’t Veld-Zijdewind, Oude en Winkel 2012

samen werken, kernen versterken

Dorpsonderzoek ‘t Veld-Zijdewind en Winkel Toekomstvisies

1 2 Inhoudsopgave

Inleiding 6 Resultaten 12 Wonen 19 Landschap 27 Zorg en Welzijn 33 Bedrijvigheid 41 Mobiliteit en infrastructuur 49 Toekomstvisies 57 De toeristische slagader 58 Ondernemendheid in Hollandskroon 62 Zelfvoorzienende kernen 66 Conclusies en aanbevelingen 68

3 4 Voorwoord De dorpsraden van ’t Veld-Zijdewind, Winkel en Oude Niedorp hebben samen met de gemeente en de provincie Noord-Holland Wageningen University gevraagd om een dorpsonderzoek uit te voeren. Studenten hebben met bewoners en betrokken partijen gesproken over hun ideeën, wensen en de mogelijke toekomstige ontwikkelingen. Aan de hand van die gesprekking is een toekomstverkenning gemaakt. De resultaten hiervan zijn in dit boekje samengevat. Wij hopen dat het onderzoek daarmee een goede basis legt voor een mooie toekomst van het gebied.

Onze dank gaat uit naar alle mensen die hebben meegeholpen om dit project tot een succes te brengen: de dorpsraden van ’t Veld-Zijdewind, Winkel en Oude Niedorp, de gemeente Hollands Kroon, de provincie Noord-Holland, de Vereniging voor Kleine Kernen Noord-Holland, de Kenniswerkplaats en uiteraard alle bewoners die via gesprekken, interviews en enquêtes hun input hebben geleverd.

5 In opdracht van de gezamenlijke Inleiding dorpsraden hebben eerstejaars Oude Niedorp, ’t Veld, Zijdewind en studenten van Wageningen Universiteit Winkel zijn kleine dorpskernen in het een dorpsonderzoek uitgevoerd gebied ten oosten van Schagen en in de 3 dorpen. Zij hebben aan de ten noorden van . hand van gesprekken met bewoners, Alle dorpskernen hebben een actief ondernemers en betrokken organisaties verenigingsleven en verschillende een beeld gevormd van het gebied voorzieningen. Het gebied is landelijk en en de verwachte ontwikkelingen. De er is waterrecreatie in de omgeving. De studenten hebben vanuit een integraal dorpen zijn onderdeel van de gemeente perspectief onderzoek gedaan naar de Hollands Kroon die is ontstaan door een vitaliteit van het gebied, met speciale fusie in 2012. aandacht voor onderwerpen als sociale cohesie, de tevredenheid van De dorpsraden van deze dorpen bewoners, leefbaarheid, woningbouw, willen graag gericht kijken naar voorzieningen, verenigingsleven en toekomst van de dorpen en naar de bereikbaarheid. Belangrijk daarbij was mogelijkheden voor samenwerking. om te achterhalen hoe de bewoners van Belangrijk uitgangspunten hierbij zijn de de dorpen aankijken tegen hun dorp, tevredenheid van de bewoners en hun welke voorzieningen ze belangrijk vinden ideeën over de toekomst van de dorpen. en hoe ze aan kijken tegen huidige en De dorpsraden willen graag weten verwachte ontwikkelingen. Op basis hoe dorpsbewoners hun leefomgeving van dit onderzoek zijn vervolgens een ervaren en waarom mensen er graag aantal visies voor het gebied ontwikkeld wonen. Daarnaast zijn ze benieuwd en uitwerkingen gemaakt voor de hoe in de toekomst met voorzieningen verschillende dorpen. In dit boekje in de dorpen kan worden omgegaan, worden de resultaten van het werk welke daarvan essentieel zijn voor de gepresenteerd. leefbaarheid van de dorpen en hoe de samenhang en kracht binnen het gebied Het project is uitgevoerd in het kader verder ontwikkeld kan worden. van de Kenniswerkplaats Noord-Holland

6 Noord. Via dit dorpsonderzoek wordt het De context van het project leren in de regio op verschillende niveaus Dit dorpsonderzoek sluit aan bij de ingezet en ontwikkeld. In vervolg van dit actuele maatschappelijke trend waarin project kunnen nieuwe vragen gesteld bewoners van dorpen zelf het initiatief worden aan de Kenniswerkplaats en nemen tot het opstellen van dorpsvisies, kunnen ook andere onderwijsinstellingen het uitvoeren van sociaaleconomische een bijdrage leveren aan het leerproces activiteiten en het realiseren van in het gebied. De achterliggende ambitie ruimtelijke ingrepen om de leefbaarheid van het dorpsonderzoek is om de en toekomstbestendigheid van hun bewoners van de dorpen te inspireren dorp te behouden of te versterken. om actief mee te doen in de discussies Tegelijkertijd wordt steeds vaker over de toekomst van hun dorp en zichtbaar dat de leefwereld van tegelijkertijd deze discussies te voeden veel bewoners verder reikt dan de met kennis en creatieve ideeën. dorpsgrenzen. Hoewel een sterke focus op het dorp bewezen voordelen heeft De resultaten van het onderzoek zijn een vanwege de grote betrokkenheid van aantal verschillende toekomstvisies. Deze veel mensen bij hun dorp, heeft het visies vormen input voor de discussies ook als onbedoeld neveneffect dat de die de bewoners zelf gaan voeren wijdere omgeving, het bovenlokale of over de toekomst van hun dorp en de zelfs regionale schaalniveau, uit beeld omgeving daarvan. Het zijn nadrukkelijk verdwijnt in de discussies. Onderzoek geen uitgewerkte plannen. Daarvoor laat zien dat voor de leefbaarheid niet de moeten namelijk eerst keuzes gemaakt aanwezigheid van voorzieningen, maar worden over de gewenste toekomst. Dit de bereikbaarheid ervan belangrijk is. is een taak van bewoners, gemeenten Leefbaarheid is dus een vraagstuk dat en andere betrokken partijen. De visies bovenlokaal geanalyseerd en opgepakt laten wel zien welke uiteenlopende moet worden. Het is dan ook goed om mogelijkheden er zijn en wat de te zien dat de betrokken dorpsraden eventuele consequenties van bepaalde gezamenlijk op zoek gaan naar een keuzes zijn. toekomst van het gebied, waarbij over de grenzen van het dorp heen wordt

7 gekeken. De dorpsraden kunnen een basis van dit materiaal is een analyse belangrijke rol vervullen door zelf gemaakt van het gebied, met speciale bovenlokale initiatieven te ontwikkelen aandacht voor de thema’s wonen, en/of te fungeren als intermediair tussen landschap, zorg en welzijn, bedrijvigheid verschillende partijen. en ondernemendheid en mobiliteit en infrastructuur. In de analyse is Methodiek gekeken naar de stand van zaken in de In de periode van 11 juni tot en met drie afzonderlijke dorpen, maar is ook 22 juni 2012 heeft een groep van 55 inzicht gekregen in de overeenkomsten, eerstejaars studenten van de opleiding de verschillen en de relaties tussen de Landschapsarchitectuur en Ruimtelijke dorpen en de positie van deze dorpen in Planning op basis van een excursie, de regio. interviews, enquêtes en vraaggesprekken met bewoners en betrokken organisaties onderzoek gedaan naar de mogelijke sociaal-ruimtelijke ontwikkelingen in de dorpen ’t Veld-Zijdewind, Oude Niedorp en Winkel op lange termijn en in het perspectief daarvan een aantal toekomstvisies uitgewerkt.

Voor dit onderzoek zijn in de week van 11 juni zijn zo’n 150 semigestructureerde interviews en open gesprekken gevoerd. Daarnaast zijn 94 enquêtes afgenomen (zie bijlage 1). De interviews werden voornamelijk gevormd door open vragen die door vijf themagroepen afzonderlijk zijn bedacht en zich voornamelijk toespitsen op het hun betreffende element van de leefbaarheid. Op

8 9 Het uitvoeren van een toekomstverkenning

Een toekomstverkenning is een belangrijk onderdeel van het opstellen van ruimtelijk beleid. Zoals in figuur 1 te zien is kan het verkennen van de toekomst op 2 verschillende manieren. In een projectieve benadering worden trends en drijvende krachten onderscheiden en wordt een verkenning gemaakt van de wijze waarop deze een gebied zouden kunnen beïnvloeden. De centrale vraag is “waar gaat het heen?” In een prospectieve benadering staat een wensbeeld centraal en wordt van daaruit terug geredeneerd welke maatregelen nodig zijn om dit wensbeeld te realiseren. De centrale vraag hierbij is “waar willen we naar toe?” Door het met elkaar confronteren van mogelijke gevolgen van (vrijwel) onbeïnvloedbare trends met wensbeelden wordt een breed en integraal inzicht gegeven in Figuur 1. Toekomstverkenning, linksom en mogelijke toekomstige ontwikkelingen en rechtsom maatregelen die kunnen helpen om een gewenste toekomstsituatie te realiseren

10 Figuur 2. Projectieve en prospectieve scenario’s

In figuur 2 zijn beide benaderingen a) het analyseren van de verder uitgewerkt. De input voor deze belangrijkste trends en drijvende scenario studies is enerzijds inzicht in krachten en de gevolgen daarvan de achterliggende processen die de voor de ruimtelijke organisatie ruimtelijke organisatie beïnvloeden b) het opstellen van wensbeelden (drijvende krachten) en anderzijds c) het confronteren van A en B en het de wensen van betrokken op basis opstellen van een pakket van maatregelen waarvan verschillende toekomstbeelden geformuleerd kunnen worden. De Het resultaat van deze stap zijn drie verkenningen die de studenten in de eerste toekomstvisies. Deze resultaten zijn in de week uitvoeren vormen op die manier drie dorpen gepresenteerd en toegelicht. een belangrijke inbreng voor het werk In dit rapport zijn de hoofdlijnen van deze dat in de tweede week wordt uitgevoerd. 3 verschillende visies kort beschreven. Stapsgewijs ziet een toekomstverkenning er als volgt uit:

