DOCSLIB.ORG

Bl Gwyn Thomas Cymru Prydain Y Byd

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Bl Gwyn Thomas Cymru Prydain Y Byd Bl Gwyn Thomas Cymru Prydain Y Byd 1936 2 Medi – Ganwyd yn Nhanygrisiau Ø 27 Mawrth – Roedd gan 12% o Ø 20 Ionawr – Bu farw George y Ø Glaniodd Franco yn Cadiz ger Blaenau Ffestiniog. Y cartref gartrefi Cymru drwydded radio. pumed a daeth ei fab Edward yr a dechreuodd Rhyfel oedd Tŷ Capel Carmel, sef Capel yr 264,140 trwydded ar gyfer wythfed yn frenin. Cartref Sbaen. Annibynwyr yn Nhanygrisiau. poblogaeth o 2.1 miliwn o bobl. Ø 4 Medi – Cwrddodd Lloyd George â Ø 3 Awst – Enillodd Jessie Ei dad oedd Edward Christmas Ø 8 Medi – Llosgodd Saunders Lewis, Hitler yn yr Almaen. Owens, dyn du, dair Thomas (Ted). Un o’i jôcs oedd bod DJ Williams a Lewis Valentine yr Ø 5 Hydref – Gorymdaith Jarrow – medal aur yng Ngemau ganddo “Father Christmas” drwy’r ysgol fomio ger Pwllheli fel protest. gorymdaith 300 milltir gan Olympaidd Berlin. flwyddyn! Pobydd oedd e wrth ei Cafodd y tri eu carcharu. Roedd yn ddynion di-waith o dref Jarrow waith. cael ei ystyried yn drobwynt i yng ngogledd ddwyrain Lloegr i Eluned (Jones cyn priodi) oedd enw wleidyddiaeth Cymru a Lundain. ei fam. Athrawes ysgol gynradd chenedlaetholdeb Cymreig. Ø 11 Rhagfyr – Ildiodd Edward yr oedd hi, er mai gwaith llanw a Ø Tachwedd – Ymunodd nifer o Gymry wythfed y goron. wnaeth yn ystod magwraeth Gwyn. â'r Frigâd Ryngwladol i ymladd yn Roedd hi hefyd yn organyddes yn y erbyn ffasgaeth yn Sbaen – yn erbyn capel. y Cadfridog Franco. Ymunodd 177 Roedd ei daid ar ochr ei fam (John Cymro i gyd a lladdwyd 33. Jones) yn arfer gweithio fel gof chwarel ac yn byw gyda nhw. Roedd e’n flaenor yn y capel. Unig blentyn oedd Gwyn Thomas: “Yn fabi roeddwn i’n un o’r bloeddwyr beunosol mwyaf effro a welodd Ynys Prydain...” Ø 16 Chwefror – Codwyd 1937 Ø Haf – Ymddangosodd rhifyn cyntaf Ø 12 Mai – Darllediad allanol patent ar y ffibr newydd y cylchgrawn llenyddol gan y rhai cyntaf y BBC oedd coroni'r 'neilon'. oedd yn ysgrifennu yn Saesneg yng Brenin George y chweched yn Ø 16 Ebrill – Dinistriwyd Nghymru. Wales oedd ei enw a'r Abaty Westminster. tref Guernica yn ystod golygydd oedd Keidrych Rhys o Rhyfel Cartref Sbaen gan Fethlehem ger Llandeilo. Cafodd fomiau awyrennau'r dau o'r rhifynnau eu golygu gan Almaen. Dylan Thomas a Nigel Heseltine. Ø 6 Mai – Lladdwyd 30 o Roedd y brandio ar gyfer y bobl wrth i long awyr cyhoeddiad wedi'i seilio ar y syniad Hindenburg fynd ar dân "er ein bod yn ysgrifennu yn wrth lanio yn yr Unol Saesneg, mae ein gwreiddiau yng Daleithiau. Nghymru". Ø Cafodd ras geffylau'r Grand National ei hennill gan geffyl o'r enw 'Royal Mail'. Hugh Lloyd, Cymro, oedd ei berchennog, Ivor Anthony o Gydweli oedd yr hyfforddwr, ac Evan Williams o'r Bont-faen oedd y joci. Ø 4 Gorffennaf – Agorodd y BBC led band radio newydd yn benodol ar gyfer darllediadau Cymraeg ar ôl ymgyrchu gan Bwyllgor Darlledu Prifysgol Cymru a chwynion gan wrandawyr yn Lloegr am glywed Cymraeg ar eu radio. 1938 Ø 7 Gorffennaf - Cafodd Augustus John, Ø Llofnododd Neville Chamberlain Ø 14 Mawrth – yr artist o Gymro o Ddinbych-y- gytundeb â'r Almaen, Ffrainc a'r Gorymdeithiodd Hitler pysgod, ei ddewis yn un o dri Eidal, yn Munich, er mwyn sicrhau drwy Vienna ddiwrnod arlunydd Prydeinig i arddangos "heddwch yn ein cyfnod ni" i ar ôl cyhoeddi bod yr gwaith yn y Louvre ym Mharis. Ewrop gyfan. Almaen ac Awstria Roedd y Natsïaid wedi gwahardd wedi'u huno. dangos ei waith. Bu Augustus John yn dilyn ffordd o fyw fohemaidd. Ø Cafodd Sigmund Freud, Daeth yn enwog nid yn unig fel artist Iddew o Awstria (tad ond fel rhywun oedd yn astudio seicdreiddiad a niwroleg) bywyd sipsiwn Romani, a daeth yn ei hedfan o Vienna yn un o ffrindiau Dylan Thomas. Yn wir, Awstria i fyw yn Llundain oddi ar Augustus John y dygodd oherwydd i'r Natsïaid Dylan Caitlin Macnamara, a ddaeth oresgyn Awstria. yn wraig iddo. Gwrthododd yr S.S. a'r Ø 22 Hydref – Ym Mharc Ninian yng Gestapo roi caniatâd i Nghaerdydd, curodd tîm pêl-droed Freud adael y wlad am Cymru dîm Lloegr mewn dri mis. Gyda help Ernest buddugoliaeth gofiadwy o bedair gôl Jones, ei gydweithiwr o i ddwy. Yn gynharach yn y flwyddyn Gymro, y llwyddodd roedd Lloegr wedi curo'r Almaen o Freud i ddianc. chwe gôl i dair. Roedd y rhai a Ø 3 Gorffennaf – Torrodd sgoriodd dros Gymru i gyd yn dod o trên locomotif stêm o'r ardal Ferthyr Tudful. enw Mallard y record am Ø 23 Tachwedd – Agorwyd y Deml injan stêm drwy deithio Heddwch ac Iechyd ym Mharc ar 126 milltir yr awr. Cathays, Caerdydd. Cafodd ei Ø 27 Medi – Lansiwyd y hadeiladu'n gartref i ddau fudiad – Queen Elizabeth, y llong i syniad gwreiddiol gan David Davies, deithwyr fwyaf erioed Llandinam ac roedd dau ddiben i fod hyd at hynny. iddo. Y cyntaf oedd rhoi cartref i Ø 9 Tachwedd – Gymdeithas Coffa Genedlaethol Ymosododd y Natsïaid ar Cymru'r Brenin Edward y seithfed Iddewon yr Almaen corff gwirfoddol er mwyn atal, trin a mewn digwyddiad a dileu twbercwlosis yr oedd yr gafodd ei enwi'n Arglwydd Davies wedi'i sefydlu yn Kristallnacht , noson 1910. Davies oedd llywydd cyntaf dryllio'r gwydr. Cyngor Cenedlaethol Cymru Undeb Cynghrair y Cenhedloedd ac yn 1934 addawodd £58,000 tuag at godi adeilad i'r ddau fudiad. Roedd yr Arglwydd Davies eisiau i'r Deml Heddwch ac Iechyd fod yn "gofeb i'r dynion dewr hynny o bob cenedl a roddodd eu bywydau yn y rhyfel a oedd i fod i orffen pob rhyfel" ac felly cafodd ei gyflwyno er cof am y rhai a oedd wedi rhoi eu bywydau yn y rhyfel hwnnw. Roedd Davies wedi ymladd yn y ffosydd yn ystod y rhyfel hwn, ac roedd wrthi’n ddyfal yn chwilio am drefn ryngwladol sefydlog drwy Gynghrair y Cenhedloedd ac Undeb Cynghrair y Cenhedloedd. Roedd eisiau gweld Heddlu Rhyngwladol cryf yn cael ei sefydlu fel bod modd cael cytundeb a heddwch rhyngwladol. Cafodd y Deml ei hagor gan Mrs Minnie James o Ddowlais, Merthyr, a gollodd dri mab yn y Rhyfel Byd Cyntaf. 