OŜarka, JeŜowski, Łomnica, Łomnicki, Sowczycki, Pr ąd, Borecki, Młynówka Kucobska, Piskara, Kanał Ulgi oraz zbiorniki wodne: Psurów i Młyny II. W regionie wodnym dorzecza Odry znajduj ą si ę rzeki: Lublinica, Smolina, Bziniczka, Skrzydłowicki, Grabok, My ślina, Od Bzionkowa, Stobrawa, Budkowiczanka, Dobra i zbiornik wodny Dobrodzie ń. Na terenie powiatu oleskiego w bezpo średnim utrzymaniu Regionalnego Zarz ądu Gospodarki Wodnej w Poznaniu znalazł si ę odcinek rzeki Prosny o długo ści 7618m tj. od granicy z powiatem Kluczbork w km 173+132 w m. Uszyce do progu drewnianego w m. Zdziechowice w km 180+750 oraz odcinek rzeki Mała Panew w utrzymaniu Regionalnego Zarz ądu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu przy granicy powiatów w m. Pietraszów gm. Dobrodzie ń z m. Zawadzkie powiat Strzelce Opolskie. Najwi ęcej rzek znajduje si ę na terenie gminy Olesno (10) i ich ł ączna długo ść wynosi 80 462 mb, na terenie gminy Dobrodzie ń (9) o ł ącznej długo ści 61 790 mb, w gminie Praszka 54

(4) o długo ści 42 490 mb, w gminie Gorzów Śląski (5) o długo ści 26 522 mb, w gminie Radłów (4) o długo ści 22 804 mb, w gminie Rudniki (3) o długo ści 15 569 mb oraz w gminie Z ębowice odcinek rzeki Łomnicki o długo ści 1 700 mb, co daje ł ączn ą długo ść rzek 251 337 mb obsługiwan ą przez oddział WZM i UW w Ole śnie. Zgodnie z ustaw ą Prawo wodne śródl ądowe wody powierzchniowe płyn ące stanowi ą własno ść Skarbu Pa ństwa (rzeki, kanały, zbiorniki wodne). Wykonywanie uprawnie ń Skarbu Pa ństwa w stosunku do stanowi ących jego własno ść wód publicznych zostało powierzone ró Ŝnym organom w zale Ŝno ści od rodzaju i charakteru tych wód oraz ich roli w gospodarce narodowej. W powiecie oleskim organami tymi s ą Regionalne Zarz ądy Gospodarki Wodnej oraz marszałkowie województw.

55

Rysunek 15 Wody płyn ące powiat oleskiego (z wyj ątkiem gminy Z ębowice)

56

Rysunek 16 Wody płyn ące powiatu oleskiego (gmina Z ębowice) Marszałkowie województw powierzyli realizacj ę zada ń z zakresu utrzymania wód Wojewódzkim Zarz ądom Melioracji i Urz ądze ń Wodnych. S ą to wody powierzchniowe lub ich cz ęś ci stanowi ące własno ść publiczn ą, istotne dla regulacji stosunków wodnych na potrzeby rolnictwa. Na terenie powiatu oleskiego zadania te wykonuje Wojewódzki Zarz ąd Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Opolu Oddział w Ole śnie, obejmuj ący rzeki na terenie gmin: Dobrodzie ń, Gorzów Śląski, Olesno, Praszka, Radłów i Rudniki oraz Oddział Opole, który obejmuje swoim zasi ęgiem działania gmin ę Z ębowice. Stosownie do art. 70, 71, 73 ustawy Prawo wodne do urz ądze ń melioracji wodnych zalicza si ę rowy i kanały, je Ŝeli słuŜą polepszeniu zdolno ści produkcyjnych gleby, ułatwieniu jej uprawy oraz ochronie gruntów rolnych przed powodziami. Urz ądzenia melioracji wodnych dziel ą si ę na podstawowe i szczegółowe w zale Ŝno ści od ich funkcji i parametrów. Kanały zostały zaliczone do urz ądze ń melioracji wodnych podstawowych, natomiast rowy zaliczono do urz ądze ń melioracji wodnych szczegółowych. Środki na utrzymanie urz ądze ń melioracji wodnych podstawowych Wojewódzki Zarz ąd Melioracji i Urz ądze ń Wodnych otrzymuje od Marszałka Województwa Opolskiego. Utrzymywanie śródl ądowych wód powierzchniowych polega na zachowaniu lub odtworzeniu stanu ich dna lub brzegów oraz na konserwacji lub remoncie istniej ących budowli regulacyjnych w celu zapewnienia swobodnego spływu wód oraz lodów a tak Ŝe wła ściwych

57

warunków korzystania z wody. Na rzekach znajduj ą si ę budowle regulacyjne za stan których odpowiada wła ściciel wody. S ą to progi, stopnie, bystrotoki, jazy, zastawki itp. oraz budowle komunikacyjne – mosty, przepusty, przejazdy, brody, za stan których odpowiadaj ą wła ściciele dróg. Wszystkie te wody płyn ące stanowi ące własno ść publiczn ą, istotne dla regulacji stosunków wodnych na potrzeby rolnictwa, oprócz swej podstawowej funkcji słu Ŝą cej polepszeniu zdolno ści produkcyjnych gleby, ułatwieniu jej uprawy oraz ochronie gruntów rolnych przed powodziami i suszami, s ą odbiornikami wód z około 1000 km rowów melioracyjnych, znajduj ących si ę na u Ŝytkach rolnych powiatu, a ponadto wód z rowów le śnych, rowów przydro Ŝnych dróg krajowych, wojewódzkich, powiatowych, gminnych, traktów kolejowych oraz ró Ŝnego rodzaju kanalizacji deszczowych, parkingów i ulic miast i osiedli, dlatego bardzo istotna jest koordynacja w prawidłowym gospodarowaniu wodami, a w szczególno ści ochrona zasobów wodnych, ochrona ludzi i mienia przed powodzi ą, a jednocze śnie w umiej ętnym korzystaniu z tych zasobów, z zachowaniem środowiska naturalnego. Poniewa Ŝ wszyscy korzystamy z wody, róbmy to rozwa Ŝnie, przyczyniaj ąc si ę do osi ągni ęcia lub utrzymania co najmniej dobrego stanu wód oraz ekosystemów od wody zale Ŝnych, a tak Ŝe zmniejszania ilo ści wprowadzanych do wód i do ziemi substancji mog ących negatywnie wpływa ć na wody.

Ocena eutrofizacji wód powierzchniowych.

Eutrofizacja zgodnie z ustaw ą Prawo wodne to zjawisko wzbogacania wody biogenami, głównie zwi ązkami azotu lub fosforu, powoduj ącymi przyspieszony wzrost glonów oraz wy Ŝszych form Ŝycia ro ślinnego, w wyniku którego nast ępuj ą niepo Ŝą dane zakłócenia biologicznych stosunków w środowisku wodnym oraz pogorszenie jako ści tych wód.

Na obszarze powiatu oleskiego wody powierzchniowe w badanym punkcie, wykazały charakter eutroficzny, ze wzgl ędu na zawarto ść wska źników biologicznych (fitobentos).

58

Rysunek 17 Ocena eutrofizacji wód powierzchniowych na terenie powiatu oleskiego w 2011 roku

(źródło: Ocena jako ści wód powierzchniowych i podziemnych w województwie opolskim w 2011 roku)

Wody podziemne Informacje w zakresie jako ści wód podziemnych dostarcza monitoring wód podziemnych, ustanowiony jako jeden z elementów Pa ństwowego Monitoringu Środowiska (art. 26 ust. 1 punkt 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska, Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z po źn. zm.). Dane wytworzone w ramach monitoringu wód podziemnych podlegaj ą, analogiczne jak pozostałe elementy systemu PM Ś, gromadzeniu, przetwarzaniu i rozpowszechnianiu, jak równie Ŝ udost ępnianiu dla wszystkich zainteresowanych (zgodnie z ustaw ą z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko, Dz. U. Nr 199, poz. 1227, z po źn. zm.). Monitoring jako ści wód podziemnych w sieci krajowej prowadzony jest przez Pa ństwowy Instytut Geologiczny. Wyznaczane s ą równie Ŝ sieci regionalne. W województwie opolskim monitoring regionalny prowadzi Pa ństwowy Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Opolu. Celem bada ń w sieci krajowej jest obserwowanie jako ści wód podziemnych poza rejonami zagro Ŝeń.

Wg Atlasu Rzeczypospolitej Polskiej teren powiatu oleskiego nale Ŝy do dwóch regionów hydrogeologicznych: śląsko – krakowskiego w cz ęś ci północno – wschodniej i wrocławskiego na południowym zachodzie. Główne piętra wodono śne wyst ępuj ą w utworach czwartorz ędowych oraz mezozoicznych (w pierwszym z wymienionych regionów w utworach triasu i jury, w drugim kredy). Zasobno ść pi ęter jest w przewadze średnia, miejscami brak formacji wodono śnych (zwłaszcza w północnej i południowej cz ęś ci powiatu). Gł ęboko ść wyst ępowania pierwszego zwierciadła wód podziemnych jest

59

zró Ŝnicowana. Na przewa Ŝaj ącej cz ęś ci obszaru powiatu gł ęboko ść ta jest mała (0 – 5 m). Wi ększa (5 – 20 m), miejscami nawet si ęgaj ąca poni Ŝej 20 m, wyst ępuje na obszarach gruntów spoistych. Jako ść wód podziemnych na terenie powiatu

Wody podziemne kontrolowane w 2011 r. na terenie powiatu charakteryzowały si ę: a) zró Ŝnicowanym poziom zanieczyszczenia: – brak wód odpowiadaj ących I klasie (wody bardzo dobrej jako ści), – brak wód odpowiadaj ących klasie II (wody dobrej jako ści), – brak wód odpowiadaj ących klasie III (wody zadowalaj ącej jako ści), – brak wód odpowiadaj ące IV klasie (wody niezadowalaj ącej jako ści), – wody odpowiadaj ące V klasie (wody złej jako ści) w 1 punkcie (2622-Dobrodzie ń). b) zawarto ści ą nast ępuj ących substancji zanieczyszczaj ących wody podziemne (wska źniki w klasie IV lub V): -chrom (2622-Dobrodzie ń). Analizuj ący wyniki mo Ŝna stwierdzi ć, iŜ na terenie powiatu w 2011 roku wody podziemne posiadały slaby stan chemiczny (V klasa). Wody podziemne w badanym punkcie zaliczone zostały tak Ŝe do jednolitych cz ęś ci wód uznanych za potencjalnie zagro Ŝone niespełnieniem okre ślonych dla nich celów środowiskowych (JCWPd nr 116).

Tabela 21 Wyniki klasyfikacji wód podziemnych kontrolowanych w 2011 r.

Średnia Wska źniki w Wska źniki w Wska źniki w Nr klasa Miejscowo ść RZGW granicach st ęŜ eń granicach st ęŜ eń granicach st ęŜ eń V otworu jako ści III klasy jako ści IV klasy jako ści klasy jako ści wody* 2622 Dobrodzie ń Wrocław V Azotany Potas *na podstawie Rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych, Dz. U. Nr 143, poz. 896 (źródło: GIO Ś) Emisja ścieków Na podstawie danych uzyskanych z Głównego Urz ędu Statystycznego stwierdza si ę, Ŝe w powiecie oleskim jest 793,5 km sieci wodoci ągowej a tylko 147 km sieci kanalizacyjnej. W powiecie zu Ŝyto 1645,2 dam 3 /rok wody z wodoci ągów w gospodarstwach domowych z czego na jednego mieszka ńca przypada 33,5 m 3. Powiat oleski plasuje si ę poni Ŝej średniej wojewódzkiej pod wzgl ędem procentowego udziału w ogólnej ilo ści oczyszczanych ścieków komunalnych i przemysłowych odprowadzanych do wód lub do ziemi.

60

Rysunek 18 Udział powiatów w ogólnej ilo ści oczyszczanych ścieków komunalnych i przemysłowych odprowadzonych do wód lub do ziemi w województwie opolskim w 2011 r. (źródło: WIO Ś)

6.2.1. Cel średniookresowy do 2020 r.

Do ko ńca 2015r. Polska powinna zapewni ć 75% redukcji całkowitego ładunku azotu i fosforu w ściekach komunalnych pochodz ących z obszaru kraju w celu ochrony wód powierzchniowych, w tym wód morskich, przed eutrofizacj ą oraz zako ńczy ć program budowy, rozbudowy i modernizacji systemów kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków w aglomeracjach o RLM od 2 000 do 15 000.

Celem średniookresowym polityki ekologicznej w odniesieniu do jako ści wód jest:

Utrzymanie i osi ągni ęcie dobrego stanu – potencjału wszystkich wód w tym równie Ŝ zachowanie i przywracanie ci ągło ści ekologicznej cieków

61

Cel ten powinien by ć zrealizowany do 2015 roku Kierunki działa ń: 1. Realizacja inwestycji wskazanych w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych (budowa, rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków i systemów kanalizacji zbiorczej). 2.Opracowanie działa ń wodno-środowiskowych w celu przeciwdziałania zanieczyszczeniu wody poszczególnymi substancjami priorytetowymi, w tym zmniejszanie zawarto ści substancji priorytetowych w wodach, zaprzestanie lub eliminacja zrzutów, emisji i strat tych substancji. 3. Zapewnienie stabilnego finansowania prac rozwojowych i monitoringu. 4. Kontynuacja zmian organizacyjnych i instytucjonalnych maj ących na celu wzmocnienie ochrony wód w Polsce i pełne dostosowanie instytucjonalne i proceduralne do systemu europejskiego. 5. Realizacja prac planistycznych niezb ędnych dla wdro Ŝenia wymaga ń Ramowej Dyrektywy Wodnej. 6. Ochrona wód. 7. Tworzenie stref buforowych przy ciekach ograniczaj ących powierzchniowy spływ zanieczyszcze ń. 8. Współpraca z resortem rolnictwa w zakresie wdra Ŝania dobrych praktyk rolniczych, niezb ędnych dla skutecznej ochrony wód przed zanieczyszczeniem obszarowym. 9. Przygotowanie i wdra Ŝanie programów wodno-środowiskowych.

Zadania własne: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Rozwój współpracy z instytucjami wpływaj ącymi na jako ść wód, Powiat, WIO Ś Opole, wspieranie edukacji ekologicznej w zakresie racjonalnej gospodarki Gminy, Organizacje wodami i jej ochrony przed zanieczyszczeniem. pozarz ądowe Zarz ąd Województwa Weryfikacja pozwole ń wodnoprawnych pod k ątem spełniania prawnych Opolskiego, Powiat, wymaga ń w zakresie ochrony zasobów wodnych. Gminy Powiatu WIO Ś Opole, Gminy, Współpraca ze środowiskami rolniczymi w zakresie wdra Ŝania dobrych Organizacje praktyk rolniczych, niezb ędnych dla skutecznej ochrony wód przed pozarz ądowe, ARiMR zanieczyszczeniem obszarowym. Powiat, Utrzymanie w dobrym stanie rowów w ci ągu dróg powiatowych. Powiat, Gminy Powiatu

62

Kontynuacja uporz ądkowania gospodarki wodno-ściekowej w obiektach Gminy, Powiat podlegaj ących Starostwu Wspieranie budowy indywidualnych systemów oczyszczania ścieków w miejscach gdzie jest niemo Ŝliwa lub ekonomicznie nieuzasadniona budowa sieci kanalizacyjnej Wdro Ŝenie programu ograniczenia zanieczyszcze ń wprowadzanych Powiat, Gminy wodami opadowymi i roztopowymi – kontynuacja od 2009 roku

Zadania koordynowane: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Intensyfikacja działa ń kontrolnych maj ących na celu przeciwdziałanie odprowadzaniu nieoczyszczonych ścieków komunalnych do wód oraz Powiat, WIO Ś Opole przeciwdziałanie nieprawidłowo ściom w odprowadzaniu ścieków przemysłowych, w tym weryfikacja pozwole ń wodno-prawnych Rozbudowa istniej ącej sieci kanalizacyjnej dla miejscowo ści, w których Powiat, Gminy jest to ekonomicznie uzasadnione Współpraca ze środowiskami rolniczymi w zakresie wdra Ŝania dobrych Gminy Powiatu, WIO Ś praktyk rolniczych, niezb ędnych dla skutecznej ochrony wód przed Opole, Organizacje zanieczyszczeniem obszarowym pozarz ądowe, ARiMR Budowa szczelnych zbiorników na gnojowic ę i/lub gnojówk ę oraz płyt Podmioty gospodarcze, obornikowych w gospodarstwach rolnych prowadz ących hodowl ę i chów Mieszka ńcy gminy zwierz ąt Rozwój sieci monitoringu jako ści wód powierzchniowych i WIO Ś Opole podziemnych, dostosowanie jej do wymaga ń wspólnotowych Wspieranie działa ń inwestycyjnych maj ących na celu ograniczenie i eliminacj ę ładunku zanieczyszcze ń odprowadzanych w ściekach do Podmioty gospodarcze środowiska wodnego a w szczególno ści substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego Edukacja mieszka ńców gmin w zakresie racjonalnego gospodarowania zasobami wodnymi na poziomie gospodarstwa domowego Powiat, Gminy Powiatu (propagowanie postaw i zachowa ń motywuj ących ludno ść do oszcz ędzania wody) Gminy, Budowa lub modernizacja stacji uzdatniania wody i sieci Przedsi ębiorstwa wodoci ągowych wodno-kanalizacyjne

Ustawa Prawo Wodne uwzgl ędniaj ąc wymagania zawarte w dyrektywie 91/271/EWG w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych nało Ŝyła na aglomeracje o równowa Ŝnej liczbie mieszka ńców powy Ŝej 2 000 RLM obowi ązek wyposa Ŝenia ich w sieci kanalizacyjne dla ścieków komunalnych zako ńczone oczyszczalniami ścieków.

