Revival of the Sixties

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Revival of the Sixties REVIVAL OF THE SIXTIES de jaren zestig in het debat en beleid over vrouwenemancipatie Er is een land waar vrouwen willen wonen (liedtekst Joke Smit, icoon van de Tweede Feministische Golf in Nederland) Er is een land waar vrouwen willen wonen, Waar vrouw-zijn niet betekent: tweederangs en bang en klein Waar vrouwen niet om mannen concurreren Maar zusters en geliefden kunnen zijn. Waar rimpels niet de eenzaamheid voorspellen, Maar paspoort zijn naar wijsheid, aanzien, ’s werelds raadsvrouw zijn. Waar jonge vrouwen dus een leven voorbereiden Waarin zij veertig, zestig, tachtig zullen zijn. Er is een land waar vrouwen willen wonen, Waar onrecht niet als een natuurgegeven wordt beschouwd. Waar dienstbaarheid niet toevalt aan één sekse, En niet vanzelf een man de leiding houdt. Waar moeder niet hetzelfde is als huisvrouw, Waar steeds opnieuw wordt nagegaan wie zwak zijn en wie sterk. Waar allen zorgen voor wie hulp behoeven, En ‘t brood verdienen met maar vijf uur werk. Er is een land waar mannen willen wonen. Waar jongens van de plicht tot flink en stoer doen zijn bevrijd. Waar niemand wint ten koste van een ander, En man-zijn ook betekent: zorgzaamheid. Waar angst en rouw niet weggemoffeld worden, Waar mannen zonder baan niet denken dat ze minder zijn. Waar vrouw en man elkaar niet hoeven haten, Maar eindelijk bondgenoten kunnen zijn. Er is een land waar mensen willen wonen. Waar jong zijn niet betekent dat je steeds wordt genegeerd. Waar zwakken met respect benaderd worden, En vreemdelingen niet meer gekleineerd. Waarin geweld door niemand meer geduld wordt, Waar allen kunnen troosten als een mens ten onder gaat. Dat is het land waar mensen willen wonen, Het land waar de saamhorigheid bestaat. Jenny Falke Utrecht, 2009 1 Titel: Revival of the sixties: de jaren zestig in het debat en beleid over vrouwenemancipatie Auteur: Jenny Falke Adres: Groenekanseweg 11, 3737 AA, Groenekan Telefoonnummer: 06-41212086 Studentnummer: 3065480 Email: [email protected] Opleiding: Bestuurs- en Organisatiewetenschap Afstudeerrichting: Master Bestuur en Beleid Instelling: Utrechtse School voor Bestuurs- en Organisatiewetenschap, Universiteit Utrecht Begeleider: Thomas Schillemans Tweede lezer: Wieger Bakker Datum: augustus 2009 2 Samenvatting “In de jaren zestig was sprake van een hoge mate van vrijheid voor mensen om hun seksualiteit op hun eigen manier te beleven. Die vrijheid gaat nu op een aantal punten verkeren in onvrijheid voor mensen, vooral bij jongeren en kwetsbare groepen onder hen.” (Thijssen, maart 2008). In dit citaat verwijst Ronald Plasterk, de huidige minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, naar ontwikkelingen die reeds veertig jaar geleden speelden. Plasterk gebruikt de jaren zestig om een onderwerp aan te kaarten en zijn mening over dit onderwerp kenbaar te maken: de vrijheid van de jaren zestig gaat nu verkeren in onvrijheid voor kwetsbare groepen mensen. Dit onderzoek richt zich op het debat over vrouwenemancipatie. “De jaren zestig” als begrip worden dus ingezet in het publieke debat. Maar hoe? En bij welke onderwerpen van emancipatie? En heeft dit effect op het emancipatiebeleid van de overheid? Dit onderzoek draait aldus om de volgende hoofdvraag: Wat is de invloed van het publieke debat over vrouwenemancipatie en de jaren zestig op de inhoud en de vorm van het landelijke emancipatiebeleid in de periode 1999-2008? In theorie kan het publieke debat op twee manieren invloed hebben op het beleid: direct en indirect. Directe invloed houdt in dat het beleid responsief is aan het debat en de thema's en ideeën hieruit (deels) overneemt. Hierbij gaat het om principes van democratie zoals geformuleerd door Habermas: het overheidsbeleid dient representatief te zijn voor het publieke debat. Indirecte invloed vindt plaats via retoriek: de beelden die geschetst worden in het publiek debat en de bewoordingen die gebruikt worden, zijn dan terug te vinden in het overheidsbeleid. De invloed van het debat op het beleid is getracht te achterhalen door in het publiek debat te zoeken naar artikelen die de jaren zestig relateren aan vrouwenemancipatie. Er is gekeken welke onderwerpen aan bod komen in het debat over vrouwenemancipatie en de jaren zestig en hoe de jaren zestig worden ingezet als retorisch middel door de deelnemers. Vervolgens is het emancipatiebeleid van de overheid geanalyseerd op dezelfde punten: onderwerpen en retorische middelen. Uit de overeenkomsten en verschillen blijken de invloedsrelaties. Uit de praktijk ontstaat een beeld dat haast tegenovergesteld is aan de theorie van Habermas: het beleid heeft eerder invloed op het debat dan andersom. Het debat lijkt de stokpaardjes van de verschillende kabinetten Balkenende over te nemen, zoals het gezin, normen en waarden, emancipatie en de seksualisering van de samenleving. Wel vertoont het beleid mogelijk een verlate reactie op de negatieve portrettering van