RLedenblad van de Partijo van de Arbeid • 6 oe jaargang • nummer­­­d 5 • november 2009

Emoties en heftige discussies over de AOW in de politieke ledenraad Gemeenteraadsverkiezingen:­ met passie de straat op Kim Putters: de controledwang van de publieke sector Wethouder Jantine Kriens : ‘Rotterdam is een harde stad’

Jantine Kriens, wethouder in Rotterdam

Sterk en sociaal Tekst Jan Schuurman Hess ­ Foto Tessa Posthuma de Boer de rode loper De Partij van de Arbeid kent een groot De rode loper is bedoeld voor PvdA’ers die normaal gesproken aantal netwerken en werkgroepen, onder meer de werkgroep Patiënten Centraal met achter de schermen werken. Deze keer wordt daar een ruim 150 leden. Onder leiding van Hans uitzondering op gemaakt voor Hans Blaauwbroek, voorzitter Blaauwbroek houden zij zich bezig met van de werkgroep Patiënten Centraal. allerlei aspecten van de gezondheidszorg.

p dit moment proberen we voor de komende gemeenteraadsver- kiezingen aandacht te vragen voor ‘ Automatische Externe Defibrillator O (AED)-apparatuur, die in alle gemeenten op veel plaatsen beschikbaar zou moeten zijn. Met AED-apparaten kunnen mensen met een hartfalen snel worden geholpen. We willen dat dit in alle verkiezingsprogramma’s van de PvdA wordt opgenomen.’ Hans Blaauwbroek is als zelfstandig consul- tant werkzaam in de zorgsector. Daarvoor werkte hij jarenlang voor verschillende patiën- tenorganisaties. ‘Ik ben al sinds 1993 betrok- ken bij de werkgroep Patiënten Centraal, de laatste vijf jaar als voorzitter. We zijn met een dagelijks bestuur van acht leden heel actief in de partij. In dit netwerk zijn patiënten vertegenwoordigd, maar ook mensen die werkzaam zijn bij zorgverzekeraars, artsen en beleidsmakers in de zorg. We organiseren zes tot zeven discussiebijeenkomsten per jaar, schrijven rapporten en aanbevelingen en houden goed contact met onze Kamerleden en bewindslieden.’ De PvdA ontbeert volgens Hans Blaauwbroek een duidelijke visie op de zorg. Over markt- werking is zijn werkgroep niet gelukkig. ‘Marktwerking verhoudt zich slecht met het eerste belang van een patiënt. Dat is beter worden, wanneer hij of zij ziek is. Bovendien is het belang van een patiënt dat basiszorg snel en direct beschikbaar is. Aan de andere kant is het natuurlijk niet zo dat de kosten voor de gezondheidszorg onbeperkt kunnen stijgen. Zorg wordt steeds duurder, en de bevolking wordt steeds ouder. Die stijgende kosten moe- ten betaald worden. Controle op de uitgaven is een noodzaak.’ Over deze thematiek wordt binnen de werk- groep nagedacht, maar ook over orgaan­ ‘Visie op zorg donatie en rechten van patiënten. ‘Een van de belangrijkste gedachten op dit moment is dat de minister de zorg op te grote afstand heeft gezet. Er wordt heel veel overgelaten aan de Nederlandse Mededingingsautoriteit, of aan ontbreekt’ de Zorgautoriteit, die nu namens de overheid de sector controleren. De minister zou die controle meer naar zich toe moeten trekken, denken we.’

2 Rood november 2009 inhoud 9 12 22 24

4 brieven 10 Platform 22 Prinsjesdag en Straten Met een cartoon van Peter Pontiac Crisisbestrijding: moet er wel Generaal in beeld bezuinigd worden? 5 discussie 24 Rood in de regio Reacties op de stelling: ‘Waarop kan 12 De gemeenteraads­ Vervroegde verkiezingen in onder volgens u bezuinigd worden, en welk verkiezingen meer Oldambt, Venlo en Venray onderwerp is voor u taboe?’ Hoe leden de campagne voeren 28 Opinie 6 Interview 14 Achtergrond Actieve donorregistratie De Rotterdamse aanpak van Jantine 20 jaar Alfred Mozer Stichting Kriens: ‘Niet lullen maar poetsen.’ 30 Agenda en puzzel 18 Actueel 9 Vijf vragen aan Zorgen over de AOW 32 Column Wouter Bos Karin Slooters, lijsttrekker in de nieuwe gemeente Zuidplas 20 Profiel De verzorgingsstaat van Kim Putters van de voorzitter

De pers nieuws over het Adje-theater of een verslaggever ­belde me met diezelfde vraag. Geen tegenkandidaten voor De pers – ik heb ze tijdens mijn wittebroodsweken Lilianne Ploumen – hoe bonter kun je het non-nieuws als voorzitter een beetje ontweken. Ik was er ook wel hebben – bleek echt een zaak van nationaal belang als ik even klaar mee, na de verkiezingscampagne om het de mediaverzoeken moest geloven. voorzitterschap. Een lange race met de climax aan de Ik doe het allemaal met liefde, maar politiek gaat voor mij Amsterdamse Keizersgracht. Tijdens een zeer druk over onderwerpen die vaak niet op de voorpagina staan, bezochte bijeenkomst zou bekendgemaakt worden wie zoals de bestrijding van jeugdwerkloosheid, de aanpak de leden gekozen hadden tot nieuwe PvdA-voorzitter. van de klimaatcrisis of het hartverscheurende verslag van Maar helaas, de techniek liet ons in de steek en de Kees Broere in de Volkskrant over de nieuwe hongersnood ­uitkomst liet op zich wachten. die dreigt in Ethiopië. Zes miljoen mensen zijn in acuut In een klein zweethokje zat ik met het half dozijn tegen- gevaar na vier jaar van extreme droogte en mislukte oogs- kandidaten te wachten. Na een koffie of wat besloot ten. Tachtig doden en nog zeker acht overlevenden wor- ik eens een ommetje te maken. Ik wist niet wat ik zag, den achter zijn rug onder het puin vandaan gehaald. En ­werkelijk een kluwen journalisten stond daar na al die Marjon van Rooyen die per four wheel drive diep de Andes uren nog steeds op ons te wachten. Radio, tv, schrijvende in trekt, waar straatarme indianen acht keer zo veel ver- pers en internet redacteuren – in een vlaag van beschei- dienen kunnen aan de coca dan aan de cacao. denheid drong de gedachte zich bij mij op dat al die men- Als ik deze column schrijf, heeft een hoogleraar bij sen toch vast voor een ander nieuwsfeit uitgerukt waren. Buitenhof afgekondigd dat de volgende burgemeester van Maar nee, het was de gebeurtenis van de dag: wie wordt Tilburg in ieder geval geen PvdA’er mag zijn. Reken maar de voorzitter van de PvdA? dat deze professor zal zorgen voor een volle voice-mail Aan dat fenomeen ben ik sindsdien gewend geraakt. morgen, met dringende verzoeken om een reactie. Geert Wilders kwam Engeland niet binnen en ik kon bij iedere rubriek terecht om mijn mening erover te ventile- Lilianne Ploumen ren. Gaat Vreeman weg? Geen uur ging voorbij sinds het [email protected], www.lilianneploumen.pvda.nl

november 2009 Rood 3 brieven Cartoon Peter Pontiac artikel zou inhouden. Ik werd niet teleurgesteld. Het kinderdagverblijf Octopus biedt voor- en vroegschoolse educatie aan om op een speelse manier de aansluiting met het basisonderwijs te verbeteren en de kinderen zo een goede start te geven bij het verdere leerproces. En om het feit dat een deel van de kinderen in de kinderdagver- blijven thuis weinig Nederlands spreekt. En nog hoopgevender was, dat de gemeente Delft dit goede initiatief met subsidie ondersteunt. Tegenstrijdig is het dan ook om in gemeente- lijke publicaties te moeten vaststellen dat er gretig wordt meegedaan aan onnodige ‘vervui- ling’ van de Nederlandse taal. De rijksoverheid heeft er evenmin moeite mee om onze taal te ver­slonzen. En laat ik onze volksvertegenwoor­ digers niet vergeten. Sommige van hen maken er een potje van. Neem de nu in de mode zijnde uitdrukking task force, dat heel eenvoudig vertaald kan worden naar extra inspanning en/of aandacht aan iets besteden. Verder noem ik u er enkele welke ook ten onrechte verengelst zijn zoals: foundation (fundatie - stichting), mediation (bemiddeling), outlet (verkooppunt), pilot (proef - test), power Hoofddoekentaks (kracht - macht), site (bladzijde - pagina). U zult deze en andere woorden menigmaal en onnodig Als de heer Geert Wilders een hoofddoekentaks wil opleggen, stel ik voor om een stropdassentaks tegenkomen. in te voeren van ¤ 500,– per dag. Ik vind die stropdas van Geert Wilders namelijk aanstootgevend. Luisterde er maar meer mensen naar drs. P. En zo kun je door blijven gaan tot en met een onderbroekentaks. Dit is natuurlijk een grap, maar Ook de sportwereld kan er wat van, zo gebruikt ik hoop hiermee aan te geven hoe belachelijk het standpunt van de heer Wilders is over de Islam menig sportbestuurder veelal onbedoeld, et cetera. Je hebt hier namelijk te maken met een cultuur, en de Koran is een cultuurhistorisch Engelstalige termen. Soms, althans dat denk ik, erfgoed, net zoals de Bijbel. zonder er over nagedacht te hebben of er ook F.E. Oosterbroek, Apeldoorn een goed Nederlands woord voor is. Bekend zijn natuurlijk benamingen als corner (hoekschop), free kick (vrije trap), keeper (doelverdediger) om Registratie een democratie! Aangezien het algemeen belang de meest voor de hand liggende maar eens te nooit in klinkende munt omgezet kan worden, noemen. Het zou al veel schelen wanneer schrij- Ik ben verschrikkelijk blij dat minister Van der omdat het met de dag verandert, moet de PVV- vers nadachten, wanneer zij een vreemd woord Laan geen antwoord heeft gegeven op de vragen vraag naar de kosten-batenanalyse dan ook als gebruiken, of er niet een goed Nederlands woord van de PVV’er Fritsma, zoals Fritsma ze had wil- niet ter zake doende terzijde worden geschoven. te vinden is. len hebben. De PVV wil allochtonen registreren. Alle goede bedoelingen van Kamerlid Sietse Nou weet ik ook wel dat alle vreemde woorden Doel hiervan zou zijn geweest: uitsluiting. Stel Fritsma ten spijt. niet tegen te houden zijn en het is ook niet zo dat de PVV wint bij de verkiezingen en ze komen Wouter ter Heide, Zwolle. dat ik ook maar iets heb tegen vreemde talen. in de regering. Wat komt er doorgaans dan na Maar om onze mooie taal daar onnodig mee te uitsluiting? Juist: vervolging. En ten slotte depor- Taal en toekomst belasten en interessanter te laten zijn, dat stuit tatie en/of moord. Precies het stappenplan dat mij tegen de borst. we gezien hebben tijdens de opkomst van het Taal is de basis van alles, luidde een kop in de Geef de Taal in de toekomst de plaats die hij nationaal-socialisme. Stadskrant Delft. Mijn hart klopte sneller en vol verdient. Gerald Thus, Utrecht, verwachting. Ik vroeg gespannen af wat het Anton W. Brouwer

PVV-vragen De morele discussie die de PVV oproept door het hangen van een prijskaartje aan allochtonen, Heeft u Rood iets te melden? is weliswaar begrijpelijk, maar lost niets op. Stuur uw brief naar: Partij van de Arbeid, Redactie Rood, postbus 1310, Dáárvoor zal de vraag wat allochtonen uit niet- 1000 BH Amsterdam of mail naar: [email protected]. westerse landen kosten en wat ze opbrengen, in het licht van het algemeen belang geplaatst (De redactie behoudt zich het recht voor brieven in te korten.) moeten worden. Dáár draait het immers om in

4 Rood november 2009 Samenstelling Michiel Reijnen Foto’s De Beeldredaktie PvdA discussie

Op www.pvda.nl reageerden bezoekers op de vraag: Waarop kan volgens u bezuinigd worden, en welk onderwerp is voor u taboe?

Roelie Goettsch (Westerbork) is directeur van een welzijnsinstelling ‘Kiezen voor werk’ ‘In tijden van economisch slecht weer moet je scherp inzetten op inko- mens- en belastingbeleid met als uitgangspunt dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Tegelijkertijd moet je het uitgavenpatroon van de grootste groep – de middeninkomens – niet te veel onder druk zetten. Dan duurt economisch herstel alleen maar langer. Ook moet worden voor- komen dat je de sociale infrastructuur afbreekt, deze opnieuw opbouwen kost veel tijd en geld. Daarom: minimaal hetzelfde investeren in welzijn en zorg, ontwikkelingssamenwerking en sociale zekerheid. Ten slotte pleit ik voor innovatie in milieu en industrie voor nieuwe duurzame economische impulsen om de economie aan te jagen.’

Wietse Venekamp (Assen) is gepensioneerd en was consulent in de begeleiding van jongeren in het leerlingwezen ‘Geen JSF’

‘We kunnen beginnen met Defensie te beperken tot één hoofdtaak: de landmacht, een hulpverleningsmacht. De defensietaken moeten we Europees verdelen. Dus geen JSF! De vrijkomende industrie kan worden ingezet voor de productie van windmolens. Daarnaast kan de hypotheek- renteaftrek worden beperkt, bijvoorbeeld tot het bedrag ter hoogte van de nationale hypotheekgarantie. Ook kan de zorgverzekering inkomens­ afhankelijk worden gemaakt, net als de kinderbijslag. Bij drie keer modaal heb je geen kinderbijslag meer nodig. De bestuurslagen Waterschap en Provincie kunnen worden samengevoegd. Ten slotte kan de AOW verder worden gefiscaliseerd en ben ik voor een flexibele pensioenregeling.’

Gritta Nottelman (Amsterdam) is raadsgriffier en vice- voorzitter PvdA-Amsterdam ‘Hypotheekrenteaftrek veranderen’ Een aantal mogelijke bezuinigingen (niet in volgorde van belangrijkheid): de hypotheekrenteaftrek: draai het systeem om en trek minder af naarmate het inkomen hoger is. Maak de kinderopvang inkomensafhankelijk en ver- minder de overdaad aan verantwoording die lagere overheden aan het rijk moeten afleggen. Nu is voor iedere subsidieverantwoording een accoun- tantsverklaring nodig, wat enorme kosten met zich meebrengt. Stop met privatiseringen. Vertraag of schrap de aanleg van extra wegen en schaf lease-auto’s af. Aan de andere kant mag er absoluut niet worden bezuinigd op armoedebestrijding, stimulering van arbeidsparticipatie, onderwijs, de ontwikkeling van duurzame energie en ontwikkelingssamenwerking.’

U Kijk voor meer reacties op www.pvda.nl > discussie november 2009 Rood 5 interview Tekst Daan Dijksman Foto’s Tessa Posthuma de Boer