Do ko ńca 2015 r. Polska ko ńcz ąc krajowy program, budowy oczyszczalni ścieków i sieci kanalizacyjnych dla wszystkich aglomeracji powy Ŝej 2 000 RLM powinna zapewni ć 75% redukcji całkowitego ładunku azotu i fosforu w ściekach komunalnych.

63

Podstawowym dokumentem okre ślaj ącym potrzeby i planowane działania na rzecz wyposa Ŝenia aglomeracji w sieci kanalizacyjne jest Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Program uwzgl ędnia aglomeracje miejskie i wiejskie o równowa Ŝnej liczbie mieszka ńców (RLM)powy Ŝej 2000, uwzgl ędniaj ąc priorytety inwestycyjnie poszczególnych obszarów. Aglomeracje ze wzgl ędu na zapotrzebowanie, przyporz ądkowane zostały do jednej z trzech kategorii:
Aglomeracje priorytetowe do wypełnienia Traktatu Akcesyjnego.- Na terenie Powiatu Oleskiego ustanowionych zostało 3 aglomeracje priorytetowe dla wypełnienia zobowi ąza ń Traktatu Akcesyjnego s ą to:

Praszka (PLOP012).
Olesno (PLOP024).
Dobrodzie ń (PLOP037).
Aglomeracje nie stanowi ące priorytetu dla wypełnienia wymogów Traktatu Akcesyjnego. - Z powiatu oleskiego nie została przydzielona Ŝadna z aglomeracji
Aglomeracje pozostałe. - Nie została przydzielona Ŝadna z aglomeracji powiatu oleskiego. Traktat Akcesyjny przewiduje, i Ŝ przepisy prawne Unii Europejskiej w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych b ędą w Polsce w pełni obowi ązywały od dnia 31 grudnia 2015 r. W wyniku analizy realizacji zobowi ąza ń wynikaj ących z KPO ŚK mo Ŝna stwierdzi ć iŜ % skanalizowania na terenie Powiatu Oleskiego jest nast ępuj ące:
Aglomeracja Praszka - skanalizowana w ponad 86 % – Aglomeracja ju Ŝ osi ągn ęła wymagany procent skanalizowania.
Aglomeracja Olesno- skanalizowane jest 70% – nie ma Ŝadnego zagro Ŝenia aby aglomeracja osi ągn ęła wymagany Traktatem Akcesyjnym procent skanalizowania do 2015 roku.
Aglomeracja Dobrodzie ń - zatwierdzona została Rozporz ądzeniem Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/35/05 z dnia 14 pa ździernika 2005 r. w sprawie wyznaczania obszaru i granic aglomeracji Dobrodzie ń na obszarze Gminy Dobrodzie ń w chwili obecnej skanalizowana jest w ok. 40%. W zwi ązku z tym, Ŝe w skład aglomeracji Dobrodzie ń wchodz ą miejscowo ści, których skanalizowanie jest ekonomicznie nieuzasadnione b ądź technicznie utrudnione z uwagi na rozproszon ą zabudow ę zagrodow ą, Gmina Dobrodzie ń opracowuje projekt zmiany aglomeracji dla zlewni

64

oczyszczalni ścieków w Dobrodzieniu ( planowany termin przedło Ŝenia Wojewodzie Opolskiemu – do 30 sierpnia 2013r.) . Projektowana aglomeracja obejmowa ć b ędzie miejscowo ści dotychczas skanalizowane oraz na których planowana jest budowa b ądź modernizacja sieci kanalizacyjnej (do 2015 roku). – Aglomeracja osi ągnie wymagany procent skanalizowania. Aktualnie na terenie powiatu funkcjonuje 9 oczyszczalni ścieków. Tabela 22 Oczyszczalnie ścieków na terenie powiatu. Odbiornik Przepustowo ść ścieków Rodzaj Lp. Nazwa oczyszczalni Lokalizacja, adres nominalna m 3/d rzeka/rów oczyszczania km Dobrodzie ń- My ślina 1 Dobrodzie ń 1 957 MB Hydrolemna 13+570 Skrzydłowicki 2 Pludry Pludry 300 MB 0+480 Oczyszczalnia Praszka Prosna 3 2 500 MB Ścieków Praszka Ul.Powst. Śl.23 188+833 Rów RG 4 Rudnki Rudniki 180 MB 0+990 Rów R-40 5 śytniów śytniów 277 MB 0+360 Piskara 6 Sternalice Sternalice 90 MB 11+080 Olesno Stobrawa 7 Olesno 2 500 MB ul. Stobrówki 81+280 Olesno Młynówka 8 ORAS Olesno 25 MB Ul. Le śna 2+226 Dom Pomocy Radawka 9 Radawie 50 MB Społecznej 3+842 (źródło: Starostwo Powiatowe w Ole śnie)

Cel priorytetowy

Budowa, rozbudowa i modernizacja systemów kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków

w aglomeracjach o RLM od 2 000 do 15 000

65

Kierunki działa ń: Zadania koordynowane: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Realizacja przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych uj ętych w Krajowym Gminy Powiatu, Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych przewidzianych dla Przedsi ębiorstwa aglomeracji o RLM od 2 000 do 15 000 wodno-kanalizacyjne Gminy Powiatu, Realizacja przedsi ęwzi ęć na rzecz wyposa Ŝenia aglomeracji poni Ŝej Przedsi ębiorstwa 2 000 RLM w oczyszczalnie ścieków i systemy kanalizacji sanitarnej wodno-kanalizacyjne Uporz ądkowanie gospodarki ściekowej na obszarach szczególnej Gminy Powiatu, ochrony Sejmik wojewódzki Kontynuacja działa ń zwi ązanych z realizacja inwestycji: budowy, rozbudowy i modernizacji systemów kanalizacyjnych z oczyszczalniami Gminy Powiatu, ścieków komunalnych wskazanych w Krajowym Programie Sejmik wojewódzki Oczyszczania Ścieków Komunalnych w ramach wyznaczonych aglomeracji Badanie i analizy zwi ązane z poprawa stanu czysto ści wód RZGW, WIO Ś

Aby osi ągn ąć wszystkie cele zapisane powy Ŝej nieodzownym jest wyst ąpienie wielu czynników. Wszystkie zmiany musz ą by ć przeprowadzone dogł ębnie a tak Ŝe wymagaj ą w niektórych przypadkach wieloletniej realizacji i wysokich nakładów finansowych.

6.3. Jako ść powietrza

Stan czysto ści powietrza atmosferycznego jest ści śle zwiany z ilo ści ą i rodzajem wprowadzanych do atmosfery substancji. Do niekorzystnych zjawisk wymuszaj ących działania w zakresie ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem zalicza si ę:

emisj ę zorganizowan ą,

emisj ę niezorganizowan ą,

emisj ę ze źródeł liniowych i powierzchniowych.

W ochronie powietrza przed zanieczyszczeniem mo Ŝemy wyró Ŝni ć dwa główne problemy o ró Ŝnym stopniu trudno ści i ró Ŝnych barierach utrudniaj ących lub ograniczaj ących ich rozwi ązywanie:

zmniejszenie wprowadzania substancji pyłowych, powstaj ących w wyniku spalania paliw i stosowania ró Ŝnorodnych technologii przemysłowych,

zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza substancjami gazowymi.

66

Głównymi źródłami emisji zanieczyszcze ń powietrza w procesach przemysłowych s ą procesy spalania paliw dla potrzeb technologicznych oraz grzewczych. Przyczynami tego s ą przede wszystkim przestarzałe urz ądzenia wytwórcze, nisko sprawne instalacje ochrony środowiska, jak te Ŝ spalanie niskiej jako ści paliw.

Podstawow ą mas ę zanieczyszcze ń odprowadzanych do atmosfery stanowi ą:

dwutlenek w ęgla, dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenek w ęgla, pył, chlorowodór, węglowodory aromatyczne i alifatyczne oraz zwi ązki w ęgla elementarnego w postaci sadzy.

System monitoringu jako ści powietrza w powiecie oleskim nadzorowany jest przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Opolu i opiera si ę na wynikach pomiarów metod ą automatyczn ą, oraz przy współpracy ze Starostwem Powiatowym na wynikach pomiarów metod ą pasywn ą. Na terenie powiatu oleskiego znajduje si ę 5 punktów stacji pomiarowych przedstawionych w tabeli 23. Pomiary wykonywane s ą metod ą pasywn ą i metod ą automatyczn ą.

Tabela 23 Wykaz stacji pomiarowych monitoringu jakości powietrza znajduj ących si ę na terenie powiatu oleskiego

(źródło: WIO Ś)

Szczegółow ą lokalizacj ę poszczególnych stacji pomiarowych monitoringu powietrza, atmosferycznego na terenie powiatu oleskiego w 2011 roku przedstawia rysunek nr 19. Numery 31-35 zaznaczone na mapce oznaczaj ą lokalizacje stacji pomiarowych.

67

Rysunek 19 Lokalizacja stacji pomiarowych 2011 roku

(źródło: WIO Ś)

Poziom st ęŜ eń zanieczyszcze ń powietrza w powiecie

Jako ść powietrza atmosferycznego na Opolszczy źnie w 2011 roku oceniano w oparciu o wyniki pomiarów uzyskanych na stacjach pomiarowych, porównuj ąc je z warto ściami kryterialnymi, okre ślonymi w rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 47, poz. 281), a tak Ŝe Dyrektywie 2008/50/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jako ści powietrza i czystszego powietrza dla Europy (Dz. Urz. UE L 152 z 11.06.2008, str. 1). Ocena jako ści powietrza na terenie powiatu oleskiego za rok 2011 opierała si ę na pomiarach automatycznych i pasywnych. Dwutlenek siarki Poziom zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki ocenia si ę dla kryterium ochrony zdrowia w odniesieniu do 1 i 24-godzinnego czasu u średniania st ęŜ eń, wynosz ącego odpowiednio 350 g/m 3 i 125 g/m 3. Poziomy te mog ą by ć przekraczane z dopuszczaln ą cz ęsto ści ą, wynosz ącą 24 razy w roku dla st ęŜ eń 1-godz. i 3 razy dla st ęŜ eń 24-godz. Poniewa Ŝ na terenie województwa opolskiego nie wyst ępuj ą uzdrowiska i obszary ochrony uzdrowiskowej zwi ązku z tym podawane warto ści kryterialne odnosz ą si ę do terenów poza obszarami chronionymi. Na terenie powiatu oleskiego st ęŜ enie dwutlenku siarki mierzone było metod ą pasywn ą w 4 punktach pomiarowych. Wyniki przedstawione s ą w tabeli 24.

68

Tabela 24 Wyniki pomiarów st ęŜ eń dwutlenku siarki na terenie powiatu

3 Lokalizacja St ęŜ enie SO 2 [µg/m ] Typ stanowisk Średnie W sezonie pomiaru W sezonie grzewczym pomiarowych roczne pozagrzewczym Olesno, pasywny 7,0 11,3 2,7 ul. Solny Rynek Olesno, pasywny 8,0 13,4 2,4 ul. Kani Praszka, pasywny 4,4 6,8 1,9 ul. Mickiewicza Dobrodzie ń, pasywny 7,1 12,0 2,2 ul. Piastowska (źródło: WIO Ś) Na podstawie otrzymanych wyników nie stwierdzono przekrocze ń standardów jako ści powietrza ustalonych dla dwutlenku siarki, natomiast potwierdzono fakt, i Ŝ st ęŜ enia tego zanieczyszczenia utrzymuj ą si ę na bardzo niskim poziomie ju Ŝ od wielu lat.

Dwutlenek azotu Stopie ń zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem azotu ocenia si ę pod k ątem ochrony zdrowia dla dwóch kryteriów: st ęŜ eń 1-godzinnych oraz średniorocznych, dla których warto ści dopuszczalne wynosz ą odpowiednio 200 g/m 3 oraz 40 g/m 3. Równocze śnie dopuszczalne st ęŜ enie 1-godzinne mo Ŝe zosta ć przekroczone maksymalnie 18 razy w roku. Na terenie powiatu oleskiego st ęŜ enie dwutlenku azotu mierzone było metoda pasywna w 4 punktach pomiarowych. Wyniki przedstawione s ą w tabeli 25. Tabela 25 Wyniki pomiarów st ęŜ eń dwutlenku azotu na terenie powiatu

3 Lokalizacja St ęŜ enie NO 2 [µg/m ] Typ stanowisk średnie w sezonie pomiaru w sezonie grzewczym pomiarowych roczne pozagrzewczym Olesno, pasywny 22,9 27,3 18,5 ul. Solny Rynek Olesno, pasywny 18,1 22,5 13,7 ul. Kani Praszka, pasywny 13,6 17,4 9,7 ul. Mickiewicza Dobrodzie ń, pasywny 19,9 24,1 15,7 ul. Piastowska (źródło: WIO Ś) Na podstawie otrzymanych wyników nie stwierdzono przekrocze ń warto ści kryterialnych powietrza ustalonych dla dwutlenku azotu. Jednak Ŝe cykl przeprowadzonych pomiarów wykazywał ró Ŝnic ę st ęŜ eń średniorocznych w zale Ŝno ści od lokalizacji stacji.

