DOCSLIB.ORG

Show Publication Content!

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Show Publication Content! 1 Miscellanea Historico-Iuridica 2 Współautorzy tomu XVII, zeszyt 1 Kama Chlabicz (Polska Akademia Nauk w Warszawie) Janusz Danieluk (Archiwum Państwowe w Białymstoku) Katarzyna Doliwa (Uniwersytet w Białymstoku) Katarzyna Dunaj (Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży) Włodzimierz Gogłoza (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie) Michał Górski (Uniwersytet Jagielloński) Dorota Haponiuk (Uniwersytet w Białymstoku) Oskar Kanecki (Akademia Pomorska w Słupsku) Justyna Konikowska-Kuczyńska (Uniwersytet w Białymstoku) Marcin Łysko (Uniwersytet w Białymstoku) Janusz Markowski (Uniwersytet w Białymstoku) Kinga Michałowska (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie) Kamil Niewiński (Uniwersytet w Białymstoku) Sanita Osipova (University of Latvia, Riga) Emilia Płońska (Uniwersytet w Białymstoku) Łukasz Presnarowicz (Uniwersytet w Białymstoku) Krzysztof Prokop (Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach) Bartosz Kamil Truszkowski (Uniwersytet w Białymstoku) Joanna Ewa Utkin (Szkoła Główna Handlowa w Warszawie) Krzysztof Zaorski (Uniwersytet Warszawski) UNIWERSYTET W BIAŁYMSTOKU 3 WYDZIAŁ PRAWA KATEDRA FILOZOFII I HISTORII PRAWA Miscellanea Historico-Iuridica Tom XVII, zeszyt 1 pod redakcją Piotra Fiedorczyka Białystok 2018 Rada Naukowa/Scientific Board: 4 Soazick Kerneis (Université Paris Ouest Nanterre La Défense, France); Adam Lityński (Humanitas University, Sosnowiec, Poland); Marju Luts-Sootak (University of Tartu, Estonia); Piotr Niczyporuk (University of Białystok, Poland); Kenneth J. Pennington (The Catholic University of America, Washington, USA); Janis Pleps (University of Latvia); Anton D. Rudokvas (St. Petersburg University, Russia); Karel Schelle (Masaryk University, Brno, Czech Republic); Dariusz Szpoper (Pomeranian University in Slupsk, Poland); Charles Szymanski (Vytautas Magnus University, Kaunas, Lithuania); Jaroslav Volkonovski (University of Białystok, Faculty in Vilnius, Lithuania); Jan Zabłocki (Cardinal Stefan Wyszyński University, Warsaw, Poland) Redakcja/Editors: Piotr Fiedorczyk (redaktor naczelny/chief editor), Bartosz Kamil Truszkowski (sekretarz/secretary) Redaktorzy Tematyczni/Subject Editors: Piotr Niczyporuk (prawo rzymskie/Roman Law) Karol Łopatecki (historia prawa – średniowiecze i czasy nowożytne/history of law – medieval period and early modern times) Marcin Łysko (historia prawa – XX wiek/history of law – 20th century) Karol Kuźmicz (historia doktryn polityczno-prawnych/history of political and legal thought) Redakcja i korekta/Correction: Janina Demianowicz (język polski/Polish) Richard Crow (język angielski/English) Adres Redakcji/Editors’ Addres: Wydział Prawa, Uniwersytet w Białymstoku, 15–213 Białystok, ul. Mickiewicza 1; tel. (fax): (+48) 85 732 70 62 e-mail: [email protected]; http://www.prawo.uwb.edu.pl/miscellanea Recenzenci/Reviewers: Wiktor Hołubko, Adam Lityński Projekt okładki: Teodor Worona Skład i redakcja techniczna: Katarzyna Sakowska © Copyright by Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2018 „Miscellanea Historico-Iuridica” są umieszczone od 2008 r. w wykazie czasopism punktowanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego na potrzeby oceny parametrycznej jednostek naukowych (8 pkt) Abstracts of articles published in “Miscellanea Historico-Iuridica” are available online by “The Central European Journal of Social Sciences and Humanities” (CEJSH) under: http://cejsh.icm.edu.pl, by Index Copernicus and by Central and Eastern European Online Library (CEEOL) Publikacja w cenie 21 zł do nabycia: 15-328 Białystok, ul. Świerkowa 20B, p. 7 e-mail: [email protected]; tel. 85 745 71 02 ISSN 1732–9132 Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku 15–328 Białystok, ul. Świerkowa 20B, p. 7, tel. 85 745 71 02 http://wydawnictwo.uwb.edu.pl; e-mail: [email protected] Druk i oprawa: volumina.pl, Daniel Krzanowski 5 Spis treści Od Redakcji ............................................................................................................. 