Mehefin 2004 PAPUR BRO DINAS CAERDYDD A’R CYLCH Rhif 289 PRYDER AM YMBELYDREDD CAERDYDD YN CAEL EI DDATGAN YN EWROP

Mae deisebwyr o Gaerdydd yn pwyso ar Ewrop i sicrhau fod ymchwiliad llawn i ymbelydredd tritium yn y ddinas. Mae’r ddeiseb a drefnwyd gan Achos y Gymuned (Community Dr Max Wallis, Eurig Wyn ASE, Clare Sain-Ley-Berry Concer n), yn pr yder u am ac Alan Rosser ym Mrwsels ymbelydredd o’r cemegolyn tritium yn cael ei ollwng o Ganolfan LLWYDDIANT Maynard ffatri Amersham (GE) yn YM MÔN yr Eglwys Newydd. Cyflwynwyd y Roedd nifer o’r ardal ddeiseb ar 27 Ebrill i Bwyllgor o wedi cael llwyddiant yn Senedd Ewrop mewn gwrandawiad Eisteddfod yr Urdd. Yn ym Mrwsel. eu plith roedd Patrick Rhoddwyd trwydded newydd i’r Bidder o Ysgol Uwchradd ffatri gan y Cynulliad ym mis Caerdydd wedi ennill Mawrth a hynny heb wneud asesiad Medal y dysgwyr. Mae llawn o’r effaith ar yr amgylchedd a rhestr llawn o’r holl iechyd. Mae Achos y Gymuned yn fuddugwyr ar y dudalen credu fod yr awdurdodau yng cefn. Nghymru wedi methu ag ystyried yr gan Aelwyd CF1 yn croesawu pawb i Ganolfan y Ac i gloi’r ðyl cafwyd Mileniwm ar gyfer Miri Mawr Mwyaf Ewrop ym holl effeithiau. perfformiad gwefreiddiol Cefnogwyd y deisebwyr gan Eurig 2005. Wyn, Aelod Senedd Ewrop , a siaradodd am y gefnogaeth YMWELD Â MATTHEW sylweddol sydd i achos y deisebwyr. Daeth llu o Gymru o bob cwr o’r chwarae’r brif ran. Dywedodd Clare Sain-Ley-Berry wlad yn cynnwys Gweinidog Mae gyrfa Matthew Rhys wedi am y perygl i fabanod cyn eu geni Addysg y Cynulliad i Stratford ar datblygu yn gyflym ac yntau yn 30 oherwydd fod tritium yn gallu gyfer perfformiad o ‘Romeo & oed eleni. Mae ganddo res o ffilmiau effeithio ar groth y fam. Juliet’ gan y Royal Shakespeare i’w enw a bydd yn chwarae rhan Dywedodd Alan Rosser, o Waelod Company ar ddechrau mis Mai. A’r Edmund yn King Lear yn ogystal â y Garth, fod astudiaeth iechyd gan prif reswm roeddynt yna oedd am Romeo yn ei flwyddyn gyntaf gyda’r Goleg Imperial Llundain yn dangos fod Matthew Rhys o Gaerdydd yn RSC. c y n n y d d y n y l e f e l a u o gamffurfiadau genedigol a liwcemia mewn dalgylch saith kilomedr o’r ffatri. Mae’r coleg yn argymell fod ymchwil pellach yn cael ei wneud er bod y Cynulliad Cenedlaethol wedi penderfynu peidio â gwneud hynny. Disgwylir i Senedd Ewrop sicrhau fod astudiaethau llawn o’r effaith ar yr amgylchedd, yr effaith o lefelau tritium mewn bwyd ac astudiaethau iechyd pellach. 2 Y DINESYDD MEHEFIN 2004 ISSN 1362­7546 CROESAIR Rhif 48 Y Dinesydd gan Rhian Williams www.dinesydd.com

Cyhoeddir Y Dinesydd gan Bwyllgor Y Dinesydd. Fe’i cysodir gan gweHendre a’i argraffu gan Wasg Morgannwg, Mynachlog Nedd. Golygydd y rhifyn hwn: Garwyn Davies Golygydd y rhifyn nesaf: Peter Gillard NEWYDDION, ERTHYGLAU, ETC Anfonwch ddefnyddiau ar gyfer rhifyn Gorffennaf 2004 erbyn 25 Mehefin at: [email protected] Peter Gillard, Tŷ Llwyd, Drope Rd., Sain Siorys, Bro Morgannwg CF5 6EP (Ffôn: 01446­760007; e­bost: [email protected]). neu at Gadeirydd Pwyllgor Y Dinesydd: Dr E. Wyn James, 16 Kelston Rd., Yr Eglwys Newydd, Caerdydd CF14 2AJ (Ffôn: 029-2062-8754; e-bost: [email protected]). Ar Draws CALENDR 1. Yn dawel mae deall dyrys lestr (5) Anfonwch eitemau at Dr E. Wyn James. (Gweler uchod) 4. Gwesty mewn man ar hanner tyle (4) 8. Gweddnewid gafr Nic i fod yn aderyn (7) DERBYN A DOSBARTHU COPIAU 9. Fel oenig gwamal yn ymdrechu (5) Os ydych am dderbyn Y Dinesydd drwy'r post, neu am 10. Llyfr anorffenedig â dechrau newydd graenus (4) gynorthwyo gyda’r doosbarthu cysylltwch â CERI MORGAN, 11. Cudd goed ag enw diddiwedd i greu coeden arall (8) 43 Australia Rd, Y Mynydd Bychan, CFl4 3BZ Ffon: 07774- 13. Criafol cymysg heb ddim yn peri clwyf (6) 816209; e-bost: [email protected] 14. Mae'n wlyb, ac mae ôl gwag o gwmpas (6) HYSBYSEBU 16. Nam gynt yn troi oddeutu'r hanner cant rhwng Meifod a Mae 3,000 o gopiau o bob rhifyn o'r Dinesydd yn cael eu Llansannan (8) dosbarthu. Mae'n gyfrwng hwylus i gyrraedd cyfran uchel o 17. Deuparth ymdopi rywsut ag adar du a gwyn (4) Gymry Cymraeg y brifddinas. 20. Ffeindio y glaw mewn pydew Rwsiaidd (1,4) Os ydych am hysbysebu yn Y Dinesydd y mis nesaf 21. Aderyn ag asgell hirach efallai? (7) cysylltwch â CERI MORGAN, 43 Australia Rd, Y Mynydd 22. 'O! ___ fy llygaid i weled Bychan, CFl4 3BZ Ffôn: 07774-816209; e-bost: Dirgelwch dy arfaeth a'th air (MR) (4) [email protected] 23. A yw hon yn ddidwyll? (5) I Lawr CYNORTHWYO'N OLYGYDDOL 1. Cip yn ôl ar y lle sy'n peri gwayw (5) Gwaith tîm o wirfoddolwyr yw cynhyrchu a dosbarthu'r 2. 'Cofia'n gwlad, Benllywydd tirion, Dinesydd. Rydym bob amser yn croesawu pobl newydd i ______fydda'i grym;' (HEL) (2,10) ymuno a'r tîm! Os ydych yn barod i gynorthwyo mewn 3. A elli a thrap ar yn ail ddal cerpyn? (4) unrhyw fodd - trwy gasglu newyddion, teipio erthyglau, 4. Mae merch y plwyf yn hanner cestog (6) golygu rhifyn, etc. - yna cysylltwch a Chadeirydd Pwyllgor Y 5. Oes cyfle brau mewn tro yn y dref hon? (8) Dinesydd (Gweler uchod) 6. Arwain flodyn ar gyfeiliorn yn ddifeddwl (2,10) CYFRANNU'N ARIANNOL 7. 'Mae munud o edrych ar aberth y groes, Mae parhad Y Dinesydd yn dibynnu ar roddion gan unigolion Yn tawel ddistewi môr _____ fy oes (WE) (6) a chymdeithasau. Mae ein Trysorydd, CERI MORGAN, yn 12. '______a graslawn yw'r Arglwydd, croesawu pob rhodd, bach a mawr. Anfonwch ato yn 43 Hwyrfrydig i lid i roi lle.' (WNW) (8) Australia Rd, Y Mynydd Bychan, CF 14 3BZ Ffôn: 07774- 13. O flaen gŵr ystyfnig (6) 816209; e-bost: [email protected] 15. Yn fuan fe'i gwelir ym mreichiau llencyn hiraethus (3,3) 18. 'O dan y môr a'i donnau APÊL Y DINESYDD Mae llawer _____ dlos (JJW) (5) Mae pobl yn dal i anfon cyfraniadau i'r Apêl a dydy hi ddim yn rhy hwyr i chi anfon eich cyfraniad tuag at y Gronfa! Atebion i: 22 Heol Cae Rhys, Rhiwbina, Caerdydd. CF14 6AN i gyrraedd erbyn 22 Mehefin 2004. Atebion Croesair Rhif 47 Ar draws: 1. Ysfa; 8. Croesgadau; 9. O gwrando; 10. Mellt; 12. Campus; 14. Parabl; 15. Cefnog; 17. Diddymu; 18. Euog; 19. Ac sy'n awr; 21. Y cwm tu draw; 22. Soddi. I lawr: 2. Sy'n gwaredu; 3. Acer; 4. Poenus; 5. Sygolp; 6. Lladmerydd; 7. Punt; 11. Lle bu mawredd; 13. Penigamp; 16. Gwallus; 17. Diserch; 18. Eryr; 20. Naws.

Derbyniwyd 7 o gynigion ac ond 3 ohonynt yn hollol gywir. Danfonir y tocyn llyfr at Margaret Jones, 4 Heol Iscoed, Rhiwbina. Cafwyd y ddau ateb cywir arall gan H.O.Hughes, Pwllheli a Huana Simpson, Llansanwyr. Y DINESYDD MEHEFIN 2004 3 TÎM PÊL­DROED DAN 14 OED YR URDD CAERDYDD

Yn dilyn y siom o gael ei diraddio o Adran A i Adran B ar ddiwedd Tymor 2002-2003, daeth tro ar fyd i dîm pêl-droed dan 14 oed yr Urdd o Gaerdydd. Erbyn diwedd y Tymor yma (2003- 2004) nid ydynt wedi colli’r un gêm yn Adran B gan orffen ar frig y Tabl, Sgwad yr URDD gyda dyrchafiad - hir ddisgwyliedig Joshua Payne, Miles Martyn, Hywel Dinnick, Sam Good, Luca Floris, Matthew yn ôl i’w lle priodol yn Adran A. Franks, Michael Alexander, Kane Amos, Jonathan Jones, Thomas Gilbert, Lewis Yn ystod penwythnos hir - Gðyl y Roberts, Huw Herrity, Siôn Walis, Rhys John, Sean Waldron, Banc ym Minehead cynhaliwyd Ashley Parris, Dafydd Jenkins. cystadlaethau pêl-droed (dan faner clwb pêl-droed Caerlyr) ar gyfer dros Ar y cae bu’r tymor yn galed dros Newyddion 600 o blant, o bob oedran. ben i’r bechgyn, ond tu ôl i’r llenni Yng nghategori chwaraewyr o rhaid diolch am ymdrechion Mike Taith Ymchwil dan 14 oed, tîm yr Urdd oedd yn Jones yr hyfforddwr am ei Llongyfarchiadau i Courtney fuddugol, gan ennill pob gêm ond ymroddiad diflino, Darren Gilbert Hamilton, 14 mlwydd oed o San un, (gyda sgôr o 2-2 yn erbyn (Decorators) am noddi’r Tîm gyda Dunwyd, mae hi yn ddisgybl yn Worcester). Yr Urdd enillodd y tlws ‘Kit’ a thrac wisg, ac i Rhian John Ysgol bro Morgannwg a chroeso nôl ‘Chwarae Teg’ hefyd, am eu am weinyddu’n wythnosol beth iddi wedi iddi fod yn yr Artig gyda hagwedd proffesiynol trwy gydol y bynnag fo’r tywydd. saith o bobl ifanc eraill yn mesur rhai gystadleuaeth a’r streiciwr, Tom Llongyfarchiadau i bawb a fu’n o rewlifau mwyaf deheuol Canada. Gilbert, (o’r Urdd eto!) a gipiodd y rhan o’r llwyddiant. Dewiswyd hi a’r bobl ifanc eraill Darian am y symudiad gorau yn Ymlaen nawr fel uned i gyrraedd allan o naw mil o ymgeiswyr dros ystod y gemau. brig y Tabl yn Adran A erbyn Brydain i wneud y gwaith fel rhan o diwedd tymor nesa’! r a g l e n n i ’ r B B C ‘ S e r i o u s Expeditions’.