69

Pył zawieszony PM10 Pył zawieszony PM 10 jest to pył, którego średnica ziaren jest poni Ŝej 10 µm, jest on normowany zgodnie z dwoma rodzajami kryteriów: warto ści 24-godzinnej (50 g/m 3 ) oraz średniorocznej 40 g/m 3 przy czym dopuszcza si ę przekroczenia poziomu śrdniodobowego maksymalnie 35 razy w roku. Na terenie powiatu pomiary zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym PM10 prowadzone s ą na automatycznej stacji pomiarowej znajduj ącej si ę w Ole śnie na ul. Słowackiego. Poniewa Ŝ stacja ta została uruchomiona w listopadzie 2011 roku pomiary z niej nie były uwzgl ędniane w ocenie st ęŜ eń pyłu zawieszonego za rok 2011. W zwi ązku z tym nie dysponuje si ę danymi na temat średnich st ęŜ eń pyłu na terenie powiatu za rok 2011. W 2012 roku Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Opolu prowadził pomiary zanieczyszczenia pyłu zawieszonego PM10 na 7 stacjach pomiarowych – 4 automatycznych i 3 manualnych. Na terenie powiatu oleskiego pomiary prowadzone były na automatycznej stacji znajduj ącej si ę w Ole śnie na ulicy Słowackiego. Wyniki pomiarów pyłu zawieszonego PM10 są przedstawione w tabeli 26. Tabela 26 Wyniki pomiarów pyłu zawieszonego PM10 na terenie powiatu

Warto ści średnich Lokalizacja stanowiska rocznych Typ pomiaru Kod stacji pomiarowego st ęŜ eń pyłu PM10 [µg/m 3]

Olesno, automatyczny OpOlesno4a 36,4 ul. Słowackiego (źródło: WIO Ś) Analizuj ąc poziom zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym PM10, mo Ŝna zauwa Ŝyć, Ŝe w roku 2012 nie odnotowano przekroczenia warto ści średnich rocznych dopuszczalnych. W 2006 roku przeprowadzona została roczna ocena bieŜą ca powietrza w województwie opolskim wykonana przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Opolu. Ocena ta wykazała przekroczenia poziomów dopuszczalnych jako ści powietrza w zakresie pyłu zawieszonego PM10. W zwi ązku z zaistniał ą sytuacj ą konieczno ści ą stało si ę wykonanie naprawczego programu ochrony powietrza w strefie namysłowsko-oleskiej. Powstały i obowi ązuj ący jeszcze Program Ochrony Powietrza koncentruje się powodach wyst ępowania przekrocze ń zanieczyszcze ń powietrza pyłem zawieszonym PM10 oraz na znalezieniu skutecznych i mo Ŝliwych do zrealizowania działa ń, których wdro Ŝenie spowoduje obni Ŝenie poziomu zanieczyszcze ń co najmniej do poziomu dopuszczalnego. Głównym celem sporz ądzenia naprawczego programu ochrony powietrza jest przywrócenie naruszonych

70

standardów jako ści powietrza, a przez to poprawa warunków Ŝycia mieszka ńców, podwy Ŝszenie standardów cywilizacyjnych oraz zwi ększenie atrakcyjno ści miast. Realizacja zada ń wynikaj ących z programu ochrony powietrza ma na celu zmniejszenie st ęŜ eń substancji zanieczyszczaj ących w powietrzu w danej strefie do poziomu dopuszczalnego na rok bazowy 2005 dla pyłu zawieszonego PM10 i utrzymywania go na takim poziomie.

6.3.1. Cel średniookresowy do 2020 roku Ochrona klimatu i efektywno ść energetyczna to jeden z nadrz ędnych celów przyj ętych przez Komisj ę Europejsk ą w Strategii Europa 2020. Wynika on ze zobowi ązania si ę pa ństw Unii Europejskiej, na mocy przyj ętego w 2008 r. pakietu energetyczno-klimatycznego, do realizacji do 2020 r. nast ępuj ących celów (tzw. 3x20):
redukcji emisji gazów cieplarnianych o 20% w stosunku do poziomu emisji z 1990 r.,
zwi ększenia udziału odnawialnych źródeł energii w całkowitym zu Ŝyciu energii do 20%,
zwi ększenia efektywno ści energetycznej o 20% w stosunku do prognoz na rok 2020,
zwi ększenia do 10% udziału biopaliw w ogólnej konsumpcji paliw transportowych. Podstawowym celem polityki ekologicznej w zakresie ochrony powietrza w perspektywie średniookresowej jest osi ągni ęcie takiego jego stanu, który nie b ędzie zagra Ŝał zdrowiu ludzi i środowisku oraz b ędzie spełniał wymagania prawne w zakresie jako ści powietrza i norm emisyjnych. Cele ilo ściowe wynikaj ą z programów krajowych, zobowi ąza ń przyj ętych w Traktacie Akcesyjnym i ratyfikowanych umów mi ędzynarodowych. W zwi ązku z tym celami średniookresowymi b ędą:

Osi ągni ęcie jako ści powietrza w zakresie dotrzymywania dopuszczalnego poziomu pyłu zawieszonego PM10 w powietrzu na terenie powiatu oraz utrzymanie jako ści powietrza atmosferycznego zgodnie z obowi ązuj ącymi standardami jako ści środowiska. Kontynuacja działa ń w celu spełnienia wymaga ń prawnych w zakresie jako ści powietrza.

71

Kierunki działa ń: 1. Systematyczne opracowywanie i wdra Ŝanie programów ochrony powietrza, zgodnie z wynikami rocznej oceny jako ści powietrza w strefach. 2. Prowadzenie prac na rzecz efektywno ści energetycznej. 3. Wspieranie działa ń inwestycyjnych w zakresie ochrony powietrza podejmowanych przez podmioty gospodarcze. 4. Wspieranie działa ń na rzecz ograniczenia niskiej emisji ze źródeł komunalnych, poprzez modernizacj ę kotłowni, oraz termomodernizacj ę obiektów. 5. Wzmocnienie systemu monitoringu powietrza, w tym tak Ŝe w zakresie wynikaj ącym z corocznej oceny jako ści powietrza w strefach, głównie w zakresie pyłów PM10 i PM2,5, benzenu, dwutlenku siarki i dwutlenku azotu oraz metali ci ęŜ kich i WWA. 6. Analiza potrzeby i mo Ŝliwo ści wprowadzania nowych instrumentów ochrony powietrza, w tym mo Ŝliwo ści rozszerzenia systemu handlu uprawnieniami do emisji o kolejne substancje, wprowadzenia zobowi ąza ń dobrowolnych czy realizacji wspólnych przedsi ęwzi ęć przez podmioty gospodarcze. 7. Promocja i wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii oraz technologii zwi ększaj ących efektywne wykorzystanie energii i zmniejszaj ących materiałochłonno ść gospodarki. 8. Zwi ększenie świadomo ści społecze ństwa w zakresie potrzeb i mo Ŝliwo ści ochrony powietrza, w tym oszcz ędno ści energii i stosowania odnawialnych źródeł energii. 9. Zwi ększenie wykorzystania paliw alternatywnych (przykładowo biopaliwa). 10. Tworzenie warunków do szerokiego wprowadzania i upowszechniania w gospodarce systemów zarz ądzania środowiskowego i przegl ądów ekologicznych- dobrowolne uczestnictwo przedsi ębiorstw w systemach zarz ądzania środowiskowego (EMAS, ISO 14 000, ruch czystszej produkcji). Zadania własne: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Gminy, Powiat, Modernizacja i rozbudowa dróg powiatowych Zarz ądy dróg Gminy, Wła ściciele Redukcja emisji zanieczyszcze ń atmosferycznych obiektów, Powiat, Termomodernizacja budynków szkolnych (ZS w Ole śnie, ZSEiO w Powiat Ole śnie, ZS w Gorzowie Śląskim) Modernizacja kotłowni ZPE w Dobrodzieniu, ZSP w Praszce Powiat

72

Termomodernizacja budynku przy pl. Wolno ści 22-23 i ul. Oleskiej 1a w Powiat Dobrodzieniu Modernizacja topialni stopów aluminiowych do produkcji odlewów - Powiat Neapco Europe Sp. z O.O. Upowszechnianie informacji o rozmieszczeniu i mo Ŝliwo ściach Gminy, Powiat, technicznych wykorzystania potencjału energetycznego poszczególnych Organizacje rodzajów odnawialnych źródeł energii pozarz ądowe Gminy, Powiat, Prowadzenie działa ń edukacyjnych oraz popularyzuj ących odnawialne Organizacje źródła energii pozarz ądowe Gminy, Wspieranie rozwi ąza ń pozwalaj ących na unikanie lub zmniejszanie Przedsi ębiorstwa wielko ści emisji z transportu komunikacyjne, Zarz ądy dróg Termomodernizacja budynków szkolnych (ZS w Ole śnie, ZSEiO w Powiat, MEN Ole śnie, ZS w Gorzowie Śląskim) Modernizacja kotłowni ZPE w Dobrodzieniu, ZSP w Praszce Powiat, MEN Zwi ększenie świadomo ści społecze ństwa w zakresie potrzeb i Gminy, Powiat, mo Ŝliwo ści ochrony powietrza, w tym oszcz ędno ści energii i stosowania Organizacje odnawialnych źródeł energii oraz szkodliwo ści spalania odpadów w pozarz ądowe gospodarstwach domowych Gminy, Powiat, Szkolenia dla podmiotów gospodarczych w zakresie wymaga ń Organizacje dotycz ących ochrony środowiska pozarz ądowe

Zadania koordynowane: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Stworzenie i aktualizacja bazy danych pozwole ń na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza oraz zgłosze ń instalacji dla podmiotów gospodarczych na terenie powiatów w celu kontroli wielko ści emisji pyłu PM10 okre ślonego w pozwoleniach i zgłoszeniach (wprowadzenie Urz ąd Marszałkowski systemowego Planu Redukcji Emisji Przemysłowych (PREP) dla instalacji) Uwzgl ędnienie w zamówieniach publicznych problemów ochrony powietrza, poprzez: odpowiednie przygotowywanie specyfikacji zamówie ń publicznych, które uwzgl ędnia ć b ędą potrzeby ochrony Gminy, Powiat powietrza przed zanieczyszczeniem (np. zakup środków transportu spełniaj ących odpowiednie normy emisji spali; prowadzenie prac budowlanych w sposób ograniczaj ący niezorganizowan ą emisj ę pyłu do powietrza) Refundacja osobom prywatnym częś ci kosztów zakupu lub modernizacji Gminy, instalacji grzewczych Spełnienie wymaga ń prawnych przez zakłady w zakresie jako ści Podmioty gospodarcze, powietrza, spełnienie standardów emisyjnych z instalacji, wymaganych Gminy przepisami prawa

73

Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Wspieranie działa ń inwestycyjnych w zakresie ochrony powietrza Gminy, Podmioty podejmowanych przez podmioty gospodarcze gospodarcze, Organizacje pozarz ądowe Promocja i wspieranie rozwi ąza ń pozwalaj ących na unikanie lub Powiat, Gminy, zmniejszanie wielko ści emisji z transportu oraz maj ących na celu Organizacje wdro Ŝenie europejskich standardów emisji ze środków transportu, pozarz ądowe Analiza potrzeby i mo Ŝliwo ści wprowadzania nowych instrumentów ochrony powietrza, w tym mo Ŝliwo ści rozszerzenia systemu handlu Powiat, Gminy, uprawnieniami do emisji o kolejne substancje, wprowadzenia Organizacje zobowi ąza ń dobrowolnych czy realizacji wspólnych przedsi ęwzi ęć przez pozarz ądowe podmioty gospodarcze. Wspieranie działa ń na rzecz ograniczenia niskiej emisji ze źródeł komunalnych m.in. wymian kotłów w ęglowych na paliwo gazowe, olej Gminy opałowy, biopaliwa Zwi ększenie wykorzystania paliw alternatywnych (przykładowo Podmioty gospodarcze biopaliwa) Sprz ątanie dróg przez ich zarz ądców w szczególno ści systematyczne sprz ątanie na mokro dróg, chodników w miastach i miejscach Zarz ądy dróg zag ęszczonej zabudowy ze szczególn ą staranno ści ą po sezonie zimowym, po ust ąpieniu śniegów - przedsi ębiorstwa komunalne Wprowadzanie scentralizowanych systemów grzewczych dla Gminy, Podmioty ograniczania liczby źródeł niskiej emisji gospodarcze Modernizacja ciepłowni lub ł ączenie systemów ciepłowniczych w celu Podmioty gospodarcze optymalizacji wykorzystania energii pierwotnej paliw Spełnienie wymaga ń prawnych przez zakłady w zakresie jako ści powietrza, spełnienie standardów emisyjnych z instalacji, wymaganych Podmioty gospodarcze przepisami prawa Wykonywanie obowi ązkowych pomiarów w zakresie wprowadzania gazów i pyłów do powietrza oraz przekazywanie odpowiednim organom Podmioty gospodarcze w formie ustalonej prawem Prowadzenie kontroli przez organy i inspekcje ochrony środowiska w zakresie gospodarowania odpadami – dąŜ enie do likwidacji problemu spalania odpadów poza spalarniami i współspalarniami odpadów oraz WIO Ś Opole prowadzenie kontroli w zakresie przestrzegania przepisów w zakresie ochrony środowiska Prowadzenie interwencji w ramach kompetencji organów i inspekcji ochrony środowiska w zwi ązku z uci ąŜ liwo ściami zgłaszanymi przez WIO Ś Opole społecze ństwo dotycz ącymi emisji gazów i pyłów do powietrza oraz emisji uci ąŜ liwych zapachów

74

6.4. Gospodarka odpadami

Odpady komunalne Źródłami powstawania odpadów komunalnych s ą przede wszystkim:
gospodarstwa domowe,
obiekty infrastruktury (z sektora handlu i usług). Z informacji przekazanych przez poszczególne gminy powiatu oleskiego wynika, Ŝe gospodarowanie odpadami w gminach jest do ść zró Ŝnicowane.

Tabela 27 Ilo ść i rodzaje odpadów komunalnych zebranych i zagospodarowanych na terenie powiatu w okresie sprawozdawczym*

Odpady odebrane 1) Odpady zebrane 2) Odzysk Unieszkodliwienie

kod Masa [Mg] Masa [Mg] Masa [Mg] Masa [Mg] Oznaczenie Oznaczenie Rok Rok Rok Rok procesu Rok procesu Rok Rok Rok 2009 2009 2010 2009 2010 2010 2009 2010 20 01 01 57 48,2 b.d. b.d. R14, R15 57 48,2 20 01 02 93,7 54,9 b.d. b.d. R14 93,7 54,9 20 01 08 b.d. 230,16 b.d. b.d. R3 b.d. 230,16 20 01 31* 0,030 0,044 b.d. b.d. D10 0,030 0,044 20 01 39 38,2 46,91 b.d. b.d. R14, R15 38,2 46,91 20 01 40 3 3 b.d. b.d. R14 3 3 20 02 03 36,7 93,7 b.d. b.d. 20 03 01 8338,13 9486,019 b.d. b.d. R15 4457,8 2978,2 D5 3147,91 4256,39 20 03 02 b.d. 12,38 b.d. b.d. 20 03 07 182,75 100,4 b.d. b.d. R14 24 12,5 D5 145 71.9 suma 8749,51 10075,713 b.d. b.d. 4673,7 3373,87 3292,94 4328,334 suma R1, R14, 8749,51 10075,713 b.d. b.d. 4673,7 3373,87 D5,D10 3292,94 4328,334 ogółem R15 * Dla odpadów, dla których wiadomo, Ŝe zagospodarowanie nast ępuje poza terenem powiatu przy kodzie odpadów nale Ŝy dopisa ć odno śnik i pod tabel ą nale Ŝy wpisa ć stosowne obja śnienie. 1) – odpady odebrane z nieruchomo ści, bez wzgl ędu na to, czy zostały zebrane jako odpady zmieszane b ądź w sposób selektywny, 2) – odpady zebrane w pojemnikach w miejscach publicznych lub dostarczone bezpo średnio do punktów zbierania. Powy Ŝsz ą tabel ę opracowano na podstawie sprawozda ń z realizacji Planów Gospodarki Odpadami dla Gmin: Olesno, Dobrodzie ń, Gorzów Śląski, Praszka, Radłów, Rudniki, Zębowice.