7 I. „LUDZIE – idEE – PRAWO. STO LAT od odZYskANIA NIEPodległOścI”. ARTYKułY PokoNFERENCYJNE Katarzyna Doliwa „A wiosną – niechaj wiosnę, nie Polskę, zobaczę” – postawy młodego pokolenia literatów wobec odzyskania niepodległości ..............................................................11 Krzysztof Prokop W poszukiwaniu systemu rządów u progu niepodległości (1918–1921) ....................25 Katarzyna Dunaj Parlamentarny system rządów w Polsce i Niemczech po I wojnie światowej ..............43 Bartosz Kamil Truszkowski Walka o świeckie państwo w II Rzeczypospolitej. Memoriał Polskiego Związku Myśli Wolnej z 1933 r. ...............................................................................................61 Emilia Płońska Stanisława Filipina Paleolog w walce o odzyskanie i utrzymanie niepodległości. Służba kobiet w strukturach Policji Państwowej okresu międzywojennego ................75 Michał Górski Niepodległość kosztuje. Początki podatku dochodowego w II Rzeczypospolitej .........93 Kamil Niewiński Dzieje zastępstwa procesowego Skarbu Państwa od odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r. ........................................................................................ 109 Janusz Markowski Leon Petrażycki –„ordynarnyj”profesor.................................................................. 121 Dorota Haponiuk Uwagi o pracach nad polskim kodeksem zobowiązań z 1933 r. ze szczególnym uwzględnieniem zasady słuszności ........................................................................ 143 Łukasz Presnarowicz Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów – rys historyczny .............................. 155 Marcin Łysko Ewolucja polskiego systemu prawa wykroczeń w XX w. .......................................... 167 6 SPIS TREśCI Justyna Konikowska-Kuczyńska Odpowiedzialność karna z tytułu nieuprawnionego rozpowszechniania utworu. Stanowiska w doktrynie i orzecznictwie w ujęciu historycznym .............................. 193 II. VARIA Sanita Osipova The Baltic States as a legal culture space within the discourse of law history processes (searching for the identity of Baltic law) ..................................................209 Włodzimierz Gogłoza Przemoc w średniowiecznej Islandii – skala, charakter i czynniki ograniczające ......227 Oskar Kanecki Wpływ wojny z Rosją na kształt i funkcjonowanie sądownictwa na terenie Wilna w latach 1655–1660 ............................................................................................... 253 Janusz Danieluk Funkcjonowanie notariatu w Cesarstwie Rosyjskim na przykładzie akt zespołu Starszego Notariusza Sądu Okręgowego w Grodnie....................................267 Krzysztof Zaorski Udział Bronisława Hełczyńskiego w pracach Komisji Kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej Polskiej ......................................................................................309 Kinga Michałowska Ewolucja i wyodrębnienie „rodzinnych dóbr osobistych” – zagadnienia wybrane ............345 Kama Chlabicz Pozycja ustrojowa oraz zadania Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej w sprawach własności przemysłowej w ujęciu historycznym ................................... 