11 hier wel wat verschillen, waar met name Resultaten in Oude Niedorp meer respondenten aangeven van elders te komen, terwijl In dit hoofdstuk is een overzicht van dit bij Winkel juist een kleiner aantal is. de resultaten te vinden die volgen uit Over het algemeen zijn de bewoners erg verschillende interviews en enquêtes die tevreden met hun dorp en geven ze het zijn afgenomen gehouden in de dorpen een ruime voldoende. Alleen jongeren Oude Niedorp, ’t Veld en Winkel in de (onder de 25 jaar) zijn kritischer, week van 11 tot en met 16 juni 2012. hun gemiddelde score is een 6,7. In paragraaf 2.1 staan de belangrijkste uit de enquête. Daarna worden per De bewoners is ook gevraagd naar hun thema en per dorp de belangrijkste tevredenheid over specifieke aspecten. Dit bevindingen op een rij gezet. hebben ze aangegeven op een schaal van 1 (zeer ontevreden) tot 5 (zeer tevreden). Resultaten enquête Hieruit blijkt dat de respondenten het In totaal zijn 94 enquête formulieren minst tevreden zijn over het openbaar ingevuld en gebruikt voor deze analyse. vervoer, het aantal voorzieningen voor Bijna de helft daarvan is ingevuld door jongeren en de groenvoorziening. Verder bewoners uit ’t Veld. Het merendeel, 66%, scoren de voorzieningen voor ouderen, van alle formulieren is ingevuld door een de inrichting van openbare plekken, vrouw. De verdeling over de verschillende de speelmogelijkheden voor kinderen leeftijdscategorieën is redelijk gelijk. en het aanbod van voorzieningen Bijna de helft van de respondenten wat lager dan de overige aspecten. bestaat uit gezinnen met kinderen, de andere helft uit samenwonende Tussen de dorpen zijn echter wel wat paren zonder thuiswonende kinderen verschillen te zien. De respondenten uit en 10% uit eenpersoonshuishoudens. Zijdewind zijn over het algemeen wat minder tevreden, terwijl de respondenten Zo’n tweederde van de respondenten is uit ’t Veld met name ontevreden zijn in de de regio geboren, terwijl de overige over het aanbod van voorzieningen. 30% van elders komt. Tussen de dorpen zijn

12 Woonplaats respondenten Geslacht respondenten

Leeftijd respondenten Gezinssituatie respondenten

13 Woongeschiedenis respondenten De tevredenheid van de bewoners blijkt ook uit de vraag over waar men in de toekomst verwacht te wonen. Het merendeel van de respondenten geeft aan ook in de toekomst in het betreffende dorp te willen wonen en slechts een klein deel wil weg uit de regio.

Cijfer dat respondenten geven voor hun dorp

t Veld 7,2 Winkel 7,6 Oude Niedorp 7,3 Zijdwind 7,5 gemiddeld 7,4

14 Tevredenheid rspondenten ten aanzien van verschillende aspecten

15 Tevredenheid rspondenten per dorp

16 Waar willen de respondenten in de toekomst wonen

17 Wonen

18 Wonen

Door deze themagroep is gefocust op de invloed van de manier van wonen op de leefbaarheid van de dorpen. De onderzoeksvragen die deze groep voorafgaand aan het enquêteren en interviewen hadden opgesteld waren, hadden betrekking op: de wooncarrière van de inwoners;

de sfeer in het dorp, ook in vergelijking met de andere dorpen;

de tevredenheid met het dorp;

nieuwbouw en inbreiding;

gemeente Hollands Kroon;

de toekomst van het dorp.

19 en grote boodschappen gaven de Winkel ondervraagden aan naar Schagen te gaan. Men is van mening dat als je De meeste inwoners van Winkel willen mobiel bent in Winkel, bijvoorbeeld liever niet verhuizen. Als ze eventueel met de auto, alles prima te bereiken wel willen verhuizen, wil het merendeel is. Veel ondervraagden merkten op van de ondervraagden binnen de regio dat de buurtbus vaak leeg rijdt, dat blijven wonen. De saamhorigheid van de vindt men erg zonde. Een suggestie die inwoners van Winkel is extreem goed, meermaals gedaan werd, is het invoeren mede door het Bloemencorso. Echter de van een belbus voor in de daluren. mensen die bijvoorbeeld uit ’t Veld en Oude Niedorp naar Winkel zijn verhuisd, Nieuwbouw delen minder het idee van saamhorigheid. Iedereen in Winkel accepteert het De meeste mensen voelen zich echt bouwen van nieuwe woningen voor Winkelaar. Ze hebben geen problemen jonge mensen die uit Winkel komen en met de andere dorpjes binnen de op zichzelf willen wonen. Die realisatie gemeente. Er is alleen wat rivaliteit van nieuwe woningen zien ze het liefst met , vanwege de in de vorm van herstructurering of organisatie van het Bloemencorso. Veel renovatie, deels om ook de oudere, ondervraagden gaven ook aan rivaliteit karakteristieke gebouwen te kunnen tussen hen en de omliggende dorpen te behouden. Nieuwbouw zien zij liever voelen als het om voetbaltoernooien gaat. niet langs de rand van het dorp, omdat Alle ondervraagden gaven aan zich meer ze het dorp zo groen mogelijk willen inwoner van hun eigen dorp te voelen houden en geen uitbreiding willen naar dan van de Gemeente Hollands Kroon. het platteland. Ze stellen voor om eerst de ‘open gaten’ in het dorp op te vullen. Voorzieningen Zo kan bijvoorbeeld voor de school en het Het winkelcentrum met de Jumbo bejaardentehuis, die leeg komen te staan, supermarkt biedt voldoende een nieuwe functie worden gezocht. voorzieningen voor de inwoners van De inwoners zien graag dat koop- en Winkel. Voor alle andere voorzieningen huurwoningen door elkaar worden

20 gebouwd. Veel mensen geven de bezorgd. Daarnaast gaat het belastingpeil voorkeur aan nieuwbouw met een in de kleine dorpen flink omhoog, landelijk karakter, zoals de Trambaan, doordat men nu onderdeel is van de erg die in een jaren ’30 stijl gebouwd is. dunbevolkte gemeente Hollands Kroon. De problematiek rond de verkoop van Het onderhoud van wegen bijvoorbeeld huizen willen zij oplossen in samenwerking is op het platteland per persoon duurder met een huurdersvereniging. Wanneer dan in de stad. Door verdere verhoging woningen niet verkocht kunnen van de belasting komen er uiteindelijk worden, kan een koopwoning een bezuinigingen op de voorzieningen. huurwoning worden met behulp van Dat tegenstanders van een fusie met een huurdersvereniging. Dit gebeurt nu Schagen als argument aanvoeren dat bij 17 woningen in de nieuwbouwwijk. Schagen geen oog heeft voor kleine kernen, zien de voorstanders als niet Verenigingen valide argument. Volgens hen vormen Er is een groot verenigingsleven, men de dorpjes samen juist een groter geheel wil het liefst die verenigingen per dan Schagen. De tegenstanders dragen dorp behouden. Mocht het echt nodig echter ook aan dat er mogelijk stadse zijn voor de financiën, dan zouden de conflicten kunnen ontstaan terwijl verenigingen eventueel kunnen fuseren. die nu niet aanwezig zijn. Daarnaast verwachten zij dat bij een fusie met Gemeente Hollands Kroon Schagen het mooie weidegebied van de dorpen verloren zal gaan een bebouwing, Een groot aantal inwoners had liever omdat Schagen qua bebouwing nu gezien dat er een fusie met gemeente al aan de gemeentelijke grenzen zit. Schagen had plaatsgevonden in plaats van de nieuwgevormde gemeente Hollands Kroon. De gemiddelde bewoner voelt zich namelijk meer verbonden met Schagen, doordat zij veel gebruik maken van de voorzieningen daar. Ook wordt de Schagense krant niet meer

21 boodschappen. Om dit haalbaar te ‘t Veld maken, deed een inwoner de suggestie om een dorpswinkel te beginnen waarin alleen verse producten, mogelijk door In het ‘t Veld speelt vergrijzing ook een de bewoners zelf geteeld, te verkopen. grote rol in de vraag naar nieuwbouw en dan met name naar starterswoningen. De ondervraagden ervaren ’t Veld als Vooral de oudere generatie ziet graag een ‘kerkdorp’. Dit is medebepalend nieuwe aanwas van jonge mensen voor de sfeer, ook voor ongelovige in het dorp. Zij vinden het cruciaal bewoners. De inwoners vinden dat ’t dat er meer jongeren komen om de Veld een hele hechte gemeenschap leefbaarheid van het dorp in stand te heeft met veel sociale cohesie. Het houden, bijvoorbeeld om het bloeiende verenigingsleven en de sport is voor verenigingsleven te behouden. veel bewoners heel belangrijk. Het geeft veel gemeenschappelijke activiteiten. Hoewel iedereen positief tegenover Inwoners van ’t Veld hebben het nieuwbouw staat, wil men wel dat gevoel dat andere dorpen, met name het landschappelijke en open karakter Winkel, worden voorgetrokken in de van het dorp bij de bouw van nieuwe plannen van de gemeente. Volgens hen woningen behouden blijft. Aan de krijgt Winkel veel meer nieuwbouw Zwarteweg ligt de boerderij van de terwijl ’t Veld al sinds 1988 de eigen familie Smit en dit perceel wordt plannen van nieuwbouw op een laag mogelijk gesaneerd om nieuwe ruimte pitje moest zetten. Ook voor openbare te creëren voor woningbouw midden voorzieningen wordt volgens hen in de stad achter de Marinx school. in Winkel meer geld toegewezen, bijvoorbeeld voor rozenperken langs De inwoners van ’t Veld zijn bang voor de huizen. Daar tegenover wordt het leegloop door de vergrijzing en doordat budget voor ’t Veld ingeperkt en worden voorzieningen verdwijnen. Veel van alle oude rozenperken vervangen door hen zijn daarom voorstaander van een gras, omdat onderhoud te duur was. kleinschalige buurtwinkel voor de kleine

22 De dorpsraad van ’t Veld heeft een driestappenplan ontwikkeld voor de toekomst van ’t Veld. De drie onderdelen hierin zijn nieuwbouw, de realisatie van de Brede School en een dorpswinkel die gebruikt maakt van maatschappelijke werknemers. Deze drie onderdelen versterken elkaar, want de aanwezigheid van meer mensen, met name jonge gezinnen, leidt tot een grotere vraag naar een winkel in de buurt en draagt bij aan meer leerlingen voor de Brede School.