1939 Y teulu’n symud o Danygrisiau i Ø 2 Mehefin – Aeth y llong danfor HMS Ø 3 Medi – Cyhoeddodd Neville Ø 1 Ebrill – Daeth Rhyfel Flaenau Ffestiniog – “Fe ddar’u ni – Thetis i drafferth oddi ar yr arfordir Chamberlain, Prif Weinidog Cartref Sbaen i ben gyda Nhad, Mam, Taid, Twm y gath a ym Mae Lerpwl. Ceisiodd bad achub Prydain, fod Prydain mewn rhyfel buddugoliaeth i'r minnau – fudo, â’n dodrefn ar lorri i Llandudno achub y llongwyr tanfor, yn erbyn yr Almaen. ffasgwyr o dan Wuns Rôd;” – i rif 106 Wynne Rd. ond lladdwyd 99 o'r criw o 103. Ø Dechreuodd menywod ifanc arweinyddiaeth y Tŷ ar rent. weithio ar y tir – 'land girls' oedd Cadfridog Franco. Teulu ei fam oedd yn byw yn Boddodd rhai, cafodd eraill eu dal yr enw arnyn nhw ac roedden Ø 24 Awst – Llofnododd yr Nhanygrisiau, a theulu ei dad o heb aer. nhw'n rhan o'r ymdrech ryfel i Almaen a'r Undeb Flaenau. Cafodd ei dad ei fagu yn y Ø Enillodd Arthur Whitford o dyfu rhagor o fwyd o'r tir. Sofietaidd gytundeb Meirion Hotel. Abertawe ei 10fed teitl Gymnasteg heddwch. Roedd ei dad bellach yn gweithio yn Prydeinig, gan ennill bob blwyddyn o Ø 1 Medi – Yr Almaen yn y becws yn y siop fwyd – y Coparét. 1928 i 1936. Dechreuodd hyfforddi goresgyn Gwlad Pwyl. Enw’r ardal o fewn Blaenau oedd yng Nghlwb y Bechgyn yn Eglwys Ø 30 Tachwedd – Yr Undeb Maenofferen (roedd capel Sgeti. Ef oedd y cyntaf i gyflwyno Sofietaidd yn ymosod ar Methodistaidd yno yn rhoi enw ar trefn hyfforddi gymnasteg. y Ffindir. yr ardal). Ø Mai – Cafodd pob cartref yng I gapel Carmel, Tanygrisiau yr oedd Nghymru fasgiau nwy oherwydd bod yn mynd iddo tan iddyn nhw rhyfel yn bygwth. symud. Wedyn i Gapel yr Ø 2 Mai – Yn y pen draw, cytunodd Annibynwyr, Jerusalem. Swyddfa'r Post i roi cyfarwyddiadau Roedd dwy festri – “un fawr ar gyfer dwyieithog mewn blychau ffôn yng y Band of Hope a chyflwyno dramâu Nghymru. Enillwyd y ddadl a dangos sleidiau efo hyd-lusern oherwydd bod y cyfarwyddiadau i (‘majiclantar’ ar lafar), a festri lai yn ddefnyddio'r blwch ffôn yn Llundain, y cefn ar gyfer y Seiat a’r Cyfarfod er enghraifft yng Ngorsaf Victoria, yn Gweddi a’r Gymdeithas Saesneg, Ffrangeg ac Almaeneg. Ddiwylliadol.” Ø Awst – Dechreuwyd ffilmio'r ffilm Proud Valley. Roedd hi'n adrodd hanes pentref glofaol yng Nghymru a sut cafodd gweithiwr du (a chwaraewyd gan Paul Robeson, actor a chanwr o America) ei dderbyn yn rhan o'r gymuned lofaol. Roedd hyn yn ddechrau perthynas gref rhwng Paul Robeson, a ddioddefodd lawer o ragfarn hiliol yn ystod ei yrfa, a chymunedau glofaol Cymru. Ø 18 Medi – Bu farw Gwen John, arlunydd talentog o Sir Benfro, a chwaer Augustus John, yn Dieppe, Normandi, Ffrainc. Astudiodd yn Ysgol Gelf Slade, Llundain, cyn symud i Baris. Ø 25 Medi – Agorwyd yr ysgol gynradd Gymraeg gyntaf yn Aberystwyth gan Syr Ifan ab Owen Edwards, a sylfaenodd fudiad yr Urdd. Dechreuodd gyda 7 disgybl; yna erbyn diwedd 1940 – 17 disgybl, 32 erbyn 1942 a 71 erbyn 1945. Ø 29 Medi – Gadawodd y Swyddfa Ryfel i aelodau'r lluoedd Prydeinig ysgrifennu llythyrau Cymraeg adref a chafodd gwrthwynebwyr cydwybodol hawl i gael eu tribiwnlys wedi'i glywed drwy gyfrwng y Gymraeg. 1940 Ø 21 Ionawr – Yn Rhaeadr Gwy, Powys, Ø 10 Mai – Ymddiswyddodd Neville Ø 9 Ebrill – Lluoedd yr cofnodwyd y tymheredd isaf erioed i Chamberlain fel Prif Weinidog a Almaen yn ymosod ar Gymru, sef -23.3 °C (-10 °F).