Esgob Newydd ym Mangor GIGS CYMDEITHAS YR IAITH Yn ddiweddar penodwyd Anthony YN Crockett, Archddiacon Caerfyrddin, EISTEDDFOD CASNEWYDD 2004 yn bedwar ugeinfed Esgob Bangor i olynu yr Esgob Saunders Davies. Ar un adeg bu’n giwrad yng Unwaith eto eleni bydd Cymdeithas fydd rhai o fandiau amlycaf Cymru, Nghaerdydd a bu’n byw yn yr Iaith yn cynnal eu gigs yng yn cynnwys Texas Radio Band, Pep Rhiwbina. Yn ystod ei gyfnod yng nghanolfannau gorau ardal yr le Pew, Kentucky AFC ac Nghaerdydd bu’n mynychu cwrs Eisteddfod. Mewn cydweithrediad â Anweledig. wlpan yng Nghanolfan yr Urdd ac thrigolion yr ar dal, mae'r Yr ail ganolfan fydd y Clwb erbyn hyn mae’n gwbl rugl yn y Gymdeithas yn cynnig dau leoliad Gwyddelig yng Nghasnewydd sydd Gymraeg. Llongyfarchiadau iddo ar arbennig, gyda arlwy gerddorol yn lleoliad hynod o boblogaidd o ei benodiad a phob dymuniad da gynhyrfus o'r safon uchaf fel arfer. fewn y ddinas. Bydd rhai o hoelion iddo fel Esgob Bangor. Yn ogystal, er mwyn cynnig y fargen wyth cerddoriaeth Gymraeg yn orau i bob Eisteddfodwr, mae'r perfformio yn y ganolfan yma, yn Pen-blwydd Gymdeithas yn gobeithio na fydd cynnwys Meic Stevens, Dom, Bob Llongyfarchiadau i Len Rowlands, pris mynediad unrhyw noson yn codi Delyn a'r Ebillion a Geraint Heol Caerffili, Llanishen ar ddathlu yn uwch na £5. Lovgreen. ei ben-blwydd yn bedwar ugain oed Y cyntaf o'r canolfannau hyn yw Bydd Cymdeithas yr Iaith unwaith ar y 14eg o fis Mai. Bu’n athro yn Clwb Pont Ebw, sef y ganolfan eto yn hybu talent newydd Cymru ysgol uwchradd Llanishen a daw o agosaf i'r maes ieuenctid ac sydd o trwy gynnal cystadleuaeth Brwydr y Dywyn Sir Feirionydd yn wreiddiol. fewn pellter cerdded i holl Bandiau arbennig ble bydd cyfle i'r ddigwyddiadau'r Eisteddfod. Ymysg enillwyr berfformio ar nos Sadwrn Dyweddïad yr artistiaid fydd yn perfformio yno olaf yr Eisteddfod. Llongyfarchiadau i Awen Penri, Pentyrch, ar ei dyweddïad â Gareth Skelding, Caerffili. 4 Y DINESYDD MEHEFIN 2004 Newyddion Benni Teyrnged i Benni Rhyw bythefnos yn ôl ces y fraint o Un o selogion y sedd gefn oedd Ymddeoliad fod mewn parti ymddeol un o’m Benni, mewn mwy nac un ystyr. cydweithwyr. Yn ystod y noson Roedd yn ffyddlon iawn i’r oedfaon Llyfrgellydd traddodwyd nifer o deyrngedau iddi bore Sul yng nghapel y Crwys, ac hi am ei gwaith clodwiw dros y yno, yn ddieithriad, mewn da bryd. Wedi dros ddeugain mlynedd o blynyddoedd. Ymhlith y teyrngedau Cymerai ei ddyletswyddau wrth y wasanaeth yn Llyfrgell Ganolog y roedd un a safai allan uwchben drws o ddifrif, a’r unig gwyn a gefais ddinas fe ymddeolodd Brynmor unrhyw deyrnged a glywais i o’r ganddo oedd pam na châi ef fod wrth Jones ar ddiwedd Mis Mawrth eleni. blaen. Iaith rywiog, didrafferth â’r y drws yn ystod misoedd yr haf, yn Brodor o Lwyndafydd, Ceredigion traddodi’n dangos artist wrth ei lle rhynnu yno yn y gaeaf. Pwy allai yw Brynmor ac y mae dylanwad ei grefft. Erbyn hyn mae’r llais ei wrthod, ac yn y blynyddoedd fagwraeth mewn ardal mor unigryw wedi tawelu a’r hiwmor diwethaf ym mis Gorffennaf y ddiwylliedig yn amlwg i bawb sydd sych, caredig wedi’n gadael. Mae gwelid Benni wrth y drws gyda gair yn ei adnabod. Benni wedi mynd. Fel y dywedais, o groeso a gwen fach ddireidus. Dechreuodd weithio yn y ddinas braint oedd bod yn ei gwmni’r noson Bu yn gadeirydd y Gymdeithas yn 1961 ac yn ystod ei amser yng honno yn dweud hwyl fawr wrth ychydig flynyddoedd yn ôl, ac roedd Nghaerdydd fe fu’n lyfrgellydd yr Rhian Tilley a ‘sgytwol yw edrych ei gyflwyniadau a’i ddiolchiadau yn Adran Gymraeg; ac ar ddiwedd ei nôl a sylweddoli taw dweud hwyl werth eu clywed. yrfa yn Lyfrgellydd yr Adran fawr roeddwn i wrth Benni hefyd. “Nid yw’n rhaid o gwbl i’r dyn Astudiaethau Lleol. Roedd yn Crwtyn un ar bymtheg oeddwn i diwylliedig fod yn ysgolhaig, weithiwr trylwyr a manwl, ac mae ei pan gwrddais i â Benni Harris am y ond dylai’r ysgolhaig wybodaeth eang am lenyddiaeth tro cyntaf, nôl yn Eisteddfod fod yn ddyn diwylliedig.” Gymraeg a hanes Caerdydd a’r Caerdydd. Roedd ‘nhad wedi Cylch yn gwneud argraff ar bawb darganfod rhywun newydd i weithio A dyna grynhoi cyfraniad Benni i’r sy’n dod i gysylltiad ag ef. Bydd fel rheolwr llwyfan yn nrama’r Gymdeithas i’r dim. Geiriau R.T. colled mawr ar ôl y gðr diymhongar Eisteddfod “Y Wrach”. Ymhlith y Jenkins, gyda llaw. a chymwynasgar a roddodd cast roedd enwogion fel Emyr Roedd yn aelod ffyddlon iawn o flynyddoedd o wasanaeth i’r Sir, a Edwards, Glyn James, Prysor Gymdeithas Ddrama’r Crwys, wedi dymunwn ymddeoliad hir a hapus Williams a Lis Miles, ac yn gyfrifol ymddangos mewn amryw o iddo. am y llwyfan - Benni. Ers y dyddiau gynhyrchiadau ac wedi cyfieithu hynny mae ymrwymiad Benni i fyd y sawl un ar gyfer y cwmni. Byddai Celf ddrama, yn enwedig cwmni’r Crwys, yn ein hatgoffa yn aml i Siân Phillips Cynllunio Gwobrau wedi bod yn ddiarhebol, a cholled rannu llwyfan gyda ef, neu efallai y mawr fydd ar ei ôl. ffordd arall y dylai hwnna fod! Un o Menter Wedi’r cyfarfod cyntaf aeth gwestiynau mawr Benni ar ddechrau blynyddoedd heibio heb gwrdd nes, pob tymor fyddai, “Pryd ydyn ni am Mae Nia Wyn Jones, Caerdydd, wedi iddo gael swydd fel Ymgynghorydd lwyfannu Shakespeare?” Roedd yn ennill y comisiwn i greu y Gwobrau Iaith yng Nghaerdydd. Braint oedd casáu pantomeim a gwrthododd yn Menter ar gyfer Menter a Busnes. bod ar ei gyrsiau hyfforddi. Roedd y llwyr a chymryd rhan, er iddo Mae’r gwobrau i siaradwyr Cymraeg llais dwfn, crafog yn hamddenol gefnogi’r cwmni i’r carn. Ef fyddai sy’n rhedeg busnesau llwyddiannus a lleddfu pryderon athrawon wrth i’r y cyntaf i ddysgu ei linellau a gwae chwmnïau sy’n defnyddio’r Cwricwlwm bondigrybwyll ddod yn ni y gweddill! Benni yn ddieithriad Gymraeg i gyfrannu at yr economi rhan o’n gofidiau beunyddiol. Roedd hefyd fyddai’r cyntaf i gyrraedd yr lleol. ei fynych ymweliadau â’r ysgolion ymarferion, a derbyniai yr hwyr- Mae Nia Wyn Jones, yn yn destun sgwrs ymhlith ei gyd- ddyfodiaid bryd o dafod cellweirus gynllunydd a gwneuthurwr gwaith athrawon am fisoedd. Rwy’n oddi wrtho. Roedd bod yn gynnar yn metel yn cynnwys dodrefn a defnyddio’r gair “cyd-athrawon” yn un o’i rinweddau, a dyma fe yn awr cherflunwaith. fwriadol achos anghofiodd Benni wedi ein gadael, eto yn gynnar. Cyflwynir y gwobrau yn erioed taw athro oedd e yn y bôn. Hir yr erys yn ein cof. E i s t e d d f o d G e n e d l a e t h o l Cofio mynd ar gwrs i’r Dyffryn a Casnewydd. gwrando arno’n dadansoddi barddoniaeth Gwenallt. Gwych gyda gallu traddodi am oesoedd o disgyblion dosbarth chwech ond nodiadau wedi eu hysgrifennu ar Genedigaeth gwychach wrth leisio a thrafod ddarn o bapur dim mwy na stamp! Dymuna Martin ac Elena Rhisiart Cymru ymhlith ei gydweithwyr yn y Mawr yw fy niolch iddo am ei gyhoeddi genedigaeth eu mab cyntaf, sesiwn hwyrol. Un peth ymhlith y ymddiriedaeth, ei gwmni a’i Gwion Dafydd, ar 1af Fai 2004, yn cannoedd o atgofion amdano sy’n garedigrwydd. Colled yw tawelwch Ysbyty Prifysgol Cymru. sefyll allan - ei nodiadau. Ddeallais i y llais. erioed mo’i ysgrifen ond roedd e’n Rhodri Jones Y DINESYDD MEHEFIN 2004 5 Cymdeithas YSGOL PENCAE Carnhuanawc Trefnwyd darlit h fl ynyddol Cymdeithas Carnhuanawc eleni yn Theatr Chapter Caerdydd. Y siaradwr gwadd oedd ficer Pennal, y Parchedig Geraint ap Iorwerth ac Owain Glyndwr oedd ei destun. Saif Capel Brenhinol Glyndwr, sef St. Pedr ad Vincula, ar y safle lle cynhaliwyd ei senedd olaf. Yn fan cyfarfod i uchelwyr ac arweinwyr, roedd yn debyg i Dþ’r Arglwyddi a hefyd yn synod ganoloesol bwysig i'r eglwys yng Nghymru. Yn y pentref bychan hwn ym Meirionydd yn ystod Titus a Cullan Wing a Miriam Griffiths gyda’r Tad Matthew Hill mis Mawrth 1406 fe gyfarfu tywysogion a chlerigwyr, mynaich a Mae’r Tad Matthew Hill yn gadael Cyflwynwyd anrheg iddo gan brodyr i astudio a thrafod "cyflwr a plwyf Llandaf am blwyf Dowlais a ddisgyblion Ysgol Pencae mewn defnyddioldeb" yr Eglwys Gymreig. Merthyr. gwasanaeth arbennig. Canlyniad eu trafodaethau oedd Polisi Pennal, a amlinellwyd yn yr enwog Llythyr Pennal, y ddogfen bwysicaf GWLAD CARNHUANAWC yn hanes Cymru o bosibl. (Thomas Price) Yn ei hanfod, Cymru rydd i ddewis ei llwybr ei hun, cydnabyddiaeth Dim amser? Dim dyfodol? lawn i'r Iaith Gymraeg a chreu dwy brifysgol Gymreig. O dan bwysau? Wedi cael Yn wreiddiol, roedd y safle hwn a YR ARWR llond bol? Wedi diflasu ? ddefnyddiwyd yn ystod teyrnasiad OESOL Owain Glyndwr yn sefydliad Celtaidd o'r 6ed G a gysegrwyd i Seintiau gan Tannwg ac Eithrias. Tþ gweddi bychan o goed a phlethwaith oedd yr Alan Jobbins adeilad cyntaf. Ailgodwyd yr eglwys o feini tua 1132. Mae eglwys Pennal a'i chynefin yn gofeb deilwng ac yn deyrnged i Owain Glyndwr a'i lys . Llyfryn newydd a ysgrifennwyd am Mae'n gartref i, gopi o Lythyr Pennal, fywyd Thomas Price "Carnhuanawc" gerflun o ben Owain, furlun trawiadol Mynnwch gopi: £1.50 trwy’r post. Cwmni rhyngwladol iechyd Aneurin Jones o gynulliad Cymru Ffôn 02920 623275 naturiol yn cynnig y cyfle i bobl 1406. egniol a brwdfrydig rhedeg eu Hefyd yn ystod y cyfarfod busnes eu hun. cyflwynwyd cynllun cyffrous iawn i www.dinesydd.com greu Gardd Goffa i Owain Glyndwr. Cyfle i ennill ail gyflog heb Caiff ei sefydlu ar safle'r Capel Cyfle i chi orfod amharu ar eich cyflog Brenhinol, ar batrwm gardd lysiau o na`ch gyrfa bresennol. fynachdy canoloesol. Gyda'i llwybrau ddarllen Gweithio o adref. troellog, ei cheiri a'i hamrywiaeth o ôl­rifynnau o’r Dewiswch eich oriau. lwyni a phlanhigion cynhenid, bydd Dinesydd Hyfforddiant a chefnogaeth yr ardd yn cynnwys meini coffa i heb ei ail. Dywysogion Gwynedd, i lys Glyndwr Blwch Cysylltwch â ni yn syth ym Mhennal a hefyd i'w wraig arbennig i 01656 880981 Margaret a'u plant. ddanfon Bydd y mentrau hyn yn help i 07966 313 609 addysgu a rhoi gwybod i bobl am newyddion/straeon i’r Dinesydd neu e­bostiwch ni gyfnod pwysig yn hanes Cymru, a [email protected] byddant o les i'r economi lleol hefyd. Rhestr o ddigwyddiadau Safle we: Erthygl gan Robin Davies a www.broadhorizons.info ymddangososdd gyntaf yn y papur yng Nghaerdydd bro Newyddion Gwent. 6 Y DINESYDD MEHEFIN 2004 YSGOL GYFUN BRO MORGANNWG