Ze heeft als wethouder inmiddels een aantal duidelijke successen geboekt. Maar Jantine Kriens is nog niet klaar en wil daarom graag weer meedoen met de gemeenteraadsverkiezingen. Hoe de strijd tussen de twee grote blokken in de raad, PvdA en Leefbaar Rotterdam, zich zal gaan ontwikkelen, is nog niet duidelijk: ‘Maar het beloven spannende tijden te worden.’ ‘In Rotterdam moet je scherp zijn’

n haar herinnering werd ze zo’n veertig jaar Fortuyn-revolutie Ik heb bewust niet voor onderwijs gekozen, geleden op haar vijftiende lid van de PvdA. Eind 2001, ze woonde inmiddels alweer twintig omdat ik vond dat ik daar, sinds ik er in 1977 in De ouders van Jantine Kriens (Ton Kriens jaar in Rotterdam, werd ze opnieuw lid van de was begonnen, al te veel van af wist. Mijn eerste en Tinie Tak) leerden elkaar kennen in de PvdA, en belandde als nummer vijf op de kan- baan in Amsterdam betrof het lesgeven aan IArbeiders Jeugd Centrale (AJC). Haar vader was didatenlijst van de gemeenteraadsverkiezingen kinderen met een allochtone achtergrond. Dat voorzitter van de afdeling Zaandam en door aan van 2002. Kriens: ’De Fortuyn-revolutie heb ik was zo ongeveer aan het begin van de gezins- zijn zijde te verkeren tijdens zijn partijbezighe- van dichtbij meegemaakt, dat was een zware, hereniging. Dat beeld van die trotse vader die den raakte ze onder de indruk van de zegenin- maar ook wel indrukwekkende tijd. Persoonlijk zijn kind aan de schooldeur afleverde en hui- gen van de sociaaldemocratie. Maar aan die contact heb ik als nummer vijf op onze lijst nau- zenhoge verwachtingen koesterde omtrent de idylle kwam een jaar of vijf later een eind. Na het welijks met hem gehad. Hoeveel raadsvergade- toekomst van zijn kind – verwachtingen waar- gymnasium te hebben verruild voor een studie ringen zal ik hem trouwens hebben gezien voor aan je toen helemaal niet kon voldoen, want je Nederlands bekeerde ze zich namelijk, onder hij vermoord werd? Ik ben toen wel bij de dienst moest alles zelf verzinnen, onderwijsmateriaal invloed van de radicale tijdgeest en geïnspireerd in de kerk geweest en dat heeft een diepe indruk zelf maken – dát beeld is altijd op mijn netvlies door verhalen van oudere communistische nagelaten. Geprofileerd anti-Fortuyn was ik niet. blijven staan. Ik heb op dat terrein van de onder- Amsterdammers over hun bijdrage aan het ver- Ik herinner me dat ik een keer een ingezonden wijsachterstanden alles gedaan, beleidsmede- zet, tot de CPN. stuk heb geschreven omdat ik vond dat hij ver- werker, project- of procesmanager, of hoe dat Kriens: ’Die doodzonde in sociaaldemocrati- slaafden demoniseerde, maar ik was wel geïn- allemaal ook heet, en sinds 1998 werkte ik op sche kring was ook een milde vorm van een trigeerd door wat hij geschreven had. In boeken het ministerie van Onderwijs ten tijde van het generatieconflict. Ik kreeg De Waarheid (het als De verweesde samenleving en De islamisering staatssecretariaat van Karin Adelmund. De rode inmiddels opgeheven communistisch dagblad van onze cultuur stonden enerzijds dingen die draad tot op de dag van vandaag is dat je iets voor Nederland) in een blanco envelop en me erg kwaad maakten, maar waar ik anderzijds wilt doen voor mensen die op een onrechtvaar- kan me nog herinneren dat er iemand bij mijn toch ook weer niet omheen kon.’ dige manier buiten de boot vallen, of het nou ouders poolshoogte is komen nemen over mijn gaat om armoede, over dak- of thuislozen, om lidmaatschap, omdat mijn broertje in dienst Rode draad mensen die op straat zijn gaan zwerven, over moest. Ik heb denk ik een jaar meegedaan. Het Kriens raadscarrière – waarin ze de laatste ouderen die in een isolement zijn beland of over bleek toch niet mijn cultuur en nadat op een twee jaar fungeerde als vice-fractievoorzitter – huiselijk geweld.’ congres het feminisme boven de klassenstrijd resulteerde na de verkiezingen van 2006 in een werd gesteld, ben ik partijloos geworden. Lang wethouder- (volksgezondheid, welzijn en maat- Successen heb ik mijn idealen in mijn werk gestopt, en als schappelijke opvang) en loco-burgemeester- Ze heeft als wethouder inmiddels een aantal ambtenaar werd ik liever op de kwaliteit van schap. Haar politieke carrière ligt in het verleng- successen geboekt. Het veel minder door mijn werk beoordeeld dan of ik wel bij de goede de van haar loopbaan in het onderwijs. ‘Ik houd zwervers bepaalde straatbeeld, heel anders dan partij behoorde.’ van politiek, ook al klinkt dat niet cool of trendy. een jaar of drie geleden, is er één van. ‘Vroeger

6 Rood november 2009 ‘Drees zou trots zijn geweest op deze AOW-aanpassing’

hadden we hier dat beeld van in de Pauluskerk het meest dwars zit, de aanwezigheid van zwer- teren op het scherpst van de snede. Om daarna samenhokkende zwervers, nog eerder had je vers op straat snel minder is geworden. De ver- bij voorkeur weer even goede vrienden te zijn. Perron Nul (terrein naast CS in Rotterdam), kiezingen win je niet met een verhaal over wat Dat laatste lijkt een tamelijk zeldzame attitude waar iedereen het over had. In drie jaar heb- je bereikt hebt, maar over wat je in de toekomst in de Rotterdamse politiek. Kriens: ‘Ronald ben we een kleine drieduizend mensen van de gaat doen.’ Sörensen van Leefbaar Rotterdam heeft wel straat gehaald. De target is 2900, we zitten nu nare dingen over mij gezegd, maar dat weer- op ruim 2800. Het was niet zozeer een groei- Lijsttrekkerschap houdt me er niet van het met hem toch gewoon ende groep, als wel een harde kern van mensen Die vrijwel compleet gehaalde doelstelling van over zijn vrouw en kinderen te hebben. Ik vind die vaak aan alcohol of drugs verslaafd waren. 2900 minder daklozen op straat daargelaten, het vervelend als de tegenstellingen soms Jarenlang bleven thuislozen die én verslaafd en Kriens is nog niet klaar. Ze zou na volgend jaar doorwerken in de persoonlijke omgang. Nee, psychiatrisch ziek waren, op straat omdat ze er maart dan ook graag doorgaan als wethouder. het ligt ook niet alleen aan Leefbaar Rotterdam, bij de psychiatrische hulpverlening uitgegooid Van een gooi naar het lijsttrekkerschap heeft ze Rotterdam is gewoon een harde stad en dan waren omdat ze verslaafd waren, en bij de bewust afgezien, hoezeer oud-burgemeester is het logisch dat die hardheid van volstrekt verslavingszorg omdat ze dat psychiatrische Bram Peper, die ‘een zwak’ voor haar heeft, haar tegenovergestelde opinies ook doorwerkt in de probleem hadden. Nu kunnen we daar zelf op daartoe ook had aangespoord: ‘Als ze een flinke volksvertegenwoordiging. Als ik Job Cohen wel sturen, omdat we zijn gaan beschikken over vrouw is, moet ze zich kandidaat stellen.’ eens spreek, krijg ik toch de indruk dat het in twintig miljoen aan AWBZ-middelen. Die ‘flinke vrouw’ was ze kennelijk niet, consta- Amsterdam anders is. Dat uitgesprokene heeft Dat beleid bestaat ook in de andere drie grote teert ze ietwat lacherig. ‘Een lijsttrekker moet trouwens ook voordelen. Als raadslid behan- steden, maar ik kan – niet zonder trots – zeggen een echte volksvertegenwoordiger zijn en dat delde ik de hoofdoekjeskwestie en dan wist ik dat wij er door onze persoonsgerichte aanpak dan ook in de raad uitdragen, terwijl mijn kwa- ook, als ik die arena betreed moet ik heel goed het beste in zijn. Onze uitvoering is anders, liteiten meer liggen in het besturen dan bijvoor- weten wat ik ervan vind. Je werd ook uitgedaagd strakker. Wij, en ook ikzelf, hebben die aanpak beeld in het campagnevoeren.’ om scherp te zijn.’ bij de uitvoering tot op de millimeter gestuurd.’ Ze vindt enerzijds dat de (uitblijvende) deel- Nee, de illusie dat zo’n succes ook doorwerkt Leefbaar Rotterdam name van de beweging van Wilders aan de in een goede verkiezingsuitslag heeft ze niet. ‘Je Ze mag zichzelf dan wel geen campagnevoer- gemeenteraadsverkiezingen (in een stad die ziet nu wel dat in onderzoek naar wat mensen ster vinden, ze heeft geen bezwaar tegen debat- 48 procent migranten telt) had kunnen bij-

november 2009 Rood 7 jantine privé

Ontroerd door: Mensen die zich in vol­ komen weerloosheid inzetten voor anderen Trots op: Mijn dochters die inmiddels sterke jonge vrouwen zijn Een hekel aan: Cynisme Drijfveer: Dat de wereld rechtvaardiger kan Favoriete boek: Zelfportret als legkaart van op onderuit gehaald, terwijl je de grote lijn voor Hella Haasse het voetlicht wilt brengen. Een van de ergerlijke Krant: NRC Handelsblad dingen is wat mij betreft ook dat het lijkt alsof Favoriete moment: Vroeg in de ochtend het om die bezuiniging van vier miljard gaat, voor de dag begint terwijl we er destijds over zijn begonnen in het PvdA-er: Wibaut inhoudelijke kader van de modernisering van Mooiste plek van Nederland: De skyline­ de waarborgstaat.’ van Rotterdam en de leegte van Schiermonnikoog Rotterdamse aanpak Beste tv-programma: Vrije geluiden ‘Een van de grootste problemen die we in Slechtste tv-programma: Zal er vast zijn, Nederland hebben, is dat we beter zijn in het maar daar kijk ik niet naar maken van plannen dan in het uitvoeren ervan. Sport: Belangrijk, maar heb er zelf De Rotterdamse aanpak, ook wel gekarakteri- weinig mee seerd als niet lullen maar poetsen, is er wat mij Favoriete muziek: Bach betreft een van uitvoeren, uitvoeren, uitvoeren in plaats van al dat eindeloze gepraat over het beleid dat daar zo vaak aan voorafgaat. Daarnaast is er natuurlijk ook behoefte aan dat grotere, richtinggevende verhaal. Zo is het ‘De verkiezingen win je niet met een in deze stad enorm belangrijk dat je je verhaal richting jongeren houdt. Meer dan in de andere verhaal over wat je bereikt hebt, maar grote steden zijn ouders hier vaak laag opgeleid en hebben een lager inkomen, wat betekent dat over wat je in de toekomst gaat doen’ kinderen vaak minder sociaal kapitaal van hun ouders meekrijgen. Het is voor Rotterdamse jongeren moeilijk zich te realiseren dat er hier dragen aan scherpte over de echte issues, licht te krijgen. Het is toch niet voor niets dat een toekomst voor hen ligt. Het is van groot anderzijds is ze, na de ervaringen uit 2002, veel mensen zich wel enorm door Obama en belang om die jongeren hier vast te houden.’ ook niet gediend van het opnieuw oplaaien van dat beeld van die opgestroopte mouwen aange- de polarisatie. Het is nog niet duidelijk hoe de sproken voelen.’ emancipatiemachine strijd tussen de twee grote blokken in de raad, ‘Rotterdam is in feite één grote emancipatie- PvdA en Leefbaar Rotterdam, zich zal gaan ont- Waarborgstaat machine. Uit Rotterdam afkomstige mensen wikkelen: ‘Maar het beloven spannende tijden ‘Het gekke is dat mensen over ons vaak veel tref je in iedere gemeente van Nederland aan, te worden.’ bozer zijn dan over andere partijen. Men heeft dat is echt anders dan met Amsterdammers, meer gevoel, emotie, naar ons. Men neemt ons Utrechters of Hagenaars. Mensen verbeteren Opgestroopte mouwen wel van alles kwalijk, tot aan dingen toe waar zich en trekken dan naar elders. Daardoor moet Het kabinet heeft besloten de AOW ingrijpend we niks mee te maken hebben gehad, maar je als plaatselijke overheid in zekere zin steeds te veranderen. In hoeverre gaan landelijke men staat niet onverschillig tegenover de PvdA, opnieuw beginnen. Dat is enerzijds tragisch, thema’s de gemeenteraadsverkiezingen gij- wat aangeeft dat de partij ook potentie heeft. anderzijds typeert het ook de kracht van de zelen? ‘Allereerst is democratie er natuurlijk Ik zei het vanochtend nog tegen staatssecre- stad.’ niet voor bange mensen. Verder moeten we taris Jet Bussemaker, met wie ik op grond van Net als haar vader geboren in Rotterdam als partij vooral oppassen ons niet in de put te mijn portefeuille veel contact heb: “Laten we Crooswijk en haar moeder, geboren in laten praten. Ik gelóóf ook helemaal niet dat we wat die AOW betreft nou eens een keer niet Amsterdam-Noord, kent ze het verhaal van als partij in een deplorabele staat verkeren. De in de verdediging blijven zitten en laat Wouter huis uit. Toen haar ouders zich maatschappelijk partij heeft trouwens voldoende spankracht. We Bos nou eens voor mijn part De Doelen afhu- konden verbeteren werd er naar Noord-Holland hebben toch vier jaar geleden hier in Rotterdam ren voor zijn verhaal, want ik ben ervan over- verhuisd. En via die vader (die alleen ambachts- ook bewezen dat we ons konden heruitvinden, tuigd dat Drees trots zou zijn geweest op deze school had, maar zich uiteindelijk had opge- met electoraal succes herpakken, na zo ver- AOW-aanpassing.” Drees was voor een waar- werkt tot directeur van het Haarlems Dagblad schrikkelijk onderuit te zijn gehaald? We ston- borgstaat, wat iets fundamenteel anders is dan en die ze wel eens heeft genoemd als haar den er toch gewoon weer met achttien zetels? een verzorgingsstaat. Ik weet zeker dat hij die grootste inspirator) zijn we weer terug in We zijn in het lokale bestuur niet alleen alom- aanpassing aan de gewijzigde omstandigheden Zaandam, waar Jantine Kriens partijcarrière op tegenwoordig, maar betonen ons ook spring- de normaalste zaak hebben gevonden. Maar haar vijftiende begon. levend. Natuurlijk zijn we met zijn allen lokaal wat ons zo vaak overkomt is dat ons verhaal en landelijk zoekende. Er moeten manieren te dermate genuanceerd is, dat het alleen nog vinden zijn om onze boodschap voor het voet- maar over de techniek gaat. Daar word je dan

8 Rood november 2009 Karin Slooters (22) is lijsttrekker in de nieuwe gemeente Zuidplas, waar 5 vragen aan… vanwege de herindeling op 18 november Tekst Jurjen Fedde Wiersma vervroegde gemeenteraadsverkiezingen Foto Tessa Posthuma de Boer worden gehouden. Karin is verloskundige en raadslid in Nieuwerkerk aan den IJssel.

1 Typisch Karin Slooters? ‘Energiek. Aanwezig. Ambitieus. Vlotte babbel. Leergierig. Spontaan. Ik weet mijn weg te vinden, van bejaardensoos tot jongerenhonk. Als verlos­ kundige kom ik bij alle sociale milieus thuis. Als ik bij mensen kom, die geen geld blijken te hebben voor behang, weet ik heel goed waarom ik een PvdA’er ben. Ik zie dagelijks dat armoede bestaat. Heel confronterend.’

2 Waar moet meer aandacht voor komen ­binnen de politiek? ‘Beroepshalve zeg ik: aan moeder- en babysterfte. Verder vind ik dat het nieuwe stelsel van zorgverzekeringen eens grondig geëvalueerd moet worden. En zorgtoeslag of niet, ik zie onder studenten dat zij moeite hebben om de premie op te hoesten.’

3 Hoe beïnvloedt de politiek je privé­ leven? ‘Ik word ermee wakker en ga ermee naar bed. Mijn vader heeft me van jongs af aan proberen te prikkelen om nooit zomaar iets aan te nemen. “Waarom vind je dat dan?” vraagt hij steeds. Mij is met de paplepel ingegoten dat iemand die iets wil veranderen, zich moet laten horen. Niet klagen als je geen oplossing weet. Mijn vriend studeert politicologie en is actief VVD’er. Thuis wordt er dus stevig gediscussi­ eerd, wat een goede training is voor me. Ik ben een linkse PvdA’er en hij een rechtse VVD’er, maar het is uiteraard een schat van een vent.’

4 Waar heb je slapeloze nachten van? ‘Ik kom uit een luxegeneratie. Voor ons is de crisis het eerste rampscenario. Het wordt steeds moeilijker om nu in vaste dienst te komen. Ik heb wel begrip voor werkgevers bij wie het water tot de lippen staat, maar het is onacceptabel als iemand de laan uit wordt gestuurd na drie tijde­ lijke contracten en er vervolgens weer een ander wordt aangenomen met een tijdelijk contract.’

5 Wat zijn je ambities? ‘Politiek gezien as far as the stars will go. Wel vind ik mezelf te jong om wethouder te zijn. Bovendien wil ik mijn baan als verloskundige niet opgeven voor een fulltime baan als wethouder. Over twintig jaar heb ik een goed lopende verloskundigenpraktijk in een grote stad. Ik durf niet te zeggen of ik dan al met de landelijke politiek in aanraking ben gekomen. Eerst moet ik me maar lokaal bewij­ zen in de gemeente Zuidplas.’

november 2009 Rood 9 in PvdA Platform Deze keer: Crisisbestrijding Tekst Erwin Buter Foto Stockxpert

In tijden van crisis wordt niet bezuinigd, zo heeft dit kabinet afgesproken. Economen knikken instemmend. De vraag blijft of de miljardenrekening na de crisis snel moet worden afbetaald door flink te gaan bezuinigen. ‘Zelfs na de crisis valt de staatsschuld mee.’ Verdeel de pijn over decennia

it kabinet bestrijdt de crisis volgens 200 miljard staatsschuld Ook hoogleraar en partijlid Sweder van het boekje.’ Econoom en PvdA-Tweede Het kabinet heeft, tegen eerdere afspraken in, Wijnbergen zegt dat het kabinet alert reageert ‘ D Kamerlid Paul Tang prijst de huidige ervoor gekozen om in 2009 en in 2010 niet door niet direct te gaan bezuinigen. ‘Als je in een kabinetsaanpak om de economie op gang te hard te bezuinigen. Het kiest bewust voor meer slip zit, ga je niet remmen, want dan stuur je de helpen. ‘Eerst stimuleer je de economie en pas uitgaven in de zorg en het onderwijs, maar ook verkeerde kant op.’ Hij juicht het toe dat de over- daarna saneer je de overheidsfinanciën.’ voor bijvoorbeeld de deeltijd-ww. Tegelijk dalen heid de eigen begrotingsafspraken, waarbij een Het huishoudboekje van het kabinet van PvdA, inkomsten uit belastingen en accijnzen. Wouter minister bij tegenvallers niet bij zijn collega’s CDA en ChristenUnie ziet er compleet anders uit Bos moest als minister van Financiën bovendien in de ministerraad hoeft aan te kloppen, heeft dan pakweg een jaar geleden. De val van zaken- miljarden euro´s in banken pompen. De staats- geschonden. ‘Stel je voor dat elk ministerie zijn bank Lehman Brothers in september 2008 luid- schuld dreigt hierdoor op korte termijn met 200 eigen tegenvallers moet opvangen, dan had het de wereldwijd een economische crisis in, die ook miljard euro toe te nemen. ministerie van Sociale Zaken de ww-uitkeringen Nederland trof. De overheid kreeg te maken met Pas als de economie weer aantrekt, wil het met de helft moeten inkorten.’ een begrotingstekort van 6 procent en niet het kabinet de overheidstekorten terugdringen. verwachte overschot van 1 procent. Omgerekend Financieel specialist van de fractie Tang verde- Crisisbezuinigingen komt dat neer op een overheidstekort van een 30 digt deze werkwijze: ‘De overheid heeft zo de val De rekening komt later, want al die extra miljar- miljard euro en geen plus van 5 miljard. van de economie gebroken, terwijl bedrijven en den aan staatsschuld drukken op toekomstige consumenten de hand op de knip hielden.’ begrotingen en moeten weer worden afgelost.