Load more

Recommended publications
  • Cardiff Council Cyngor Caerdydd Executive
    CARDIFF COUNCIL CYNGOR CAERDYDD EXECUTIVE BUSINESS MEETING: 3 NOVEMBER 2011 WORLD BOXING CONVENTION 2013 (WBC) REPORT OF CHIEF OFFICER (CITY DEVELOPMENT) AGENDA ITEM: 11 PORTFOLIO : TRANSPORT & ECONOMIC DEVELOPMENT Reason for this Report 1. To enable Cardiff to host the World Boxing Council Convention 2013 and approve appropriate budgets to assist in developing the event programme. 2. To attract a World Title bout and Convention which will have an economic impact of up to £3.2m in the city economy 3. To enhance Cardiff’s reputation as an international sports capital and to generate significant global media exposure to promote the city on an international stage. Background 4. Over the last decade Cardiff has built an international reputation for the successful delivery of high profile sporting events, including; the Rugby World Cup; the FA Cup and Heineken Cup Finals, the Ashes Test and the Ryder Cup. Alongside this the city has developed a world-class sporting and visitor destination infrastructure. In recognition of this Cardiff was recently awarded the status of European Capital of Sport. 5. It is recognised that this programme of major sporting events has led to significant benefits for the city economy, including: attracting tourists and the additional consumer spend they bring into the local economy; world- wide media coverage and profile; increased civic and national pride and encouraging increased participation in sporting activities. 6. The World Boxing Council Night of the Champions and World Boxing Convention therefore represent significant opportunities for Cardiff to build on its established platform and to expand into a new events market, with the ultimate aim of becoming a recognised location for major boxing events.
    [Show full text]
  • RADYR CHAIN Free to Every Home in Radyr and Morganstown Number 196 October 2011 Community Environmental Event Held in Windsor Gardens…
    The Official Opening of the Refurbished Dan y Bryn Cheshire Home The gardens have been newly landscaped. There is a closed area full of new plants and bushes, kindly provided by Pugh’s Garden Centre, the new garden to the rear of the building is set amongst the trees and to the south a new lawn where more recently you would have seen a host of portacabins and builders rubble. What a transformation! This Victorian building has been converted into a modern purpose designed home for thirty residents, all enjoying their own privacy whilst receiving first-class medical and residential support from a dedicated team of professionals. As a community, we should be proud of this home situated in the centre of our village and give it all the support we can – both financially and in voluntary time for a good cause. Funds have been On Monday, 5th September, Mark been converted into more en-suite provided for this project by Leonard Drakeford, AM, officially opened the accommodation. Cheshire Disability, Henry Smith Charity, final stage of the three stage the Big Lottery Fund, sponsors and local The invited guests, all supporters of the redevelopment of Dan y Bryn Cheshire supporters. You will recall last year, charity, were given a conducted tour Home. Professor Simon Smail, Regional Martin Williams, a resident of the home, around the premises and were impressed board member of Leonard Cheshire was pushed up Snowden in his with the quality of the building, the Disability, introduced Mr. Drakeford and wheelchair to raise funds for this project. outlined the improvements which have innovation of new technology and the taken place over the last two years.