PARTNERIAID NEWYDD Llongyfarchiadau i chwech o ddisgyblion Blwyddyn 10, sydd wedi cwblhau cwrs hyfforddi i fod yn Bartneriaid Darllen. Yn dilyn y cwrs hyfforddi mae'r chwech – Charles Pagler, Gemma Saunders, Pauline Bevan, Abigail Case, Huw Lewis a Tom Blumberg – wedi cynnal cynllun deg wythnos gyda disgyblion Blwyddyn 7.

YSGOL IACH Mae’r ysgol ar hyn o bryd yn gweithio tuag at wneud cais am Partneriaid Darllen statws Ysgol Iach, rhan o gynllun sy’n cael ei redeg gan Lywodraeth Cynulliad Cymru. Er mwyn bod yn Ysgoloriaethau Ysgrifennu gan gymwys ar gyfer y wobr, rhaid cwblhau tair tasg a fydd yn gwneud Glantaf Pobl Anabl gwahaniaeth go iawn i fywyd yr Mae nifer o ddisgyblion wedi ennill ysgol a’r disgyblion. Rhaid i ddwy ysgoloriaethau a gynigir gan Goleg Mae Celfyddydau Anabledd Cymru o’r tasgau fod yn rhai hirdymor a Pr if ys go l C ymr u, B a ng or . a Parthian Books yn dathlu cyhoeddi gaiff effaith bellgyrhaeddol ar ffordd Dyfarnwyd i Iestyn Gerallt ap Hywel Gwir a Grymus: Ysgrifennu gan o fyw. sy’n ddisgybl yn Ysgol Glantaf Bobl Anabl yng Nghymru. Mae ymgyrch Ysgol Y Fro yn cael ysgoloriaeth mewn diwinyddiaeth ag Golygwyd gan Allan Sutherland ac ei chydlynu gan Miss Fflur Bedwyr, astudiaethau crefyddol. Hefyd o’r un Elin ap Hywel. ac mae’r ysgol wedi dewis y tasgau ysgol enillodd Rhiannon Ann Mae'r llyfr yn galluogi lleisiau pobl canlynol; Protheroe ysgoloriaeth Adran y anabl yng Nghymru gael eu clywed · Gosod ffynhonnau dðr o Gymraeg. Daeth llwyddiant i ran drwy eu gwaith ysgrifenedig. Mae amgylch yr ysgol, ac annog y Nerys Rhiannon Jones, hithau hefyd lawnsiadau wedi cael eu trefnu i disgyblion a’r athrawon i gario potel o Ysgol Glantaf wrth iddi gael ei ddathlu cyhoeddi Gwir a Grymus o ddðr gyda nhw bob amser chydnabod gydag ysgoloriaeth dros Gymru gyfan. Roedd yr un · Gweithio gyda’r ffreutur tuag at agored. cyntaf yn cael ei gynnal yng Ngðyl ddarparu prydau iach bob amser Llongyfarchiadau hefyd i Owen Lenyddol y Gelli ar ddydd Iau 3ydd · Gweithgaredd Blwyddyn 8 ar Rhys John a Tomos Dafydd Davies o o Fehefin. gadw’n iach, a fydd yn arwain at Ysgol Glantaf ar ennill Ysgoloriaeth Mae'r llyfr yn rhan o brosiect ddeunydd arddangos i osod o Evan Morgan i Goleg Prifysgol llenyddiaeth Celfyddydau Anabledd gwmpas yr ysgol yn ystod tymor yr Cymru, Aberystwyth. Cymru, Geiriau Gwir, a noddwyd haf. Longyfarchiadau a dymuniadau da gan Flwyddyn Ewropeaidd Pobl Pob lwc i’r ysgol – gobeithiwn i’r dyfodol. Anabl 2003. fedru cyhoeddi llwyddiant yn fuan ar Yn ystod mis Mehefin 2003, ôl i arolygwyr Llywodraeth y canmoladwy a gôl gan Lloyd sefydlwyd deg gweithdy ysgrifennu Cynulliad ymweld i asesu cynnydd! Thomas, y Gogs fu’n fuddugol, o 4 Geiriau Gwir ar gyfer awduron anabl gôl i un! yng Nghymru. Roedd y gweithdai yn BRO MORGANNWG YN Yn ôl Mr Richard Chidley, hynod o boblogaidd, gyda ROWND DERFYNOL CWPAN hyfforddwr y tîm a phennaeth chyfanswm o 86 person yn cymeryd CYRIL ROGERS Addysg Gorfforol yn Ysgol Gyfun rhan. Mae'r gwaith hyn yn awr wedi Llongyfarchiadau gwresog i dim pêl Bro Morgannwg: cael ei gasglu i greu un llyfr - y droed bechgyn Blwyddyn 7 ar ennill “Mae’r bechgyn wedi chwarae’n cyntaf o'i fath yng Nghymru. lle yn rownd derfynol Cwpan Cyril wych gydol y bencampwriaeth. Am fwy o wybodaeth ynglyn â'r Rogers eleni, sef pencampwriaeth Maen nhw wedi dangos dygnwch a prosiect cyffrous hwn, cysylltwch â: dan 12 cenedlaethol Cymru, chydweithrediad ardderchog fel tîm, Gwennan Ruddock, Celfyddydau Cynhaliwyd y gêm ym Mharc ac yn haeddu eu llwyddiant. Anabledd Cymru, Sbectrwm, Heol Jenner, Y Barri ar 4 Mai, gyda’r Chwaraewyd y ffeinal mewn ysbryd Bwlch, Y Tyllgoed, Caerdydd CF5 arwyr lleol yn wynebu cystadleuaeth cyfeillgar tu hwnt, ac er nad enillon 3EF Ffon a Minicom: 029 2055 gref Ysgol Syr Hugh Owen, nhw, rydym i gyd yn hynod o falch 1 0 4 0 . S a f l e a r y w e : Caernarfon. Er gwaethaf perfformiad ohonyn nhw”. www.artsdisabilitywales.com Y DINESYDD MEHEFIN 2004 7 YSGOL GLANTAF Taith i Efrog Newydd