Media Op 12 september op TNS Nipo: Op 21 oktober op NOS Headlines: Handen af van verworven- Bezuinig maar heden verzorgingsstaat op Beatrix Handen af van verworvenheden van Nederlanders wil wel op het konings- de verzorgingsstaat zoals de zorg, huis bezuinigen. Ontwikkelingshulp Driekwart van de jongeren vindt dat we in deze tijden van onderwijs en sociale zekerheid, als (36%), hulp bij wederopbouw (34%), crisis als eerste moeten bezuinigen op het koningshuis. het aan Nederlanders ligt. Ze wil- integratie van allochtonen en mos- Het mes mag ook in het ambtenarenapparaat, het leger en len bezuinigen op zaken die niet lims (30%) en kunst en cultuur (28%) ontwikkelingshulp. Maar van de gezondheidszorg en het direct hun persoonlijke leven raken completeren de top vijf. Nederlanders onderwijs moet je afblijven, vinden jongeren. Dat blijkt uit (koningshuis), met anderen te maken willen niet bezuinigen op verwor- onderzoek van NOS Headlines en Top-X, het jongerenpanel hebben (integratie van allochtonen venheden van de verzorgingsstaat: in van EénVandaag. Het vertrouwen van jongeren in het kabinet en moslims), of ver van hun bed zijn de eerste plaats de gezondheidszorg is gedaald: slechts eenderde van de deelnemers is enthousi- (ontwikkelingshulp, hulp bij weder- (door 71% genoemd), in de tweede ast over de crisisaanpak van het kabinet, terwijl tijdens een opbouw). Dit blijkt uit onderzoek plaats onderwijs (55%) en ten derde enquête een half jaar geleden de helft van de deelnemers nog van TNS NIPO, in opdracht van RTL sociale zekerheid en armoedebestrij- wel vertrouwen had. Nieuws. Bijna de helft (44%) van de ding (36%).

10 Rood november 2009 platform

Staatsschuld valt mee Dat de staatsschuld in korte tijd toeneemt van 40 procent tot 60 procent van het nationaal inkomen vindt de hoogleraar macro-economie aan de Universiteit van Amsterdam geen pro- bleem. ‘Een deel zit in ABN en ING en krijgen we dus ooit grotendeels weer terug. Zelfs na de crisis valt de staatsschuld mee. Ik kom uit de tijd dat de schuld 80 procent van ons bruto natio- naal product bedroeg.’ Verbon noemt bezuini- gingen van jaarlijks 35 miljard zelfs ‘ridicuul’. ‘Ik weet niet waarop dat is gebaseerd. Naar mijn idee zijn “crisisbezuinigingen” van maximaal drie miljard per jaar voldoende om de kosten van de crisis te bestrijden.’ De hoogleraar uit Tilburg meent dat je de kosten voor de crisis niet in een paar jaar hoeft weg te werken. ‘Daar mag je best een paar decennia over doen. Dan kom je op een veel kleiner financieel probleem uit. Het kost de belastingbetaler dan jaarlijks honderd tot tweehonderd euro. De kosten van de crisis vallen dus mee. Het was veel erger geweest als we nu de economie hadden laten vastlopen.’

Potpourri aan maatregelen Verbon zet nu al zijn vraagtekens bij de oplos- singen waarmee ambtenaren in het voorjaar zul- len komen. ‘Begin dit jaar kwam de commissie Gerritsen met een lijst aanbevelingen voor extra investeringen. Dat was een potpourri aan maat- regelen. Vaak komen de effecten hiervan te laat of zijn soms niet eens te meten. Ik vrees dat het ook zo zal gaan met de lijst aan bezuinigingen.’ Van Wijnbergen ziet meer heil in extra investerin- gen van de overheid om de negatieve gevolgen Voor fractiespecialist Tang is het zaak de last pensioensparen blijven ondersteunen als er van de crisis op te vangen: ‘Meer investeringen voor onze kinderen niet te hoog op te laten steeds problemen ontstaan?’ in ontwikkeling en onderzoek en meer geld om lopen. Daarom denkt het kabinet na over bezui- werkloze 55-plussers aan het werk te krijgen. Dat nigingen, gesproken wordt over 35 miljard euro. Pijn verdelen levert op termijn veel meer op. Iedereen praat Tang laat die getallen in het midden, maar zegt Van Wijnbergen en ook hoogleraar Harrie nu wel over de aanpak van jeugdwerkloosheid, wel: ‘We hebben dit voorjaar al een aantal voor- Verbon uit Tilburg zetten om verschillende rede- maar de jongeren van tegenwoordig komen echt stellen afgesproken. Zo gaat de AOW-leeftijd nen hun vraagtekens bij de 35 miljard euro die wel weer snel aan het werk. Het is niet meer als omhoog en komen er minder fiscale subsidies de overheid zou willen bezuinigen. Hoogleraar in de jaren tachtig. Toen was het minimumloon voor villa’s boven een miljoen euro. Dat levert op Openbare financiën aan de Universiteit van voor jongeren veel hoger en kwamen jongeren termijn flinke besparingen op.’ Tilburg Verbon vergelijkt het met de periode te gemakkelijk in de WAO. Dat is nu veranderd, Maar daarmee zijn we er nog niet, voegt Tang na de de Tweede Wereldoorlog: ‘Toen had waardoor ze zelf snel weer een baan vinden.’ er direct aan toe. Verschillende groepen ambte- Nederland ook een enorme schuld. We zijn naren bedenken momenteel nieuwe ideeën om daarna allemaal rijker geworden.’ Woningproductie de overheidsfinanciën structureel aan te passen Van Wijnbergen voegt daaraan toe: ‘Deze crisis Dat het kabinet heeft besloten de AOW-leeftijd – lees: te laten krimpen. Het Kamerlid draagt is niet door onszelf veroorzaakt. Dan moet je te verhogen juicht Van Wijnbergen toe. Verder alvast zelf oplossingen aan: ‘Nederland is gek de pijn verdelen over de huidige en toekom- waarschuwt hij voor al te rigide bezuinigingen: op beleggen in huizen en de overheid subsidi- stige generaties. Ik snap ook echt niet dat het ‘Het is niet zo dat de overheid structureel veel eert dat allemaal. Onze hypotheekschuld is per kabinet nu 35 miljard euro structureel per jaar minder inkomsten zal krijgen na deze crisis.’ Hij hoofd net iets minder dan die in IJsland en net wil bezuinigen. Als de economie weer aantrekt, heeft nog wel een tip voor dit kabinet: ‘De cor- iets meer dan die in de Verenigde Staten. Daar en dat gebeurt vroeg of laat, neemt het begro- poraties zijn zo hard aangepakt, dat de jaarlijkse zijn we kwetsbaar. Maar kijk ook naar de pen- tingstekort voor de overheid vanzelf voor een woningproductie met vijftienduizend tot twintig- sioenfondsen. In de afgelopen tien jaar zijn de deel af en zijn dergelijke bezuinigingen niet duizend is gedaald. Draai die maatregelen terug. pensioenfondsen al twee keer in de problemen meer nodig. Dan neemt ook de toename van de Het hoeft weinig te kosten, maar levert direct gekomen. Moet de overheid op dezelfde schaal staatsschuld af.’ twee miljard euro aan extra investeringen op.’

november 2009 Rood 11 Tekst Jurjen Fedde Wiersma Foto’s De Beeldredaktie Een hoop herrie maken

Ton van Eck is campagneleider, secre­ ‘De kiezer moet zich taris en kandidaat-raadslid in Almere. Na zijn pensionering ging hij weer aan de slag kunnen identificeren’ als medewerker renovatieteam van een woningstichting. Voor zijn pensioen was hij salesmanager. Gerard Koopman is sinds 2002 raadslid voor de PvdA in Aa en Hunze ‘De zaterdag voor 3 maart willen we een (Drenthe) en campagnecoördinator van de eindmanifestatie in het centrum van afdeling aldaar. Almere houden. Met sprekers en een leuk bandje. Gewoon een hoop herrie maken. ‘Het moet in de dorpen gaan gonzen Ook van de presentatie van de kandi- van “Zoek contact met een PvdA’er als datenlijst, begin december, hoop ik een je in de problemen zit”. Mensen willen happening te kunnen maken. Bij deze ver- dat je bereikbaar bent. Niet dat je altijd kiezingen richten we ons op de opkomst- direct kunt helpen, maar alleen al die persoonlijke aandacht doet iemand goed. Beloof nooit iets wat je niet waar kunt maken. Handel altijd integer. Fiets door je gemeente, maak een praatje, en je hoeft geen moment te twijfelen of ze op het stembiljet jouw hokje wel rood zullen kleu- ren. Dat gebeurt dan gewoon. Bij gemeen- teraadsverkiezingen zijn de kandidaten vaak doorslaggevend, en niet per definitie de inhoud. Verkiezingen win je niet door met kandi- daten te komen met wie de kiezer zich niet kan identificeren. Herkenning zit vooral in de onvoorwaardelijke inzet voor de samenleving. Ik ben raadslid in een plattelandsgemeente. De kiezers willen in hun dorp voorzieningen die ze belang- rijk vinden, zoals scholen, dorpshuizen, sport- en speelplaatsen. Ook de zorg voor ouderen en kwetsbaren heeft voor de PvdA natuurlijk prioriteit. Het is een eer kandi- daat te mogen zijn voor de Partij van de Arbeid, een partij waar het in mijn optiek om mensen gaat. De verkiezingen gaan we winnen door met charme en passie de laatste weken te canvassen en mensen de overtuiging mee te geven om op de PvdA te stemmen.’

12 Rood november 2009 PvdA-leden & verkiezingen

Met de gemeenteraadsverkiezingen in het verschiet – op 3 maart 2010 is het zover – vroeg Rood aan drie actieve leden hoe de PvdA de verkiezingen gaat winnen. Hoe voeren ze campagne?

bevordering. Traditiegetrouw willen we ons van alle kanten laten zien, en dus gaan we veel de straat op. We gaan vooral de wijken ‘Hangen met Mei Li Vos’ in waar de PvdA niet zo sterk staat. Ook hoop ik twee avonden te organiseren voor mensen die juist geen lid zijn, maar dat zal niet eenvoudig worden. Mayke Kikstra is student verpleeg­ De PvdA in Almere gaat uit van eigen kunde, voorzitter van de Jonge Socialisten kracht. Helder, eerlijk en voortvarend. We Midden-Brabant en campagnecoördinator zullen de problemen die ons te wachten van de PvdA Tilburg. staan, kordaat en concreet aanpakken met een duidelijke sociale en duurzame ‘De PvdA in Tilburg is ruim een jaar bezig visie. Hulde aan onze wethouders Johanna met de voorbereidingen op de gemeente- Haanstra en Adri Duivesteijn voor hun raadsverkiezingen. Tot eind deze maand gedrevenheid. Almere is een gezonde, brengen we zo veel mogelijk vrijwilligers mooie stad en staat goed in de steigers. samen om met een fikse groep de straat op Duivesteijn heeft ervoor gezorgd dat men- te kunnen. Bij elke activiteit proberen we de sen met weinig geld een eigen woning kun- vrijwilligers iets extra’s te bieden, zoals een nen gaan bouwen. Hij heeft een enorme debattraining of een cursus campagnevoe- impuls gegeven aan dit zogeheten parti- ren. We voeren permanent campagne, al culier opdrachtgeverschap. Haanstra worden voor februari natuurlijk extra acties heeft zich hard gemaakt voor gepland. keuzemogelijkheden in Onze “Straat van de maand”-actie geniet de Wet maatschappe- enige faam in Tilburg. Een week van tevoren lijke ondersteuning kondigen we met een flyer in de brievenbus (Wmo). ons bezoek aan. Dan weten de bewoners Een groot voordeel dat wij op de koffie komen voor een “huis, voor ons is dat de tuin en keuken”-praatje. We willen weten gemeente een website wat Tilburgers veranderd willen zien in hun voor alle partijen heeft straat of wijk. Hoe meer persoonlijke aan- opgezet. Daar doen we dacht, hoe meer blijk van waardering. Bij aan mee. Voor de site zo’n maandelijkse actie gaan we ook langs pikken we twee of drie jeugdcentra, verzorgingshuizen en scholen. highlights uit het verkiezings­ Ik vind het sociale contact het belangrijkste programma. van campagnevoeren. Laatst hebben we nog Dat werkt beter denken wij, dan het een clubgebouw van een likje verf voorzien. hele verkiezingsprogramma op Wij stropen de mouwen op en zijn wars van de site te zetten, want – met alle goedkope teksten. respect voor de fanatiekelingen Ik wil niets liever dan jongeren betrekken – geen hond die het programma bij de campagne. Met de JS hebben we de natuurlijk helemaal leest.’ Rode Hangjongerenclub opgericht. Dat is een groep van vijftien jongeren die iedere vrijdagavond sparren met een borreltje erbij. We hebben een gezellig hanghoekje kunnen inrichten met tweedehands banken. Laatst hebben we al met Mei Li Vos “gehangen”. Ik roep alle afdelingen op iets soortgelijks in het leven te roepen. Zoiets levert echt de ‘Helder, eerlijk gekste ideeën op voor de campagne.’ en voortvarend’

november 2009 Rood 13 20 jaar Alfred Mozer Stichting Tekst Arjen Berkvens Eerste Hulp bij democratisering Terwijl in Berlijn de muur wankelt, wordt in Utrecht het fundament gelegd voor de Alfred Mozer Stichting, die de democratie ondersteunt in landen waar dat nodig is. En dat zijn er sinds 1989 niet minder geworden.

e Berlijnse muur staat op 8 November 1989 nog overeind. In en een Duitse moeder. Na een korte loopbaan in de textiel werd hij jour- de DDR zijn demonstraties aan de orde van de dag, nadat nalist en actief in de SPD. Begin 1933 sprak hij zich op een openbare tienduizenden DDR-burgers via Praag met de ‘treinen van de verkiezingsbijeenkomst in Leer tegen Hitler uit. Hij werd door de SA gear- vrijheid’ naar West-Duitsland zijn gevlucht. In Berlijn demon- resteerd, kwam weer vrij en vluchtte naar Nederland. Mozer werd actief streerden in navolging van onder andere Dresden en Leipzig in de SDAP en bracht het tot secretaris van Koos Vorrink, de toenmalige D op 4 november een miljoen mensen tegen het regime. Toch was de val SDAP-voorzitter. Vanwege zijn verzetsactiviteiten moest hij in de oorlog van de Muur nauwelijks voorstelbaar. onderduiken. In 1951 werd hij de eerste Internationaal Secretaris van de Op 8 november komt in Utrecht ‘het beraad over de Oost-Europa Stich- PvdA. Mozer, die zich verzette tegen het beeld dat alle Duitsers ‘fout’ ting’, een initiatief van de partijraad, bij elkaar. Onder anderen Max van waren geweest, was een groot voorstander van verzoening. Zijn afkeer der Stoel, Maarten van Traa, Wouter Gortzak en Ien van den Heuvel doen tegen nationalisme en radicalisme maakte hem tot een voorvechter van aan dit beraad mee. Jan Marinus Wiersma, internationaal secretaris, heeft Europese eenheid. Dat en zijn enorme internationale netwerk leidde ertoe het bij elkaar geroepen. ‘We willen contacten opbouwen met allerlei groe- dat hij in 1958 kabinetschef van EG-landbouwcommissaris Sicco Mansholt peringen, en een bijdrage leveren aan de opbouw en de herstructurering werd, tot 1970. In 1972 nam hij afscheid van de PvdA. Als overtuigd anti- van de maatschappij door een sociaaldemocratisch alternatief over het communist stond hij kritisch tegenover de ontspanningspolitiek jegens de voetlicht te brengen.’ Besloten wordt tot het oprichten van een stichting Communistische Oostblok regimes. Ook bestreed hij de polarisatiedrang die in meerdere landen actief zal zijn en zich breed op democratisering en en het radicalisme van Nieuw Links begin jaren zeventig. Mozer overleed specifiek op het steunen van sociaaldemocraten zal richten. De stichting op 12 augustus 1979. zal zo veel mogelijk internationale samenwerking zoeken met soortgelijke initiatieven, bijvoorbeeld in Duitsland. Het fundament is gelegd. Een dag De beginjaren later valt de muur. Op 15 februari 1990 wordt de Alfred Mozer Stichting De AMS richt zich in eerste instantie op de DDR, Polen, Hongarije en (AMS) opgericht. Max van der Stoel wordt de eerste voorzitter en Berend Tsjecho-Slowakije. Contacten tussen PvdA-afdelingen en nieuwe sociaal- Jan van den Boomen de directeur. democratische partijen in Midden- en Oost-Europa werden ondersteund en directe materiële hulp werd geboden. De AMS werd geen denktank, De naamgever maar een praktijkgericht trainings- en scholingsinstituut, gericht op Alfred Mozer (1905) was van afkomst Duits met een Hongaarse vader sociaaldemocratische partijen in Oost-Europa. De nieuwe zusterpartijen

