Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9453 – Poz. 1717, 1718 ich użytkowania oraz myte wewnętrznie i odkażane nie rzadziej niż raz na dwa tygodnie. 7. Pojazdy powinny być oznakowane nazwą i ad- resem przedsiębiorcy.

1718

UCHWAŁA Nr 341/XXXIII/10 RADY MIEJSKIEJ W WIELENIU

z dnia 22 lutego 2010 r.

w sprawie przyjęcia „Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami dla Miasta i Gminy na lata 2010-2013”

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 2009 r. Nr 31, poz. 206, Nr 97, poz. 804) Rada 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z Miejska w Wieleniu uchwala, co następuje: 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, §1. Przyjmuje się do realizacji „Gminny Program poz. 1271, Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 80, Opieki nad Zabytkami dla Miasta i Gminy Wieleń na poz. 717, Nr 162, poz. 1568, z 2004 r. Nr 102, lata 2010-2013”, jak w załączniku do uchwały. poz. 1055, Nr 116, poz. 1203, z 2005 r. Nr 172, poz. 1441, Nr 175, poz. 1457, z 2006 r. Nr 17, §2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzo- poz. 128, Nr 181, poz. 1337, z 2007 r. Nr 48, poz. wi Wielenia. 327, Nr 138, poz. 974, Nr 173, poz. 1218, z 2008 r. Nr 180, poz. 1111, Nr 223, poz. 1458, z 2009 §3. Uchwała obowiązuje od dnia podjęcia i podle- r. Nr 52, poz. 420, Nr 157, poz. 1241) w związku ga ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Wojewódz- z art. 87 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 23 lipca 2003r. o twa Wielkopolskiego. ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568, z 2004 r. Nr 96, poz. Przewodniczący Rady 959, Nr 238, poz. 2390, z 2006 r. Nr 50, poz. 362, (-) Jacek Fręś Nr 126, poz. 875, z 2007 r. Nr 192, poz. 1394, z Załącznik do uchwały Nr 341/XXXIII/10 Rady Miejskiej w Wieleniu Z dnia 22 lutego 2010 r.

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI DLA MIASTA I GMINY WIELEŃ na lata 2010-2013

Spis treści: 2.1.3. Wielkopolski wojewódzki program opieki 1. Wstęp nad zabytkami na lata 2008-2011 1.1.Cel opracowania gminnego programu opieki 2.1.4. Inne dokumenty o zasięgu województwa, nad zabytkami dla miasta i gminy Wieleń których problematyka związana jest z dziedzictwem 1.2. Podstawa prawna opracowania gminnego kulturowym programu opieki nad zabytkami 2.2. Relacje gminnego programu opieki nad za- 1.2.1. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorzą- bytkami z opracowaniami wykonanymi na poziomie dzie gminnym powiatu 1.2.2. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie 2.2.1. Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodar- zabytków i opiece nad zabytkami czego Powiatu Czarnkowsko - Trzcianeckiego na 2. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony zasobów lata 2007-2013 dziedzictwa kulturowego 3. Zasoby dziedzictwa i krajobrazu kulturowego 2.1. Relacje gminnego programu opieki nad za- miasta i gminy Wieleń bytkami z opracowaniami wykonanymi na poziomie 3.1. Obiekty zabytkowe nieruchome o najwyż- województwa szym znaczeniu dla gminy Wieleń (wpisane do reje- 2.1.1. Strategią rozwoju województwa wielkopol- stru zabytków – wykaz) skiego 3.2. Wykaz obiektów zabytkowych nieruchomych 2.1.2. Planem zagospodarowania przestrzennego (wojewódzka ewidencja zabytków – wykaz) województwa wielkopolskiego 3.3. Zespoły najcenniejszych zabytków rucho- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9454 – Poz. 1718 mych na terenie gminy (wpisane do rejestru zabyt- ków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zacho- ków – wykaz zespołów zabytków ruchomych) wania 3.4. Krajobraz kulturowy (obszarowe wpisy do re- 6.1.7. Poprawa stanu zachowania zabytkowych jestru zabytków, parki kulturowe, parki krajobrazo- cmentarzy (wpisanych do rejestru zabytków i figu- we – wykaz) rujących w wojewódzkiej ewidencji zabytków) 3.5. Zabytki archeologiczne 6.2. Sporządzenie wykazu zespołów i obiektów 3.5.1. Wykaz stanowisk archeologicznych wpisa- nieruchomych, stanowisk archeologicznych typo- nych do rejestru zabytków wanych do rejestru zabytków z terenu gminy w celu 3.5.2. Wykaz stanowisk o własnej formie krajo- uwzględnienia ich w dokumentach planistycznych i brazowej inwestycyjnych gminy 3.5.3. Zestawienie liczbowe zewidencjonowa- 6.3. Wyznaczenie stref ochrony stanowisk arche- nych stanowisk archeologicznych łącznie z ich ologicznych wraz z zapisem zapewniającym prawi- funkcją oraz krótka analizą chronologiczną (opis dłowa ochronę archeologicznego dziedzictwa kultu- koncentracji stanowisk archeologicznych – uwarun- rowego kowania fizjograficzne) 6.4. Określenie sposobu realizacji poszczególnych 4. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony zasobów celów gminnego programu opieki nad zabytkami za- dziedzictwa i krajobrazu kulturowego wartych w punkcie 5 4.1. Stan zachowania i obszary największego za- 6.4.1. Obiekty zabytkowe stanowiące własność grożenia zabytków gminy Wieleń 4.1.1. Stan zachowania zabytków nieruchomych 7. Instrumentarium realizacji gminnego programu wpisanych do rejestru zabytków opieki nad zabytkami 4.1.2. Stan zachowania zabytków ruchomych 8. Monitoring działania gminnego programu opieki 4.1.3. Stan zachowania dziedzictwa archeologicz- nad zabytkami nego oraz istotne zagrożenia dla zabytków archeolo- 9. Wewnętrzne źródła finansowania gminnego gicznych programu opieki nad zabytkami 4.1.4. Obszary największego zagrożenia dla za- 10. Niektóre zewnętrzne źródła finansowania bytków w gminie gminnego programu opieki nad zabytkami 4.2. Uwarunkowania wynikające ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania prze- 1. Wstęp strzennego gminy 1.1. Cel opracowania gminnego programu opieki 4.3. Uwarunkowania wynikające z miejscowych nad zabytkami dla miasta i gminy Wieleń planów zagospodarowania przestrzennego 4.4. Uwarunkowania wynikające ze ”Strategii roz- Podstawowym, ogólnie pojętym założeniem ni- woju dla miasta i gminy Wieleń na lata 2001-2010 niejszego „Programu opieki nad zabytkami dla mia- 4.5. Uwarunkowania wynikające z Planu Rozwoju sta i gminy Wieleń na lata 2010-2013” jest ukie- Lokalnego Miasta i Gminy Wieleń runkowanie działań Samorządu Gminnego służącym 4.6. Uwarunkowania wynikające z „Programu podejmowaniu planowanych działań dotyczących Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Wieleń finansowania, inicjowania, wspierania oraz koordy- 4.7. Uwarunkowania wynikające z ochrony przy- nowania prac z dziedziny ochrony zabytków i krajo- rody i równowagi ekologicznej brazu kulturowego oraz upowszechniania i promo- 4.7.1. Obowiązujące formy ochrony przyrody wania dziedzictwa kulturowego poprzez samorząd 4.7. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony zabyt- gminy. Jest to uzupełniający dokument w stosunku ków archeologicznych do innych aktów planowania gminnego. Zadaniem 5. Cele gminnego programu opieki nad zabytkami programu jest także organizacja działań edukacyj- (art. 87 ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o ochro- nych i wychowawczych wobec miejscowej społecz- nie zabytków i opiece nad zabytkami) ności. Dla realizacji powyższego założenia niezbęd- 6. Kierunki działań dla realizacji gminnego progra- na jest realizacja szczegółowych celów określonych mu opieki nad zabytkami m.in. w art. 87 ust. 2 ustawy z dnia 23 lipca 2003 6.1. Gminna ewidencja zabytków r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, do 6.1.1. Sporządzenie gminnej ewidencji zabytków których należą: nieruchomych - włączenie problemów ochrony zabytków do sys- 6.1.2. Sporządzenie gminnej ewidencji zabytków temu zadań strategicznych wynikających z koncep- archeologicznych cji przestrzennego zagospodarowania kraju; 6.1.3. Inwentaryzacja obiektów tzw. małej archi- - uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabytków, tektury w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa arche- 6.1.4. Udostępnianie i promocja zabytków nieru- ologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony chomych przyrody i równowagi ekologicznej; 6.1.5. Edukacja w zakresie ochrony dziedzictwa - zahamowanie procesów degradacji zabytków i kulturowego doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania; 6.1.6. Zahamowanie procesów degradacji zabyt- - wyeksponowanie poszczególnych zabytków Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9455 – Poz. 1718 oraz walorów krajobrazu kulturowego; - art. 5 - podejmowanie działań zwiększających atrak- „Opieka nad zabytkami sprawowana przez jego cyjność zabytków dla potrzeb społecznych, tury- właściciela lub posiadacza polega, w szczególności, stycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw na zapewnieniu warunków: sprzyjających wzrostowi środków finansowych na 1) naukowego badania i dokumentowania zabyt- opiekę nad zabytkami; ku; - określenie warunków współpracy z właścicielami 2) prowadzenia prac konserwatorskich, restaura- zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe zwią- torskich i robót budowlanych przy zabytku; zane z wykorzystaniem tych zabytków; 3) zabezpieczenia i utrzymania zabytku oraz jego - podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających otoczenia w jak najlepszym stanie; tworzenie miejsc pracy związanych z opieka nad za- 4) korzystania z zabytku w sposób zapewniający bytkami oraz trwałe zachowanie jego wartości; - zapoznanie z zasobami dziedzictwa kulturowe- 5) popularyzowania i upowszechniania wiedzy o go, historią i zabytkami gminy Tarnówka, w tym zabytku oraz jego znaczeniu dla historii i kultury.” także rozróżnienie obiektów wpisanych do rejestru - art. 18 i art. 19 zabytków województwa wielkopolskiego i figurują- zakładają obowiązek uwzględniania w strategii cych w ewidencji Wielkopolskiego Wojewódzkiego rozwoju gminy, w studium uwarunkowań i kierun- Konserwatora Zabytków ków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz - wspieranie działań zmierzających do pozyskania w miejscowych planach zagospodarowania prze- środków finansowych na opiekę nad zabytkami strzennego ochrony zabytków i opieki nad zabytka- - uwzględnienie uwarunkowań ochrony zabytków mi oraz zapisów zawartych w gminnym programie przy sporządzaniu i zmianie miejscowych planów opieki nad zabytkami. zagospodarowania przestrzennego oraz studium - art. 20 uwarunkowań i kierunków zagospodarowania prze- studium i plany miejscowe wymagają odpowied- strzennego gminy. nio zaopiniowania lub uzgodnienia przez wojewódz- kiego konserwatora zabytków. 1.2. Podstawa prawna opracowania gminnego - art. 22 ust. 4 programu opieki nad zabytkami. „Wójt (burmistrz, prezydent miasta) prowadzi 1.2.1. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorzą- gminną ewidencję zabytków w formie zbioru kart dzie gminnym (Dz.U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1591 adresowych zabytków nieruchomych z terenu gmi- z późniejszymi zmianami) ny, objętych wojewódzka ewidencja zabytków.” - art. 7 ust. 1 pkt 9 - art. 32 ust. 1 pkt 3 i ust 2 „Zaspakajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty na- stanowi o przyjmowaniu przez wójta (burmistrza, leży do zadań własnych gminy. W szczególności za- prezydenta miasta) zawiadomień o znalezieniu w dania własne obejmują sprawy: trakcie prowadzenia robót budowlanych lub ziem- 9) kultury w tym bibliotek gminnych i innych in- nych przedmiotu, co do którego istnieje przypusz- stytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad czenie, że jest on zabytkiem i zawiadomienie o tym zabytkami.” fakcie właściwego wojewódzkiego konserwatora 1.2.2. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków. zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr 162, - art. 33 ust. 1 i ust 2. poz. 1568 z późniejszymi zmianami) stanowi o przyjmowaniu przez wójta (burmistrza, - art. 4 prezydenta miasta) zawiadomień o przypadkowym „Ochrona zabytków polega, w szczególności, na znalezieniu przedmiotu, co do którego istnieje przy- podejmowania przez organy administracji publicznej puszczenie, że jest on zabytkiem archeologicznym i działań mających na celu: zawiadomienie o tym fakcie właściwego wojewódz- 1) zapewnienie warunków prawnych, organiza- kiego konserwatora zabytków. cyjnych i finansowych umożliwiających trwałe za- - art. 71 ust. 1 i ust 2. chowanie zabytków oraz ich zagospodarowanie i zakłada sprawowanie opieki nad zabytkami, w utrzymanie; tym finansowanie prac konserwatorskich i budowla- 2) zapobieganie zagrożeniom mogącym spowodo- nych przy zabytku, do którego tytuł prawny posiada wać uszczerbek dla wartości zabytków; i jest to zadanie własne samorządu. 3) udaremnianie niszczenia i niewłaściwego korzy- - art. 81 stania z zabytków; Organ stanowiący gminy lub powiatu ma prawo 4) przeciwdziałanie kradzieży, zaginięciu lub niele- udzielania dotacji na prace konserwatorskie, restau- galnemu wywozowi zabytków za granicę; ratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpi- 5) kontrolę stanu zachowania i przeznaczenia za- sanym do rejestru zabytków, na zasadach określo- bytków; nych w podjętej przez ten organ uchwale. 6) uwzględnianie zadań ochronnych w planowa- - art. 87 niu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz kształ- Artykuł ten stanowi, że: towaniu środowiska.” - burmistrz sporządza na okres 4 lat gminny pro- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9456 – Poz. 1718 gram opieki nad zabytkami; „Przyrodnicze, krajobrazowe oraz kulturowe atuty - gminny program opieki nad zabytkami przyjmuje Wielkopolski tworzą szanse na rozwój sektora usług rada gminy po uzyskaniu opinii wojewódzkiego kon- turystyczno-rekreacyjnych. W połączeniu z tury- serwatora zabytków; styką biznesową sektor ten ma szanse na znaczny - gminny program opieki nad zabytkami ogłaszany udział w gospodarce regionu. Jest to tym bardziej jest w wojewódzkim dzienniku urzędowym; ważne, iż tego typu usługi generują dużą liczbę - z realizacji gminnego programu opieki nad zabyt- miejsc pracy przy stosunkowo niskich nakładach. kami burmistrz sporządza co 2 lata sprawozdanie, które przedstawia radzie gminy. 2.1.2. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego. 2. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony zasobów Plan Zagospodarowania Przestrzennego Woje- dziedzictwa kulturowego. wództwa Wielkopolskiego uchwalony przez Sej- 2.1. Relacje gminnego programu opieki nad za- mik Województwa Wielkopolskiego uchwałą Nr bytkami z opracowaniami wykonanymi na poziomie XLII/628/2001 w dniu 26 listopada 2001 r. województwa: Nie ma rangi prawa miejscowego, jest jednak wią- 2.1.1. Strategia rozwoju województwa wielkopol- żący, ponieważ: skiego. - jego ustalenia muszą być uwzględnione w uchwalanych przez organy samorządu terytorialne- „Strategia rozwoju województwa wielkopolskie- go studiach uwarunkowań i kierunków zagospoda- go do roku 2020” jest dokumentem opracowanym rowania przestrzennego gmin, z którymi z kolei musi przez Urząd Marszałkowski Województwa Wielko- być spójny każdy opracowany miejscowy plan za- polskiego, a przyjętym przez Sejmik Województwa gospodarowania przestrzennego , Wielkopolskiego dnia 19 grudnia 2005 r. - w planie zapisane zostają wszystkie zadania rzą- Strategia określa uwarunkowania, cele i kierunki dowe i samorządu województwa służące realizacji rozwoju województwa. Ustalenia zawarte w w/w ponadlokalnych celów publicznych ze wskazaniem dokumencie stanowią podstawę do sporządzenia obszarów, na których przewiduje się realizację tych planu zagospodarowania przestrzennego wojewódz- zadań. twa, przez co mają bezpośredni wpływ na zachowa- Podstawowym celem planu jest harmonijny i nie i poprawę krajobrazu kulturowego. zrównoważony rozwój obszaru całego wojewódz- Celem głównym „Strategii rozwoju województwa twa. Pojęcie „zrównoważony rozwój” łączy w so- wielkopolskiego” jest: bie: ład społeczny, ład ekonomiczny ład ekologiczny Poprawa jakości przestrzeni województwa, sys- oraz najbardziej podkreślony ład przestrzenny wy- temu edukacji, rynku pracy, gospodarki oraz sfe- rażający się dążeniem do harmonijności, uporząd- ry społecznej skutkująca wzrostem poziomu życia kowania i proporcjonalności wszystkich elementów mieszkańców. środowiska człowieka. Ma być on realizowany przy pomocy celów strate- Plan uznaje, że podstawową zasadą pozwalająca gicznych i operacyjnych. Największe znaczenie dla na zachowanie dóbr kultury dla przyszłych pokoleń dziedzictwa kulturowego ma cel strategiczny: jest bezwzględne przestrzeganie obowiązującego w Dostosowanie przestrzeni do wyzwań XXI wieku, tym zakresie prawa. Ochrona dziedzictwa kulturo- który osiągnięty będzie przez realizację celów ope- wego powinna być realizowana poprzez właściwe racyjnych, w tym celu operacyjnego: zapisy w miejscowych planach zagospodarowania - Wzrost znaczenia i zachowania dziedzictwa kul- przestrzennego oraz w studiach uwarunkowań i kie- turowego. runków zagospodarowania przestrzennego gmin. „Dziedzictwo kulturowe w rozwoju Wielkopolski Ochrona dóbr kultury materialnej i niematerialnej pełni kilka funkcji. Jest ono czynnikiem integracji jest celem polityki przestrzennej. Plan podkreśla, że społecznej, stanowi instrument promocji regionu elementy naturalne i kulturowe w krajobrazie mogą oraz przyczynia się do rozwoju gospodarczego, gdyż pozytywnie stymulować inne dziedziny życia jed- może być bazą dla turystyki i usług kulturalnych. nakże pod warunkiem m.in. właściwego wykorzy- Szczególnie ważnym elementem tego dziedzictwa stania zasobów dziedzictwa kulturowego poprzez jest wielkopolska kultura przedsiębiorczości”. dostosowanie funkcji obiektów dla turystyki, przez Cel ten realizowany będzie przede wszystkim po- dbałość o stan techniczny i estetykę zabytków i przez: otoczenia. - inwestycje w instytucje kultury - ochronę dorobku kulturowego W Planie Zagospodarowania Przestrzennego Wo- - wsparcie działań powiększających dorobek kul- jewództwa Wielkopolskiego przyjęto, że: turalny regionu - ścisłej ochronie konserwatorskiej powinny pod- - promocje aktywności kulturalnej mieszkańców.” legać tereny, na których zachowały się zespoły przestrzenne wpisane do rejestru zabytków. Celem - Zwiększenie udziału usług turystycznych i rekre- takich działań jest zachowanie ich historycznego acji w gospodarce regionu charakteru oraz zapewnienie ochrony i rewaloryza- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9457 – Poz. 1718 cji; wodnymi, - należy chronić historyczne układy ruralistyczne - powiązanie żeglugi śródlądowej z pozostałymi oraz zespoły sakralne, pałacowo – parkowe, folwar- gałęziami transportu dla powstania regionalnych ki, zabytkowe budynki mieszkalne, gospodarcze, centrów obsługi ładunków, szkoły, wiatraki, młyny, gorzelnie i inne elementy - lepsze przystosowanie dróg wodnych, Warty, specyficzne dla architektury wiejskiej np.: krzyże, Noteci, Kanału Ślesińskiego dla celów turystycz- kapliczki; nych. - należy przestrzegać wytycznych konserwator- skich w zakresie nie tylko poszczególnych obiektów Kierunki rozwoju województwa na obszarze gmi- objętych ochroną, ale również zasad zagospodaro- ny Wieleń dotyczą rozwoju naturalnych predyspo- wania zabytkowych układów urbanistycznych; zycji obszaru dla rozwoju funkcji rekreacyjnych i - należy „odkryć” lokalną architekturę wiejską i za- turystycznych o znaczeniu ponadregionalnym i mię- pewnić możliwość wprowadzenia tradycyjnych ga- dzynarodowym, z uwzględnieniem wysokich wyma- barytów, form dachów, detali i rozwiązań materia- gań dla zachowania właściwego stanu środowiska łowych do obiektów o współczesnych standardach; przyrodniczego. Rozwój funkcji turystycznej zwią- - chronić krajobraz, a w rejonach o najwyższych zany jest również z wzmocnieniem sektora usługo- walorach przyrodniczych i kulturowych wykluczyć wego. realizacje obiektów, które charakterem kolidują z otoczeniem; 2.1.3. Wielkopolski Wojewódzki Program Opieki - szanować kształtowaną tradycyjnie różnorod- nad Zabytkami na lata 2008-2011 ność form osadnictwa wiejskiego; Wielkopolski wojewódzki program opieki nad za- - wydobyć w układzie przestrzennym elementy bytkami na lata 2008-2011 przyjęty został przez kompozycji urbanistycznej: dominant przestrzen- Sejmik Województwa Wielkopolskiego Uchwałą Nr nych, osi widokowych, ekspozycji, dolin, skarp, XVIII/243/07 z dnia 17 grudnia 2007 roku. Sporzą- charakterystycznych form terenowych, grup zieleni, dzany jest na okres 4 lat przez zarząd wojewódz- alei. twa. Przyjmowany jest do realizacji przez sejmik wojewódzki po uzyskaniu opinii wojewódzkiego Uwarunkowania w rozwoju Gminy Wieleń okre- konserwatora zabytków. Co dwa lata zarząd wo- ślone w planie zagospodarowania przestrzennego jewództwa przedstawia sejmikowi województwa województwa wielkopolskiego: sprawozdanie z realizacji tego programu. Sprawoz- - wskazanie do ochrony doliny rzeki Noteci od danie to przedstawiane jest również Generalnemu Wielenia do zachodniej granicy województwa (do- Konserwatorowi Zabytków i właściwemu woje- tyczy poszerzenia obszaru chronionego krajobrazu wódzkiemu konserwatorowi zabytków w celu jego doliny Noteci); wykorzystania przy opracowaniu, aktualizacji i re- - ochrona układu urbanistycznego miasta Wiele- alizacji krajowego programu opieki nad zabytkami. nia; Program opieki nad zabytkami ma na celu, w - ochrona wód rzeki Noteci. szczególności: - włączenie problemów ochrony zabytków do sys- Kierunki rozwoju województwa wielkopolskiego temu zadań strategicznych, wynikających z koncep- na obszarze Gminy Wieleń: cji przestrzennego zagospodarowania kraju - retencjonowanie wód powierzchniowych – po- - uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabytków tencjalne zbiorniki na rzece Miała, Gulczanka, Dzier- w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa arche- żążna; ologicznego łącznie z uwarunkowaniem ochrony - modernizacja układu dróg wojewódzkich 181- przyrody i równowagi ekologicznej 177 (obwodnica miasta Wielenia); - zahamowanie procesów degradacji zabytków i - rozwój strefy związanej z zagospodarowaniem doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania rzeki Noteci, poprzez: - wyeksponowanie poszczególnych zabytków - odbudowę i rozbudowę urządzeń portowych, oraz walorów krajobrazu kulturowego - realizację przystani (sportowych i turystycz- - podejmowanie działań zwiększających atrak- nych), cyjność zabytków dla potrzeb społecznych, tury- - rekreacyjne zagospodarowanie dolin, z uwzględ- stycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw nieniem walorów przyrodniczych i kulturowych oraz sprzyjających wzrostowi środków finansowych na ochrony prawnej; opiekę nad zabytkami - określanie współpracy z właścicielami zabytków - rozwój strefy rekreacyjnej doliny Noteci związa- eliminujących sytuacje konfliktowe związane z wy- ny jest z rozwojem żeglugi śródlądowej, poprzez: korzystywaniem zabytków - powstrzymanie dekapitalizacji szlaków żeglow- - podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających nych, tworzenie miejsc pracy związanych z opieką nad za- - odbudowanie drogi wodnej Wisła - Noteć – Odra bytkami. dla utrzymania połączeń z europejskimi szlakami Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9458 – Poz. 1718