23 aanwezige jongeren zouden ook graag Oude Niedorp zien dat er een betere verbinding is met de grotere steden in de omgeving. Starterswoningen In vrijwel heel Nederland is sprake van Veiligheid vergrijzing, ook in Oude Niedorp. De Volgens inwoners van Oude Niedorp basisschool en het verenigingsleven lijdt wordt in de Dorpsstraat erg hard gereden, daaronder. Er vestigen zich te weinig met name door de bewoners zelf. De straat jonge gezinnen in het dorp en de lokale is daardoor voor met name kinderen jeugd trekt weg. Als deze trend zich erg onveilig. Sommige ondervraagden doorzet, zal de basisschool er over een zijn van mening dat snelheidscontrole paar jaar waarschijnlijk niet meer zijn. al voldoende is om de straat veiliger Veel van de ondervraagden vinden te maken, anderen menen dat er het belangrijk om deze neergaande snelheidsbeperkende obstakels nodig trend tegen te gaan, maar de huidige zijn. Zo kunnen er bijvoorbeeld drempels bewoning zal Oude Niedorp zelf niet worden aangelegd of plantenbakken kunnen vergroenen. Daarom vinden zij langs de weg worden geplaatst. het belangrijk dat er starterswoningen Aan het einde van Zuiderweg is er een worden gebouwd. Deze woningen zijn gevaarlijke oversteek over de grote betaalbaar voor jongeren die hier een weg. Deze wordt veel gebruikt door gezin willen stichten en een bestaan kinderen die van en naar de basisschool willen opbouwen. Door de vergroening komen. De inwoners zouden graag zien zal de leefbaarheid in Oude Niedorp dat er op die plek een goede en veilige worden behouden en verbeterd. oversteekplaats komt, bijvoorbeeld in de vorm van een tunneltje of brug. Openbaar vervoer Het openbaar vervoer is erg belangrijk Plastic voor de ouderen in het dorp. Deze Het plastic wordt opgehaald door bevolkingsgroep wordt met de jaren middel van grote zakken aan de kant groter. Niet alleen de ouderen hebben van de weg. Dit resulteert nogal eens baat bij een goed openbaar vervoer, de in grote hopen afval en als het stormt

24 gaat het afval de hele straat door. De inwoners zouden graag zien dat er een centrale afvalverzamelplaats komt waar ook het plastic in een grote container kan worden gedaan.

Voorzieningen Qua voorzieningen missen de inwoners van Oude Niedorp een buurtwinkel en een kleine kroeg. Een winkel zou voor ouderen ideaal zijn, omdat ze dan niet zo ver meer hoeven te reizen voor hun boodschappen. Daarnaast is er behoefte aan een accommodatie waar bewoners een drankje kunnen drinken. Een kleine kroeg zou volgens hen voor meer samenhang binnen het dorp zorgen. Ze vinden het jammer dat in de bestaande accommodatie ‘De Mafkikker’ geen alcohol kan worden geschonken.

25 Landschap

26 Landschap

Door deze themagroep is gefocust op de invloed van het landschap op de leefbaarheid van de dorpen. De hoofdvraag die deze groep met de enquêtes en interviews trachtte te beantwoorden was:

‘Op welke manier bepaalt het landschap de leefbaarheid van het gebied en in welke mate?’

de waarde van het landschap;

veranderingen in het landschap;

de relatie met en de mening over de lokale overheid;

uitbreiding van de dorpen;

natuurontwikkeling en -beheer in de regio;

recreatie(mogelijkheden) in de omgeving

De ondervraagden waren ‘gewone’ inwoners of ondernemers van een bedrijf in één van de dorpen. Hieronder staan per dorp de meest relevante resultaten met betrekking tot landschap, natuur en water die uit de enquêtes en interviews naar voren zijn gekomen.

27 en een enkeling neutraal opgesteld, Winkel zowel in recreatief opzicht als uit landschappelijk oogpunt. Men vond In Winkel is men over het onderhoud van de golfbaan een beter landgebruik dan het groen in de wijken niet altijd even het voormalige akkerland in verband positief. Perkjes worden bijvoorbeeld met verspreiding van landbouwgif. te weinig onderhouden. Dit zou vooral Ook vond men de golfbaan minder komen door de schaalvergroting van belemmerend voor het uitzicht dan het de gemeente waardoor te weinig plaatsen van nieuwbouw op die plek. arbeidskrachten beschikbaar zijn voor Het belangrijkste aspect die de het groenonderhoud. Ook zijn volgens ondervraagden waarderen aan het sommige ondervraagden de aanwezige landschap is de openheid. Dit aspect groenvoorzieningen niet toereikend. willen zij graag behouden. De mogelijke Zij zien graag meer bomen in de straat. uitbreiding van het industrieterrein Over het park was iedereen zeer richting de Westfriese Omringdijk tevreden. Het wordt gezien als een vormt hiervoor een gevaar. Meerdere goede plek om te rusten en te recreëren. mensen gaven aan dat het dorpsgezicht Nadeel is echter dat de paden bij een daarmee zal worden aangetast. regenbui onbegaanbaar zijn. Sommige De gebouwen aan de Dorpsstraat ondervraagden gaven aan dat ze geven Winkel een eigen identiteit en het jammer vinden dat grootte van moeten bewaard blijven voor het dorpse het park in gedrang komt door het karakter. Dit geldt met name voor de bouwen aan de randen van het park. kerk en het raadhuis, tegenwoordig het Qua recreatieve mogelijkheden was Nederlands Parfumflessen Museum. vrijwel iedereen het er over eens Enkele ondervraagden vertelden over dat deze in orde waren. Een enkeling het Wieringerrandmeer, dat in de gaf aan dat hij of zij elders recreëert, Groupolder gerealiseerd zou worden. omdat in de directe omgeving geen Men is blij dat dit project niet door natuurgebieden aanwezig zijn. gaat. Het past niet in de omgeving en Ten opzichte van de golfbaan waren tast het karakter van het landschap aan. de meeste ondervraagden positief

28 nu grasvelden. Ook is men ontevreden t’ Veld over het groenonderhoud. Zo wordt vaak te laat gesnoeid of gemaaid, In ’t Veld waren de meesten het erover waardoor het groen verwilderd. eens dat er meer nieuwbouw moet Kinderen geven aan dat er ‘’niet goed komen. ’t Veld Noord vindt men een wordt nagedacht over de inrichting’’. Als goede plek. De structuur van het voorbeeld noemen zij de prikkelbosjes landschap blijft hierbij behouden, die naast en in de speelvelden staan. aangezien de voor woningbouw Als oplossing voor het slechte bestemde kavels aan het dorp grenzen en groenonderhoud wordt aangegeven hierdoor de rest van het landschap open dat het mogelijk is om het onderhoud blijft. Toch kan in ’t Veld Noord omwille te realiseren in samenwerking van de wetgeving niet zomaar gebouwd met bewoners vanwege de al worden, omdat het in landelijk gebied ligt. aanwezige sterke sociale cohesie. De groenvoorziening in de buurt blijkt lichtelijk eentonig te zijn voor recreatie. In het gebied vindt vooral veel fietsrecreatie plaats. Bewoners zijn bereid voor de variatie in het landschap ook naar andere gebieden te reizen. Denk hierbij aan de duinen, bossen en de zee. Waarschijnlijk is het gebrek aan bomen te verklaren uit het tuindersverleden (bomen zijn concurrenten voor het gewas) en de herverkaveling. Over het algemeen zijn de bewoners tevreden met het landschap. Kleine problemen zorgen voor kritiek. Bewoners zijn bijvoorbeeld niet te spreken over de verandering in het soort groen. Eerst waren er bloemenperken,

29 Ook ondernemers als Jan Cees Lont Oude Niedorp met zijn sfeerboerderij zorgen voor extra inkomsten vanuit de recreatie. Activiteiten in de omgeving zorgen voor Het landschap wordt door de inwoners hogere toeristische aantrekkelijkheid. van Oude Niedorp over het algemeen zeer Voorbeelden zijn het Bloemencorso in goed gewaardeerd. Positieve elementen Winkel, wandelroutes en georganiseerde zijn de weidsheid, de openheid, het wandelingen, kunstprojecten, de inzet ‘adem kunnen halen’, de eenzaamheid van de VVV en de nabijheid van de kust. en de rust. Enkelen worden gestoord Veel inwoners laten weten liever door de windmolens in het landschap. meer groen in het dorp en een De overheersende mening is echter beter inrichting van de openbare dat de molens een groter doel dienen ruimte te willen. Bijvoorbeeld in en dus positief gewaardeerd worden. de vorm van een dorpspleintje De houding tegenover natuurontwikkeling en parkeerplaatsen bij school. en -beheer is overwegend positief. Sommigen geven aan niet sterk genoeg ecologisch onderlegd zijn om de waarde van de projecten te kunnen bepalen, maar geven aan dat het vertrouwen er is dat de gemeente en/of provincie tot een goed resultaat kunnen komen. Door een toename in de vrije tijd van de mensen en de aanleg van een fietsknooppuntennetwerk zijn in de afgelopen jaren fietsende en toerende (motor/auto) recreanten een algemeen verschijnsel in het straatbeeld geworden. Hierdoor blijven initiatieven als the Irish Cottage, die voor een groot deel draait op recreanten, levensvatbaar.

30 31 Zorg en Welzijn

32 Zorg en Welzijn

Het thema ‘zorg en welzijn’ is vooral een gevoelsthema. Het hangt namelijk onlosmakelijk samen met of mensen zich prettig voelen in een omgeving. Hierin spelen veiligheid en sociale cohesie een rol. De themagroep ‘Zorg en welzijn’ heeft zich daarom met name gericht op:

het aantal en de toegankelijkheid van voorzieningen in het gebied;

vergrijzing;

de mening over gemeente Hollands Kroon. Deze themagroep heeft zich bezig gehouden met de aanwezigheid van bepaalde voorzieningen, zoals een supermarkt, een tandarts, een huisarts, een verzorgingstehuis of een buurthuis. Voor de jeugd ging dit dan vooral over sportvoorzieningen, speelveldjes en voetbalveldjes. Ook hebben zij aan de mensen zelf gevraagd hoe zij de toekomst zien. Is er sprake van vergrijzing in de dorpen en zullen er steeds minder jongeren over blijven? Wat verwachten ze dat er gebeurt met nieuw gebouwde voorzieningen? Ook hebben ze naar de relaties tussen de dorpen en omgeving gekeken. Maakt men veel gebruik van voorzieningen in andere dorpen? En hoe staat men tegenover de fusie van de gemeente Niedorp en een paar andere gemeentes tot gemeente Hollands-Kroon?

