"Zamojsko-Wołyńskie Zeszyty Muzealne" Wydawane Są We Współpracy Z Wołyńskim Muzeum Krajoznawczym W Łucku. Na

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

"Zamojsko-Wołyńskie Zeszyty Muzealne" wydawane są we współpracy z Wołyńskim Muzeum Krajoznawczym w Łucku. Na łamach periodyku publikujemy wyniki badań dotyczących szeroko pojętej historii i kultury terenów pogranicza oraz opracowania zbiorów muzealnych. Autorami publikacji są pracownicy Muzeum Zamojskiego w Zamościu Wołyńskiego Muzeum Krajoznawczego w Łucku oraz zaproszeni do współpracy specjaliści z prezentowanych w wydawnictwie dziedzin ze środowisk uniwersyteckich, krajoznawczych i muzealnych. Materiały publikowane są w wersjach autorskich. Ze względu na stosowane przez autorów różne systemy sporządzania przypisów i bibliografii oraz trudności w ich ujednoliceniu pozostawiamy je w wersji oryginalnej. Redakcja nie bierze pełnej odpowiedzialności za treści merytoryczne zamieszczone w artykułach. Zespół redakcyjny "Zamojsko-Wołyńskich Zeszytów Muzealnych" Piotr Kondraciuk, Jerzy Kuśnierz Силюк Анатолій М.., Andrzej Urbański Redakcja tomu Piotr Kondraciuk, Jerzy Kuśnierz, Andrzej Urbański Korekta Piotr Kondraciuk, Jerry Kuśnierz, Силюк Анатолій М Tłumaczenia tekstów z języka ukraińskiego na język polski Piotr Kondraciuk, Jerzy Kuśnierz, Силюк Анатолій М z języka polskiego na na język ukraiński Силюк Анатолій М streszczenia w języku angielskim Joanna Paczos Konsultacja filologiczna Andrzej Prawica Autor wystawy "Twierdze kresowe Rzeczypospolitej" Jacek Feduszka Na okładce Ostróg, Wieża Nowa (Okrągła). Fot. J. Kuśnierz. Projekt okładki Piotr Kondraciuk ISSN: 83-1733-8972 ISSN: 1733-8972Publikacja przygotowana i finansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach grantu z Funduszu Małych Projektów Phare zarządzanego przez Euroregion Bug. Projekt "Pogranicza Europy". Autor projektu: Piotr Kondraciuk Druk: Zakład Poligraficzny, Zamość, ul. B. Prusa 19, tel. (0-84) 639 23 18 4 Biskup Mariusz Leszczyński Zamość Jaśniał cnotami przed Bogiem i ludźmi Kazanie wygłoszone 3 czerwca 2005 w katedrze zamojskiej z okazji 400-lecie śmierci kanclerza i hetmana Jan Zamoyskiego (1542-1605) (2 Krl 5.1-5, 9-10,14-15, Ap 14. 6-7, 13, J 5,24-29) W Biblii, w przekładzie ks. Jakuba Wujka (Kraków 1935), w 4. Księdze Królewskiej (4 Krl, 5.1 i n.) czytamy: „Naaman, hetman króla syryjskiego, był mężem wielkim u pana swego i w uczciwości; przezeń bowiem Pan dał wybawienie Syrii; a był to mąż mężny i bogaty” (2 Krl 5.1-5,9-10,14-15, Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Poznań 2002). Słowa te odnosimy dziś do Jana Zamoyskiego, w 400-lecie jego śmierci. Wspominany tego wielkiego kanclerza i hetmana, męża stanu, mecenasa nauki i kultury, człowieka wiary, który po latach młodzieńczych poszukiwań, odnalazł ją ostatecznie w Kościele katolickim. Ukochał ten Kościół całym swoim sercem i do końca swych dni wiernie mu służył. Co jest tą racją szczególną, która każe nam wspominać tego wielkiego Polaka? „Dla nas po Bogu największa miłość to Polska!” – mówił Stefan Kardynał Wyszyński (S. Wyszyński, Kazanie podczas uroczystości św. Stanisława BM, Kraków, 12 V 1974). „Polska (...) ma wspaniałą przeszłość, ma swoje dzieje, kulturę, sztukę... Musimy więc nieustannie