2.1.4. Inne dokumenty o zasięgu województwa, ry przyrodnicze: których problematyka związana jest z dziedzictwem kulturowym - Europejska sieć ekologiczna Natura 2000 - „Nad- Przez gminę przebiegają trasy rowerowe uwzględ- noteckie Łęgi”, „Puszcza Notecka” i „Dolina Note- niające walory przyrodnicze i turystyczne gminy: ci”. Podstawą prawną tworzenia sieci Natura 2000 Trasy rowerowe: jest dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwiet- - Międzynarodowa Trasa Rowerowa Euro – Ro- nia 1979 roku w sprawie ochrony dzikich ptaków i ute, która oznakowana została w terenie symbolem dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 R-1 i przebiega w gminie śladem dróg nr 29205 i roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych 29217 przez , Wieleń Północny i Folsz- oraz dzikiej fauny i flory, które zostały transpono- tyn. Trasa R-1 stanowi przedłużenie europejskiego wane do polskiego prawa, głównie do ustawy z dnia szlaku rowerowego o kierunku: Francja - Holandia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody. – Belgia- Niemcy. Po opuszczeniu granic Polski, - Obszary chronionego krajobrazu - Puszcza No- trasa biegnie do Kaliningradu i Sankt Petersburga. tecka, Puszcza nad Drawą i Dolina Noteci. W powiązaniach międzyregionalnych trasa ta łączy Obszary chronionego krajobrazu w byłym woje- Ziemię Lubuska z Ziemią Nadnotecką i Pojezierzem wództwie pilskim utworzone zostały na podstawie Krajeńskim. uchwały Nr IX/156/89 Wojewódzkiej Rady Naro- - Regionalna Trasa Rowerowa ( R-4), śladem drogi dowej w Pile z dnia 31.05.1989 r., potwierdzone powiatowej nr 29240 z Wronek do Wielenia i drogi Rozporządzeniem Nr 5 Wojewody Pilskiego z dnia wojewódzkiej nr 177 z Wielenia do Człopy. Szlak 15 maja 1998 r. w sprawie ustanowienia obszarów ten łączy Drawieński Park Narodowy z Sierakow- chronionego krajobrazu w województwie pilskim skim Parkiem Krajobrazowym na południu i Draw- (Dz. Urzęd. Woj. Pilskiego Nr 13/98 poz. 89). oraz skim Parkiem Krajobrazowym na północy. Równo- obwieszczeniem Wojewody Wielkopolskiego z dnia cześnie trasa R-4 umożliwia powiązanie ze sobą 24 marca 1999 r. w sprawie wykazu aktów prawa rowerowych tras międzynarodowych – trasy Euro- miejscowego obowiązujących na terenie wojewódz- Route R-1 ze szlakiem Hanzeatyckim R-2. twa wielkopolskiego (Dz. Urzęd. Woj. Wielkopol- skiego Nr 14 poz. 246 Lp. 112 z dnia 31.03.1999 Trasy gminne tworzące dwie pętle: r.). Od dnia 31 października 2007 roku obowiązuje - północna - łączącą Zielonowo, Kuźniczkę, Kocień Rozporządzenie Nr 25/07 Wojewody Wielkopolskie- Wielki, Dzierżązno Wielkie, , Debogórę i go w sprawie obszaru chronionego krajobrazu „Do- Wieleń, lina Noteci”. - południowa - przebiegającą przez Wrzeszczynę, - Użytki ekologiczne - Na podstawie Rozporządze- Rosko, , Białą, Mężyk, Miały, Potrzebo- nia nr 26/95 Wojewody Pilskiego z 29 grudnia 1995 wice, Łaski i Zawadę do Wielenia. r. (Dz.U. Woj. Pilskiego nr 16/95 poz. 64), Obie „pętle” tras gminnych posiadają powiązania - Rezerwat przyrody – „Wilcze Błoto” utworzony pozagminne łączące na północy – Dzierżążno Wiel- został Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu kie z Żelichowem, a na południu – Piłkę i Chełst w Drzewnego 25 października 1968 r. (MP Nr 43 z gminie Drawsko oraz Kruteczek i Lubasz. Wyzna- 21.10.1968 r. poz. 304). czone gminne trasy rowerowe stanowią rowerowe trasy turystyczne łączące obszary o najwyższych 2.2. Relacje gminnego programu opieki nad za- walorach rekreacyjnych. bytkami z opracowaniami wykonanymi na poziomie powiatu. Szlaki wodne 2.2.1. Strategia rozwoju społeczno – gospodar- - Trasa wodna rzeką Miałą (długość trasy 41km): czego Powiatu Czarnkowsko - Trzcianeckiego na Jezioro Głowki (Miały) – Marylin – Piłka – Kamien- lata 2001-2010. nik – Chełst Dokument ten został przyjęty Uchwałą Rady Po- - Pętla Wielkpolska – część 2 Szlak Noteci (dłu- wiatu z dnia 7 listopada 2000 r. nr XXIII/185/2000. gość całej trasy 187,5 km): Santok – Krzyż Wlkp.- Strategia jest podstawą rozwoju Powiatu Czarnkow- Wieleń – Czarnków – Ujście – Nakło nad Notecią sko - Trzcianeckiego określająca jego misję, cele i Szlaki konne kierunki działania na lata 2001-2010. Określa bliżej - Długość trasy 35 km: Rzeczyn – Kuźnica Żeli- opcje i warianty rozwoju powiatu. Całe opracowanie chowska – Zacisze – Żelichowo – Gieczynek – Dę- składa się z kilku elementów i jest wynikiem debat bogóra – Wizany – Wieleń. strategicznych z udziałem Radnych Powiatu, przed- - Długość trasy 20 km: Gieczynek Jawor – Dzier- stawicieli Zarządów Gmin wchodzących w skład żążno Małe- Dzierżążno Wielkie – Kocień Wielki – powiatu, przedstawicieli jednostek administracji Kuźniczka – Wieleń powiatowej oraz środowisk gospodarczych działa- jących na terenie powiatu. Zatwierdzony dokument Na terenie miasta i gminy wskazano następujące składa się z dwóch części. obszary podlegające ochronie prawnej na podstawie Pierwsza z nich obejmuje: „Raport o Stanie Powia- przepisów o ochronie przyrody z uwagi na ich walo- tu” zawierającego podstawowe informacje o powie- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9459 – Poz. 1718 cie i gminach wchodzących w jego skład, uwzględ- - Plan ochrony dóbr kultury w powiecie. niając stan jednostek podległych, ponadto analizę - Promocja dóbr kultury w formie katalogu i zapi- porównawczą oraz diagnozę stanu, wyników będą- sów elektronicznych cych kompilacją debat strategicznych. Dokument - Ocena stanu zabezpieczenia obiektów o szcze- zawiera także cele i kierunki działania odpowiednie gólnym znaczeniu dla dziedzictwa narodowego dla danego obszaru życia społeczno-gospodarczego - Program wspierania dóbr kultury powiatu oraz alternatywne warianty rozwoju każdego z ob- szarów. 3. Zasoby dziedzictwa i krajobrazu kulturowego „ Czarnkowsko-Trzcianecki zintegrowany miasta i gminy Wieleń społecznie obszar zrównoważonego rozwoju go- Gmina Wieleń położona jest w północno – zachod- spodarczego, wykorzystujący liczne walory przy- niej części powiatu czarnkowsko - trzcianeckiego. rodniczo-krajobrazowe dla rozwoju różnych form Znajduje się ona 95 km od Poznania i 170 km od turystyki. Bezpieczny powiat, gwarantujący dogod- granicy polsko-niemieckiej. Zajmuje środkową część ne warunki dla wielokierunkowego kształcenia się i powiatu i usytuowana jest po obu stronach rzeki osiedlania”. Noteci. Gmina jest największą pod względem po- Cele priorytetowe sformułowano dla 5 obszarów: wierzchni gminą województwa wielkopolskiego, gospodarka, przestrzeń, społeczność, ekologia i in- tworzy ją 19 wsi sołeckich: Biała, Dębogóra, Dzier- frastruktura. Są to cele wspierające prokonkurencyj- żążno Wielkie, Dzierżążno Małe, , Gieczy- no-prospołeczny wariant rozwoju. Strategia zakłada nek, , Hamrzysko, Herburtowo, Kałądek, Ko- zrównoważony rozwój społeczno – gospodarczy cień Wielki, Kuźniczka, Marianowo, Mężyk, Miały, wszystkich gmin poprzez rozwój infrastruktury przy- Nowe Dwory, Rosko, , Zielonowo. jazny dla środowiska oraz poprzez budowę i moder- Część wsi ze względu na położenie przy malowni- nizacje sieci dróg, wykorzystaniem linii kolejowych, czych jeziorach, można zaliczyć do wsi o charak- naturalnych walorów przyrodniczych rzeki Noteć. terze turystycznym. Współczesne oblicze gminy Podsumowując, „Strategia” nie formułuje wnio- ukształtowały warunki naturalne. Ponad połowę sków dotyczących wykorzystania zabytków jako powierzchni stanowią lasy, 25 % powierzchni to jednego z ważnych elementów podnoszących atrak- grunty orne. cyjność gminy, sprzyjających rozwojowi turystyki Gród wieleński wzmiankowany był w 1108 roku, na jej terenie. w X-XII w., miał on duże znaczenie strategiczne jako gród broniący pogranicza polsko - pomorskie- 2.2.2. Strategia rozwoju społeczno-gospodarcze- go. Miasto wzmiankowane w 1458 roku. Do po- go Powiatu Czarnkowsko – Trzcianeckiego. Progra- czątków XVI wieku miasto królewskie, ośrodek my Operacyjne. starostwa wieleńskiego. W 1772 roku Wieleń prze- Dokument ten opracowany w 2000 r. jest zesta- chodzi pod panowanie pruskie. Po pierwszej woj- wem programów operacyjnych, których nazwy zo- nie światowej granicę Polski wyznaczono na rzece stały określone na podstawie wyznaczonych kierun- Noteć, co spowodowało podział miasta na dwie ków działania w dokumencie pn. „Strategia Rozwoju części: północną należącą do Niemiec i południową Społeczno – Gospodarczego Powiatu Czrnkowsko w granicach tworzącego się Państwa Polskiego. - Trzcianeckiego”. Jest on nierozłącznym elemen- Ze względu na ten podział administracyjny Wieleń tem strategii rozwoju społeczno – gospodarczego, stał się miastem granicznym o charakterze usłu- ale nie podlega zatwierdzeniu w procesie uchwala- gowo – handlowym. Po drugiej wojnie światowej nia Strategii Rozwoju Społeczno – Gospodarczego północna część miasta i gminy została przyłączona Powiatu. o Polski, co spowodowało duży napływ osób z te- Określone cele niezbędne, pierwszorzędne i dru- renów wschodnich na te tereny. Ośrodkiem miasta gorzędne w poszczególnych obszarach życia spo- jest główna droga biegnąca z północy . na południe, łeczno-gospodarczego odpowiadały na pytanie obecnie ul. Kościuszki rozszerzająca się w pobliżu „Co należy zrobić albo jakie podjąć działania, aby rzeki w wydłużony rynek. Kościół parafialny zbudo- wzmocnić mocne strony i wykorzystać szanse roz- wany w 1615 roku znajduje się przy głównej ulicy woju oraz zlikwidować słabe strony i zniwelować Kościuszki. Zabudowa miasta, objętego ochroną zagrożenia”. przez wpis do rejestru zabytków pochodzi głównie Poszczególnym celom dla określenia szczegó- z XIX i 1 połowy XX wieku. Większość budynków łowego sposobu ich realizacji przypisano kierunki mieszkalnych pochodzi z przełomu XIX i XX wieku i działania, wskazując jednocześnie na sposób ich re- znajduje się w zadowalającym stanie technicznym. alizacji. W gorszym stanie znajdują się domy powstałe w 1 połowie i 3 ćwierci XIX wieku, parterowe lub pię- Dziedzictwo kulturowe zostało ujęte w Progra- trowe, nakryte dwuspadowymi dachami, typowe mach Operacyjnych. Jeden z nich dotyczy dziedzic- dla architektury małomiasteczkowej. Wykazują one twa kulturowego duże zużycie elementów konstrukcyjnych, będące po części brakiem prowadzenia napraw i remontów „Program ochrony dóbr kultury.” a także stosowaniem ubogich technologii z czasów Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9460 – Poz. 1718 budowy. towarzysząc budynki mieszkalne i gospodarcze ob- Na terenie miasta i gminy znajduje się 28 obiek- sługi śluzy, czasem budynki straży granicznej. Na tów wpisanych do rejestru zabytków. terenie gminy Wieleń znajduje się zespół stopnia Do rejestru zabytków wpisanych jest 7 kościołów wodnego Rosko, z 1898 roku oraz stopnie wodne w tym 5 drewnianych lub szachulcowych: w Dzier- Wrzeszczyna i Wieleń z 1913 roku. żążnie Wielkim z około 1595 roku, Dzierżążnie Ma- Na obszarze gminy Wieleń znajduje się 9 bardzo łym z początku XVII wieku, Kocieniu Wielkim z 1843 ciekawych układów ruralistycznych, w tym 5 wsi roku, Herburtowie z 1772 roku, Nowych Dworach z olęderskich z pocz. XVII wieku: Nowe Dwory, Folsz- 1792 roku, ponadto kościoły murowane w Wieleniu tyn, Marianowo, Herburtowo, Dębogóra; Gulcz, Ro- p.w. św. Michała Archanioła i Wniebowzięcia NMP sko to wsie wielodrożne o metryce średniowiecznej; z 1615 roku, Dębogórze z około 1910 roku. Dzierżążno Wielkie i Gieczynek są owalnicami po- Kościoły, w szczególności najcenniejsze drewnia- wstałymi około 1600 roku ne i szachulcowe, wymagają kontynuacji rozpoczę- Wsie olęderskie na terenie gminy Wieleń powstały tych prac remontowych w Herburtowie, Dzierżąż- w ramach prowadzonej na szeroką skalę kolonizacji nie Wielkim, lub podjęcia prac konserwatorskich terenów nadnoteckich na przełomie XVI i XVII wie- np.: przy konstrukcji w Dzieżąznie Małym, Kocieniu ku przez Czarnkowskich. Powstawały one głównie Wielkim, Nowych Dworach. Ponadto kontynuacji na osuszanych bagnach nadnoteckich. Zasiedlali je rozpoczętych prac remontowych wymaga murowa- osadnicy przybyli z Niemiec, rzadziej z Holandii. Jako ny kościół w Dębogórze. jedna z pierwszych została założona wieś Folsztyn We wczesnobarokowym kościele par. p.w. św. w 1601 roku, Nowe Dwory i Dębogórę założono Michała i MB Wniebowziętej w Wieleniu z 1615 w 1604 roku, Marianowo 1614 roku, Herburtowo roku na bieżąco prowadzone są prace remontowe. 1618 roku. W/w wsie zachowały pierwotny układ Wszystkie kościoły wymagają montażu systemów przestrzenny, typy zagród oraz znaczną ilość zagród zabezpieczenia przeciwwłamaniowego i przeciwpo- wzniesionych w tradycyjnych technikach budowla- żarowego. nych (zrębowe, ryglowe, glinobite oraz konstrukcje Zespoły pałacowo-parkowe w Dębogórze i Wie- mieszane). Wsie Folsztyn, Nowe Dwory, Mariano- leniu przy ul. Staszica 2 znajdują się w dobrym wo i Herburtowo reprezentują układ tzw. rzędów- stanie technicznym, prowadzone są w nich na bie- ki bagiennej. Do najbardziej interesujących wsi pod żąco prace remontowe, podobnie jak w budynku względem układu przestrzennego jak i charakteru dawnego Starostwa w Wieleniu, obecnie Domu zabudowy należą Nowe Dwory i Folsztyn. Wystę- Pomocy Spolecznej przy ul. Chopina 9, docelowo pują w nich duże zagrody ustawione rzędowo przy budynek wymaga remontu elewacji. W barokowym głównej drodze wiejskiej, przeważnie czworobocz- zespole pałacowo-parkowym w Wieleniu przy ul. ne, wielobudynkowe, czasem także z budynkami Zamkowej od ponad dziesięciu lat przerwany jest bramnymi. Starsze chałupy ustawione szczytem do remont i obiekt wymaga pilnej ich kontynuacji oraz drogi. Charakterystyczne są wysokie płoty z bra- rozpoczęcia remontu budynku bramnego i 2 oficyn. mami wjazdowymi i furtkami dla pieszych. Zabu- Znajdujący się na terenie zespołu cmentarz rodzin dowa zróżnicowana, głównie z XIX i XX wieku z Blankensee i Schulenburg wymaga szybkiego za- przeważającą ilością budynków z czerwonej cegły. bezpieczenia neogotyckiej kaplicy i naprawy muru Występują też dość licznie starsze obiekty zrębowe, od strony parku. reprezentowana jest też konstrukcja szachulcowa i Ponadto na terenie gminy wpisanych do rejestru glinobita obłożona kamieniem. Podobny charakter jest 10 cmentarzy w: Białej, Kocieniu Wielkim, Kuź- zabudowy występuje na znacznie mniejszą skalę w niczce, Nowych Dworach, Rosku i mieście Wieleniu Marianowie i Herburtowie. 5 cmentarzy. Cmentarze w Białej, Nowych Dwo- Wsie o metryce średniowiecznej to Gulcz wzmian- rach, Rosku, Wieleniu przy ul. Drawskiej są cmenta- kowany w 1381 roku i Rosko leżące na terenach rzami czynnymi, utrzymywanymi w dobrym stanie nadanych w 1298 roku przez Władysława Łokietka na bieżąco, w dobrym stanie jest też cmentarz przy kasztelanowi wieleńskiemu Wincentemu, od 1515 ul. Czarnkowskiej w Wieleniu. Pozostałe to cmenta- roku należy do Górków. Obie wsie mają układ wielo- rze nieczynne, nieużytkowane i zaniedbane, wyma- drożny, nieregularny, uwarunkowany rzeźbą terenu. gające podjęcia prac porządkowych i sanitarnych, Zabudowa głównie murowana XIX i XX wieczna, ponadto wyżej wspomniany cmentarz rodzin Blan- jest tu także trochę budynków z glinobitki powsta- kensee i Schulenburg na obrzeżu Wielenia wymaga łych w 1 ćw. XX wieku. Dominantami architekto- pilnego zabezpieczenia neogotyckiej kaplicy i części nicznymi wsi są kościoły w Rosku p.w. św. Sta- zawalonego muru ogrodzeniowego. nisława Biskupa zbudowany w latach 1856-9 o W latach 2007-2008 wpisano do rejestru zabyt- ceglano - granitowych elewacjach, w Gulczu p.w. ków dwanaście stopni wodnych na rzece Noteci, śś. Piotra i Pawła powstały w latach 1950- 53 we- będących rzadkimi przykładami zabytków hydro- dług projektu architekta Franciszka Morawskiego. technicznych z przełomu XIX i XX wieku. Posiada- Wieś Dzierżążno Wielkie została lokowana w 1593 ją one zachowane w prawie nie zmienionym stanie roku z fundacji Piotra Czarnkowskiego, jako wieś śluzy komorowe, jazy z przepławkami dla ryb oraz sołtysia. Układ przestrzenny zbliżony do owalnicy Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9461 – Poz. 1718