33 verdeeld. Sommigen zijn heel tevreden Winkel over het groen, maar anderen geven aan dat het groen slecht onderhouden Voorzieningen wordt. De dorpsbewoners zijn wel De inwoners van Winkel zijn over blij met de kwaliteit van de huizen. het algemeen erg tevreden met Een enkeling vindt het vervelend dat de voorzieningen in het dorp. sommige huizen al heel lang leeg staan. Een enkeling miste een buurthuis Alle ondervraagden zagen zichzelf over en een speelgoedwinkel. De De tien jaar nog steeds in Winkel wonen. ondervraagden zijn vooral blij met het winkelcentrum, waardoor alle Veiligheid en verkeer winkels dicht bij elkaar gelegen zijn. Doordat Winkel niet al te groot is, is alles Het winkelcentrum heeft er wel voor voor de inwoners goed bereikbaar per gezorgd dat lokale bakkers en slagers fiets. Voor alles wat er niet te vinden is, gaat zijn verdwenen, dat vindt men jammer. men zonder problemen naar Schagen. Men wil graag dat de kleine buurtsuper Bijna iedereen maakt dan gebruik van buiten het winkelcentrum behouden de auto. Het gebruik van het openbaar wordt, hoewel zij zelf niet erg hun vervoer is nihil. De ondervraagden vinden best doen om dit te realiseren. Ook dat het openbaar vervoer hier slecht is over het zorgcentrum is men erg geregeld, hoewel ze zelf eigenlijk nooit tevreden. Voor kinderen en jongeren gebruik maken van het openbaar vervoer. is volgens de meesten genoeg te Op sommige locaties in Winkel vindt doen. Zo zijn er speelpleintjes, men de verkeerssituatie onveilig doordat een skatebaan en een jeugdhonk. mensen daar te hard rijden. Inwoners De ondervraagden zijn over het hebben hierover meerdere keren algemeen blij met de oude kern van geklaagd bij de gemeente, maar volgens het dorp. Het kerkje, het Nederlands hen wordt er vervolgens niets aan gedaan. Parfumflessenmuseum en de ijsbaan Mede hierdoor zijn de ondervraagden zijn bijvoorbeeld onmisbaar. Ook de soms ontevreden over de communicatie rust van het dorp spreekt hen aan. Over met en verwerking van de gemeente. de groenvoorziening zijn de meningen

34 Dat het gemeentehuis sinds de fusie als verstikkend en vindt dat de mensen van gemeente Hollands Kroon naar zich af en toe teveel met elkaar bemoeien. Anna-Paulowna is verplaatst, vinden de ondervraagden erg jammer. Ook zijn zij Vergrijzing van mening dat de dorpsraad niet erg Wat betreft vergrijzing hebben de begaan is met de inwoners van Winkel. ondervraagden niet het gevoel dat er Veel ondervraagden weten niets af vergrijzing plaatsvindt, ondanks dat de van de dorpsraden en van waar zij zich gemeente dit wel terug ziet in hun cijfers. mee bezig houdt. Een enkeling zei het jammer te vinden dat de dorpsraad niet democratisch wordt gekozen.

Sociale cohesie De ‘echte Winkelers’ die altijd al in het dorp hebben gewoond, hebben samen een heel hechte band en voelen zich anders dan de rest. Maar ook de rest van de inwoners van Winkel zijn tevreden met de onderlinge sociale controle en sociale cohesie. Het geeft de inwoners een veilig en prettig gevoel. De sportclubs, de toneelgroep en de harmonie dragen bij aan het groepsgevoel onder de mensen. Door de verenigingen leren mensen elkaar kennen en komen ze vaker bij elkaar. Het Bloemencorso is iets waar alle ondervraagden mee begaan waren, al is het alleen maar om het koken voor de mensen of om naar te kijken. Een enkele ondervraagde ervaart de sociale cohesie en het groepsgevoel soms

35 Het probleem is dat de raadszaal vergroot ‘t Veld moet worden voor precies hetzelfde In het algemeen zijn de ondervraagden bedrag. Er zijn al een aantal instanties heel tevreden over het dorp en vinden benaderd, maar tot nu toe durft niemand ze het een fijne leefomgeving. Men is dit project te financieren, omdat ze gewend aan de geringe voorzieningen. De bang zijn dat er niet genoeg draagvlak rustige omgeving wordt erg gewaardeerd. voor is. Sommige inwoners hebben hier Veel ondervraagden benoemen dezelfde ook weinig vertrouwen in. Volgens een plus-en minpunten aan het dorp. van de ondervraagden is dit project Het meest genoemde was het project ‘bij voorbaat gedoemd om te sterven’. van de supermarkt. Vroeger waren er in ’t Veld veel voorzieningen. Zo waren Over de nieuwe gemeente Hollands- er bakkers en twee kruidenierwinkels. Kroon zijn de meesten niet echt tevreden. Beetje bij beetje verdwenen deze Dit heeft vooral een emotionele kant. De voorzieningen en zo’n twee à drie jaar meeste mensen in ’t Veld en Zijdewind geleden ging de laatste supermarkt in ’t hadden veel liever bij Schagen of een Veld failliet. De mensen spreken over de andere gemeente in die richting gewild. terugkomst van deze supermarkt, maar Dat komt omdat ze veel meer gericht het is nog maar de vraag of hij überhaupt zijn op de dorpen en steden aan die terugkomt ondanks dat de dorpsraad kant dan op de dorpen waar ze nu zich hiervoor inzet. De ondervraagden bij zitten in de gemeente Hollands- vinden dat een supermarkt in ’t Veld Kroon. Ook over het gemeentehuis zijn nodig is en vertellen dat er ook een plan de inwoners niet tevreden. Door de is opgezet over hoe de supermarkt moet fusie is het gemeentehuis nu in Anna functioneren binnen het dorp. Het plan is Paulowna wat veel te ver is. Men kan om mensen met een beperking of zonder nog wel één dag per week terecht bij werkervaring in de supermarkt te laten het gemeentehuis in ’t Veld, maar dan werken met een aantal vrijwilligers uit de is het heel druk. Hetzelfde geldt voor de omgeving. Dit plan heeft een financiële bank, die is ook nog maar één dag in de input nodig van ongeveer 150.000 euro. week open. De inwoners van ’t Veld zijn ook bang dat de service minder wordt

36 en dat, bijvoorbeeld bij een vraag om worden goed in de gaten gehouden. De een uitkering, het onpersoonlijk wordt soort criminaliteit is inbraak, zowel in en dat ze veel loketten af moeten gaan. de kerk als bij bewoners. In de kerk is vorig jaar twee keer ingebroken, maar Ondanks het gebrek aan vele de inbraak bij bewoners wordt gezien voorzieningen willen jongeren hier als een normaal fenomeen in dorpen. toch blijven wonen. Het probleem is dat er te weinig starterswoningen Zorg wordt in het algemeen als goed zijn die ze kunnen kopen. Ook wordt beschouwd, maar er zijn nog wel een er in ’t Veld amper uitgebreid qua paar aanmerkingen te noemen. De woningen, maar zijn er wel plannen om nachtzuster is verdwenen, die werd een aantal woningen op een weiland door geldgebrek uit functie gehaald. te plaatsen. Hierdoor worden de Er is hierdoor een bepaalde zekerheid jongeren gedwongen om te gaan wonen verdwenen die mensen minder prettig in omliggende dorpen en Schagen. vinden. Ook in het verzorgingstehuis hebben de bewoners het gevoel dat ze een Verder zijn de bewoners erg te spreken aparte samenleving zijn van de bewoners over de veiligheid in het dorp, afgezien in het dorp. Dit komt door bezuinigingen van een aantal wegen. Op een aantal waardoor ze minder mobiel zijn. Ze provinciale en de wat grotere wegen hebben het gevoel dat ze alles moeten wordt veel te hard gereden. Op de inleveren maar niets terugkrijgen. Hartweg zijn al vele ongelukken gebeurd. Bij de Rijdersstraat nog niet, maar het kruispunt met de provinciale weg is wel een gevaarlijk punt om over te steken. De veiligheid met betrekking tot criminaliteit kan ook beter. Er is bijna geen politie op straat, maar dit is niet iets wat de bewoners erg vinden. Er is in dit dorp sprake van een sterke sociale cohesie, dat verschilt per wijk, en vreemden

37 pakken ze de auto naar Nieuwe Niedorp Oude Niedorp of naar Schagen en dat is voor hun geen punt, want dat zijn ze gewend. Over het algemeen is vrijwel iedereen Als men hier achttien wordt, halen erg tevreden over hun woonlocatie. ze zo snel mogelijk hun rijbewijs om De mensen die hier wonen, komen mobiel te zijn. Wat iets minder is, is over het algemeen uit de buurt. Er dat de fietsenmaker ermee stopt. zijn weinig negatieve dingen gemeld wat zorg en welzijn betreft. Iedereen De verkeersveiligheid vindt men iets houdt van de openheid die het wonen minder goed. De inwoners vinden dat hier biedt en ze vinden het fijn om de tractoren te snel rijden en dat de ervoor te kunnen kiezen zich wel of wegen vies worden door de modder aan niet in het dorpsleven te mengen. de tractorbanden. Dit ervaart men als minder prettig. Ook zijn de inwoners bang De sociale cohesie is hier minder dat er iets gebeurt met hun kinderen. Ze aan de orde. Toch willen sommigen zijn blij dat het vrachtverkeer van de grote dat er een dorpspleintje komt dat bloemenkweker nu niet meer dwars door er leuk uitziet, zodat ze daar samen hun dorp rijdt. Veel klachten hebben kunnen komen en ook als plek voor we hier dan ook niet over gehoord. jongeren om bij elkaar te komen. Wat een aantal bewoners jammer vinden, is dat de kruispunten nu uit rode De voorzieningen voor jongeren zijn straattegels bestaan in plaats van asfalt. hier namelijk beperkt. Het voetbalveld Dit vinden ze niet alleen niet mooi, ze word steeds kleiner en op een gegeven hebben er ook last van als er over gereden moment kunnen de kinderen nergens wordt qua geluid. De gemeente had hen meer spelen en voetballen. Dit vinden hier van tevoren over geïnformeerd, maar sommige bewoners niet goed en zij een aantal inwoners dachten dat er rood willen graag dat hier verandering in komt. asfalt kwam voor de kruispunten. In dat geval hadden ze het niet erg gevonden. De rest van de voorzieningen vinden ze voldoende. Voor de boodschappen

38 Er waren, zoals eerder vermeld is, weinig negatieve punten over de zorg en welzijn. De huisartsen zijn dichtbij. Alleen als er een ongeluk gebeurt, vinden de mensen het te lang duren voordat er hulp aanwezig is. Ze zijn bang dat de hulp niet op tijd aanwezig kan zijn.