seksualiteit 3 en de jaren zestig en neemt het enigszins de negatieve sentimenten uit het debat over, al is het bewijs hiervoor onvoldoende. Voor de rest is de invloed van het publieke debat op het beleid gering. De negatieve manier waarop in het publiek debat de jaren zestig als retorisch middel gebruikt worden, komt niet terug in het overheidsbeleid. En hoewel de hoofdmoot van thema's hetzelfde is in het publieke debat en het beleid, komen twee onderwerpen uit het overheidsbeleid, veiligheid en internationaal emancipatiebeleid, helemaal niet terug in het publiek debat. Het publieke debat houdt zich vooral bezig met kritiek, waarbij het beleid zich vooral met streefcijfers en subsidies bezighoudt. Debat en beleid hebben dus belangrijke raakvlakken, maar kunnen ook twee geheel eigen werelden zijn. Dit roept vragen op over de democratische representativiteit van de overheid. 4 Inhoudsopgave Voorwoord............................................................................................................................................7 Hoofdstuk 1: Inleiding..........................................................................................................................8 1.1 Inleiding.....................................................................................................................................8 1.2 De empirie................................................................................................................................13 1.3 Relevantie................................................................................................................................13 1.4 Leeswijzer................................................................................................................................14 Hoofdstuk 2: de context......................................................................................................................16 2.1 De jaren zestig.........................................................................................................................16 2.2 De geschiedenis van de vrouwenemancipatie.........................................................................20 2.3 Het emancipatiebeleid van de jaren zeventig tot en met de jaren negentig.............................23 2.3.1 Het specifieke emancipatiebeleid.....................................................................................23 2.3.2 Het emancipatie-perspectief in het reguliere beleid ........................................................25 2.4 Conclusie deelvraag een..........................................................................................................26 Hoofdstuk 3: Publiek debat en beleid ................................................................................................27 3.1 Het publiek debat.....................................................................................................................27 3.2 Het verleden in het publiek debat............................................................................................30 3.2.1 Het verleden in de maatschappij.....................................................................................30 3.2.2 Het verleden in het publiek debat: (de)politisering van het verleden..............................31 3.3 Conclusie deelvraag twee........................................................................................................33 3.4 De directe invloed van het publieke debat op het beleid ........................................................33 3.5 De indirecte invloed van het publieke debat op beleid: politieke retoriek..............................34 3.5.1 De geschiedenis van de retoriek.......................................................................................35 3.5.2 Retorische methoden........................................................................................................36 3.5.2.2 Pathos ......................................................................................................................37 3.5.2.3 Logos........................................................................................................................40 3.6 Conclusie deelvraag drie..........................................................................................................40 3.7 Conclusies................................................................................................................................41 Hoofdstuk 4: Onderzoeksmethoden...................................................................................................43 4.1 De inhoudsanalyse...................................................................................................................43
Recommended publications
  • The Meaning of a Kiss Different Historiographical Approaches to the Sixties in the Netherlands