z usytuowanym centralnie kościołem parafialnym około 1600 roku przez zasadźcę Glesmera. Wieś ma Nap.w. obszarze Matki gminy Boskiej Wiele Różańcowejń znajduje się 9z bardzo około ciekawych 1595 roku, układów dobrzeruralistycznych, zachowany, w tym 5czytelny wsi olęderskich układ z pocz.owalnicy, XVII wieku: daw- Nowe Dwory, Folsztyn, Marianowo, Herburtowo, Dębogóra; Gulcz, Rosko to wsie wielodrożne o metryce średniowiecznej; Dzierzabudoważążno Wielkie mieszkalna i Gieczynek i gospodarcza są owalnicami przypowsta obiegająłymi oko-ło 1600niej roku z centralnie usytuowanym kościołem szachul- Wsiecej oldrodze,ęderskie zwarta,na terenie głównie gminy Wiele po ńzewnętrznej powstały w ramach stronie prowadzonej cowym, na szerok któryą skal spłonąłę kolonizacji w 1986 terenów roku nadnoteckich po uderzeniu na przedrogi.łomie W XVI części i XVII wschodniej wieku przez Czarnkowskich.wzdłuż drogi prowadząPowstawały- one gpioruna.łównie na Zagrody osuszanych ustawione bagnach nadnoteckich. ciasno, najczęściej Zasiedlali je nie - osadnicycej do przybyliCzłopy z zabudowaNiemiec, rzadziej luźniejsza z Holandii. typu Jako „wybudo jedna z pierws- wielkie.zych zosta Budynkiła założona murowane, wieś Folsztyn przeważnie w 1601 roku, z Nowe przełomu Dwory i Dwanie”.ębogórę zaBudynkiłożono w głównie 1604 roku, murowane Marianowo 1614z 2 poł.roku, XIXHerburtowo i XIX 1618 i XX roku. wieku W/w wsieoraz zachowa początkuły pierwotny XX wieku. układ przestrzenny,początku XXtypy wieku.zagród oraz Zagrody znaczn ą ciasne,ilość zagród chałupy wzniesionych bar- w tradycyjnych technikach budowlanych (zrębowe, ryglowe, glinobitedzo często oraz konstrukcje ustawione mieszane). szczytem Wsie do Folsztyn, drogi. Nowe Dwory, MarianowoI. ZASOBY i Herburtowo ZABYTKÓW reprezentuj W MIEŚCIEą układ tzw. I GMINIE.rzędówki bagiennej.Podobny Do najbardziej charakter interesuj ma wieśących Gieczynek wsi pod wzgl założonaędem układu przestrzennego jak i charakteru zabudowy należą Nowe Dwory i Folsztyn. Występują w nich duże zagrody ustawione rzędowo przy głównej drodze wiejskiej, przeważnie czworoboczne,

W TYM TYP OBIEKTU MUROWANY DREWNIANY WPISANY DO REJESTRU 1. UKŁADY URBANISTYCZNE ilość 1 x x 1 2. UKŁADY RURALISTYCZNE ilość 9 x x 3. ZABUDOWA MIESZKALNA 449 44 4. OBIEKTY SAKRALNE a kościoły romańskie b) kościoły gotyckie c) kościoły nowożytne XVI-XVIII w. 1 3 4 d) kościoły XIX w. – 1945 r. 8 2 3 e) klasztory f) synagogi, bóżnice g) kaplice, dzwonnice, bramy, ogrodzenia inne 10 2 5. BUDOWNICTWO OBRONNE a) zamki i ich relikty b) miejskie mury obronne c) fortufikacje nowożytne i późniejsze 6. OBIEKTY UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ a) ratusze b) budynki adm. publ., sądy, banki, poczty 6 1 c) szkoły 15 d) leśniczówki i gajówki e) karczmy i zajazdy 2 f) inne 5 7. OBIEKTY PRZEMYSŁOWE I GOSPODARCZE a) zakłady przemysłowe b) dworce kolejowe z zespołami bud. 1 c) spichrze, magazyny, stodoły 8 11 d) młyny 2 e) gorzelnie i browary f) mleczarnie g) kuźnie 8 h) wiatraki i) wieże ciśnień j) inne 41 8 8. PAŁACE I DWORY 7 1 4 9. ZESPOŁY FOLWARCZNE 4 a) stodoły 2 b) spichrze c) obory 1 d) stajnie e) chlewnie f) owczarnie g) kuźnie 1 h) wagi i) inne magazyny j) gorzelnie i browary 51 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9462 – Poz. 1718

k) inne 10. PARKI ilość 5 x x 5 a) altany b) bramy i ogrodzenia 11. CMENTARZE ilość a) rzymsko-katolickie 14 x x 4 b) ewangelickie 19 x x 6 c) prawosławne x x d) żydowskie 1 x x e) inne 3 x x 12. STANOWISKA ARCHEOLOGICZNE ilość w tym wpisane do rej. zab. a) grodziska x x b) osady 350 x c) cmentarzyska 28 x d) inne 3 1 13. INNE a) stopień wodny 1

ŹródŹródło:ło: Raport Raport o stanie o zabytkówstanie zabytków wmieście i gminiewmieście Wiele i ńgmi – Pi-ła, maj668 2004 z dniar. 10.01.1990r. nie Wieleń – Piła, maj 2004 r. KUŹNICZKA 3.1. Obiekty zabytkowe nieruchome o najwyższym znaczeniu dla gminy- cmentarz Wieleń –rodziny wpisane młynarzy do rejestru ob.zabytków nieczynny (wykaz). – XIX/ 3.1. Obiekty zabytkowe nieruchome o najwyż- XX w. nr rejestru A – 669 z dnia 10.01.1990 r. BIAŁA szym znaczeniu dla gminy Wieleń – wpisane do re- NOWE DWORY - Cmentarz katolicki – XIX wiek, nr rej. A – 667 z dnia 10.01.1990 r. DjestruĘBOGÓRA zabytków (wykaz). - kościół ewangelicki, ob. rzymsko – katolicki fil. -kościół ewangelicki obecnie rzymsko – katolicki filialny p.w. Matki p.w.Boskiej Narodzenia Wspomożenia św. Wiernych Jana Chrzciciela – 1910 r., nr rejestru– 1792 r. - nr 152/Wlkp/ABIAŁA z dnia 29.02.2003 r. rejestru A – 190/803 z dnia 12.12.1969 r. - - Cmentarzdwór – XVIII/XIX katolicki wiek,– XIX nr wiek,rejestru nr A –rej. 762 A z –dnia 667 22.03.1995 z - r. cmentarz przykościelny ewangelicki, obecnie - dnia 10.01.1990park dworski - r.1 poł. XIX wieku, nr rejestru A 564 z 29.09.1987rzymsko r. – katolicki – XVIII wiek, nr rejestru A – DZIERDĘBOGÓRAŻĄNO MAŁE 661 z dnia 11.05.1990 r. - -kościółkośció ewangelickił ewangelicki, obecnieob. rzymsko rzymsko – katolicki – fil.katolicki p.w. św. NajświPOTRZEBOWICEętszego Serca Pana Jezusa - ok. 1600 r., 1746,1900 r., nr rejestrufilialny 188(789) p.w. Matki z dnia Boskiej01.12.1969 Wspomożenia r. Wiernych – - park pałacowy - 1 poł. XVIII wieku, nr rejestru A DZIER1910ŻĄ r.,NO nr WIELKIE rejestru 152/Wlkp/A z dnia 29.02.2003 533 z 14.02.1986 r. - kościół ewangelicki, ob. rzymsko – katolicki fil. p.w. Matki Bożej Różańcowej - ok. 1595 r., nr rejestru A – 192(810)z dnia 26.01.1970r. r. ROSKO GNIEWOMIERZ- dwór – XVIII/XIX wiek, nr rejestru A – 762 z - cmentarz przykościelny katolicki, poł. XIX w., nr - dnia 22.03.1995dwór – 1908r., r. nr rejestru A – 546 z dnia 04.07.1987 r. rejestru A – 666 z dnia 10.01.1990 r. HERBURTOWO- park dworski - 1 poł. XIX wieku, nr rejestru A - zespół stopnia wodnego „Rosko nr 18” na rzece - 564 z ko29.09.1987ściół ewangelicki, r. ob. rzymsko – katolicki fil. p.w. Matki BoNoteć,żej Siewnej znajdujący – 1772 r.się - nr wrejestru obrębie A – 272/1546miejscowości z dnia Ro- 04.07.1974DZIERŻĄNO r. MAŁE sko i Nowe Dwory -1898 r., nr rejestru 590/Wlkp/A KOCIE- kościółŃ WIELKI ewangelicki, ob. rzymsko – katolicki fil. z dnia 15.01.2008 r. - p.w. św.kośció Najświętszegoł ewangelicki, ob. Sercarzymsko Pana – katolicki Jezusa fil. p.w. - ok. Św. AnnyWIELEŃ – 1844 r. - nr rejestru A – 185/786 z dnia 01.12.1969 r - 1600 cmentarzr., 1746,1900 nieczynny r., – XIXnr rejestru w., nr rejestru 188(789) A – 668 z zdnia dnia 10.01.1990r.- układ i rozplanowanie miasta historycznego roz- KUŹNICZKA - 01.12.1969cmentarz r. rodziny młynarzy ob. nieczynny – XIX/XX w. nr rejestruwijającego A – 669 się z dnia od 10.01.1990 X-XII w., r. wzmiankowanego w NOWEDZIERŻĄNO DWORY WIELKIE 1439 r., nr rejestru A – 671 z dnia 13.03.1990 r. - - kościółkośció ewangelicki,ł ewangelicki, ob. ob. rzymsko rzymsko – katol – ickikatolicki fil. p.w. fil. Narodzenia - kościółśw. Jana Chrzciciela parafialny. – 1792 p.w. r. - nr Wniebowzięcia rejestru A – 190/803 NMP z dniap.w. 12.12.1969 Matki Bożej r. Różańcowej - ok. 1595 r., nr reje- i św. Michała Archanioła – 1615 r., nr rejestru A - stru Acmentarz – 192(810)z przykoś dniacielny 26.01.1970 ewangelicki, obecnie r. rzymsko – katolicki93/72/31/AK – XVIII wiek, z dnia nr rejestru 04.03.1931 A – 661 z r.dnia 11.05.1990 r. POTRZEBOWICEGNIEWOMIERZ - pałac i park ul. Zamkowa – poł. XVIII w., nr reje- - - dwórpark pa – łacowy 1908r., - 1 po nrł. XVIII rejestru wieku, A nr – rejestru 546 A z 533 dnia z 14.02.1986stru A r.– 138/5 z dnia 04.05.1964 r. ROSKO04.07.1987 r. Ponadto na terenie założenia znajduję się neobaro- - HERBURTOWOcmentarz przykościelny katolicki, poł. XIX w., nr rejestru A kowy– 666 z budynekdnia 10.01.1990 bramny, r. stajnia z wozownią, budy- - zespół stopnia wodnego „Rosko nr 18” na rzece Noteć, znajdujący się w obrębie miejscowości Rosko i Nowe Dwory -1898 r., nr- rejestrukościół 590/Wlkp/A ewangelicki, z dnia ob. 15.01.2008 rzymsko r. – katolicki fil. nek mieszkalny z ok. 1885 r. WIELEp.w. ŃMatki Bożej Siewnej – 1772 r. - nr rejestru A – - dwór „Lipówka” i park, ob. Dom Pomocy Spo- - 272/1546układ zi rozplanowaniednia 04.07.1974 miasta historycznegor. rozwijającego siłeczneję od X-XII prowadzony w., wzmiankowanego przez Zgromadzenie w 1439 r., nr rejestru Sióstr A Fran – 671- z dniaKOCIEŃ 13.03.1990 WIELKI r. ciszkanek Rodziny Marii, ul. Staszica 2, poł. XVIII - - kościółkośció ewangelicki,ł parafialny. p.w. ob. Wniebowzi rzymskoęcia – NMP katolicki i św. Micha fil. ła Archaniow., nr rejestruła – 1615 A r., –nr 274/1550 rejestru A 93/72/31/AK z dnia 18.07.1974 z dnia r. 04.03.1931p.w. Św. r. Anny – 1844 r. - nr rejestru A – 185/786 - Starostwo Powiatowe obecnie Dom Pomocy - z dnia pa01.12.1969łac i park ul. Zamkowa r – poł. XVIII w., nr rejestru A – 138/5Społecznej, z dnia 04.05.1964 ul. Chopina r. 9 – 1895 r., nr rejestru 45/ Ponadto- cmentarz na terenie nieczynnyzałożenia znajduj – XIXę si ę w., neobarokowy nr rejestru budynek A – bramny,Wlkp/A stajnia z zdnia wozowni 09.01.2001ą, budynek r.mieszkalny z ok. 1885 r.

52 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9463 – Poz. 1718

- cmentarz ewangelicki, ul. Dworcowa, ob. nie- b) stodoła, mur./szach., k. XIX. czynny – poł. XIX w., nr rejestru A – 595 z dnia 17. DOM Nr 44, mur., 2 poł. 13.03.1989 r. 18. STODOŁA Nr 17, mur./szach., k. XIX. - cmentarz katolicki czynny, ul. Drawska – 2 poł. XIX w., nr rejestru A – 662 z dnia r. 10.01.1990 r. DZIERŻĄŻNO MAŁE - cmentarz ewangelicki rodziny Schwarzach, nie- 19. ZESPÓŁ KOŚCIÓŁA FILIALNEGO P.W. czynny , ul. Czarnkowska – XIX w., nr rejestru A ŚW.STANISŁAWA KOSTKI, – 663 z dnia r. 10.01.1990 r. a) kościół, drewno/szach., XVII, XVIII, XX, - cmentarz ewangelicki w Wieleniu Pn., przy to- b) cmentarz przykościelny, nieczynny, pocz. XVII. rach kolejowych – XIX w., nr rejestru A – 664 z 20. DAWNA SZKOŁA, ob. dom Nr 5, mur., 1911. dnia r. 10.01.1990 r. 21. BUDYNEK GOSPODARCZY Nr 5, mur./szach., - cmentarz ewangelicki rodziny Blankensee i Schu- 1911. lenburg, nieczynny, przy drodze do Krzyża – 1 ćw. 22. DOM Nr 1, mur., XIX/XX. XIX w., nr rejestru A – 665 z dnia r. 10.01.1990 r. 23. DOM Nr 2, mur./szach., poł. XIX. - zespół stopnia wodnego „Wieleń nr 20” na rzece 24. DOM Nr 3, mur./kam., 4 ćw. XIX. Noteć, znajdujący się w obrębie miejscowości Wie- 25. BUDYNEK GOSPODARCZY Nr 6, mur., pocz. leń i Wrzeszczyna – 1913 r., nr rejestru 621/Wlkp/A XX. z dnia 07.02.2008 r. 26. DOM Nr 7, mur., l.20-te XX. WRZESZCZYNA 27. DOM Nr 8, mur., 1928. - zespół stopnia wodnego „Wrzeszczyna nr 19” na 28. DOM Nr 9, mur., pocz. XX. rzece Noteć, znajdujący się w obrębie miejscowo- 29. DOM Nr 10, glina, 4 ćw. XIX. ści Wrzeszczyna i Nowe Dwory -1913r., nr rejestru 30. DOM Nr 11, mur./kam., 2 poł. XIX. 589/Wlkp/A z dnia 15.01.2008 r. 31. DOM Nr 14, szach./drewno, 1 poł. XIX. 32. DOM Nr 15, mur., 1914. 3.2. Wykaz obiektów zabytkowych nieruchomych 33. DOM Nr 17, szach., 4 ćw. XIX. wskazanych do ujęcia w gminnej ewidencji zabyt- 34. STODOŁA Nr 29, szach., XIX/XX. ków. (Obiekty podkreślone wpisane do rejestru za- 35. DOM Nr 33, mur./szach., 1 ćw. XIX. bytków wyszczególnione w punkcie 3.1.) 35. DOM Nr 34, ob. sklep, mur./glina, 4 ćw. XIX. 36. DOM Nr 35, mur./kam., k. XIX. BIAŁA DZIERŻĄŻNO WIELKIE 1. ZESPÓŁ KOŚCIOŁA FILIALNEGO P.W. MB RÓ- 37. ZESPÓŁ KOŚCIÓŁA EWANG., OB. PAR. P.W. ŻAŃCOWEJ: MB RÓŻAŃCOWEJ: a) kościół, mur., 1928-1933, a) kościół, mur./szach, 1595, b) dzwonnica, drewno, 2 poł. XIX, b) cmentarz przykościelny, nieczynny, k. XVI. c) cmentarz katolicki przykościelny, czynny, XIX. 38. SZKOŁA, mur., 1 ćw. XIX. 2. SZKOŁA, mur., 1 ćw. XX. 39. ZAŁOŻENIE DWORSKO-PARKOWO-FOL- 3. DOM Nr 17, mur./szach., pocz. XX, przebudo- WARCZNE: wany. a) dwór, mur., 2 poł. XIX, 4. DOM Nr 22, mur., pocz. XX. b) koszary, ob. dom mieszkalny – wczasowy, 5. DOM Nr 32/33, mur., pocz. XX. mur., 2 poł. XIX, 6. DOM Nr 42, mur./szach., 4 ćw. XIX. c) budynek inwentarski, ob. mieszkalno-gospodar- 7. DOM Nr 61, mur., l.20-te XX. czy, mur., 2 poł. XIX, d.) stajnia, ob. dom mieszkalny, mur., 2 poł. XIX, DĘBOGÓRA e) stodoła, ob. zagrodzie Nr 73, mur., 2 poł. XIX, 8. KOŚCIÓŁ FILIALNY P.W. MB WSPOMOŻENIA f) chlewik, ob. dom mieszkalny i sklep, mur., 2 WIERNYCH, mur., 1910. poł. XIX, 9. ZESPÓŁ DWORSKO-PARKOWY: g) budynek inwentarski, ob. biblioteka i remiza, a) dwór, mur., pocz. XIX, przebudowany XX, mur., 2 poł. XIX, b) park, 1 poł. XIX, przekształcony k. XIX, XX, h) kuźnia, ob. dom letniskowy, mur., 2 poł. XIX, c) budynek gospodarczy, mur., XIX/XX. i) dwojak, ob. dom mieszkalny Nr 62, mur., 2 poł. 10. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, XIX, nieczynny, XIX. j) czworak, ob. dom mieszkalny Nr 63, mur., 2 11. SZKOŁA ob. dom 43, mur., pocz. XX. poł. XIX, 12. DOM Nr 10, mur., pocz. XX. k) dwojak, ob. dom mieszkalny Nr 64, mur., 2 13. DOM Nr 11, mur., pocz. XX. poł. XIX, 14. DOM Nr 15., mur., pocz. XX. l) trojak, ob. dom mieszkalny Nr 65, mur., 2 poł. 15. DOM Nr 38, szach., ok. poł. XIX. XIX, 16. ZAGRODA Nr 41: ł) dwojak, ob. dom mieszkalny Nr 68a, mur., 2 a) dom, mur./szach., 2 poł. XIX, poł. XIX, Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9464 – Poz. 1718

m) park, 2 poł. XIX. a) dom, mur., 4 ćw. XIX, 40. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, b) budynek gospodarczy, mur., 1886. nieczynny, XX. 80. DOM Nr 16, mur., XIX/XX. 41. CMENTARZ KOMUNALNY, czynny, 1946. 81. DOM Nr 21, drewno/szach., 1 ćw. XIX. 42. ZAGRODA Nr 28: 82. DOM Nr 22, mur., l.20-te XX. a) chałupa, drewno, ok. poł. XIX, 83. DOM Nr 23, mur., 1923. b) budynek gospodarczy, szach., ok. poł. XIX. 84. DOM Nr 26, mur., 1908. 43. DOM Nr 86, szach., poł. XIX. 85. ZAGRODA Nr 27: a) dom, mur./szach., k. XIX, ul. Górna b) obora, mur., k. XIX. 44. DOM Nr 41, mur., pocz. XX. 86. ZAGRODA Nr 30: 45. DOM Nr 42, mur., pocz. XX. a) dom, mur./drewno, 1825, przebudowany, 46. DOM Nr 43, mur., pocz. XX. b) stodoła, mur., 2 poł. XIX. 47. DOM Nr 44, mur., pocz. XX. 87. DOM Nr 31, mur./drewno, 1811, przebudo- 48. DOM Nr 46, mur., pocz. XX, przebudowany. wany 2 poł. XIX. 49. DOM Nr 47, mur., l.20-te XX. 88. DOM Nr 33, mur., pocz. XX. 50. DOM Nr 48, mur., pocz. XX. 89. DOM Nr 37, mur., k. XIX. 51. DOM Nr 49, mur., pocz. XX. 90. DOM Nr 39, drewno/szach., pocz. XIX. 52. DOM Nr 50, mur., pocz. XX. 91. DOM Nr 44, mur., pocz. XX. 53. DOM Nr 51, mur., pocz. XX. 92. DOM Nr 47, mur., 1 poł. XIX, przebudowany 54. DOM Nr 59, mur., 1928. ok. 1916. 55. DOM Nr 68, mur., pocz. XX. 93. ZAGRODA Nr 51: 56. KUŹNIA, mur., 1928. a) dom, mur., k. XIX, 57. STODOŁA Nr 85, szach., 4 ćw. XIX. b) budynek gospodarczy, mur., k. XIX. 94. DOM Nr 52, 1 poł. XIX. ul. Kościelna 95. DOM Nr 53, mur./drewno, poł. XIX. 58. DOM Nr 80, mur., pocz. XX. 96. DOM Nr 54, 1 ćw. XIX. 59. DOM Nr 81, mur., l.30-te XX. 97. BUDYNEK GOSPODARCZY Nr 56, mur., 2 60. DOM Nr 85, mur., 4 ćw. XIX. poł. XIX. 61. DOM Nr 88, mur., pocz. XX. 98. DOM Nr 57, mur., XIX/XX. 99. DOM Nr 58, 1 poł. XIX, przebudowany 2 poł. ul. 1 Maja XIX. 62. DOM Nr 67, mur., l.30-te XX. 100. ZAGRODA Nr 59: 63. DOM Nr 69, mur., pocz. XX. a) dom, mur., 1924, 64. DOM Nr 70, mur., pocz. XX. b) budynek gospodarczy, mur., 1 ćw. XIX. 101. ZAGRODA Nr 63: ul. Szkolna a) dom, mur., XIX/XX, 65. DOM Nr 24, mur., 4 ćw. XIX. b) budynek gospodarczy I, mur., pocz. XX, 66. DOM Nr 35, mur., pocz. XX. c) budynek gospodarczy II, mur., pocz. XX. 67. DOM Nr 36, mur., 1892. 102. DOM Nr 64, mur., XIX/XX. 68. DOM Nr 37, mur., k. XIX. 103. DOM Nr 66, mur./drewno, 1 poł. XIX, prze- 69. DOM Nr 38, mur., k. XIX. budowany. 70. DOM Nr 63, szach., 1842. 104. ZAGRODA Nr 67: 71. DOM Nr 86, poł. XIX. a) dom, mur./drewno/szach., 1822, b) budynek gospodarczy, mur., 2 poł. XIX. FOLSZTYN 105. DOM Nr 68, drewno, XVIII/XIX. 72. ZESPÓŁ KOŚCIÓŁA EWANG., OB.FILIALNY 106. DOM Nr 70, mur., XIX/XX. P.W.ŚW. PIOTRA I PAWŁA, 107. ZAGRODA Nr 72: a) kościół, mur., 1869-70, a) dom, szach., poł. XIX, b) cmentarz przykościelny, nieczynny, 1 poł. XVII. b) stodoła, mur./drewno, k. XIX, 73. SZKOŁA, ob. dom Nr 50, mur., 1843. c) budynek gospodarczy, mur., k. XIX. 74. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, 108. ZAGRODA Nr 74: nieczynny, XIX. a) dom, mur., 1910, 75. DOM WŁAŚCICIELA CEGIELNI, ob. Szkoła, b) stodoła, mur., 1925, mur., l.20-te XX. c) budynek gospodarczy I, mur., 1910-20, 76. BUDYNEK BRAMY Nr 4, drewno/szach., 2 d) budynek gospodarczy II, mur., 1910-20. poł. XIX. 77. DOM Nr 5, mur./kam., 2 poł. XIX. GIECZYNEK 78. DOM Nr 9, mur., XIX/XX. 109. SZKOŁA, Nr 14, mur., 1 ćw. XIX. 79. ZAGRODA Nr 10: 110. DOM Nr 1, mur., XIX/XX. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9465 – Poz. 1718

111. DOM Nr 3, mur., 1910-20. 112. DOM Nr 4, mur., 1910-20. ul. Łąkowa 113. ZAGRODA Nr 5: 150. KAPLICZKA, mur./kam., pocz. XX. a) dom, mur./szach., poł. XIX, 151. DOM Nr 2, mur., pocz. XX. b) budynek gospodarczy, szach., 4 ćw. XIX. 152. DOM Nr 13/14, mur./glina, 4 ćw. XIX. 114. DOM Nr 6, mur., pocz. XX. 153. ZAGRODA Nr 15: 115. DOM Nr 9, mur., 1909. a) dom, mur., XIX/XX, 116. DOM Nr 10, mur., 1928. b) budynek gospodarczy, mur., XIX/XX. 117. ZAGRODA Nr 18: 154. ZAGRODA Nr 16: a) dom, mur./szach., 2 poł. XIX, a) dom, mur./glina, 4 ćw. XIX, przebud. XX, b) budynek gospodarczy, mur./glina, 2 poł. XIX. b) brama, mur., XIX/XX. 118. DOM Nr 20, mur., 1928. 155. ZAGRODA Nr 17: 119. DOM Nr 22, mur., l.20-te XX. a) dom, mur./kam., XIX/XX, 120. DOM Nr 23, mur., ok. 1920. b) brama, mur., pocz. XX. 121. DOM Nr 26, mur., ok. 1920. 156. DOM Nr 18, mur., XIX/XX. 122. DOM Nr 32, mur., pocz. XX. 157. DOM Nr 24, mur., pocz. XX, przebud. 158. ZAGRODA Nr 25: GNIEWOMIERZ a) dom, mur./glina, 4 ćw. XIX, 123. DWÓR, drewno, 1908. b) budynek gospodarczy, mur., pocz. XX.

GULCZ ul. Wybudowanie 124. KOŚCIÓŁ PAR. P.W. ŚW.PIOTRA I PAWŁA, 159. ZAGRODA MŁYNARSKA, Nr 5: mur., 1950-53. a) młyn, ob. nieużytkowany, mur., 1874-1923, 125. KAPLICZKA NA TERENIE CMENTARZA, b) dom młynarza, ob. dom Nr 5, mur., 1874-1923, mur., 1 poł. XX. c) stajnia, ob. budynek gospodarczy, mur., 1874- 126. ZESPÓŁ SZKOŁY: 1923, a) szkoła, mur., 1910-20, d) kuźnia, ob. budynek mieszkalno-gospodarczy, b) budynek gospodarczy, mur., 191-20. mur., 1874-1923.

ul. Czarnkowska HAMRZYSKO 127. DOM Nr 1, mur., XIX/XX. 160. SZKOŁA, mur., 1910-20. 128. ZAGRODA Nr 5: 161. DOM Nr 9, mur., ok.1920. a) dom. mur./glina, 4 ćw. XIX, 162. DOM Nr 35, mur., k. XIX. b) brama, mur., 4 ćw. XIX. 129. DOM Nr 6, mur., ok. 1910. HERBURTOWO 130. DOM Nr 7, mur., l.30-te XX. 163. ZESPÓŁ KOŚCIÓŁA FILIALNEGO P.W. MB 131. DOM Nr 7a, drewno, l.20-te XX. SIEWNEJ: 132. BUDYNEK GOSPODARCZY Nr 9, mur., pocz. a) kościół, drewno, 1772, XX. b) kapliczka z figurą Matki Boskiej, mur., pocz. 133. DOM Nr 12, szach., ok. .poł. XIX. XX. 134. DOM Nr 17, mur., l.20-te XX. c) cmentarz przykościelny, nieczynny, k. XVIII w. 135. DOM Nr 18, drewno, l.20-te XX. d) dzwonnica, drewno, pocz. XX. 136. DOM Nr 20, mur., 4 ćw. XIX. 164. ZESPÓŁ SZKOŁY ob. domu nr 19: 137. KUŹNIA Nr 20, mur., pocz. XX. a) szkoła ob. Dom nr 19 i sala ,mur./szach.,2 poł. 138. DOM Nr 21, mur., ok. 1910. XIX, 139. DOM Nr 23, mur., pocz. XX. b) dom nauczyciela ob. dom nr 19, mur./szach., 140. DOM Nr 24, mur., pocz. XX. pocz. XX. 141. DOM Nr 25, mur., 1910. 165. DOM nr 1, mur./szach. 2 poł. XIX, przebud. 166. DOM nr 2, mur., 2 poł. XIX. ul. Dworcowa 167. DOM nr 5, mur., 2 poł. XIX. 142. DOM Nr 4, mur., pocz. XX. 168. ZAGRODA Nr 7: 143. DOM Nr 16, mur., pocz. XX. a) dom, mur., k. XIX, 144. DOM Nr 17, mur., pocz. XX. b) stodoła, mur./ szach. 2 poł. XIX. 145. DOM Nr 23, mur., ok. 1910. 169. ZAGRODA Nr 8: 146. KUŹNIA, mur., pocz. XX. a) dom, mur., k. XIX, b) budynek gospodarczy., mur., 2 poł. XIX. ul. Karpacka 170. DOM NR 11, mur., k. XIX. 147. DOM Nr 8, mur., pocz. XX. 171. ZAGRODA NR 12: 148. DOM Nr 16, mur., ok. 1910. a) dom, mur., k. XIX, 149. DOM Nr 18, mur., pocz. XX. b) budynek gospodarczy, mur., k. XIX. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9466 – Poz. 1718