361 III. WSPOMNIENIA Joanna Ewa Utkin Wspomnienie o Witoldzie święcickim. Lata 1945–1965 .........................................377 IV. KRONIKA Kronika Katedry Filozofii i Historii Prawa (rok 2017) .............................................401 Contents ..............................................................................................................405 MISCELLANEA HISTORICO-IURIDICA TOM XVII, z. 1 ROK 2018 Od Redakcji Niniejszy zeszyt zawiera w pierwszej swojej części artykuły, które były pre- zentowane na konferencji „Ludzie – idee – prawo sto lat od odzyskania nie- podległości”. Konferencja odbyła się na Wydziale Prawa UwB w dniach 15–16 maja 2018 r. i była zorganizowana przez Studenckie Koło Historii Prawa. Niniej- szym dziękujemy Dziekanowi prof. zw. dr hab. Emilowi W. Pływaczewskiemu za wsparcie finansowe konferencji. Osobne podziękowania kierujemy do Prezydenta Miasta Białegostoku pana prof. dr. hab. Tadeusza Truskolaskiego oraz dwóch jego zastępców: Przemysława Tuchlińskiego i Rafała Rudnickiego. Dzięki sponsoringowi miasta konferencja mogła odbyć się w szerokiej formule uczestników z całego kraju. Jej rezultatem są prezentowane artykuły. Piotr Fiedorczyk MISCELLANEA HISTORICO-IURIDICA TOM XVII, z. 1 ROK 2018 I „Ludzie – idee – PRAwo. Sto LAT od odzYskAniA niepodległośCI” ArtYkułY pokonferencYjne MISCELLANEA HISTORICO-IURIDICA TOM XVII, z. 1 ROK 2018 Katarzyna Doliwa Uniwersytet w Białymstoku e-mail: [email protected] ORCID 0000-0001-8583-8379 DOI: 10.15290/mhi.2018.17.01.01 „A wiosną – niechaj wiosnę, nie Polskę, zobaczę” – postawy młodego pokolenia literatów wobec odzyskania niepodległości Abstrakt Celem opracowania jest przedstawienie artystycznych postaw polskich pisarzy wobec odzyskanej właśnie niepodległości. W pierwszych latach niepodległej Polski młodzi twórcy, przyszli skamandryci i futuryści, realizowali zaskakujący postulat dotychczasowego „wielkiego moralizatora” – Stefana Żeromskiego – by zdjąć z literatury ciężary dydaktyczne. Odtąd literatura służyć miała służyć nie, jak dotąd, krzewieniu patriotyzmu i wychowywaniu młodych, tylko samemu pięknu i artyzmowi, pochwale tego, co za piękne czy istotne uznawał sam pisarz. Twórczość literacka „wyszła na ulicę” – podejmowano tematy dotąd uważane za błahe, związane z życiem codziennym, powstawały kabarety, mnożyły się happeningi. Niestety, wskazania Żeromskiego dotyczące uwolnienia literatury z jej funkcji służebnej, moralizatorskiej,
Load more

Recommended publications
  • Nihil Novi #3
    The Kos’ciuszko Chair of Polish Studies Miller Center of Public Affairs University of Virginia Charlottesville, Virginia Bulletin Number Three Fall 2003 On the Cover: The symbol of the KoÊciuszko Squadron was designed by Lt. Elliot Chess, one of a group of Americans who helped the fledgling Polish air force defend its skies from Bolshevik invaders in 1919 and 1920. Inspired by the example of Tadeusz KoÊciuszko, who had fought for American independence, the American volunteers named their unit after the Polish and American hero. The logo shows thirteen stars and stripes for the original Thirteen Colonies, over which is KoÊciuszko’s four-cornered cap and two crossed scythes, symbolizing the peasant volunteers who, led by KoÊciuszko, fought for Polish freedom in 1794. After the Polish-Bolshevik war ended with Poland’s victory, the symbol was adopted by the Polish 111th KoÊciuszko Squadron. In September 1939, this squadron was among the first to defend Warsaw against Nazi bombers. Following the Polish defeat, the squadron was reformed in Britain in 1940 as Royal Air Force’s 303rd KoÊciuszko. This Polish unit became the highest scoring RAF squadron in the Battle of Britain, often defending London itself from Nazi raiders. The 303rd bore this logo throughout the war, becoming one of the most famous and successful squadrons in the Second World War. The title of our bulletin, Nihil Novi, invokes Poland’s ancient constitution of 1505. It declared that there would be “nothing new about us without our consent.” In essence, it drew on the popular sentiment that its American version expressed as “no taxation without representation.” The Nihil Novi constitution guar- anteed that “nothing new” would be enacted in the country without the consent of the Parliament (Sejm).