    412-20361_04 02.11.2009 14:48 Uhr Seite 51 L’Homme. Z. F. G. 20, 2 (2009) The Meaning of a Kiss Different Historiographical Approaches to the Sixties in the Netherlands Mineke Bosch A Famous Kiss On August 26, 1969 at the historical site of the castle Muiderslot, a memorable kiss was exchanged between the ‘romantic decadent’ writer Gerard Reve (1923) and the Catholic Minister of Culture, Leisure and Social Work, Marga Klompé (1912).1 It hap- pened at the occasion of the presentation of the “P. C. Hooft Prize”, the most impor- tant and at the time still a state prize for literature. Both of the involved persons were pioneers in their own fields. He, Gerard Reve, was a publicly gay writer who in 1947 had made his entry in the world of literature with a prize winning book “De Avonden” (The Evenings) in which he gave an merciless picture of lower middle class life. In the early Fifties he had been denied a travel grant by the Catholic Minister of Culture Joseph Cals for his trespassing the boundaries of ‘public morality’ in his work: he had hinted at masturbation in his short story “Melancholia”. In 1966 – one year after Reve had converted to Catholicism – he was prosecuted for blasphemy resulting from the accusation of a member of the Ortho- dox Protestant Party. Reve had imagined God coming to his door in the shape of a small grey donkey which he would then lead to his small room in the attic to tenderly take possession of Him. In 1968 he was cleared of the charge and what is more: he came out a ‘better person’, as his own defence at the trial which emphasised the importance of free speech was widely appreciated.2 1 For a quick introduction see J.
    [Show full text]
  • Full Programme
    IF I CAN’T DANCE, I DON’T WANT TO BE PART OF YOUR REVOLUTION Mythologies / Methodologies Approaching Feminist Collectivities of the 1970s and 1980s A four-part series to kick Saturdays 16-18.30hr, off the If I Can’t Dance 24 October – Edition VIII – Ritual and 14 November 2020 Display final programme Live-streamed from various locations around Amsterdam “Mythologies / Methodologies: Approaching Feminist Collectivities of the 1970s and 1980s” is the inaugural event of the If I Can’t Dance, I Don’t Want To Be Part Of Your Revolution Edition VIII – Ritual and Display final programme, which runs from October 2020 through April 2021. Over roughly six months the artists and researchers with whom If I Can’t Dance has worked over the last two years (2019-2020) will present their projects through a number of different channels, ranging from the theatre stage to the radio broadcast to the exhibition wall. To kick off this lively schedule of activities we begin with a four-part series, which introduces audiences to a range of feminist collective histories from different (psycho-)geographies of the 1970s and 1980s, as well as to a range of contemporary performance-based archival research methodologies. For this series we aim to expand on the thinking around feminist collective strategies and histories, which our Edition VIII – Ritual and Display Research Fellow Giulia Damiani has shared with us in the past years. Indeed, Damiani’s performance-oriented approach to archival research has been a source of inspiration for the “Methodologies/ Mythologies” symposium as we have shaped its participant line-up and form.
    [Show full text]
  • Er Is Een Land Waar Vrouwen Willen Wonen
    Er is een land waar vrouwen willen wonen teksten 1967-1981 Joke Kool-Smit samenstelling Jeroen de Wildt en Marijke Harberts bron Joke Kool-Smit, Er is een land waar vrouwen willen wonen (samenstelling Jeroen de Wildt en Marijke Harberts). Feministische Uitgeverij Sara, Amsterdam 1984 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/kool007eris01_01/colofon.htm © 2007 dbnl / erven Joke Kool-Smit 3 Voor mijn kinderen Lieuwe en Elisabeth en voor mijn levensgezel Jeroen de Wildt Joke Kool-Smit, Er is een land waar vrouwen willen wonen 7 Verantwoording van de redactie Van Joke Smit verschenen twee bundels feministische artikelen bij uitgeverij Bruna, in 1972 Hé zus, ze houen ons eronder, in 1975 De moeder van Marie kan méér. Toen de Feministische Uitgeverij Sara in 1980 aan Joke Smit verzocht een nieuwe bundel samen te stellen, besloot deze de eerder gebundelde artikelen alle weer op te nemen, met uitzondering van het titelstuk van De moeder van Marie kan méér. Dat betrof een beleidsrapport over vorming en scholing van vrouwen en de ontwikkelingen op dat terrein zijn sedertdien zo snel gegaan dat maar weinig mensen nog in de tekst geïnteresseerd zullen zijn. Uit de artikelen na 1975 maakte Joke Smit zelf nog een selectie. De definitieve keuze moest echter na haar overlijden worden gemaakt en is daarom voor onze verantwoording. In de eerste plaats volgden wij daarbij aanwijzingen die Joke Smit zelf nog had gegeven. In de tweede plaats wilden we geen teksten opnemen met een erg specialistisch of tijdgebonden karakter. Tot slot meenden we dat de bundel een goede afspiegeling zou moeten zijn van de onderwerpen waarmee Joke Smit zich in bijna vijftien jaar van feministische publikaties bezighield.