172. DOM NR 15, mur., pocz. XX. 198. DOM Nr 14, mur., k. .XIX. 173. DOM NR 17, mur., pocz. XX. 199. DOM Nr 15, mur., k. .XIX. 174. ZAGRODA NR 18: 201. DOM Nr 18, mur., 2 poł. XIX. a) dom, mur., k. XIX, 202. DOM Nr 26, mur., 2 poł. XIX. b) stodoła, mur., 1 ćw. XX, 203. DOM Nr 27, drewno, mur., 1805 c) budynek gospodarczy, mur., pocz. XX. 204. KUŹNIA, mur., ok. 1920. 175. DOM Nr 20, mur./szach., k. XIX. 205. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, 176. DOM Nr 21, mur., lata 30-te XX. nieczynny, XIX. 177. DOM Nr 22, mur., 2 poł. XIX. 206. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, 178. ZAGRODA Nr 25: nieczynny, poł. XIX. a) dom, mur., k. XIX, b) stodoła, mur.,/szach., k. XIX. KAŁĄDEK 179. ZAGRODA Nr 27: 207. DOM Nr 1, mur., 1904. a) dom, mur., pocz. XX, 208. DOM Nr 2, drewno, 1799. b) stodoła, mur.,/szach., k. XIX. 209. DOM Nr 3, mur., 1900-10. c) chlew, pocz. XX. 210. DOM Nr 4, mur., 1900-10. 180. ZAGRODA Nr 29: 211. ZAGRODA Nr 8: a) dom, mur., 2 poł. XIX, a) dom, mur., k. XIX, b) chlew, pocz. XX. b) stodoła, mur./szach., 2 poł. XIX. 181. ZAGRODA Nr 31: 212. DOM Nr 9, mur., 1900-10. a) dom, mur., k. XIX, 213. ZAGRODA Nr 10: b) chlew, pocz. XX. a) dom, mur., k. XIX, 182. DOM Nr 36, mur., pocz. XX b) budynek gospodarczy, mur./szach., pocz. XX. 183. DOM DRÓŻNIKA przy torach kolejowych, 214. DOM Nr 12, mur./drewno, 2 ćw. XIX, prze- mur., pocz. XX. budowany. 184. CHLEW Nr 23, mur., k. XIX. 215. STODOŁA Nr 17, szach., 3 ćw. XIX. 185. TRANSFORMATOR naprzeciwko domu nr 216. ZAGRODA Nr 18: 29, mur., 1 ćw. XX. a) dom, mur., 1893, 186. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, b) budynek gospodarczy, mur., k. XIX nieczynny, XIX. 217. DOM Nr 20, mur., XIX/XX. 187. CMENTARZ RODOWY, nieczynny, XIX. KUŹNICZKA JARYŃ 218. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, 188. DWORSKO-FOLWARCZNY: rodziny młynarzy, XIX. a) dwór, mur., 3 ćw. XIX, 219. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, b) dom mieszkalny, czworak, mur., 3 ćw. XIX. zlikwidowany, pocz. XIX c) stodoła, mur., XIX/XX, 220. DOM Nr 6, mur./szach., ok. poł. XIX. d) kuźnia, ob. magazyn, mur., XIX/XX, e) stodoła, chlewnia, stajnia, mur., XIX/XX, ŁASKI f) obora, mur., 3 ćw. XIX, 221. DWÓR, mur., 2 poł. XIX. g) stelmacharnia, mur., 3 ćw. XIX, 222. DOM, mur., 1909. h) oranżeria, mur., 3 ćw. XIX, 223. DOM, mur., 2 poł. XIX. i) obora, mur., 3 ćw. XIX, 224. ZESPÓŁ FOLWARCZNY: a) dom administratora, ob. dom Nr 1, mur., 2 poł. KOCIEŃ WIELKI XIX, 189. ZESPÓŁ KOŚCIOŁA EWANG., OB. FIL. P.W. b) dom mieszkalny Nr 2, mur., 2 poł. XIX, ŚW. ANNY, c) spichlerz, mur., 2 poł. XIX, a) kościół, mur./szach., 1844. d) dom kierownika zakładu, ob. dom Nr 3, mur., b) pastorówka, ob. dom nr 22, mur., pocz. XX. 2 poł. XIX, 190. SZKOŁA ob. dom, mur., 1915. e) kurnik, ob. dom mieszkalny Nr 4, mur., 2 poł. 191. GOSPODA ob. dom nr 10, mur., pocz. XX. XIX, 192. SALA WIEJSKA przy domu nr 10, mur., f) budynek gospodarczy, mur., 2 poł. XIX, pocz. XX. g) kurnik, ob. nieużytkowany, mur., 2 poł. XIX, 193. DOM Nr 1, drewno, mur., 1 poł. XIX. h) stajnia, ob. nieużytkowana, mur., 2 poł. XIX, 194. ZAGRODA Nr 2: i) obora, ob. nieużytkowana, mur., 2 poł. XIX, a) dom, mur., 2 poł. XIX. j) chlewnia, ob. garaże, mur., 2 poł. XIX, b) chlew., mur./szach., glina, 2 poł. XIX. k) stodoła, drewno, 2 poł. XIX, 195. DOM Nr 11, mur., pocz. XX. l) kuźnia, stolarnia, ob. budynek gospodarczy, 196. DOM Nr 12, mur., 2 poł. XIX. mur., 2 poł.XIX. 197. DOM Nr 13, mur., 2 poł. XIX. 225. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9467 – Poz. 1718 nieczynny, poł. XIX. 269. DOM DRÓŻNIKA przy torach, mur., pocz. XX. MIAŁY 270. BUDYNEK GOSPODARCZY, MUR., k. XIX. 226. KOŚCIÓŁ FILIALNY P.W. ŚW.ANTONIEGO 271. STODOŁA Nr 12, mur., k. XIX. PADEWSKIEGO, mur., 1913. 272. STODOŁA Nr 14, mur., 1905. 227. SZKOŁA, Nr 12, mur., 1870, 1912. 228. ZAJAZD - sala Nr 1, ul. Powstańców Wlkp., NOWE DWORY mur., 2 poł. XIX. 273 ZESPÓŁ KOŚCIOŁA EWANG., OB. FILIALNE- 229. KAPLICZKA, mur./kam., 1 ćw. XX. GO P.W. NARODZENIA ŚW. JANA CHRZCICIELA: 230. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, a) kościół, drewno, 1615, przebudowany 1792, nieczynny, poł. XIX. 1829, 231. CMENTARZ KATOLICKI, KOMUNALNY, b) dzwonnica, drewno, ok. 1826, czynny, XX. c) ogrodzenie z bramą, mur., pocz. XX. d) obelisk, kam., ok. 1920. ul. Fabryczna e) cmentarz przykościelny, XVIII. 232. DOM Nr 1, mur., 2 poł. XIX. 274. ZAGRODA Nr 4: 233. DOM Nr 1a, mur., pocz. XIX. a) dom, mur., 4 ćw. XIX, 234. DOM Nr 2, mur., l.20-te XX. b) stodoła, mur., 1914. 235. DOM Nr 3, mur., 4 ćw. XIX. 275. DOM Nr 9, mur., 4 ćw. XIX. 236. DOM Nr 4, mur., poł. XIX. 276. DOM Nr 13, mur./szach., poł. XIX. 237. DOM Nr 6, mur., poł. XIX. 277. DOM Nr 17, mur., ok. 1849. 238. DOM Nr 8, mur., 2 poł. XIX. 278. DOM Nr 20, mur., 1875. 279. DOM Nr 22, mur./glina, 4 ćw. XIX. ul. Powstańców Wlkp. 280. ZAGRODA Nr 33: 239. DOM Nr 9, mur., pocz. XIX. a) dom, mur./szach./drewno, poł. XIX, b) stodoła I, szach., k. XIX, ul. Wroniecka c) stodoła II, mur., XIX/XX, 240. DOM Nr 9, drewno, ok. poł. XIX. d) budynek bramy, mur./szach., poł. XIX. 281. DOM Nr 35, mur., 1988. MĘŻYK 282. DOM Nr 38, glina, poł. XIX. 241. CMENTARZ KATOLICKI, KOMUNALNY, nie- 283. DOM Nr 42, szach., ok. 1729. czynny, XIX. 284. DOM Nr 43, mur., 1882. 242. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, 284. DOM Nr 47, mur., XIX/XX. nieczynny, XIX. 286. DOM Nr 48, mur., 1907. 243. DOM Nr 10, mur., 1911. 287. DOM Nr 49, mur., pocz. XX. 244. ZAGRODA MŁYŃSKA, Nr 3: 288. DOM Nr 50, mur., pocz. XX. a) młyn, mur., ok. 1901, 289. ZAGRODA Nr 52: b) dom młynarza, ob. dom mieszkalny Nr 3, mur., a) dom, glina, poł. XIX, ok. 1901, b) budynek gospodarczy, mur./szach., k. XIX. c) budynek inwentarski i stodoła, mur./drewno, 290. DOM Nr 55, mur., XIX/XX. ok. 1901, 291. DOM Nr 56, mur., 1888. d) budynek gospodarczy, mur., ok. 1901. 292. DOM Nr 61, mur., XIX/XX. 293. DOM Nr 63, mur., 4 ćw. XIX. MARIANOWO 294. DOM Nr 67, mur., k. XIX. 260. ZAGRODA Nr 1: 295. DOM Nr 69, 4 ćw. XIX. a) dom., mur., k. XIX. 296. DOM Nr 72, mur., 4 ćw. XIX. b) stodoła, mur., k. XIX. 297. DOM Nr 73, mur., ok.1890. c) chlew, mur., k. XIX. 298. DOM Nr 79, mur., 4 ćw. XIX. 261. Dom Nr 3, mur., pocz. XX. 299. DOM Nr 80, mur./glina, 2 poł. XIX. 262. Dom Nr 4, mur., pocz. XX. 300. ZAGRODA Nr 83: 263. Dom Nr 6, mur., pocz. XX. a) dom, mur., k. XIX, 264. ZAGRODA Nr 15: b) stodoła, mur./kam., k. XIX. a) dom., mur., k. XIX. 301. DOM Nr 84, mur., k. XIX. b) stodoła, mur., pocz. XX. 302. DOM Nr 85, mur., k. XIX. 265. DOM Nr 17, mur./ szach. ok. 1849. 303. DOM Nr 86, drewno, 1 poł. XIX. 266. DOM Nr 18, mur., k. XIX. 304. DOM Nr 87, mur., 1877. 267. ZAGRODA Nr 22: 305. DOM Nr 90, mur., 1898. a) dom., mur., k. XIX. 306. DOM Nr 91, mur., 1871. b) stodoła, mur./szach, k. XIX. 307. DOM Nr 92, mur., 3 ćw. XIX. 268. DOM Nr 22, mur., k. XIX. 308. DOM Nr 93, mur., 1 ćw. XIX. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9468 – Poz. 1718

309. ZAGRODA Nr 95: 323. DOM Nr 43, mur., 1910-20. a) dom, mur., k. XIX, b) stodoła, drewno, XIX/XX. ul. Dworcowa 324. DOM Nr 10, mur., 1910-20. POTRZEBOWICE 325. DOM, wł. PKP, mur., 1 ćw. XX. 310. ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWO-FOL- WARCZNY, ul. Kanałowa a) pałac, ob. Nadleśnictwo Potrzebowice mur., 326. DOM Nr 3, mur./kam./glina, poł. XIX. 1857, przebudowany 1910-20, 327. KUŹNIA, mur./kam., poł. XIX. b) park, 1 poł. XVIII, przekształcony 2 poł. XIX, 328. ZAGRODA Nr 9: XX, a) dom, mur., pocz. XX. c) obora, ob. dom Nr 6, mur./kam., 2 poł. XIX, b) stodoła, mur./szach./glina, k. XIX. d) stajnia, ob. magazyn, mur., 2 poł. XIX, 329. ZAGRODA Nr 10: e) wozownia, ob. magazyn, mur., 2 poł. XIX, a) dom, mur., k. XIX, f) obora, ob. magazyn, mur./drewno, 2 poł. XIX, b) budynek gospodarczy, mur., 1913. g) stodoła, drewno, 2 poł. XIX, 330. ZAGRODA Nr 12: h) budynek inwentarski, ob. warsztat, mur., 2 poł. a) dom, mur., pocz. XX, przebud. XIX, b) budynek gospodarczy, mur., pocz. XX. i) dwojak, ob. dom mieszkalny Nr 5, drewno, 2 331. DOM Nr 13, mur., 1918. poł. XIX, 332. DOM Nr 14, mur., ok. 1920. j) dom mieszkalny Nr 2, ob. leśniczówka Dziewan- 333. DOM Nr 18, mur./glina/kam., poł. XIX. na, mur., 2 poł. XIX, k) dom mieszkalny Nr 3, mur., 2 poł. XIX, ul. Mężykowska l) dom mieszkalny Nr 4, mur., 2 poł. XIX. 334. ZAGRODA Nr 3: 311. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, a) dom, mur./glina, poł. XIX, nieczynny, poł. XIX. b) stodoła, drewno, 1874. 335. DOM Nr 7, mur., 2 poł. XIX. ROSKO 336. ZAGRODA Nr 10: 312. ZESPÓŁ KOŚCIOŁA PAR. P.W. ŚW.STANI- a) dom, kam./glina, 2 poł. XIX, SŁAWA BPA: b) budynek gospodarczy, glina/drewno, 2 poł. a) kościół, mur./kam., 1856-58, XIX. b) plebania, ul. Powstańców Wlkp. 17, mur./kam., 337. DOM Nr 16, mur./glina, 2 poł. XIX. 1858, przebud. XIX/XX, 338. DOM Nr 18, mur./glina/kam., 2 poł. XIX. c) kuźnia, mur./kam., poł. XIX, 339. DOM Nr 20, mur./kam., pocz. XX. d) cmentarz przykościelny, nieczynny, XIX. 340. DOM Nr 23, mur., pocz. XX. 313. SZKOŁA, ul. Powstańców Wlkp. 15, mur., l.20-te XX. ul. Podgórna 314. SZKOŁA, ul. Powstańców Wlkp., mur., ok. 341. DOM Nr 5, mur./kam., 2 poł. XIX. 1920. 315. PRZEDSZKOLE, ul. Powstańców Wlkp. 26, ul. Polna mur., 1908. 342. ZAGRODA Nr 14: 316. ZESPÓŁ SZKOŁY, ul. Czarnkowska 41: a) dom, mur./kam./glina, 2 poł. XIX, a) szkoła, mur., pocz. XX, b) budynek gospodarczy, glina/drewno, 2 poł. b) budynek gospodarczy, mur., pocz. XX. XIX. 317. SALA zebrań, ul. Powstańców Wlkp. 20, mur., pocz. XX. ul. Powstańców Wlkp. 318. ZESPÓŁ POCZTY, ul. Powstańców Wlkp. 343. KAPLICZKA przy Nr 8, mur., 1 ćw. XX. 24: 344. ZAGRODA Nr 7: a) poczta, mur., 1910-20, a) dom, mur., 1914, b) budynek gospodarczy, mur., 1910-24. b) budynek gospodarczy, mur., 1914. 319. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, 345. DOM Nr 9, mur., k. XIX. nieczynny, XIX. 346. DOM Nr 9a, mur., k. XIX. 320. CMENTARZ KATOLICKI, KOMUNALNY, 347. ZAGRODA Nr 10: czynny, XX. a) dom, mur., pocz. XX, 321. STANOWISKO ARCHEOLOGICZNE Nr 47. b) budynek gospodarczy, mur./kam., pocz. XX. 348. DOM Nr 21, mur., 4 ćw. XIX. ul. Cmentarna 349. DOM Nr 22, mur., l.20-te XX. 322. DOM Nr 15a, mur./kam., 4 ćw. XIX. 350. ZAGRODA KOWALSKA Nr 23: a) dom, mur., 4 ćw. XIX, ul. Czarnkowska b) kuźnia, mur., 1 ćw. XX, Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9469 – Poz. 1718