    [Show full text]
  • How to Study Mathematics – the Manual for Warsaw University 1St Year Students in the Interwar Period
    TECHNICAL TRANSACTIONS CZASOPISMO TECHNICZNE FUNDAMENTAL SCIENCES NAUKI PODSTAWOWE 2-NP/2015 KALINA BARTNICKA* HOW TO STUDY MATHEMATICS – THE MANUAL FOR WARSAW UNIVERSITY 1ST YEAR STUDENTS IN THE INTERWAR PERIOD JAK STUDIOWAĆ MATEMATYKĘ – PORADNIK DLA STUDENTÓW PIERWSZEGO ROKU Z OKRESU MIĘDZYWOJENNEGO Abstract In 1926 and in 1930, members of Mathematics and Physics Students’ Club of the Warsaw University published the guidance for the first year students. These texts would help the freshers in constraction of the plans and course of theirs studies in the situation of so called “free study”. Keywords: Warsaw University, Interwar period, “Free study”, Study of Mathematics, Freshers, Students’ clubs, Guidance for students Streszczenie W 1926 r. i w 1930 r. Koło Naukowe Matematyków i Fizyków Studentów Uniwersytetu War- szawskiego opublikowało poradnik dla studentów pierwszego roku matematyki. Są to teksty, które pomagały pierwszoroczniakom w racjonalnym skonstruowaniu planu i toku ich studiów w warunkach tzw. „wolnego stadium”. Słowa kluczowe: Uniwersytet Warszawski, okres międzywojenny, „wolne stadium”, studio­ wanie matematyki, pierwszoroczniacy, studenckie koła naukowe, poradnik dla studentów DOI: 10.4467/2353737XCT.15.203.4408 * L. & A. Birkenmajetr Institute of History of Science, Polish Academy of Sciences, Warsaw, Poland; [email protected] 14 This paper is focused primarily on the departure from the “free study” in university learning in Poland after it regained its independence in 1918. The idea of the “free study” had been strongly cherished by professors and staff of the Philosophy Department of Warsaw University even though the majority of students (including the students of mathematics and physics) were not interested in pursuing an academic career. The concept of free study left to the students the decision about the choice of subjects they wished to study and about the plan of their work.
    [Show full text]
  • DEFENCE SCIENCE REVIEW No
    eISSN: 2719-6763 DEFENCE SCIENCE REVIEW http://www.journalssystem.com/pno/ No. 10, 2020 DOI: 10.37055/pno/133800 Polish national character in the context of state defence 1 Original article Krzysztof Komorowski ORCID 0000-0003-0707-4275 Accepted: 25 November 2020 Military University of Technology in Warsaw, Published: 14 December 2020 gen. Sylwestra Kaliskiego 2, 01-476 Warszawa Peer review: Double blind Abstract Keywords: Objective: Demonstration and analysis of the impact of the human factor on the national character of a Polish effectiveness of the state defence system. soldier, human factor in defence Method: Literature research and critical analysis. systems, material factor in defence systems, ethnocentrism, Results: The research demonstrates that the human factor is the most important component of the state defence potential. This thesis is corroborated by examples ethnopsychology, national honour, from the history of Poland, and supported with philosophical, ethical and army morale, defence potential, ethnographic considerations. Based on the examination of the selected research national identity of a soldier group consisting of Polish soldiers, qualities important for Poles, such as honour, righteousness and patriotism, which are at the foundation of the national character of a soldier, have been identified. On the other hand, the article also takes into account negative stereotypes and opinions presented in the literature regarding the national character of the Polish soldier. Conclusions: The conducted research and analysis prove the unquestionable domination of the human factor in state defence and military systems. It has been shown that, apart from the demographic potential and mobilisation capabilities, an important aspect of the human factor for defence is the national character and the This work is licensed under the morale of the army, which should be prioritised over material aspects.