Gðyl y Llysoedd Cafwyd gðyl ryng-lysol arbennig eto eleni gyda brwdfrydedd y llysoedd yn a mlwg ia w n me w n g wa ha nol gystadlaethau chwaraeon, gwaith cartref a llwyfan. Bu’r ddau ddiwrnod yng Ngerddi Soffia yn llwyddiannus dros ben, gyda phawb yn dangos eu doniau amrywiol a phawb yn cael cyfle i berfformio neu gymryd rhan a chynrychioli eu llys. Enillwyd y cystadlaethau chwaraeon gan Lys Dyfrig ac enillwyd y cystadlaethau gwaith cartref a Yn gynnar fore dydd Mawrth yr 16eg o Penwythnos Adolygu yn chystadlaethau llwyfan gan Lys Dewi. Fawrth gadawodd bws mini gydag un ar Diolchwn i Mr Huw Thomas a Mrs bymtheg o ddisgyblion blynyddoedd 12 Nant Gwrtheyrn, Pen Llþn Wedi dros bedair awr o deithio rhwng Sian Thomas am fod mor barod i ddod i a 13 i faes awyr Heathrow. Dyma de a gogledd ar hyd lonydd troellog feirniadu’r cystadlaethau llwyfan. ddechreuad taith fythgofiadwy a gwledig y canolbarth, cyrhaeddodd Enillwyd Cadair yr Ðyl eleni gan ddysgodd lawer iawn i ni i gyd. Glantaf disgyblion Cymraeg blwyddyn 13 Gwenno Rowlands o Lys Dewi, gyda oedd yr unig ysgol o Gymru ac, yn wir, Tomos Dafydd o Lys Illtud yn ail a o Brydain gyfan a fynychodd Ogledd Cymru. A chan inni godi’n Cadi Newbery o Lys Teilo yn drydydd. gyfarfodydd blynyddol NHSMUN sef blygeiniol i osgoi’r traffig cawsom Llongyfarchiadau mawr i’r tri a cystadleuaeth Cenhedloedd Unedig ffug amser ym Miwmares a Llanfaes i diolchwn eto i Dr Christine James am ei yn Efrog Newydd. ymweld ag arch Siwan, gwraig beirniadaeth adeiladol ar waith yr Roedd pob ysgol yn cynrychioli Llywelyn Fawr, cyn mynd yn ein ymgeiswyr. gwlad arbennig yn y gynhadledd. blaenau i Brifysgol Cymru Bangor. Enillwyr yr Ðyl gyfan eleni oedd Roedd y mwyafrif ohonom ni’n Yno cawsom ddwy ddarlith gan Llys Dewi. Llongyfarchiadau iddynt. cynrychioli Kenya ar y pwyllgorau er ddarlithwyr Adran y Gymraeg, sef Dr bod ambell un ohonom yn cynrychioli Gerwyn Williams a Dr Peredur Lynch Togo a’r Deyrnas Unedig. Felly yno, yn ar y Nofel Ôl-fodernaidd a’r Hengerdd. Efrog Newydd, bu’n rhaid i ni Pwrpas y penwythnos hwn oedd ddisgyblion chweched dosbarth Glantaf adolygu ar gyfer ein harholiad llafar amddiffyn buddiannau y gwledydd. Cymraeg yr wythnos ganlynol, ond Roedd disgyblion o dros y byd i gyd yn hefyd er mwyn inni ddod i adnabod ein ceisio dod i ryw gytundeb er mwyn gilydd yn well a dod yn gyfforddus â datrys rhai o broblemau mwyaf dyrys siarad am y nofel “Dan Gadarn ein byd. Goncrit” gan Mihangel Morgan am Yn y pwyllgorau trafodwyd nifer fawr oriau ar y tro. Ac i ddysgu tipyn bach o o bynciau sy’n effeithio ar wahanol Gog! A ble gwell i wneud hynny ond wledydd y byd megis AIDS, rhyfela a ym mhentref diarffordd Nant thlodi. Buom mewn cyfarfodydd am Gwrtheyrn yng nghanol môr a sawl diwrnod o’r wythnos ond cawsom mynydd. hefyd gyfle i fwynhau amser rhydd yn Cawsom ymweld â nifer o fannau Efrog Newydd. Cawsom ymweld â’r sy’n bwysig yn ein hanes ni fel cenedl Empire State Building ac Ynys Ellis, fel Tþ’r Ysgol Rhyd-ddu, Penyberth, mwynhau y sioe gerdd Chicago yn B e d d g e l e r t a ’ r Y s g w r n y n Gwenno Rowlands Broadway a gweld gorymdaith Nhrawsfynydd ble y cawsom groeso flynyddol Gðyl Sant Padrig. cynnes iawn. Rhwng cyfnodau adolygu Prif Swyddogion Cawsom amser bythgofiadwy yn cawsom hefyd noson Talwrn y Beirdd Cafwyd ymgyrchoedd brwd ac egnïol E f r o g N e w y d d a p h r o f i a d a u ysgafn gyda’r meuryn Myrddin ap yn y ras am brif swyddogion eleni. gwerthfawr. Hoffem oll ddiolch yn Ymgeisiodd wyth bachgen ac wyth Dafydd yng Nghaffi Meinir yn y Nant arbennig i’r athrawon a’n hebryngodd a chawsom noson gwis gystadleuol merch am y pedair swydd ac roedd yr ar y daith – Mrs Beca Jones, Mrs areithiau’n rhai ag ôl cynllunio a iawn yn lolfa bwthyn yr athrawon. Cyn Burnhill a Mr Walpole. cychwyn yn ôl am adref ar y dydd Sul, pharatoi manwl arnynt. Rhodri ab Owen Wedi cyfri’r pleidleisiau, dyma brif fe wnaethom gynnal gwasanaeth yng swyddogion Ysgol Glantaf am y Nghapel Llwyndyrus, capel Mr flwyddyn 2004 – 2005 Williams (trefnydd y daith), a derbyn Prif Fachgen - Steffan Jones Llongyfarchiadau iddynt oll, a diolch i’r croeso cynnes yno a phaned a bwyd i’n Prif Ferch - Mari Thomas swyddogion presennol – Luke Pearce, cynnal ar y daith hir yn ôl i Gaerdydd. Dirprwy Brif Fachgen - Rhys ab Owen Hannah Daniel, Daniel Hefin ac Elinor Cawsom benwythnos ardderchog, Dirprwy Brif Ferch - Gwenno Evans – am eu holl waith caled dros y tywydd godidog, ac roedd yn agoriad Rowlands flwyddyn ddiwethaf. llygad i lawer ohonom. Daniel Hefin 8 Y DINESYDD MEHEFIN 2004 Newyddion o’r Eglwysi Tabernacl, Caerdydd Salem, Treganna Llongyfarchiadau Minny Street, Caerdydd Cofio John Evans Rhannwn lawenydd dau o’r aelodau Colled i ni i gyd yn Salem oedd ifanc yn eu llwyddiant cerddorol. Pob pedair blynedd etholir diaconiaid clywed am farwolaeth John Evans, Cafodd Marged Jones ganlyniad ym Minny Street i barhau yn eu un oedd yn annwyl iawn i ni yn disglair i’w harholiad Gradd 8 ar y swydd am wyth mlynedd. Daw nifer Salem. Rydym yn cydymdeimlo'n piano yn ddiweddar. Llwyddodd o’n diaconiaid presennol i derfyn eu fawr a Mary a'r teulu oll. tymor eleni ac mae’r Eglwys yn gydag anrhydedd sy’n glod eithriadol ddiffuant iawn ei diolch i’r aelodau iddi hi a’i hyfforddwraig Joy Aman Bedydd hyn am eu cyfraniadau gwerthfawr Davies. Yn yr un modd cafodd Wil Hyfryd oedd tystio i fedydd Mefin, dros gyfnod eu diaconiaeth. Buom Lewis ganlyniad arbennig mewn mab Anwen a Morgan Hopkins yn wrthi yn enwebu diaconiaid newydd a arholiad Gradd 3 ar y Corn Ffrengig. ystod y mis diwetha'. hyfrydwch yn oedfaon Sul cyntaf Mai Dyma gerddor arall sy’n amlwg yn Llongyfarchiadau iddynt fel teulu a oedd clywed ein Gweinidog yn rhoi llawer o amser i ymarfer a phob dymuniad da. cyhoeddi enwau naw aelod a oedd meistroli ei grefft. Un arall o deulu’r wedi derbyn enwebiadau’r aelodau i Tabernacl a gafodd lwyddiant mewn Cymanfa weithredu fel diaconiaid dros yr wyth arholiadau gradd 8 offerynnol yn Cawsom gymanfa hynod o fywiog mlynedd nesaf. Dymunwn yn dda i’r ddiweddar oedd Bethan Pickard, gan eleni yng nghwmni Dewi Rhisiart a'i naw: Diane Bartholomew, Nevil arbenigo ar y piano a’r ffliwt. fand. Davies, John Albert Evans, Rhiannon Llongyfarchiadau hefyd i Steffan Diolch i bawb a gyfrannodd mewn Evans, Eilonwy Jones, Hefin Jones, Jones, ar gael ei ethol yn brif- amrywiol ffyrdd. Eleri Morgan, Hywel Pennar a John ddisgybl Ysgol Glantaf am y Rees. flwyddyn nesaf ac i Rhys ab Owen Blaenoriaid Newydd ar gael ei ethol yn ddirprwy brif- Rydym yn edrych ymlaen yn fawr i Daeth Wythnos Cymorth Cristnogol ddisgybl. Mae lle gennym i ordeinio 5 o flaenoriaid newydd i â’i phrysurdeb arferol – cafwyd ymhyfrydu yn aeddfedrwydd y ddau Salem ym mis Mehefin. gwasanaeth arbennig i nodi dechrau’r wrth iddynt dderbyn ymddiriedaeth Wythnos yn yr Oedfa Gynnar, bore yr ysgol fel hyn. Clwb Llyfrau Sul, Mai 9, gyda dwy o athrawon yr Llyfr y mis oedd 'The Curious Ysgol Sul, Elinor Patchell a Dianne Dychwelyd adref. Incident of a Dog at Night time' gan Bartholomew yn arwain. Mae plant Ar ôl treulio 13 mlynedd yn gweithio Mark Haddon. yr Ysgol Sul hefyd wedi bod yn dilyn yn y Dwyrain Pell, dychwelodd Ken taflenni gwaith yr elusen. Bu criw a Menna Yeoman adref i Brydain, ac Criced bychan o amgylch Gerddi’r Affrig yn roedd yn hyfryd cael cwmni Menna Rydym yn edrych ymlaen at dymor ystod yr Wythnos yn casglu er budd mewn oedfa foreol. Yn yr un oedfa Cymorth Cristnogol a diolchwn i yr haf prysur, wrth i'r tymor criced roedd cenhadwr sy’n gweithio yn nesau! bawb o’r ardal am eu cefnogaeth. Hong Kong fel athro ar yr Hen Fore Sadwrn, Mai 15, ac ‘roedd Destament. Minny Street, fel nifer o eglwysi Gwasanaethau ar y Sul am 10.30 a 6.00 Cymraeg eraill y ddinas, yn cymryd Ymweliad ag Estonia. rhan yn y Bore Coffi a Ffair a Ar fore Sul, Ebrill 25ain, cafwyd gynhaliwyd yn y Tabernacl. adroddiad aml-gyfrwng gan Alan Kemp o’r daith a wnaed gan chwech Gan mai apêl ar y cyd rhwng Undeb bod yr organ yn gweithio’n iawn. yr Annibynwyr a Chymorth o aelodau’r eglwys. Roedd yn amlwg Gobeithio bydd y carpedi yn cael eu Cristnogol yw Salaam a Shalom, fod Hugh a Verina Matthews, Non a gosod yn fuan wedyn. . elusen yr Eglwys am eleni, mae’r holl Gwenallt Rees ynghyd ag Alan ac weithgarwch sydd er budd yr elusen Alwen Kemp wedi cael budd o’r Cyngor Eglwysi Cymraeg hefyd yn hybu gwaith Cymorth daith a sefydlu’r cysylltiad gyda’r Caerdydd. Cristnogol yn gyffredinol. Dros yr