Analizuj ąc powy Ŝsz ą tabel ę nale Ŝy stwierdzi ć wyra źny wzrost ilo ści odpadów zebranych w roku 2010 w stosunku do roku 2009. Wpływ na to ma przede wszystkim wzrost

75

ilo ści zmieszanych odpadów komunalnych oraz odpady z czyszczenia ulic i placów. Świadczy to o zwi ększaj ącej si ę liczbie osób obj ętych zorganizowan ą zbiórk ą odpadów. Podstawow ą metod ą unieszkodliwiana odpadów komunalnych, najwi ększej grupy odpadów powstaj ących na terenie powiatu jest składowanie. W powiecie oleskim do ko ńca 2010 roku funkcjonowało 6 składowisk odpadów komunalnych na koniec 2009 roku zamkni ęte zostało składowisko odpadów komunalnych w Błachowie. Czynne składowiska odpadów: 1. Składowisko w Krzy Ŝanowicach, gmina Gorzów Śląski. Termin zamkni ęcia składowiska (okre ślony przez zarz ądzaj ącego składowiskiem odpadów do 2014 r.). 2.Składowisko w Świerczu, gmina Olesno. Termin zamkni ęcia składowiska; po 2020 r. 3.Składowisko w Kowalach, gmina Praszka. Termin zamkni ęcia składowiska; (okre ślony przez zarz ądzaj ącego składowiskiem odpadów do 2014 r.). 4. Składowisko w Radłowie, gmina Radłów - Uzyskano decyzj ę o zamkni ęciu składowiska dnia 03 grudnia 2012r ( Nr O ŚR.6237.1.2011) –całkowite zamkni ęcie przewidywane do czerwca 2016 r. 5. Składowisko w Rudnikach, gmina Rudniki. Termin zamkni ęcia składowiska: (okre ślony przez zarz ądzaj ącego składowiskiem odpadów do 2013 r.). 6. Składowisko Z ębowice - Malinów, gmina Z ębowice. Uzyskano decyzj ę o zamkni ęciu składowiska dnia 05 marca 2012r ( Nr O ŚR.6237.2.2011) – całkowite zamkni ęcie przewidywane do grudnia 2015 r.

Wszystkie gminy wchodz ące w skład powiatu posiadaj ą zorganizowany system odbioru od mieszka ńców odpadów stałych (zmieszanych) oraz ciekłych. Gminy prowadz ą selektywn ą zbiórk ę odpadów.

76

Tabela 28 Gospodarka odpadami komunalnymi i selektywna zbiórka odpadów w województwie opolskim w 2011 r.

(źródło WIO Ś) Instalacje do odzysku i/lub innego ni Ŝ składowanie unieszkodliwiania odpadów znajduj ące si ę na terenie powiatu. Na terenie Gminy Olesno znajduj ą si ę instalacje do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, które funkcjonuj ą w ramach Składowiska Odpadów Komunalnych w Świerczu. Na terenie Gminy Radłów w okresie sprawozdawczym eksploatowana była jedna instalacja do unieszkodliwiania odpadów poprzez składowanie - Składowisko odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętne w Radłowie. Na terenie Gminy Rudniki znajduje si ę instalacja do unieszkodliwiania odpadów w procesie ich ostatecznego składowania metod ą D5 na składowisku odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętne w Rudnikach. Na terenie gminy Dobrodzie ń w miejscowo ści Błachów, przy ul. Opolskiej znajduje si ę zamkni ęte w dniu 31 grudnia 2009 r. składowisko odpadów komunalnych. Na terenie Gminy Z ębowice w okresie sprawozdawczym eksploatowana była instalacja do unieszkodliwiania odpadów na Składowisku odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętne w Z ębowicach – Malinowie.

77

Na terenie Gminy Praszka w okresie sprawozdawczym eksploatowana była instalacja do unieszkodliwiania odpadów na Składowisku odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętne w m. Kowale gmina Praszka. Na terenie Gminy Gorzów Śląski w okresie sprawozdawczym eksploatowana była jedna instalacja do unieszkodliwiania odpadów poprzez składowanie na Gminnym Składowisku Odpadów Komunalnych w Krzy Ŝanowicach. Post ęp prac w usuwaniu azbestu na terenie powiatu Według obowi ązuj ącego prawa obowi ązek inwentaryzacji i usuwania wyrobów zawieraj ących azbest ci ąŜ y na wła ścicielu nieruchomo ści. Urz ąd Marszałkowski Województwa Opolskiego, który prowadzi rejestr rodzaju, ilo ści i miejsc wyst ępowania azbestu, zbiera i weryfikuje nast ępuj ące rodzaje informacji zwi ązane z wyrobami zwieraj ącymi azbest. W ustawie o odpadach azbest zaliczony został do kategorii odpadów niebezpiecznych. Odpady azbestowe zostały umieszczone w nast ępuj ących grupach zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 wrze śnia 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206): • 06 07 01 Odpady azbestowe z elektrolizy, • 06 13 04 Odpady z przetwarzania azbestu, • 10 11 81 Odpady zawieraj ące azbest, • 10 13 09 Odpady zawieraj ące azbest z produkcji elementów cementowo-azbestowych, • 15 01 11 Opakowania z metali zawieraj ące niebezpieczne porowate elementy wzmocnienia konstrukcyjnego (np. azbest), wł ącznie z pustymi pojemnikami ci śnieniowymi, • 16 01 11 Okładziny hamulcowe zawieraj ące azbest, • 16 02 12 Zu Ŝyte urz ądzenia zawieraj ące wolny azbest, • 17 06 01 Materiały izolacyjne zawieraj ące azbest, • 17 06 05 Materiały konstrukcyjne zawieraj ące azbest. Z ankietyzacji przeprowadzonej przez Wydział Monitoringu Środowiska Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Opolu wynika, Ŝe w gminach powiatu oleskiego prowadzone s ą wykazy obiektów, w których wyst ępuj ą wyroby zawieraj ące azbest. Nie zawieraj ą one jednak wszystkich danych niezb ędnych do sporz ądzenia rzetelnych informacji o rodzaju, ilo ści i miejscach wyst ępowania wyrobów zawieraj ących azbest. Wyniki ankietyzacji WIO Ś przedstawiono w tabeli 29.

78

Tabela 29 Wyniki inwentaryzacji wyrobów zawieraj ących azbestyna terenie powiatu

1) gmina korzysta / 2) gmina nie korzysta z WBDA (wojewódzkiej bazy wyrobów i odpadów zawieraj ących azbest) a) rodzaj: 1 – płyty azbestowo-cementowe płaskie stosowane w budownictwie, 2 – płyty faliste azbestowo-cementowe dla budownictwa, 3 – rury i zł ącza azbestowo-cementowe b) stan: 1 – dobry (bez uszkodze ń), 2 – średni (nieliczne ubytki); 3 – zły (uszkodzony) c) u Ŝytkowanie: 1 – wyrób jest u Ŝytkowany; 2 – zaprzestano u Ŝytkowania wyrobu; bd – brak danych (źródło: WIO Ś)

6.4.1 Cele średniookresowe do roku 2020

Stworzenie systemu gospodarki odpadami, zgodnego z zasad ą zrównowa Ŝonego rozwoju i Polityk ą Ekologiczn ą Pa ństwa

Głównym celem jest stworzenie systemu gospodarki odpadami zgodnego z zasad ą zrównowa Ŝonego rozwoju, w którym realizowane s ą zasady: • zapobieganie powstawania odpadów, • przygotowanie odpadów do ponownego u Ŝycia – recykling, inne metody odzysku, unieszkodliwianie (inne ni Ŝ składowanie).

79

Realizacja powy Ŝszych zasad pozwoli na osi ągni ęcie nast ępuj ących celów: • ograniczenie składowania odpadów, w szczególno ści odpadów ulegaj ących biodegradacji, • ograniczenie zmian klimatu powodowanych przez gospodark ę odpadami.

Zgodnie z Polityk ą Ekologiczn ą Pa ństwa cele główne to: • utrzymanie tendencji oddzielenia wzrostu ilo ści wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju wyra Ŝonego w PKB, • zwi ększenie udziału odzysku (w szczególno ści odzysku energii z odpadów), zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska, • zmniejszenie ilo ści wszystkich odpadów kierowanych na składowisko odpadów, wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów, • bie Ŝą ca aktualizacja danych o gospodarce odpadami w gminie.

Zgodnie z aktualnym KPGO główne cele to: • obj ęcie zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych 100% mieszka ńców oraz zapewnienie obj ęcia wszystkich mieszka ńców systemem selektywnego zbierania odpadów najpó źniej do 2015 r., • zmniejszenie ilo ści odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów, aby nie było składowanych: • w 2013 r. wi ęcej ni Ŝ 50%, • w 2020 r. wi ęcej niŜ 35% masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r., • zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do ko ńca 2014 r., do maks. 60% wytworzonych odpadów, • przygotowanie do ponownego u Ŝycia i recyklingu na poziomie min. 50%, przynajmniej takich odpadów jak papier, tworzywa sztuczne, szkło i metale pochodz ące z gospodarstw domowych (oraz w miar ę mo Ŝliwo ści odpadów innego pochodzenia, które ze wzgl ędu na swój charakter lub skład s ą podobne do odpadów pochodz ących z gospodarstw domowych) do 2020 r., • redukcja ilo ści odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji, kierowanych na składowiska odpadów.

80

Uwzgl ędniaj ąc wymagania okre ślone w art. 5 Dyrektywy Rady 1999/31/EC nale Ŝy przyj ąć , Ŝe udział odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji kierowanych do składowania powinien wynosi ć wagowo: • w 2013 roku – 50%, • w 2020 roku – 35%. Warto ści ą odniesienia dla ustalania udziału procentowego jest całkowita ilo ść odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji wytworzonych w 1995 r. W celu osi ągni ęcia powy Ŝszych zało Ŝeń proponuje si ę podj ąć nast ępuj ące działania: • rozwój selektywnej zbiórki odpadów ulegaj ących biodegradacji wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych, • skierowanie do instalacji kompostowania odpadów ulegaj ących biodegradacji pochodz ących z selektywnej zbiórki, utrzymania terenów zielonych oraz ogrodów, • stosowanie przez mieszka ńców przydomowych kompostowników. Zgodnie z „Programem Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032” - usuni ęcie azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest do 2032 r.

Kierunki działa ń (zgodne z Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Opolskiego): 1. Wspieranie działa ń informacyjno – edukacyjnych dotycz ących wpływu odpadów na środowisko oraz wytwarzania i gospodarowania odpadami. 2. Projektowanie nowych procesów i wyrobów w taki sposób, aby w jak najmniejszym stopniu oddziaływały one na środowisko w fazie produkcji, u Ŝytkowania i po zako ńczeniu u Ŝytkowania. 3. Dostosowanie instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów do wymaga ń ochrony środowiska. 4. Wspieranie wdra Ŝania proekologicznych i efektywnych ekonomicznie metod zagospodarowania odpadów w oparciu o najlepsze dostępne techniki (BAT). 5. Wzmacnianie kontroli post ępowania z odpadami. 6. Minimalizacja ilo ści i rodzajów wytwarzanych odpadów poddawanych procesom unieszkodliwiania poprzez składowanie. 7. Monitoring prawidłowego post ępowania z odpadami. 8. Zamykanie i rekultywacja składowisk. 9. Budowa instalacji do suszenia osadów ściekowych.

81

10. Modernizacja i budowa instalacji do zagospodarowania odpadów realizuj ących cele Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Opolskiego. 11. Organizacja nowych i rozwój istniej ących systemów zbierania odpadów, w tym w szczególno ści odpadów niebezpiecznych ze źródeł rozproszonych (małe i średnie przedsi ębiorstwa), z uwzgl ędnieniem odpadów niebezpiecznych wyst ępuj ących w strumieniu odpadów komunalnych (gospodarstwa domowe), w oparciu o:
funkcjonuj ące sieci zbierania poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych utworzone przez organizacje odzysku lub przedsi ębiorców,
funkcjonuj ące placówki handlowe, apteki, zakłady serwisowe oraz punkty zbierania poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych,
stacjonarne lub mobilne punkty zbierania odpadów niebezpiecznych,
regularne odbieranie odpadów niebezpiecznych od mieszka ńców prowadz ących ich selektywne zbieranie przez podmioty prowadz ące działalno ść w zakresie odbierania odpadów komunalnych od wła ścicieli nieruchomo ści. Zadania własne: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Zarz ąd Województwa, Prowadzenie działa ń edukacyjno-informacyjnych, maj ących na celu Powiat, WIO Ś Opole, podniesienie świadomo ści ekologicznej z zakresu gospodarki Gminy, Organizacje odpadami pozarz ądowe Zarz ąd Województwa Finansowanie kosztów zwi ązanych z demonta Ŝem konstrukcji Opolskiego, Powiat, zawieraj ących azbest – dotacje celowe z bud Ŝetu powiatu Gminy Stworzenie, doskonalenie i prowadzenie bazy danych dotycz ących WIO Ś Opole, Gminy, ewidencji wytwarzanych odpadów oraz poddawanych poszczególnym Organizacje pozarz ądowe procesom odzysku i unieszkodliwiania Powiat, Uwzgl ędnianie w przetargach publicznych, poprzez zapisy w Administracja specyfikacji istotnych warunkach zamówienia, zakupów wyrobów samorządowa, zawieraj ących materiały lub substancje pochodz ące z recyklingu Przedsi ębiorcy odpadów; wł ączanie do procedur zamówie ń publicznych kryteriów zwi ązanych z ochron ą środowiska Wspieranie wdra Ŝania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie Powiat, WIO Ś Opole, technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym technologii Gminy, Organizacje pozwalaj ących na odzyskiwanie energii zawartej w odpadach w pozarz ądowe procesach termicznego i biochemicznego ich przekształcania Wykonanie sprawozdania z wykonania Programu Ochrony Środowiska Powiat dla Powiatu Oleskiego

82

Zadania koordynowane: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Obj ęcie wszystkich mieszka ńców selektywn ą zbiórk ą odpadów oraz Gminy, Organizacje odbieraniem odpadów komunalnych pozarz ądowe Intensyfikacja działa ń na rzecz selektywnej zbiórki odpadów z papieru Gminy, Powiat, i tektury, z tworzyw sztucznych oraz ze szkła na terenie Organizacje pozarz ądowe poszczególnych gmin powiatu Zbiórka odpadów niebezpiecznych pochodz ących ze strumienia Gminy, Powiat, odpadów komunalnych, w tym m.in.: Organizacje pozarz ądowe - zu Ŝytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego, - zu Ŝytych baterii i akumulatorów, - przeterminowanych leków

6.5. Oddziaływanie hałasu

Hałas to wszystkie niepo Ŝą dane, dokuczliwe i szkodliwe drgania mechaniczne o środka spr ęŜ ystego, które za po średnictwem powietrza działaj ą na organ słuchu i inne elementy organizmu ludzkiego. Nadmierny hałas wywołuje bardzo niekorzystne zmiany w organizmie człowieka. Powoduje on mi ędzy innymi zburzenia snu, oraz wpływa niekorzystnie na układ nerwowy. Utrudnia prace, nauk ę i zwi ększa podatno ść na choroby psychiczne. Stan środowiska, ze wzgl ędu na jego zanieczyszczenie hałasem, okre śla si ę za pomoc ą tzw. klimatu akustycznego. Klimat akustyczny jest to zespół zjawisk akustycznych kształtowanych przede wszystkim przez źródła hałasu takie, jak:
komunikacja samochodowa, kolejowa, lotnicza,
zakłady: przemysłowe, rzemie ślnicze i usługowe, emituj ące hałas na zewn ątrz,
obiekty u Ŝyteczno ści publicznej zwi ązane z hała śliw ą działalno ści ą, np. stadiony,
transport dostawczy i komunalny, maszyny budowlane,
przesył energii elektrycznej o wysokich napi ęciach (>110 kV). Najcz ęś ciej klimat akustyczny ocenia si ę ilo ściowo przy pomocy równowa Ŝnego poziomu d źwi ęku A (L Aeq ), wyra Ŝonego w decybelach [dB], b ędącego poziomem uśrednionym w funkcji czasu. Problemy zwi ązane ze stanem środowiska na terenie Powiatu Oleskiego, w zakresie oddziaływa ń akustycznych, spowodowane s ą wieloma czynnikami m.in. jako ści ą sieci drogowej, stopniem urbanizacji, wyst ępowaniem małych zakładów rzemie ślniczych w jednostkach zabudowy mieszkaniowej.

83

Stan środowiska akustycznego kształtowany jest głównie przez ruch komunikacyjny. Decyduj ący wpływ na klimat akustyczny ma niezwykle dynamiczny rozwój motoryzacji, a tym samym wzrost nat ęŜ enia pojazdów ogółem (w tym ci ęŜ arowych i osobowych) w ruchu lokalnym oraz tranzytowym.