    [Show full text]
  • Materiały Marcelego Handelsmana Ш Archiirum Polskiej Akademii Nauk
    Materiały Marcelego Handelsmana ш Archiirum Polskiej Akademii Nauk opracowała Hanna Dymnieka pod kierunkiem Zygmunta Kolainkowskiego WSTĘP Znajdująca się w Archiwum Polskiej Akademii Nauk spuścizna po Prof. Marcelim Handelsmanie otrzymała nazwę „Materiały Marcelego Handelsmana“. Daty krańcowe tej spuścizny obejmują lata 1909—1944. W okresie wojny i okupacji znajdowała się ona w rozproszeniu. Gdy Profesor zmuszony był opuścić swój dom i ukrywać się pod obcym na­ zwiskiem, część materiałów razem z księgozbiorem umieścił w Bibliotece Narodowej, a część oddał na przechowanie różnym znajomym. Nie wszystko przetrwało wojnę. Zginęły rękopisy prac „Historia pozytywiz­ mu“ i „Odwieczna polityka Anglii“ oraz zabrane przez gestapo wspom­ nienia o Ludwiku Widerszalu i początek podręcznika historii nowożytnej. Zniszczony został prawie całkowicie „Testament starego liberała“ napi­ sany w r. 1943, w którym Marceli Handelsman przedstawił swoje poglą­ dy polityczne i dał wskazówki na okres powojennyOcalał natomiast rękopis monografii o Czartoryskim, zakopany w ogrodzie willi w Mila­ nówku, gdzie mieszkał Profesor do r. 1944. Po wojnie p. Jadwiga Han- delsmanowa zgodnie z życzeniem Zmarłego przekazała do Instytutu Hi­ storycznego Uniwersytetu Warszawskiego jego bibliotekę i zdeponowała tamże większość materiałów rękopiśmiennych, przechowanych w Biblio­ tece Narodowej i u znajomych. W lipcu 1955 r. Archiwum PAN zwróciło się do p. Handelsmanowej wyrażając chęć nabycia spuścizny rękopiśmiennej po jej mężu i uzyskało jej zgodę. Zakup został dokonany w grudniu 1955 r. Instytut Historyczny UW przekazał do Archiwum przechowywane u siebie materiały Prof. Handelsmana na jesieni 1955 r. (7 paczek). W końcu stycznia 1956 r. spuścizna została powiększona dzięki materiałom przekazanym przez Prof. A. Gieysztora (2 paczki). Resztę materiałów rozproszonych w czasie wojny p. Handelsmanowa zebrała na początku r.
    [Show full text]
  • )22 Jan Molenda
    Acta Poloniae Historica 63 - 64, 1991 PL ISSN 0001 - 6829 Jan Molenda THE FORMATION OF NATIONAL CONSCIOUSNESS OF THE POLISH PEASANTS AND THE PART THEY PLAYED IN THE REGAINING OF INDEPENDENCE BY POLAND The regaining of independence by Poland in 1918 has been since then hotly discussed, though the discussions are becoming less sharp now that the generations which fought for it and could argue about their respective merits are going off. This does not mean that the importance of those events is less appreciated at present than it used to be. Just the opposite, looking back seventy years we increasingly realize that the revival of Poland had for many spheres of national life a significance that went far beyond 1918 and even beyond the prewar Poland. Indeed the recovery of statehood by this country must be regarded as one of the most far-reaching events not only in the 20th century but in Poland’s whole history. The fact that since the mid-19th century many other nations have won independence makes us seek far-reaching and universal reasons for this phenomenon which was spread over a long time. It had to do first of all with the shaping up of modern nations and with the growth of national consciousness, until then restrict­ ed to only some circles but now being the feature of many strata of society. “TO WIN THE SOUL OF THE POLISH PEOPLE FOR POLAND” —BEING THE MAIN PROBLEM IN THE PERIOD AFTER PARTITIONS The national consciousness of Polish society did not appear evenly in all its members.