c) budynek gospodarczy, mur., 1 ćw. XX. munalnych, ul. Lipowa 3, mur., 1910-20. 351. DOM Nr 25, mur., 1910-20. 376. ZESPÓŁ SZKOŁY PODSTAWOWEJ Nr 1, ul. 352. DOM Nr 29, mur., 4 ćw. XIX. Szkolna 4: 353. ZAGRODA Nr 38: a) szkoła, mur., 1908, a) dom, mur., 4 ćw. XIX, b) sala gimnastyczna, mur./drewno, 1908, b) kuźnia, mur., 1 ćw. XX, 377. POCZTA, ul. Kościuszki 33, mur., 4 ćw. XIX. c) budynek gospodarczy, mur., 1 ćw. XX. 378. DWORZEC PKP WIELEŃ PD. ul. Przemysło- 354. ZAGRODA Nr 39: wa, mur., 1896, nieczynny. a) dom, mur./kam., poł. XIX, 379. ZESPÓŁ DWORCA PKP WIELEŃ PN, ul. Pil- b) budynek bramy, mur./kam., poł. XIX, ska c) wozownia, mur./kam., poł. XIX. a) dworzec , mur., 1851, 355. DOM Nr 43, mur., 4 ćw. XIX. b) magazyn, mur., 2 poł. XIX, 356. DOM Nr 44, mur., 4 ćw. XIX. c) nastawnia przy torach do Krzyża, mur., pocz. 357. DOM Nr 45, mur., 1908, przebud. XX. 358. DOM Nr 49, mur., pocz. XX. d) nastawnia przy torach do Krzyża , mur., pocz. 359. DOM Nr 50, mur., pocz. XX. XX 360. DOM Nr 55, mur., pocz. XX. 380. ZAJAZD, ob. Dom Kultury, ul. Dworcowa, 361. ZAGRODA Nr 57: mur., ok. 1850. a) dom, mur./kam., k. XIX, 381. ZESPÓŁ DWORSKO-FOLWARCZNY ARNTO- b) budynek gospodarczy, mur./kam., k. XIX. WO: 362. DOM Nr 64, mur., l.20-te XX. a) dwór, ob. Liceum Ogólnokształcące, ul. Draw- ska 1, mur., k. XIX, ul. Studniowa b) spichlerz, mur., k. XIX, 363. DOM Nr 1, mur., pocz. XX. c) obora, mur., k. XIX, 364. DOM Nr 3, glina, 2 poł. XIX. d) dom robotników folwarcznych, ul. Jaryńska 4, 365. DOM Nr 5, mur., ok. 1910. mur., k. XIX, 366. DOM Nr 7, mur., pocz. XX. e) dom robotników folwarcznych, ul. Jaryńska 7, 367. DOM Nr 11, mur., 1911. mur., k. XIX, 368. ZESPÓŁ STOPNIA WODNEGO „Rosko nr f) budynek gospodarczy, mur., k. XIX. 18” na rzece Noteć, w skład którego wchodzą: ślu- 382. ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY, ul. Zam- za komorowa, jaz z przepławką dla ryb, budynek kowa: mieszkalno-gospodarczy oraz budynek mieszkalny a) pałac, mur., ok.1749-50, przebud. 1789, 1920, obsługi śluzy wraz z budynkiem gospodarczym w b) budynek bramy, mur., 1 poł. XIX, 1885, miejscowościach Rosko i Nowe Dwory,1898 r. c) oficyna, mur., 1885, d) oficyna, mur., 1885, WIELEŃ e) wozownia, 1 poł. XIX, przebud. 1885, 369. ZESPÓŁ KOŚCIOŁA PAR. P.W. WNIEBO- f) mauzoleum, mur./kam., 2 poł.XIX, WZIĘCIA MB I ŚW.MICHAŁA, ul. Kościuszki: g) oranżeria, mur., 1 poł. XIX, przebud., a) kościół, mur., 1615, restaurowany 1950, h) dom ogrodnika, mur., 1 poł. XIX, b) plebania, mur., XIX/XX, i) park, poł. XVIII, 1 ćw. XIX. c) organistówka, ul. Kasprzaka 15, mur./szach., 383. ZESPÓŁ DWORSKO-PARKOWY, ob. Dom ok. poł. XIX. Pomocy Społecznej, prowadzony przez Zgromadze- d) cmentarz przykościelny, ok. 1615. nie Sióstr Franciszkanek Rodziny Marii ul. Staszica 370. KOŚCIÓŁ PAR. P.W. ŚW. ROCHA, mur., 2: 1932. a) dwór „Lipówka”, mur., ok. poł. XVIII, przebud. 371. ZESPÓŁ CMENTARZA EWANGELICKO- k. XVIII, 2 poł. XIX, AUGSBURSKIEGO, ul. Dworcowa: b) dwór „Józefówka”, mur., poł. XIX, a) cmentarz, nieczynny, XIX, c) budynek „Wojciechówka”, mur., poł. XIX, b) kaplica, mur., 2 poł. XIX, d) budynek „Jutrzenka”, mur., 2 poł. XIX, prze- c) kaplica rodziny Arndt i Schachtmeyer, mur., bud., XIX/XX, e) park, k. XVIII, 2 poł. XIX, XX. d) ogrodzenie, mur., 2 poł. XIX, 384. CMENTARZ ŻYDOWSKI, nieczynny, ul. Ja- e) kaplica grobowa, mur./kam., k. XIX. ryńska, XIX. 372. MAGISTRAT, ob. dom, Pl. Powstańców 3, 385. CMENTARZ KATOLICKI, PARAFIALNY, mur., 3 ćw. XIX. czynny, ul. Drawska, XIX. 373. SĄD GRODZKI, ob. Urząd Miasta i Gminy, 386. CMENTARZ KATOLICKI DPS „Caritas”, ul. Kościuszki 34, mur., 2 poł. XIX, przebud. XX. czynny, przed 1950. 374. STAROSTWO POWIATOWE, ob. DPS wraz z 387. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, parkiem ul. Chopina 9, 1895. rodowy, nieczynny, ul. Czarnkowska, XIX. 375. ARESZT, ob. Administracja Budynków Ko- 388. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9470 – Poz. 1718 rodowy, nieczynny, przy szosie Wieleń-Krzyż, XVIII/ 434. DOM Nr 26, mur., l. 30 -te XX. XX. 435. DOM Nr 27, mur., pocz. XX. 389. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, nieczynny, XIX. ul. Kasprzaka 390. UKŁAD I ROZPLANOWANIE MIASTA. XV w. 436. DOM Nr 8, mur., 1900-10. 437. DOM Nr 9, mur., 4 ćw. XIX. ul. Błonie 438. DOM Nr 11, mur., 1900-10. 391. DOM Nr 5, mur., 1910-20. 439. DOM Nr 12, mur., 1900-10. 392. DOM Nr 6, mur., ok. 1910-20. 393. DOM Nr 9, mur., ok. 1910. ul. Kościelna 394. DOM Nr 11, mur., pocz. XX. 440. DOM Nr 4, mur., pocz. XX. 395. DOM Nr 12, mur., 1 ćw. XX. 441. DOM Nr 6, mur., XIX/XX. 396. DOM Nr 15, mur., poł. XIX. 442. DOM Nr 8, mur., XIX/XX. 397. DOM Nr 17, mur., 3 ćw. XIX. 443. DOM Nr 9, mur., XIX/XX. 398. DOM Nr 19, mur./szach., XIX/XX. 444. DOM Nr 10, mur., XIX/XX. 399. DOM Nr 21, szach., 2 poł. XIX. 445. DOM Nr 13, mur., 1910-20. 400. DOM Nr 25, mur., XIX/XX. 446. DOM Nr 14, mur., 1910-20. 401. DOM Nr 26, mur., pocz. XX. 447. DOM Nr 15, mur., 3 ćw. XIX. 402. DOM Nr 28, mur., 4 ćw. XIX. 403. DOM Nr 32, mur., 1 ćw. XIX. ul. Kościuszki 404. DOM Nr 37, mur., 1 ćw. XIX. 448. DOM Nr 1, mur., 4 ćw. XIX. 405. DOM Nr 38, mur., 1 ćw. XIX. 449. DOM Nr 5, mur., XIX/XX. 406. DOM Nr 39, mur., pocz. XX, przebud. 450. DOM Nr 6, mur., 4 ćw. XIX. 407. DOM Nr 43, mur., pocz. XX, przebud. 451. DOM Nr 7, mur./szach., k. XIX, przebud. 408. DOM Nr 44, mur., 1 ćw. XX. 452. DOM Nr 8, mur., 4 ćw. XIX. 409. DOM Nr 45, mur., 1 ćw. XX. 453. DOM Nr 9, mur., 4 ćw. XIX. 410. DOM Nr 48, mur., pocz. XX. 454. DOM Nr 10, mur., 4 ćw.XIX. 411. DOM Nr 49, mur., 1 ćw. XX. 455. DOM Nr 11, mur., pocz. XX. 412. DOM Nr 51, mur., 1908. 456. ZESPÓŁ DOMU Nr 12: a) dom, mur., ok. 1900, ul. Chopina dawna Świerczewskiego b) budynek gospodarczy, mur., pocz. XX. 413. DOM Nr 1, mur., pocz. XX. 457. DOM Nr 13, mur., 1 ćw. XX. 414. DOM Nr 3, mur., ok. 1910. 459. DOM Nr 14, mur., 1 ćw. XX. 415. DOM Nr 4, mur., ok. 1910. 460. DOM Nr 16, mur., 1 ćw. XX. 416. DOM Nr 5, mur., ok. 1910. 461. DOM Nr 17, mur., 2 poł. XIX. 417. DOM Nr 7, Przychodnia, mur., ok. 1910. 462. DOM Nr 18, mur., 2 poł. XIX. 418. DOM Nr 10, mur., pocz. XX. 463. DOM Nr 20, mur., pocz. XX. 464. DOM Nr 22, mur., 2 poł. XIX. ul. Czarnkowska 465. DOM Nr 23, mur., pocz. XX. 419. DOM Nr 2, mur., l. 20-te XX. 466. DOM Nr 24, mur., ok. 1900. 420. DOM Nr 3, mur., l. 20-te XX. 467. DOM Nr 26, mur., pocz. XX. 468. DOM Nr 27, mur., 2 poł. XIX. ul. Drawska 469. DOM Nr 28, mur./szach., poł. XIX. 421. DOM Nr 2/2a, mur., pocz. XX. 470. DOM Nr 29, mur., 2 poł. XIX. 422. DOM Nr 3, mur., pocz. XX. 471. DOM Nr 30, mur., pocz. XX. 472. DOM Nr 32, mur., poł. XIX. ul. Jaryńska 473. DOM Nr 35, mur., 2 poł. XIX. 423. DOM Nr 2, mur., pocz. XX. 474. DOM Nr 36, mur., 2 poł. XIX. 424. DOM Nr 11, mur., pocz. XX. 475. DOM Nr 37, mur., pocz. XX. 476. DOM Nr 38, mur., pocz. XX. ul. Jana Pawła II dawna Żymierskiego 477. DOM Nr 39, mur., pocz. XX. 425. DOM Nr 12, mur., 1 ćw. XIX. 478. DOM Nr 41, mur., 2 poł. XIX. 426. DOM Nr 13, mur., l. 20-te XX. 479. DOM Nr 43, mur., 2 poł. XIX. 427. DOM Nr 14, mur., l. 20-te XX. 480. DOM Nr 44, mur., 2 poł. XIX. 428. DOM Nr 15, mur., pocz. XX. 481. DOM Nr 46, mur., pocz. XX, przebud. 429. DOM Nr 16, mur., 1 ćw. XX. 482. DOM Nr 47, mur., ok. 1900. 430. DOM Nr 18, mur., l. 20-te XX. 483. DOM Nr 48, mur., 2 poł. XIX. 431. DOM Nr 23, mur./szach., pocz. XX. 784. DOM Nr 50, mur., 4 ćw. XIX. 432. DOM Nr 24, mur., pocz. XX 485. DOM Nr 51, mur., pocz. XX. 433. Dom Nr 25, mur., pocz. XX. 486. DOM Nr 52, mur., pocz. XX. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9471 – Poz. 1718

487. DOM Nr 56, mur., 2 poł. XIX. 535. DOM Nr 33, mur./szach., k. XIX. 488. DOM Nr 57, mur., 4 ćw. XIX. 536. DOM Nr 34, mur., XIX/XX. 489. DOM Nr 58, mur., pocz. XX. 537. DOM Nr 35, mur., XIX/XX. 490. DOM Nr 59, mur., 4 ćw. XIX. 538. DOM Nr 36, mur., XIX/XX. 491. DOM Nr 60, mur., 4 ćw. XIX. 539. DOM Nr 37, mur., XIX/XX. 492. DOM Nr 60a, mur., pocz. XX. 540. DOM Nr 38, mur., 2 poł. XIX. 493. DOM Nr 61, mur., 4 ćw. XIX. 541. DOM Nr 39, mur., 2 poł. XIX. 494. DOM Nr 63, mur., ok. 1900. 542. DOM Nr 40, mur., 2 poł. XIX. 495. DOM Nr 65, mur., 4 ćw. XIX. 543. DOM Nr 41, mur., XIX/XX. 496. DOM Nr 66, mur., 4 ćw. XIX. 544. KUŹNIA Nr 41, mur., XIX/XX. 497. DOM Nr 67, mur., 4 ćw. XIX. 545. DOM Nr 42, mur./szach., 2 poł. XIX. 498. DOM Nr 68, mur., k. XIX. 546. BUDYNEK GOSPODARCZY Nr 45, mur., 499. DOM Nr 69, mur., k. XIX. pocz. XX. 500. DOM Nr 70, mur., pocz. XX. 501. DOM Nr 71, mur., 4 ćw. XIX. ul. Ogrodowa 502. DOM Nr 72, mur., k. XIX. 547. DOM Nr 2, mur., pocz. XX. 503. DOM Nr 72a, mur., k. XIX. 548. DOM Nr 12, mur., ok. 1900-20. 504. DOM Nr 73, mur., 4 ćw. XIX. 549. DOM Nr 13, mur., ok. 1910-20. 505. DOM Nr 74, mur., k. XIX. ul. Pilska ul. Lipowa 550. DOM Nr 7, mur., 1909. 506. DOM Nr 6, mur., 1 ćw. XX. 551. DOM Nr 8, mur., ok. 1910. 507. ZESPÓŁ DOMU Nr 7: 552. DOM Nr 10, mur., ok. 1910. a) dom, mur./szach., 1 ćw. XX, 553. DOM Nr 12, mur., l.20-te XX. b) brama, mur./drewno, 1 ćw. XX. 508. DOM Nr 8, mur., 1 ćw. XX. pl. Powstańców Wielkopolskich 509. DOM Nr 10, mur., pocz. XX. 554. DOM Nr 5, mur., 4 ćw. XIX. 510. DOM Nr 11, mur., 1 ćw. XX. 555. DOM Nr 6, mur., 4 ćw. XIX. 556. DOM Nr 7, mur., 4 ćw. XIX. ul. Łąkowa 557. DOM Nr 8, mur., 4 ćw. XIX. 511. DOM Nr 1, mur., l. 20-te XX. 558. DOM Nr 9, mur., 4 ćw. XIX. 512. DOM Nr 3, mur., XIX/XX. 559. DOM Nr 12, mur., 4 ćw. XIX. 513. DOM Nr 4, mur., XIX/XX. 560. DOM Nr 13, mur., 4 ćw. XIX. 514. DOM Nr 4a, mur., XIX/XX. 561. DOM Nr 14, mur., 4 ćw. XIX. 562. DOM Nr 15, mur., 4 ćw. XIX. ul. Mickiewicza 515. DOM Nr 9, mur., 1906. ul. Rybaki 516. DOM Nr 10, mur., 1911. 563. DOM Nr 3, mur., pocz. XX. 564. BUDYNEK GOSPODARCZY, mur./drewno, k. ul. Nadnotecka XIX. 517. DOM Nr 3, mur./szach., poł. XIX. 518. DOM Nr 4, mur., l. 20-te XX. ul. Sawickiej 519. DOM Nr 7, mur., l. 20-te XX. 565. DOM Nr 1, mur., 1 poł. XIX, przebud. 566. DOM Nr 3, mur., 1 ćw. XIX. ul. Nowe Miasto 567. DOM Nr 4, mur., 4 ćw. XIX. 520. DOM Nr 2, mur., XIX/XX. 568. BUDYNEK GOSPODARCZY Nr 8, mur., pocz. 521. DOM Nr 6, mur./szach., 4 ćw. XIX. XX. 522. DOM Nr 7, mur., 4 ćw. XIX. 569. DOM Nr 9, mur., ok.1910-20. 523. DOM Nr 10, mur., 4 ćw. XIX. 570. DOM Nr 10, szach., 4 ćw. XIX. 524. DOM Nr 11, mur., 1936. 571. DOM Nr 14, mur., 1900-10. 525. DOM Nr 12, mur., XIX/XX. 572. DOM Nr 15, mur./szach., 2 poł. XIX. 526. DOM Nr 13, mur., XIX/XX. 573. DOM Nr 17, mur., ok. 1900. 527. DOM Nr 16, mur., 1 ćw. XX. 574. DOM Nr 20, mur., 1898. 528. DOM Nr 17, mur., pocz. XX. 529. DOM Nr 18, mur., pocz. XX. ul. Sienkiewicza 530. DOM Nr 21, mur., XIX/XX. 575. DOM Nr 1, mur., ok. 1910. 531. DOM Nr 28, mur., pocz. XX. 576. DOM Nr 2, mur., pocz. XX. 532. DOM Nr 29, mur./szach., 4 ćw. XIX. 577. DOM Nr 12, mur., ok.1910-20. 533. DOM Nr 30, mur., XIX/XX. 578. DOM Nr 13, mur., pocz. XX. 534. DOM Nr 31, mur./XIX/XX. 579. DOM Nr 14, mur., pocz. XX. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9472 – Poz. 1718

580. DOM Nr 19, mur., 1 ćw. XX. 581. DOM Nr 20, mur., 1 ćw. XX. ul. Dworcowa 582. DOM Nr 21, mur., 1 ćw. XX. 615. DOM Nr 17, mur., 3 ćw. XIX. 583. DOM Nr 21a, mur., 1 ćw. XX. 584. DOM Nr 22, mur., 1 ćw. XX. ul. Polna 585. DOM Nr 23, mur., 1 ćw. XX. 616. ZAGRODA Nr 1: 586. ZESPÓŁ DOMU Nr 28: a) dom, glina, poł. XIX, a) dom, mur., pocz. XX, b) stodoła, glina, poł. XIX. b) budynek gospodarczy, mur./szach., pocz. XX. 617. DOM Nr 1a, mur./glina, 2 poł. XIX. 587. DOM Nr 43, mur., ok. 1910-20. 618. DOM Nr 3, mur., 1886. 588. DOM Nr 45, mur./szach., pocz. XX. 619. DOM Nr 5, mur., 1910-20. 620. DOM Nr 7, mur., pocz. XX. ul. Sportowa 621. DOM Nr 31, glina, 1891. 589. DOM Nr 2, mur., 1 ćw. XIX. 590. DOM Nr 5, mur., l. 20-te XX. ul. 4 Lutego 622. DOM Nr 5, mur., XIX/XX. ul. Staszica 623. DOM Nr 6a, mur., XIX/XX. 591. KAPLICZKA Z FIGURĄ ŚW.WAWRZYŃCA, 624. DOM Nr 8, mur., k. XIX. mur., 1945. 625. DOM Nr 9, mur./glina/kam., poł. XIX. 592. DOM Nr 5, mur., XIX/XX. 626. DOM Nr 10, mur., pocz. XX. 593. DOM Nr 6, mur., 4 ćw. XIX. 627. DOM Nr 10a, mur., pocz. XX. 594. DOM Nr 7, mur., ok. 1900. 628. DOM Nr 17, mur., pocz. XX. 595. DOM Nr 8, mur., pocz. XX. 629. DOM Nr 18, mur., XIX/XX. 630. KAPLICZKA, mur./kam., pocz. XX. ul. Szkolna 631. ZESPÓŁ STOPNIA WODNEGO „Wrzeszczy- 596. ZESPÓL DOMU Nr 1: na nr 19” na rzece Noteć w skład którego wchodzą: a) dom, mur., k. XIX, pocz.XX, śluza komorowa, jaz z przepławką dla ryb, budynek b) oficyna, mur., pocz. XX. mieszkalno-gospodarczy oraz na tamie rozdzielczej 597. DOM Nr 2, mur., pocz. XX. budynek straży granicznej w miejscowościach Wie- 598. ZESPÓŁ DOMU Nr 3: leń i Wrzeszczyna, 1913 r. a) dom, mur., 4 ćw. XIX, b) budynek gospodarczy, mur., 4 ćw. XIX. ZIELONOWO 632. ZESPÓŁ KOŚCIÓŁA FILIALNEGO P.W. ul. Zamkowa ŚW.MONIKI, 599. ZESPÓŁ PIEKARNI: a) kościół, mur., 1915. a) dom Nr 1, mur., XIX/XX, b) cmentarz przykościelny, nieczynny, 1915. b) piekarnia, ob. magazyn, mur., XIX/XX. 633. SZKOŁA, Nr 29, mur., l.20-te XX. 600. DOM Nr 15, mur., 1 ćw. XIX. 634. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, 601. DOM Nr 18, mur., 1 ćw. XIX. nieczynny, XIX. 635. CMENTARZ KOMUNALNY, czynny, XIX. pl. Zwycięstwa 636. DOM Nr 1, mur., 1925. 602. DOM Nr 1, mur., l. 20-te XX. 637. DOM Nr 2, mur., l. 20-te XX. 603. DOM Nr 2, mur., l. 20-te XX. 638. DOM Nr 3, mur., l. 20-te XX. 604. DOM Nr 3, mur., l. 20-te XX. 639. DOM Nr 19, mur., l. 20-te XX. 605. DOM Nr 4, mur., l. 20-te XX. 640. DOM Nr 20, mur., l. 20-te XX. 606. DOM Nr 7, mur., l. 20-te XX. 641. DOM Nr 23, mur., 1936. 607. DOM Nr 8, mur., l. 20-te XX. 642. DOM Nr 27, mur., 4 ćw. XIX. 608. DOM Nr 9, mur., l. 20-te XX. 643. DOM Nr 30, mur., l. 30-te XX. 609. DOM Nr 10, mur., l. 20-te XX. 644. DOM Nr 31, mur., k. XIX. 610. DOM Nr 11, mur., l. 20-te XX. 645. DOM Nr 32, mur., pocz. XX. 611. ZESPÓŁ STOPNIA WODNEGO „Wieleń nr 20” na rzece Noteć, w skład którego wchodzą: ślu- 3.3. Zespoły najcenniejszych zabytków rucho- za komorowa, jaz z przepławką dla ryb, w miejsco- mych na terenie gminy (wpisane do rejestru zabyt- wościach Wieleń i Wrzeszczyna, 1913 r. ków – wykaz zespołów zabytków ruchomych).