W 2010 roku został wykonany na istniej ącej sieci dróg krajowych województwa Generalny Pomiar Ruchu (GPR 2010). Pomiarem obj ęta została sie ć dróg krajowych o ł ącznej długo ści 17 247 km. Rejestracja ruchu w 1793 punktach pomiarowych prowadzona była przez przeszkolonych obserwatorów sposobem r ęcznym oraz przy wykorzystaniu technik automatycznych (video rejestracja oraz stacji ci ągłych pomiarów ruchu). W czasie pomiaru rejestracji podlegały wszystkie pojazdy silnikowe korzystaj ące z dróg publicznych (w podziale na 7 kategorii):
motocykle,
samochody osobowe,
lekkie samochody ci ęŜ arowe (dostawcze),
samochody ci ęŜ arowe bez przyczep,
samochody ci ęŜ arowe z przyczepami,
autobusy,
ci ągniki rolnicze. Podobnie jak w 2005 roku nie rejestrowano pojazdów zaprz ęgowych. Całoroczny cykl pomiarowy w 2010 roku składał si ę z 9 dni pomiarowych. Pomiar obejmował wykonanie dziewi ęciu pomiarów „dziennych” (od godz. 6 00 do 22 00 ), dwóch pomiarów „nocnych” (od godz. 22 00 do 6 00 ) w tym dwóch pomiarów całodobowych, według ści śle okre ślonego harmonogramu. Na ternie powiatu oleskiego pomiar odbywał si ę w 10 punktach (tab.30).

84

Tabela 30 Generalny Pomiar Ruchu w 2010 roku - wyniki

arowe ęŜ ogółem Nr drogi, Autobusy ci gniki rolnicze Motocykle lokalizacja mikrobusy Lekkie Lekkie sam. ą Sam. osobowe Ci Pojazdy silnikowe Nr punktu pomiar 487, Byczyna 16314 Gorzów 1231 23 962 122 18 12 Śląski 487, Gorzów 16315 3832 19 3059 356 38 15 Śląski Olesno 487, Olesno 16327 4897 39 4177 397 34 5 DK11 494,Bierdzany 16316 3259 20 2597 248 29 3 Olesno 494, Olesno 16328 5573 61 4676 401 39 17 DK11 494 DK11 16317 6405 77 5057 557 32 19 Olesno 494, Olesno 16329 3409 27 2721 293 27 14 gr. Woj. 901, DK11 16318 5793 64 4403 475 17 17 Olesno 901, Olesno 16330 4304 30 2901 430 13 4 Dobrodzie ń 901, 16319 Dobrodzie ń 7723 154 5816 533 62 23 DW 426 (źródło: GDDKiA)

Rysunek 20 Średni dobowy ruch pojazdów silnikowych na sieci dróg krajowych w 2010 r. (źródło: GDDKiA) 85

Rysunek 21 Sie ć dróg krajowych województwa opolskiego (źródło: GDDKiA) Zgodnie z obowi ązuj ącym prawem opracowany został „Program Pa ństwowego Monitoringu Środowiska Województwa Opolskiego na lata 2010-2012”. Program pomiarowy jest realizowany przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Opolu i przewiduje on kontynuacj ę bada ń hałasu drogowego w 12 miastach, które znajduj ą si ę poza zakresem realizacji obligatoryjnych map akustycznych. Na terenie powiatu w 2010 roku prowadzono monitoring hałasu w mie ście Dobrodzie ń w 2 punktach pomiarowo-kontrolnych, przy ulicach Piastowskiej i Lublinieckiej. Jako warto ści dopuszczalne poziomu hałasu w punkcie pomiarowym przy ulicy Piastowskiej, przyj ęto dla pory dnia warto ść 55 dB i 50 dB dla pory nocy natomiast przy ulicy Lublinieckiej przyj ęto 60 dB dla pory dnia i 50 dB dla pory nocy. Kilometra Ŝ dróg przy których przeprowadzone zostały pomiary wyniósł 2,5 km. Najwy Ŝszy poziom d źwi ęku zmierzony został w punkcie zlokalizowanym przy drodze wojewódzkiej nr 901 przy ulicy Piastowskiej, zarówno dla pory dziennej, jak i nocnej. Średnie nat ęŜ enie ruchu pojazdów ci ęŜ arowych dla badanych odcinków w całkowitym strumieniu ruchu wyniosło 53 poj./h. Wyniki pomiarów hałasu przedstawia rys. 22, natomiast średnie nat ęŜ enie ruchu pojazdów osobowych i ci ęŜ arowych w badanych punktach przedstawia rys. 23.

86

Rysunek 22 Warto ści średnie poziomów krótkookresowych L Aeq w badanych punktach w Dobrodzieniu w porze dnia i nocy (źródło: WIO Ś)

Rysunek 23 Średnie nat ęŜ enie ruchu pojazdów osobowych i ci ęŜ arowych w badanych punktach w Dobrodzieniu (źródło: WIO Ś) Ocena stanu akustycznego w województwie sporz ądzona zostanie po zebraniu wyników pomiarów w badanych punktach i porównaniu ich z warto ściami poziomów dopuszczalnych, charakterystycznych dla obszarów chronionych. Podstaw ę oceny stanowi Rozporz ądzenie Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, okre ślaj ące zró Ŝnicowane

87

dopuszczalne poziomy hałasu wyra Ŝone wska źnikami L AeqD , L AeqN , L DWN, LN dla nast ępuj ących rodzajów terenów: − przeznaczonych pod zabudow ę mieszkaniow ą, − pod szpitale i domy opieki społecznej, − pod budynki zwi ązane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzie Ŝy, − tereny uzdrowiskowe, rekreacyjne i mieszkaniowo-usługowe. Do oceny stanu akustycznego w województwie opolskim wykorzystane zostan ą tak Ŝe wyniki pomiarów hałasu wykonane z mocy prawa przez inne jednostki (art. 147, art. 175 ustawy PO Ś). Zgodnie z art. 177 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z poźń . zm.) oraz rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 17 stycznia 2003 r. w sprawie rodzajów wyników pomiarów prowadzonych w zwi ązku z eksploatacj ą dróg, linii kolejowych, linii tramwajowych, lotnisk oraz portów, które powinny by ć przekazywane wła ściwym organom ochrony środowiska, oraz terminów i sposobów ich prezentacji (Dz. U. Nr 18, poz. 164), Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Opolu oraz Zarz ąd Dróg Wojewódzkich, przekazały Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska wyniki pomiarów hałasu przy drogach krajowych i wojewódzkich, wykonane w 2010 roku w województwie opolskim. Analizuj ąc wyniki przekazane z GDDKiA, mo Ŝna stwierdzi ć, Ŝe w powiecie oleskim w wyznaczonym punkcie referencyjnym zmierzony poziom hałasu w porze dnia wynosi około 68 dB a w porze nocy około 65 dB. Wyniki badań przedstawiono w formie graficznej na rysunku 24 i rysunku 25.

88

Rysunek 24 Warto ści średnie poziomów krótkookresowych L Aeq w badanych punktach przy drogach krajowych w województwie opolskim dla pory dnia i nocy ( źródło: GDDKiA)

Rysunek 25 Warto ści średnie poziomów krótkookresowych L Aeq w badanych punktach przy drogach wojewódzkich w województwie opolskim dla pory dnia i nocy (źródło: GDDKiA) PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zakład Linii Kolejowych w Opolu realizuj ąc obowi ązki wynikaj ące z ustawy Prawo ochrony środowiska, przedło Ŝyły Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska wyniki przeprowadzonych okresowych pomiarów hałasu kolejowego w 2010 roku.

89

Pomiary hałasu kolejowego wykonano, przy zabudowie mieszkaniowej jedno i wielorodzinnej oraz przy zabudowie usługowej i zagrodowej. Ogółem badania hałasu kolejowego wykonano na terenie sze ściu powiatów: oleskiego , strzeleckiego, k ędzierzy ńsko- kozielskiego, prudnickiego, kluczborskiego i namysłowskiego, w 21 punktach pomiarowo - kontrolnych. Wyniki bada ń opracowane w sposób graficzny, przedstawiaj ące wartości średnie poziomów krótkookresowych L Aeq w badanych punktach pomiarowych w porze dnia i nocy oraz ocen ę hałasu, przez porównanie z warto ści ą dopuszczaln ą, przedstawiono na rys. 26. Analizuj ąc pomiary w granicach powiatu oleskiego przy linii 61, stwierdzono, Ŝe w porze dziennej i nocnej najwy Ŝsz ą warto ść średniego poziomu krótkookresowego L Aeq uzyskano w punkcie pomiarowym – Pludry ul. Szkolnej.

Rysunek 26 Warto ści średnie poziomów krótkookresowych L Aeq w badanych punktach w powiecie oleskim dla pory dnia i nocy (źródło: PKP PLK)

6.5.1. Cel średniookresowy do 2020

Ocena nara Ŝenia społecze ństwa na ponadnormatywny hałas i podj ęcie kroków do zmniejszenia zagro Ŝenia tam, gdzie jest ono najwi ększe.

Ochrona mieszka ńców powiatu oleskiego przed hałasem zagra Ŝaj ącym zdrowiu lub jako ści Ŝycia.

Do głównych celów średniookresowych zalicza si ę:
przygotowywanie i aktualizacja programów ochrony przed hałasem, jako narz ędzia realizacji polityki ekologicznej w zakresie ochrony przed hałasem na poziomie regionalnym i lokalnym,

90

monitoring hałasu i ocena stopnia nara Ŝenia mieszka ńców powiatu na ponadnormatywny hałas,
wspieranie technologii produkcji wyrobów zmniejszaj ących emisj ę hałasu do środowiska. Zadania własne: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Modernizacja sieci dróg powiatowych Powiat, Zarz ądy dróg Gromadzenie danych na temat zagro Ŝenia i emisji hałasu w powiecie Powiat Gminy, Powiat, Wspieranie budowy ście Ŝek rowerowych Zarz ądy dróg Tworzenie bazy danych na podstawie wyników uzyskanych: z prowadzonego monitoringu przez Opolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Opolu, od zarz ądców dróg Powiat publicznych z pomiarów emisji oraz zgłosze ń w zwi ązku z wyst ępuj ącą uci ąŜ liwo ści ą emisji hałasu Ustalanie i egzekwowanie dopuszczalnych poziomów hałasu w Powiat, WIO Ś Opole środowisku przez wła ściwe organy i inspekcje ochrony środowiska Szkolenia dla podmiotów gospodarczych w zakresie wymaga ń Powiat, Organizacje dotycz ących ochrony środowiska pozarz ądowe

Zadania koordynowane: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Wprowadzanie stref wolnych od ruchu samochodowego Gminy, Zarz ądy dróg Działania zmierzaj ące do ograniczenia wpływu hałasu przemysłowego Zakłady przemysłowe Zarz ądzaj ący drog ą, GDDiA, Wojewódzki Tworzenie pasów zieleni ochronnej wzdłu Ŝ dróg powiatowych Zarz ąd Dróg, Powiatowy Zarz ąd Dróg Zarz ądzaj ący drog ą, GDDiA, Wojewódzki Budowa ekranów akustycznych wzdłu Ŝ dróg gdzie wyst ępuj ą Zarz ąd Dróg, przekroczenia standardów akustycznych Powiatowy Zarz ąd Dróg Zmniejszanie szybko ści ruchu Gminy, Zarz ądy dróg Modernizacja nawierzchni dróg Gminy, Zarz ądy dróg Usprawnianie organizacji ruchu drogowego Gminy, Zarz ądy dróg Przestrzeganie zasad strefowania w planowaniu przestrzennym m.in. lokalizowania w sąsiedztwie przedsi ęwzi ęć o zbli Ŝonej uci ąŜ liwo ści Gminy hałasu

91

Województwo Stworzenie i prowadzenie systemu monitoringu hałasu w województwie opolskie, Powiat Wykonywanie pomiarów emisji hałasu przez okre ślonych prawem zarz ądców dróg i podmioty gospodarcze oraz przekazywanie wyników Zarz ądy dróg, WIO Ś pomiarów uprawnionym organom ochrony środowiska w formie Opole ustalonej prawem Organizacje Edukacja ekologiczna w zakresie ochrony zdrowia i Ŝycia mieszka ńców ekologiczne, Powiat w zakresie ochrony przed hałasem Oleski, Szkoły, Przedszkola

6.6. Oddziaływanie pól elektromagnetycznych

Stan wyj ściowy Promieniowanie jest zjawiskiem polegaj ącym na emisji i przekazywaniu energii na odległo ść , która mo Ŝe by ć wypromieniowywana w postaci ciepła lub fal elektromagnetycznych o ró Ŝnej cz ęstotliwo ści stwarzaj ących zagro Ŝenie dla człowieka i środowiska. Promieniowanie mo Ŝe by ć wytwarzane przez źródła naturalne oraz sztuczne. Polskie przepisy ochrony środowiska odnosz ą si ę do linii pr ądu przemiennego o napi ęciach znamionowych 110 kV i wy Ŝszych. Realizuj ąc swój ustawowy obowi ązek Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Opolu wykonał zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 roku w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych bada ń poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz. U. Nr 221, poz. 1645), kontrolne badania poziomów pól elektromagnetycznych. W 2011 roku rozpocz ęto kolejny trzyletni cykl pomiarowy poziomów pól elektromagnetycznych. Przy planowaniu lokalizacji punktów pomiarowo-kontrolnych, wybierano tereny dla celów ochrony ludno ści. Wszystkie pomiary wykonane zostały zgodnie z wymogami zawartymi w rozporz ądzeniu Ministra Środowiska w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych bada ń poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku. Na terenie powiatu oleskiego pomiary prowadzone były w dwóch punktach:
Olesno ul. Kili ńskiego,
Gorzów Śląski Plac Wolno ści. W tabeli 31 przedstawiono wyniki pomiarów w 2011 roku w poszczególnych punktach.

92

Tabela 31 Wyniki pomiarów prowadzonych w ramach monitoringu pól elektromagnetycznych w 2011 roku Warto ść Poziom Średnie nat ęŜ enie pola Miejsce pionu średnia dopuszczalny elektromagnetycznego Lp. Obszar pomiarowego zmierzona E[v/M] [V/m] dla poszczególnych E[v/M] rodzajów terenu Gorzów 0,7 0,40 1 Plac Wolno ści <0,2 Śląski 2 Olesno ul. Kili ńskiego 0,4 0,7 0,40 (źródło: WIO Ś) Analizuj ąc wyniki pomiarów mo Ŝna stwierdzi ć, Ŝe w otoczeniu badanych źródeł pól elektromagnetycznych, b ędących przedmiotem pomiarów, nie stwierdzono miejsc wst ępowania poziomów pól elektromagnetycznych o warto ściach wy Ŝszych od dopuszczalnych. W zwi ązku z tym spełnione s ą wymagania odno śnie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych, jakie mog ą wyst ępowa ć w środowisku.

6.6.1. Cel średniookresowy do 2020 r .

Monitoring i badanie poziomu pół elektromagnetycznych

Kierunki działa ń: Zadania koordynowane: Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Wprowadzenie systemu informowania społecze ństwa o oddziaływaniu WIO Ś Opole pól elektromagnetycznych Wdro Ŝenie powszechnej bazy danych dotycz ących źródeł WIO Ś Opole promieniowania elektromagnetycznego Przeprowadzanie bada ń zagro Ŝenia promieniowaniem niejonizuj ącym WIO Ś Opole Monitoring u Ŝytkowników źródeł promieniowania jonizuj ącego WIO Ś Opole Opracowywanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego z uwzgl ędnieniem zapisów dotycz ących ochrony przed Gminy promieniowaniem.

6.7. Substancje chemiczne w środowisku - powa Ŝne awarie

Stan wyj ściowy Powa Ŝną awari ą w rozumieniu ustawy PO Ś jest zdarzenie, powstałe w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których wyst ępuje jedna lub wi ęcej niebezpiecznych substancji, prowadz ące do natychmiastowego powstania zagro Ŝenia Ŝycia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub powstanie takiego zagro Ŝenia z opó źnieniem.