nawiązywać do przeszłości...Naród musi zachować swoją bogatą przeszłość i musi się nią szczycić (...). Naród przyszłości, jeśli ma wydać błogosławione owoce, musi być powiązany z przeszłością przez teraźniejszość” (S. Wyszyński, Do Prymasowskiej Rady Odbudowy Kościołów Warszawy, 25 V 1972). Do pięknej i chlubnej przeszłości tej małej Ojczyzny, jaką jest nasza ziemia rodzinna, nawiązał Papież Jan Paweł II, 12 czerwca 1999 r. w Zamościu. Mówił wówczas: „Jest to diecezja młoda, ale o jakże bogatej tradycji religijnej i kulturalnej, sięgającej XVI w. W tę tradycję od samych początków wpisują się żywe kontakty ze Stolicą Apostolską, których szczególnym owocem była sławna Akademia Zamojska – trzecia po Krakowie i Wilnie wyższa uczelnia w Rzeczypospolitej, założona przy poparciu papieża Klemensa VIII. Niemym, ale jakże wymownym świadkiem spuścizny wieków jest zamojska kolegiata, którą dane mi było podnieść do godności katedry. Kryje ona w sobie nie tylko wspaniałe zabytki architektury i sztuki religijnej, ale również prochy tych, którzy tę wielką tradycję tworzyli. Cieszę się, że dziś, nawiedzając to piękne miasto i ziemię zamojską, mogę powracać do tego wielowiekowego skarbca naszej wiary i kultury (...). Piękno tej ziemi skłania mnie do wołania o jej zachowanie dla przyszłych pokoleń. Jeżeli miłujecie ojczystą ziemię, niech to wołanie nie pozostanie bez odpowiedzi!” (Jan Paweł II, Homilia w Zamościu, 12 VI 1999). Pod skromną płytą nagrobną w katedrze zamojskiej spoczywają prochy jednego z największych synów Rzeczypospolitej – kanclerza i hetmana Jana Zamoyskiego, człowieka, który tworzył naszą wielką tradycję narodową i kościelną, a w skarbcu naszej wiary i kultury złożył dary najcenniejsze. Tacy wielcy Polacy, jak Jan Zamoyski, dochodzili do szlachetnych cnót i sławy po swojej krzyżowej drodze, na której były wzloty i upadki, a ich wielkość polega na tym, że ostatecznie zwyciężyło w nich dobro. Kim więc był ten niezwykły człowiek, którego dziś wspominamy? Jan Zamoyski był człowiekiem głęboko wykształconym, a wiedzę i mądrość życiową zdobywał w Paryżu i Padwie, gdzie też porzucił kalwinizm i przyjął wiarę katolicką. Po powrocie do kraju, gdy znalazł się na dworze króla Zygmunta Augusta, w charakterze sekretarza, dał się poznać jako utalentowany prawnik i polityk. Potem pełnił zaszczytną i odpowiedzialną funkcję kanclerza i hetmana wielkiego koronnego przy boku króla Stefana Batorego i Zygmunta Wazy, wspierając ich swoją mądrą radą. Kanclerz i hetman trwał dzielnie na straży Rzeczypospolitej. Bronił jej interesów i potęgi, a zwycięska bitwa pod Byczyną w 1588 r. przyniosła mu w kraju i poza jego granicami sławę niepokonanego wodza. Jan Zamoyski to także wielki protektor nauki, sztuki i literatury, o czym świadczy zbudowane przez niego „miasto idealne” – Zamość oraz jego długoletnia przyjaźń z ostatnim sławnym poetą polskiego Odrodzenia – Szymonem Szymonowicem. Wiele napisano o tym słynnym kanclerzu i hetmanie, choć do dziś, jak słusznie się mówi, nie posiada on monografii na miarę jego życia, dokonań i zasług. Ufać jednak należy, że obok projektowanego pomnika kanclerza i hetmana, który ma stanąć przed pałacem Zamoyskich, powstanie też kiedyś piękne dzieło pisane, które utrwali pamięć o tym wielkim Polaku, wobec którego dług ma Ojczyzna nasza i miasto nasze Zamość. 