    [Show full text]
  • Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2004 Het Democratisch Ideaal
    I i I Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2004 Het democratisch ideaal Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2004 Het democratisch ideaal Redactie: C.C. van Baaien W. Breedveld P.G.T.W. van Griensven P.B. van der Heiden J.J.M. Ramakers W.R Secker Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, Nijmegen Sdu Uitgevers, Den Haag Foto omslag: Roel Rozenburg, Den Haag Vormgeving omslag: Wim Zaat, Moerkapelle Zetwerk: Wil van Dam, Utrecht Druk en afwerking: A-D Druk BV, Zeist Meer informatie over deze en andere uitgaven kunt u verkrijgen bij: Sdu Klantenservice Postbus 20014 2500 EA Den Haag tel.: (070) 378 98 80 fax: (070) 378 97 83 www.sdu.nl © 2004, Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, Nijmegen Alle rechten voorbehouden. Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van deze uitgave worden uitdruk­ kelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij de auteurs. Behoudens de in of krachtens de Auteurswet 1912 gestelde uitzonderingen, mag niets uit deze uitgave worden ver­ veelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voorzover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, wvw.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich te wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).
    [Show full text]
  • Different Historiographical Approaches to the Sixties in the Netherlands Bosch, Mineke 2009
    Repositorium für die Geschlechterforschung The Meaning of a Kiss : Different Historiographical Approaches to the Sixties in the Netherlands Bosch, Mineke 2009 https://doi.org/10.25595/1039 Veröffentlichungsversion / published version Zeitschriftenartikel / journal article Empfohlene Zitierung / Suggested Citation: Bosch, Mineke: The Meaning of a Kiss : Different Historiographical Approaches to the Sixties in the Netherlands, in: L' homme : Zeitschrift für feministische Geschichtswissenschaft, Jg. 20 (2009) Nr. 2, 51-63. DOI: https://doi.org/10.25595/1039. Erstmalig hier erschienen / Initial publication here: https://doi.org/10.7767/lhomme.2009.20.2.51 Nutzungsbedingungen: Terms of use: Dieser Text wird unter einer CC BY 4.0 Lizenz (Namensnennung) This document is made available under a CC BY 4.0 License zur Verfügung gestellt. Nähere Auskünfte zu dieser Lizenz finden (Attribution). For more information see: Sie hier: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.en https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.de www.genderopen.de 412-20361_04 02.11.2009 14:48 Uhr Seite 51 L’Homme. Z. F. G. 20, 2 (2009) The Meaning of a Kiss Different Historiographical Approaches to the Sixties in the Netherlands Mineke Bosch A Famous Kiss On August 26, 1969 at the historical site of the castle Muiderslot, a memorable kiss was exchanged between the ‘romantic decadent’ writer Gerard Reve (1923) and the Catholic Minister of Culture, Leisure and Social Work, Marga Klompé (1912).1 It hap- pened at the occasion of the presentation of the “P. C. Hooft Prize”, the most impor- tant and at the time still a state prize for literature. Both of the involved persons were pioneers in their own fields.