93

Na terenie powiatu oleskiego nie istniej ą zakłady o du Ŝym ryzyku wyst ąpienia powa Ŝnej awarii przemysłowej oraz o zwi ększonym ryzyku wyst ąpienia powa Ŝnej awarii przemysłowej. Z oceny zagro Ŝenia Powiatu Oleskiego wynika, Ŝe do potencjalnych zagro Ŝeń mog ących doprowadzi ć do sytuacji kryzysowych nale Ŝy zaliczy ć:
po Ŝary,
katastrofy,
awarie i niekontrolowane przenikanie ró Ŝnych substancji do środowiska naturalnego,
kl ęski Ŝywiołowe (w tym podtopienia). Istotnym źródłem zagro Ŝenia s ą wypadki i awarie w transporcie drogowym materiałów niebezpiecznych. W tym przypadku najbardziej zagro Ŝone s ą drogi o najwi ększym nat ęŜ eniu ruchu tego typu przewozów, do których na terenie powiatu oleskiego nale Ŝą : droga krajowa nr 11, 42, 43, 45, 46 i drogi wojewódzkie nr 487, 494, 901. Zarz ądzeniem Nr 13/2012 Starosty Oleskiego z dnia 24 października 2012 r. powołany został Powiatowy Zespół Zarz ądzania Kryzysowego. Do zada ń Zespołu nale Ŝy m.in. ocena zagro Ŝeń wyst ępuj ących na terenie powiatu mog ących mie ć wpływ na bezpiecze ństwo publiczne a tak Ŝe prognozowanie tych zagro Ŝeń, przekazywanie do wiadomo ści publicznej informacji o zagro Ŝeniach wyst ępuj ących na terenie powiatu, oraz opiniowanie powiatowego planu zarz ądzania kryzysowego.

Zadania te w powi ązaniu z działaniem słu Ŝb ratowniczych (stra Ŝą po Ŝarn ą, policj ą, pogotowiem ratunkowym, pogotowiem energetycznym, pogotowiem gazowym, pogotowiem wodoci ągowo-kanalizacyjnym) reguluj ą stosowne procedury na szczeblu powiatowym zawarte w Powiatowym Planie Reagowania Kryzysowego.

6.7.1. Cel średniookresowy do 2020 r.

Stworzenie efektywnego systemu nadzoru nad substancjami chemicznymi dopuszczanymi na rynek, zgodnego z zasadami Rozporządzenia REACH. Zmniejszanie ryzyka wyst ąpienia powa Ŝnej awarii przemysłowej przez nadzór nad wszystkimi instalacjami b ędącymi potencjalnymi źródłami takiej awarii oraz minimalizacja ic h skutków .

94

Kierunki działa ń: Zadania koordynowane:

Jednostka Rodzaj zadania odpowiedzialna Regionalne Centrum Prowadzenie szkole ń dotycz ących odpowiedniego stosowania Bezpiecze ństwa chemikaliów i post ępowania z ich odpadami Ekologicznego, Starostwo, Stra Ŝ Po Ŝarna Prowadzenie akcji informacyjno – edukacyjnej dla ogółu Regionalne Centrum społecze ństwa dotycz ącej zasad post ępowania w razie wyst ąpienia Bezpiecze ństwa powa Ŝnej awarii, w celu ukształtowania wła ściwych postaw i Ekologicznego, Stra Ŝ zachowa ń Po Ŝarna Zmniejszenie zagro Ŝenia oraz minimalizacja skutków w przypadku awarii poprzez doskonalenie technologii produkcji WIO Ś, Stra Ŝ Po Ŝarna, ograniczaj ącej ryzyko wyst ąpienia awarii oraz ewidencj ę źródeł Zakłady produkcyjne, powa Ŝnych awarii Zapewnienie bezpiecznego transportu substancji niebezpiecznych Wojewoda Opolski poprzez aktualizacj ę tras optymalnego przewozu Monitoring potencjalnych sprawców powa Ŝnych awarii pod k ątem WIO Ś Opole spełniania przez nich wymogów bezpiecze ństwa i prewencji Opracowanie programu zapobiegania powa Ŝnym awariom StraŜ Po Ŝarna Opracowanie planu operacyjno – ratowniczego na wypadek Stra Ŝ Po Ŝarna zaistnienia powa Ŝnej awarii Utrzymywania w gotowo ści słu Ŝb ratowniczych na wypadek Stra Ŝ Po Ŝarna zaistnienia powa Ŝnej awarii

7. HARMONOGRAM REALIZACJI PRZEDSI ĘWZI ĘĆ NA LATA 2013 – 2016 W przedstawionym harmonogramie realizacji przedsi ęwzi ęć przewidzianych do realizacji w latach 2013- 2016 z perspektyw ą do 2020 r., zostały uwzgl ędnione te zadania, które zostały wymienione we wcze śniejszych rozdziałach niniejszej aktualizacji. Kryteria ich wyboru przedstawione poni Ŝej: • zawarte s ą w „Polityce ekologicznej pa ństwa na lata 2009-2012 z perspektyw ą do roku 2016”, proponowane do finansowania przede wszystkim ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (FS, EFRR), Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego (EFRR), Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), • wynikaj ą z obowi ązku ustawowego,

95

• zapisane s ą jako priorytetowe w „Strategii rozwoju województwa opolskiego”, • wskazane s ą jako istotne w „Planie zagospodarowania przestrzennego województwa opolskiego” oraz w planach miejscowych, • znajduj ące si ę na listach priorytetowych Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu, finansowane przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, • zgłoszone przez zakłady przemysłowe i gospodarstwa rolne, organizacje, instytucje ró Ŝnego szczebla, • zgłoszone przez samorz ądowe jednostki organizacyjne powiatowe i gminne na terenie powiatu Oleskiego.

Podane w tabeli źródła finansowania przedstawiaj ą potencjalne mo Ŝliwo ści finansowania przedsi ęwzi ęć .

96

Tabela 32 Cele średniookresowe. Zadania własne powiatu oleskiego w latach 2013-2016

Szacunkowy koszt realizacji zadania [tys. zł] Cel średniookresowy Zadania własne 2013 2014 2015 2016 RAZEM: UWZGL ĘDNIENIE ZASAD OCHRONY ŚRODOWISKA W STRATEGIACH SEKTOROWYCH Doprowadzenie do sytuacji, w której projekty dokumentów Monitoring wł ączania celów środowiskowych do W ramach W ramach W ramach strategicznych wszystkich dokumentów strategicznych oraz wdra Ŝania W ramach zada ń zada ń zada ń - sektorów gospodarki b ędą, strategicznych ocen oddziaływania na środowisko (m.in. zada ń własnych własnych własnych własnych zgodnie z obowi ązuj ącym w w ramach raportów PO Ś) tym zakresie prawem, poddawane procedurze oceny W ramach W ramach W ramach W ramach oddziaływania na środowisko i zada ń zada ń własnych zada ń zada ń Współpraca Wydziału Ochrony Środowiska, Rolnictwa i wyniki tej oceny b ędą własnych własnych własnych Le śnictwa z instytucjami odpowiedzialnymi za - uwzgl ędniane w ostatecznych przygotowanie dokumentów strategicznych wersjach tych dokumentów

AKTYWIZACJA RYNKU NA RZECZ OCHRONY ŚRODOWISKA Uruchomienie takich W ramach W ramach W ramach W ramach Stosowanie systemu „zielonych zamówie ń” w mechanizmów prawnych, zada ń zada ń własnych zada ń zada ń - ekonomicznych i post ępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego własnych własnych własnych edukacyjnych, które prowadziłyby do rozwoju W ramach W ramach W ramach W ramach Upowszechnianie i promocja w śród mieszka ńców proekologicznej produkcji zada ń zada ń własnych zada ń zada ń - produktów ekologicznych towarów oraz do świadomych własnych własnych własnych postaw konsumenckich zgodnie W ramach W ramach W ramach W ramach z zasad ą rozwoju Promocja tworzenia „zielonych miejsc pracy” zada ń zada ń własnych zada ń zada ń - zrównowa Ŝonego własnych własnych własnych

ZARZ ĄDZANIE ŚRODOWISKOWE W ramach W ramach W ramach W ramach Rozpowszechnienie w śród społecze ństwa wiedzy na Rozpowszechnienie wiedzy o zada ń zada ń własnych zada ń zada ń - temat EMAS i ISO 14001 systemach zarz ądzania własnych własnych własnych środowiskowego oraz Stworzenie bazy organizacji, działaj ących na terenie W ramach W ramach W ramach W ramach wspieranie w ich wdra Ŝaniu powiatu, posiadaj ących rejestracj ę w systemie EMAS lub zada ń zada ń własnych zada ń zada ń -

certyfikat ISO 14001 własnych własnych własnych

97

UDZIAŁ SPOŁECZE ŃSTWA W DZIAŁANIACH NA RZECZ OCHRONY ŚRODOWISKA Wsparcie finansowe oraz merytoryczne konkursów 5 000 5 000 5 000 5 000 20 000 ekologicznych Współorganizowanie akcji ekologicznych („Sprz ątanie 1 000 1 000 1 000 1 000 4 000 Świata”, „Dzie ń Ziemi”) W ramach W ramach W ramach W ramach Podnoszenie świadomo ści Współpraca powiatu z mediami w zakresie ochrony zada ń zada ń własnych zada ń zada ń - ekologicznej społecze ństwa środowiska własnych własnych własnych

Opracowanie oraz rozprowadzanie ulotek, folderów o tre ściach ekologicznych (np. zwi ązanych z gospodark ą 3 000 3 000 3 000 3 000 12 000 odpadami) Informowanie mieszka ńców powiatu o stanie środowiska W ramach W ramach W ramach W ramach oraz prowadzonych działaniach na rzecz ochrony zada ń zada ń własnych zada ń zada ń - środowiska własnych własnych własnych OCHRONA PRZYRODY I KRAJOBRAZU

Zachowanie istniej ącej zieleni urz ądzonej 3 000 3 000 3 000 3 000 12 000 Zachowanie bogatej ró Ŝnorodno ści przyrody Promowanie terenów ciekawych pod wzgl ędem przyrodniczym, w tym budowa przyrodniczych ście Ŝek 3 000 3 000 3 000 3 000 12 000 edukacyjnych OCHRONA I ZRÓWNOWA śONY ROZWÓJ LASÓW

Realizacja Programu Zwi ększania Lesisto ści 10 000 10 000 10 000 10 000 40 000

Zalesianie gruntów z poszanowaniem ochrony bioró Ŝnorodności i terenów niele śnych cennych 1 000 1000 1000 1000 4 000 Racjonalne u Ŝytkowanie przyrodniczo zasobów le śnych przez W ramach W ramach W ramach W ramach kształtowanie ich wła ściwej Nadzór nad gospodark ą le śną w lasach prywatnych zada ń zada ń własnych zada ń zada ń - struktury gatunkowej i własnych własnych własnych wiekowej W ramach W ramach W ramach W ramach

Wspieranie zalesienia gruntów porolnych zada ń zada ń własnych zada ń zada ń - własnych własnych własnych Likwidacja szkód po oblodzeniu drzewostanu i 5 000 5 000 5 000 5 000 20 000 odnowienie powierzchni le śnych RACJONALNE GOSPODAROWANIE ZASOBAMI WODNYMI ORAZ OCHRONA PRZED POWODZI Ą

98

Racjonalne gospodarowanie zasobami wód Informowanie mieszka ńców i przedsi ębiorców o W ramach W ramach W ramach powierzchniowych i W ramach mo Ŝliwo ściach racjonalnego wykorzystania zasobów zada ń zada ń zada ń - podziemnych oraz skuteczna zada ń własnych wodnych własnych własnych własnych ochrona przed powodzi ą

OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI W ramach W ramach W ramach W ramach Promowanie rolnictwa ekologicznego zada ń zada ń zada ń - zada ń własnych własnych własnych własnych Podejmowanie działa ń zobowi ązuj ących wła ścicieli W ramach W ramach W ramach Rozpowszechnienie dobrych zanieczyszczonych terenów, oraz podmiotów b ędących W ramach zada ń zada ń zada ń - praktyk rolnych i le śnych oraz sprawcami zanieczyszcze ń do doprowadzenia środowiska zada ń własnych własnych własnych własnych przeciwdziałanie degradacji do stanu wła ściwego terenów Zalesienia i zakrzewienia terenów zdegradowanych 1 000 1 000 1 000 1 000 4 000

W ramach W ramach W ramach W ramach Edukacja społecze ństwa maj ąca na celu ograniczenie zada ń zada ń własnych zada ń zada ń - wypalania traw czy za śmiecania lasów własnych własnych własnych GOSPODAROWANIE ZASOBAMI GEOLOGICZNYMI Racjonalne zaopatrzenie ludno ści oraz sektorów Kontrola stanu faktycznego w przypadku wydobywania W ramach W ramach W ramach W ramach zada ń gospodarczych w kopaliny oraz kopalin bez wymaganej koncesji i naliczanie opłat zada ń zada ń zada ń - własnych rekultywacja terenów podwy Ŝszonych w przypadku nielegalnej działalno ści. własnych własnych własnych poeksploatacyjnych

JAKO ŚĆ POWIETRZA

Osi ągni ęcie jako ści powietrza w zakresie dotrzymywania Modernizacja i rozbudowa dróg powiatowych 500 000 500 000 500 000 500 000 2 000 000 dopuszczalnego poziomu pyłu Upowszechnianie informacji o rozmieszczeniu i zawieszonego PM10 w W ramach W ramach W ramach mo Ŝliwo ściach technicznych wykorzystania potencjału W ramach powietrzu na terenie powiatu zada ń zada ń zada ń - energetycznego poszczególnych rodzajów odnawialnych zada ń własnych oraz utrzymanie jako ści własnych własnych własnych źródeł energii powietrza atmosferycznego Prowadzenie działa ń edukacyjnych oraz zgodnie z obowi ązuj ącymi 1 000 1 000 1 000 1 000 4 000 standardami jako ści popularyzuj ących odnawialne źródła energii

99

środowiska. W ramach W ramach W ramach Wspieranie rozwi ąza ń pozwalaj ących na unikanie lub W ramach zada ń zada ń zada ń - zmniejszanie wielko ści emisji z transportu zada ń własnych Kontynuacja działa ń w celu własnych własnych własnych spełnienia wymaga ń prawnych Zwi ększenie świadomo ści społecze ństwa w zakresie w zakresie jako ści powietrza. potrzeb i mo Ŝliwo ści ochrony powietrza, w tym W ramach W ramach W ramach W ramach oszcz ędno ści energii i stosowania odnawialnych źródeł zada ń zada ń zada ń - zada ń własnych Kontynuacja działa ń w celu energii oraz szkodliwo ści spalania odpadów w własnych własnych własnych dotrzymania standardów gospodarstwach domowych emisyjnych z instalacji, Szkolenia dla podmiotów gospodarczych w zakresie wymaganych przepisami prawa 5 000 5 000 5 000 5 000 20 000 wymaga ń dotyczących ochrony środowiska Termomodernizacja budynków szkolnych (ZS w Ole śnie, 500 000 500 000 500 000 500 000 2 000 000 ZSEiO w Ole śnie, ZS w Gorzowie Śląskim) Modernizacja kotłowni ZPE w Dobrodzieniu, ZSP w Redukcja emisji 200 000 200 000 200 000 200 000 800 000 zanieczyszcze ń Praszce atmosferycznych Termomodernizacja budynku przy pl. Wolno ści 22-23 i 800 000 - - - 800 000 ul. Oleskiej 1a w Dobrodzieniu Modernizacja topialni stopów aluminiowych do produkcji 1 766 000 - - - 1 766 000 odlewów - Neapco Europe Sp. z O.O. OCHRONA WÓD Rozwój współpracy z instytucjami wpływaj ącymi na W ramach W ramach W ramach jako ść wód, wspieranie edukacji ekologicznej w zakresie W ramach zada ń zada ń zada ń racjonalnej gospodarki wodami i jej ochrony przed zada ń własnych własnych własnych własnych zanieczyszczeniem. Weryfikacja pozwole ń wodnoprawnych pod k ątem W ramach W ramach W ramach W ramach spełniania prawnych wymaga ń w zakresie ochrony zada ń zada ń zada ń - Utrzymanie i osi ągni ęcie zada ń własnych dobrego stanu – potencjału zasobów wodnych. własnych własnych własnych Współpraca ze środowiskami rolniczymi w zakresie wszystkich wód w tym równie Ŝ W ramach W ramach W ramach wdra Ŝania dobrych praktyk rolniczych, niezb ędnych dla W ramach zachowanie i przywracanie zada ń zada ń zada ń - skutecznej ochrony wód przed zanieczyszczeniem zada ń własnych ci ągło ści ekologicznej cieków własnych własnych własnych obszarowym. Utrzymanie w dobrym stanie rowów w ci ągu dróg 50 000 52 500 55 100 57 900 215 500 powiatowych. Kontynuacja uporz ądkowania gospodarki wodno- ściekowej w obiektach podlegaj ących Starostwu 50 000 52 500 55 100 57 900 215 500 Wspieranie budowy indywidualnych systemów