5 Jedno z takich pięknych świadectw o Janie Zamoyskim, zapisane jest w Relacjach nuncjuszów apostolskich i innych osób o Polsce od roku 1548 do 1690 („Biblioteka Polska”, Paryż 1864), a jego autorem jest Horacyusz Spannocchi (+1620), sekretarz kardynała Bolognetto, nuncjusza w Polsce. H. Spannocchi, nawiązując do swego niewielkiego dziełka o bezkrólewiu po śmierci króla Stefana Batorego, pt. Discorso dell’interregno di Polonia (1587), wymienia różne osoby, zaczynając od Piastów, które jego zdaniem mogłyby ubiegać się o koronę polską. Jedną z tych osób był Jan Zamoyski, kanclerz i hetman wielki koronny: „Ten pan – pisze Spannocchi – sam prawie przez się sprawował rządy państwa przez cały ciąg panowania króla Stefana, który w sprawach większej wagi zgadzał się z nim we wszystkim i najczęściej na jego [str.5] zdaniu i radzie przestawał, tak iż przez to zjednał sobie w narodzie takie znaczenie i szacunek, nad które nie miałby większego, choćby sam nawet był królem. Każdy bowiem starał się pozyskać jego względy (...). Wszyscy tedy ubiegali się o jego łaskę, wszyscy nadskakiwali jak królowi. On też w każdym swym kroku zachowywał godność i powagę królewską, a co więcej, tak dalece wszystkich innych przewyższył doświadczeniem spraw publicznych, gotowością trafnych decyzji w nagłych i niespodziewanych wypadkach, miłością u żołnierzy, męstwem i niezłomnością umysłu, że niezawodnie nie można by znaleźć w całej Rzeczypospolitej kogo innego, któryby był godniejszym od niego korony (Relacje nuncjuszów apostolskich..., t. 1, Berlin-Poznań, s. 463-464). H. Spannocchi stara się być w swej ocenie Jana Zamoyskiego obiektywny. Toteż obok jego cnót widzi też słabości, do których należały między innymi pewne sympatie do arianizmu, który wówczas był popularny u części szlachty. Słowa pochwały pod adresem kanclerza i hetmana, jak i pewną krytykę, wyraża też Józef Szujski w swej Historii Polski, wydanej pod koniec XIX wieku. W ostatecznej ocenie jego osoby stwierdza: „Jak Batory, tak i Zamoyski uznawali w budowaniu państwa na podstawie katolickiej, konieczny warunek przyszłości” (Dzieła Józefa Szujskiego, Historia Polska, wyd. zbior., seria II, t. 9, Kraków 1889, s. 239-240). Warto tutaj przywołać jeszcze jedno piękne świadectwo o Janie Zamoyskim, które może posłużyć jako swego rodzaju podsumowanie tych o nim wspomnień. Jego autorem jest Eustachy Iwanowski (1813-1903), kolekcjoner i publicysta historyczny, piszący pod pseudonimem Eustachy Hellenius. W swej książce pt. Wspomnienia polskich czasów (Lwów 1894) pisze, iż Jan Zamoyski: „Zostawił przykład, że honory i fortuna łączyć się mogą z wiarą i pobożnością. Mąż rycerski – w każdej wojnie miał udział i odnosił zwycięstwa; Mąż stanu – sprawami Rzeczpospolitej biegle kierował (...); elekcji królów nadał przepis i formę; mąż uczony, był rektorem Akademii padewskiej i zostawił dzieła, które mu sławę przyniosły. W pierwszej młodości był w błędach szerzonej u nas reformy, ale się prędko sam nawrócił, czytając łacińskie gruntowne dzieła pisarzy katolickich. Mawiał: Szukałem łaciny, znalazłem zbawienie. Nigdy Mszy św. nie opuszczał (...), codziennie pacierze kapłańskie odmawiał, mówiąc, że czyni to, aby dłużej z Bogiem zostawać (...).
