Participation of Local Or Regional Health Assurance Funds in Improving Quality of Life of People in Phaya Mengrai District, Chiang Rai Province
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
13 วารสารวิชาการสุขภาพภาคเหนือ (Journal of Health Sciences Scholarship) ผ่านการรับรองคุณภาพของ TCI และอยู่ในฐานข้อมูล TCI กลุ่มที่ 2 (จนถึง 31 ธันวาคม 2567) Participation of Local or Regional Health Assurance Funds in Improving Quality of Life of People in Phaya Mengrai District, Chiang Rai Province Amnart Punpitak,* Prapaporn Cheamuangphan** Amphawan Srikruttanon,*** Decha Tamdee **** Runya Chiangrang,***** Wilawan Senaratana****** (Received: October 2, 2019, Revised: February 18, 2020, Accepted: March 10, 2020) Abstract This descriptive research, employing mixed method, aimed to study participation and factors related to the participation in people’s quality of life development supported by funding for local or regional assurance Phaya Mengrai District, Chiang Rai Province. The research population target was local or regional health assurance fund service committees which were six funds with 91people. Questionnaires related to personal factors, fund management and participation of the fund to development of people's quality of life were used for quantitative-data collection. The qualitative data were collected by focus groups with semi-structured interview guidelines and in- depth interviews on funds estimation and funds management. The reliabilities for the data are 0.78 and 0.82, respectively. The quantitative data were analyzed by descriptive statistics and the qualitative data were analyzed by content analysis. The results showed that the involvement in the fund in terms of an operation and administration to develop people’s quality of life were at high levels with the mean of 3.79 and 3.54, respectively. 61.5% of participants indicated that the assurance fund have helped to develop people’s quality of life and 59.3% indicated that people have gained benefits from the fund at a high level. The problems and obstacles on the fund administration towards the development of people’s quality of life in the area consisted of three issues: 1) lack of knowledge and skills to administrate the project, less cooperation, have no fund manager, and less understanding of the fund regulations. 2) limitations of the regulation to support the fund to develop people’s quality of life; and 3) no structure of the national health assurance office at a local level. The information of this study would be used to be a guideline for developing the integrative cooperative between the local health assurance funds and the district health board to appropriately promote quality of life of the people in the locality. Keywords: Participation, Improving quality of life, Local health assurance funds * Phaya Mengrai Public Health Assistant, ** Registerd nurse, Professional Level, Phaya Mengrai Hospital *** Director of Phaya Mengrai Hospital, **** Associate Professor, Faculty of Nurse Chiang Mai University ***** Academic Assistant Project, Faculty of Nursing Chiang Mai University, *****Senior Independent Academic วารสารวิชาการสุขภาพภาคเหนือ ปีที่ 7 ฉบับที่ 1 เดือน มกราคม – มิถุนายน 2563 Journal of Health Sciences Scholarship January-June 2020, Vol.7 No.1 14 วารสารวิชาการสุขภาพภาคเหนือ (Journal of Health Sciences Scholarship) ผ่านการรับรองคุณภาพของ TCI และอยู่ในฐานข้อมูล TCI กลุ่มที่ 2 (จนถึง 31 ธันวาคม 2567) การมีส่วนร่วมในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนของกองทุนหลักประกันสุขภาพระดับ ท้องถิ่นหรือพื้นที่ อำเภอพญาเม็งราย จังหวัดเชียงราย อำนาจ พันธ์พิทักษ์*, ประภาพร เชื้อเมืองพาน** อัมพวัน ศรีครุฑรานันท์,*** เดชา ทำดี**** รัญญา เชียงแรง*****, วิลาวัณย์ เสนารัตน์****** (วันรับบทความ: 2 ตุลาคม 2562, วันแก้ไขบทความ : 18 กุมภาพันธ์ 2563, วันตอบรับบทความ : 10 มีนาคม 2563) บทคัดย่อ การศึกษาเชิงพรรณนาแบบผสมผสาน (Mixed method) นี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการมีส่วนร่วมและ ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการมีส่วนร่วมในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนของกองทุนหลักประกันสุขภาพระดับ ท้องถิ่นหรือพื้นที่ อำเภอพญาเม็งราย จังหวัดเชียงราย กลุ่มเป้าหมายในการวิจัยครั้งคือคณะกรรมการบริการ กองทุนหลักประกันสุขภาพในระดับท้องถิ่นหรือพื้นที่ จำนวน 6 กองทุน 91 คน รวบรวมข้อมูลทั้งเชิงปริมาณและ เชิงคุณภาพ โดยเครื่องมือเชิงปริมาณ ได้แก่ แบบสอบถามเกี่ยวกับปัจจัยส่วนบุคคล แบบสอบถามด้านการบริหาร จัดการกองทุน และการมีส่วนร่วมของกองทุนต่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตประชาชนในพื้นที่ ส่วนเครื่องมือเชิง คุณภาพ ได้แก่ ประเด็นคำถามกึ่งโครงสร้างในการสนทนากลุ่มและการสัมภาษณ์เชิงลึกเกี่ยวกับการประเมิน กองทุนและการบริหารจัดการกองทุนหลักประกันสุขภาพระดับท้องถิ่นหรือพื้นที่ ได้ค่าความเชื่อมั่นของ แบบสอบถามเท่ากับ .78 และ .82 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยสถิติเชิงพรรณนา ส่วนข้อมูลเชิง คุณภาพวิเคราะห์ด้วยการวิเคราะห์ข้อมูลแบบอุปนัย คือ การจัดหมวดหมู่เชิงเนื้อหา ผลการศึกษาพบว่า การมีส่วนร่วมด้านการดำเนินงานและการบริหารกองทุนฯ รวมถึงการมีส่วนร่วมของ กองทุนฯต่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนโดยรวมอยู่ ในระดับค่อนข้างสูง ค่าเฉลี่ย = 3.79 และ 3.54 ตามลำดับ โดยกลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่มีความเห็นว่ากองทุนมีส่วนช่วยในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชน ได้มาก คิดเป็นร้อยละ 61.5 และเห็นว่าประชาชนในพื้นที่ของได้รับประโยชน์จากการดำเนินงานกองทุนฯ อยู่ใน ระดับมาก คิดเป็นร้อยละ 59.3 ปัญหาและอุปสรรคในการบริการจัดการกองทุนฯ ต่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต ประชาชนในพื้นที่ อ.พญาเม็งราย จ.เชียงรายมี 3 ประเด็น ได้แก่ 1. คนขาดความรู้และทักษะในการบริหารจัดการ โครงการ การให้ความร่วมมือในการขับเคลื่อนมีน้อย ไม่มีผู้รับผิดชอบการบริการจัดการกองทุนฯ และความไม่ เข้าใจระเบียบกองทุนฯ ที่ชัดเจน 2. ข้อจำกัดของระเบียบในการหนุนเสริมของกองทุนฯต่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต ของประชาชนในพื้นที่ และ 3. โครงสร้างสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติไม่มีบุคลากรในระดับพื้นที่ ผลที่ได้จากการศึกษาเพื่อเป็นข้อมูลอันจะนำไปเป็นแนวทางในการพัฒนาการบูรณาการดำเนินงานร่วมกัน ของกองทุนหลักประกันสุขภาพระดับท้องถิ่นหรือพื้นที่กับคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอเพื่อ ส่งเสริมคุณภาพชีวิตที่ดีของประชาชนในพื้นที่อย่างเหมาะสมต่อไป คำสำคัญ: การมีส่วนร่วม, การพัฒนาคุณภาพชีวิต, กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่นหรือพื้นที่ * ผู้ช่วยสาธารณสุขอำเภอพญาเม็งราย, ** พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ โรงพยาบาลพญาเม็งราย *** ผู้อำนวยการโรงพยาบาลพญาเม็งราย, ****รองศาสตราจารย์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ***** ผู้ช่วยนักวิชาการโครงการ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, ******นักวิชาการอิสระอาวุโส วารสารวิชาการสุขภาพภาคเหนือ ปีที่ 7 ฉบับที่ 1 เดือน มกราคม – มิถุนายน 2563 Journal of Health Sciences Scholarship January-June 2020, Vol.7 No.1 15 วารสารวิชาการสุขภาพภาคเหนือ (Journal of Health Sciences Scholarship) ผ่านการรับรองคุณภาพของ TCI และอยู่ในฐานข้อมูล TCI กลุ่มที่ 2 (จนถึง 31 ธันวาคม 2567) บทนำ พระราชบัญญัติหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2545 