    [Show full text]
  • R. 65(77) Warszawa, 8 - 14 Listopada 2009 R
    R. 65(77) Warszawa, 8 - 14 listopada 2009 r. Nr 46 Poz. 26770 - 27320 WYKAZ DZIAŁÓW UKD 0 DZIAŁ OGÓLNY (Naukoznawstwo. Bibliografia. Informa- 629 Technika środków transportu. Technika astronautyczna cja. Bibliotekarstwo. Bibliologia) 63 Rolnictwo 0/9(03) Encyklopedie i leksykony o treści ogólnej 630/635 Leśnictwo. Ogólne zagadnienia rolnictwa. Uprawa ro- 004 Informatyka ślin 005 Zarządzanie. Biurowość 636/639 Zootechnika. Weterynaria. Produkty zwierzęce. Ło- 1 FILOZOFIA wiectwo. Rybołówstwo 159.9 Psychologia 64 Gospodarstwo domowe. Gastronomia. Hotelarstwo 2 RELIGIA. TEOLOGIA 654+656 Telekomunikacja i telemechanika. Transport. Poczta 272 Kościół rzymskokatolicki 655+659 Działalność wydawnicza. Reklama. Środki maso- 3 NAUKI SPOŁECZNE. PRAWO. ADMINISTRACJA wego przekazu 30 Metodologia nauk społecznych. Polityka społeczna. Proble- 657 Rachunkowość. Księgowość matyka płci. Socjografia 658 Organizacja przedsiębiorstw. Organizacja i technika han- 311+314 Statystyka. Demografia dlu 316 Socjologia 658.1/.5 Organizacja przedsiębiorstw 32 Nauki polityczne. Polityka 66/68 Przemysł. Rzemiosło. Mechanika precyzyjna 33 Nauki ekonomiczne 69 Przemysł budowlany. Rzemiosło budowlane. Materiały bu- 331 Praca dowlane 336 Finanse. Podatki 7 SZTUKA. ROZRYWKI. SPORT 338/339 Gospodarka. Handel 71 Planowanie przestrzenne. Urbanistyka 338.48 Turystyka 72 Architektura 34+351/354 Prawo. Administracja publiczna. Gospodarka ko- 73/76 Rzeźba. Rysunek. Malarstwo. Grafika. Rzemiosło arty- munalna styczne 355/359 Nauka i sztuka wojenna. Siły zbrojne 77 Fotografia i procesy pokrewne 364/368 Opieka społeczna. Ubezpieczenia. Konsumeryzm 78 Muzyka 37 Oświata. Wychowanie. Szkolnictwo 39 Etnografia. Zwyczaje i obyczaje. Folklor 791/792 Film. Teatr 5 MATEMATYKA. NAUKI PRZYRODNICZE 793/794 Rozrywki towarzyskie. Zabawy. Gry 502/504 Nauka o środowisku. Ochrona i zagrożenie środowi- 796/799 Sport ska 8 JĘZYKOZNAWSTWO. NAUKA O LITERATURZE. LITERA- 51 Matematyka TURA PIĘKNA 52 Astronomia.
    [Show full text]
  • 132 March 2019
    Romanov News Новости Романовых By Ludmila & Paul Kulikovsky №132 March 2019 The monument to the Royal Martyrs at the St. Seraphim Cathedral in Vyatka "For the first time in 100 years, a descendant of the Romanovs appeared in Vyatka" From 17 to 20 of March the great-great-grandson of Alexander III, the great-grandson of Grand Duchess Olga Alexandrovna - the sister of Emperor Nicholas II - Paul E. Kulikovsky and his wife Ludmila visited Vyatka. They were invited by the regional public organization "Revival of Vyatka". Paul E. Kulikovsky - "Kirov, or Vyatka as we prefer to call the city, was one of the places on our "to-visit-list", as we want to visit all the places in Russia directly related to the Romanovs, and especially those in which the Romanovs were in exile after the revolution. That is why first of all were visited Romanov related locations and city landmarks. But for the local citizens the main event was a presentation of the book of memoirs of Grand Duchess Olga Alexandrovna “25 Chapters of my life”, followed by a press- conference. City history The city is actually called Kirov - in honour of one of the Stalin co- workers – Sergei Kirov killed in 1934 – but many citizens still use the historical name Vyatka. It was established in 1174. From 1457 to 1780 it was called Khlynov, from 1780 to 1934 Vyatka, and now Kirov. It is the administrative centre of the Kirov region and located on the Vyatka River, 896 km northeast of Moscow. Population is about 507,155 (2018).