1979 1989 1990 1994

12 augustus 1979 Sterfdatum Alfred Mozer miljoen mensen tegen het DDR-regime, in oprichting van een stichting die in meerdere (München, 1905), de eerste Internationaal navolging van massabetogingen in Dresden en landen actief moet zijn en zich specifiek zal Secretaris van de PvdA (1951-1958). In 1972 nam Leipzig. richten op het steunen van sociaaldemocraten. hij afscheid van de partij. 8 november 1989 Bijeenkomst ‘Het beraad over 9 november 1989 Val van de Berlijnse muur. 4 november 1989 In Berlijn demonstreren een de Oost-Europa stichting’. Besloten wordt tot 15 februari 1990 Oprichting Alfred Mozer

14 Rood november 2009 achtergrond

werden de beginselen van democratie, partijopbouw en campagnevoe- het sociaaldemocratische netwerk dat ondersteuning bood aan opko- ren bijgebracht. De benodigde financiën voor de hulp die aan de Oost- mende Europese democratieën, en gingen nu zelf hun buren ondersteu- Europese sociaaldemocraten werd geboden, kwamen grotendeels uit de nen. De AMS ging steeds oostelijker werken: projecten in Oost-Europa Matra-fondsen die de Nederlandse regering beschikbaar stelde voor de (Rusland, Wit-Rusland, Oekraïne en Moldavië), de Kaukasus (Armenië, opbouw van democratie in Oost-Europa, voor een kleiner deel van de Azerbeidzjan en Georgië), alle landen van het voormalige Joegoslavië en PvdA en uit donaties. Verder boden veel partijgenoten zich aan als vrijwil- Albanië. Ook kwamen er verzoeken uit niet-Europese landen, maar om liger om te trainen of voor inzamelingsacties. Afdelingen kregen steun daar actief te kunnen worden, moest eerst de missie aangepast worden. om banden aan te gaan met lokale afdelingen in Oost-Europa. Naast een Sinds augustus 2005 is de AMS niet meer de Oost-Europa Stichting van gebrek aan kennis en vaardigheden had men geen geld; computers, faxen de PvdA, maar de internationale stichting voor sociaaldemocratie, zonder en telefoonverbindingen waren van slechte kwaliteit. geografische beperkingen. Activiteiten in Turkije, Marokko en Jordanië werden ondernomen. Zwaartepunt ligt echter nog steeds bij de landen die Training en scholing in de toekomst toe zullen treden tot de EU. Tientallen partijgenoten hebben inmiddels vrijwillig trainingen gegeven en er werden handboeken voor politieke partijen en trainers ontwikkeld. De Missie AMS werkt vraaggestuurd. Dat betekent dat trainingen worden gegeven, De kern van de AMS-missie is het bevorderen van democratie door mid- nadat een serieus projectvoorstel is ingediend. De beste projecten komen del van de opbouw van sociaaldemocratische partijen. In sommige landen voort uit de ambities en strategieën van de zusterpartijen. Zo werd tus- is die missie echter niet mogelijk. Daar waar geen zusterpartijen zijn en sen 1994 en 2000 stelselmatig steun gegeven aan de Tsjechische CSSD waar de democratie zwak is, zoals in Rusland en Georgië, wordt de demo- in samenwerking met andere Europese stichtingen. De slimme strategie cratie in het algemeen ondersteund. Samenwerking met CDA en VVD van deze partij en de massale ondersteuning leidden ertoe dat deze partij in Armenië en Georgië is een logisch gevolg daarvan. De missie van de binnen een paar jaar de regering kon leiden. De Sloveense sociaaldemo- AMS is (helaas) nog niet ten einde. De oprichters dachten dat het na vijf cratische jongerenorganisatie Mladi Forum bestond uit zeer ambitieuze jaar niet meer nodig zou zijn, maar in veel landen is de situatie nijpend activisten. Ze wilden binnen tien jaar de grootste jongerenorganisatie van en staan democratie en rechtstaat onder druk. In Wit-Rusland worden het land worden, doordringen in de partijtop en hun partij de grootste partijgenoten nog steeds opgesloten. Sociaaldemocratie kan niet bestaan van het land maken. Vorig jaar was het zover. De AMS en andere politieke zonder democratie. stichtingen hielpen daarbij. Arjen Berkvens is directeur van de Alfred Mozer Stichting Exit Oost-Europa Stichting In de loop der jaren veranderde het perspectief. Het vooruitzicht van Europese Uitbreiding werd steeds belangrijker en kwam op de agenda van Steun de AMS door te doneren op ING rekening 2790530. Bij een donatie de AMS te staan. Na de ‘big bang’ van 2004 en de toetreding van Roe- van ¤ 10, - of meer krijgt u ons handboek Politieke vaardigheden cadeau. menië en Bulgarije in 2007 werden de activiteiten in deze landen beëin- Kom op 12 februari naar onze jubileumbijeenkomst in Felix Meritis te digd. De partijen die in de beginjaren door de AMS werden ondersteund, Amsterdam. Meer informatie: www.alfredmozerstichting.nl of Alfred Mozer werden nu lid van het European Forum for Democracy and Solidarity, Stichting (AMS) op Facebook.

1994 2005 2007 2008 2008

Stichting (AMS). Eerste voorzitter is Max van der Augustus 2005 De AMS is niet meer de activiteiten ondernomen. Stoel, eerste directeur Berend Jan van den Boom. Oost-Europa stichting van de PvdA, maar de 2007 Beëindiging van activiteiten in Roemenië 1994 – 2000 De AMS geeft in deze jaren internationale stichting voor sociaaldemocratie, en Bulgarije, na hun toetreding tot de EU stelselmatig steun aan de Tsjechische CSSD, in zonder geografische beperkingen.­ 12 februari 2010 Jubileumbijeenkomst in Felix samenwerking met andere Europese stichtingen In Turkije, Marokko en Jordanië worden Meritis, Amsterdam.

november 2009 Rood 15 /S


OPW


TBNFOTUFMMJOH
SFEBDUJF
3PPE
4DPVUJOH
E@;:;D"EFL7BB;D:;P7A;D;D79JK7B?J;?J;DK?J:;H;=?E">;JB7D:;DK?J;KHEF7 %F
1WE"
JT
HFCBBU
CJK
IFU
MFWFSFO
WBO
EF
CFTUF
WPMLT WFSUFHFOXPPSEJHFST
FO
CFTUVVSEFST
%BBSPN
IFFGU
IFU
QBSUJKCFTUVVS
FFO
MBOEFMJKLF
TDPVUJOHDPNNJTTJF
JOHFTUFME
%F[F
DPNNJTTJF
HBBU
JO
TBNFOXFSLJOH
NFU
[P±O
WFFSUJH
TDPVUT
WFSEFFME
PWFS
IFU
MBOE
BDUJFG
,PN
OBBS
PQ
[PFL
OBBS
QPUFOUJqMF
LBOEJEBUFO
WPPS
IFU
XFU IPVEFSTDIBQ
FFO
CVSHFNFFTUFSTQPTU
&FSTUF
FO
5XFFEF
,BNFSMJENBBUTDIBQQFO
FO
UPF[JDIUIPVEFOEF
IFU
DPOHSFT GVODUJFT
CJK
NBBUTDIBQQFMJKLF
PSHBOJTBUJFT
.FFS
JOGP
PWFS
EF
DPNNJTTJF
PG
JOUFSFTTF
JO
FFO
GVODUJF
/FFN
DPOUBDU
PQ
NFU
EF
TFDSFUBSJT
WBO
0Q
EF
BHFOEB
WBO
IFU
DPOHSFT
TUBBO
POEFS
NFFS
EF
WFS EF
TDPVUJOHDPNNJTTJF
.BSUJKO
#SBOEFOCVSH LJF[JOH
WBO
FFO
OJFVX
QBSUJKCFTUVVS
IFU
WBTUTUFMMFO
WBO

PG
NCSBOEFOCVSH!QWEBOM
0G
[JF
EF
1WE"FSFDPEF
EF
GPSNFMF
BBOXJK[JOH
EPPS
IFU
DPO IUUQUJOZVSMDPNZKRLG HSFT
WBO
EF
OJFVXF
QPTJUJF
WBO
IFU
$FOUSVN
WPPS
-PLBBM
#FTUVVS
FO
ESJF
HSPUF
EFCBUCJKFFOLPNTUFO
PWFS
EF
WJTJF
WBO
EF
1WE"
PQ
EF
UPFLPNTU
WBO
/FEFSMBOE
6JUFSBBSE
[BM
FS
PPL
WFFM
BBOEBDIU
[JKO
WPPS
EF
LPNFOEF
HFNFFO UFSBBETWFSLJF[JOHFO
-JMJBOOF
1MPVNFO
.BSJqUUF
)BNFS
FO
8PVUFS
#PT
IPVEFO
FFO
TQFFDI &VSPQB
XFSLHSPFQ 0Q
WSJKEBH

PLUPCFS
XFSE
FFO
&VSPQBOFUXFSL
CJKFFOLPNTU

EFDFNCFS
5IFBUFS
0SQIFVT
$IVSDIJMMQMFJO

HFIPVEFO
JO
#SFEB
%F[F
BWPOE
TUPOE
JO
IFU
UFLFO
WBO
EF
"QFMEPPSO
5JKE

VVS
"BONFMEFO
LBO
WJB
LFOOJTNBLJOH
NFU
EF
OJFVX
HFLP[FO
1WE"
&VSPEFMFHBUJF


.FFS
JOGP
PQ
XXXQWEBOMBHFOEB 8FUIPVEFS
.BSKB
)FFSLFOT
USBQUF
BG
EPPS
POEFS
NFFS
WJB
EF
IPHFTOFMIFJETMJKO
EF
WFSCJOEJOH
UVTTFO
&VSPQB
FO
EF
MPLBMF
QPMJUJFL
UF
MFHHFO
%BBSOB
HJOHFO
5IJKT
#FSNBO
FO
+VEJUI
.FSLJFT
POEFS
MFJEJOH
WBO
.BSJKF
-BGGFCFS
*OUFSOBUJPOBBM
TFDSFUBSJT
JO
HFTQSFL
NFU
SVJN

MFEFO
FO
CFMBOHTUFMMFOEFO
%F
&VSPEFMFHBUJF
IFFGU
EF
BNCJUJF
PN
+POH
8#4

'SBOL
"OLFSTNJU &VSPQB
CJOOFO
IVO
QPSUFGFVJMMFT
FFO
TPDJBMFS
HSPFOFS
FO
SFDIUWBBSEJHFS
HF[JDIU
UF
HFWFO
&O
PN
EF
LPNFOEF
KBSFO
QPMJUJFLKBBS
PSHBOJTFFSU
+POH
8#4
OPH
TUFWJH
JO
UF
[FUUFO
PQ
EF
LPQQFMJOH
UVTTFO
&VSPQB
FO
MPLBBM
0Q

PLUPCFS
USBQUF
+POH
8#4
BG
WPPS
ESJF
NBTUFSDMBTTFT
NFU
UPQ
EPDFOUFO
%F
CJKFFOLPNTU
JO
#SFEB
XFSE
HFPSHBOJTFFSE
EPPS
IFU
IFU
OJFVXF
QPMJUJFLKBBS
NFU
BMXFFS
EF
VJU
EF
XFUFOTDIBQ
*OUFSOBUJPOBBM
TFDSFUBSJBBU
JO
TBNFOXFSLJOH
NFU
EF
1WE"
WJFSEF
NBTUFSDMBTT
/B
1BVM
4DIFGGFS
+POH
8#4
JT
EF
FFSTUF
QPMJUJFLXFUFO &VSPEFMFHBUJF
FO
EF
BGEFMJOH
#SFEB
5IPNBT
WPO
EFS
%VOL
FO
+BO
1SPOL
TDIBQQFMJKLF
EFOLUBOL
WPPS
FO
EPPS
)FU
1WE"
&VSPQBOFUXFSL
JT
EF
OJFVXF
MBOEFMJKLF
&VSPQB
TUPOE
EJUNBBM
'SBOL
"OLFSTNJU
BMT
KPOHFSFO
WBO
/FEFSMBOE
FO
EBBSNFF
XFSLHSPFQ
WBO
EF
QBSUJK
)JFSJO
LVOOFO
BMMF
&VSPQB HBTUEPDFOU
WPPS
EF
HSPFQ
"OLFSTNJU
FFO
VOJFLF
TBNFOXFSLJOH
WBO
KPOHF
HFuOUFSFTTFFSEFO
UFSFDIU
WPPS
IFU
MBBUTUF
OJFVXT
EJTDVTTJF
IPPHMFSBBS
JO
(SPOJOHFO
FO
UPU
GFCSV BNCJUJFV[F
BDBEFNJDJ
FO
EF
8JBSEJ
FO
QBSUJKCJKFFOLPNTUFO
PWFS
&VSPQB
)FU
1WE"
&VSP
QB BSJ
EJU
KBBS
QSPNJOFOU
77%MJE
IJFME
#FDLNBO
4UJDIUJOH OFUXFSL
UFMU
JONJEEFMT
BM
NFFS
EBO

MFEFO
.FFS
JOGPS FFO
QSJLLFMFOE
CFUPPH
PWFS
IPF
EF
0QHFWFO
FO
JOGP
XXXKPOHXCTOM NBUJF
-JE
XPSEFO
;FMG
FFO
CJKFFOLPNTU
PSHBOJTFSFO
NFU
FDPOPNJTDIF
DSJTJT
FFO
NBBUTDIBQ IFU
&VSPQBOFUXFSL
(B
OBBS
XXXFVSPQBQWEBOM QFMJKLF
DSJTJT
IFFGU
WFSPPS[BBLU
%JU

KBBS
-BOEFMJKLF
"EWJFT
HSPFQ
0VEFSFOCFMFJE )FMQ
NFF
NFU
EF
HFNFFOUFSBBET 0Q

TFQUFNCFS
WJFSEF
EF
-BOEFMJKLF
"EWJFTHSPFQ
0VEFSFOCFMFJE
-"0
PQ
EF

CFVST
IFU
GFJU
EBU
WJKG DBNQBHOF FOUXJOUJH
KBBS
HFMFEFO
IFU
UPFONBMJHF
QBSUJKCFTUVVS
PQ
WPPSTUFM
WBO
IBBS
MJE
)JMEF
7FSXFJK+POLFS
EF
-BOEFMJKLF
-FEFO
[JKO
¬
[FLFS
UJKEFOT
EF
DBNQBHOFT
¬
PONJTCBBS
WPPS
"EWJFTHSPFQ
0VEFSFOCFMFJE
PQSJDIUUF
*O
EF
$SPFTF[BBM
WBO
EF
1BSUJK
WBO
EF
"SCFJE
.FU
EF
HFNFFOUFSBBETWFSLJF[JOHFO
EF
+BBSCFVST
NPDIU
WPPS[JUUFS
)FSNBO
)PGNBO
OBNFOT
PQ

NBBSU
LPNU
FS
XFFS
FFO
TQBOOFOEF
DBNQBHOF EF
-"0
SVJN
UXFFIPOEFSE
PVEFSF
MFEFO
WBO
EF
QBSUJK
QFSJPEF
BBO
XBBSJO
JFEFSFFO
EPPS
NFF
UF
EPFO
LBO
CJKESB BGLPNTUJH
VJU
IFU
HFIFMF
MBOE
XFMLPN
IFUFO
5IFBUFSNBLFS
HFO
BBO
EF
WFSLJF[JOHTPWFSXJOOJOH
6
LVOU
IFMQFO
JO
EF
FO
QVCMJDJTUF
)FTUFS
.BSDBOEFS
JO
LOBMSPEF
PVU¹
U
USBE
BGEFMJOH
EF
SFHJP
IFU
IFMF
MBOE
PG
PQ
IFU
QBSUJKCVSFBV
JO
PQ
BMT
QSFTFOUBUSJDF
FO
)FEZ
E±"ODPOB
,MBBT
EF
7SJFT
FO
"NTUFSEBN
.FME
V
BBO
EPPS
FFO
FNBJM
UF
TUVSFO
OBBS
4WFO
4UFWFOTPO
HBWFO
UJKEFOT
EF
CJKFFOLPNTU
IVO
WJTJF
EPFNFF!QWEBOM
PG
IPVE
POT
WBDBUVSFPWFS[JDIU
PQ
EF
PQ
EF
QPTJUJF
WBO
PVEFSFO
JO
EF
NBBUTDIBQQJK
)FU
GFFTU
XFCTJUF
JO
EF
HBUFO XFSE
BGHFTMPUFO
EPPS
IFU
/FX
$MBTTJD
2VBSUFU
NFU
IFU
JO
IFU
4QBBOT
HF[POHFO
°7SJFOEFO
WPPS
BMUJKE±
%F
BBOXF[JHFO
LPOEFO
[JDI
EBBSOB
WFSNBLFO
PQ
EF