39 Bedrijvigheid

40 Bedrijvigheid

Deze themagroep heeft zich gericht op de bedrijven en ondernemers in de drie dorpen en op de wisselwerking tussen de bedrijven en het gebied. Om te bepalen welk soort informatie zij uit de interviews met ondernemers en bewoners uit de regio wilden halen, hebben ze een aantal hoofdzaken benoemd die zij relevant achten voor het behouden, versterken, herstellen en ontwikkelen van de werkgelegenheid en economische slagkracht binnen de regio.

Allereerst wordt gekeken naar de relatie tussen werk en inwoner. Qua beroepsbevolking is deze themagroep vooral geïnteresseerd in het aanbod van werknemers in de regio. Kan er voldoende personeel gevonden worden, wat is de algemene mentaliteit van de werknemers in de regio, waar hechten werknemers in de regio waarde aan, etc. Dit heeft een wisselwerking met de arbeidsplaatsen, waarbinnen wordt gekeken naar de totale werkgelegenheid in de regio en de verspreiding over de sectoren. Dit wordt in verband gebracht met het opleidingsniveau, waarbij vooral gekeken wordt of de beroepsbevolking en de arbeidsplaatsen bij elkaar passen. Omdat vermoed wordt dat er veel buiten het gebied gewerkt wordt, wordt ook aandacht besteed aan het woon-werkverkeer.

Ten tweede wordt gekeken naar de economische toekomst van het gebied. Daarbij wordt ingegaan op de kansen en bedreigingen voor de ontwikkeling van het gebied en de specifieke identiteit die de ondernemers voor de regio willen behouden. Hierbij bekijkt de themagroep zowel de kansen en bedreigingen die voortkomen uit huidige ontwikkelingen, als degene die voortkomen uit beleidsvorming en -voering in de regio. Daarnaast richten we ons op acties die ondernomen kunnen danwel moeten worden om de continuïteit van de economische processen in de regio te waarborgen. De onderzoekshoofdvragen waar we op uitkomen, zijn verdeeld over de twee eerder genoemde categorieën.

41 Beroepsbevolking Hebben bedrijven voldoende kansen Is er voldoende beroepsbevolking om de om zich te vestigen in de regio, en beschikbare arbeidsplaatsen te vullen? kunnen ze zich voldoende uitbreiden?

Is er voldoende werkgelegenheid om de Welke stappen moeten bedrijven beroepsbevolking in de regio werkzaam ondernemen om zich te handhaven in de te houden? regio?

Sluit het opleidingsniveau van de Bij het stellen van de vragen beroepsbevolking in de regio voldoende hebben we gericht op vier groepen aan bij het opleidingsniveau dat gevraagd betrokkenen; ondernemers in de wordt door de werkgevers? primaire en secundaire sector (Spaansen Groep, Triflor), ondernemers in de Werken inwoners veel in de regio, of is er dienstverlening en detailhandel (Jumbo, veel verkeer naar of vanuit de rest van de Mitra), (semi)overheidspartijen (LTO provincie? Noord, VvKkNL, woningcorporatie) en inwoners van de regio. Een aantal Ontwikkelingen geïnterviewden is in meerdere hoedanigheden ondervraagd. Dit hebben Zullen er in de toekomst veranderingen we gedaan om zoveel mogelijk kanten optreden in de verhouding tussen van het onderwerp belicht te krijgen. De arbeidsplaatsen en beroepsbevolking? vraagstelling die vanuit de hoofdvragen is gevormd is wel enigszins aangepast Welke kansen zijn er om meer om meer aansluiting bij beleving werkgelegenheid in de regio te creëren? door de ondervraagden te hebben. Kan dit binnen een al bestaande sector? Een deel van de interviews is uitgevoerd Welke werkzaamheden zijn kenmerkend in samenwerking met de andere voor deze regio? Is dat werk ook gebonden groepen. De contactpersoon vanuit aan deze regio om specifieke redenen? de agrarische vakbond LTO Noord bijvoorbeeld is benaderd door onze

42 groep en de groep die zich bezig hield Beroepsbevolking met onderwerp “Landschap, Natuur Is er voldoende beroepsbevolking om de en Water”. De Spaansen Groep, een beschikbare arbeidsplaatsen te vullen? regionale producent en distributeur van grondstoffen en prefab materialen voor ”De menskracht is er wel, maar de de bouw is benaderd in samenwerking mensen voelen zich te goed voor het met de groep die zich bezig heeft werk in de regio. Daarom moeten gehouden met “Infrastructuur”. Hiermee we hier Polen naartoe halen.” hebben we geprobeerd niet onnodig veel contact met de ondervraagden te -Is er voldoende werkgelegenheid om de zoeken, om zo de eventuele overlast tot beroepsbevolking in de regio werkzaam een minimum omlaag te brengen, en te houden? een zo optimaal mogelijke medewerking te proberen te bewerkstelligen. ”Er is voldoende werk voor jongeren in de leeftijdscategorie tussen de 12 Resultaten en de 16 jaar, maar als je ’s ochtends Een aantal van de meningen en vroeg de krant moet rondbrengen, uitspraken uit de interviews is kun je de avond ervoor niet meer hieronder, in een enigszins versimpelde, zuipen. De prioriteiten liggen scheef.” ingekorte en waar nodig gekuiste -Sluit het opleidingsniveau van de vorm, weergegeven, gekoppeld aan de beroepsbevolking in de regio voldoende onderzoeksvraag waarvoor wij deze aan bij het opleidingsniveau dat relevant achten. Deze meningen zijn gevraagd wordt door de werkgevers? door ons samengevoegd tot een aantal datasets waaruit naar onze mening een ”Ik verwacht echt niet dat ik hier aan de algemene trend af te leiden is, danwel slag kan met een diploma filmmontage. Ik datasets waarin een sterke tegenstelling wil ook helemaal niet per sé hier werken.” belicht wordt. Deze sets willen wij verder gebruiken bij de verdere analyse van Werken inwoners veel in de regio, of is er de meningen, waarvandaan we dan veel verkeer naar of vanuit de rest van de kansen en bedreigingen te benoemen. provincie?

43 *”Ons transport is momenteel hogere leeftijd terug naar West-Friesland. geconcentreerd in de regio rondom De problemen op het gebied van Amsterdam. Maar we blijven een mentaliteit hebben een aantal raakvlakken lokaal bedrijf, dus we zorgen dat met het opleidingsniveau; mensen willen onze werknemers in de weekends een leuke baan, en de daarbij behorende altijd in Winkel zijn. Dan moeten opleiding, die over het algemeen ver weg we maar een extra rangeerterrein ligt. Werk in de landbouw wordt door bij de Coentunnel opkopen.” veel mensen gezien als zijnde onder hun stand, vooral omdat er te weinig zicht is De algemene tendens in de regio lijkt te zijn op de specifieke kennis en vaardigheden dat er een kloof aan het ontstaan is tussen die hiervoor nodig zijn. Waar vroeger beroepsbevolking en het aangeboden in het gebied kennis over gewassen en werk. Deze kloof zou zowel op het gebied het boerenbedrijf een onderdeel van de van opleiding als op het gebied van opvoeding was, lijken mensen zich nu mentaliteit nadrukkelijk aanwezig zijn. te schamen voor deze erfenis, en willen Dit is een ontwikkeling die twee kanten ze hun kinderen voorbereiden op een op werkt; er is onvoldoende personeel opleiding die ze beter achten dan de dat beschikt over de kwalificaties opleiding die ze zelf genoten hebben. Het om arbeidsplaatsen te vullen, en de niet willen of kunnen doen van een hogere aangeboden arbeidsplaatsen sluiten niet opleiding wordt door veel inwoners aan bij de wensen van de steeds hoger als een vorm van mislukken gezien. en meer divers opgeleide bevolking. Deze ontwikkeling binnen de mentaliteit Ook de ligging van de regio speelt hier een van de jonge beroepsbevolking is rol in; hoger opgeleide specialisten die kenmerkend voor heel Nederland, en in de regio aan de slag kunnen, kunnen vindt in alle landbouwgebieden plaats. dat vaak ook in gebieden die minder Buiten Nederland is deze ontwikkeling afgelegen zijn. Veel specialisten in de minder sterk, en om die reden land- en tuinbouw zitten geconcentreerd in het Westland en de Betuwe. Deze worden er veel werkers uit voormalige hoger opgeleiden migreren dan pas op Oostbloklanden als Polen, Slovenië

44 en de Baltische Staten aangetrokken. arbeidsplaatsen en beroepsbevolking? Deze werkers aarden relatief goed in ”Zodra de marine weggaat uit Den de regio, doordat er een sterk besef is Helder komen al die mensen hier van de onderlinge verhoudingen met naartoe. Dan heb je in een maand betrekking tot de noodzaak. Hierdoor ineens 8 nieuwe bouwbedrijven. 3 worden de immigranten met respect maanden later nog maar 1, hooguit 2.” behandeld, en is er weinig tot geen overlast. Door verbeteringen in de CAO Welke kansen zijn er om meer wordt het nu ook voor hoger opgeleide werkgelegenheid in de regio te creëren? Polen financieel aantrekkelijk om in Kan dit binnen een al bestaande sector? Nederland lager opgeleid werk te gaan doen. Het punt waarop deze oplossing ”De landbouw in dit gebied is al wel wel botst met de regio ligt in een ander uitgegroeid. Dat draait nu prima, aspect van de mentaliteit binnen de maar als een camping of golfbaan je regio; West-Friezen zijn erg gericht grond wil kopen, gaat de vlag uit.” op het behouden van contact binnen de gemeenschap, en willen dus bij -Welke werkzaamheden zijn kenmerkend voorkeur mensen uit hun eigen dorp voor deze regio? Is dat werk ook gebonden aan het werk zetten op hun bedrijf. aan deze regio om specifieke redenen? Doordat deze een steeds kleiner deel van de beschikbare beroepsbevolking ”Glastuinbouw? Nee, dat zit hier niet vormen, en het dus steeds lastiger wordt zoveel. Allemaal richting Medemblik. om personeel uit de regio te vinden, Zou wel kunnen hier, maar het voegt geven vooral oudere ondernemers aan weinig toe. De kleibodem hier is goed geen fatsoenlijke opvolging te kunnen genoeg voor teelt in de volle grond. vinden om hun bedrijf voort te zetten. Meer dan de helft van de bloemkool hier is 2 dagen na de oogst in Duitsland.” Ontwikkelingen -Hebben bedrijven voldoende kansen om zich te vestigen in de regio, en Zullen er in de toekomst veranderingen kunnen ze zich voldoende uitbreiden? optreden in de verhouding tussen *”Wij willen wel aan de andere kant

