Program Opieki Nad Zabytkami Gminy Nowa Wieś Lęborska
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY NOWA WIEŚ LĘBORSKA Załącznik do Uchwały Nr XX/173/16 Rady Gminy Nowa Wieś Lęborska z dnia 31 maja 2016 r. PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI Gminy Nowa Wieś Lęborska na lata 2015-2019 1 PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY NOWA WIEŚ LĘBORSKA 1. Wstęp Zabytki, czyli dobra kultury wytworzone w minionych epokach są nie tylko świadectwem przeszłości, ale i znaczącym składnikiem kultury współczesnej. Ochrona zabytków stanowi istotny czynnik rozwoju społecznego oraz kulturowej identyfikacji mieszkańców gminy. Zabytki są dobrem nie tylko narodowym, ale przede wszystkim regionalnym i lokalnym w skali województwa, powiatu i gminy. Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w art. 87 nakłada na organy samorządu terytorialnego obowiązek sporządzenia programu opieki nad zabytkami. Powyższy program skierowany jest nie tyko do właścicieli i użytkowników obiektów zabytkowych, lecz do wszystkich mieszkańców gminy. Skuteczny i sprawny system ochrony i pielęgnacji zabytków zależy od wspólnej postawy, nabywania dobrych nawyków i polega na przekazywaniu młodszemu pokoleniu odpowiednich postaw i zachowań. Zaangażowanie samorządu a przez to podniesienie świadomości mieszkańców w zakresie opieki nad zabytkami może wielokrotnie ochronić cenne kulturowo i krajobrazowo obiekty. Opracowanie gminnego programu opieki nad zabytkami pozwoli na stworzenie wieloletniej strategii ochrony zabytków znajdujących się na terenie Gminy Nowa Wieś Lęborska. Bazę działania w tym zakresie stanowi aktualna ewidencja zabytków określająca zasoby obiektów o wysokiej wartości architektonicznej i historycznej a także świadczących o specyfice regionalnego budownictwa i lokalnej tożsamości kulturowej. Gminny program opieki nad zabytkami jest opracowywany na 4 lata. Z realizacji programu wójt (burmistrz, prezydent miasta), co 2 lata sporządza sprawozdanie, które przedstawia Radzie Gminy. Kolejne sporządzane programy opieki powinny uwzględniać pojawiające się nowe uwarunkowania prawne i administracyjne, zmieniające się warunki społeczne, gospodarcze i kulturowe, nowe kryteria oceny i aktualny stan zachowania zasobu oraz prowadzone okresowo oceny efektów wdrażania obowiązującego programu. 2 PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY NOWA WIEŚ LĘBORSKA 2. Podstawa prawna opracowania Gminnego programu opieki nad zabytkami Podstawę prawną sporządzenia programu opieki nad zabytkami Gminy Nowa Wieś Lęborska stanowi: Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2014 r. poz. 1446 z późn. zm.) Zgodnie z art.87 w/w ustawy Zarząd województwa, powiatu lub wójt sporządza na okres 4 lat odpowiednio wojewódzki, powiatowy lub gminny program opieki nad zabytkami, który ma na celu: 1) włączenie problemów ochrony zabytków do systemu zadań strategicznych, wynikających z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju; 2) uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej; 3) zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania; 4) wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego; 5) podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjających wzrostowi środków finansowych na opiekę nad zabytkami; 6) określenie warunków współpracy z właścicielami zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe związane z wykorzystaniem tych zabytków; 7) podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających tworzenie miejsc pracy związanych z opieką nad zabytkami. 3 PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY NOWA WIEŚ LĘBORSKA 3. Uwarunkowania prawne ochrony i opieki nad zabytkami w Polsce Art. 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej mówiący, iż obowiązkiem konstytucyjnym Państwa i każdego obywatela jest ochrona zabytków, czyli materialnych i niematerialnych dóbr kultury, będących elementami składowymi dziedzictwa kulturowego. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym ( Dz. U. z 2016r. poz. 446) Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 9, zaspakajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, w szczególności zadania własne obejmują sprawy ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2014 poz. 1446 z późn. zm.) nakłada m. in. na organy samorządowe obowiązek zapewnienia warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych dla ochrony dóbr kultury i jest głównym aktem prawnym regulującym zasady ochrony i opieki nad zabytkami. Ponadto kwestie ochrony zabytków regulują następujące akty prawne, m. in: Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2015 r., poz. 782 z późn. zm.); Ustawa z dnia 7 lipca 1994 roku – Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 roku, poz. 1409 z późn zm.); Ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. 