Recommended publications
  • Tarnobrzeski Słownik Biograficzny Wpisani W Historię Miasta TARNOBRZESKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
    zwedo Tarnobrzeski słownik biograficzny Wpisani w historię miasta TARNOBRZESKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY TOM III Bogusław Szwedo Wpisani w historię miasta TARNOBRZESKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY TOM III Tarnobrzeg 2016 Recenzenci: Prof. zw. dr hab. Bogusław Polak Prof. nadzw. dr hab. Czesław Partacz ©Copyright Bogusław Szwedo 2016 Projekt okładki: Joanna Ardelli/MAK Skład i łamanie: MAK Zdjęcia zamieszczone na okładce pochodzą ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego i Krzysztofa Watracza z Tarnobrzega Wydawcy: Wydawnictwo ARMORYKA ul. Krucza 16 27-600 Sandomierz [email protected] www.armoryka.pl i Radio Leliwa ul. Wyspiańskiego 12 39-400 Tarnobrzeg [email protected] www.leliwa.pl ISBN 978-83-8064-154-9 ISBN 978-83-938347-3-0 5 Spis treści Wstęp....................................................................................................7 Jan Błasiak ............................................................................ 11 Jan BOCHNIAK ................................................................... 14 Kazimierz BOCHNIEWICZ ..................................... 26 Michał BUSZ ............................................................................ 29 Władysław BUSZ ................................................................. 31 Jan CZECHOWICZ ......................................................... 34 Juliusz CZECHOWICZ ................................................ 36 Karol CZECHOWICZ ................................................... 40 Tadeusz CZECHOWICZ ............................................. 43
    [Show full text]
  • Kariery Urzędnicze I Parlamentarne Żółkiewskich Herbu Lubicz W XVI–XVII Wieku
    9 WSCHODNI ROCZNIK HUMANISTYCZNY TOM XVI (2019), No 2 s. 9-27 doi: 10.36121/pjusiak.16.2019.2.009 Paweł Jusiak (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej) ORCID 0000-0001-6933-1869 Kariery urzędnicze i parlamentarne Żółkiewskich herbu Lubicz w XVI–XVII wieku Streszczenie: Ważnym czynnikiem ukazującym znaczenie rodziny w społeczeństwie szlacheckim była służba publiczna, czyli pełnienie urzędów i sprawowanie funkcji parla- mentarnych. Należy bowiem pamiętać, że piastowanie urzędów, nawet tych najniższych, dawało szlachcicowi powagę i splendor. Żółkiewscy wywodzący się z Żółkwi koło Krasne- gostawu w ziemi chełmskiej w XV i XVI wieku zabiegali i sięgali po urzędy na które mia- ła wpływ szlachta mieszkająca w najbliższym sąsiedztwie ich siedzib. Cieszyli się wśród nich prestiżem i uznaniem. Pozwala to zaliczyć rodzinę Żółkiewskich do elity urzędniczej o znaczeniu regionalnym, związanej z konkretną ziemią w tym przypadku głównie chełm- ską oraz bełską. Tylko trzem reprezentantom Żółkiewskich udało się sięgnąć po urzędy w innych częściach Rusi Czerwonej a jedynie dwóch zdołało objąć urzędy senatorskie. Naj- większą karierę zrobił Stanisław Żółkiewski, kanclerz i hetman wielki koronny, zarazem najbardziej znany reprezentant rodu. Słowa kluczowe: Żółkiewscy, urzędnik, kariera, ziemia chełmska, poseł, żołnierz The clerical and parliamentary careers of the Żółkiewski family of the Lubicz coat of arms in the 16th–17th centuries Annotation: Public service, i.e. holding office and exercising parliamentary functions, was an important factor in showing the importance of the family in nobility society. It should be remembered that holding offices, even the lowest ones, gave the nobleman seriousness and splendour. In the 15th and 16th centuries, the Żółkiewski family, coming from Żółkiew near Krasnystaw in the Chełm land, tried and occupied offices which were influenced by nobility living in the immediate vicinity of their seats.