45 van het dorp gaan zitten. Maar dat de diversiteit in aanbod, waardoor mocht toen niet van de gemeente. En bepaalde voorzieningen of facilitieten dan is het nu ineens een probleem dat niet meer rendabel kunnen worden onze wagens door het dorp rijden?” verzorgd. Een afname van voorzieningen -Welke stappen moeten zal vervolgens weer een negatief effect bedrijven ondernemen om hebben op vestiging van potentiële zich te handhaven in de regio? werknemers. Deze ontwikkeling is *”Als jullie hier met de WUR verder te specificeren naar de dorpen nou eens een schooltje zouden toe; De grotere kernen als Winkel en openen? Alle zaadveredeling zit Nieuwe Niedorp groeien, maar het is hier, maar de opleidingen niet.” onduidelijk of de werkgelegenheid hier meegroeit, vanwege overheidsbeleid, In de toekomst zien veel mensen de dat de ontwikkeling van nieuwe werkgelegenheid in de regio afnemen, bedrijventerreinen aan banden legt. met daarnaast een daling van de ’t Veld en Oude Niedorp krimpen in beroepsbevolking. Dit zal echter niet bevolkingsaantal, maar de bedrijven volledig synchroon lopen, vanwege kunnen hier niet achteraan, vanwege de grote investeringen die bedrijven investeringen die gedaan zijn. Deze hebben moeten doen om zich in de regio ontwikkeling zal het sterkste zijn in de te vestigen. Hierdoor is het voor veel primaire en secundaire sector, waar bedrijven niet mogelijk om hun productie veel bedrijven bijzonder gespecialiseerd omlaag te schalen om het tekort op te zijn. In de detailhandel en diensten is vangen. Dit zal leiden tot onderbezetting het eenvoudiger om over te stappen binnen veel bedrijven, waardoor de op een ander business model. concurrentiekracht afneemt. Deze ontwikkeling zal, samen met de daling Ontwikkelingen die landelijk in van de hoeveelheid potentiële klanten opkomst zijn, vinden in deze regio ook in de regio, leiden tot een verhardende plaats. Integratie tussen bestaande concurrentie, waarbij de zwakste partij bedrijvigheid, zoals landbouw of van de markt gedrukt zal worden. bouw, en nieuwe business models, Dit zal leiden tot een versmalling van zoals recreatie, natuurontwikkeling,

46 onderwijs en welzijn, worden in de regio gezien als kansen voor het creëren van nieuwe werkgelegenheid. Deze ontwikkeling vindt nu nog niet plaats in de regio, vanwege de grote waarde van voedselproductie. Nu de inkomsten uit recreatie stijgen, en natuurontwikkeling hogere prioriteit krijgt, zal de concurrentie om grond sterker worden, en zal er verbreding plaatsvinden op de markt.

Het probleem van veel ondernemers is duidelijk; er zullen minder klanten in de regio zijn, daardoor zijn de bedrijven minder winstgevend, en zullen ze minder sterk staan. Hierdoor wordt het voor de bedrijven ook lastiger om invloed uit te oefenen op beleidsvorming in de regio. Om een winstgevende bedrijfsvoering te kunnen hebben, moet een bepaald aantal klanten gebonden worden. Dit is binnen de regio op 2 manieren mogelijk. Allereerst kan er gericht worden op een specifiek product, waardoor er een kleine groep met trouwe klanten zal ontstaan. De andere optie is om de schaal te vergroten, waardoor er bezuinigd kan worden op overheadkosten, en tegelijkertijd het afzetgebied groter gemaakt kan worden.

47 48 Mobiliteit en infrastructuur

Door deze themagroep is gefocust op de invloed van mobiliteit en infrastructuur op de leefbaarheid van de dorpen. De onderzoeksvragen die zij daarvoor hadden geformuleerd waren:

- Hoe staat het met de verkeersveiligheid in het dorp/gebied? - Zijn mensen tevreden met het OV-netwerk? - Wat is de bereikbaarheid binnen en buiten het gebied? - Is er overlast van de infrastructuur? - Wat zijn de verwachte ontwikkelingen en waar zouden verbeteringen moeten komen?

Hieronder per dorp de bevindingen uit de interviews.

49 is de geluidsoverlast in de huizen Winkel groter en zijn er trillingen te voelen. Op een andere locatie zitten er veel putten Uit interviews is gebleken dat veel in het asfalt. De bewoners zeggen dat mensen te hard rijden in Winkel. Dit zijn dit deel van Winkel slecht onderhouden voornamelijk bewoners van Winkel zelf wordt. Dit blijkt ook uit het Lemon en dit gebeurt vooral op de Dorpsstraat project, waar onderhoud van straten en en op de West-Friese dijk. Ze rijden te stoepen middelmatig werd beoordeeld. hard, omdat ze denken dat ze de weg goed De mensen willen graag beter onderhoud kennen. Volgens meerdere inwoners van de wegen, vooral van de zijwegen. van ‘t Veld zijn er te weinig maatregelen In het oostelijke deel van de Dorpsstraat om de snelheid te handhaven of zijn parkeerproblemen. Er zijn te weinig werken ze niet. De ondervraagden parkeerplaatsen en vrachtwagens denken dat snelheidscontrole en het staan soms asociaal geparkeerd, aanbrengen van wegversmallingen waardoor er opstoppingen ontstaan. een oplossing is tegen hardrijders. Dit zorgt voor overlast. Bewoners De bewoners voelen zich veilig willen graag dat de vrachtwagens in Winkel, omdat er bijna nooit worden geweerd uit het dorp. ongelukken gebeuren. Alleen is het niet overal veilig voor kinderen om buiten op de straat te spelen en missen Openbaar vervoer op sommige plaatsen zebrapaden. De ondervraagden vinden het openbaar vervoer over het algemeen niet voldoende. Ze willen minder vaak Infrastructuur overstappen en minder lang wachten, Volgens de ondervraagden is overlast dus moeten de bussen vaker rijden. wat betreft de infrastructuur. Er is Daarnaast gaat de eerste bus relatief geluidsoverlast en trillingsoverlast laat, waardoor mensen niet op tijd van vrachtwagens die door het dorp op hun werk kunnen komen en zij het rijden. Doordat de kruispunten openbaar vervoer dus niet gebruiken. van de wegen uit klinkers bestaan, Met de auto en met de fiets zijn alle ontstaat er trillingsoverlast. Hierdoor dorpen, steden en voorzieningen in de

50 buurt wel goed te bereiken. Er is niet waardoor er geen gemeentekantoor is genoeg vraag naar openbaar vervoer om dat goed bereikbaar is. het uit te breiden. De invoering van de buurtbus heeft goed geholpen en wordt, Verwachte ontwikkelingen en over het algemeen, als positief ervaren. verbeteringen Veel ondervraagden verwachten dat er Bereikbaarheid binnen en door de komst van de nieuwe gemeente buiten het gebied niet veel veranderd. Ze denken juist De meningen zijn verdeeld over dat ze een nog kleiner stukje worden de bereikbaarheid van het dorp en in een groter geheel, waardoor de omliggende steden. Sommige er minder aandacht voor hen is. ondervraagden vinden dat de bereikbaarheid van het dorp redelijk is en anderen vinden het ronduit slecht. De bereikbaarheid met de grotere steden vinden de meeste ondervraagden wel goed, omdat er een grote provinciale weg dichtbij is. De bereikbaarheid binnen het dorp vinden zij minder goed. Het nieuwe winkelcentrum is centraal gelegen en voor veel mensen goed bereikbaar. Toch gaan sommige bewoners nog buiten de gemeente boodschappen doen. Het bedrijventerrein van Winkel is niet goed te bereiken vanaf de grote weg. Hierdoor moeten vrachtwagens door het dorp of over kleine wegen om het dorp heen. Het servicepunt van de gemeente Hollands Kroon ligt in Nieuwe Niedorp, maar wordt binnenkort gesloten,

51 gevolg. Momenteel wordt er gewerkt ‘t Veld aan een ventweg langs de provinciale Verkeersveiligheid en weg om de weggebruikers te scheiden. verkeershinder De nieuwe Brede School ligt langs een uitvalsweg. De grote weg door het dorp In de Rijdersstraat en de Dreef zijn heeft er veel bochten, dit kan gevaarlijke geen apart aangegeven fietsstroken situaties opleveren. Meer borden en een aanwezig en er wordt hier vaak te hard schoolzone met een snelheidsadvies gereden. De weg is redelijk bochtig van 15 kilometer per uur zijn misschien en dus onoverzichtelijk, toch kan er gewenst. Er is dus last van verkeershinder hard gereden worden doordat men de doordat er te hard gereden wordt in het loop van de weg kent. De bewoners dorp. De te hoge snelheid zorgt eveneens van ’t Veld zouden graag zien dat voor een onveilig gevoel, vooral op de fiets. hier langzamer gereden gaat worden. Enkele aangedragen oplossingen voor dit probleem zijn het aanbrengen Bereikbaarheid en openbaar van drempels, wegversmallingen vervoer en spiegels en het invoeren van Door de onbetrouwbaarheid van het de algemene voorrangsregels op openbaar vervoer van de afgelopen jaren de kruispunten. Momenteel is de hebben veel van de inwoners auto’s Rijdersstraat een voorrangsweg en gekocht. Momenteel rijdt er ieder uur kan daar dus hard gereden worden. weer een bus door het dorp. Doordat De algemene voorrangsregels zullen men zelf mobiel is wordt er overdag ervoor zorgen dat men moet oppassen weinig gebruik gemaakt van het OV. voor verkeer van rechts. Als het goed Enkel in de ochtend en avond maken is, vermindert men dan ook vaart. veel middelbare scholieren gebruik Op de provinciale weg richting Schagen van de bus. Als men ergens heen wil rijden veel tractoren en brommobielen. moet er eerst via Schagen of Alkmaar Vanwege de doorgetrokken streep gereisd worden wat erg onhandig is. Een mogen deze niet ingehaald worden mogelijke oplossing is het tijdens de spits met een stagnatie van het verkeer als inzetten van grote bussen en in de daluren

52 als het ware een belbus te realiseren. De bereikbaarheid van het dorp met het OV is aan de matige kant door de slechte verbindingen met de buitengebieden. Daarnaast is een bus om het uur prima maar volgens velen mogelijk niet rendabel aangezien niemand de bus gebruikt overdag. Hiervoor zou de invoering van een belbus de ideale oplossing zijn. Al met al zijn de bewoners dus matig positief over het OV in ’t Veld. De verbindingen zijn slecht maar het OV moet wel blijven voort bestaan.