    [Show full text]
  • VORMING in DE CONTEXT SAMENLEVINGSVORMEN Maatschappijwetenschappen
    VORMING IN DE CONTEXT SAMENLEVINGSVORMEN Maatschappijwetenschappen Voorbeeld havo lesmateriaal SLO Piet Heinstraat 12 7511 JE Enschede Postbus 2041 7500 CA Enschede T 053 484 08 40 E [email protected] www.slo.nl 2178_Cover_Mw_HAVO_Vorming.indd 1 20-01-14 08:50 VORMING IN DE CONTEXT SAMENLEVINGS- VORMEN Maatschappijwetenschappen havo Verantwoording 2013 SLO (nationaal expertisecentrum ©leerplanontwikkeling), Enschede Auteurs Durk van der Veen, Marco Veldman en Yolande Vonhoff Eindredactie Lieke Meijs en Han Noordink Vormgeving Digitale Klerken, Utrecht Illustratie cover elroyklee.com Fotografie Gerard Boeijen In opdracht Dit voorbeeldlesmateriaal is ontwikkeld in de pilot Maatschappijwetenschappen, die in opdracht van het Ministerie van OCW is uitgevoerd. Informatie SLO Afdeling: Tweede Fase Postbus 2041, 7500 CA Enschede Telefoon (053) 4840 661 Internet: www.slo.nl E-mail: [email protected] Alle rechten voorbehouden. Mits de bron wordt vermeld is het toegestaan om zonder voorafgaande toestemming van de uitgever deze uitgave geheel of gedeeltelijk te kopiëren dan wel op andere wijze te verveelvoudigen. 2 INHOUD INLEIDING ................................................................... 4 1. SOCIALISATIE IN DE CONTEXT VAN HET GEZIN ......... 6 1.1 Gezinsvorming in de afgelopen eeuw ............................. 7 1.2. De veranderende invloed van socialisatoren ..................... 13 1.3 Socialisatie binnen de eigen samenlevingsvorm ................ 16 1.4 Socialisatie via de media en op school ............................ 21 1.5 Wat is de invloed van al de veranderingen op de sociale cohesie? ................................................24 2. CULTUUR KLEURT ELKE SAMENLEVING .....................30 2.1 Een kwestie van delen en overleveren ............................. 31 2.2 Cultuurkenmerken en cultuurdragers ............................. 33 2.3 Cultuur: voor iedereen hetzelfde? ..................................34 2.4 De opkomst van jeugdculturen .....................................36 2.5 Hoe vergelijk je culturen met elkaar? ..............................39 3.
    [Show full text]
  • Paris- Amsterdam Underground
    paris- amsterdam underground edited by christoph lindner and andrew hussey Essays on Cultural Resistance, Subversion, and Diversion AMSTERDAM UNIVERSITY PRESS Paris-Amsterdam Underground Cities and Cultures Cities and Cultures is an interdisciplinary humanities book series addressing the interrelations between contemporary cities and the cultures they produce. The series takes a special interest in the impact of globalization on urban space and cultural production, but remains concerned with all forms of cultural expression and transformation associated with contemporary cities. Series editor: Christoph Lindner, University of Amsterdam Advisory Board: Ackbar Abbas, University of California, Irvine Nezar AlSayyad, University of California, Berkeley Derek Gregory, University of British Columbia Stephanie Hemelryk Donald, University of New South Wales Shirley Jordan, Queen Mary, University of London Geoffrey Kantaris, University of Cambridge Bill Marshall, University of London Ginette Verstraete, VU University Amsterdam Richard J. Williams, University of Edinburgh Paris-Amsterdam Underground Essays on Cultural Resistance, Subversion, and Diversion Edited by Christoph Lindner and Andrew Hussey amsterdam university press This book is published in print and online through the online OAPEN library (www.oapen.org) OAPEN (Open Access Publishing in European Networks) is a collaborative initiative to develop and implement a sustainable Open Access publication model for academic books in the Humani- ties and Social Sciences. The OAPEN Library aims to improve the visibility and usability of high quality academic research by aggregating peer reviewed Open Access publications from across Europe. Cover illustration: Sarah Guilbaud Cover design: Kok Korpershoek, Amsterdam Lay-out: Heymans & Vanhove, Goes isbn 978 90 8964 505 0 e-isbn 978 90 4851 820 3 (pdf) e-isbn 978 90 4851 821 0 (ePub) nur 694 Creative Commons License CC BY NC ND (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0) C.
    [Show full text]