WRZESZCZYNA WIELEŃ, kościół parafialny p.w. kościół parafialny. 612. SZKOŁA, ul. 14 Lutego 13, mur., pocz. XX. p.w. Wniebowzięcia NMP i św. Michała Archanioła 613. CMENTARZ KATOLICKI, czynny, XIX. do rejestru zabytków wpisane jest barokowe wypo- 614. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, sażenie kościoła: ołtarze, wyroby rzemiosła, rzeźby nieczynny, XIX. ołtarze, szafki cechowe wyposażenia kościoła pod 3.3. Zespoły najcenniejszych zabytków ruchomych na terenie gminy (wpisane do rejestru zabytków – wykaz zespołów zabytków Dziennikruchomych). Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9473 – Poz. 1718 WIELEŃ, kościół parafialny p.w. kościół parafialny. p.w. Wniebowzięcia NMP i św. Michała Archanioła do rejestru zabytków numeremwpisane B jest -989-1011 barokowe decyzjąwyposaż eniez dnia ko ś2.11.1983cioła: ołtarze, r., wyroby rzemiosła, rzeźby ołtarze, szafki cechowe wyposażenia kościoła pod oraznumerem sarkofag B cynowy-989-1011 Jana decyzj Kostkią z dnia ze 2.11.1983 Sztemberka r., oraz z sarkofagKrajobraz cynowy Jana kulturowy Kostki ze to Sztemberka przestrzeń z warsztatu historycznie Jakuba Kanadeja warsztatupod numerem Jakuba B -Kanadeja1537-1538 poddecyzj numeremą z dnia 11.09.1985 B -1537- r. ukształtowana w wyniku działalności człowieka, za- 1538 decyzją z dnia 11.09.1985 r. wierająca wytwory cywilizacji oraz elementy przy- NOWE DWORY, kościół filialny p.w. Narodzenia Św. Janarodnicze Chrzciciela. (art. 3, pkt 14 ustawy o ochronie zabytków NOWEZ wyposa DWORY,żenia ko ś kościółcioła do filialnyrejestru zabytków p.w. Narodzenia wpisane s ą witrai opieceże–3 obiekty, nad zabytkami). świecznik korpusowy, W celu jego dzwon ochrony z 1795 r.oraz - pod Św.numerami1396B Jana Chrzciciela.-1401B decyzją z dnia 22.08.1985 r. zachowania wyróżniających się krajobrazowo tere- Z wyposażenia kościoła do rejestru zabytków wpi- nów z zabytkami nieruchomymi charakterystyczny- saneROSKO są witraże–3 kościół parafialny obiekty, p.w. świecznik św. Stanis korpusowy,ława Biskupa Z wyposami dlaż eniamiejscowej kościoła dotradycji rejestru budowlanej zabytków wpisane i osadniczej są: ołtarze główny z dzwonok. 1860z 1795 r., o łr.tarze - pod boczne numerami1396B-1401B barokowe, ambona, rzeź bade Chrystusa- cytowana Zmartwychwsta wyżej ustawałego XVII przewiduje wieku, rzeź ba ochronę Matki Boskiej po- z około 1860 cyzjąroku, z dnia feretron 22.08.1985 z obrazami r. Matki Boskiej Częstochowskiej i Chrystusaprzez wpis Zmartwychwsta do rejestru zabytkówłego z1846 cennychroku pod numeremkulturowo B 1440-1446 decyzja z dnia 20.11.1985 r. struktur przestrzennych – układów urbanistycznych ROSKO kościół parafialny p.w. św. Stanisława Bi- i ruralistycznych oraz krajobrazów kulturowych (art. skupaGIECZYNEK Z wyposażenia kośció kościołał filialny p.w. do rejestruPodwyższenia zabytków Krzyż a św.6 Wyposaust. 1, żpkt.enie ko1 ślit.cio ła obejmuji b). Ochronaące ołtarz, krajobrazu ambonę, chór kul muzyczny,- wpisanekrucyfiks są: i ołtarzedzwon, wpisane główny do z rejestru ok. 1860 pod numerami r., ołtarze 1431 turowegoB-1436B decyzj powinnaą z dnia być 6.11.1985, komplementarna spaliło się wraz dla z ko formścio łem w 1986 boczneroku. barokowe, ambona, rzeźba Chrystusa Zmar- ochronnych krajobrazu przyrodniczego, wynikają- twychwstałego XVII wieku, rzeźba Matki Boskiej z cych ze stosownych przepisów o ochronie przyrody. okołoBIA 1860ŁA ko roku,ściół filiferetronalny p.w. z Matkiobrazami Boskiej Matki Róż Boskiejańcowej. Z wyposaObszarżenia miasta kościo łia gminydo rejestru Wieleń zabytków posiada wpisane w swoich są pojedyncze rzeźby Częstochowskiejbarokowe i mensa i o Chrystusałtarzowa pod Zmartwychwstałego numerem 1447B-1449B z granicachdnia 25.11.1985 terytorialnych r. obszary chronionego kra- z1846 roku pod numerem B 1440-1446 decyzja z jobrazu oraz obszarowy wpis do rejestru zabytków Pojedyncze zabytki ruchome wpisane są do rejestru zabytków w kościołach w Folsztynie – świecznik (nr rejestru 1402B z 22.08.1985 dnia 20.11.1985 r. układu urbanistycznego Wielenia. roku), Gulczu – obraz ( nr rejestru 1439B z dnia 20.11.1985 roku).

GIECZYNEK kościół filialny p.w. Podwyższenia - Obszary chronionego krajobrazu - Puszcza nad Ponadto do rejestru zabytków wpisane są polichromia sufitu (nr rejestru 1413B z 20.05.1985 roku), i piec (nr rejestru 983B z Krzyża19.10.19 św.83 Wyposażenie roku),w kamienicy kościoła przy ul. obejmujące Kościuszki 67 oł w- Wieleniu.Drawą”, „Dolina Noteci” i „Puszcza Notecka”, które tarz, ambonę, chór muzyczny, krucyfiks i dzwon, obejmują około 56,8% ogólnej powierzchni gminy. wpisaneDodatkowo do rejestru w ewidencji pod zabytkównumerami uj ę1431tych jest B-1436B 139 obiektów znajduj- Miastoących Wieleń się w nast – ępuj układących urbanistyczny kościołach: w Bia miastałej p.w. Matki decyzjąBoskiej z dnia Róż a6.11.1985,ńcowej, Folsztynie spaliło p.w. się śś wraz. Piotra z kościoi Pawła,- GulczuWieleń p.w. wpisanyśś. Piotra doi Paw rejestruła, Rosku zabytków p.w. św. Stanispod numeremława, Wieleniu p.w. św. łemRocha. w 1986 roku. A – 671 decyzją WKZ z dnia. 13.03.1990 r. w gra- nicach przedstawionych na załączniku graficznym BIAŁA3.4. kościółKrajobraz filialny kulturowy p.w. Matki (obszarowe Boskiej wpisy Różańco do rejestru- nrzabytków, 1 do niniejszego parki kulturowe, programu. parki krajobrazowe – wykaz). wej. Z wyposażenia kościoła do rejestru zabytków wpisaneKrajobraz są kulturowy pojedyncze to przestrze rzeźbyń barokowehistorycznie iukszta menł-towana3.5. w wyniku Zabytki dzia archeologiczne.łalności człowieka, zawierająca wytwory cywilizacji sa ołtarzowaoraz elementy pod przyrodnicze numerem (art. 1447B-1449B 3, pkt 14 ustawy z o dnia ochronie zabytków3.5.1. Wykaz i opiece stanowisk nad zabytkami). archeologicznych W celu jego ochrony wpisa oraz- 25.11.1985zachowania r. wyróżniających się krajobrazowo terenów z zabytkaminych do nieruchomymi rejestru zabytków. charakterystycznymi dla miejscowej tradycji budowlanej i osadniczej cytowana wyżej ustawa przewiduje ochronZabytekę poprzez archeologiczny, wpis do rejestru to zabytków zabytek cennych nieruchomy, kulturowo struktur Pojedynczeprzestrzennych zabytki – ukł adówruchome urbanistycznych wpisane są i ruralistycznych do reje- będący oraz krajobrazów powierzchniową, kulturowych podziemną (art. 6 ust. lub1, pkt. podwodną 1 lit. a i b). Ochrona strukrajobrazu zabytków kulturowego w kościołach powinna w Folsztynie być komplementarna – świecz- dla formpozostałością ochronnych egzystencjikrajobrazu przyrodniczego i działalności, wynikaj człowieka,ących ze stosownych nik (nrprzepisów rejestru o ochronie1402B z przyrody. 22.08.1985 roku), Gulczu – złożoną z nawarstwień kulturowych i znajdujących obrazObszar ( nr miastarejestru i gminy 1439B Wiele z dniań posiada 20.11.1985 w swoich roku). granicach terytorialnychsię w nich wytworów obszary chronionego bądź ich krajobrazu śladów lub oraz zabytek obszarowy wpis do rejestru zabytków układu urbanistycznego Wielenia. ruchomy, będący tym wytworem(art. 3 pkt 4 usta- Ponadto do rejestru zabytków wpisane są po- wy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami). lichromia- sufituObszary (nr chronionego rejestru 1413B krajobrazu z 20.05.1985- Puszcza nad DrawZabytkią”, „Dolina archeologiczne Noteci” i „Puszcza są Notecka”, częścią które dziedzictwa obejmują około 56,8% roku),ogólnej i piec powierzchni (nr rejestru gminy. 983B z 19.10.1983 roku),w kulturowego. Na zasób zabytków archeologicznych - Miasto Wieleń – układ urbanistyczny miasta Wieleń wpisany do rejestru zabytków pod numerem A – 671 decyzją WKZ z kamienicy przy ul. Kościuszki 67 w Wieleniu. składają się zarówno tzw. stanowiska archeologicz- dnia. 13.03.1990 r. w granicach przedstawionych na załączniku graficznym nr 1 do niniejszego programu. ne – warstwy kulturowe i obiekty archeologiczne,

Dodatkowo w ewidencji zabytków ujętych jest jak i ruchome zabytki z nich pochodzące i skarby. 3.5. Zabytki archeologiczne. 1393.5.1. obiektów Wyka znajdującychz stanowisk archeologicznych się w następujących wpisanych ko- do rejestruEuropejska zabytków. konwencja o ochronie archeologicznego ściołach:Zabytek w archeologiczny, Białej p.w. Matki to zabytek Boskiej nieruchomy, Różańcowej, będący powierzchniowdziedzictwaą ,kulturowego podziemną lub uznaje podwodn je ąjako pozosta źródłołości „zbioą egzystencji- i Folsztyniedziałalno p.w.ści cz śś.łowieka, Piotra zł oiż onPawła,ą z nawarstwie Gulczu ńp.w. kulturowych śś. rowej i znajduj pamięciących s ię europejskiej w nich wytworów i instrument bądź ich śladów dla badań lub zabytek Piotraruchomy, i Pawła, bę dRoskuący tym p.w. wytworem(art. św. Stanisława, 3 pkt 4 ustawyWieleniu o ochronie historycznych zabytków i opiecei naukowych”. nad zabytkami). p.w.Zabytki św. Rocha. archeologiczne są częścią dziedzictwa kulturowego. Na zasób zabytków archeologicznych składają się zarówno tzw. stanowiska archeologiczne – warstwy kulturowe i obiekty archeologiczne,Na terenie jakgminy i ruchome Wieleń zabytki znajduje z nich się pochodz 1 stanowiące i skarby.- 3.4.Europejska Krajobraz konwencja kulturowy o ochronie (obszarowe archeologicznego wpisy do redziedzictwa- sko archeologiczne kulturowego uznaje wpisane je jako doźród rejestruło „zbiorowej zabytków pamięci europejskiej i jestruinstrument zabytków, dla bada parkiń historycznych kulturowe, iparki naukowych”. krajobrazo - we – wykaz). Na terenie gminy Wieleń znajduje się 1 stanowisko archeologiczne wpisane do rejestru zabytków

MIEJSCOWOŚĆ OBSZAR AZP OBIEKT STAN ZACHOWANIA Rosko, stan. 47 43-22/22 obiekt kultowy 1

69 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9474 – Poz. 1718

1) nie wymaga żadnych zabiegów konserwator- uwzględnianie informacji zawartych w archiwach, skich zbiorach muzealnych, instytucjach i publikacjach. Należy jednak pamiętać, że zbiór dokumentacji 3.5.2.1) Wykaznie wymaga stanowisk żadnyc o własnejh zabiegów formie konserwatorskich krajo- AZP, reprezentujący ewidencję zasobów archeolo- brazowej. gicznych, jest otwarty i ciągle uzupełniany w proce- Na terenie3.5.2. gminyWykaz niestanowisk zarejestrowano o własnej formie stanowisk krajobrazowej. o sie archeologicznego rozpoznania terenu. Do zbioru własnejNa formie terenie krajobrazowej.gminy nie zarejestrowano stanowisk o własnejwłączane formie krajobrazowej. są informacje o wszystkich sukcesywnie 3.5.3.3.5.3. Zestawienie Zestawienie liczbowe liczbowe zewidencjonowanych zewidencjonowa- stanowiskodkrywanych archeologicznych reliktach łą cznie przeszłości z ich funkcj niezależnieą oraz krótk ą od analiz ą nych chronologiczn stanowisk ą archeologicznych (opis koncentracji stanowisk łącznie archeologicznych z ich charakteru – uwarunkowania badań, a takżefizjograficzne). wszystkie bieżące infor- funkcjąPodstawow oraz krótkąą i wiod analiząącą metod chronologicznąą ewidencjonowania (opis stanowisk macje archeologicznych weryfikujące jestlub ogólnopolski uzupełniające program dotychczaso badawczo- – konserwatorski Archeologiczne Zdjęcie Polski (AZP). Systematyzuje dotychczasowy zasób wiedzy o rozpoznaniu archeologicznym terenu, poprzez koncentracji stanowisk archeologicznych – uwarun- we dane. W ten sposób dokumentacja stanowisk obserwację archeologiczną terenu oraz uwzględnianie informacji zawartych w archiwach, zbiorach muzealnych, instytucjach i kowania fizjograficzne). archeologicznych utworzona metodą AZP jest źró- publikacjach. Należy jednak pamiętać, że zbiór dokumentacji AZP, reprezentujący ewidencję zasobów archeologicznych, jest otwarty Podstawową i wiodącą metodą ewidencjonowania dłem najbardziej aktualnej wiedzy o terenie. i ciągle uzupełniany w procesie archeologicznego rozpoznania terenu. Do zbioru włączane są informacje o wszystkich sukcesywnie stanowiskodkrywanych archeologicznych reliktach prze jestszło ś ogólnopolskici niezależnie od pro charakteru- badań, a także wszystkie bieżące informacje weryfikujące lub gram uzupe badawczołniające – dotychczasowe konserwatorski dane. Archeologiczne W ten sposób dokumentacja Poniższa stanowisk tabela archeologicznych prezentuje zasoby utworzona archeologicz metodą AZP- jest źródłem Zdjęcienajbardziej Polski (AZP). aktualnej Systematyzuje wiedzy o terenie. dotychczasowy nego dziedzictwa kulturowego na terenie miasta i zasób wiedzy o rozpoznaniu archeologicznym tere- gminy Wieleń nu, poprzezPoniższa obserwację tabela prezentuje archeologiczną zasoby archeologicznego terenu oraz dziedzictwa kulturowego na terenie miasta i gminy Wieleń

Miasto i gmina Wieleń Kategorie faktów osadniczych w obrębie stanowisk Ogólna Cmentarzyska Cmentarzyska Punkty Ślady Grodziska Osady Inne ilość stan. płaskie kurhanowe osadnicze osadnicze archeol. - 17 3 198 124 173 - 372