    [Show full text]
  • Castle Cinema Merthyr Tydfil
    Archaeology Wales Castle Cinema Merthyr Tydfil Archaeological Watching Brief By Adrian Hadley & Chris E Smith Report No. 1134 Archaeology Wales Limited, Rhos Helyg, Cwm Belan, Llanidloes, Powys, SY18 6QF Tel: +44 (0) 1686 440371 Email: [email protected] Archaeology Wales Castle Cinema, Merthyr Tydfil Archaeological Watching Brief Prepared For: Merthyr Tydfil County Borough Council Edited by: Authorised by: Signed: Signed: Position: Position: Date: Date: By Adrian Hadley & Chris E Smith Report No: 1134 Date: June 2013 Archaeology Wales Limited, Rhos Helyg, Cwm Belan, Llanidloes, Powys, SY18 6QF Tel: +44 (0) 1686 440371 Email: [email protected] CONTENTS 1 Introduction ........................................................................................................................... 1 1.1 Location and scope of work .......................................................................................... 1 1.2 Geology and topography ............................................................................................... 1 1.3 Archaeological and Historical Background .................................................................. 2 2 Aims and Objectives ............................................................................................................. 3 2.1 Watching Brief .............................................................................................................. 3 3 Methodology ........................................................................................................................
    [Show full text]
  • Centre for Community Journalism Annual Review January 2014 - January 2015 Mountain a Valley for Adventurers and Beyond "We Believe in the Value of Local News
    Centre for Community Journalism Annual Review January 2014 - January 2015 Mountain a valley for adventurers and beyond "We believe in the value of local news. We believe it contributes to The mission maintaining a sense of community and to supporting healthy The Centre for Community Journalism democratic engagement. Digital technologies have allowed works with communities in Wales and communities to redefine the role of news in local areas." beyond to support the development Professor Justin Lewis, Dean of Research for the College of Arts, of news services created by local Humanities and Social Sciences. people, for local people. Part of Cardiff University’s School of Journalism, Media and Cultural Studies we provide high quality training, specialist support and advice to those who want to start, or improve, a community news service. We train both community journalists on our doorstep in Wales and internationally; we share knowledge and provide a platform for discussion and advocacy; and undertake research into this emerging sector. As one of Cardiff University’s Flagship Engagement projects we engage on a grassroots level with communities across Wales. As a result we are seeing news services develop and grow in all corners of the country. 2014-15: the headlines · Trained 9,000 online from 113 countries · Taught over 100 face-to-face throughout Wales · Work experience for over 50 young people, including Cardiff University and sixth form students · Worked with: AHRC, Welsh Government, National Theatre Wales, FutureLearn, S4C, National Assembly of Wales · Media coverage from: BBC Radio Cymru, BBC College, Journalism.co.uk, Wales Online, Western Mail · Developed world's first free WordPress theme for community journalism, in English and Welsh Training in Wales Over 100 trained in The Centre for Community Journalism gives individuals, groups and companies across Wales access to the Wales! highest standard of training, both face to face and online.
    [Show full text]
  • Collaborations 2012 • 2013 2 Contents
    COLLABORATIONS 2012 • 2013 2 CONTENTS 3 Foreword 4 REACT: �e Journey so Far 6 �e Brilliance of Being in a Sandbox 8 HERITAGE SANDBOX 10 Ghosts in the Garden 12 City Strata 14 The Future Cemetery 16 The Ivory Bangle Lady 18 �e Experience Economy 20 New Ways of Working? 22 BOOKS & PRINT SANDBOX 24 Jekyll 2.0 26 ‘these pages fall like ash’ 28 Book Kernel 30 The Secret Lives of Books 32 Digitising the Dollar Princess 34 Storini 36 Curating Collaboration 38 FUTURE DOCUMENTARY SANDBOX 40 JtR125 42 Boron Mon Amour 44 I Am Orion 46 Quipu 48 The Risk Taker’s Survival Guide 50 From Passion to Product 52 FEASIBILITY PROJECTS 54 The Nth Screen 56 Visualising Colour Trends 58 Sex & History 60 Turning the Page 62 Forwards 2 FOREWORD �is catalogue o�ers an insight into the �rst two years of REACT. Research and Enterprise for Arts and Creative Technologies is one of four Knowledge Exchange Hubs for the Creative Economy established by the Arts & Humanities Research Council in 2012. �e Hubs are intended to strengthen the relationship between Universities and Creative Economy businesses. So far REACT has convened 300 researchers and 300 businesses in conversation, developed 100 project ideas and invested directly in 30 partnerships. Some of the results are shown here. But, more importantly, REACT has brokered a set of new relationships that have in turn led to new ways of working. �e REACT network is thriving through passion, common values, and a shared inquiry into the transformations of deeply held knowledge. �anks to all of our stakeholders and collaborators for joining us on the journey.