100

oczyszczania ścieków w miejscach gdzie jest niemo Ŝliwa lub ekonomicznie nieuzasadniona budowa sieci kanalizacyjnej Wdro Ŝenie programu ograniczenia zanieczyszcze ń wprowadzanych wodami opadowymi i roztopowymi – 10 000 10 500 11 025 11 575 43 100 kontynuacja od 2009 roku GOSPODARKA ODPADAMI Usuwanie wyrobów Finansowanie kosztów zwi ązanych z demonta Ŝem W ramach W ramach W ramach W ramach zawieraj ących azbest z terenu konstrukcji zawieraj ących azbest – dotacje celowe z pozyskanych pozyskanych pozyskanych pozyskanych - powiatu bud Ŝetu powiatu dotacji dotacji dotacji dotacji Gospodarowanie odpadami z uwzgl ędnieniem zapobiegania powstania odpadów, Prowadzenie działa ń edukacyjno-informacyjnych, W ramach W ramach W ramach W ramach minimalizacja ich ilo ści oraz maj ących na celu podniesienie świadomo ści ekologicznej zada ń zada ń zada ń - zada ń własnych propagowanie odzysku i z zakresu gospodarki odpadami własnych własnych własnych bezpiecznego dla środowiska ich unieszkodliwiania Stworzenie, doskonalenie i prowadzenie bazy danych dotycz ących ewidencji wytwarzanych odpadów oraz 1 000 1 000 1 000 1 000 4 000 poddawanych poszczególnym procesom odzysku i unieszkodliwiania Uwzgl ędnianie w przetargach publicznych, poprzez zapisy w specyfikacji istotnych warunkach zamówienia, W ramach W ramach W ramach zakupów wyrobów zawieraj ących materiały lub W ramach zada ń zada ń zada ń - Stworzenie systemu gospodarki substancje pochodz ące z recyklingu odpadów; wł ączanie zada ń własnych własnych własnych własnych odpadami, zgodnego z zasad ą do procedur zamówie ń publicznych kryteriów zwi ązanych zrównowa Ŝonego rozwoju z ochron ą środowiska i Polityk ą Ekologiczn ą Pa ństwa Wspieranie wdra Ŝania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie technologii odzysku i unieszkodliwiania W ramach W ramach W ramach W ramach odpadów, w tym technologii pozwalaj ących na zada ń zada ń zada ń - zada ń własnych odzyskiwanie energii zawartej w odpadach w procesach własnych własnych własnych termicznego i biochemicznego ich przekształcania Wykonanie sprawozdania z wykonania Programu 5 000 5 000 Ochrony Środowiska dla Powiatu Oleskiego ODDZIAŁYWANIE HAŁASU Ocena nara Ŝenia społecze ństwa Modernizacja sieci dróg powiatowych 500 000 500 000 500 000 500 000 2 000 000

101

na ponadnormatywny hałas i Gromadzenie danych na temat zagro Ŝenia i emisji hałasu W ramach W ramach W ramach W ramach podj ęcie kroków do w powiecie, kontrolne pomiary hałasu (interwencje zada ń zada ń zada ń - zadań własnych zmniejszenia zagro Ŝenia tam, mieszka ńców) własnych własnych własnych gdzie jest ono najwi ększe. Wspieranie budowy ście Ŝek rowerowych 20 000 20 000 20 000 20 000 80 000 Ochrona mieszka ńców powiatu Tworzenie bazy danych na podstawie wyników oleskiego przed hałasem uzyskanych: z prowadzonego monitoringu przez W ramach W ramach W ramach zagra Ŝaj ącym zdrowiu lub Opolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony W ramach zada ń zada ń zada ń - jako ści Ŝycia Środowiska w Opolu, od zarz ądców dróg publicznych z zada ń własnych własnych własnych własnych pomiarów emisji oraz zgłosze ń w zwi ązku z wyst ępuj ącą uci ąŜ liwo ści ą emisji hałasu Ustalanie i egzekwowanie dopuszczalnych poziomów W ramach W ramach W ramach W ramach hałasu w środowisku przez wła ściwe organy i inspekcje zada ń zada ń zada ń - zada ń własnych ochrony środowiska własnych własnych własnych W ramach W ramach W ramach Szkolenia dla podmiotów gospodarczych w zakresie W ramach zada ń zada ń zada ń - wymaga ń dotycz ących ochrony środowiska zada ń własnych własnych własnych własnych

102

8. ZARZ ĄDZANIE POWIATOWYM PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA

Powiatowy Program Ochrony Środowiska realizowany b ędzie przez Zarz ąd Powiatu Oleskiego. W ramach zarz ądzania programem przede wszystkim powinny by ć brane pod uwag ę zasady zrównowa Ŝonego rozwoju, opieraj ące si ę o instrumenty zarz ądzania zgodnie z kompetencjami i obowi ązkami podmiotów zarz ądzaj ących. Sam proces zarz ądzania programem powinien by ć spójny z zarz ądzaniem środowiskiem, realizowanym przez administracj ę rz ądow ą oraz samorz ąd województwa. Oprócz szczebla powiatowego działania podejmowane b ędą tak Ŝe w skali gminy przez jednostki organizacyjne oraz podmioty gospodarcze korzystaj ące ze środowiska.

8.1 Narz ędzia i instrumenty realizacji programu

Spo śród instrumentów słu Ŝą cych zarz ądzaniu ochron ą środowiska mo Ŝna wyró Ŝni ć:
instrumenty prawne,
ekonomiczno-finansowe,
społeczne (edukacyjne i informacyjne),
organizacyjno-planistyczne.

8.1.1. Instrumenty prawne Polskie prawodawstwo uwzgl ędnia konieczno ść stosowania zasady zrównowa Ŝonego rozwoju na szeroko rozumianej płaszczy źnie ł ącz ącej rozwój gospodarczy z ochron ą środowiska i racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych. Główne regulacje prawne w tym zakresie zawarte s ą w:
ustawie z 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska z pó źn. zmianami,
ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody z pó źn. zmianami,
ustawie z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z pó źn. zmianami,
ustawie z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne z pó źn. zmianami,
ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. — Prawo geologiczne i górnicze z pó źn. zmianami. Wśród dost ępnych instrumentów prawnych nale Ŝy wyró Ŝni ć:
pozwolenia na wprowadzanie do środowiska substancji i energii, obejmuj ące równie Ŝ pozwolenia zintegrowane,
przewidziane ustawowo decyzje w zakresie korzystania ze środowiska,

103

koncesje geologiczne,
procedury planowania przestrzennego, obejmuj ące m in. plany zagospodarowania przestrzennego województwa, studia uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
procedury ocen oddziaływania na środowisko,
wprowadzone przez regulacje prawne obligatoryjne badania monitoringowe.

8.1.2. Instrumenty ekonomiczno-finansowe Program wykonawczy do polityki ekologicznej pa ństwa, w zakresie tworzenia nowych i ulepszania ju Ŝ istniej ących mechanizmów ekonomicznych, przewiduje m.in.:
mo Ŝliwo ść rozszerzenia listy wyrobów obj ętych opłatami produktowymi i depozytowymi oraz ustalenie zasad dysponowania wpływami z tych opłat,
mo Ŝliwo ść regionalnego ró Ŝnicowania wysoko ści stawek podatków i innych danin publicznych słu Ŝą ce celom ochrony środowiska oraz szersze uwzgl ędnianie w wielko ści i strukturze opłat strat gospodarczych powodowanych zanieczyszczeniem środowiska,
tworzenie rynku uprawnie ń do emisji zanieczyszcze ń (zbywalne pozwolenia),
wprowadzenie ubezpiecze ń ekologicznych obejmuj ących odpowiedzialno ść cywiln ą za szkody spowodowane powa Ŝnymi awariami przemysłowymi i transportowymi,
wycen ę usług ekosystemowych. Do instrumentów finansowych przede wszystkim nale Ŝą :
opłaty za korzystanie ze środowiska,
opłaty podwy Ŝszone za korzystanie ze środowiska, które uiszczaj ą podmioty korzystaj ące z niego bez uzyskania wymaganego pozwolenia (administracyjne kary pieni ęŜ ne),
kredyty i dotacje z funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej i innych funduszy ekologicznych i unijnych oraz pomoc publiczna na ochron ę środowiska w postaci preferencyjnych po Ŝyczek i kredytów, dotacji, odrocze ń, rozło Ŝenia na raty i umorze ń płatno ści wobec bud Ŝetu pa ństwa, zwolnie ń i ulg podatkowych,
system materialnych zach ęt (ustawa Prawo ochrony środowiska przewiduje zró Ŝnicowane stawki podatków i innych danin publicznych słu Ŝą ce celom ochrony środowiska) dla przedsi ębiorców podejmuj ących si ę wprowadzania pro środowiskowych systemów zarz ądzania procesami produkcji i usługami, zgodnie

104

z ogólno światowymi i europejskimi wymogami w tym zakresie, wyra Ŝonymi m.in. w standardach ISO 14000, EMAS, programach czystej produkcji,
odpowiedzialno ść cywilna, karna i administracyjna.

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej uwzgl ędniaj ąc cele, priorytety i zadania, które wynikaj ą z wojewódzkiego, powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska, do ko ńca listopada ka Ŝdego roku uchwala zgodnie z art.400h ust. 4 pkt. 2 ustawy z 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2008 nr 25 poz. 150) plan działalno ści wojewódzkiego funduszu na rok nast ępny.

8.1.3. Instrumenty społeczno-edukacyjne i informacyjne Dokumentem, który identyfikuje i hierarchizuje główne cele edukacji środowiskowej, wskazuj ąc jednocześnie mo Ŝliwo ści ich realizacji jest Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej. Edukacja środowiskowa, jest bardzo wa Ŝna poniewa Ŝ kształtuje cało ściowy obraz relacji pomi ędzy człowiekiem, społecze ństwem i przyrod ą, oraz ukazuje zale Ŝno ść człowieka od przyrody a tak Ŝe uczy odpowiedzialno ści za wszelkie zmiany, które są dokonywane w środowisku naturalnym. Edukacja ekologiczna jest zatem wa Ŝnym składnikiem edukacji obywatelskiej zmierzaj ącej do rozwijania społecze ństwa rozumnego i akceptuj ącego zasady zrównowa Ŝonego rozwoju, umiej ącego ocenia ć stan bezpiecze ństwa ekologicznego oraz uczestnicz ącego w procesach decyzyjnych. Przedsi ęwzi ęcia edukacyjne społeczno ści lokalnej znalazły ju Ŝ odzwierciedlenie w szeregu dokumentach lokalnych, pocz ąwszy od strategii Powiatu i strategii Gmin. Wśród dost ępnych instrumentów społeczno-edukacyjnych i informacyjnych nale Ŝy wyró Ŝni ć:
wspieranie programów i ró Ŝnych form edukacji ekologicznej (warsztaty, wycieczki, szkolenia, spotkania itp.),
powszechne udost ępnienie informacji o środowisku,
wł ączanie obywateli i organizacji pozarz ądowych w procedury decyzyjne,
szeroko poj ęta współpraca – zarówno pomi ędzy samorz ądem województwa i administracj ą rz ądow ą, samorz ądem powiatowym i gminnym, mi ędzy społecze ństwem i władzami (wojewódzkimi, powiatowymi i gminnymi), jak równie Ŝ pomi ędzy władzami i podmiotami gospodarczymi.

105

Najwa Ŝniejszym aktem prawnym, który reguluje dost ęp do informacji, rozpowszechnianie informacji oraz udział społecze ństwa w post ępowaniu w sprawie ochrony środowiska jest:
Ustawa z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008 nr 199 poz. 1227).

8.1.4. Instrumenty organizacyjno-planistyczne Na poziomie powiatowym i gminnym instrumentami organizacyjno-planistycznymi s ą m.in.:
studia uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz plany miejscowe sporz ądzane przez władze gmin i uzgadniane przez starost ę,
oceny oddziaływania na środowisko projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego stanowi ące istotny materiał umo Ŝliwiaj ący uzgodnienie planu miejscowego,
oceny oddziaływania na środowisko przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych, które realizowane są w ramach procedury maj ącej na celu wydanie decyzji o warunkach zabudowy, uzyskanie pozwolenia na budow ę, koncesji na poszukiwanie i wydobywanie kopalin, pozwolenia wodno – prawnego, o warunkach prowadzenia robót regulacyjnych wód i melioracyjnych, zatwierdzaj ącej projekt scalania i podziału gruntów, o zmianie lasu na u Ŝytek rolny,
programy gospodarki odpadami przedsi ębiorstw. Na poziomie wojewódzkim instrumentami organizacyjno-planistycznymi s ą przede wszystkim:
strategia rozwoju województwa opolskiego,
strategie sektorowe, do których nale Ŝy zaliczy ć: strategi ę rolnictwa i obszarów wiejskich, infrastruktury technicznej, le śnictwa i turystyki, przemysłu, małej retencji,
plan zagospodarowania przestrzennego województwa opolskiego – okre ślaj ący i uszczegóławiaj ący cele i kierunki działa ń zapisanych w strategii rozwoju województwa.

8.3 Struktura zarz ądzania Programem

Głównym odpowiedzialnym za realizacj ę powiatowego programu ochrony środowiska jest Starosta. Starosta sporz ądza co 2 lata raporty z wykonania programu, które przedstawia Radzie Powiatu Oleskiego. Starosta mo Ŝe wyznaczy ć tak Ŝe koordynatora wdra Ŝania

106

programu, którego zadaniem jest ścisła współpraca ze starost ą i Rad ą Powiatu Oleskiego w zakresie wdra Ŝania programu oraz przedstawianie im okresowych sprawozda ń z realizacji programu. Bezpo średnim wdra Ŝaniem programu zajmuj ą si ę odpowiednie struktury administracyjne powiatu oraz jednostki realizuj ące przedsi ęwzi ęcia. W celu realizacji programu organ wykonawczy powiatu Zarz ąd Powiatu Oleskiego współpracuje z organami administracji rz ądowej i samorz ądowej szczebla wojewódzkiego oraz samorz ądami gminnymi, podmiotami gospodarczymi i społeczności ą lokaln ą.