eglwys yn Haapsalu. Y gobaith fydd Cynhaliwyd oedfa arbennig Nos Iau, wythnos ddiwethaf sicrhawyd trefnu modd i gynrychiolaeth o’u 13 Mai yn Salem Treganna o dan ychwanegiadau i ymdrech Minny heglwys nhw ymweld â Chaerdydd nawdd Cyngor Eglwysi Cymraeg Street drwy werthiant cacennau a ac efallai trefnu taith arall o Caerdydd a Chell Gymraeg gwaith llaw Seiriol Davies yn y Festri, Gaerdydd i Haapsalu.. Cristnogion yn erbyn Poenydio. Teitl ac yna letygarwch John Albert a yr oedfa oedd ‘Darlleniadau, Tegwen Evans ar gychwyn taith Atgyweirio’r capel. Cerddoriaeth a Ffilmiau’ ac roedd gerdded, o dan arweiniad John Albert, Mae’r gwaith yn mynd yn ei flaen, er Côr y Tabernacl wedi cyfrannu i’r ym Mharc Cefn Onn. i ddyddiad dychwelyd yr adeilad i noson. ddefnydd addoli gael ei fwrw ymlaen Gwasanaethau ar y Sul am 10.30 a hyd at ganol mis Mai. Nid yw’r Gwasanaethau ar y Sul am 10.30 a 6.00 trydan wedi ei gysylltu eto, ac felly 6.00 mae arafwch parthed sicrhau profi Y DINESYDD MEHEFIN 2004 9 Ebeneser, Caerdydd Mai, i ddefnyddio Ebeneser. Eglwys y Crwys Cafwyd 4 seminar yno, a roedd y Yn ogystal â mynegi pen-blwydd capel dan ei sang, bore Sul, 2 Mai, Cyfnod cymharol dawel yw misoedd hapus i Dr Emrys Evans, CBE, yn pan ddarlledwyd, yn fyw, yr haf yn ein heglwysi, ac fel arfer 80 mlwydd oed, achubwyd ar y Gwasanaeth Boreol ar Radio 4 – ie, y nid oes rhyw lawer o weithgareddau cyfle, fel Eglwys, i fynegi ein diolch capel yn orlawn! a bwrlwm rhwng parwydydd ein i Emrys am ei waith diflino, yn festrïoedd. Serch hynny ni dderfydd ysgrifennydd ein heglwys am 15 Côr Caerdydd y gweithgareddau yn gyfan gwbwl. mlynedd. Diolch i un o gorau arbennig Cymru Ddydd Sadwrn, 8 Mai, aeth rhyw 30 Mynegwyd geiriau diffuant o am roddi i ni noson i’w chofio mewn o aelodau y Gymdeithas ar ymweliad â thref Merthyr Tudful. Mrs Mari werthfawrogiad gan y Parchedigion cyngerdd amrywiol a chyfoethog. Gwerthfawrogwyd y cyfan. Wiliam oedd ein tywysydd a’n Alun a Geraint Tudur, Eira Jones a’r hebryngodd i gartref Joseph Parry a Parch John Gwilym Jones, Bangor, Chastell Cyfarthfa. Daeth prynhawn am lafur a chefnogaeth Emrys i Gwas i Grist gwerthfawr i ben gyda thaith trên waith eglwys Iesu Grist trwy gydol hamddenol rhwng gorsaf y Pant a ei oes, ac yn enwedig yng nghyd- Bu'r Parchedig Ddr Emlyn G. Dolygaer. destun Ebeneser, Caerdydd. Nis Jenkins, a hanai o ardal y Mynydd Y Sul canlynol y Parch Ddr J gwelwyd ei well, gan ei fod yn Mawr yn sir Gar, yn weinidog gyda'r Tudno Williams o Gapel Seion ger eithriadol o gydwybodol ac yn Annibynwyr yn Alltwalis a Aberystwyth oedd y pregethwr cymryd cynifer o gyfrifoldebau ar ei Phencader o 1940 i 1946, ac yn gwadd yn ein cyfarfodydd ysgwyddau ei hun yn ddiffwdan a Ebeneser, Caerdydd 0 1947 i 1977. blynyddol. Cafwyd ganddo oedfaon thawel a chyflawni’r dyletswyddau Bu'n Llywydd Undeb yr Annibynwyr bendithiol gydol y dydd, a chwmni yn hwyliog, cymen ac effeithiol. o 1975 i 1976. Bu'n un o nifer o gyfeillion o eglwysi eraill yn M a e g an dd o d or et h o weinidogion ac un o bregethwyr oedfa’r hwyr. gyfrifoldebau eraill, megis yn y Sioe amlycaf ei gyfnod. Mae’r Gymdeithas Ddrama yn Amaethyddol Frenhinol, Prifysgol Cyhoeddir y gyfrol newydd hon cyfarfod ar hyn o bryd o dan faner Cymru, ymgyrch Arch Noa, i enwi A dr a n D dr am a E ist e dd fo d fydd o ddiddordeb arbennig i Genedlaethol Casnewydd. Maent yn rhai. Cyfansoddodd y Parch John drigolion Caerdydd gan Ieuan Gwilym Jones gywydd yn dwyn y paratoi i lwyfannu y ddrama ddwy Davies. Gellir ei archebu oddi wrth act ‘Yr Aflwydd’ a cheir cyfle i’w teitl “EMRYS”. Mae nifer o Ieuan Davies, 87 Heol Victoria, gweld yn ein gðyl genedlaethol ar frawddegau cofiadwy ynddo sy’n Waunarlwydd, Abertawe. SA5 4SY ddechrau mis Awst. adlewyrchu bywyd cyfoethog ein (01792) 879583. Mae cefnogwyr Clwb Teithio ’91 ffrind da. Dosberthir y cyfrolau naill ai'n erbyn hyn yn edrych ymlaen at eu Dyn a roed i’n gwlad yn rhodd, bersonol neu fe'u hanfonir drwy'r taith nesaf yng nghwmni yr hwn yn gyfaill gafodd. post. Pris y gyfrol yw £7.50. hyrwyddwr profiadol Mr Aled Goludog ei hwyl ydyw; Evans. Paris a’r Loire yn Ffrainc Uchelwr werinwr yw; yw’r lleoliad y tro hwn a’r cludwr Yr enaid mawr, y ffrind mwyn unwaith yn rhagor fydd yr hynaws a fowldiwyd gan ei Faldwyn” Elfyn Thomas o gwmni y Seren Arian o Gaernarfon. Hon fydd yr Gan fod tymor ysgrifenyddiaeth Dr 21ain ers y daith gyntaf yn ôl ym mis Emrys Evans wedi dod i ben, Hydref 1991. Ysgrifennydd Gohebol Ebeneser yw Ddydd Sul, 16 Mai, cynhaliwyd y Mr Malcolm Thomas, 25 Ashgrove, Gymanfa Ganu flynyddol yng Yr Eglwys Newydd ac Ysgrifennydd nghapel Salem Treganna. Cafwyd Cyhoeddiadau yw Dr Eilir Jones, 16 mawl ar gân gan y plant yn y bore Heol Pum Erw, Birchgrove, a’r oedolion yng nghyfarfod yr hwyr. Caerdydd. Hyfryd oedd clywed y plant yn canu i gyfeiliant y band mewn cymanfa ganu. Yr arweinydd gwadd eleni Cydweithio gyda’r Tabernacl oedd Mrs Rhian James Davies o Yn dilyn anawsterau gyda’r Adeilad Grymych. yn yr Ais, braf oedd croesawu Côr ac Nos Lun, 24 Mai, aeth aelodau aelodau’r Tabernacl i gynnal eu y Grðp Merched i ymweld ag Abaty cyngerdd blynyddol yn Ebeneser. Tyndyrn. Arweiniwyd y daith o Daeth cynulleidfa niferus iawn i gwmpas yr adfeilion gan y Brawd fwynhau cyngerdd o wir ansawdd. Thomas, sydd fel y mae ei enw yn Llongyfarchiadau iddynt. awgrymu yn perthyn i urdd Roedd na groeso cynnes hefyd i fynachaidd. Cyn dychwelyd i ymwelwyr Cymdeithas Bedyddwyr Gaerdydd cafwyd cyfle i gael sgwrs Prydain yn ein Cynhadledd a phryd o fwyd derbyniol mewn Flynyddol yng Nghaerdydd, dechrau gwesty cyfagos. 10 Y DINESYDD MEHEFIN 2004 Gwener, 16 Gorffennaf–Sul, 18 Calendr y Dinesydd Gorffennaf Caerdydd C y m d e i t h a s C a r n h u a n a w c : Prif­ddinas Iau, 10 Mehefin Gwibdaith haf i ddwyrain Lloegr, Cyngor Eglwysi Cymraeg Caerdydd: gan gynnwys ymweld â chofeb y Masnach Teg , A.C, yn D y w y s o g e s G w e n l l i a n y n Cyntaf y Byd annerch ar y testun ‘Gweld Caerdydd Sempringham a man claddu y o’r Newydd’, am 7.30 p.m. Dywysoges Gwladus (merch y Cyhoeddwyd mai dinas Caerdydd Gwener, 11 Mehefin Tywysog Dafydd, brawd Llywelyn y yw prif-ddinas Masnach Teg cyntaf Aduniad Ysgol Feithrin Tyllgoed yn Llyw Olaf) yn Sixhills. Manylion y byd. Roedd cystadleuaeth yn erbyn yr Institiwt, Llandaf. Manylion pellach: [email protected] dinasoedd Caeredin a Llundain am y pellach: Jenny Davies (029-2056- Llun, 19 Gorffennaf fraint ond oherwydd y galw gan 7682). Cymdeithas Gymraeg Rhiwbina: drigolion am nwyddau Masnach Teg Llun, 21 Mehefin Gwibdaith. yn cynnwys siocled, te, coffi, Cymdeithas Gymraeg Rhiwbina: Mercher-Gwener, 4-6 Awst bananas, gwinoedd a gwaith llaw fe ‘Atgofion.’ Sgwrs gan Mrs Myfanwy Llwyfan Gogledd Cymru yn ddaeth y clod i Gaerdydd. Jarman, ynghyd â Chyfarfod perfformio ‘Deinameit’ gan Mari Mae dros 100 o fusnesau yn Blynyddol y Gymdeithas, ym Emlyn a Gwion Hallam yn Theatr defnyddio nwyddau Masnach Teg yn Methany, Rhiwbina, am 7.30 p.m. Sherman am 7.30 p.m. Tocynnau: y ddinas ac mae’r Fforwm Masnach Sadwrn, 3 Gorffennaf 029-2064-6900. Teg wedi bod yn hybu’r gwerthiant. Ffair Haf Ysgol Glantaf rhwng 12 a Anfonwch fanylion ar gyfer y 5 o’r gloch. Bydd barbeciw, Calendr at Dr E. Wyn James, 16 cystadlaethau chwaraeon, amryw Kelston Rd., Yr Eglwys Newydd, stondinau a gemau. Caerdydd CF14 2AJ (Ffôn: 2062 Sul, 4 Gorffennaf 8754; E-bost: Mawl Llandaf 2004. Gwasanaeth o [email protected]). gweHendre ddathlu yng nghwmni'r beirdd Mae Calendr y Dinesydd hefyd ar Gwyneth Lewis a Grahame Davies http://digwydd.caerdydd.org Gwasanaeth creu safleoedd gwe yn Eglwys Gadeiriol Llandaf am o bob math 6.30 (ymarfer am 5.45) Llun, 5 Gorffennaf Brwydr Cyfle i chi hysbysebu neu rhoi Cylch Cinio Cymraeg Caerdydd, yng gwybodaeth Ngwesty Churchills, Llandaf, am y Bandiau fydd ar gael i filiynau o bobl. 7.00 p.m ar gyfer 7.30 p.m. Rownd Rhanbarthol M a n yl i on p e ll a c h g a n yr Mentrau Morgannwg Gwent Prisiau rhesymol. Ysgrifennydd, Tony Couch Telerau arbennig ar gyfer (Ffôn: 029-2075-3625; e-bost: gwefannau Cymraeg eu hiaith [email protected]). Nos Sadwrn, Mehefin 19 ac i fudiadau gwirfoddol. Wener, 16 Gorffennaf 5yh G E R A I N T J A R M A N A C Ffatri Bop, Porth I drafod eich gofynion cysylltwch â ASHOKAN yn y Clwb Trydan, [email protected] Caerdydd. Mynediad £10. Myfyrwyr Mynediad yn rhad ac am ddim neu 029 20890040. a 6ed dosbarth £6. Elw i Ysgol Plasmawr Caerdydd. Ffoniwch: 029 20565658 Y DINESYDD MEHEFIN 2004 11