    [Show full text]
  • Vaughan Gething AC/AM Y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol Minister for Health and Social Services
    Vaughan Gething AC/AM Y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol Minister for Health and Social Services Ein cyf/Our ref: MA/VG/0758/20 Llyr Gruffydd AC Cadeirydd y Pwyllgor Cyllid Cynulliad Cenedlaethol Cymru Bae Caerdydd Caerdydd CF99 1NA 4 Marwth 2020 Annwyl Llyr, Diben y llythyr hwn yw rhoi gwybod i’r Pwyllgor fy mod wedi gosod Memorandwm Esboniadol diwygiedig ar gyfer Bil Iechyd a Gofal Cymdeithasol (Ansawdd ac Ymgysylltu) (Cymru) gerbron y Cynulliad Cenedlaethol. Mae’r Memorandwm yn adlewyrchu’r newidiadau y cytunais i’w gwneud o ganlyniad i adroddiad Cyfnod 1 y Pwyllgor Cyllid. Yn benodol, o ganlyniad i argymhellion y Pwyllgor, mae’r Asesiad Effaith Rheoleiddiol nawr yn nodi ystod bosibl o gostau cysylltiedig ag effaith newidiadau yn nifer y digwyddiadau ar y gost barhaus a fydd yn deillio o gyflwyno’r ddyletswydd gonestrwydd, yn ogystal â’r costau cyfreithiol posibl canlyniadol a fydd yn codi yn sgil y Bil. Mae hefyd yn cynnwys gwybodaeth ynglŷn ag effaith amrywiadau yn y rhagdybiaethau ynghylch swm y cwynion ychwanegol ar nifer y staff sydd ei angen ar y Corff Llais y Dinesydd newydd a’i gostau rhedeg disgwyliedig. Yn ogystal, mae’n nodi’r ystod bosibl o gostau TGCh yn hytrach na’r amcangyfrif cost isel. Gofynnodd y Pwyllgor hefyd, wrth i’r Asesiad Effaith Rheoleiddiol gael ei ddiwygio, i wybodaeth gael ei chynnwys ynglŷn â methodolegau a chynnwys penodol yr adolygiad ôl-weithredu. Mae’r wybodaeth hon wedi’i hychwanegu at adran 9 o’r Asesiad. Yn ogystal â’r newidiadau uchod, mae sawl newid anariannol wedi’u gwneud i adlewyrchu ymrwymiadau a wnes i yn ystod y broses graffu yng Nghyfnod 2.
    [Show full text]
  • Cultural Profile Resource: Wales
    Cultural Profile Resource: Wales A resource for aged care professionals Birgit Heaney Dip. 13/11/2016 A resource for aged care professionals Table of Contents Introduction ....................................................................................................................................................................... 3 Location and Demographic ............................................................................................................................................... 4 Everyday Life ................................................................................................................................................................... 5 Etiquette ............................................................................................................................................................................ 5 Cultural Stereotype ........................................................................................................................................................... 6 Family ............................................................................................................................................................................... 8 Marriage, Family and Kinship .......................................................................................................................................... 8 Personal Hygiene ...........................................................................................................................................................