    [Show full text]
  • Maja Trochimczyk
    Maja Trochimczyk History in Song: Maria Szymanowska and Julian Ursyn Niemcewicz’s Śpiewy historyczne They were read, they were sung; ladies contributed to this decora- tive edition with their drawings and music; girls learned the songs by heart and, in this way, they loved, they learned the country’s history […] Nobody dared not to know Niemcewicz’s book and to admit that they did not know the history of their homeland. With these words, Prince Adam Jerzy Czartoryski captured the enormous impact of Niemcewicz’s Śpiewy historyczne on Pol- ish culture. In my study, I will focus on the music, created for all 33 chants by a group of amateur and professional composers, including Maria Szymanowska. This monumental and patriotic poetry collection was written by a poet, politician, educator, jour- nalist, and freedom fighter, Julian Ursyn Niemcewicz (1758–1841) who was also a deputy to the Four-Year Seym, a member of the Patriotic Party, a leading advocate of the Constitution of May 3, 1791, Tadeusz Kościuszko’s right hand during the 1794 Insurrec- tion, a member of governments in the Duchy of Warsaw, the Con- gress Kingdom and the November Uprising, and the president of the Society of Friends of Learning in Warsaw (1827–1831). Niemcewicz’s educational approach to history was the prima- ry reason for the design and content of Śpiewy historyczne where each of the 33 poems was accompanied by an essay (Przydatki do śpiewu…) explaining its historical background. Each poem was also set to music and illustrated with an engraving of a no- table scene from the life of its hero.
    [Show full text]
  • The Light Cossack Cavalry in the Era of Military Revolution A
    2020 ВЕСТНИК САНКТ-ПЕТЕРБУРГСКОГО УНИВЕРСИТЕТА Т. 65. Вып. 3 ИСТОРИЯ ОТЕЧЕСТВЕННАЯ ИСТОРИЯ Polish Way: The Light Cossack Cavalry in the Era of Military Revolution A. Bołdyrew, K. Łopatecki For citation: Bołdyrew A., Łopatecki K. Polish Way: The Light Cossack Cavalry in the Era of Mil- itary Revolution. Vestnik of Saint Petersburg University. History, 2020, vol. 65, iss. 3, рp. 683–709. https://doi.org/10.21638/11701/spbu02.2020.301 The aim of the article is to show the way of adaptation of the military potential of the Crown to the Tatar threat, which first emerged in 1468. In connection with the particular geopolitical situation we present the dissimilarity of military reforms from those in Western Europe. In order to prevent Tatar raids, a standing frontier army (obrona potoczna or Permanent De- fense) was formed. In the 1520s, an innovative strategy was developed which involved creating two defense lines with a very deep reconnaissance, 500 kilometers east of Lviv, already on the territory of the Grand Duchy of Lithuania. The consequence of applying the new model of de- fense was a new type of armed forces developed approximately two decades later, the cossack cavalry. The article presents a phenomenon of the creation a unified, in terms of weaponry, light cavalry, the process of which took place in the 1540s and 50s. Earlier the troops had consisted of soldiers differently equipped and armored and using various horses. Out of this Aleksander Bołdyrew — Dr. hab., Associate Professor, Uniwersytet Łódzki, 27a, ul. Kamińskiego, Łódź, 90-219, Poland; [email protected] Александр Болдырев — Dr.
    [Show full text]
  • The Polish Tradition
    PAUL SUPER THE POLISH TRADITION AN INTERPRETATIQN . OF A NATION THE POLISH TRADITION BY THE SAME AUTHOR ELEMENTS OF POLISH CULTURE AS. SEEN BY A RESIDENT FOREIGNER EVENTS AND PERSONALITIES IN POLISH HISTORY Photo by Plat Church and Street Market, Lublin THE POLISH TRADITION AN INTERPRETATION OF A NATION BY PAUL SUPER • Special Edition published for THE POLISH MINISTRY OF INFORMATION with · permission of Geo�ge Allen & U nwin Ltd. FIRST �UBLISHED IN I 939 SECOND IMPRESSION 1940 THIRD IMPRESSION 1941 POURTH lMPRESSION 1944 (PRODUCED BY MAXLOVE PUBLISHING CO. LTD., LONDON, N,1', FOR THE POLISH MINISTRY OF INFORMĄTJON) . All rights reserved PRINTED IN GREAT BRITAIN BY BRADFORD AND DICKENS., LONDON, W.C.I PUBLISHERS' NOTE The Po{ish Tradition was written before the outbreak of war, and although a number of sentences are rendered out-of-date we have purposely refrained from altering them as they serve to show the indomitable spirit of a great people. It will be seen that at the time the book was written a firm attitude to Nazi Germany was always backed by a willingness for conciliation right to the end. October 1939. ON PRONOUNCING POLISH NAMES EvERY writer on Poland who writes in the English language faces the problem of getting Polish names and significant words into a form manageable by one not speaking Polish. Long experience has led me to the conclusion that the best thing to do is as a rule to keep to the Polish spelling and give the reader . usable indications as to pronunciation. Here is a key which has been found useful : a broad as in "father." c pronounced as ts except as follows, but never as k.