2015r. poz. 199 z późn.zm.); Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz. U. z 2015r., poz. 1651 z późn. zm.). Rozporządzenia Ministra Kultury z dnia: 6 czerwca 2005 roku w sprawie udzielenia dotacji celowej na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków (Dz. U. z 2014 r. poz. 399 z póź. zm.); 28 stycznia 2005 roku w sprawie szczegółowych warunków uzyskiwania dofinansowania realizacji zadań z zakresu kultury, trybu składania wniosków oraz przekazywania środków z Funduszu Promocji Kultury (Dz. U. 2010 nr 118 poz. 797 z póź. zm.); 25 sierpnia 2004 roku w sprawie organizacji i sposobu ochrony zabytków na wypadek konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2004r. nr 212 poz. 2153); 14 października 2015 roku w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich, robót budowlanych, badań 4 PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY NOWA WIEŚ LĘBORSKA konserwatorskich, badań architektonicznych, i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków oraz badań archeologicznych i poszukiwań zabytków (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1789); 26 maja 2011 roku w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem (Dz. U. z 2011r. nr 113 poz. 661); 10 maja 2004 roku w sprawie rzeczoznawców Ministra Kultury w zakresie opieki nad zabytkami (Dz. U. z 2004r. nr 124 poz. 1302); 18 kwietnia 2011 roku w sprawie wywozu zabytków i przedmiotów o cechach zabytków za granicę (Dz. U. z 2011, nr 89 poz. 510); 9 kwietnia 2004 roku w sprawie organizacji wojewódzkich urzędów ochrony zabytków (Dz. U. z 2004r. nr 75 poz. 706); 2 lipca 2015 roku w sprawie nagród za znalezienie zabytków lub materiałów archiwalnych (Dz. U.z 2015 r. poz. 979); 9 lutego 2004 roku w sprawie wzoru znaku informacyjnego umieszczanego na zabytkach nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (Dz. U. z 2004 roku, nr 30 poz. 259). Inne Europejska Konwencja o ochronie dziedzictwa archeologicznego (poprawiona) sporządzona w La Valetta dnia 16 stycznia 1992 roku (Dz. U. z 1996 roku, nr 120 poz. 564). 5 PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY NOWA WIEŚ LĘBORSKA 4. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego. 4.1. Strategiczne cele polityki państwa w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. Krajowy program opieki nad zabytkami 2014-2017 przyjęty uchwałą Rady Ministrów z dnia 24 czerwca 2014 r.; Jako cel główny programu określono „Wzmocnienie roli dziedzictwa kulturowego i ochrony zabytków rozwoju potencjału kulturowego i kreatywnego Polaków” - poprzez zaplanowane w celach szczegółowych działania, wzmocnienie roli dziedzictwa w życiu społecznym oraz wzmocnienie świadomości roli dziedzictwa dla rozwoju społecznego. Narodowa Strategia Rozwoju Kultury na lata 2004–2013. Uzupełnienia Narodowej Strategii Rozwoju Kultury na lata 2004–2020 (dokument wdrożeniowy: Narodowy Program Kultury „Ochrona Zabytków i Dziedzictwa Kulturowego na lata 2004–2013)” oraz Uzupełnienie Narodowej Strategii Rozwoju Kultury na lata 2004-2020 – Przyjęte przez Radę Ministrów w dniu 21 września 2004 r. Kluczowym założeniem Strategii jest ochrona i opieka nad dziedzictwem kulturowym, a celem strategicznym jest ochrona i rewaloryzacja zabytków. 4.2. Relacje gminnego programu nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie województwa i powiatu. Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego przyjęta Uchwałą nr 458/XXII/12 z dnia 24 września 2012 Sejmiku Województwa Pomorskiego, która wśród wyzwań strategicznych wskazuje na „Stymulowanie aktywności społecznej i budowę regionalnej wspólnoty obywatelskiej czerpiącej m.in. z wielokulturowego dziedzictwa, tradycji morskich i solidarnościowych…”oraz „Lepsze zarządzanie przestrzenia dla zmniejszenia presji na środowisko, poprawy bezpieczeństwa powodziowego, a także optymalnego wykorzystania potencjałów terytorialnych (przyrodniczego, krajobrazowego, kulturowego i gospodarczego) dla zapewnienia wysokiej jakości życia.” Plan zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego przyjęty w Uchwałą 1004/XXXIX/09 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 26 października 2009 r. określa główne cele polityki przestrzennej województwa a wśród nich: 1. Pielęgnowanie polskości oraz rozwój i kształtowanie świadomości narodowej, obywatelskiej kulturowej mieszkańców, a także pielęgnowanie i rozwijanie tożsamości lokalnej; 2. zachowanie wartości środowiska kulturowego przyrodniczego przy uwzględnieniu potrzeb przyszłych pokoleń. 6 PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI