Stamboom Van De Familie Lenstra (En Klijnsma)
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Stamboom van de familie Lenstra (en Klijnsma) Versie 2017 Inleiding Een stamboom is vaak niet meer dan een droge opsomming van namen, relaties en datums voor zover vastgelegd in de archieven. Als je echter verder terug wilt in de tijd, en als het ware de wortels van de stamboom wilt kennen, dan kom je er niet meer met dit soort gegevens. Dan moet je duiken in de geschiedenis van de dorpen waar onze voorouders woonden. En je moet je verdiepen in het eigendom van stukken grond die zijn geërfd. Op die manier kan je vaak tot diep in de 17e eeuw blootleggen wie deze voorouders waren en wat ze deden voor de kost. Dit artikel is een weerslag van deze zoektocht. Het is geschreven enerzijds voor belangstellende familieleden en anderzijds voor andere stamboomonderzoekers. Onze voorouders komen immers ook voor in stambomen van aangetrouwde families. De voorouders van de familie Lenstra zijn tevens de voorouders van de familie Klijnsma en een aantal andere families die zich later afsplitsen. In het bijzonder noem ik de familie Van der Lende en de families Wink en Schmalz. Zij zijn via de vrouwelijke tak verbonden aan de familie Klijnsma. Deze families hebben zeer uitgebreid stamboomonderzoek gepubliceerd waarvan ik dankbaar gebruik heb gemaakt. Voor hen is dit artikel ook van belang omdat ook voor hen nieuwe informatie zal worden gegeven. Een aantal wortels van de stamboom is getraceerd tot rond 1600. Een enkele adellijke wortel zelfs nog verder terug. Maar dan wel in Brabant! Het blijkt namelijk dat onze familie afstamt van een verbannen edelman uit Brabant die bij Steenwijk is gaan wonen: Vincent (Cent) van Doerne. Een ander nieuw gegeven sinds de vorige versie van dit artikel, is de verschijning van het boek Verveningen en verveners in Friesland van W. Visscher. Dit naslagwerk bevat een grote hoeveelheid informatie over de verveners uit onze familie. Veel komt overeen met wat ik eerder vond, maar er is ook veel nieuw. Zo blijkt bijvoorbeeld dat de verveningen bij Nijeholtwolde en Peperga belangrijker waren dan ik had gedacht. Ook de grote rol van Sent Meines en zijn kinderen daarin wordt in dit boek belicht. Voor we beginnen wil ik graag wijzen op onzekerheden die nu eenmaal samenhangen met het vinden van familierelaties in die periode. Er bestonden toen geen achternamen en er waren vaak meerdere personen met dezelfde voornaam en vadersnaam (patroniem). Ik heb dit artikel geschreven op basis van archiefstukken die via internet beschikbaar zijn. Ik ben ook een dag in Leeuwarden geweest om microfiches van koopproclamaties te bestuderen. Dat blijkt nog best lastig omdat ik niet gewend ben om de oude Nederlandse handschriften te lezen. Dat is ook een beperking. Maar ik denk toch dat hetgeen ik heb gevonden interessant is voor familieleden en anderen die geïnteresseerd zijn in de geschiedenis van Weststellingwerf. Jip Lenstra, Bloemendaal november 2017. 1 De stamboom Om dit verhaal te kunnen volgen is het van belang om de personen waarover het gaat te kunnen plaatsen in hun onderlinge verband. De familie Lenstra heeft de beschikking over “Het Groene Boekje” waarin indertijd alle nakomelingen van Gerben Andries Lenstra (1834 -1917) en Jantje Beerends Scheur (1850 – 1926) zijn opgenomen. Hoewel dit boekje inmiddels verouderd is, gebruik ik het toch als beginpunt van dit verhaal. De afstamming van Gerben Andries Lenstra is onderzocht door de genealoog Wierda, op verzoek van Oom Gerben Lenstra uit Groningen. Dit onderzoek heeft onze wortels teruggevonden tot en met het echtpaar Sent Meines en Alegonda (Aaltje) Wybes te Nijeholtwolde. Zij vormen daarom het scharnierpunt in dit artikel. Sent Meines en Alegonda Wybes met hun kinderen en kleinkinderen. Hieronder staat de weergave van de stamboom van Sent Meines en die van zijn vrouw Alegonda Wybes. Ik heb deze stambomen kunnen construeren op basis van gegevens uit de Tresoar, uit de kwartierstaat van Pieter van der Lende en uit de internetstamboom van de families Wink en Schmaltz. De gegevens over de wortel in Onna, bij Steenwijk, zijn afkomstig van het Historisch Centrum Overijssel en de transcripties Jan Pit. Voor nadere verwijzingen zie de bronweergave aan het eind van dit artikel. De zoektocht naar de ouders van Sent Meines was ingewikkeld en tijdrovend. Maar het is uiteindelijk toch gelukt, vooral dankzij de zeldzaamheid van de naam Sent. De afstamming van zijn vader gaat via Noordwolde naar Oosterwolde. Daar houdt het spoor op. 2 De familie van zijn moeder, Annigjen Cents, komt uit Onna bij Steenwijk en is uiteindelijk verbonden met de eerdergenoemde Vincent van Doerne. De ouders van Sent Meines en hun voorouders. De ouders van Alegonda Wybes en hun voorouders. Nu de stamboom duidelijk is ga ik proberen om wat meer te vertellen over een aantal personen uit deze boom. Te beginnen met de ouders van Sent Meines en vervolgens die van Alegonda Wybes. 