    [Show full text]
  • English Is a Welsh Language
    ENGLISH IS A WELSH LANGUAGE Television’s crisis in Wales Edited by Geraint Talfan Davies Published in Wales by the Institute of Welsh Affairs. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form, or by any means without the prior permission of the publishers. © Institute of Welsh Affairs, 2009 ISBN: 978 1 904773 42 9 English is a Welsh language Television’s crisis in Wales Edited by Geraint Talfan Davies The Institute of Welsh Affairs exists to promote quality research and informed debate affecting the cultural, social, political and economic well-being of Wales. IWA is an independent organisation owing no allegiance to any political or economic interest group. Our only interest is in seeing Wales flourish as a country in which to work and live. We are funded by a range of organisations and individuals. For more information about the Institute, its publications, and how to join, either as an individual or corporate supporter, contact: IWA - Institute of Welsh Affairs 4 Cathedral Road Cardiff CF11 9LJ tel 029 2066 0820 fax 029 2023 3741 email [email protected] web www.iwa.org.uk Contents 1 Preface 4 1/ English is a Welsh language, Geraint Talfan Davies 22 2/ Inventing Wales, Patrick Hannan 30 3/ The long goodbye, Kevin Williams 36 4/ Normal service, Dai Smith 44 5/ Small screen, big screen, Peter Edwards 50 6/ The drama of belonging, Catrin Clarke 54 7/ Convergent realities, John Geraint 62 8/ Standing up among the cogwheels, Colin Thomas 68 9/ Once upon a time, Trevor
    [Show full text]
  • Ymateb Y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol I
    Vaughan Gething AC/AM Y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol Minister for Health and Social Services Ein cyf/Our ref: MA/VG/5824/19 Dai Lloyd AC Cadeirydd y Pwyllgor Iechyd, Gofal Cymdeithasol a Chwaraeon Cynulliad Cenedlaethol Cymru Bae Caerdydd Caerdydd CF99 1NA 14 Ionawr 2020 Annwyl Dai, Hoffwn ddiolch i'r Pwyllgor Iechyd, Gofal Cymdeithasol a Chwaraeon am graffu ar y Bil Iechyd a Gofal Cymdeithasol (Ansawdd ac Ymgysylltu) (Cymru) yn ystod Cyfnod 1 y broses ddeddfwriaethol. Yn Atodiad A i'r llythyr hwn, rwy'n cydnabod ac yn nodi fy ymateb i'r 21 o argymhellion a wnaed yn adroddiad craffu'r Pwyllgor, a gyhoeddwyd ar 15 Tachwedd 2019. Gan adeiladu ar yr hyn a ddywedais yn nadl Cyfnod 1 ar yr Egwyddorion Cyffredinol ar 26 Tachwedd 2019, mae hyn yn adlewyrchu fy marn bresennol ar y materion a godwyd. Byddaf hefyd yn ysgrifennu at Gadeiryddion y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol a'r Pwyllgor Cyllid ynghylch eu hadroddiadau Cyfnod 1 a byddaf yn anfon copi o bob llythyr at bob un o'r tri Chadeirydd. Edrychaf ymlaen at barhau i weithio gydag Aelodau wrth i'r Bil fynd drwy'r Cynulliad. Yn gywir, Vaughan Gething AC/AM Y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol Minister for Health and Social Services Canolfan Cyswllt Cyntaf / First Point of Contact Centre: 0300 0604400 Bae Caerdydd • Cardiff Bay [email protected] Caerdydd • Cardiff [email protected] CF99 1NA Rydym yn croesawu derbyn gohebiaeth yn y Gymraeg. Byddwn yn ateb gohebiaeth a dderbynnir yn Gymraeg yn Gymraeg ac ni fydd gohebu yn Gymraeg yn arwain at oedi.