เริ่มมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2545 เป็นต้นมาซึ่งเหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ เพื่อต้องการจัดระบบการให้บริการ สาธารณสุขที่จําเป็นต่อสุขภาพและการดำรงชีวิตให้กับประชาชน (National Health Security Office, 2014) โดยมีองค์กรกำกับดูแล ซึ่งจะดำเนินการโดยการมีส่วนร่วมกันระหว่างภาครัฐ ภาคประชาชน และองค์กรปกครอง ส่วนท้องถิ่น เพื่อจัดการให้มีระบบการบริการสาธารณสุขที่มีมาตรฐานทั้งประเทศให้กับประชาชนชาวไทยทุกคน ครอบคลุมทั้งด้านการสร้างเสริมสุขภาพ การป้องกันโรค การรักษาพยาบาล และการฟื้นฟูสมรรถภาพ โดยเฉพาะ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นซึ่งมีบทบาทหน้าที่สำคัญในการจัดบริการให้แก่พื้นที่ของตนเอง ดังนั้นพระราชบัญญัติ หลักประกันสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2545 โดยมาตรา 13 (3) มาตรา 18 (4) (8) (9) และมาตรา 47 ได้กำหนดให้ คณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ สนับสนุน ประสาน และกำหนดหลักเกณฑ์ให้องค์กรชุมชน องค์กร ภาคเอกชน (ไม่มีวัตถุประสงค์เพื่อแสวงหากำไร) ดำเนินงาน และบริหารจัดการเงินทุนในระดับท้องถิ่นหรือพื้นที่ได้ ตามความพร้อม ความเหมาะสม และความต้องการ โดยส่งเสริมกระบวนการมีส่วนร่วมเพื่อสร้างหลักประกัน สุขภาพแห่งชาติให้แก่บุคคลในพื้นที่ (National Health Security Office, 2014) การดำเนินงานกองทุนหลักประกันสุขภาพในระดับท้องถิ่นหรือพื้นที่เริ่มดำเนินการนับตั้งแต่ ได้มีประกาศ คณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เรื่องการกำหนดหลักเกณฑ์เพื่อสนับสนุนให้องค์การบริหารส่วนตำบล หรือเทศบาลดำเนินงานและบริหารจัดการระบบหลักประกันสุขภาพในระดับท้องถิ่นหรือพื้นที่ เมื่อวันที่ 28 มิถุนายน พ.ศ. 2549 ซึ่งในปีแรกมีองค์การบริหารส่วนตำบลและเทศบาลนำร่องจัดตั้งกองทุนรวม 888 แห่ง โดย เมื่อวันที่ 19 มีนาคม 2550 ณ กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่นได้จัดให้มีพิธีลงนามบันทึกความร่วมมือเพื่อ สนับสนุนการดำเนินงานขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในเรื่องการบริหารจัดการระบบหลักประกันสุขภาพและ สวัสดิการชุมชนในระดับท้องถิ่นหรือพื้นที่ ระหว่าง สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ กระทรวงสาธารณสุข กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ กระทรวงมหาดไทย สมาคมองค์การบริหารส่วนจังหวัดแห่ง ประเทศไทย สมาคมสันนิบาตเทศบาลแห่งประเทศไทย และสมาคมองค์การบริหารส่วนตำบลแห่งประเทศไทย ซึ่ง ทั้งเจ็ดฝ่ายจะร่วมมือกันเพื่อสนับสนุนการดำเนินงานและบริหารจัดการระบบหลักประกันสุขภาพและสวัสดิการ ชุมชนในระดับท้องถิ่นหรือพื้นที่ โดยเน้นเรื่องการแพทย์ฉุกเฉิน การสร้างเสริมสุขภาพ การป้องกันโรค การฟื้นฟู สมรรถภาพที่จำเป็นต่อสุขภาพ และการดำรงชีวิต ตลอดจนส่งเสริมให้กลุ่มแม่และเด็ก กลุ่มผู้สูงอายุ ผู้ประกอบ อาชีพที่มีความเสี่ยง กลุ่มคนพิการ กลุ่มผู้ด้อยโอกาส และกลุ่มผู้ป่วยโรคเรื้อรังที่อยู่ในเขตพื้นที่ได้มีสวัสดิการชุมชน รองรับและสามารถเข้าถึงบริการสาธารณสุขได้อย่างทั่วถึง โดยการบริหารจัดการอย่างมีส่วนร่วมของบุคคลในพื้นที่ (Local health assurance funds., 2018) กองทุนหลักประกันสุขภาพในระดับท้องถิ่นหรือพื้นที่จึงนับเป็นนวัตกรรมที่สำคัญในระบบสุขภาพของ ประเทศไทยในการส่งเสริมการมีส่วนร่วมดูแลสุขภาพของประชาชนจากหลายภาคส่วนในสังคม โดยมีองค์กร ปกครองส่วนท้องถิ่นเป็นกลไกสำคัญในการประสานหน่วยงาน องค์กร และภาคีเครือข่ายในพื้นที่เข้ามาร่วมค้นหา ปัญหาและความต้องการของประชาชน ร่วมวางแผน และส่งเสริมให้เกิดการร่วมดำเนินกิจกรรมด้านสุขภาพ โดย สามารถติดตามประเมินผลการดำเนินงานให้เกิดขึ้นอย่างเป็นรูปธรรมกับประชาชน (Local health assurance funds., 2018) กองทุนหลักประกันสุขภาพในระดับท้องถิ่นหรือพื้นที่ นอกจากจะมีเจตนารมณ์ในการสร้างการมี ส่วนร่วมขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นให้เข้ามามีบทบาทในการดูแลสุขภาพของประชาชนในพื้นที่แล้วยัง สนับสนุนให้ประชาชนได้แสดงบทบาทในการพึ่งตนเองด้านสุขภาพ และส่งเสริมให้บุคลากรด้านสาธารณสุขใน