www.mentercaerdydd.org 029 20565658

Taith i weld Matthew Rhys yn Romeo a Juliet yn Stratford. Teithiodd bron i 50 o bobl Caerdydd i Stratford upon Avon Ddydd Sadwrn, Mai'r 8fed i weld Matthew Criw o Fenter Caerdydd gyda Matthew Rhys Rhys yng nghynhyrchiad diweddaraf y Royal Shakespeare Company, Ysgol Undydd Newydd o’r Wasg Romeo a Juliet. Er y tywydd gwlyb yn Stratford, Ddydd Sadwrn Mai 22ain cafodd Daeth dau o lyfrau awduron sydd â cafwyd diwrnod i'r Brenin, a buom rhyw 30 o ffyddloniaid Ysgol chysylltiad â Bro’r Dinesydd o’r yn ddigon ffodus i fynd i gwrdd â Undydd Prifysgol Caerdydd gyfle i wasg yn ystod y misoedd diwethaf. Matthew am baned, brechdan, wrando ar bedair darlith werthfawr Cafodd nofel Llion Iwan ‘Casglwr’ llofnod ac ambell lun ar ôl y ar y thema ‘Agweddau ar Grefydd a ei ddewis yn nofel y mis gan Gyngor perfformiad!! Chymdeithas’. Cwmpaswyd ystod o Llyfrau Cymru. Lleolir stori Dafydd R o e d d p r y d 3 c h w r s ryw ddau gant a hanner o yn Llundain a Gogledd Cymru. bendigedig wed'i drefnu i ni yng flynyddoedd yn y cyflwyniadau gan Mae’r awdur yn byw yng Nghwesty'r Bear, Crughywel cyn gychwyn yng nghanol y Diwygiad Nghaerdydd ac yn gweithio yn adran dychwelyd yn ôl i Gaerdydd. Methodistaidd a gorffen yn rhaglenni ffeithiol y BBC. Gobeithio wir y gallwn drefnu taith chwedegau yr ugeinfed ganrif. Y Gwenno Hughes yw awdur yr ail debyg yn y dyfodol. siaradwyr gwadd eleni oedd y Dr gyfrol - A, a, a, Veronica. Llyfr i Erin White o Brifysgol Aberystwyth, blant yw hwn a ddisgrifiwyd fel hyn Noson Joio yn y Mochyn Du Llion Roberts, Prifysgol Caerdydd, gan yr athrawes brofiadol, Beti Roedd y Mochyn Du dan ei sang Dr Ioan Matthews, Prifysgol Cymru Griffiths. “mae’n nofel sy’n darllen Nos Wener, Mai y 7fed pan a’r Athro J. Gwynfor Jones, yn rhwydd, yr iaith yn raenus ac gynhaliodd y Fenter Noson Joio yng Caerdydd. Cynhaliwyd yr ‘Ysgol’ yn mae’n llawn cyfoeth o eiriau difyr a nghwmni Dafydd Hywel, Sue Theatr y Crwys o dan nawdd Adran hiwmor gan awdures sy’n meddu ar Roderick a Band Dr Deilien. Cafwyd Hanes Prifysgol Caerdydd ac fe’i y ddawn i gyfathrebu’n llwyddiannus amrywiaeth o gerddoriaeth a trefnwyd gan Gwynfor a’r teulu. â phlant. Mae’r awdures o Gaeathro barddoniaeth. Diolch yn fawr i bawb Dyma’r bymthegfed ‘Ysgol’ mewn bellach yn byw yng Nghaerdydd ac a gyfrannodd i sicrhau noson cyfres flynyddol. yn gwneud gyrfa o sgrifennu a lwyddiannus arall! sgriptio. Cynlluniau Gofal Haf 2004 Er gwybodaeth, fe fydd y Fenter yn cynnal y Cynlluniau Gofal am 4 wythnos yn ystod Gwyliau’r Haf eleni. Fe fydd y Cynlluniau’n Mhenclawdd, Abertawe ddydd dechrau ar Orffennaf yr 20fed ac yn Sadwrn, Mai'r 22ain. Enillodd Erin y parhau tan Awst y 13eg. wobr yn y categori o dan 25kilo. Mae llwyddiant Erin yn fwy Rygbi arbennig gan ystyried bod nifer o'r Mae clwb Rygbi Merched y Fenter plant yn y gystadleuaeth yn aelodau wedi cofrestru tîm yng Nghyngrair o sgwad jiwdo Cymru! Touch Caerdydd dros yr haf - ac Mae Erin yn aelod brwd o Glwb mae’r profiad o fydd mawr wrth i’r Jiwdo Menter Caerdydd. Da iawn ti sgwad ddatblygu! Erin! Medal Judo Llongyfarchiadau mawr i Erin Brennan o'r Eglwys Newydd a Gyda Erin a'i thlws mae'r enillodd fedal efydd mewn hyfforddwr Clwb Jiwdo Menter cystadleuaeth Jiwdo a gynhaliwyd Caerdydd , Steve Witherso gan Ysgol Jiwdo Gðyr ym Ysgol Judo 12 Y DINESYDD MEHEFIN 2004 Herio’r honiadau TEGWEL ROBERTS