    [Show full text]
  • RHIFYN ARBENNIG I Groesawu'r EISTEDDFOD I GAERDYDD
    BWRLWM TAFWYL rhifyn arbennig 2018 i groesawu’r eisteddfod i gaerdydd Beth yw Y Dinesydd? Ychydig o gefndir Y Dinesydd apur bro ardal Caerdydd a’r Fro yw Y Gwilym Roberts P Dinesydd. Ceir deg rhifyn y flwyddyn, ac fe welwch ynddo newyddion ôl ym mhumdegau’r ganrif ddiwethaf ymddangosodd diweddaraf sefydliadau Cymraeg y N cylchgrawn o’r enw Y Gaer ar gyfer trigolion brifddinas, gan gynnwys ysgolion, capeli Cymraeg Caerdydd. Roedd y cylchgrawn hwn o faint ac eglwysi, corau a chymdeithasau a hanner papur ffwlsgap, a’r gŵr oedd yn gyfrifol amdano chlybiau, yn cynnwys chwaraeon, a oedd Carey Roberts. Ond, yn anffodus, ar farwolaeth gweithgareddau Menter Caerdydd a Carey, daeth y cyhoeddiad hwn i ben. Menter y Fro. Mae’r Digwyddiadur yn nodi manylion am ddigwyddiadau o bob math. Y Gaer, mewn gwirionedd, oedd rhagflaenydd Y Dinesydd, a ymddangosodd am y tro cyntaf yn Ebrill 1973 Mae pob rhifyn hefyd yn cynnwys – diolch, yn arbennig, i frwdfrydedd heintus y Dr erthyglau ‘rheolaidd’, fel Cwmni’r Meredydd Evans (Merêd) a chriw bychan o selogion yr Dysgwyr, Bwytai Merch y Ddinas, Cerdyn iaith yn y ddinas. Post, a Gwylio’r Geiniog. Ceir hefyd ddwy gystadleuaeth boblogaidd, y Dinesair a Golygydd cyntaf y papur oedd Norman Williams oedd Pobol y Rhigwm. yn byw yn Rhiwbeina ar y pryd ond sy bellach yn byw yn ardal Caernarfon. Gellir prynu’r papur mewn nifer o siopau yn yr ardal, a chaiff ei ddosbarthu Ar y dechrau dim ond criw bach o bobl megis Robin i danysgrifwyr. Gellir tanysgrifio i Jones (BBC), Cen Williams, Siân Emlyn ac eraill oedd yn dderbyn copi ar-lein, hefyd.
    [Show full text]
  • Media in Wales Serving Public Values
    Media in Wales Serving Public Values Geraint Talfan Davies & Nick Morris May 2008 ISBN 978 1 904773 34 4 The Institute of Welsh Affairs is an independent think-tank that promotes quality research and informed debate aimed at making Wales a better nation in which to work and live. We commission research, publish reports and policy papers, and organise events across Wales. We are a membership-based body and a wide range of individuals, businesses and other organisations directly support our activities. Our work embraces a range of topics but especially focuses on politics and the development of the National Assembly for Wales, economic development, education and culture, the environment and health. This research was produced with the support of a Welsh Assembly Government grant. Institute of Welsh Affairs 1 – 3 Museum Place Cardiff CF10 3BD T 029 2066 6606 www.iwa.org.uk Media in Wales – Serving Public Values CONTENTS CHAPTER 1 Introduction 1 CHAPTER 2 Broadcasting – Mixed Signals 5 CHAPTER 3 Broadcasting – Television 10 CHAPTER 4 Broadcasting – Radio 24 CHAPTER 5 Wales in Print 33 CHAPTER 6 Wales Online 47 CHAPTER 7 Journalism in Wales 51 CHAPTER 8 What the Audience Thinks 54 CHAPTER 9 Reflections 57 iii Media in Wales – Serving Public Values 1. Introduction extensive poverty both urban and rural, the prevalence of the small scale in broadcast and print media markets, external media ownership, and a In the past decade technological developments new democratic institution – more than justify a have wrought more change in our media closer look at how Wales is served by the media.
    [Show full text]
  • 5 Wales in Print
    Broadcasting Sub-committee BSC(3)-01-09 : Paper 2 : 22 January 2009 Evidence gathering on the current state of the Welsh Newspaper Industry - Institute of Welsh Affairs Media in Wales – Serving Public Values 5 Wales in Print For commercial reasons newspaper providers have begun to tackle the widespread threat of reducing circulations, which presents challenges to revenue 5.1 Introduction and business viability. By modifying media delivery away from traditional newspaper provision Consumption of newspapers in the UK has, newspapers have been able to offer news in a more traditionally, been high by international flexible and market-driven format. standards, and newspapers remain important in the UK as a source of information and a setter Reduced readership results in a smaller base for of news agendas. However, print media are in a advertising – the lifeblood of commercial media state of flux, not only in Wales but throughout providers. The Newspaper Society’s Regional Press the UK and much of the industrialised world. In Survey 2006 found that 73 per cent of revenue in many cases the circulations of print media in UK regional operations came from advertising and Wales and the UK have been declining for some sponsorship while circulation sales accounted for 15 time, reflecting changes in news consumption per cent. Advertising is not likely to diminish in not caused solely by technological importance for the time being. Print media developments. providers find in the internet a potential new delivery mechanism for their media and thus But decline is not universal. English and Welsh sources of revenue, albeit in a different form.
    [Show full text]