    [Show full text]
  • MISCELLANEA HISTORICO-IURIDICA TOM XVII, Z
    MISCELLANEA HISTORICO-IURIDICA TOM XVII, z. 1 ROK 2018 Janusz Danieluk Archiwum Państwowe w Białymstoku e-mail: [email protected] ORCID 0000-0002-7659-6942 DOI: 10.15290/mhi.2018.17.01.16 Funkcjonowanie notariatu w Cesarstwie Rosyjskim na przykładzie akt zespołu Starszego Notariusza Sądu Okręgowego w Grodnie Abstrakt Artykuł porusza problematykę związaną ze zmianami systemu notarialnego w Cesarstwie Rosyjskim w II połowie XIX w. Głównym przedmiotem badania była tzw. ustawa notarialna z 1866 r. oraz jej praktyczne zastosowanie przy sporządza- niu umów notarialnych. Podstawową bazą źródłową jest zespół archiwalny: Starszy Notariusz Sądu Okręgowego w Grodnie, przechowywany w zasobie Archiwum Państwowego w Białymstoku. Autor był zainteresowany budową różnego rodzaju aktów notarialnych oraz zasadami ich zatwierdzania i wprowadzania w życie. Do najważniejszych hipotez badawczych można zaliczyć następujące pytania: W ja- kim stopniu ówczesny system notarialny różnił się od obowiązującego wcześniej (sprzed reformy)? Jakie były różnice pomiędzy prawem notarialnym obowiązującym w Królestwie Polskim a notariatem w zachodnich guberniach Cesarstwa? Z jakich elementów składała się struktura organizacyjna notariatu? Jakie były prawa i obo- wiązki starszych i „zwykłych” notariuszy? Ponadto, udało się zidentyfikować no- tariuszy, którzy prowadzili kancelarie na obszarze byłego obwodu białostockiego. Wszystkie osoby sprawujące urząd starszego notariusza były narodowości rosyjskiej, wyznania prawosławnego. Niektórzy z nich swoją lojalność wobec władzy carskiej okazali aktywnym uczestnictwem w tłumieniu powstania styczniowego. Abstract The functioning of the notary in the Russian Empire by the example of archival records: Senior Notary of the District Court in Grodno The article addresses the changes that occurred in the notarial system of the Russian Empire in the second half of the 19th century.
    [Show full text]
  • Marceli Handelsman a Note on Biography Marceli Handelsman Was Born in 1882, in a Polish Jewish Family. in 1900, He Graduated
    Marceli Handelsman A note on biography Marceli Handelsman was born in 1882, in a Polish Jewish family. In 1900, he graduated summa cum laude from the 5th Secondary School for Boys. Between 1900 and 1904 he studied at the Faculty of Law of the Imperial University of Warsaw and was awarded a golden medal for his master’s thesis. He most likely chose law for pragmatic reasons. Handelsman was keen on history already then, but law was supposed to guarantee him a profession and work that was extremely hard to find in the times of intensive Russification. Already while a law student, Handelsman attended lectures in History, which helped him pursue his interests. He gained the knowledge that he could not acquire at university by reading, inquisitiveness, and hard work. After graduation, he pursued his career in law at his uncle Marek Kuratow’s law firm. Ultimately, he chose scientific work in history. A month later, he left to study in Berlin, where he attended lectures in History, Literature, Philosophy and Social Anthropology. As revolutionary fighting in Poland was becoming increasingly fierce in 1905, Handelsman decided to return to his homeland to join in the anti-tsar efforts. During his visit to Poland he delivered lectures i.a. in General History. His stay in Poland did not last long. Persuaded by his friends, Handelsman returned to Berlin to continue his studies, yet by no means did he give up his political activity. Apart from lecturing, he educated the Polish workers in the Polish Socialist Party [PPS]. He was active in party publications and for a few months, he was the editor of Gazeta Chłopska [The Peasants’ Gazette].
    [Show full text]
  • "Przegląd Humanistyczny" 2018 Nr 4
    PRZEGLĄD HUMANISTYCZNY 4, 2018 Rachel Feldhay Brenner (University of Wisconsin-Madison) THE JEWS AND THE MESSIANIC ETHOS OF THE SECOND POLISH REPUBLIC. STANISŁAW REMBEK’S INTERWAR LITERARY WRITINGS Despite the unequivocally foreboding political developments, the faith in the exceptionality of the Polish nation and the invincibility of the miraculously reconstituted sovereign Poland persisted until the very outbreak of World War II. From October 1938 to January 1939, the literary supplement of the daily Polska Zbrojna [Armed Poland] published responses of notable writers to a survey on the topic “Literatura a żołnierz” [Literature and the Soldier]. Stanisław Rembek (1901–1985), a well-known popular writer, and a veteran of the 1920 Polish-Bolshevik War argued: Polish society is military in the best sense of the word. Every Pole feels, first and foremost, that he is a soldier. [...] As represented by our Leader, our army plays a determining role in all aspects of our political, social, economic, and intellectual life. [...] Yet nobody can claim that the army has been politicized. Our officers are modest, well behaved, tactful, and knowledgeable. [...] Our soldiers are enthusiastic to serve and are ready for every sacrifice. Our reservists are dedicated to their units and would cheerfully answer every call. Should such a need arise, the whole nation will become a reliable, powerful, and forbidding instrument in the Leader’s hands. Yet we are not aggressive toward our neighbors, and we do not cultivate any ideological, ethnic, or racist hatred. [...] In this sense, we can serve as an example to other nations, as we have many times in history.
