Historia I Zabytki
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Powiat Sokołowski Leszek Iwaniuk Starosta Sokołowski Leszek Iwaniuk Starosta Sokołowski Drodzy Turyści! JestDrodzy mi niezmiernie Turyści! miło powitać Państwa na ziemi Powiatu Sokołow- skiego, która zachwyca swoim bogactwem historii, pięknem krajobrazu oraz różnorodnościąJest mi niezmiernie przyrody. Tutajmiło, swojeże zdecydowali piętno odcisnęły się Państwo wspaniałe odwiedzić rody Os- solińskichPowiat Sokołowski,czy Radziwiłłów. a w MożnaWasze równieżręce trafił zobaczyć nasz wieleprzewodnik. zabytkowych Jestem ze- społówprzekonany, dworsko że - pałacowych,nikt nie pożałuje pięknych chwil kościołów spędzonych i świątyń, na tych liczne terenach, przydroż- ne przyciągniętykapliczki, krzyże, bogactwem pamiątkowe ich tablicehistorii, oraz pięknem pomniki. krajobrazu Tutaj wreszcie oraz różwarto- podążyćnorodnością śladami przyrody. wspaniałych Tutaj bohaterów swoje piętno historycznych odcisnęły wydarzeń:wspaniałe księdzarody StanisławaOssolińskich, Brzóski, czy Feliksa Radziwiłłów. Bartczuka Tutaj czy można Władysława odnaleźć Rawicza. wiele zabytko- Dziękiwych pięknymzespołów nadbużańskim dworsko-pałacowych, krajobrazom pięknych każdy kościołówznajdzie tu i przystańświątyń, na beztroskiliczne przydrożnewypoczynek. kapliczki, W naszym krzyże, regionie pamiątkowe swoje miejsce tablice odnajdą oraz pomniki. fani tury- stykiTutaj wycieczkowej. wreszcie warto Wyprawy podążyć rowerowe śladami czy wspaniałych piesze wycieczki bohaterów będą stanowić histo- dlarycznych Państwa wydarzeń: prawdziwą księdza przyjemność. Stanisława Brzóski, Feliksa Bartczuka czy TerenWładysława Powiatu Rawicza. Sokołowskiego W naszym to aż regionie siedem swojerezerwatów miejsce przyrody, odnajdą ogromny fani obszarturystyki Nadbużańskiego wycieczkowej. Parku Dzięki Krajobrazowego, pięknym, nadbużańskim Sieci Natura krajobrazom, 2000 i Zielo- nychwyprawy Płuc Polski. rowerowe Zapraszam czy piesze również będą stanowićnad ciągnącą prawdziwą się kilometrami przyjemność. przez obszarKażdy Powiatu bez problemu rzekę Bug. znajdzie To doskonałe też osobliwą miejsce przystań dla wędkarzy, na beztroski a także wy tych,- którzypoczynek. lubią po Teren prostu Powiatu relaks nad Sokołowskiego wodą. to aż siedem rezerwatów Dziękujemy,przyrody, ogromny że zdecydowaliście obszar Nadbużańskiego się Państwo odwiedzićParku Krajobrazowego, Powiat Sokołow- ski.Sieci Niech Natura nasz 2000przewodnik i Zielonych będzie Płuc pomocny Polski. w poznawaniuZapraszam również piękna nad ziemi cią -so- kołowskiej.gnącą się kilometrami przez obszar Powiatu rzekę Bug. To doskonałe Jestemmiejsce przekonany, dla wędkarzy, że anikt także z Państwa tych którzy nie pożałujelubią po chwilprostu spędzonych relaks nad na naszymwodą. terenie. Myślę, żeMyślę, piękne że krajobrazypiękne krajobrazy, Powiatu czyste Sokołowskiego, środowisko, jego ciekawa czyste hi- storiaśrodowisko, i wielowiekowe ciekawa zabytki historia dostarczą i wiekowe Państwu zabytki niezapomnianych nie pozostawią nikogo wrażeń. Miłegoobojętnym. zwiedzania! Miłego zwiedzania! 