Rada Powiatu Oleskiego prezydent, wójtowie, burmistrzowie

odbiór społeczny Zarz ąd Powiatu Oleskiego, programu Starosta (koordynator) marszałek, zarz ąd województwa

Wydział Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Le śnictwa instytucje finansuj ące

Jednostki realizuj ące przedsi ęwzi ęcia

INSTYTUCJE KONTROLUJ ĄCE

Rysunek 27 Schemat zarz ądzania programem ochrony środowiska (opracowanie własne)

Tabela 33 Główne działania w ramach zarz ądzania środowiskiem wdra Ŝania Programu Jednostka odpowiedzialna i Lp. Działania współpracuj ąca 1. Wdra Ŝanie Programu Ochrony Zarz ąd Powiatu, Samorz ądy Gminne, inne Środowiska(wyznaczenie jednostki wdra Ŝaj ące Program koordynatora) 2. Raporty z realizacji programu (2x, Zarząd Powiatu, Samorz ądy Gminne, inne 2014 i 2016) jednostki wdra Ŝaj ące Program

107

3. Edukacja ekologiczna, Zarz ąd Powiatu, Prezydent, Wójtowie, komunikacja ze społecze ństwem, Burmistrzowie, Zarz ąd Województwa, system informacji o środowisku Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, organizacje pozarz ądowe 4. Rozwój ró Ŝnorodnych form Zarz ąd Powiatu, Prezydent, Wójtowie, edukacji ekologicznej w oparciu o Burmistrzowie, Zarz ąd Województwa, instytucje zajmuj ące si ę tym Wojewódzki Inspektorat Ochrony zagadnieniem, realizacja zapisów Środowiska, organizacje pozarz ądowe ustawy dot. dost ępu do informacji o środowisku i jego ochronie, wykorzystanie mediów w celach informowania społecze ństwa o podejmowanych i planowanych działaniach z zakresu ochrony środowiska, w tym realizacji programów 5. Systemy zarz ądzania Zarz ąd Powiatu, Wojewoda, fundusze środowiskiem wspieranie i celowe promowanie zakładów i instytucji wdra Ŝaj ących system zarz ądzania środowiskiem 6. Prowadzenie monitoringu stanu Wojewódzki Inspektorat Ochrony środowiska- zgodnie z Środowiska, Wojewódzka Stacja wymaganiami ustawowymi Sanitarno-Epidemiologiczna, Regionalny Informacje o stanie środowiska w Zarz ąd Gospodarki Wodnej, Marszałek, powiecie Zarz ąd Powiatu

8.4 Sprawozdawczo ść z realizacji programu

Zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2008 nr 199 poz. 1227) z wykonania programu Zarz ąd Powiatu Oleskiego sporz ądza, co 2 lata raporty, które przedstawia Radzie Powiatu. Dla niniejszego Programu raport powinien być sporz ądzony w I kwartale 2015 r. i 2017 r.

8.5 Monitorowanie i ocena realizacji Programu

Wymagane ustaw ą Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001r. (Dz.U. 2008 nr 199 poz. 1227) raporty, sporz ądzane co 2 lata przez Zarz ąd Powiatu maj ą na celu kontrolę i ocen ę stopnia realizacji zada ń i zało Ŝonych celów. B ędą si ę one opiera ć na okre ślonym w niniejszym rozdziale zakresie i wska źnikach powszechnie dost ępnych w systemie monitoringu środowiska i danych urz ędu statystycznego.

108

8.5.1. Monitoring środowiska Badanie stanu środowiska realizowane jest w ramach Pa ństwowego Monitoringu Środowiska, który stanowi system pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska oraz gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji o środowisku. Sieci regionalne, wojewódzkie, za które odpowiada Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska s ą koordynowane przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska i maj ą za zadanie udokumentowanie zmian, które zachodz ą w środowisku w danym regionie (województwie/powiecie/ gminie ). Pomiary monitoringowe na terenie powiatu wykonywane s ą w ramach działalno ści WSSE i WIO Ś. Opracowane wyniki pomiarów oraz inne dane statystyczne dotycz ące ochrony środowiska publikowane s ą w dwóch podstawowych opracowaniach: 1. „Stan środowiska w województwie opolskim w roku ...” IO Ś WIO Ś, Opole 2. „Ochrona środowiska w województwie opolskim w latach ….” GUS, Warszawa

9. MONITORING REALIZACJI PROGRAMU Zakres monitoringu wdra Ŝania Programu powinien obejmowa ć ocen ę:
stopnia wykonania okre ślonych zada ń,
stopnia realizacji przyj ętych celów,
rozbie Ŝno ści pomi ędzy przyj ętymi celami i zadaniami, a ich wykonaniem oraz analiz ę tych rozbie Ŝno ści,
opisanie przyczyn nie wykonania zało Ŝonych zada ń, działa ń i celów. Raport z realizacji zada ń okre ślonych w niniejszym Programie sporz ądzany i oceniany będzie co dwa lata tj. w roku 2015 za okres 2013-2014 i w roku 2017 za okres 2015-2016. W tabeli 34 przedstawiono wska źniki monitorowania Programu, przyjmuj ąc, Ŝe lista ta nie jest wyczerpuj ąca i b ędzie sukcesywnie modyfikowana. Do wyznaczenia niniejszych wska źników posłu Ŝyły dane udost ępniane przez:
Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska (WIO Ś),
Główny Urz ąd Statystyczny (GUS),
Starostwo Powiatowe w Ole śnie.

109

Tabela 34 Wska źniki monitorowania Programu Ochrony Środowiska

Miejsce pozyskiwania Warto ść 2011 r. Lp. Wska źnik Jednostka danych do

okre ślenia wska źnika

Dziedzina: Ochrona powietrza i ochrona przed hałasem.

Wojewódzki st ęŜ enie Inspektorat µg/m 3 średnioroczne Ochrony Środowiska cz ęsto ść przekraczania poziomu Wojewódzki Stacja w Ole śnie została Pył dopuszczalnego wielko ść Inspektorat uruchomiona w listopadzie 2011 1. zawieszony st ęŜ eń 24- niemianowana Ochrony roku, dlatego te Ŝ nie ma wyników PM10 godzinnych Środowiska pomiaru st ęŜ eń za 2011 rok w roku kalendarzowym liczba Wojewódzki przypadków wielko ść Inspektorat powy Ŝej progu niemianowana Ochrony alarmowego Środowiska

Wojewódzki 22,9 2 Dwutlenek azotu Inspektorat 18,1 3 2. µg/m 3 st ęŜ enie średnioroczne Ochrony 13,6 4 Środowiska 19,9 5 Wojewódzki 7,0 2 Dwutlenek siarki st ęŜ enie Inspektorat 8,0 3 3. µg/m 3 średnioroczne Ochrony 4,4 4 Środowiska 7,1 5 1warto ść zmierzona na stacji pomiarowej poło Ŝonej przy ul. Słowackiego w Ole śnie (kod stacji: OpOlesno4a) 2warto ść zmierzona na stacji pomiarowej poło Ŝonej przy ul. Solny Rynek w Ole śnie (kod stacji: OpOlesno3pas) 3 warto ść zmierzona na stacji pomiarowej poło Ŝonej przy ul. Kani w Ole śnie (kod stacji: OpOlesno4pas) 4 warto ść zmierzona na stacji pomiarowej poło Ŝonej przy ul. Mickiewicza w Praszce (kod stacji: OpPraszka10pas) 5 warto ść zmierzona na stacji pomiarowej poło Ŝonej przy ul. Piastowska w Dobrodzieniu (kod stacji: OpDobro11pas) Dziedzina: Ochrona zasobów wód powierzchniowych, poprawa ich jako ści i zapobieganie zanieczyszczeniu. Dziedzina: Ochrona wód podziemnych i racjonalne ich u Ŝytkowanie oraz ochrona gleb i powierzchni ziemi.

stan Wojewódzki JCWP w granicach Powiatu: wód/potencjał Inspektorat 4. Prosna od źródeł do Wyderki ekologiczny/ umiarkowany/umiarkowany/zły Ochrony (PLRW60001+7184129) stan Środowiska chemiczny

Klasyfikacja jako ści wód Wojewódzki podziemnych Średnia klasa Inspektorat 5. v 2662 Dobrodzie ń RZGW jako ści wody Ochrony Wrocław Środowiska,

110

Miejsce pozyskiwania Warto ść 2011 r. Lp. Wska źnik Jednostka danych do

okre ślenia wska źnika Ilo ść wody pobranej na potrzeby 2,8 6. hm 3/rok GUS gospodarki narodowej i ludno ści Jednostkowe zu Ŝycie wody na hm 3/rok 7. potrzeby gospodarki narodowej GUS 2,3

i ludno ści POBÓR-48 Gospodarowanie wod ą w 8. dam 3/rok GUS ZAKUP- 28 zakładach przemysłowych ZU śYCIE- 63 Długo ść sieci rozdzielczej: GUS, 1- 793,5 9. 1.siecie ć wodoci ągowa km 2- 147 2.sie ć kanalizacyjna Poł ączenia prowadz ące do GUS budynków mieszkalnych i 1- 13 331 10. zbiorowego zamieszkania: Szt. 2- 3 909 1.siecie ć wodoci ągowa 2.sie ć kanalizacyjna Zu Ŝycie wody z wodoci ągów w GUS 11. dam 3/rok 16 45,2 gospodarstwach domowych Ilo ść oczyszczanych ścieków Wojewódzki komunalnych i przemysłowych Inspektorat 12. m3/d 5 142 odprowadzonych do wód lub do Ochrony ziemi Środowiska Ludno ść korzystaj ąca z GUS 13. % 43,1 oczyszczalni ścieków Grunty zdewastowane GUS 14. ha 2 wymagaj ące rekultywacji Grunty zdegradowane GUS 15. ha 19 wymagaj ące rekultywacji

Dziedzina: Racjonalne gospodarowanie odpadami.

Wojewódzki Ilo ść odpadów komunalnych Inspektorat 16. Mg 12 634,1 zebranych z terenu powiatu Ochrony Środowiska Wojewódzki Ilo ść odpadów zdeponowanych Inspektorat 17. Mg 6 544,8 na składowisku Ochrony Środowiska Wojewódzki Ilo ść odpadów Inspektorat 18. zagospodarowanych w sposób Mg 6 089,3 Ochrony inny ni Ŝ składowanie Środowiska Wojewódzki Ilo ść odpadów segregowanych 19. Mg Inspektorat 1 685,4 zebranych z terenu powiatu Ochrony

111

Miejsce pozyskiwania Warto ść 2011 r. Lp. Wska źnik Jednostka danych do

okre ślenia wska źnika Środowiska

Wojewódzki Ilo ść usuni ętych wyrobów Inspektorat 20. Mg 5,9 zawieraj ących azbest Ochrony Środowiska Dziedzina: Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym. Liczba punktów pomiarowych, Wojewódzki na których stwierdzono wielko ść Inspektorat 21. przekroczenia dopuszczalnych 0 niemianowana Ochrony warto ści promieniowania Środowiska elektromagnetycznego Dziedzina: Zabezpieczenia przed powa Ŝnymi awariami przemysłowymi. Wojewódzki Liczba obiektów o du Ŝym wielko ść Inspektorat 22. ryzyku wyst ąpienia awarii 0 niemianowana Ochrony przemysłowej Środowiska Wojewódzki wielko ść Inspektorat 23. Liczba powa Ŝnych awarii 0 niemianowana Ochrony Środowiska Wojewódzki Liczba zdarze ń o znamionach wielko ść Inspektorat 24. 0 powa Ŝnych awarii niemianowana Ochrony Środowiska Dziedzina: Ochrona ró Ŝnorodno ści biologicznej oraz ochrona lasów. Powierzchnia terenów o szczególnych walorach 25. ha GUS 8754,3 przyrodniczych (prawnie chronionych) 26. Powierzchnia gruntów le śnych ha GUS 35 034 27. Lasy na terenie powiatu ha GUS 34 244 28. Lesisto ść % GUS 35,2 29. UŜytki ekologiczne ha GUS 18

112

10. WYTYCZNE DO SPORZ ĄDZANIA GMINNYCH PROGRAMÓW

Dokument „Program ochrony środowiska dla powiatu oleskiego - aktualizacja na lata 2013-2016 w perspektywie do roku 2020” mo Ŝe by ć wykorzystany w trakcie prac nad gminnymi programami ochrony środowiska. Zaleca si ę, aby zachowa ć podobn ą struktur ę tych programów, natomiast cele i strategia ich realizacji, a tak Ŝe przedsi ęwzi ęcia musz ą by ć dopasowane do specyfiki danej gminy. Bior ąc pod uwag ę powy Ŝsze informacje, struktura programów gminnych powinna ści śle nawi ązywa ć do struktury powiatowego programu ochrony środowiska i zawiera ć nast ępuj ące informacje:
ocen ę aktualnego stanu środowiska, w zakresie poszczególnych elementów środowiska -stan wyj ściowy,
cel nadrz ędny i kierunki ochrony środowiska w gminie, sformułowane na podstawie analizy stanu aktualnego środowiska,
strategi ę działa ń w zakresie zagadnie ń o charakterze systemowym, ochron ę zasobów naturalnych oraz popraw ę jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego,
ocen ę realizacji Programu,
nakłady finansowe na realizacj ę Programu: koszty wdro Ŝenia przedsi ęwzi ęć przewidzianych do realizacji oraz udział potencjalnych źródeł finansowania w ogólnych kosztach realizacji Programu. Powiatowy Program nale Ŝy postrzega ć jako pomoc w formułowaniu celów i kierunków działa ń, z zachowaniem specyfiki danej gminy. Kierunki działa ń dla gmin oraz innych podmiotów gospodarczych powiatu oleskiego nale Ŝy okre śli ć na podstawie analizy działa ń opisanych powy Ŝej w poszczególnych rozdziałach niniejszego Programu (ka Ŝdy komponent osobno).

113

11. LITERATURA 1. Polityka Ekologiczna Pa ństwa w latach 2009– 2012 z perspektyw ą do roku 2016. – Warszawa, 2008 rok 2. Program Ochrony Środowiska Województwa Opolskiego na lata 2012-2015 z perspektyw ą do roku 2019 3. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Z ębowice, stycze ń 2009 r. 4. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Olesno na lata 2011-2014 z perspektyw ą do 2018 roku 5. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Gorzów Śląski na lata 2012-2015 z perspektyw ą do roku 2019 6. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Rudniki na lata 2011-2014 z perspektyw ą na lata 2015-2018 7. Stan środowiska w województwie opolskim w roku 2011, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Opolu 8. Program ochrony środowiska dla powiatu oleskiego na lata 2008-2011 wraz z perspektyw ą do 2015 roku 9. Powiatowy Program Usuwania Wyrobów Zawieraj ących Azbest. Powiat Oleski, 2009 r. 10. Ochrona środowiska w województwie opolskim w latach 2009-2010, Urz ąd Statystyczny w Opolu, grudzie ń 2011 r. 11. Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Opolskiego na lata 2012-2017, 12. Plan Zarz ądzania Kryzysowego Powiatu Oleskiego 13. Monitoring chemizmu gleb ornych w Polsce w latach 2010-2012, Instytut Uprawy Nawo Ŝenia i Gleboznawstwa Pa ństwowy instytut Badawczy w Puławach, lipiec 2012 14. Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej, Warszawa 2004 15. Plan rozwoju lokalnego powiatu oleskiego na lata 2013-2015 16. Program ochrony powietrza dla strefy namysłowsko-oleskiej, 2009 r. 17. Powiat Oleski – Statystyczne vademecum samorz ądowca 2012, Urz ąd Statystyczny w Opolu 18. Raport o stanie lasów w Polsce 2011, czerwiec 2012 r. 19. Bilans zasobów złó Ŝ kopalin w Polsce, Warszawa 2012 20. Wytyczne sporz ądzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym, grudzie ń 2002 r.

114

21. Wody płyn ące powiatu oleskiego - Rocznik Powiatu Oleskiego Nr 4, Wiesław Korbiel, 2011 r. 22. http://opole.rdos.gov.pl/ 23. http://natura2000.gdos.gov.pl/ 24. http://www.powiatoleski.pl 25. www.umwo.opole.pl 26. www.katowice.lasy.gov.pl 27. www.stat.gov.pl/gus 28. www.opole.pios.gov.pl 29. www.mos.gov.pl

30. www.pgi.gov.pl 31. http://www.rudniki.pl/ 32. http://www.praszka.pl/ 33. http://www.gorzowslaski.pl/ 34. http://www.radlow.pl/ 35. http://www.dobrodzien.pl 36. http://www.zebowice.pl/ 37. http://www.olesno.pl/

115