53 Als het op openbaar vervoer aankomt, Oude Niedorp is de bereikbaarheid veel minder. Er zijn nauwelijks busverbindingen en als ze al Verkeersveiligheid en aanwezig zijn, moeten bewoners eerst verkeershinder minimaal tien minuten lopen. De bus Qua verkeersveiligheid vinden de die er rijdt komt eens in het uur en de ondervraagden dat er veel te hard buurtbus is kort geleden afgeschaft. Deze gereden wordt in het dorp. Mensen omstandigheden hebben ertoe geleid negeren de 30 km/u zones. Hierdoor dat men nu vaak in de auto stapt en het kunnen gevaarlijke situaties ontstaan, openbaar vervoer niet meer gebruikt. zeker bij de basisschool die midden in het dorp ligt. Veel tractoren negeren de Werkgelegenheid en obstakels voor snelheidvermindering. voorzieningen Toch verwachten weinig ondervraagden Veel ondervraagden werken in de dat obstakels en wegversmallingen veel omgeving. Hun werk is goed te bereiken nut zullen hebben, omdat deze ook weer per auto. Bewoners ondervonden geen voor (geluids)overlast kunnen zorgen. problemen met het reizen naar het werk. De vele tractoren die door het dorp Voorzieningen zijn niet of nauwelijks rijden, zorgen ook voor modder en vuil aanwezig. Hiervoor moeten mensen op de weg. Een aantal bewoners heeft naar Schagen, Heerhugowaard en daarover geklaagd. Daarnaast zijn er Winkel. In het dorp is alleen een geen fietspaden en trottoirs aanwezig kapsalon en een fietsenreparateur. Vijf in Oude Niedorp, waardoor fietsers en jaar geleden is het dorpscafé afgebroken. voetgangers kwetsbaar zijn in het verkeer.

Bereikbaarheid en openbaar vervoer Verbeterpunten Veel ondervraagden willen extra controle Met de auto is alles goed te bereiken. op de verkeerssnelheid in het dorp. Er liggen veel wegen en de dorpen zijn Ze denken dat het geen nut heeft om goed met elkaar verbonden. Ook zijn obstakels te plaatsen. Voor het openbaar de grote steden snel bereikbaar met de vervoer wensen veel bewoners een auto en er staan weinig files in de regio.

54 bushalte of een buurtbus door het dorp. Dit is vooral voor mensen die slecht ter been zijn en hierdoor het dorp eigenlijk niet meer uit kunnen. Een aantal bewoners wil meer parkeerplaatsen bij de basisschool, omdat ze nu overlast hebben van ouders die hun kinderen met de auto naar school brengen. Een aantal bewoners stellen een veilige oversteek aan het einde van de Zuiderweg bij de grote weg voor, in de vorm van een viaduct of tunnel.

55 56 Toekomstvisies

Op basis van de gesprekken met bewoners en professionals hebben de studenten een beeld gevormd van de te verwachten ontwikkelen en nagedacht over de mogelijkheden om hierop te anticiperen. Dit heeft geresulteerd in 3 toekomstvisie Deze visies zijn aan de hand van posters gepresenteerd. In dit hoofdstuk worden de belangrijkste uitgangspunten van de visies kort beschreven.

Toerischtische slagader

Ondernemendheid in Hollandskroon

Zelfvoorzienende dorpen.

57 hebben. De verbetering van het aantal Visie 1: voorzieningen leidt tot een verbetering van de leefbaarheid in het dorp. En de toeristische de leefbaarheid van het dorp is van essentieel belang voor het voortbestaan slagader van het dorp. De bedoeling is om het aantal toeristische voorzieningen in de regio te verhogen. De extra inkomsten die De kop van Noord-Holland en daarmee gegenereerd worden uit de toeristen die ook de gemeente Hollands Kroon, kent het dorp bezoeken, biedt mogelijkheden van oudsher levendige dorpen met voor een levensvatbare omzet voor deze een sterk saamhorigheidsgevoel. Als voorzieningen. Op deze manier kunnen gevolg van ontgroening, vergrijzing, voorzieningen worden behouden, zoals verlies aan voorzieningen en een bijvoorbeeld een supermarkt en een afname van de werkgelegenheid komt fietsenmaker. Ook biedt een versterking deze dorpsvitaliteit echter onder druk van de toeristische sector mogelijkheden te staan. Verlies van identiteit en het voor extra werkgelegenheid. verdwijnen van het ons-kent-ons gevoel Belangrijke richtpunten in deze visie wordt door de bewoners dan ook als een zijn: agri- en ecotoerisme, water- bedreiging voor de leefbaarheid ervaren. verblijfsrecreatie en cultuurhistorie. De visie gaat er van uit dat het versterken Daarbij zijn goede verbindingen van de toeristisch/ recreatieve sector naar en in het gebied belangrijk. mogelijkheden biedt het tij te keren. Wij stellen voor het open landschap te Dit kan door gebruik te maken van de behouden en meer natuur te creëren. aanwezige landschappelijke kwaliteiten. Het landschap is erg open en heeft Het doel is om via toeristische en daarom een vrij ruim zichtveld. Er vindt recreatieve ontwikkelingen een voornamelijk landbouw plaats. Het doel economische impuls te creëren is op bepaalde plekken meer natuur te waardoor bestaande voorzieningen creëren, maar wel zo dat er voldoende zoals diverse winkels meer draagvlak ruimte voor landbouw overblijft. De nieuwe natuurgebieden dienen naast

58 het versterken van de natuur ook voor parfumflessenmuseum en het Kremlin recreatieve doeleinden. Ook dragen zij in Winkel. Binnen de regio behoudt elk als waterberging bij aan een oplossing dorp zijn eigen identiteit en worden van de gevolgen van klimaatverandering. toeristische elementen behouden en Het behouden en versterken van de rust versterkt om het gebied aantrekkelijk en de openheid in omgeving is belangrijk. te houden voor recreatie. Met name Dit sluit aan bij de wensen van bewoners, water- en fietsrecreatie hebben potentie maar is ook juist wat recreanten belangrijk vanwege de aanwezigheid van het vinden. Om de rust en de identiteit van huidige fietsknooppuntnetwerk en de de dorpen te behouden wordt is het niet bevaarbare waterlopen. De doelgroep gewenst om veel uit te breiden, maar van de recreatieve activiteiten wordt vooral in te zetten op herstructureren en in hoofdzaak gevormd door gezinnen renoveren van leegstaande gebouwen en ouderen. De toename in recreatieve in de kern. De openheid kan behouden activiteiten zorgt voor een vergroting worden door een stop op uitbreiding van het draagvlak voor ondernemers. van bedrijventerreinen en kantoren. Deze ontwikkelingen zorgen voor een Economische groei moet vooral worden vergroting van de vitaliteit van het dorp. gezocht in extensieve vormen van Recreatie brengt logischerwijs diverse recreatie. Het aantrekken van recreanten activiteiten met zich mee. Om toch de rust levert kansen voor het behoud van het te behouden, zou recreatieve activiteiten authentieke ‘dorpsgezicht’ (onderhoud) zoveel mogelijk in de omgeving van de en bestaande voorzieningen. dorpen moeten worden ontwikkeld en Het is belangrijk om te investeren in niet in de kernen zelf. De kennis van de een toeristisch netwerk in de omgeving. recreatieve mogelijkheden en de beleving Het gebied wordt op dit moment van het landschap kan versterkt worden gekenmerkt door een open landschap door het plaatsen van informatiepunten met karakteristieke oude boerderijen op belangrijke recreatieplekken, zoals en de lintbebouwing. In Oude Niedorp langs fietsroutes. Een mogelijkheid is bijvoorbeeld staat een oude molen het zorgen voor goede fietsverbindingen en een kerkruïne en verder zijn er tal met de kuststrook zodat toeristen daar van karakteristieke punten zoals het daar verblijven eenvoudiger ook het

59 achterland kunnen gaan verkennen en meer in deze omgeving terecht komen. Vanwege de economische en technologische ontwikkelingen zullen de kansen van de boeren om het bedrijf voort te zetten afnemen. Als gevolg hiervan zullen zij op zoek gaan naar andere alternatieve bestemmingen voor hun bedrijf. De burgers worden gestimuleerd om eigen initiatieven tot uitvoering te brengen. Hierbij kan gedacht worden aan horecaondernemingen (als gevolg van toename in recreatie). Door de recreatieve ontwikkelingen neemt de noodzaak tot het verbeteren van de infrastructuur en bereikbaarheid van het gebied toe. De bereikbaarheid kan onder meer vergroot worden door verbeteringen in het openbaar vervoer ten opzichte van de huidige situatie. De verkeersveiligheid is daarbij een belangrijk aandachtspunt.