4 historia i zabytki SOKOŁÓW PODLASKIPODLASKI 2015 2015 5 “Projekt “Projekt współfinansowany współfi nansowany przezprzez UnięUnię eEuropejskąuropejską ze środków eEuropejskiegouropejskiego Funduszu RozwojuRozwoju Regionalnego Regionalnego SPiS TReści ww ramachramach RegionalnegoRegionalnego ProgramuProgramu Operacyjnego WojewództwaWojewództwa MazowieckiegoMazowieckiego 2007-2013”2007-2013” Wprowadzenie 9 Introduction 11 Eintritt 11 Gmina Bielany 13 Teksty: Bielany municipality 24 TomaszTomasz Biaduń,Biaduń, Paweł Balcerek, Piotr Orzechowski Die Gemeinde Bielany 28 Gmina Ceranów 33 Redakcja tekstów i współpraca historyczna: Ceranów municipality 42 Jacek Odziemczyk, Artur Ziontek Die Gemeinde ceranów 45 Zdjęcia: Gmina Jabłonna Lacka 49 Tomasz Biaduń, iIlonalona Gabryel Jabłonna Lacka municipality 60 Die Gemeinde Jabłonna Lacka 64 Zdjęcia archiwalne: Miasto i Gmina Kosów Lacki 69 ArturArtur Ziontek,Ziontek, archiwum Urzędu Miasta w Sokołowie Podlaskim,Podlaskim, City and municipality Kosów Lacki 82 Miejska MiejskaBiblioteka Biblioteka Publiczna Publiczna w Sokołowie w Sokołowie Podlaskim, Podlaskim Sławomir Kołek Die Stadt und Gemeinde Kosów Lacki 87 Gmina Repki 93 Projekt graficznygrafi czny ii wykonanie:wykonanie: Repki municipality 106 KopalniaKopalnia iInspiracjinspiracji – Agencja Kreatywna TomaszTomasz BiaduńBiaduń Die Gemeinde Repki 110 Gmina Sabnie 115 Współpraca: Sabnie municipality 124 UrzędyUrzędy Gmin:Gmin: Bielany,Bielany, cCeranów,eranów, Jabłonna Lacka, Repki, Sabnie,Sabnie, Die Gemeinde Sabnie 127 UrządUrząd MiastaMiasta ii GminyGminy Kosów Lacki, Urząd Miasta Sokołów Podlaski, Ilonailona GabryelGabryel Gmina Sterdyń 131 Na zlecenie: Sterdyń municipality 144 StarostwoStarostwo PowiatowePowiatowe w Sokołowie PodlaskimPodlaskim Die Gemeinde Sterdyń 149 Gmina Sokołów Podlaski 155 Nakład: Sokołów Podlaski municipality 162 1000 Die Gemeinde Sokołów Podlaski 165 Miasto Sokołów Podlaski 169 The city of Sokołów Podlaski 184 iISBNSBN 978-83-63446-88-8 Die Stadt Sokołów Podlaski 189 Bibliografia Sokołowa Podlaskiego i powiatu sokołowskiego 194 2015 6 historia ii zabytki zabytki SOKOŁÓW PODLASKI 2015 7 Powiat Sokołowski WPROWADZENIE mieszkańców. Praktycznie każda z gmin na tych terenach posiada bogatą i wyjątkową historię, którą tworzyły w przeszłości znakomite rody Ra- Powiat sokołowski położony jest we wschod- dziwiłłów, Krasińskich czy Ossolińskich. Obszar niej części województwa mazowieckiego. To te- powiatu był miejscem koegzystencji kultury i lud- reny niezwykle atrakcyjne dla turystów chcących ności polskiej, ruskiej i żydowskiej. zarówno wypocząć, jak i aktywnie spędzić urlop. Sam powiat powstał natomiast 1 stycznia Znajduje się tutaj wiele miejsc wartych odwiedze- 1867 r. na podstawie ustawy z 31 grudnia 1866 nia, bardzo atrakcyjnych pod względem historycz- roku. Wchodził wtedy w skład guberni siedleckiej nym. Obszary te przyciągają również pięknymi Królestwa Polskiego, zależnego i podporządko- krajobrazami i czystym środowiskiem. Granica wanego Rosji. Dziś jest częścią województwa północna i wschodnia powiatu to bardzo malow- mazowieckiego i składa się z 7 gmin wiejskich niczy odcinek rzeki Bug. Tereny powiatu w całości (Repki, Bielany, Sokołów Podlaski, Sabnie, cera- należą do ekologicznego obszaru „Zielone Płuca nów, Jabłonna Lacka, Sterdyń) 1 miejsko-wiej- Polski”, a duża