CFVST
TZNCPPM
WBO
IPF
HPFE
XF
IFU
POEBOLT
BMMFT
IFCCFO
JO
/FEFSMBOE
1PMJUJDJ
FSFO
$MBVT %F
4UJDIUJOH
+VMJVT
-FFGU
FO
1BSBEJTP
QSFTFOUFSFO
EF
FFONBMJHF
WPPSTUFMMJOH
$-"64
0OEFS
BOEFSFO
8PVUFS
#PT
.BBSUKF
WBO
8FFHFO
+PC
$PIFO
(FSEB
)BWFSUPOH
FO
5IPN
7PMH
EF
1WE"
PQ
5XJUUFS )PGGNBO
CSFOHFO
FFO
IPNNBHF
BBO
EF[F
CJK[POEFSF
NBO
FO
EF
MJFGEF
WPPS
°[JKO±
"GSJLB
3FHJF
+PIO
-FFSEBN (FFG
KPOHFSFO
%F
1WE"
JT
TJOET
FOJHF
UJKE
PPL
BDUJFG
PQ
5XJUUFS
FFO
JOUFSOFUEJFOTU
XBBSCJK
;POEBH

EFDFNCFS

VVS
$BSSn
"NTUFSEBN
1SJK[FO
HFCSVJLFST
LPSUF
CFSJDIUKFT
QVCMJDFSFO
WBO
NBYJNBBM

UFLFOT
"MT
V
POT
WPMHU
WBO
Ñ
UPU
Ñ
7PPS
WFSLPPQ
WJB
XXXUIFBUFSDBSSFOM
FO
EF
IPVEFO
XF
V
WJB
EF[F
CFSJDIUKFT
PQ
EF
IPPHUF
WBO
EF
NFFTU
SFDFOUF
QVCMJDBUJFT
CFLFOEF
WPPSWFSLPPQBESFTTFO FFO
LBOT PQ
QWEBOM
MFVLF
JOUFSWJFXT
PQ
BOEFSF
TJUFT
UWPQUSFEFOT
WBO
PO[F
QPMJUJDJ
FU
%F
LBOEJEBUFOMJKTUFO
WPPS
EF
HFNFFOUFSBBETWFS DFUFSB
4UVVS
POT
VX
CFSJDIUKF
FO
V
LSJKHU
TOFM
FFO
°UXFFU±
UFSVH
0OT
WPMHFO
LJF[JOHFO
XPSEFO
NPNFOUFFM
PQHFTUFME
EPPS
EF
(B
OBBS
XXXUXJUUFSDPNQWEB WFSTDIJMMFOEF
LBOEJEBBUTUFMMJOHTDPNNJTTJFT
JO
IFU
)FU
QBSUJKCFTUVVS
IFFGU
CFTMPUFO
QFS

KBOVBSJ

EF
DPOUSJ MBOE
)FU
JT
BMUJKE
[XPFHFO
PN
FFO
LBOEJEBUFOMJKTU
$POUSJCVUJFCVUJF
WPPS
1WE"MFEFO
UF
WFSIPHFO
NFU

QSPDFOU
%JU
TUBBU
[PEBOJH
TBNFO
UF
TUFMMFO
EBU
FS
SFLFOJOH
XPSEU
HFMJKL
BBO
EF
WFSXBDIUF
JOº
BUJF
8BOOFFS
V
QFS
BVUPNBUJTDIF
HFIPVEFO
NFU
FFO
SFQSFTFOUBUJFWF
BGTQJFHFMJOH
JODBTTP
PG
BDDFQUHJSP
CFUBBMU
IPFGU
V
OJFUT
UF
EPFO
8BOOFFS
WBO
EF
TBNFOMFWJOH
.PIBNNFE
.PIBOEJT
V
WJB
FFO
BVUPNBUJTDIF
PWFSTDISJKWJOH
CFUBBMU
QBTU
V
EBO
WPPS[JUUFS
WBO
EF
+POHF
4PDJBMJTUFO
EPFU
FFO
BMTUVCMJFGU
IFU
CFESBH
BBO
%F[F
WFSIPHJOH
HFMEU
OJFU
WPPS
PQSPFQ
PN
BDUJFG
PQ
[PFL
UF
HBBO
OBBS
KPOH
UBMFOU
MFEFO
EJF
EJU
KBBS
MJE
[JKO
HFXPSEFO
PG
WPPS
MFEFO
EJF
IVO
DPO .PIBOEJT
°+POHFSFO
IFCCFO
OPH
OJFU
LVOOFO
USJCVUJF
BGHFMPQFO
KBBS
IFCCFO
HFXJK[JHE
"MT
V
CF[XBBS
IFFGU
CFXJK[FO
IPF
HPFE
[F
[JKO
;F
LVOOFO
DPNQMFYF
UFHFO
EF[F
WFSIPHJOH
LVOU
V
[JDI
XFOEFO
UPU
EF
MFEFOBENJ [BLFO
FDIUFS
IFMEFS
POEFS
XPPSEFO
CSFOHFO
FO
OJTUSBUJF
MFEFO
BENJOJTUSBUJF!QWEBOM
PG

  EPFO
FFO
GSJTTF
XJOE
XBBJFO
JO
IFU
HFNFFOUFIVJT
+POHFSFO
[JKO
EF
UPFLPNTU
HFFG
IFO
FFO
LBOT±

)&&'5
6
00,
/*&684
7"/6*5
68
"'%&-*/(
%"5
*/5&3&44"/5
,"/
;*+/
7003
)&5
)&-&
-"/%
."*-
)&5
0/4
%"/
50&
300%!17%"/- /S


OPW


TBNFOTUFMMJOH
SFEBDUJF
3PPE
4DPVUJOH
E@;:;D"EFL7BB;D:;P7A;D;D79JK7B?J;?J;DK?J:;H;=?E">;JB7D:;DK?J;KHEF7 %F
1WE"
JT
HFCBBU
CJK
IFU
MFWFSFO
WBO
EF
CFTUF
WPMLT WFSUFHFOXPPSEJHFST
FO
CFTUVVSEFST
%BBSPN
IFFGU
IFU
QBSUJKCFTUVVS
FFO
MBOEFMJKLF
TDPVUJOHDPNNJTTJF
JOHFTUFME
%F[F
DPNNJTTJF
HBBU
JO
TBNFOXFSLJOH
NFU
[P±O
WFFSUJH
TDPVUT
WFSEFFME
PWFS
IFU
MBOE
BDUJFG
,PN
OBBS
PQ
[PFL
OBBS
QPUFOUJqMF
LBOEJEBUFO
WPPS
IFU
XFU IPVEFSTDIBQ
FFO
CVSHFNFFTUFSTQPTU
&FSTUF
FO
5XFFEF
,BNFSMJENBBUTDIBQQFO
FO
UPF[JDIUIPVEFOEF
IFU
DPOHSFT GVODUJFT
CJK
NBBUTDIBQQFMJKLF
PSHBOJTBUJFT
.FFS
JOGP
PWFS
EF
DPNNJTTJF
PG
JOUFSFTTF
JO
FFO
GVODUJF
/FFN
DPOUBDU
PQ
NFU
EF
TFDSFUBSJT
WBO
0Q
EF
BHFOEB
WBO
IFU
DPOHSFT
TUBBO
POEFS
NFFS
EF
WFS EF
TDPVUJOHDPNNJTTJF
.BSUJKO
#SBOEFOCVSH LJF[JOH
WBO
FFO
OJFVX
QBSUJKCFTUVVS
IFU
WBTUTUFMMFO
WBO

PG
NCSBOEFOCVSH!QWEBOM
0G
[JF
EF
1WE"FSFDPEF
EF
GPSNFMF
BBOXJK[JOH
EPPS
IFU
DPO IUUQUJOZVSMDPNZKRLG HSFT
WBO
EF
OJFVXF
QPTJUJF
WBO
IFU
$FOUSVN
WPPS
-PLBBM
#FTUVVS
FO
ESJF
HSPUF
EFCBUCJKFFOLPNTUFO
PWFS
EF
WJTJF
WBO
EF
1WE"
PQ
EF
UPFLPNTU
WBO
/FEFSMBOE
6JUFSBBSE
[BM
FS
PPL
WFFM
BBOEBDIU
[JKO
WPPS
EF
LPNFOEF
HFNFFO UFSBBETWFSLJF[JOHFO
-JMJBOOF
1MPVNFO
.BSJqUUF
)BNFS
FO
8PVUFS
#PT
IPVEFO
FFO
TQFFDI &VSPQB
XFSLHSPFQ 0Q
WSJKEBH

PLUPCFS
XFSE
FFO
&VSPQBOFUXFSL
CJKFFOLPNTU

EFDFNCFS
5IFBUFS
0SQIFVT
$IVSDIJMMQMFJO

HFIPVEFO
JO
#SFEB
%F[F
BWPOE
TUPOE
JO
IFU
UFLFO
WBO
EF
"QFMEPPSO
5JKE

VVS
"BONFMEFO
LBO
WJB
LFOOJTNBLJOH
NFU
EF
OJFVX
HFLP[FO
1WE"
&VSPEFMFHBUJF


.FFS
JOGP
PQ
XXXQWEBOMBHFOEB 8FUIPVEFS
.BSKB
)FFSLFOT
USBQUF
BG
EPPS
POEFS
NFFS
WJB
EF
IPHFTOFMIFJETMJKO
EF
WFSCJOEJOH
UVTTFO
&VSPQB
FO
EF
MPLBMF
QPMJUJFL
UF
MFHHFO
%BBSOB
HJOHFO
5IJKT
#FSNBO
FO
+VEJUI
.FSLJFT
POEFS
MFJEJOH
WBO
.BSJKF
-BGGFCFS
*OUFSOBUJPOBBM
TFDSFUBSJT
JO
HFTQSFL
NFU
SVJN

MFEFO
FO
CFMBOHTUFMMFOEFO
%F
&VSPEFMFHBUJF
IFFGU
EF
BNCJUJF
PN
+POH
8#4

'SBOL
"OLFSTNJU &VSPQB
CJOOFO
IVO
QPSUFGFVJMMFT
FFO
TPDJBMFS
HSPFOFS
FO
SFDIUWBBSEJHFS
HF[JDIU
UF
HFWFO
&O
PN
EF
LPNFOEF
KBSFO
QPMJUJFLKBBS
PSHBOJTFFSU
+POH
8#4
OPH
TUFWJH
JO
UF
[FUUFO
PQ
EF
LPQQFMJOH
UVTTFO
&VSPQB
FO
MPLBBM
0Q

PLUPCFS
USBQUF
+POH
8#4
BG
WPPS
ESJF
NBTUFSDMBTTFT
NFU
UPQ
EPDFOUFO
%F
CJKFFOLPNTU
JO
#SFEB
XFSE
HFPSHBOJTFFSE
EPPS
IFU
IFU
OJFVXF
QPMJUJFLKBBS
NFU
BMXFFS
EF
VJU
EF
XFUFOTDIBQ
*OUFSOBUJPOBBM
TFDSFUBSJBBU
JO
TBNFOXFSLJOH
NFU
EF
1WE"
WJFSEF
NBTUFSDMBTT
/B
1BVM
4DIFGGFS
+POH
8#4
JT
EF
FFSTUF
QPMJUJFLXFUFO &VSPEFMFHBUJF
FO
EF
BGEFMJOH
#SFEB
5IPNBT
WPO
EFS
%VOL
FO
+BO
1SPOL
TDIBQQFMJKLF
EFOLUBOL
WPPS
FO
EPPS
)FU
1WE"
&VSPQBOFUXFSL
JT
EF
OJFVXF
MBOEFMJKLF
&VSPQB
TUPOE
EJUNBBM
'SBOL
"OLFSTNJU
BMT
KPOHFSFO
WBO
/FEFSMBOE
FO
EBBSNFF
XFSLHSPFQ
WBO
EF
QBSUJK
)JFSJO
LVOOFO
BMMF
&VSPQB HBTUEPDFOU
WPPS
EF
HSPFQ
"OLFSTNJU
FFO
VOJFLF
TBNFOXFSLJOH
WBO
KPOHF
HFuOUFSFTTFFSEFO
UFSFDIU
WPPS
IFU
MBBUTUF
OJFVXT
EJTDVTTJF
IPPHMFSBBS
JO
(SPOJOHFO
FO
UPU
GFCSV BNCJUJFV[F
BDBEFNJDJ
FO
EF
8JBSEJ
FO
QBSUJKCJKFFOLPNTUFO
PWFS
&VSPQB
)FU
1WE"
&VSP
QB BSJ
EJU
KBBS
QSPNJOFOU
77%MJE
IJFME
#FDLNBO
4UJDIUJOH OFUXFSL
UFMU
JONJEEFMT
BM
NFFS
EBO

MFEFO
.FFS
JOGPS FFO
QSJLLFMFOE
CFUPPH
PWFS
IPF
EF
0QHFWFO
FO
JOGP
XXXKPOHXCTOM NBUJF
-JE
XPSEFO
;FMG
FFO
CJKFFOLPNTU
PSHBOJTFSFO
NFU
FDPOPNJTDIF
DSJTJT
FFO
NBBUTDIBQ IFU
&VSPQBOFUXFSL
(B
OBBS
XXXFVSPQBQWEBOM QFMJKLF
DSJTJT
IFFGU
WFSPPS[BBLU
%JU

KBBS
-BOEFMJKLF
"EWJFT
HSPFQ
0VEFSFOCFMFJE )FMQ
NFF
NFU
EF
HFNFFOUFSBBET 0Q

TFQUFNCFS
WJFSEF
EF
-BOEFMJKLF
"EWJFTHSPFQ
0VEFSFOCFMFJE
-"0
PQ
EF

CFVST
IFU
GFJU
EBU
WJKG DBNQBHOF FOUXJOUJH
KBBS
HFMFEFO
IFU
UPFONBMJHF
QBSUJKCFTUVVS
PQ
WPPSTUFM
WBO
IBBS
MJE
)JMEF
7FSXFJK+POLFS
EF
-BOEFMJKLF
-FEFO
[JKO
¬
[FLFS
UJKEFOT
EF
DBNQBHOFT
¬
PONJTCBBS
WPPS
"EWJFTHSPFQ
0VEFSFOCFMFJE
PQSJDIUUF
*O
EF
$SPFTF[BBM
WBO
EF
1BSUJK
WBO
EF
"SCFJE
.FU
EF
HFNFFOUFSBBETWFSLJF[JOHFO
EF
+BBSCFVST
NPDIU
WPPS[JUUFS
)FSNBO
)PGNBO
OBNFOT
PQ

NBBSU
LPNU
FS
XFFS
FFO
TQBOOFOEF
DBNQBHOF EF
-"0
SVJN
UXFFIPOEFSE
PVEFSF
MFEFO
WBO
EF
QBSUJK
QFSJPEF
BBO
XBBSJO
JFEFSFFO
EPPS
NFF
UF
EPFO
LBO
CJKESB BGLPNTUJH
VJU
IFU
HFIFMF
MBOE
XFMLPN
IFUFO
5IFBUFSNBLFS
HFO
BBO
EF
WFSLJF[JOHTPWFSXJOOJOH
6
LVOU
IFMQFO
JO
EF
FO
QVCMJDJTUF
)FTUFS
.BSDBOEFS
JO
LOBMSPEF
PVU¹
U
USBE
BGEFMJOH
EF
SFHJP
IFU
IFMF
MBOE
PG
PQ
IFU
QBSUJKCVSFBV
JO
PQ
BMT
QSFTFOUBUSJDF
FO
)FEZ
E±"ODPOB
,MBBT
EF
7SJFT
FO
"NTUFSEBN
.FME
V
BBO
EPPS
FFO
FNBJM
UF
TUVSFO
OBBS
4WFO
4UFWFOTPO
HBWFO
UJKEFOT
EF
CJKFFOLPNTU
IVO
WJTJF
EPFNFF!QWEBOM
PG
IPVE
POT
WBDBUVSFPWFS[JDIU
PQ
EF
PQ
EF
QPTJUJF
WBO
PVEFSFO
JO
EF
NBBUTDIBQQJK
)FU
GFFTU
XFCTJUF
JO
EF
HBUFO XFSE
BGHFTMPUFO
EPPS
IFU
/FX
$MBTTJD
2VBSUFU
NFU
IFU
JO
IFU
4QBBOT
HF[POHFO
°7SJFOEFO
WPPS
BMUJKE±
%F
BBOXF[JHFO
LPOEFO
[JDI
EBBSOB
WFSNBLFO
PQ
EF

CFVST
TZNCPPM
WBO
IPF
HPFE
XF
IFU
POEBOLT
BMMFT
IFCCFO
JO
/FEFSMBOE
1PMJUJDJ
FSFO
$MBVT %F
4UJDIUJOH
+VMJVT
-FFGU
FO
1BSBEJTP
QSFTFOUFSFO
EF
FFONBMJHF
WPPSTUFMMJOH
$-"64
0OEFS
BOEFSFO
8PVUFS
#PT
.BBSUKF
WBO
8FFHFO
+PC
$PIFO
(FSEB
)BWFSUPOH
FO
5IPN
7PMH
EF
1WE"
PQ
5XJUUFS )PGGNBO
CSFOHFO
FFO
IPNNBHF
BBO
EF[F
CJK[POEFSF
NBO
FO
EF
MJFGEF
WPPS
°[JKO±
"GSJLB
3FHJF
+PIO
-FFSEBN (FFG
KPOHFSFO
%F
1WE"
JT
TJOET
FOJHF
UJKE
PPL
BDUJFG
PQ
5XJUUFS
FFO
JOUFSOFUEJFOTU
XBBSCJK
;POEBH