    [Show full text]
  • Between Facts and Panegyrics. Tracing the Youth and Peregrinations of Hieronim, Jan and Stanisław Łaski
    Retrieved from https://czasopisma.uni.lodz.pl/pnh [25.09.2021] REVIEW OF HISTORICAL SCIENCES 2018, VOL. XVII, NO. 3 http://dx.doi.org/10.18778/1644-857X.17.03.03 marCin janakowSki maria CUrie SkłoDowSka UniveriSty in lUBlin* Between facts and panegyrics. Tracing the youth and peregrinations of Hieronim, Jan and Stanisław Łaski Summary. Research interest in the Łaski family of Korab coat of arms resulted in an array of interesting works and several times more postulates and research queries. Studies from the turn of the 19th and 20th century need to be updated and completed. This concerns both the factual issues and interpretational ones. In his article the author undertakes to accomplish these postulates in relation to the period of education and peregrinations of three representatives of the family from Łask: Hieronim, Jan and Stanisław, sons of Jarosław and Zuzanna of Bąkowa Góra and nephews of chancellor and primate Jan Łaski. Apart from reconstructing some events, the author reinterpreted the preserved source material and juxtaposed the results with the previous state of research. This resulted in identifying some inaccuracies reproduced for decades or statements unconfirmed by any sources which are deep rooted in the historiography. Keywords: Łaski, peregrination,PNH study, Bologna, Venice. he researcher exploring the past world through the prism of preserved sources is, in a sense, a slave to chance since T it is not known what type of materials will stand the test of time and which will be damaged or dispersed to the extent that it is impossible to use them. Such obstacles are especially faced by researchers who wish to present the youth of historical figures presented in their works.
    [Show full text]
  • The Akademia Zamojska: Shaping a Renaissance University
    Chapter 1 The Akademia Zamojska: Shaping a Renaissance University 1 Universities in the Polish–Lithuanian Commonwealth In the course of the sixteenth century, in the territory initially under the juris- diction of Poland and, from 1569 on, of the Polish–Lithuanian Commonwealth, three centres of higher education were established that could boast the status of university. The first to be founded, in 1544, was the academy of Königsberg, known as the Albertina after the first Duke of Prussia, Albert of Hohenzollern. In actual fact, like other Polish gymnasia established in what was called Royal Prussia, the dominant cultural influence over this institution, was German, although the site purchased by the Duke on which it was erected was, at the time, a feud of Poland.1 It was indeed from Sigismund ii Augustus of Poland that the academy received the royal privilege in 1560, approval which – like the papal bull that was never ac- tually issued – was necessary for obtaining the status of university. However, in jurisdictional terms at least, the university was Polish for only one century, since from 1657 it came under direct Prussian control. It went on to become one of the most illustrious German institutions, attracting academics of international and enduring renown including the philosophers Immanuel Kant and Johann Gottlieb Fichte. The Albertina was conceived as an emanation of the University of Marburg and consequently the teaching body was strictly Protestant, headed by its first rector, the poet and professor of rhetoric Georg Sabinus (1508–1560), son-in-law of Philip Melanchthon. When it opened, the university numbered many Poles and Lithuanians among its students,2 and some of its most emi- nent masters were also Lithuanian, such as the professor of Greek and Hebrew 1 Karin Friedrich, The Other Prussia (Cambridge, Cambridge University Press, 2000), 20–45, 72–74.