60 61 verwachting is dat er in de toekomst Visie 2: meer vraag is naar woonruimte en voorzieningen voor werknemers van Ondernemendheid de Agriport. Doordat er binnen de Agriport ook ruimte nodig is voor in Hollandskroon innovatie is het ook belangrijk om hoger opgeleiden aan te trekken. De kernen in het zuidelijk deel van de gemeente Hollandskroon kunnen aantrekkelijke De ontwikkeling van de kernen in dit deel vestigingsplaatsen worden voor deze van de gemeente Hollandskroon hangt werknemers: in het groen, dicht bij de in deze visie samen met de regionale grotere steden en dichtbij de Agriport. ontwikkeling van de bedrijvigheid en de infrastructuur. Om de kernen niet te Op het gebied van voorzieningen wordt laten vergrijzen is het van belang om Winkel een centrum van bedrijvigheid de kernen beter te verbinden met de in de regio. De huidige en nieuwe omliggende steden. Door te anticiperen inwoners zullen profiteren van de op regionale ontwikkelingen op het nieuwe ontwikkelingen. Er zullen winkels gebied van werkgelegenheid kunnen de gerealiseerd worden met innovatieve dorpen een aantrekkelijk woonklimaat in producten op het gebied van voedsel stand houden. De verwachting is dat in de en tuinbouw die afkomstig zijn uit regio meer werkgelegenheid kan worden de Agriport. Ook worden inwoners gecreëerd door o.a. een verbreding betrokken bij het onderzoeksproces van het aanbod in arbeidsplaatsen. Een door bijvoorbeeld producten te testen belangrijke kracht is de ontwikkeling in een modern restaurant. Daarnaast van de Agriport. De agriport is een worden er excursies georganiseerd voor onderzoeks- en kenniscentrum in de scholieren en studenten en verder is er regio Noord-Holland. Er wordt hier de mogelijkheid om stage te lopen binnen gewerkt aan grootschalige glastuinbouw deze onderneming. Dit is o.a. interessant en vollegrond teelten. Ook is er een voor studenten vanuit verschillende business park in ontwikkeling. De onderwijsinstellingen in de omgeving.

62 Zo kunnen studenten op het gebied van starters om zich te vestigen in het gebied. agrotechnologie hier veel praktijkervaring Jonge gezinnen zorgen voor meer kunnen opdoen. Anderzijds kunnen mogelijkheden in het dorp. Als er meer bouwkundestudenten bijdragen aan de kinderen bij komen zullen de scholen en ontwikkeling en inrichting van lege kavels. sportverenigingen hiervan profiteren. Door de aanwezige diversiteit in Voor het creëren van een dorpsgevoel bedrijven en gebouwen wordt een unieke moeten er meer evenementen atmosfeer gecreëerd die bij uitstek georganiseerd worden, denk aan geschikt is voor veel verschillende typen markten en braderieën. Het realiseren clinics, workshops en teambuilding. van starterswoningen moet ook vanuit de Dit alles draagt bij aan het leerzame en gemeenschap gebeuren, het is van belang multifunctionele gebruik van de Agriport. dat er rekening gehouden moet worden met de oude bebouwingstructuren om De infrastructuur rondom de Agriport niet te zorgen voor versnippering en zal compleet voldoen aan de eisen die identiteitsschade. Voor het dorp ‘t Veld de verhoogde toevoer naar het gebied kan er met de komst van starters ook een stelt. De al bestaande wegen worden supermarkt geopend worden die ervoor geoptimaliseerd en er waar nodig zorgt dat men voor de belangrijkste wordt de infrastructuur uitgebreid. boodschappen niet ver hoeft te reizen met de auto maar dat met de fiets kan doen. Als gevolg van de komst van jonge De zichtbaarheid en bereikbaarheid met mensen naar de dorpen ontstaat er ook het openbaar vervoer van het gebied een grotere behoefte aan voorzieningen voor jongeren is van belang. Jongeren dichtbij huis. Door in samenwerking met zullen zich eerst lokaal oriënteren op de de bedrijven op de Agriport te werken carrièremogelijkheden. Door agrarisch aan een woningbouwplan kunnen er gerelateerde kenniswerkplaatsen op te starterswoningen gerealiseerd worden. zetten in de Agriport, kan er ook kennis Het is van belang dat de bereikbaarheid uitgewisseld en uitgebreid worden. in de regio sterk verbeterd wordt via de weg maar zeker ook met het openbaar Vanuit de visie moet de bereikbaarheid vervoer, zodat het ook aantrekkelijk is voor verbeterd worden met het openbaar

63 vervoer, daarvoor moeten er goede verbindingen zijn met de grote treinstations in de omgeving en moeten de regionale (snel)busverbindingen frequenter gaan rijden. Door het inrichten van een extra transferium bij Verlaat kunnen mensen uit Oude Niedorp en ‘t Veld/Zijdewind hiernaartoe fietsen en vanaf daar verder reizen met de snelbus. Voor de ouderen kan er een belbus ingesteld worden tussen Oude Niedorp en het transferium bij Verlaat. De verkeersveiligheid voor fietsers moet in de kernen verbeterd worden door fietsstraten aan te leggen en automobilisten meer bewust te maken van de fietsers in het gebied.

64 65 Nederland. Het dorpsgevoel wordt Visie 3: versterkt door burgerinitiatieven en doordat alle voorzieningen binnen Zelfvoorzienende de dorpskernen liggen versterkt dit kernen de betrokkenheid van de burgers. Duurzaamheid is een belangrijk aspect in onze visie. We willen geen ecologische ‘footprint’ achterlaten op de wereld. Een zelfvoorzienende De ontwikkeling die nu gaande is in kern is ook zelfvoorzienend in zijn de gemeente Hollands Kroon is dat de energiebehoefte. We willen daarom dorpen steeds afhankelijker worden van onze eigen duurzame energie opwekken. de grotere kernen die buiten het gebied De kernen worden zelfvoorzienend, liggen. In een groeiende wereldeconomie dit betekent dat transport van en naar willen wij een tegenwicht bieden aan de kern afneemt. Hierdoor wordt ook dit proces en de kleinere kernen op het brandstofverbruik gereduceerd zichzelf laten staan. Daarom zetten en hoeft er niet veel geïnvesteerd we in op zelfvoorzienendheid. Een te worden in de infrastructuur. zelfvoorzienende kern is een dorp Het is niet realistisch dat iedere kleine of een aantal dorpen die hun eigen kern in het gebied zelfvoorzienend behoefte in voorzieningen, werk en wordt. De draagkracht om ieder dorp wonen kunnen bevredigen. Dit houd dat zelfvoorzienend te maken is afwezig. alle mensen binnen het dorp werken Wanneer de dorpen samenwerken en en wonen en voldoende voorzieningen voorzieningen op elkaar afstemmen zoals sport en zorg hebben. Elk dorp zijn de mogelijkheden groter. We staat dan op zichzelf en is onafhankelijk willen daarom de verbindingen tussen van de grotere kernen daarbuiten. de dorpen versterken, inclusief een We willen de identiteit en het verbetering van het openbaar vervoer. dorpsgevoel in dit gebied bewaren. Dit als tegenbeweging op een De omliggende landbouw wordt steeds dichter groeiend en drukker gericht op het voorzien van de kernen.

66 Het gebruik van regionale producten bevordert de zelfvoorzienendheid en is duurzaam. We willen bedrijven en daarmee mensen aantrekken om zich te vestigen in het dorp. Nieuwe woningen en voorzieningen willen we niet aan de randen plaatsen maar we willen meer de kern opvullen. Bedrijven willen we clusteren grenzend aan het huidige bedrijventerrein.

67 bewoners aan er wel voor elkaar te zijn als Conclusies en dat nodig is. Ook hier hebben bewoners behoefte aan nieuwe starterswoningen. aanbevelingen Daarnaast wordt het openbaar vervoer als een probleem gezien. Het onderzoek laat zien dat de dorpen enerzijds veel zaken gemeen hebben. Winkel is de grootste kern van het De grootste gemene deler is de grote onderzoek en dat laat zich ondermeer tevredenheid van de bewoners. Vrijwel zien in de meer wisselende verhalen van alle bewoners geven aan met veel plezier bewoners. Zij geven aan dat het prettig in het gebied te wonen. Alleen jongeren wonen is in Winkel, dat er voldoende geven aan dat ze vinden dat er weinig te voorzieningen zijn en over het algemeen doen is en dat ze verwachten op termijn is men dan ook erg tevreden. Aangezien ook ergens anders te gaan wonen. Wel er in Winkel redelijk wat nieuwbouw is zijn enkele subtiele verschillen te zien. geweest, is er minder dan in de andere kernen sprake van vergrijzing. Winkel In ’t Veld-Zijdewind roemen de is ook voor de bewoners uit de andere bewoners de sterke saamhorigheid. Ze dorpen een plek waar ze heen gaan geven aan aan veel dingen gezamenlijk vanwege de aanwezige voorzieningen. op te pakken. De wensen van de bewoners vallen samen met verwachte Juist in de relatie tussen de dorpen zit ontwikkelingen. Vrijwel iedereen hoopt ook de kracht voor de toekomst. Door op de bouw van nieuwe woningen schaalvergroting en een toegenomen en de komst van een supermarkt. mobiliteit is het niet realistisch om te verwachten dat elk dorp alle mogelijke In Oude Niedorp geven de bewoners voorzieningen kan huisvesten. aan dat het een prachtige plek is om te Daarvoor is simpelweg het draagvlak wonen. Zij hebben over het algemeen te klein. Samen kunnen de dorpen wel wat minder behoefte aan een sterke voor voldoende draagvlak zorgen en sociale cohesie dan bijvoorbeeld de daarmee voorkomen dat voorzieningen bewoners in ’t Veld. Tegelijk geven helemaal uit het gebied verdwijnen.

68 Daarvoor is het belangrijk dat de dorpen meer gaan samenwerken en elkaars kwaliteiten waarderen en op elkaar afstemmen. De samenwerking die de dorpsraden zijn gestart biedt daarvoor een goede basis, zeker als ook Nieuwe Niedorp bij het project betrokken wordt. Onze aanbeveling is dan ook dat de dorpsraden samen een toekomstvisie op gebiedsniveau maken en van daaruit gaan nadenken over de rol en positie van de afzonderlijke dorpen. De wensen van bewoners die in dit boekje uiteen zijn gezet kunnen daarbij helpen, evenals de ideeën die gepresenteerd zijn in de verschillende visies.

69 70 Colofon

Redactie Jolanda de Jong

Auteurs 1e jaars studenten van de opleiding Landschapsarchitectuur onder begeleiding van Raoul Beunen, Chris Baltjes (docenten), Sjors de Ridder en Tijs van den Brink (onderwijsassistenten)

Vormgeving Kinga Bachem

Meer informatie over het dorpsonderzoek: www.raoulbeunen.nl

71