EFDFNCFS

VVS
$BSSn
"NTUFSEBN
1SJK[FO
HFCSVJLFST
LPSUF
CFSJDIUKFT
QVCMJDFSFO
WBO
NBYJNBBM

UFLFOT
"MT
V
POT
WPMHU
WBO
Ñ
UPU
Ñ
7PPS
WFSLPPQ
WJB
XXXUIFBUFSDBSSFOM
FO
EF
IPVEFO
XF
V
WJB
EF[F
CFSJDIUKFT
PQ
EF
IPPHUF
WBO
EF
NFFTU
SFDFOUF
QVCMJDBUJFT
CFLFOEF
WPPSWFSLPPQBESFTTFO FFO
LBOT PQ
QWEBOM
MFVLF
JOUFSWJFXT
PQ
BOEFSF
TJUFT
UWPQUSFEFOT
WBO
PO[F
QPMJUJDJ
FU
%F
LBOEJEBUFOMJKTUFO
WPPS
EF
HFNFFOUFSBBETWFS DFUFSB
4UVVS
POT
VX
CFSJDIUKF
FO
V
LSJKHU
TOFM
FFO
°UXFFU±
UFSVH
0OT
WPMHFO
LJF[JOHFO
XPSEFO
NPNFOUFFM
PQHFTUFME
EPPS
EF
(B
OBBS
XXXUXJUUFSDPNQWEB WFSTDIJMMFOEF
LBOEJEBBUTUFMMJOHTDPNNJTTJFT
JO
IFU
)FU
QBSUJKCFTUVVS
IFFGU
CFTMPUFO
QFS

KBOVBSJ

EF
DPOUSJ MBOE
)FU
JT
BMUJKE
[XPFHFO
PN
FFO
LBOEJEBUFOMJKTU
$POUSJCVUJFCVUJF
WPPS
1WE"MFEFO
UF
WFSIPHFO
NFU

QSPDFOU
%JU
TUBBU
[PEBOJH
TBNFO
UF
TUFMMFO
EBU
FS
SFLFOJOH
XPSEU
HFMJKL
BBO
EF
WFSXBDIUF
JOº
BUJF
8BOOFFS
V
QFS
BVUPNBUJTDIF
HFIPVEFO
NFU
FFO
SFQSFTFOUBUJFWF
BGTQJFHFMJOH
JODBTTP
PG
BDDFQUHJSP
CFUBBMU
IPFGU
V
OJFUT
UF
EPFO
8BOOFFS
WBO
EF
TBNFOMFWJOH
.PIBNNFE
.PIBOEJT
V
WJB
FFO
BVUPNBUJTDIF
PWFSTDISJKWJOH
CFUBBMU
QBTU
V
EBO
WPPS[JUUFS
WBO
EF
+POHF
4PDJBMJTUFO
EPFU
FFO
BMTUVCMJFGU
IFU
CFESBH
BBO
%F[F
WFSIPHJOH
HFMEU
OJFU
WPPS
PQSPFQ
PN
BDUJFG
PQ
[PFL
UF
HBBO
OBBS
KPOH
UBMFOU
MFEFO
EJF
EJU
KBBS
MJE
[JKO
HFXPSEFO
PG
WPPS
MFEFO
EJF
IVO
DPO .PIBOEJT
°+POHFSFO
IFCCFO
OPH
OJFU
LVOOFO
USJCVUJF
BGHFMPQFO
KBBS
IFCCFO
HFXJK[JHE
"MT
V
CF[XBBS
IFFGU
CFXJK[FO
IPF
HPFE
[F
[JKO
;F
LVOOFO
DPNQMFYF
UFHFO
EF[F
WFSIPHJOH
LVOU
V
[JDI
XFOEFO
UPU
EF
MFEFOBENJ [BLFO
FDIUFS
IFMEFS
POEFS
XPPSEFO
CSFOHFO
FO
OJTUSBUJF
MFEFO
BENJOJTUSBUJF!QWEBOM
PG

  EPFO
FFO
GSJTTF
XJOE
XBBJFO
JO
IFU
HFNFFOUFIVJT
+POHFSFO
[JKO
EF
UPFLPNTU
HFFG
IFO
FFO
LBOT±

)&&'5
6
00,
/*&684
7"/6*5
68
"'%&-*/(
%"5
*/5&3&44"/5
,"/
;*+/
7003
)&5
)&-&
-"/%
."*-
)&5
0/4
%"/
50&
300%!17%"/- actueel Tekst Jan Schuurman Hess en Ottolien van Rossem Foto’s De Beeldredaktie

De vakbonden en werkgevers kregen tot oktober de tijd om met een alternatief voor de verhoging van de AOW-leeftijd te komen, maar zij kwamen er niet uit. Het kabinet stemde daarom in oktober in met het plan om de AOW-leeftijd te verhogen van 65 naar 67 jaar. De PvdA is voorstander van dit plan en PvdA-politici trokken het land in het te verdedigen. Het leidde tot felle discussies, veel emotie en een heftige politieke ledenraad tot besluit. De politieke ledenraad: de PvdA & de AOW

n 1947 voerde Drees de Ouderdomsvoorziening in zodat Moorlag zette vraagtekens bij de regeling dat iemand op zijn ‘oud en arm niet langer hand in hand zouden gaan’. Hij was 65ste mag stoppen met werken als hij 42 jaar heeft gewerkt. ook van mening dat hoe ouder we worden, hoe langer we Zoals het kabinetplan nu op tafel ligt, mag dat alleen als iemand kunnen werken. Ruim zestig jaar later, blijkt dat zelfs nood- 42 jaar onafgebroken achter elkaar heeft gewerkt. Moorlag vroeg zakelijk te zijn. zich af wat ‘we’ doen met mensen die een onderbreking hebben IFractievoorzitter Mariëtte Hamer: ‘Om ook in de toekomst goed in die 42 jaar, bijvoorbeeld door een faillissement. Klijnsma vond onderwijs, zorg voor iedereen, robuuste sociale voorzieningen en dat hij een punt te pakken had en zei hem dat ze het zou mee­ waardevaste pensioenen te kunnen opbrengen is het nood- nemen. zakelijk dat we met zijn allen wat langer doorwerken. Dat levert de menskracht en de middelen op om ook onze Poortjes kinderen een eerlijke samenleving te garanderen. Het debat over de verhoging van de AOW-leeftijd stond ook op We staan voor een flexibele en moderne AOW met 26 oktober op de agenda van de politieke ledenraad, die met een stevige regeling voor zware beroepen, robuuste het instemmen met het plan de discussieronde binnen de partij ­sociale randvoorwaarden en meer kansen voor afsloot. Bos: ‘Met de verhoging van de AOW-leeftijd sluiten we oudere werknemers.’ niet een debat af, maar openen we een ambitieuze agenda voor een recht op een leven lang leren, voor een goed arbeidsmarkt­ vraagtekens beleid voor oudere werknemers, tegen leeftijdsdiscriminatie en Over de verhoging van de AOW-leeftijd werden er op voor goede arbeidsomstandigheden.’ 20, 21 en 22 oktober in Sittard, Zwolle en Rotterdam Het instemmen van de politieke ledenraad ging niet zonder slag briefings georganiseerd. Onder anderen Lilianne of stoot. Voorafgaand aan het debat stonden leden van de FNV Ploumen, Diederik Samsom, Hans Spekman en Jetta voor de deur van het Jaarbeursgebouw in Utrecht, waar de politie- Klijnsma trokken het land in om het plan toe te lich- ke ledenraad werd gehouden. De vakbondsleden hadden voor de ten en leden de kans te geven om vragen ingang twee poortjes gemaakt: het ene met 67 jaar er boven, het te stellen en hun mening te uiten. andere met 65 jaar. Wie koos voor de doorgang met 65 jaar kon In Zwolle gaf Klijnsma rekenen op een luid gejuich van de tientallen FNV-ers/ PvdA-ers. aan hoe belangrijk ze het vond om fullswing Het debat de discussie met de De honderden PvdA-leden kwamen uit alle delen van het land, leden aan te gaan, van Zeeuwsch-Vlaanderen tot Groningen en Friesland. In de zodat dit soort overvolle zaal troffen zij de hele partijtop van de PvdA aan; besluiten goed ten vicepremier Wouter Bos, fractievoorzitter Mariëtte Hamer, uitvoer gebracht ministers en staatssecretarissen, Tweede Kamerleden en leden kunnen worden. van het landelijk partijbestuur. PvdA-voorzitter Lilianne Ploumen De Groningse opende het debat met trots: ‘Elke politieke partij spreekt over de PvdA-gede­ AOW-maatregel, maar wij doen dat als enige in het openbaar.’ puteerde Tientallen journalisten woonden de ledenraad bij; cameraploegen William maakten zelfs tijdens het debat opnames. Moorlag Het debat in Utrecht had een fundamenteel karakter en legde de was een dilemma’s bloot waar de PvdA als regeringspartij, in een econo- van de mische crisis, mee wordt geconfronteerd. Het kabinetsbesluit vragen- om de leeftijdsgrens in fases met twee jaar te verhogen, wordt stellers. omringd met sociale maatregelen die de laagste inkomens en de zwaarste beroepen zouden moeten ontzien.

18 Rood november 2009 Een sociale AOW, wat betekent dat voor u?

• degenen die zich niet op deze verandering heb­ doorgetrokken naar 67 jaar. Met een nieuwe zwaar beroep werken. Als dat niet lukt mag de ben kunnen voorbereiden, worden er niet door voorziening op AOW-niveau wordt voorkomen werknemer op kosten van de werkgever met 65 geraakt. Dus verandert er niets voor mensen die dat mensen na hun werkloosheidsuitkering de jaar stoppen met werken. nu 55 jaar of ouder zijn. Voor mensen tussen 50 bijstand in moeten, voordat ze recht krijgen op • Er komt keuzevrijheid in de AOW. Heeft u lang en 55 verschuift de AOW-leeftijd slechts naar 66. de AOW. Zware beroepen kunnen niet afgeschaft gewerk, dan mag u al met 65 stoppen. U krijgt • degenen die niet meer kunnen werken, hoeven worden. Maar wel kan voorkomen worden dat dan – afhankelijk van uw inkomen – een iets ook niet langer te werken. Als u een werkloos­ mensen eindeloos in die beroepen moeten blij­ lagere AOW. Mensen met een laag inkomen krij­ heids- of arbeidsongeschiktheidsuitkering ven werken. Werkgevers moeten ervoor zorgen gen meer. heeft, wordt deze uitkering twee jaar langer dat werknemers maximaal dertig jaar in een De politieke ledenraad: de PvdA & de AOW

Verdediging ontwerpen voor mensen ‘met zware beroepen’, omdat niemand Vicepremier Wouter Bos en fractievoorzitter Mariëtte Hamer precies kan vertellen wat wel en geen zware beroepen zijn. ‘De verdedigden het pakket maatregelen. ‘Wij hebben er voor gevoch- vakbeweging zal dat probleem voor jullie niet oplossen,’ besloot ten dat wie niet kan of mag werken tot zijn 67ste, niet de dupe Leo Hartveld. wordt van de nieuwe AOW. Er komt een aparte regeling voor deze De Amsterdamse wethouder Lodewijk Asscher zette het groep, net zoals er maatregelen komen voor mensen met zware dilemma daarna op scherp. ‘Als we nu niet akkoord gaan, komt beroepen.’ er een ander kabinet, met hardere AOW-maatregelen. Hier Bos en Hamer wezen er vervolgens op dat de PvdA er in de rege- zitten Amsterdammers niet op te wachten. Amsterdammers ring voor heeft gezorgd dat de werkloosheidsuitkeringen op peil willen goed onderwijs, Amsterdammers willen veilige buur- zijn gebleven, en dat overheidsinvesteringen ervoor zorgen dat ten, Amsterdammers willen een eerlijk en rechtvaardig werkgelegenheid voor zover mogelijk op peil blijft. Die maatrege- Nederland.’ len kosten miljarden euro’s die op enig moment moeten worden Vlak voor de politieke ledenraad de balans van het terug betaald. debat zou opmaken, nam Wouter Bos het woord en ‘Ik ben niet de politiek in gegaan,’ zei Wouter Bos, ‘om moeilijke deed een emotionele oproep aan de vakbond om beslissingen uit de weg te gaan en ik ben ook niet de politiek in de eenheid op korte termijn te herstellen. ‘Nooit in gegaan om mijn rekening door te schuiven naar mijn kinderen.’ de geschiedenis heeft de sociaaldemocratie het alleen kunnen doen,’ zei Wouter Bos. ‘De partij Emotionele oproep kan het niet alleen in Den Haag. Wij hebben Vakbondsleden binnen de PvdA betwistten dat het AOW-besluit elkaar nodig voor een rechtvaardige arbeids- evenwichtig en uitvoerbaar is. FNV-bestuurder Leo Hartveld hield markt, voor goede arbeidsomstandigheden.’ de PvdA-top voor dat mensen met lage inkomens minder lang leven dan hoogopgeleide, goed betaalde burgers. Bovendien stelden Leo Hartveld en Henk van der Kolk, voorzitter van FNV Bondgenoten, dat het onmogelijk is om een goede regeling te

Waarom later AOW?

Omdat onze idealen vragen om een werken, omdat we anders straks Omdat we de ergste crisis sinds latere AOW… handen tekortkomen. de jaren dertig meemaken… Ook onze kinderen hebben recht op We investeren miljarden goed onderwijs, goede zorg en een Omdat de wereld van nu heel om banen te behouden. fatsoenlijke oude dag. Om voor hen anders is dan die van 1947… Die rekening mogen we die zekerheid te behouden én om de We worden ouder en blijven langer niet doorschuiven naar toename van het gebruik van zorg- gezond. Het is daarom logisch dat, onze kinderen. We en oudedagsvoorzieningen door de zoals Drees al zei, we langer werken. zullen ook zelf een vergrijzing te kunnen betalen vragen De manier waarop we werken is deel van de rekening we van iedereen een bijdrage. Wij veranderd. Veel mensen gaan langer moeten betalen. willen ook in de toekomst voldoende naar school en er zijn steeds meer verplegers aan het bed en onderwij­ mogelijkheden om op latere leeftijd zers voor de klas. We moeten langer minder zwaar werk te verrichten.

november 2009 Rood 19 profiel

‘Een partij die niet meer vecht, is pas echt verloren’

20 Rood november 2009 Kim Putters in de Eerste Kamer Tekst Jan Schuurman Hess Foto Erik van der Burgt/Verbeeld

Prof. Dr. Kim Putters (36) is de Benjamin van hoeders van de kwaliteit van onderwijs, van de zorg, veiligheid. Burgers krijgen het gevoel dat die voorzieningen worden afge- de PvdA-fractie in de Senaat. Hij is onder meer bouwd. Op die reactie hebben wij nog onvoldoende antwoord.’ woordvoerder op het gebied van de gezondheidszorg. De marktwerking in de zorg staat aanhoudend ter discus­ In het dagelijks leven is Kim Putters hoogleraar aan sie. Zorgtoeslagen, bureaucratisering, hoger eigen risico, de Erasmus-universiteit in Rotterdam en bestudeert oplopende premies en teruglopende kwaliteit van zorg, con­ stateren burgers. Wat heeft de PvdA als antwoord op dat com­ hij de marktwerking in de zorg. mentaar? ‘In de publieke sector is het klantdenken de afgelopen jaren centraal komen te staan. Dat heeft mede geleid tot een afrekencultuur en een enorme controledwang. Uit wetenschap- e Partij van de Arbeid wordt intens bekritiseerd. pelijk onderzoek is gebleken dat een gewone zorginstelling in Bereiken die signalen ook de Eerste Kamer? Nederland te maken heeft met meer dan dertig controlerende ‘Natuurlijk. Al staan wij in de Eerste Kamer wat instanties. Denk eens in wat dat voor het werk betekent en hoe- minder in de schijnwerpers; ook wij zijn betrok- veel mensen bezig zijn met elkaar te controleren. Een schuld- ken bij het werk in en voor de PvdA. Ik woon en boetecultuur zonder weerga, terwijl het in de zorg gaat over D namens mijn fractie wekelijks een deel van de fractievergaderin- vertrouwen. Patiënten komen niet bij een arts voor een vraag, gen in de Tweede Kamer bij en weet dus goed wat daar speelt. maar voor een antwoord. Marktwerking wijs ik niet principieel Ook inhoudelijk werken we veel samen met onze partijgenoten af, maar ik zeg mijn voorzitter in de Senaat, Han Noten, graag in de Tweede Kamer. Zo bereid ik met Eelke van der Veen na: ondernemen waar het kan, zorgen waar het moet. (woordvoerder Gezondheidszorg) een notitie voor over de Ons uitgangspunt moet zijn dat het om de kwaliteit van de zorg gezondheidszorg. Die notitie wordt straks in de partij en moge- gaat, en om de beschikbaarheid en bereikbaarheid van de zorg- lijk tijdens het congres in december besproken. Zo werken al voorzieningen. De zorg voor de mens is het ijkpunt, onze eerste mijn collega’s; we schrijven en publiceren artikelen en doen prioriteit. Bij andere partijen ligt dat anders, en die verschillen intensief mee aan debatten in de partij. En ja, ik ben ook frac- moeten herkenbaar blijven. Verder is het van belang dat we aan- tievoorzitter in de gemeenteraad van Hardinxveld Giessendam. vaarden dat we de macht in de publieke ruimte met de ‘profes- Dus ook vanuit de basis ben ik actief. Lokaal ervaar je goed wat sionals’ moeten delen. De politiek moet niet overal over willen wetgeving in de praktijk betekent, dat is ongelofelijk leerzaam.’ gaan. Het parlement zou niet bij ieder incident een interpellatie in de Tweede Kamer moeten houden en roepen om nog meer De Eerste Kamer vergadert een dag per week. Hoeveel tijd controle. Nee, geef de verantwoordelijkheid voor de publieke bent u eigenlijk met politiek bezig? ‘Ik vind het een voorrecht ruimte nu eens terug aan de mensen die er werkzaam zijn. elke week naar mijn fractie te kunnen gaan. We leren van De zorg is ook en vooral van artsen, verplegers, ziekenhuizen, elkaar en bespreken ook in alle openheid elkaars dossiers. Dat instellingen en patiënten. Zij moeten elkaar weer kunnen en betekent elk weekend lezen, vaak ook op maandagavond nog. mogen aanspreken. Dan kan het onderling vertrouwen hersteld Dinsdag is de dag waarop de Eerste Kamer vergadert en die worden. Met een gesprek, met contact tussen een arts en een dag gaat vaak door tot de late uurtjes. Wanneer ik een wet moet wijkverpleegster kun je veel meer en sneller iets oplossen dan behandelen, kost het natuurlijk veel meer tijd. Het werk voor de met de mechanismen van de markt.’ gemeenteraad kent een cyclus van twee weken en wordt vooral ’s avonds en in het weekend gedaan. Aan de universiteit werk Tijdens het congres in december zal de toestand van de ik vier dagen per week. Het is al bij al een redelijk volle agenda. publieke sector ook ter sprake komen. Kan de sociaaldemocra­ Maar ik krijg veel energie van deze combinatie!’ tie daar haar vertrouwen hervinden? ‘Onze inzet in het kabinet wordt nu misschien negatief beoordeeld, maar ik ben ervan We staan er niet goed voor in de peilingen. Wat is er volgens overtuigd dat de sociaaldemocratie springlevend is. u aan de hand? ‘Volgens mij zijn we in de PvdA veel bezig met Rechtvaardigheid en solidariteit zijn ook vandaag de dag kern- het uitleggen van compromissen, maar niet voldoende met woorden in de samenleving. De mensen zoeken nu zekerheid het aangeven wat onze prioriteiten zijn. Mensen willen weten bij eenvoudige en duidelijke opvattingen, zoals bij Geert en zien waarvoor we staan. Daarnaast zijn we in de politiek te Wilders. Wij moeten staan voor het behoud van een solide en vaak en te veel bezig met de wereld van de systemen in plaats solidaire samenleving, ook voor toekomstige generaties. Met van met de wereld van de mensen. Neem bijvoorbeeld de wet Wouter Bos hebben we een minister van Financiën die het voor- op maatschappelijke ondersteuning. Iemand doet een beroep touw moet nemen in het verbouwen van de verzorgingsstaat. daarop, klopt aan bij het Wmo-loket en vraagt, omdat iemand We moeten daarbij wel ons authentieke verhaal vertellen, gelijke ernstig ziek is, om een beetje hulp. Na eindeloos wachten wordt kansen en eerlijk delen. Een partij die het daarmee moeilijk dan vastgesteld dat de hulpvraag niet past binnen de regels van heeft, is niet erg. Maar een partij die niet meer vecht, is pas echt de wet. Dat wordt ons verweten. Wij hebben de verzorgings- verloren.’ staat ‘uitgevonden’. Wij worden daarom beschouwd als de