3 Vervolgens komen we uit bij Sent Meines en Alegonda Wybes zelf. Zij werden beide geboren in Nijeholtwolde dat aan het begin van de 18e eeuw een groeiend turfwinningsdorp werd. Ik zal daarom zowel over Nijeholtwolde als over de turfwinning het nodige vertellen. Tenslotte bespreek ik de nakomelingen van Sent en Alegonda, de families Klijnsma en Lenstra. Omdat het mij vooral gaat om de Lenstra’s ligt daar de nadruk. Deze tak wordt uitgewerkt tot de tijd van mijn grootvader. De ouders van Sent Meines Van Sent Meines is geen doopregistratie bekend. Het was daarom erg lastig om te achterhalen wie zijn ouders waren. Eigenlijk wist ik alleen maar zeker dat zijn vader Meine heette. In eerste instantie heb ik gedacht dat Meine Andries zijn vader zou moeten zijn. Meine Andries woonde rond 1720 in Nijeholtwolde. Hij was grote pachtboer geweest bij de familie Oltholt, de familie waaruit zijn latere vrouw Alegonda Wybes voortkomt. En als klap op de vuurpijl bleek zijn vrouw, Femmigje Lucas, naast Sent Meines te wonen. Ze is dan weduwe van Meine Andries en hertrouwd met Jan Heines, de veldwachter van het dorp. Jan Heines wordt namelijk direct na Sent Meines genoemd in de quotisatie (volkstelling ten behoeve van de belastinginning) van 1749. Maar toch bleef het onduidelijk waarom Meine Andries zijn tweede of derde zoon Sent noemt. De naam Sent komt voor 1750 nog helemaal niet voor in Weststellingwerf! En waarom Sent Meines zijn derde zoon Albert noemt. Dat duidt volgens de toen veel toegepaste vernoemingsregels er op dat zijn oudste broer of die van zijn vrouw Albert heet. Van Alegonda Wybes weten we dat die geen Albert in de familie heeft. Dus De traditionele vernoemingsregels die vaak, moet die naam van vaders kant komen. Als de oudste maar niet altijd, werden gebruikt voor het geven broer Albert heet betekent dat vrij zeker dat zijn vaders van voornamen aan kinderen. vader ook Albert heet. De eerste zoon werd volgens de eerdergenoemde vernoemingsregels immers naar vaders vader genoemd. Dus eigenlijk zoeken we naar een Meine Alberts die getrouwd is met een vrouw die Sents als patroniem heeft. Dat zou precies passen. Deze combinatie van namen is in de Friese databanken niet aanwezig. Er was wel een Meine Alberts in Noordwolde bij de qoutisatie van 1744 en 1749, maar dat was toch wel wat uit de buurt. En van zijn vrouw was in de Friese data niets bekend. Op een goed moment trof ik in de steeds beter toegankelijk wordende data uit Overijssel een huwelijks aankondiging aan die duidelijkheid gaf. In 1704 werd in Steenwijk aangetekend dat Meine Alberts uit Noordwolde was getrouwd met Annigje Cents uit Onna. Dit echtpaar had dus de perfecte combinatie van namen: Meine, Albert en Cent/Sent. Gezien de registraties in 1744 en 1749 kunnen we aannemen dat het echtpaar in Noordwolde is gaan wonen. Noordwolde was toen een turfdorp. Meine Alberts kan dus goed bij de turfwinning in Noordwolde betrokken zijn geweest. Onna is ook een turfdorp. Het ligt aan de noordoostzijde van het grote veengebied van Giethoorn. Goede kans dat Annigje Cents uit een verveners geslacht stamt. Dat maakt het plaatje compleet. De naam Sent is zo bijzonder dat de gevonden combinatie Meine/Albert/Cent wel de meest aannemelijke ouders van Sent Meines moeten zijn. 4 Meine Alberts Zoals gezegd komt Meine Alberts uit Noordwolde. Daar is hij echter niet geboren. Er is een doopbericht in Oosterwolde waarin een kind Meine wordt genoemd met als vader Albert Meines. Over een moeder is niets bekend. Albert Meines was een pachtboer met een perceel akkerbouwgrond van ruim 11 hectare in Oosterwolde. Het perceel lag op een plek in het huidige dorp Oosterwolde westelijk van de Snellingerdijk ter hoogte van de Buttingasingel. Albert Meines krijgt eerst een dochter Janthien op 26 april 1668. Vervolgens een zoon Meine op 12 december 1669. En tenslotte 13 jaar later weer een dochter Claesje op 20 augustus 1682. Zoon Meine Alberts gaat kennelijk al rond 1700 naar Noordwolde om daar iets te ondernemen in de turfwinning. Dat kan direct met de turfwinning te maken hebben (veenbaas) of indirect zoals kastelein, schipper of handelaar. Hij trouwt dus in 1704 (18 mei) als jonge man met Annigjen Cents, jonge dochter. Het perceel akkerbouwland bij Oosterwolde waar Albert Meines gebruiker was. De term “Zijn hier niet getrouwt” betekent dat ze elders trouwden en dat een van hen (in dit geval Annigjen) uit Steenwijk komt. In de quotisatie van 1744 komt Hier staat geschreven: 3e Proclamatie den 18 Meij Meijne Alberts JM van Meijne Alberts voor in Noordwolde. Noordwolde met Annigjen Cents JD tot Onna zijn hier niet getrouwt. Zijn huishouden is dan 3 personen. Dat zou dus inclusief Sent kunnen zijn. Bij de quotisatie van 1749 staat Meyne Alberts (2p) in Noordwolde vermeld. Er staat bij: “arme oude luiden”. Dit moeten we niet al te letterlijk nemen want ze worden aangeslagen voor cg 11:9:00.