    [Show full text]
  • Review of Institute of the Grand Duchy of Lithuania |
    Review of Institute of the Grand Duchy of Lithuania ISSN online 2719-9770 2021, Vol. 1, pp. 45–54 DOI 10.24426/rigdl.v1i0.215 Oskar Kanecki Pomeranian Academy in Słupsk, Poland [email protected] ORCID 0000-0001-9025-2970 The Third Statute of Lithuania in the Russian Empire until 1840 Abstract The partitions of the Polish-Lithuanian Commonwealth was not equal with the abolition of the previous legal order in its former territories. The Third Lithuanian Statute maintained its binding force for the longest time. It was not until 1831 that its provisions were repealed in the Belarusian governorates (Mogilev and Vitebsk). In the rest of western provinces it remained in force until 1840. It superseded the Second Lithuanian Statute on the territory of the left-bank Ukraine (Little Russia). However, even the introduction of Russian law in these areas in 1843 did not mean the end of the impact of the 1588 codification regulations. They were influencing the practice even in the first half of the 20th century. Such a long period of validity of the Third Lithuanian Statute was the result of the strong attachment of the Lithuanian nobility to their native law and the lack of Russian codification which would be capable to replace it. Keywords: Third Lithuanian Statute, Grand Duchy of Lithuania, Russian Empire, ukases, governorates. The partitions of the Polish-Lithuanian Commonwealth (1772–1795) initiated the process of abolishing the legal system existing in its former areas. The countries which had annexed Polish territories were taking actions aimed at removing Polish and Lithuanian laws and replacing them with their own regulations at different speed.
    [Show full text]
  • MAKING SENSE of CZESLAW MILOSZ: a POET's FORMATIVE DIALOGUE with HIS TRANSNATIONAL AUDIENCES by Joanna Mazurska
    MAKING SENSE OF CZESLAW MILOSZ: A POET’S FORMATIVE DIALOGUE WITH HIS TRANSNATIONAL AUDIENCES By Joanna Mazurska Dissertation Submitted to the Faculty of the Graduate School of Vanderbilt University in partial fulfillment of the requirements for the degree of DOCTOR OF PHILOSOPHY in History August, 2013 Nashville, Tennessee Approved: Professor Michael Bess Professor Marci Shore Professor Helmut W. Smith Professor Frank Wcislo Professor Meike Werner To my parents, Grazyna and Piotr Mazurscy II ACKNOWLEDGEMENTS I would like to express my gratitude to the members of my Dissertation Committee: Michael Bess, Marci Shore, Helmut Smith, Frank Wcislo, and Meike Werner. Each of them has contributed enormously to my project through providing professional guidance and encouragement. It is with immense gratitude that I acknowledge the support of my mentor Professor Michael Bess, who has been for me a constant source of intellectual inspiration, and whose generosity and sense of humor has brightened my academic path from the very first day in graduate school. My thesis would have remained a dream had it not been for the institutional and financial support of my academic home - the Vanderbilt Department of History. I am grateful for the support from the Vanderbilt Graduate School Summer Research Fund, the George J. Graham Jr. Fellowship at the Robert Penn Warren Center for the Humanities, the Max Kade Center Graduate Student Research Grant, the National Program for the Development of the Humanities Grant from the Polish Ministry of Science and Higher Education, and the New York University Remarque Institute Visiting Fellowship. I wish to thank to my friends at the Vanderbilt Department of History who have kept me company on this journey with Milosz.
    [Show full text]