november 2009 Rood 21 Foto’s Superkate.com, De Beeldredaktie

Over Prinsjesdag, de dag waarop Wouter Bos de miljoenennota presenteerde, is genoeg gezegd en geschreven. Daarom geen tekst, maar een beeldverslag van de dag die geldt als een jaarlijks hoogtepunt van onze democratie. Traditiegetrouw ging onze kamerfractie de zaterdag na Prinsjesdag het land in, om de plannen voor het komende jaar toe te lichten, De dag eindigde met een grote bijeenkomst In Venlo. Ook daar waren onze fotografen aanwezig. Prinsjesdag en Straten Generaal

Van boven naar beneden en van links naar rechts: Lea Bouwmeester, Martijn van Dam en Attje Kuiken; Anja Timmer, Harm Evert Waalkens en Marianne Besselink; Mariëtte Hamer, Mei Li Vos; Agnes Wolbert; Lilianne Ploumen en Staf Depla; Marjo van Dijken

22 Rood november 2009 in beeld

Prinsjesdag en Straten Generaal

november 2009 Rood 23 rood in de regio Tekst Jan Schuurman Hess Foto www.thedarkangel.co.uk

Op 18 november zijn er in een aantal gemeenten verkiezingen, onder meer in Oldambt, Venray en Venlo. Voor de Partij van de Arbeid staat er veel op het spel. Een goede uitslag kan de sfeer rond de PvdA doen omslaan. Het tegendeel zou de sociaaldemocraten aan de vooravond van de landelijke gemeenteraadsverkiezingen in een moeilijke positie kunnen brengen.

24 Rood november 2009 Vervroegde gemeenteraadsverkiezingen Voorspellende kracht Oldambt: ‘Zonder de PvdA lukt het niet’

oordoost-Groningen is van oudsher ook de ambacht- en huishoudschool terug, uiter- Zwervende stemmen een rood bolwerk. Gedurende meer aard in een nieuwe vorm en op een nieuwe plek.’ Bij de gemeenteraadsverkiezingen hoopt de N dan een eeuw bepaalden de sociaalde- PvdA in Oldambt 7 van de 25 zetels te halen. Niet mocraten en communisten er de politieke strijd. Werkcentrum de rechterzijde vormt de bedreiging voor de Pvda Boeren en landarbeiders stonden er tegenover ‘Wij willen Oldambt uitbouwen tot een aantrek- maar het landelijk beeld van de partij, meent elkaar. Met de industrialisering van de landbouw kelijke, financieel gezonde gemeente waar de Klaas van Leeuwen. ‘Bij de vorige verkiezingen en het bijbehorend verlies aan arbeidsplaat- mensen met plezier wonen, werken en recreëren. haalden we in de drie oude gemeenten tussen sen veranderde het aanzien van de streek. De Een gemeente voor jong en oud met aandacht 35 en 45 procent van de stemmen. Die stem- Blauwe Stad, een groot kunstmatig aangelegd voor de leefbaarheid van iedere kern, voldoende men zijn niet verdwenen, maar hooguit aan het meer, omringd met bouwgronden en natuur- scholing en werkgelegenheid, goed openbaar zwerven gegaan. Bij de Europese verkiezingen gebieden, zou een economische impuls aan vervoer, gevarieerd woningaanbod en recreatieve op 4 juni zijn veel van de kiezers thuisgebleven. de regio moeten geven. Vooralsnog heeft deze voorzieningen, maar bovenal een gemeente Dat is zorgelijk, maar gezien de landelijke ontwik- investering er niet toe geleid dat de werkloos- waar iedereen meedoet. En het is ondenkbaar kelingen en onze eigen traditionele positie, niet heid is gedaald. De nieuwe gemeente Oldambt, dat dit lukt zonder de PvdA. Wij beschikken over onoverkomelijk. Wij willen lokaal niet uitgespeeld die ontstaat uit een fusie van Scheemda – ervaren, daadkrachtige bestuurders die zich heb- worden door de landelijke onderwerpen en ver- Reiderland – Winschoten, telt straks het hoogste ben bewezen in de oude gemeentes en niet voor houdingen. Landelijk betekent meeregeren toch aantal werklozen van het land; in sommige dor- hun verantwoordelijkheid weglopen. Ik vind het veel meer water bij de wijn doen. Hier doen ande- pen is een op de vijf mensen zonder baan. belangrijk, dat ik met mijn partij de komende ren met ons mee en kunnen we onze uitgangs- raadsperiode daar ben waar de beslissingen punten en ons beleid, binnen de gemeentelijke Werkloosheid genomen worden en iets kan betekenen voor de mogelijkheden, zelf veel meer inhoud geven. Wij Klaas van Leeuwen is lijsttrekker voor de PvdA in mensen die dat het meest nodig hebben. Het hebben stad, dorpen en wijken er goed bij liggen Oldambt. De huidige wethouder van Scheemda zou mooi zijn als dan over vier jaar minder men- en de voorzieningen zijn op peil. Wat dat betreft erkent het probleem van de hoge werkloosheid. sen gebruik hoeven te maken van de schuldhulp- hoeven we niet op een kwalificatie van Eberhard ‘De toename van de werkloosheid valt, ondanks verlening, of van de Wwb (Wet werk en bijstand). van der Laan te wachten, want Oldambt is al een de crisis, mee. Augustus vorig jaar 10,4 procent Als iemand te lang van een minimum moet “prachtstreek”. Dat moeten we vasthouden en en nu 12,1 procent. Dat is echter wel bijna het leven, wordt het allemaal wel erg krap. Daarom uitbouwen. Dat is ons werk en daar hebben we dubbele van het landelijke percentage dat 6,3 hebben we ook het ‘werkcentrum De Garst’ als geen andere partij ervaring mee. Dat willen en procent bedraagt. Tegelijkertijd zijn er ongeveer opgericht, zodat vraag en aanbod van werkgevers kunnen we voortzetten en dat gaan we de men- veertienhonderd vacatures. Voor ons dus de taak en werknemers beter op elkaar afgestemd wor- sen voorhouden.’ om dat op elkaar af te stemmen. Dat doen we den. Want voor veel mensen betekent het hebben met een goede werkgeversbenadering, scholing van werk toch nog altijd een kwalitatief beter en werkervaringsplaatsen. Eigenlijk willen we leven. Daar wil ik graag aan meewerken.’

november 2009 Rood 25 rood in de regio

Venlo: ‘We spreken hangjongeren met straatcoaches aan’

e gemeentelijke herindelingen maken de vervroegde verkiezingen kent dat Amsterdam ook het belang inziet van deze verkiezingen. Het kan ook in Noord-Limburg noodzakelijk. De belangrijkste stad is hier straks de omslag betekenen in aanloop naar de landelijke gemeenteraads- D Venlo, de thuisbasis van Geert Wilders, die met zijn PVV niet aan verkiezingen.’ de verkiezingen meedoet. Campagne-coördinator Wouter Schenk voor de Landelijke partijkopstukken hebben Venlo, Venray en Oldambt al bezocht. PvdA in Venlo heeft geen idee waar eventuele PVV-kiezers naar toe zullen In de komende weken zullen landelijk bekende politici hun gezicht laten gaan. De PvdA, die bij de vorige verkiezingen de grootste partij werd, heeft zien. ‘We hebben wel afgesproken dat de ministers die komen, ons niet de afgelopen jaren goed gepresteerd. Schenk: ‘We geloven in ons eigen gaan overschaduwen. Het is leuk om publiciteit te trekken, maar het moet succes. Wij hebben ervoor gezorgd dat er al drie jaar lang geen lastenver- vooral benadrukken dat het werk dat wij lokaal verrichten, in het landelijk hoging in de stad is geweest. En, na twintig jaar praten onder leiding van beleid van de PvdA past. Voor ons in Venlo is een duurzame economie van het CDA, hebben wij nu wel vaart gemaakt met de bouw van de groot belang. Om die reden maken we van de volgende Maasboulevard. Ook zijn we begonnen met de herontwik- Floriade die in Venlo georganiseerd wordt, een echte, keling van het Kazerneterrein, met een nieuw stadion duurzame manifestatie. We willen ook een leer- voor VVV. We minimaliseren de overlast in wijken, stoel cradle-to-cradle realiseren en trekken spreken hangjongeren met straatcoaches aan, daar als Venlo 2 miljoen Euro voor uit. We en geven hen met gerichte projecten een hopen dat wanneer minister Cramer zinvol bestaan. Onze inzet is om dat de op bezoek komt, zij ons kan helpen, komende weken zo veel mogelijk uit te ven- bijvoorbeeld door ons onderzoeksop- ten. Ik verwacht een uitslag die gebaseerd drachten te gunnen. Ook minister is op wat wij voor Venlo bereikt hebben, van VROM, Eberhard van der Laan, maar over het aantal zetels doe ik geen komt de campagne ondersteunen. uitspraak. We hopen wel dat we opnieuw Wij willen hem laten zien hoe we de grootste partij worden in Venlo.’ jongeren een perspectief geven in de wijk op de Heide, en hoe we voorko- Munitie voor de strijd men dat deze wijk een van die veertig In de campagne is er sinds mei intensief probleemwijken wordt. Die verbinding contact met de campagneleiding van het tussen het lokale beleid van de Partij van landelijk partijkantoor in Amsterdam. Dat geldt de Arbeid en de inzet in het kabinet geeft ook voor de andere gemeenten waar in november ons munitie om de strijd aan te gaan met de al een nieuwe raad wordt gekozen. Schenk: ‘Het bete- lokale partijen die ook in Venlo actief zijn.’

Venray: ‘Goed onderwijs en passende huizen’

en eindje verderop in Noord Limburg In de omgeving van Venray zijn veel Oost- houden. De logistiek, van oudsher sterk verte- doen ook de 43.000 inwoners van Venray Europeanen werkzaam als seizoenarbeiders. Zij genwoordigd in de streek, blijkt uitermate kwets- E mee aan de verkiezingen op 18 november. worden vaak beroerd gehuisvest. Op de vraag baar in crisistijd. De PvdA hoopt daarom kwalita- Bert Linskens trekt hier de PvdA-lijst. ‘Bouw wat de PvdA hier aan kan doen zegt Linskens: tief duurzame banen te realiseren, die tegelijk Mee’ luidt de titel van het verkiezingspro- ‘De seizoensarbeiders werken tegen lage lonen. een bijdrage leveren aan de leefbaarheid van de gramma. Vijf thema’s vormen de inzet in Venray: Hoeveel het er zijn weten we niet precies. Maar kleine dorpen in de omgeving. Daarom willen de woningbouw, behoud van werkgelegenheid, leef- zij vullen een leemte op in de arbeidsmarkt. Dat sociaaldemocraten vooral banen ontwikkelen die baarheid, sociaal beleid en welzijn. kan niet worden ontkend. Om kwalitatief goede de leefbaarheid in de dorpen ten goede komen. huisvesting geven zij niet zo veel. Hoe meer Linskens: ‘We zullen ervoor moeten zorgen dat Huisvestingsbeleid geld zij overhouden, hoe beter zij het vinden. we de kwaliteit van het onderwijs op het platte- De PvdA wil de komende jaren de woningbouw- Dat maakt het voor ons lastig om daar een duur- land garanderen, en de plaatselijke voorzienin- markt een impuls geven. Linskens: ‘De huizen zaam huisvestingsbeleid voor te ontwikkelen.’ gen op niveau houden. Het sluiten van scholen zijn nu veelal gericht op de gezinnen, maar dat in kleine kernen heeft een enorme emotionele voldoet niet meer. Er moet verscheidenheid in Leefbaarheid impact op de gemeenschap. Daar moeten we het aanbod komen. Die slag wilen we maken, in Terwijl er veel seizoenswerk is, kost het de groot- ons goed bewust van zijn.’ de komende periode.’ ste moeite reguliere arbeidsplaatsen in stand te

26 Rood november 2009 De PvdA begint deze feestmaand december met de mogelijkheid om iemand een PvdA-lidmaatschap­ cadeau te geven. Ook gedurende het jaar 2009 blijft dit mogelijk zodat u ook voor andere gelegenheden zoals een verjaardag of pensionering een lidmaatschap cadeau kunt doen. Geef een PvdA lidmaatschap cadeau!

Iedereen, lid of geen lid, kan bijgaande bon invullen of de cadeaubon bestellen via­ www.pvda.nl en een lidmaatschap ter waarde van ¤ 25,- cadeau geven. De cadeaubon wordt na betaling verzonden naar degene die de bestelling doet, de begunstigde moet ter bevestiging een gedeelte terugsturen naar de PvdA waarna het lidmaatschap geactiveerd wordt. Dit cadeaulidmaatschap eindigt automatisch na 1 jaar, tenzij de ontvanger zelf aangeeft lid te willen blijven*.

Met een PvdA lidmaatschapcadeau slaat u twee vliegen in één klap: u verrast een vriend, vriendin of familielid en de PvdA wordt een lid rijker!

* Ook kan het lidmaatschap eerder eindigen in het geval de ontvanger schriftelijk te kennen geeft dit niet meer op prijs te stellen, waarbij echter geen teruggave van geld mogelijk is. ! JA, ik geef iemand een lidmaatschap cadeau. Ik machtig de PvdA om eenmalig ¤ 25,– van onderstaand rekeningnummer af te schrijven

Naam

Adres

Postcode

Woonplaats

Telefoon

E-mail

Bank- of gironr.