am ddynion 1923 – 2004 Cymru! Anerchiad draddodwyd yn angladd meddwl y byd o Eira ar hyd ei oes. Tegwel Mawrth 8 yn Amlosgfa’r Tra yn y coleg daeth yn Mae dau bartner busnes o ganolbarth Ddraenen gan Arthur Morris Jones ysgrifennydd y Gymdeithas Cymru yn benderfynol o wrthbrofi’r Ddadlau.Un tro fe’i hanfonwyd i gred mai dynion Cymru yw’r rhai Ar achlysur fel hwn mae atgofion gyfarfod Gweinidog Llywodraeth lleiaf rhamantus yn Ewrop. dros bum mlynedd a thrigain o Geidwadol. Ar y ffordd yn y car Sefydlodd Llion Pughe a Peter Jones gyfeillgarwch yn dod i’r cof. Roedd gofynnodd y Gweinidog iddo am ba o Fro Ddyfi gwmni yn ddiweddar ac Tegwel yn garedig, lawagored, hyd yr oedd wedi bod yn aelod o’r maent ar fin lansio ymgyrch gyda’r ystyrlon,cecrus, yn ddewr ac Blaid Geidwadol. Pan atebodd teg nod o adfywio rhamant fel rhan o egwyddorol ac yn anobeithiol am mai aelod o Blaid Cymru oedd, fe fywyd pob dydd y genedl. drin arian. roddwyd pen ar unrhyw sgwrs yn y Daw eu hymgyrch ddiweddaraf, Fe heuwyd had ein cyfeillgarwch car hwnnw. ‘Mwy na charden’ â phedwar gwesty yn Ysgol Sir Penygroes. Y fo yn Wedi graddio, bu’n drefnydd i uchel eu proffil yn yr ardal ynghyd i gawr yn y chweched dosbarth a finna Blaid Cymru, yn gyntaf yng greu pecyn hynod ddeniadol fydd yn yn grwt nerfus iawn yn fy mlwyddyn Nghaernarfon ac yna yma yng galluogi pobl ar hyd a lled Cymru i gynta. O’r ysgol fe aeth dros dro i’r Nghaerdydd cyn cael ei benodi i’r swyno’u cariadon! Mae’r Penhelig gwasanaeth sifil yn Llandudno i aros Gwasanaeth Addysg yn Nigeria. Bu Arms yn Aberdyfi, Tþ’n-y-Cornel i gael ei alw i’r lluoedd arfog. Pan yno am dair blynedd ar ddeg fel (Tal-y-llyn), Gwesty’r Wynnstay ofynnais iddo beth amser yn ôl pam swyddog addysg a phrifathro.Tra yn (Machynlleth) a Penmaendyfi yr Awyrlu. ‘Wel,’ meddai, ‘ganddyn Nigeria dyweddïodd â Megan, ac (Pennal) i gyd wedi cytuno i gynnig nhw oedd yr iwnifform smartia’. Tra aeth hi allan ar ymweliad â’r wlad nosweithiau am ddim yn eu gwestai yn y llu awyr fe ddigwyddodd dros y Nadolig 1958. Daeth yn ôl i fel rhan o’r ymgyrch i hyrwyddo rhywbeth na soniai fyth bythoedd Gymru ymhen rhyw dair wythnos ac rhamant. amdano. Ar ei ffordd i Ogledd fe aeth y newydd fel tân gwyllt Yn syml iawn, mae gan unrhyw un Affrica fe suddwyd ei long ac fe drwy’r ysgol ei bod wedi cael ei sy’n prynu carden Lyfi Dyfi 1 cyfle dreuliodd oriau yn y dr mewn siaced hanfon adre at ei mam, am nad oedd mewn 15 o ddod o hyd i docyn y tu a c h u b h e b o b a i t h a m wedi cwrdd â’r gofynion! Dyna’r mewn yn cynnig llety i ddau am achubiaeth.Fodd bynnag, fe’i arfer yn y wlad honno mae’n debyg. noson yn un o’r gwestai hyn. Ar y 1af hachubwyd gan long Americanaidd a Bid a fo am fynnu, fe briododd y o Fehefin, bydd siopau ar hyd a lled glanio yn Casablanca, ac wedyn yn ddau ym 1959 a bu Megan yn wraig Cymru yn lansio’r ymgyrch fydd yn Nigeria, gwlad y dychwelodd iddi yn gariadus, ofalus a ffyddlon iddo para dau fis, a’r cyntaf i’r felin fydd ddiweddarach. gydol ei oes. hi wedyn i ddod o hyd i’r tocynnau. Fe ail gyneuwyd fflam ein Ym 1967, fe ddychwelodd yn ôl i Ymhlith y siopau lleol sy’n rhan o’r cyfeillgarwch ar ôl y rhyfel pan Gymru a chael swydd ymhen y ymgyrch mae Siop y Felin (Eglwys gyfarfyddodd y ddau ohonom yma rhawg fel Cofrestrydd cyntaf Coleg Newydd), Serenade (Rhiwbina) a yng Ngholeg y Brifysgol, Caerdydd, Llyfrgellwyr Cymru a does dim Siop yr Hen Bont (Penybont). lle’r oeddem ni’n dau yn aelodau o dwywaith na fu i’w allu fel trefnydd, nifer o gymdeithasau. Fe fu a’i brofiad eang fel gweinyddwr Caerdydd yn bwysig ym myd Teg, gyfrannu’n helaeth at lwyddiant y oherwydd iddo gael llety yn 32 coleg hwnnw. Wythnos Bioamrywiaeth Column Road, hefo gwraig eithriadol Ar ôl oes hir o wasanaeth fe Cymru iawn, Eira Roberts sydd yma hefo ni ymddeolodd Teg yma i Gaerdydd, i heddiw. Fe ddaeth Eira yn ffrind oes blith hen gyfeillion, ac fel y Oes arnoch chi awydd chwilota trwy iddo, ac yn wir roedd 32 yn gartref gwyddoch fe’i trawyd ac afiechyd byllau glan môr, ceisio dod o hyd i oddi cartref i Tegwel, ac yntau yn creulon. Er hynny roedden ni’n degeirianau neu fynd ar daith mewn cyfarfod bob dydd Mercher yn gyson cwch i chwilio am ddolffiniaid? am sgwrs, hel atgofion a chael Wel, dyma rai o’r digwyddiadau sy’n yr wybodaeth ddiweddaraf ynghylch tamaid o ginio. Ond trist oedd ei cael eu cynnal gan Wythnos digwyddiadau bioamrywiaeth – weld yn edwino fesul tipyn. Bioamrywiaeth Cymru (19-27 www.biodiversitywales.org.uk. Nawr, ac yntau wedi’n gadael fe Mehefin 2004) ar gyfer y rhai sy’n Mae’r wefan yn cynnwys yr holl fydd Megan, Terfel ei frawd a’u gwirioni ar fywyd gwyllt. Hyd yn wybodaeth angenrheidiol ynghylch teuluoedd, ac yn wir pawb o’i hyn, mae dros 100 o ddigwyddiadau gwarchod bioamrywiaeth ar lefel gyfeillion yn teimlo ei golli. wedi eu trefnu trwy Gymru fyd-eang, a hefyd mae’n sôn am yr Amdana i? Rydw i‘n ei theimlo’n benbaladr. hyn sy’n cael ei wneud yn eich ardal fraint o fod wedi cael ei Mae gwefan newydd wedi ei chreu chi. Fe fydd y safle’n cael ei gyfeillgarwch am gyhyd. fel y gallwch gael gafael yn syth ar ddiweddaru a’i ddatblygu’n gyson. Y DINESYDD MEHEFIN 2004 13 DAWNSWYR LLYTHYR AT Y GOLYGYDD . . . GWYL GERDD YN Y DDINAS 20, Coedlan Aubrey, DINAS POWYS Parc Buddug, Sadwrn 19eg a Iau 24ain – Mehefin 25­27 Caerdydd Sul 27ain Mehefin 2004 25ain o Fehefin, 2004 Annwyl Olygydd, Os na nodir fel arall, 7.30pm Neuadd Tudalen flaen ddiwethaf y y Plwyf, Britway Road (yr hen Dinesydd? – Ardderchog! Enghraifft bentref), Dinas Powys. arall wych o gulni, plwyfoldeb a Tocynnau @ £5 diffyg menter affwysol y genedl Gymreig! Pa genedl arall ar wyneb Sadwrn 19 Mehefin daear, wrth gael cynnig a gobaith am CÔR CYMUNED DINAS POWYS bapur newydd dyddiol yn ei hiaith ei – Noson o Gerddoriaeth yr Efengyl hun fyddai’n gwrthod ac yn £3 Unwaith eto mae’r Ðyl yn dod i ymgyrchu yn erbyn yr egwyddor? Gaerdydd. Eleni daw Peretee o Ynys Mae’r gobaith y bydd papur newydd Iau 24 Mehefin Manaw i ymuno yn yr hwyl yn “Y Byd” y cael ei lansio gyda hyn yn ogystal â dawnswyr Cymru ben NOSON YN YR OPERA. Coleg hwb sylweddol i newyddiaduraeth Cenedlaethol Cerdd a Drama baladr. Mae’r Penwythnos yn yng Nghymru. Dyma lwyfan gwych dechrau gyda’r Twmpath arferol yng Cymru – Natalie Sinnot, soprano; i ddatblygu newyddiadurwyr Hannah Robbins, contralto; Gareth Ngwesty’r Angel, yn dechrau am newydd, i gael trafodaethau grymus 8.00 yr hwyr a chroeso i bawb. Morris, Tenor; David Thaxton, a digri ar faterion cyfoes ac yn baritone, a Dan Perkin, piano Ar ddydd Sadwrn bydd yr allweddol i gael golwg Cymreig ar orymdaith yn dechrau o Rhodfa’r faterion lleol, cenedlaethol a byd- Afon ac yn symud tu ôl y Pawl Haf Gwener 25 Mehefin eang yn lle cawl eil-dwym o CARMEN – O NICE! Sientos Los ar hyd Ffordd y Frenhines ac yn newyddion Llundain a Washington. gorffen o flaen Neuadd y Ddinas. Yn Ecumenicalos yng nghwmni Haydn Buasai sefydlu papur fel hyn yn Jones a Kate Woolveridge, mezzo- ôl yr arfer bydd pawb yn cyd- brawf pellach o’n hunaniaeth a’n ddawnsio cyn rhannu i fyny i deithio soprano. Dewch mewn gwisg hyder yn ein gallu ni ein hunain. Sbaeneg am noson yn Seville a dawnsio o gwmpas y ddinas a’r fro. Diolch byth fod gweledydd fel Bydd y prynhawn yn gorffen gyda Golygydd y Dinesydd yno i’n phawb yn cwrdd ym masn hirgron y Sadwrn 26 Mehefin harwain ar y llwybr cywir! Llawer Merch Dylan Thomas AERONWY Bae i gyd-ddawnsio cyn symud yn ôl gwell, medd ef yw cyflogi deugain o i Gaerdydd i baratoi am y Taplas a THOMAS yn darllen gwaith ei thad weithwyr rhan amser i weithio ar ein ynghyd a CHÔR CHORALE fydd eleni yn cael ei gynnal yn papurau bro gwirfoddol - hollol Gyfnewidfa Lo. CYMRY LLUNDAIN – arweinydd ysbrydoledig! A beth fyddai Kenneth Bowen £6 Bydd y penwythnos yn gorffen ar canlyniad cyflogi’r 40? – sicrhau y fore Sul gyda gweithdai yn cael eu bydd nifer y gwirfoddolwyr yn cynnal a’r rhain yn agored i bawb. Sul 27 Mehefin lleihau, a phan ddaw’r arian i ben, JAZZ TRADDODIADOL AMSER Am fwy o fanylion cysylltwch â marwolaeth gynamserol y papurau Dai James, 50, Prospect Drive, CINIO – Phil Dando a’i Fand Mawr. bro – syniad hollol wych! Gyda llaw, Bwyd ar werth o Thyme Out. Llandaf, Caerdydd CF5 2HN “ffaith” anghywir yw dweud fod yr e-bost: [email protected] 1.00pm Neuadd Lee, drws nesa i arian “yno” i gyflogi 40 o weithwyr Neuadd y Plwyf. – codi arian mae’r fenter i’w sefydlu CÔR PLANT ar sylfaen gadarn ariannol. Nos Sul 27 Mehefin Wrth gwrs ni fydd sefydlu papur FOUR SEASONS VIVALDI yng CAERDYDD dyddiol yn hawdd, yn enwedig gyda nghwmni Rhys Watkins, ffidil, a gweledigaeth Y Dinesydd yn ben, Cherddorfa Siambr Dewi Sant o dan Mae angen arweinydd newydd i ond oni ddylen ni roi ein cefnogaeth arweinyddiaeth Wayne Warlow ddechrau yn Ionawr 2005 lwyr i’r fenter? Yn enwedig gyda’r ystadegau o sawl gwlad Ewropeaidd Tocynnau o swyddfa Neuadd y Ar hyn o bryd mae'r côr yn arall yn darogan ffyniant nifer o Plwyf (029 2051 5014); Swyddfa’r ymarfer ar nosweithiau Mawrth bapurau dyddiol ieithoedd lleiafrifol. Post yn y Twyn, a Camm’s Corner, rhwng 7 ­ 8­15 p.m. Beth am neidio i’r tywyllwch, the Murch. Gostyngiad o 50c i Ystod oedran y cantorion 10 ­ 15 byddwn feiddgar, credwn ynom ein noddwyr o 24- 27. Tocyn Gwyl am y hunain a da chi prynwch “Y Byd”, chwe digwyddiad, £25. Yn gywir, Am wybodaeth bellach: Matthew Evans 02920 691247 ( y dydd) 02920 611994 ( gyda'r nos) 14 Y DINESYDD MEHEFIN 2004 DAW LLYWYDD Canlyniadau Gwaith NEWYDD I'R Cartref Eisteddfod yr Urdd 2004 LLWYFAN Rhyddiaith Bl 11 a 12 Dysgwyr: 1af Cafodd Arthur Morris Jones ei Laura Smallcombe, Ysgol Uwchradd benodi yn Llywydd Cylch Cinio Caerdydd. 2il Beth Smith, Ysgol Cymraeg y'r Barri a'r Fro ym mis Uwchradd Caerdydd. Mai fel rhan o Gyfarfod Blynyddol Barddoniaeth dan 8 oed: 2il Ffion Cyffredinol y mudiad yng Ngwesty'r Roblin, Ysgol Gynradd Pwll Coch Argraffu: Ffion Eurig, Ysgol Pencae Mount Sorrel, y Barri. Mae'n cymryd Barddoniaeth 10 – 12 oed: 3ydd yr awenau oddi wrth Ceri Rossiter. Jams Powys, Ysgol Gynradd Pwll Coch. Ffotograffeg / Graffeg Cyfrifiadurol Cyfansoddi Cerddoriaeth 15 – 19 Bl 9: 1af Daisy Evans, Ysgol Gyfun oed: 1af Luke Pearce, Ysgol Gyfun Bro Morgannwg. Glantaf. Creu Gwefan dan 12 oed: 3ydd Ben Cyfansoddi Cerdd Dant dan 25 oed: Ceidiog a Tomos Warring, Ysgol 2il Siwan Rhys, Ysgol Gyfun Gynradd Pwll Coch. Plasmawr. Caligraffeg 10 – 12 oed Bl 5 a 6: Gwaith Lluniadu 2D Bl 7 ac 8: 1af 1af Hannah Brown, Ysgol Pencae. Rhian Ford, Ysgol Gyfun Bro Pypedau Bl 3 a 4: 2il: Hannah Morgannwg. Smith, Ysgol Gymraeg Treganna. Gwaith Creadigol Bl9: 3ydd Rozzie 3D Tecstiliau Bl 7 ac 8: 2il Eluned Todd, Ysgol Gyfun Bro Morgannwg. Llewellyn-Morgan, Ysgol Gyfun Bro Gwaith Creadigol 3D Bl 7 ac 8 2il Morgannwg. Lana Evans, Ysgol Gyfun Bro Printiau Lliw Bl 7, 8 a 9: 3ydd Arthur Morris Jones Morgannwg. Ellis Evans, Ysgol Gyfun Bro Gwaith Creadigol 3D Bl 9, 3ydd Morgannwg. Mae Arthur yn adnabyddus iawn Katie Galia, Ysgol Gyfun Bro fel un a dreuliodd yrfa ddisglair ym Morgannwg. myd darlledu ac actio. Brodor o Gwaith 2D Bl 6 ac Iau. 2il Catrin GRÐP DWYIEITHRWYDD Rosgadfan ger Caernarfon ydyw, James, Ysgol Melin Gruffudd. ESGOBAETH LLANDAF erbyn hyn yn byw yng Ngwenfô ym Argraffu Bl 2 ac Iau: 3ydd: Sophie Mro Morgannwg. Symudodd i Newman, Ysgol Pencae. Gaerdydd yn y 50au lle bu'n astudio Argraffu Bl 5 a 6: 2il Ffion Eurig, MAWL LLANDAF yn y Brifysgol ac yn y Coleg Cerdd a Ysgol Pencae. 2004 Drama. Hefyd astudiodd yn yr Argraffu Bl 7 ac 8: 3ydd Hana-Mai Academi Frenhinol yn Llundain a Hawkins, Ysgol Gyfun Bro "CREU GWIR FEL GWYDR hyfforddi fel cynhyrchydd byd Morgannwg. O FFWRNAIS AWEN" enwog theatr yr Abbey yn Nulyn. Ffotograffeg/ Graffeg Cyfrifiadurol Bu'n ddarllenwr newyddion yn "IN THESE STONES Bl 7 a c 8: 1af Lili Davies, Ysgol HORIZONS SING" ogystal â chynhyrchydd theatr ac Gyfun Bro Morgannwg. 2il Rhian actiwr o fri. Yn hwyrach yn ei yrfa Ford, Ysgol Gyfun Bro Morgannwg. bu'n darlithio ym Mhrifysgol Gwasanaeth o ddathlu yng Caerdydd. Fel teyrnged i'w gyfraniad mwynhau pryd o fwyd blasus iawn." nghwmni'r beirdd i fyd y theatr, sefydlwyd Gwobr Aelodau eraill y pwyllgor a gafodd Gwyneth Lewis Arthur Morris-Jones a gyflwynir bob eu hethol ar y noson oedd: Elfed a Grahame Davies blwyddyn gan Goleg Brenhinol M or g a n, I s -l y w yd d; P e t er ym mlwyddyn agor Cerdd a Drama Cymru i'r actiwr o Hourahane, Ysgrifennydd; Alcwyn fyfyriwr gorau yn y flwyddyn. Mae e Canolfan Mileniwm Cymru Deiniol, Trysorydd; Ceri Rossiter a hefyd yn Gymrawd Cymdeithas ym Mae Caerdydd Larry Bufton, aelodau cyffredinol. Frenhinol y Celfyddydau. Mae Cylch Cinio'r Barri a'r Fro yn Dywedodd Arthur, "Mae'r Cylch cyfarfod fel arfer ar nos Fercher olaf LLYWYDD Cinio yn agored i bawb o bob y mis yng Ngwesty'r Mount Sorrel, y ARCHESGOB CYMRU oedran, gan gynnwys dysgwyr y Barri. Croesewir aelodau newydd o Gymraeg. Rydym yn gwahodd blith dynion sy'n siaradwyr Cymraeg siaradwyr diddorol ond nid peth EGLWYS GADEIRIOL ym Mro Morgannwg, a dylid academaidd ydy o. Mae'n gyfle i LLANDAF cysylltu â'r Ysgrifennydd, Peter gymdeithasu trwy gyfrwng y Hourahane, ar 01446 738583, os am GORFFENNAF 4ydd 6.30 Gymraeg, clywed sgwrs ddifyr a ddod i gyfarfod. (ymarfer am 5.45) Y DINESYDD MEHEFIN 2004 15 Cysylltiadau Cyhoeddus YMUNO Â GIRAFFE HELPU YMCHWIL CYSTIC FIBROSIS Mae Bet Davies, un o’r swyddogion cysylltiadau cyhoeddus mwyaf Cymerodd Shane Williams, aelod o adnabyddus yng Nghymru wedi dîm rygbi rhyngwladol Cymru a ymuno â chwmni cysylltiadau seren Cwpan Rygbi’r Byd y llynedd, cyhoeddus Giraffe sydd a’i toriad byr o’i waith yn ymarfer er bencadlys yng Nghaerdydd. Mae Bet mwyn cyflwyno llun gan Brian Davies yn gyn-gyfarwyddwr Davies o dacl enwog aflwyddiannus cysylltiadau cyhoeddus i Awdurdod Jonny Wilkinson yn ystod Cwpan D a t b l y g u C y m r u a b u ’ n Rygbi’r Byd i Arwel Ellis Owen, gyfarwyddwr marchnata cais Prif Weithredwr cwmni cysylltiadau Brian Davies, Shane Williams ac Caerdydd i fod yn Brif-ddinas cyhoeddus Cambrensis sydd wedi Arwel Ellis Owen yn ystod Celfyddyd Ewrop 2008. Mae ei prynu’r llun. Cyflwynwyd yr arian a sesiwn hyfforddi tîm Cymru. cleientiaid yn cynnwys Cwmni godwyd o werthu’r llun i Whisgi Cymru, Canolfan y Ymddiriedolaeth Cystic Fibrosis. Mileniwm a Yano Tea - cynllunydd Penderfynodd yr arlunydd, Brian o Siapan. Davies, ei hun yn gyn-chwaraewr rygbi rhyngwladol i Gymru, i gyfuno ei ddau hoff ddiddordeb - FFURFIO CWMNI NEWYDD chwaraeon a chelf - i helpu’r Mae cwmni ymgynghori materion corfforaethol i S4C a bu Nick ymddiriedolaeth. Bu’n ymweld â cyhoeddus wedi ei gychwyn ym Mae Bennett yn ymgynghorydd i’r chanolfan Cystic Fibrosis ym Caerdydd. Sefydlwyd y cwmni, Cynulliad Cenedlaethol ac yn Manceinion ac roedd yn teimlo fod Cysylltiadau Bute, gan Nick Bennett arbenigwr mewn datblygu hwn yn gyfle da i gynorthwyo’r ac . Mae Alun Davies yn economaidd ym Mrwsel a achos. g y n- gy f ar w yd dw r m at er io n Llundain.

CYNGOR SIR CAERDYDD YSGOL GYFUN GYMRAEG GLANTAF Pennaeth: Mrs Rhiannon Lloyd

Mae Ysgol Glantaf yn nodedig am ei chanlyniadau academaidd a’r llu o weithgareddau allgyrsiol a drefnir gan yr athrawon. Bydd dros 1,100 o ddisgyblion yn yr ysgol ym mis Medi 2004, ynghyd â thua 300 o fyfyrwyr yn y chweched dosbarth. Chwiliwn am berson cymwys i lenwi’r swydd canlynol ac i ymuno â thîm staff brwdfrydig ac ymroddedig. Swyddog gweinyddol

Bydd yr ymgeisydd llwyddiannus yn ymuno â thîm swyddfa gweithgar a phrysur, yn enwedig i gynorthwyo athrawon wrth i’r ysgol ymateb i ofynion amodau gwaith newydd athrawon. Bydd y dyletswyddau’n amrywiol ac yn ddiddorol. Chwiliwn am berson sydd â sgiliau rhyng­ bersonol da ac awydd cryf i gydweithio mewn cyd­destun ysgol. Byddai meddu ar sgiliau cyfrifiadurol yn ddymunol.

Cyflog: Graddfa 1­4 pro rata (i’w drafod yn ôl cymwysterau a phrofiad) Oriau: tua 25 awr yr wythnos ( i’w drafod)

Ceir manylion pellach a ffurflen gais drwy ysgrifennu neu ffonio : Ysgol Gyfun Gymraeg Glantaf, Ystum Taf, Caerdydd CF14 2JL. Y rhif ffôn yw 029 20333090. Dylid danfon eich cais at y Bwrsar yn yr ysgol erbyn 21 Mehefin 2004.

Dyddiad cychwyn: 1 Medi 2004. Rydym yn rhwymedig i gyfle cyfartal 16 Y DINESYDD MEHEFIN 2004 Canlyniadau Llwyfan Eisteddfod yr Urdd 2004

Unawd Piano dan 12 oed Iwan Graff, 2il Alys Walsh, Ysgol Gymraeg Y Ysgol Gynradd Eglwys Wen. Wern Parti Unsain (Y.C.) dan 12 oed (Ysg. Unawd Piano 15-19 oed Patrick Bidder o Ysgol Uwchradd dros 50) 3ydd Marged Jones, Ysgol Gyfun Caerdydd, enillydd Medal y 1af Ysgol Gymraeg Melin Gruffydd Glantaf Dysgwyr Unawd Llinynnol dan 12 oed Unawd Telyn 15-19 oed 1af Iwan Graff, Ysgol Gynradd 3ydd Siwan Lloyd, Ysgol Gyfun Hwyl yn y Toucan Eglwys Wen Glantaf Unawd Pres dan 12 oed Dawns Werin Unigol i Ferched 15- Mae criw Abri, Cymdeithas yr Iaith 3ydd Dewi Preece, Ysgol Gymraeg 25 oed wedi bod yn trefnu cyfres o gigs ar Melin Gruffydd 1af Lowri Walton, Ysgol Gyfun nos Iau olaf bob mis yng Nghlwb y Unawd Cerdd Dant 10-12 oed Plasmawr Toucan, Heol yr Eglwys Fair. Ym 3ydd Lisa Williams, Ysgol Gynradd Dawns Disgo Unigol 15-19 oed mis Ebrill Zabrinski, Elin Fflur, Sam Iolo Morganwg 2il Holly Parker, Ysgol Gyfun Mozz a DJ Gareth Potter oedd yn Ymgom dan 12 oed Glantaf cymryd rhan. Ym mis Mai roedd Pep 3ydd Ysgol Gymraeg Treganna Ensemble 15-25 oed le Pew, Heather Jones, Sweet Baboo Dawns Werin Unigol i Ferched / 2il, Ysgol Gyfun Glantaf a DJ Bethan Elfyn. Nosweithiau Iau Fechgyn dan 12 oed Detholiad o Ddrama Gerdd Gymreig olaf bob mis 9pm - 2am. Tocynnau 3ydd Rhun Llewelyn, Ysgol 14-25 oed £5/£4 Gynradd Pencae 3ydd, Ysgol Gyfun Plasmawr Gymnasteg Unigol i Fechgyn 12-15 Cyflwyno Drama (Aelwyd) 14-25 oed oed: 1af, Aelwyd CF1 3ydd Rhidian Newton Thomas, Cerddorfa/Band dan 25 oed Ysgol Gyfun Plasmawr 2il Cerddorfa Glantaf, Ysgol Gyfun Dawns Disgo Unigol dan 12 oed Glantaf 3ydd Hanna Hughes, Ysgol Gynradd Grwp Llefaru (Aelwyd) 14-25 oed: Pwll Coch 1af, Aelwyd CF1 Cystadleuaeth Medal y Dysgwyr 14- Triawd / Pedwarawd Cerdd Dant 14- 19 oed 25 oed: 1af, Aelwyd CF1 1af Patrick Bidder, Ysgol Uwchradd Pedwarawd (Aelwyd) 14-25 oed Caerdydd (Digyfeiliant): 2il Beth Smith, Ysgol Uwchradd 1af, Pedwarawd Eilir Owen GERAINT JARMAN Caerdydd Griffiths, Aelwyd CF1 3ydd Daniel O'Grady, Ysgol 3ydd, Aelwyd CF1 AC Uwchradd Caerdydd Deuawd Cerdd Dant 19-25 oed ASHOKAN Y Fedal Lenyddiaeth 14-25 oed 1af, Llinos Angharad Williams a 1af Mari Siôn, Aelod Unigol C. Ellen, Aelwyd CF1 Yn y Clwb Trydan, Dwyrain Caerdydd Côr Meibion Tri Llais (Aelwyd) 14- Pontcanna, Caerdydd Unawd Telyn 12-15 oed 25 oed: 1af, Aelwyd CF1 3ydd Marged Hall, Ysgol Gyfun Bro Côr Merched S.S.A. (Aelwyd) 14-25 Morgannwg oed: 1af, Aelwyd CF1 Nos Wener, Llefaru Unigol 12-15 oed (D) Parti Cerdd Dant (Aelwyd) 14-25 3ydd Hannah Coakley, Ysgol oed: 2il, Aelwyd CF1 Gorffennaf 16 Uwchradd Howell Pedwarawd (Aelwyd) 14-25 oed Cân Actol dan 15 oed (Digyfeiliant): 1af, Aelwyd CF1 Mynediad £10 2il Ysgol Gyfun Plasmawr Detholiad o Ddrama Gerdd Gymreig Myfyrwyr a 6ed dosbarth £6 Unawd Bechgyn 15-19 oed 14-25 oed: Elw i 1af Steffan Jones, Ysgol Gyfun 3ydd, Ysgol Gyfun Plasmawr Glantaf Dawns Werin (Aelwyd) 14-25 oed YSGOL PLASMAWR Unawd Llinynnol 15-19 oed 1af, Aelwyd CF1 CAERDYDD 2il Marged Jones, Ysgol Gyfun Côr S.A.T.B (Aelwyd ac eithro Tocynnau : 029 20565658 Glantaf Colegau): 1af, Aelwyd CF1