część lasów stanowi znaczną po- skiej (Kosów Lacki) i 1 miejskiej (miasto Sokołów wierzchnię Nadbużańskiego Parku Krajobrazo- Podlaski). Pod względem administracyjnej przy- wego. Znajdziemy tutaj wiele cennych i objętych należności kościelnej funkcjonuje od 1992 roku ochroną obszarów oraz obiektów przyrodniczych: w składzie diecezji drohiczyńskiej i dekanatów siedem rezerwatów przyrody, ponad setkę po- sterdyńskiego (parafie w Sterdyni, ceranowie, mników przyrody, czy obszar objęty programem Seroczynie, Łazówku, Zembrowie, Skibniewie, Natura 2000. Z powiatem sokołowskim sąsiadują Kosowie Lackim, Grodzisku), sokołowskiego powiaty: węgrowski (od zachodu), ostrowski i wy- (3 parafie w Sokołowie, parafie w Wyrozębach, sokomazowiecki (od północy), siemiatycki (od czerwonce, Szkopach i Repkach, Kożuchówku, wschodu) oraz siedlecki (od południa). W skład Rozbitym Kamieniu, Rogowie, Niecieczy, czeka- powiatu wchodzi dziewięć jednostek samorzą- nowie, Jabłonnie Lackiej) i drohiczyńskim czyli dowych. Są to gminy: Bielany, ceranów, Jabłonna nadbużańskim (Gródek, Wirów, Sawice, Skrze- Lacka, Kosów Lacki (wraz z miastem), Repki, Sab- szew). Znajdziemy tu wiele zabytkowych ze- nie, Sterdyń i Sokołów Podlaski oraz miasto So- społów pałacowo-parkowych, kościołów, przy- kołów Podlaski. Powierzchnia powiatu to ponad drożnych figurek, kapliczek, a także pomników. 1130 km2, zamieszkanych przez blisko 60 tysięcy Życzymy owocnego zwiedzania. 8 historia i zabytki SOKOŁÓW PODLASKI 2015 9 INTRODUctiON EINTRITT The Sokołów district is located in the east- Der Sokołowski Kreis liegt im östlichen Teil der ern part of Masovian voivodeship. This area is Mazowieckie Woiwodschaft (Masovien). Dieses incredibly attractive for tourists that seek relax- Gebiet ist unglaublich attraktiv für Touristen, die ation or active way of spending their free time. sich sowohl ausruhen, als auch aktiv erholen wol- There are many places worth visiting here which len. es gib hier viele sehenswürdigen historischen are very attractive in terms of history, beautiful Denkmäler. Das Gebiet zieht außerdem mit seinen landscapes and clean environment. Northern wundervollen Landschaften und der sauberen and eastern borders of the district are defined by Umwelt an. Die östliche und nördliche Grenze des a picturesque stretch of the river Bug. The area Kreises wird vom malerischem Fluss – dem Bug of the district entirely belongs to the ecological bestimmt. Das Gelände des Kreises gehört im Gan- territory of “Polish Green Lungs”. The Sokołów zen zum ökologischen Bereich der Grünen Lungen district borders with węgrowski (from the west), Polens. Mit dem Sokołowski Kreis grenzen die ostrowski and wysokomazowiecki (from the Kreise: węgrowski (westlich), ostrowski und wyso- north), siemiatycki (from the east) and siedlecki komazowiecki (nördlich), siemiatycki (östlich) (from the south) districts. The Sokołów district und siedlecki (südlich). Zum Kreis gehören neun consists of nine local government units. Those Selbstverwaltungsorgane. es sind die Gemeinden are municipalities of: Bielany, ceranów, Jabłon- Bielany, ceranów, Jabłonna Lacka, Kosów Lacki na Lacka, Kosów Lacki, Repki, Sabnie, Sterdyń, (zusammen mit der Stadt), Repki, Sabnie,