    [Show full text]
  • Theorising Return Migration
    MAX WEBER PROGRAMME EUI Working Papers MWP 2010/25 MAX WEBER PROGRAMME THE GREATER AND LESSER NOBILITY IN EARLY MODERN EUROPE: POLAND-LITHUANIA AND ENGLAND AND WALES IN THE SIXTEENTH CENTURY Tomasz W. Gromelski EUROPEAN UNIVERSITY INSTITUTE, FLORENCE MAX WEBER PROGRAMME The Greater and Lesser Nobility in Early Modern Europe: Poland-Lithuania and England and Wales in the Sixteenth Century TOMASZ W. GROMELSKI EUI Working Paper MWP 2010/25 This text may be downloaded for personal research purposes only. Any additional reproduction for other purposes, whether in hard copy or electronically, requires the consent of the author(s), editor(s). If cited or quoted, reference should be made to the full name of the author(s), editor(s), the title, the working paper or other series, the year, and the publisher. ISSN 1830-7728 © 2010 Tomasz W. Gromelski Printed in Italy European University Institute Badia Fiesolana I – 50014 San Domenico di Fiesole (FI) Italy Hwww.eui.eu Hcadmus.eui.eu Abstract This paper comparatively discusses the relationship between the greater and lesser nobilities in two contrasting polities - sixteenth-century Poland-Lithuania and Tudor England. It argues that the szlachta’s and the gentry’s (the lesser nobility in Poland and England respectively) relations with their social superiors seem not to have undergone such significant changes since the late Middle Ages as has often been argued. The aristocracy were seen as the wealthier, more powerful and more respectable section of the wider class of gentlemen. They were expected to act as leaders of the gentry and the people in peace and at war, and to assist the monarch in running the country through participation in government and administration.
    [Show full text]
  • Destination:Poland
    Destination: Poland The Guide Tomasz Ławecki Kazimierz Kunicki Liliana Olchowik-Adamowska Destination: Poland The Guide Tomasz Ławecki Kazimierz Kunicki Liliana Olchowik-Adamowska Destination: Poland The Guide Not just museums: the living A place in the heart of Europe 8 I IX folklore in Poland 490 A chronicle of Poland: Communing with nature: Poland’s II a stroll down the ages 20 X national parks and beyond 522 Sanctuares, rites, pilgrimages – Famous Poles 86 III XI the traditional religious life 564 IV Gateways to Poland 138 XII Poland for the active 604 V Large Cities 182 XIII Things Will Be Happening 624 Destination: Medium-sized towns 304 VI XIV Castles, churches, prehistory 666 Small is beautiful – Practical Information 718 VII Poland’s lesser towns 366 XV The UNESCO World Heritage List Index of place names 741 VIII in Poland 434 XVI Not just museums: the living A place in the heart of Europe 8 I IX folklore in Poland 490 A chronicle of Poland: Communing with nature: Poland’s II a stroll down the ages 20 X national parks and beyond 522 Sanctuares, rites, pilgrimages – Famous Poles 86 III XI the traditional religious life 564 IV Gateways to Poland 138 XII Poland for the active 604 V Large Cities 182 XIII Things Will Be Happening 624 Destination: Medium-sized towns 304 VI XIV Castles, churches, prehistory 666 Small is beautiful – Practical Information 718 VII Poland’s lesser towns 366 XV The UNESCO World Heritage List Index of place names 741 VIII in Poland 434 XVI Text Tomasz Ławecki POLAND Kazimierz Kunicki and the other Liliana
    [Show full text]
  • „Akt Sławny, Wielki I Nigdy W Polszcze
    ZAPISKI HISTORYCZNE — TOM LXXXIV — ROK 2019 Zeszyt 2 Źródła, materiały, miscellanea http://dx.doi.org/10.15762/ZH.2019.18 JUSTYNA GAŁUSZKA (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie) „Akt sławny, wielki i nigdy w Polszcze niewidziany…” Warszawski triumf Stanisława Żółkiewskiego (1611) na tle uroczystości z 1583 roku Słowa kluczowe: ceremoniał, triumf wojskowy, propaganda, sejm walny, Wasyl Szuj- ski, wojna polsko-moskiewska, Kłuszyno Tradycja uroczystych triumfów wojskowych w Rzeczypospolitej sięga po- czątku czasów nowożytnych. Pojawiły się w dobie renesansu, gdy odwoły- wano do świata antycznego także w ceremoniale. Od starożytnych Rzymian przejmowano zwyczaje czczenia władców, wodzów oraz bohaterów pola walki m. in. przez wznoszenie pomników, wybijanie medali, publikowanie okolicz- nościowych utworów, wreszcie przez organizowanie wydarzeń nawiązujących do triumfów imperatorów rzymskich. Już w XVI w. nie brakowało w Rzeczy- pospolitej okazji do odbywania uroczystych wjazdów zwycięskich wodzów. W sposób podniosły fetowano zwycięstwo wojsk polsko-litewskich nad ar- mią wielkiego księcia moskiewskiego Wasyla III Rurykowicza pod Orszą 8 IX 1514 r. Najważniejsze akty sławiące zwycięstwo orszańskie zorganizowa- no w Rzymie, a ich inicjatorami byli m. in. prymas Jan Łaski i Bernard Wapow- ski, późniejszy kasztelan lubelski1. Warto wspomnieć o tym wydarzeniu, gdyż dotyczy ono pierwszego zorganizowanego przez Polaków nowożytnego trium- fu, i to w samym Rzymie2. Z kolei 7 XI 1531 r. uroczysty wjazd do ówczesnej stolicy państwa – Krakowa – odbył hetman wielki koronny Jan Tarnowski po 1 Z tej okazji powstawały liczne dzieła literackie, starano się upamiętniać tę wiktorię na ma- lowidłach i freskach, jak chociażby na słynnej anonimowej Bitwie pod Orszą, która jest najdo- skonalszym przedstawieniem zmagań militarnych epoki renesansu w polskiej kulturze. Zob.