(de cadeaubon wordt na betaling naar dit adres verstuurd)

Plaats Handtekening

Datum An twoor d kaart november 2009 Rood 27 opinie

Per jaar sterven er zo’n tweehonderd Nederlanders door een tekort aan organen. Een nog veel groter aantal staat op de wachtlijst voor een orgaan. De PvdA is tegen actieve donorregistratie, PvdA-lid Pieter van Rijn is voor. Met dit pleidooi probeert hij tegenstanders over te halen. Donor zonder tegenbericht

id zijn van de PvdA voelt soms hetzelfde als het lot van de Feyenoordsupporter: er zijn altijd torenhoge verwachtingen, wis- selvallige resultaten en de positie van de leiding wordt in de regel breed uitgemeten in de pers. Maar (om in de voetbal analogie te L blijven) waar je bij Feyenoord precies weet waar het voor gaat en staat, is de PvdA vaak afwachtend in haar standpunten, kiezend voor het gelijkspel. Actieve donorregistratie is hier een typisch voorbeeld van, al zijn er in dit debat vooralsnog alleen maar verliezers. Actieve donorregistratie (ADR) wil zeggen dat iedereen boven de 18 die nog niet als donor geregistreerd is, een brief krijgt van de overheid met de vraag om al of niet donor te worden. Wie niet reageert, is na een aantal herinneringen automatisch geregistreerd als donor. Wie geen donor wil worden, kan dit eenvoudig online laten regi- streren. Overigens blijven bij dit systeem de huidige keuzemogelijkheden van kracht (lees: welk orgaan wel en welke niet en de keuzemogelijkheid om een ander te laten beslissen). Je kunt je registratie altijd wijzigen. De PvdA is anders dan D66, GroenLinks en de SP geen actief voorstander van dit systeem. De officiële reden is dat er geen sprake zou zijn van zelfbe- schikking over het lichaam. Met deze mening schaart de PvdA zich aan de zijde van het CDA, VVD en PVV. De PvdA is net als de VVD en het CDA wel erg verdeeld op dit onderwerp.

Teleurgesteld In Nederland staan momenteel meer dan dertienhonderd kinderen en volwassenen op de wachtlijst voor een orgaan. Daarnaast zijn er nog veel meer mensen die in de nabije toekomst een orgaan nodig hebben, maar nog niet voor de acute wachtlijst in aanmerking komen. Vanwege het ­nieuwe longen. Teleurgesteld omdat mijn partij niet kiest voor datgene orgaantekort sterven in Nederland per jaar zo’n tweehonderd mensen. waarom zij mij vertegenwoordigt: om verstandige, rationele beslissingen te ADR is de belangrijkste aanbeveling van de onderzoekscommissie onder nemen gebaseerd op solidair en progressief gedachtegoed. leiding van Jan Terlouw (2008). Overigens zegt de commissie terecht dat Maar omdat ik geloof in mijn partij, ook op dit belangrijke vraagstuk, geef ADR altijd samen moet gaan met duidelijke campagnes, informatievoorzie- ik vier redenen waarom de PvdA zich dient uit te spreken voor actieve ning en een betere kwaliteit daarvan in de ziekenhuizen. donorregistratie. Ten eerste is gebleken is dat de traditionele overheids- Als een van de initiatiefnemers van de burgerpetitie die Stichting 2 Miljoen campagnes de afgelopen jaren tot nog toe nauwelijks effect hebben gesor- Handtekeningen organiseert om actieve donorregistratie in de wet veran- teerd: ten opzichte van 2007 is er zelfs een daling van het aantal orgaan- kerd te krijgen, ben ik op dit punt teleurgesteld in mijn partij. Teleurgesteld transplantaties. Zelfs een wereldwijd bekend fenomeen als de donorshow omdat schrijfster Kim Moelands vanwege de gevolgen van Taaislijmziekte heeft slechts tot twaalfduizend extra donorregistraties geleid. Ten tweede is niet eens aanwezig kan zijn voor de presentatie van het boek dat zij schreef er het punt van zelfbeschikking. Met ADR wordt niet gesteld dat je donor over haar ziekte. Teleurgesteld vanwege de zusjes van Doornik die naar moet worden, er wordt gesteld dat je een keuze dient te maken, voor of Amsterdam zijn getogen om met De Telegraaf actie te voeren voor hun tegen. Je hebt dus altijd zelfbeschikking over je keuze. En dat is precies wat ­zieke zus Annemarie (19) die al twee jaar wacht op een nieuw hart en we nodig hebben om de willekeur en de onwetendheid bij mensen weg te

28 Rood november 2009 Illustratie Moker Ontwerp Uitgesproken

Dit boek geeft partijen en politici een reden minder om slecht te presteren! In Hoe word je een betere politicus? doen schrijvers Arjen Berkvens en Berend Jan van den Boomen van de Alfred Mozer Stichting een poging om de vaardigheden die iedere politicus moet bezitten, zo goed mogelijk te behandelen. Er is echter altijd sprake van een aantal factoren die bepalen welke vaardigheden noodzake- lijk zijn en welke niet, zoals de politieke context en de tradities van een land. Zodoende is het volgens de schrijvers onmogelijk om een compleet handboek voor de politicus te schrijven. Toch zijn ze van mening dat politieke vaardigheden wel degelijk leerbaar zijn en dat deze niet per se in de praktijk geleerd hoeven te worden. De schrij- vers bieden u met hun handboek de, bij wijze van spreken, univer- sele ingrediënten voor een heerlijke politieke maaltijd. Het is aan de lezer om te bepalen welke ingrediënten toepasbaar zijn op zijn specifieke situatie. De schrijvers ontkennen echter alle ingrediënten te kennen of dat er methoden en technieken zijn die in de politiek nu nog niet toegepast worden, maar wellicht wel in de nabije toe- nemen. Ten derde, de peilingen: uit betrouwbaar NIPO onderzoek komst. De pretentie is dat iedereen iets aan het boek moet kunnen (2005) is gebleken dat 75 procent van de Nederlanders voor ADR is. Uit hebben. Of je nu een campagne met een zeer laag budget voert, of recente peilingen van Een Vandaag en De Telegraaf spreekt meer dan 60 een miljoenen verslindende campagne. procent zich uit voor ADR en dat terwijl De Telegraaf normaliter aan de Willemijn Ruissen rechterkant van het debat staat. Dat brengt mij tot het laatste punt: de PvdA wordt verweten geen initiatief te nemen, niet te luisteren naar de burger. ADR is een handreiking waarmee de PvdA kan aantonen dat het kleur durft te bekennen, zich als leider van het debat durft op te stellen, Gratis exemplaar daar waar het hoort te staan. In het streven naar winst in het progressie- ve debat is actieve donorregistratie daarom de perfecte aftrap. De eerste tien inzendingen naar [email protected] krijgen een gratis exemplaar toegestuurd. U kunt uw voorkeur aangeven voor de Pieter van Rijn is werkzaam als strategy consultant en is campagne adviseur Nederlandse of de Engelse versie. van Stichting 2 Miljoen Handtekeningen. (www.2miljoenhandtekeningen.nl) U kunt het boek bestellen via [email protected]. Eén exemplaar ¤ 10,-. Bestelling van extra ­exemplaren ¤ 7,50 per stuk.

november 2009 Rood 29 varia Breinbreker 30 Horizontaal: 1+8. Periodiek onderhoud (3+7+3+2+3); 9. Kletsen erop los boven ziekenhuisbedden (10); 10. Verheffend, zo’n niet al te slimme medewerker (11 of 5+6); 13. Korte vrouwennaam (2); 14. Niet alleen wij (1+1); 15. Meisje in de poppetjes van je ogen (4); 16. Commando voor een schrijfwijze krijg je regelmatig van de bank (9); 19. Genees compleet (4); 20. Kletsende paddenstoel (4); 22. Aandoening tussen de benen van Sinterklaas (8); 26. Bevindt zich nog wel eens tussen je eigen borsten (4); 27. Dit lichaamsdeel komt achteraf dichtbij (9); 30. Kan iemand toekomen (3); 32. Deelt Suurhof een flinke klap uit? (2 of 1+1); 33. Gelderse klinkers (2); 34. Hoogstaand familielid (3); 35. Dat meisje is reeds gegroet (5 of 2+3); 37. Biertje, kroonprins? (4); 38. Man met pijp bij de Bijenkorf (5); 39. Dom familielid van het pantoffeldier (8 of 4+4)

Verticaal: 1. Modern hoor, ergens tussen gister en morgen (10); 2. Adellijk apparaat (12); 3. Links feest van Kant (1+1); 4. De Indonesische ezel schreeuwt om geld (6 of 4+2); 5. Dit baantje is een contradictio in terminis (12); 6. Inzicht in dit begrip geeft enig besef (5); 7. Kan zelfs ondergronds een visie hebben (6); 11. Kan je mee spelen op tafel (3); 12. Kan aanleiding zijn voor een huilbui (6); 13. Frans is ook een Europeaan (3); 17. Kledingstuk van een joker (4); 18. Vertragende band (1+1+1); 21. Deze God was vroeger in het bezit van de onderwereld (5 of 3+2); 23. Scheikundig gevoel van verbondenheid (6); 24. Vrouwenkransje (5); 25. Kastonderdeel dat samen met wat wind voor wat leven zorgt (2+4 of 6); 28. Haags snoepje (5); 29. Meisje van negen (3); 31. Vervelend orgaan (4); 36. Krijgt dat sprookjesfiguur haar gage in Engeland? (3)

Stuur uw oplossing vóór 20 januari naar: ­ Oplossingen Breinbreker 29: Horizontaal: 1. lintjesregen 5. p r 7. raadpensionari­ 9. recht door zee 12. ako 13. boekenwurm 15. ahoy 16. eiertikker 17. kilo 18. opvangruimte 20. tapijt­ PvdA, redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam.­ 22. ingebed 23. champagnestreek Verticaal: 1. lerarentekort 2. tijd 3. seniorenkorting 4. einde­ De winnaar ontvangt een opvouwbare PvdA-paraplu. (Van­ 6. risicohypotheek 8. patientenstop 10. cpb 11. zuurremmers 14. marketeer 19. v.i.p 21. ach wege de barre wintermaanden die ons te wachten staan.)

De prijswinnaar van Breinbreker 29 is: Roel Kwint uit Assen. Hij ontvangt een PvdA-fleecejack. Prijsvraag Wie heeft dit gezegd?

1 2 ‘Het zal nooit meer worden zoals vroeger.’ Weet u van wie dit citaat is? 1. Mariëtte Hamer 2. Joop den Uyl 3. Marcel van Dam 4. Felix Rottenberg

Stuur uw oplossing vóór 20 januari naar: PvdA, redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam of mail uw oplossing naar [email protected]. De winnaar ontvangt een opvouwbare PvdA-paraplu. (Vanwege de barre wintermaanden die ons te wachten staan.)

3 4 Het citaat uit Rood nummer 4: ‘Congressen kopen geen straaljagers’ is afkomstig van Henk Vredeling.

De winnaar van het PvdA- fleecejack is Tiemon Boerema uit Eelde.

30 Rood november 2009 in memoriam Joke Ruarus ood RLedenblad van de Partij van de Arbeid 1927 - 2009 6e jaargang • nummer 5 • november 2009 Colofon Rood is het positief/kritische ledenblad van de‑Partij van de Arbeid waarin leden van de partij centraal staan. Leden worden van harte uitgenodigd te reageren op de inhoud van Rood en de redactie van ideeën, suggesties of‑kopij te voorzien. Rood verschijnt zes­ maal per jaar en wordt gratis verspreid onder de leden van de PvdA in een oplage van 63.000‑exemplaren. Niet-leden kunnen een abonnement aanvragen via de leden­administratie (ledenadministratie@ pvda.nl of 0900-9553). Rood verschijnt ook in gesproken vorm voor mensen met een lees­ handicap. Info: FNB, tel.: (0486) 486486. Partij van de Arbeid Herengracht 54 / Postbus 1310 1000 BH Amsterdam 0900-9553 (lokaal tarief) / www.pvda.nl Redactieadres: Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam [email protected] Redactie: Ottolien van Rossem (samenstelling en eind­ redactie), Jan Schuurman Hess, Michiel Reijnen, Jurjen Fedde Wiersma­ Eindredactie: Op 31 juli 2009 overleed Joke Ruarus. Ruarus, die in 1946 hielp bij de Roselie Kommers voorbereiding van de oprichtingsvergadering van de PvdA, is 63 jaar lid Art direction en vormgeving: Studio Pollmann, Amsterdam van de PvdA geweest. Ze is 85 jaar geworden. Medewerkers aan dit nummer: Wouter Bos (column), Arjen Berkvens, Erwin Joke Ruarus werd op 13 maart 1924 geboren. Haar het wel goed. Hij is een tijdje onzichtbaar geweest Buter, Daan Dijksman, Michael Juffermans vader prentte haar al vroeg in ervoor te zorgen voor de man in de straat, maar dat is nu gelukkig (Breinbreker), Lilianne Ploumen, Pieter van Rijn, Willemijn Ruissen altijd op eigen benen te kunnen staan. Daarom anders. We mogen niet klagen.’ volgde ze de driejarige hbs en een cursus steno. Voormalig Internationaal Secretaris Jan Marinus Fotografie: De Beeldredaktie, Erik van der Burgt, In 1940 werd ze aangenomen als telefoniste en Wiersma: ‘Joke was de steunpilaar van het partij- Hollandse Hoogte, Superkate.com, typiste bij de SDAP, maar moest na drie maanden bestuur, die wanneer niemand het meer wist, met Tessa Postuma de Boer al stoppen omdat de oorlog uitbrak. Na de oorlog antwoorden kwam. Zij was de stille kracht achter Cartoon: ging ze wederom bij de SDAP aan de slag als de organisatie van vele partijcongressen. Ik was Peter Pontiac, Amsterdam stenotypiste. Bij de oprichtingsvergadering van de vooral ook onder de indruk van de wijze waarop zij Illustratie: PvdA in 1946 mocht ze, tot haar grote teleurstel- zich – gevraagd en ongevraagd – als het geweten Moker Ontwerp, Amsterdam ling, van de toenmalige secretaris niet aanwezig van de partij liet gelden.’ Lithografie: zijn. Ruarus is bij de PvdA hoofd van de typeka- Madeleine de Vries, maakte haar mee toen zij Grafimedia Amsterdam mer en bureauchef geweest. In 1986 ging ze als lid was van de bedrijfsledengroep, nu onder­ Drukwerk: bestuursassistente met pensioen. nemings­raad. ‘Joke was zeer begaan met de vdbj _ Print Support, Bloemendaal In de periode dat ze lid was van de PvdA heeft Partij van de Arbeid. Als werknemer, maar ook Rood verschijnt onder verantwoordelijkheid Ruarus één keer op het punt gestaan haar lidmaat- als adviseur van het Partijbestuur in de rol van van het partijbestuur. schap op te zeggen. Dat was in de jaren zeventig werkgever. En zo herinner ik mij Joke vooral. Bij Overname van (delen van) artikelen, foto’s of ­illustraties toen de PvdA met de communisten dreigde samen CAO-onderhandelingen met de werkgever en de alleen na uitdrukkelijke toestemming van‑de‑uitgever. te gaan. Maar in een interview met Rood in 2006 Bedrijfs­ledengroep, behoedzaam instemmend zei ze vooral leuke herinneringen te hebben aan knikkend of afkeurend schuddend. Of het nou een haar tijd bij de partij. En hoewel ze de partij erg onderwerp van werkgevers- of werknemerszijde veranderd vond ten opzichte van vroeger, was ze was.’ toch tevreden over de huidige. ‘Wouter Bos doet ISSN 1574-2733

SCS-COC-0081mei 22007 Rood 31 Foto Martijn Beekman/Hollandse Hoogte column

De Partij van Drees

De afgelopen weken is mij vaak gevraagd of ik er eigenlijk niet verschrik- hen blijft alles dus ook hetzelfde. En mensen die hun hele leven lang al kelijk van baal de AOW-leeftijd te moeten verhogen. Het antwoord is: gewerkt hebben en tot hun 65e door blijven werken, verdienen het om te nee. Ik sta volledig achter deze beslissing. Juist omdat ik niet slechts de mogen kiezen of ze eerder met AOW gaan. Doen we dus ook. En voor Partij van de Arbeid maar ook de Partij van Drees leid. mensen die in zware beroepen versleten zijn geraakt, zorgen we dat ze Al toen Drees en Suurhoff de AOW invoerden, bestond het besef dat als niet in het gat van de bijstand vallen maar langer mogen genieten van mensen langer zouden gaan leven het niet raar zou zijn als ze ook lan- hun WW-, AOW/WIA- of IOW-uitkering. Minstens zo belangrijk is dat ger zouden gaan werken. Vijftig jaar na dato is dat natuurlijk ook prima we, via de ARBO-wet en anderszins, alles uit de kast gaan halen om mogelijk: we leven langer, we zijn gezonder en de arbeidsomstandighe- te voorkomen dat mensen zo lang in een zwaar beroep werken dat ze den zijn enorm verbeterd. Velen van ons kúnnen dus ook langer werken. vroegtijdig versleten raken. Maar moet het ook? Ja, het moet ook. Want met steeds minder jonge- Zo blijkt het toch mogelijk om op een sociale en solidaire manier de ren en steeds meer ouderen hebben we straks iedereen nodig om onze AOW-leeftijd te verhogen. Wie sociale verworvenheden wil behouden, verzorgingsstaat overeind te houden. Zodat ook onze kinderen en klein- moet ze durven veranderen. We laten rijkere ouderen meer mee betalen kinderen beschikken over goede sociale voorzieningen, goed onderwijs en we laten mensen die langer kunnen werken, dat ook doen. We laten en hoogstaande zorg. Daar is geld voor nodig en daar zijn mensen voor eigenaren van dure huizen meer belasting betalen en proberen het ver- nodig. Beide vliegen sla je in één klap door langer door te werken. mogen van pensioenfondsen zo snel mogelijk weer op peil te brengen. Maar niet iedereen kan langer doorwerken. Mensen die nu al dicht tegen Voorwaar iets waar juist de PvdA, de Partij van Drees, voor hoort te strij- hun AOW aan zitten, moet je er bijvoorbeeld niet mee overvallen. Die den. En dat doen we dus ook! kunnen zich niet voorbereiden op een verandering van de wet. Voor Wouter Bos, politiek leider

De volgende Rood ­verschijnt begin februari