    [Show full text]
  • Rozdział (200.3Kb)
    Mariusz KULESZA Dorota KACZYŃSKA Department of Political Geography and Regional Studies University of Łódź, POLAND No. 11 MULTINATIONAL CULTURAL HERITAGE OF THE EASTERN PART OF THE COMMONWEALTH OF POLAND AND LITHUANIA Poland is a country with the largest territorial variation in the history of Europe. These changes involved not only the temporary gaining and losing some provinces that were later regained (as was the case for most European countries), but a transition of the country from its natural geographical frames deep into neighbouring ecumenes, while losing its own historical borders in the process. There were also times when the Polish state would disappear from the map of Europe for extended periods. Poland is also a country which for centuries was a place for foreigners where foreigners settled, lead here by various reasons, and left their mark, to a smaller or greater extent in the country's history. They also left numerous places in the Republic that became important not only for Poles. Today, these places belong to both Polish and non-Polish cultures and they become a very significant element of our cultural heritage, a deposit within Polish borders. Up until mid-14th century, Poland was a medium-sized, mostly ethnically homogenous country which faced west both culturally and economically. The eastern border of the country was also the border of Latin Christianity, with the Orthodox Ruthenia and Pagan Lithuania beyond it. In the second half of the 14th century, this situation changed significantly. First, the Red Ruthenia and Podolia were annexed by Poland, and another breakthrough came with the union with Lithuania, which was a Eastern European superpower back then.
    [Show full text]
  • Dear Colleagues! We Invite You to Participate in the II International Conference “BUSINESS RISK in CHANGING DYNAMICS of GLOBAL VILLAGE (BRCDGV 2019)”
    Dear colleagues! We invite you to participate in the II International Conference “BUSINESS RISK IN CHANGING DYNAMICS OF GLOBAL VILLAGE (BRCDGV 2019)”. The conference will take place on November, 06th-09th, 2019 in Ternopil, Ukraine. CONFERENCE AIM The aim of this scientific international conference is to provide a platform for professional debate with the participation of experts from around the globe in order to identify & analyze risks and opportunities in today’s global business, and specifically in Ukraine. The conference will provide a framework for researchers, business elites and decision makers to uplift the business ties and minimise the risk for creating a better world and better Ukraine. Schedule of the conference November, 06th, 2019 Arrival of participants November, 07th, 2019 Opening of the conference. Plenary session. Panel discussions November, 08th, 2019 Sections. Concluding commenta. Closing of the conference November, 09th, 2019 Departure of participants Agenda November, 06th, 2019 Arrival of participants November, 07th, 2019 (venue: restaurant “Oscar”, Krushelnytskoi, 18, Str., Ternopil) 09.30 – 10.00 Registration 10.00 – 10.20 Opening ceremony. Welcome speeches 10.20 – 12.00 Plenary session 12.00 – 12.30 Coffee break 12.30 – 14.00 Panel discussion: «International cooperation: perspectives and challenges» 14.00 – 15.00 Lunch 15.00 – 16.00 Panel discussion: «Support for local development: investments opportunities and risks» 16.00 – 17.00 Panel discussion: «Technologies & Innovations» 19.00 – 21.00 Gala Dinner November,
    [Show full text]