*wg*wg Raportu Raportu o stanieo stanie zabytków zabytków archeologicznycharcheologicznych w województwiepoczątku wielkopolskim,wczesnego okresu „Wielkopolski rzymskiego. Biuletyn Związane Konserwatorski”, t. 3, cz. w województwie1, Poznań 2006 wielkopolskim, „Wielkopolski Biu- jest to z pojawiającym się tutaj osadnictwem lud- letyn Konserwatorski”, t. 3, cz. 1, Poznań 2006 ności kultury wielbarskiej napływającej z Pomorza Według podziału fizyczno-geograficznego J. KondrackiegoWschodniego obszar gminy doWiele Wielkopolskiń położony jest Północnej. w makroregionie Schyłek Pradolina Toruńsko- WedługEberswaldzka, podziału mezoregioniefizyczno-geograficznego Kotlina Gorzowska, J. Kon w- Dolinieosadnictwa Dolnej Noteci kultury oraz w wielbarskiej Międzyrzeczu przypada Warty i Noteci. na prze - drackiegoGmin ę obszar cechuje gminyduże zró Wieleńżnicowani położonye fizjograficzne. jest wŚrodkowa łom czII ęśći III gminyw. n.e., zajmuje co wiąże podmok sięłe dnoz odpływem pradoliny Noteciludno -i Warty. Po obu makroregioniestronach dna Pradolina doliny wyst Toruńsko-Eberswaldzka,ępują wyższe terasy pradolinie. ści tej kultury w stronę Morza Czarnego. W póź- mezoregionieNajstarsze Kotlina ślady osadnictwa Gorzowska, na terenie w Dolinie miasta Dolnej i gminy Wieleniejszymń wiążą okresie się z środkowym rzymskim okresem i wędrówek epoki kamienia ludów (III-VI - mezolitem (około Noteci8300 oraz-4300 w Międzyrzeczu p.n.e). Była to ludnoWartyść izbieracko Noteci. -łowiecka prowadzw. n.e.)ąca natraperski omawianym typ gospodarowania. terenie pojawia się ludność GminęWyra cechujeźniejsze duże pozosta zróżnicowaniełości po osadnictwie fizjograficzne. pochodzą z młkulturyodszej epoki przeworskiej. kamienia, to jest neolitu (4300-1700 p.n.e.). Z różnych Środkowastanowisk część z tegogminy okresu zajmuje pochodz podmokłeą krzemienne dno i prakamienne- narzW VIIIędzia w. pracy. nastąpił rozwój osadnictwa wczesnośre- Intensywne osadnictwo na tych terenach związane jest z ludnością kultury łużyckiej, której rozwój przypada na okres 1200-500 p.n.e. doliny Noteci i Warty. Po obu stronach dna doliny dniowiecznego. W okresie wczesnego średniowie- Wielkopolskę pokrywała w tym czasie gęsta już sieć osadnicza tej kultury. Na przełomie epoki brązu i żelaza (650-500 p.n.e.) występują wyższe terasy pradolinie. cza zajmowane są nie tylko rejony dolin rzecznych, pojawiła się tutaj ludność kultury pomorskiej przemieszczającej się z Pomorza do Wielkopolski. Najstarsze ślady osadnictwa na terenie miasta i ale i tereny wysoczyzny. W tym czasie kształtuje Mniej danych posiadamy na temat osadnictwa z młodszego okresu przedrzymskiego (II-I w. p.n.e.). Podstawowe informacje na temat gminy Wieleń wiążą się z środkowym okresem epo- się obecny układ miejscowości, stanowiska śre- osadnictwa w tym okresie dostarczyły nam badania realizowane w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski. Wyraźny wzrost ki kamieniaosadnictwa - mezolitem notuje się na (około tych terenach 8300-4300 na pocz p.n.e).ątku wczesnego dniowieczne okresu rzymskiego. i nowożytne Zwią zane występujące jest to z pojawiaj w pobliżuącym się tutaj Była toosadnictwem ludność zbieracko-łowiecka ludności kultury wielbarskiej prowadząca napływaj tra-ącej obecnychz Pomorza Wschodniegomiejscowości do wyznaczają Wielkopolski tym Północnej. samym Schy ichł ek osadnictwa perski kulturytyp gospodarowania. wielbarskiej przypada na przełom II i III w. n.e., cometrykę. wiąże się z odpływem ludności tej kultury w stronę Morza Czarnego. W Wyraźniejszepóźniejszym pozostałości okresie rzymski pom osadnictwie i wędrówek ludówpocho (III- -VI w.Osadnictwo n.e.) na omawianym późnośredniowieczne terenie pojawia si ę ludno dokumentujeść kultury przeworskiej. dzą z młodszejW VIII w. epoki nastąpi kamienia,ł rozwój osadnictwa to jest neolitu wczesno (4300-średniowiecznego.materiał W ceramiczny okresie wczesnego z XVI-XVIII średniowiecza w. wokół zajmowane wsi jak s ą nie tylko rejony 1700 dolin p.n.e.). rzecznych, Z różnych ale i tereny stanowisk wysoczyzny. z tego W okresutym czasie ksztaDzierżążnołtuje się Wielkie,obecny uk Herburtowo,ład miejscowo śMarianowo,ci, stanowiska Nowe średniowieczne i pochodząnowo krzemienneżytne występuj i kamienneące w pobli narzędziażu obecnych pracy. miejscowośDwory,ci wyznaczaj Wrzeszczyna,ą tym samym będącyich metryk ślademę. ich nieprze- IntensywneOsadnictwo osadnictwo późnośredniowieczne na tych terenach dokumentuje związa materia- ł rwanegoceramiczny osadnictwa z XVI-XVIII trwającego w. wokół wsi do jak dziś. Dzierżążno Wielkie, ne jestHerburtowo, z ludnością Marianowo, kultury łużyckiej,Nowe Dwory, której Wrzeszczyna, rozwój będąOsadnictwocy śladem ich wnieprzerwanego czasach nowożytnych osadnictwa trwajna tychącego te do- dziś. przypadaOsadnictwo na okres w czasach 1200-500 nowo ż p.n.e.ytnych na Wielkopolskę tych terenach śledzirenachć mo żśledzićemy głównie możemy poprzez głównie źródła archeologicznepoprzez źródła poc arhodz- ące z pokrywałapenetracji w tym powierzchniowych czasie gęsta już wykonywanych sieć osadnicza w ramach tej Archeologicznegocheologiczne pochodzące Zdjęcia Polski. z penetracji powierzchnio- kultury.Na Na omawianym przełomie obszarze epoki brązuszczególnie i żelaza duż (650-500o stanowisk archeologicznychwych wykonywanych pochodzi z wepoki ramach kamienia Archeologicznego-obozowisk mezolitycznych lub p.n.e.)łą pojawiłaczonych z się kulturami tutaj ludność z przełomu kultury mezolitu pomorskiej i neolitu. Zdjęcia Polski. przemieszczającejNajbardziej intensywne się z Pomorza osadnictwo do Wielkopolski. na terenie gminy wystęNapuje omawianym głównie na kraw obszarzeędzi doliny szczególnie Noteci oraz dużo wąskich stano pasach- Mniejprzylegaj danychących posiadamy wysoczyzn na od temat Mikoł ajewaosadnictwa poprzez zGulcz, wisk Rosko, archeologicznych Wrzeszczynę, Wiele pochodziń, do Drwawskiego z epoki kamienia- Młyna i od Jędrzejewa młodszegopoprzez okresu Nowe Dwory,przedrzymskiego Folsztyn po (II-IHerburtowo w. p.n.e.). a tak że naobozowisk niewielkich mezolitycznych polach wydmowych lub w łączonych obrębie dna z doliny. kultura - PodstawoweBadania prowadzone informacje w naostatnich temat latach osadnictwa w środkowym w rejoniemi z przełomupradoliny Noteci mezolitu pozwalaj i neolitu.ą obecnie nieco inaczej patrzeć na tym okresiezasiedlenie dostarczyły tego obszaru nam w badania prahistorii, realizowane a jednocześ niew pełniej,Najbardziej choć ciągle intensywnejeszcze nie do ko osadnictwońca, uchwyci nać procesy, terenie zjawiska i ramachtendencje Archeologicznego osadnicze jakie Zdjęcia miały tu Polski. miejsce. Wyraźny Pradolina Notecigminy będ występujeąca w pradziejach głównie wielk naą arterikrawędzią służą dolinycą utrzymywaniu Note- kontaktów z jednej strony między Pomorzem i Wielkopolską, z drugiej między Brandenburgią a Wielkopolską i Kujawami, kryje w sobie jeszcze wzrost osadnictwa notuje się na tych terenach na ci oraz wąskich pasach przylegających wysoczyzn wiele śladów osadnictwa pradziejowego. Dla pełnego ich poznania są jednak potrzebne dalsze, szczegółowe interdyscyplinarne badania, które pozwolą przygotować studium o stosunkach kulturowych w pradolinie Noteci w pradziejach.

4. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony zasobów dziedzictwa i krajobrazu kulturowego. 4.1. Stan zachowania i obszary największego zagrożenia zabytków 4.1.1. Stan zachowania zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków

70 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9475 – Poz. 1718 od Mikołajewa poprzez Gulcz, Rosko, Wrzeszczynę, denburgią a Wielkopolską i Kujawami, kryje w sobie Wieleń, do Drwawskiego Młyna i od Jędrzejewa po- jeszcze wiele śladów osadnictwa pradziejowego. przez Nowe Dwory, Folsztyn po Herburtowo a także Dla pełnego ich poznania są jednak potrzebne dal- na niewielkich polach wydmowych w obrębie dna sze, szczegółowe interdyscyplinarne badania, które doliny. pozwolą przygotować studium o stosunkach kultu- Badania prowadzone w ostatnich latach w środ- rowych w pradolinie Noteci w pradziejach. kowym rejonie pradoliny Noteci pozwalają obecnie nieco inaczej patrzeć na zasiedlenie tego obszaru w 4. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony zasobów prahistorii, a jednocześnie pełniej, choć ciągle jesz- dziedzictwa i krajobrazu kulturowego. cze nie do końca, uchwycić procesy, zjawiska i ten- 4.1. Stan zachowania i obszary największego za- dencje osadnicze jakie miały tu miejsce. Pradolina grożenia zabytków Noteci będąca w pradziejach wielką arterią służącą 4.1.1. Stan zachowania zabytków nieruchomych utrzymywaniu kontaktów z jednej strony między wpisanych do rejestru zabytków Pomorzem i Wielkopolską, z drugiej między Bran-

STAN MIEJSCOWOŚĆ OBIEKT ZACHOWANIA BIAŁA CMENTARZ KATOLICKI 4 DĘBOGÓRA DWÓR 4 DĘBOGÓRA KOŚCIÓŁ 4 DĘBOGÓRA PARK DWORSKI 4 DZIERŻĄŻNO MAŁE KOŚCIÓŁ FIL. P.W. ŚW.STANISŁAWA KOSTKI 3 DZIERŻĄŻNO WIELKIE KOŚCIÓŁ P.W. MB RÓŻAŃCOWEJ 4 GNIEWOMIERZ DWÓR 4 HERBURTOWO KOŚCIÓŁ FIL. P.W. MB SIEWNEJ 3 KOCIEŃ WIELKI KOŚCIÓŁ FIL. PW. ŚW.ANNY 3 KOCIEŃ WIELKI CMENTARZ RODZINNY 3 KUŹNICZKA CMENTARZ EWANGELICKI 3 NOWE DWORY KOŚCIÓŁ P.W. ŚW. JANA CHRZCICIELA 3 NOWE DWORY CMENTARZ KATOLICKI 3 POTRZEBOWICE PARK DWORSKI 3 ROSKO CMENTARZ KATOLICKI 4 ROSKO STOPIEŃ WODNY ROSKO NR 18 3 WIELEŃ KOŚCIÓŁ P.W. WNIEBOWZIĘCIA MB I ŚW. 4 MICHAŁA WIELEŃ PAŁAC I PARK 2 WIELEŃ DWÓR „LIPÓWKA” I PARK 4 WIELEŃ CMENTARZ KATOLICKI, UL. DRAWSKA 4 WIELEŃ CMENTARZ EWANG. UL. CZARNKOWSKA 5 WIELEŃ CMENTARZ EWANG. UL. DWORCOWA 3 WIELEŃ CMENTARZ EWANG. PRZY TORACH 3 WIELEŃ STAROSTWO, OB. DPS 3 WIELEŃ STOPIEŃ WODNY WIELEŃ NR 20 4 WRZESZCZYNA STOPIEŃ WODNY WRZESZCZYNA NR 19 3

Źródło:Źródło: RaportRaport oo staniestanie zabytków zabytków wmie wmieścieście i gminie i gmi Wiele- ńcowej. – Piła, maj W 2004 północno-wschodnim r. - zaktualizowana narożniku usytu- nie LEGENDA:Wieleń – Piła, maj 2004 r. - zaktualizowana owana jest drewniana dzwonnica. Układ regularny, LEGENDA:1. Bardzo zły granice czytelne, dominują współczesne nagrobki, 1.2. Bardzo Z łzłyy drzewostan zredukowany, zachowany częściowo. 2.3. Zły Dostateczny DĘBOGÓRA 3.4. Dostateczny Dobry - kościół ewangelicki obecnie rzymsko-katolicki fi- 4.5. Dobry Bardzo dobry lialny p. w. Matki Boskiej Wspomożenia Wiernych 5. Bardzo dobry wzniesiony około 1910 roku. Zbudowany z cegły, BIAŁA na rzucie prostokąta z płytkim prosto zamkniętym BIAŁA- Cmentarz katolicki założony w XIX wieku, na jego prezbiteriumobszarze zbudowano i kwadratowa w latach. zakrystia1928-33r.kaplic dostawionąę obecnie do ko ściół fil. p.w. - Matki Cmentarz Boskiej katolicki Różańcowej. założony W pó łnocno w XIX-wschodnim wieku, nanaro żnikujego usytuowana południowej jest ściany, drewniana od dzwonnica.frontu kwadratowa Układ regularny, wie- granice jegoczytelne, obszarze dominuj zbudowanoą współczesne w latach. nagrobki, 1928-33r.ka drzewostan zredukowany,- ża. Kościół zachowany nakryty cz ęśdwuspadowymciowo. dachem, wieża plicęD ĘobecnieBOGÓRA kościół fil. p.w. Matki Boskiej Różań- wysokim ostrosłupowym z krzyżem na szczycie. - kościół ewangelicki obecnie rzymsko-katolicki filialny p. w. Matki Boskiej Wspomożenia Wiernych wzniesiony około 1910 roku. Zbudowany z cegły, na rzucie prostokąta z płytkim prosto zamkniętym prezbiterium i kwadratowa zakrystia dostawioną do jego południowej ściany, od frontu kwadratowa wieża. Kościół nakryty dwuspadowym dachem, wieża wysokim ostrosłupowym z krzyżem na szczycie. W 2005 roku wykonano remont pokrycia wieży, w 2007 remont okien z oszkleniem witrażowym. Kościół wymaga kontynuacji prac remontowych. - dwór wzniesiony na przełomie XVIII/XIX wieku, ściany parteru murowane z granitu, piętro z cegły otynkowane, budynek na rzucie prostokąta nakryty dachem kopertowym. Obiekt jest własnością prywatną, użytkowany na cele agroturystyczne, sukcesywnie przeprowadza się w nim remonty mające na celu poprawę stanu obiektu i standardu usług. W latach ubiegłych wyremontowano pokrycie dachowe, ostatnio przeprowadzono adaptację poddasza na cele użytkowe.

Otaczający dwór park z 1 poł. XIX wieku, krajobrazowy, o swobodnym układzie, jest systematycznie porządkowany i pielęgnowany.

DZIERŻĄNO MAŁE Kościół ewangelicki, ob. Rzymsko-katolicki fil. p.w. św. Najświętszego Serca Pana Jezusa - ok. 1600 r., restaurowany 1746 i w 1900 r. Nawa konstrukcji zrębowej, wieża konstrukcji, słupowej, prezbiterium szachulcowe. Obiekt wymaga generalnego remontu na podstawie opracowanej przez mgr inż. Adama Marka i mgr inż. Ryszarda Miśków dokumentacji budowlano-konserwatorskiej i zatwierdzonej przez WUOZ w Poznaniu – Delegatura w Pile. W pierwszej kolejności z uwagi na pogarszający się stan techniczny

71 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9476 – Poz. 1718

W 2005 roku wykonano remont pokrycia wieży, w bocznie. W latach 2006-7 wykonano remont pokry- 2007 remont okien z oszkleniem witrażowym. Ko- cia dachowego. Obecnie obiekt wymaga kontynu- ściół wymaga kontynuacji prac remontowych. acji prac remontowych na podstawie opracowanej - dwór wzniesiony na przełomie XVIII/XIX wieku, przez mgr inż. Adama Marka i mgr inż. Ryszarda ściany parteru murowane z granitu, piętro z cegły Miśków dokumentacji budowlano – konserwator- otynkowane, budynek na rzucie prostokąta nakryty skiej i zatwierdzonej przez WUOZ w Poznaniu – dachem kopertowym. Obiekt jest własnością pry- Delegatura w Pile. W pierwszej kolejności z uwa- watną, użytkowany na cele agroturystyczne, suk- gi na pogarszający się stan techniczny konstrukcji cesywnie przeprowadza się w nim remonty mające szachulcowej należy przystąpić do jej naprawy oraz na celu poprawę stanu obiektu i standardu usług. W do zabezpieczenia przeciwwłamaniowego i przeciw- latach ubiegłych wyremontowano pokrycie dacho- pożarowego poprzez zamontowanie odpowiednich we, ostatnio przeprowadzono adaptację poddasza instalacji przeciwwłamaniowych odgromowych i na cele użytkowe. przeciwpożarowych

Otaczający dwór park z 1 poł. XIX wieku, krajo- KOCIEŃ WIELKI brazowy, o swobodnym układzie, jest systematycz- - kościół ewangelicki, ob. rzymsko-katolicki fil. p. nie porządkowany i pielęgnowany. w. Św. Anny istniał już w 1611 r., obecny wniesio- ny w 1844 r. dla protestantów. Obiekt konstrukcji DZIERŻĄNO MAŁE szachulcowej wypełnionej cegłą, salowy na rzucie Kościół ewangelicki, ob. Rzymsko-katolicki fil. prostokąta, z kwadratową wieżą od frontu. Obiekt p.w. św. Najświętszego Serca Pana Jezusa - ok. wymaga generalnego remontu na podstawie opra- 1600 r., restaurowany 1746 i w 1900 r. Nawa cowanej przez mgr inż. Adama Marka i mgr inż. konstrukcji zrębowej, wieża konstrukcji, słupowej, Ryszarda Miśków dokumentacji budowlano-konser- prezbiterium szachulcowe. Obiekt wymaga general- watorskiej i zatwierdzonej przez WUOZ w Poznaniu nego remontu na podstawie opracowanej przez mgr – Delegatura w Pile. W pierwszej kolejności z uwa- inż. Adama Marka i mgr inż. Ryszarda Miśków doku- gi na pogarszający się stan techniczny konstrukcji mentacji budowlano-konserwatorskiej i zatwierdzo- szachulcowej należy przystąpić do jej naprawy oraz nej przez WUOZ w Poznaniu – Delegatura w Pile. do zabezpieczenia przeciwwłamaniowego i przeciw- W pierwszej kolejności z uwagi na pogarszający się pożarowego poprzez zamontowanie odpowiednich stan techniczny konstrukcji należy przystąpić do jej instalacji przeciwwłamaniowych odgromowych i naprawy oraz do zabezpieczenia przeciwwłamanio- przeciwpożarowych. wego i przeciwpożarowego poprzez zamontowanie odpowiednich instalacji przeciwwłamaniowych, od- - cmentarz ewangelicki założony w XIX wieku, gromowych i przeciwpożarowych. od roku 1945 nieczynny. Układ regularny, czytelny kwaterowy z rzędowym układem nagrobków i mo- DZIERŻĄNO WIELKIE gił. Nagrobki na cmentarzu zdewastowane, ogólnie Kościół ewangelicki, ob. Rzymsko-katolicki fil. teren zaniedbany. p.w. Matki Bożej Różańcowej - zbudowany ok. 1595 r., z fundacji właściciela wsi Piotra Czarnkowskiego. KUŹNICZKA Obiekt konstrukcji szachulcowej wypełnionej cegłą, - cmentarz rodziny młynarzy ob. nieczynny zało- otynkowany, salowy, od wschodu zamknięty trój- żony na przełomie XIX/XX w. położony nieopodal bocznie, z kwadratową wieżą od zachodu. W 2006 ruin młyna, jednokwaterowy, regularny, nagrobki r. przeprowadzono remont obejmujący remont kon- zdekompletowane, drzewostan w stanie dobrym. strukcji wieży wraz z jej pokryciem blachą miedzia- Najstarszy datowany nagrobek z 1940 r. Teren za- ną, wymiana instalacji odgromowej, wymiana po- niedbany. krycia dachowego nawy na dachówkę karpiówkę. NOWE DWORY GNIEWOMIERZ - kościół ewangelicki, ob. rzymsko-katolicki fil. - dwór myśliwski wzniesiony około 1908 r. w ty- p.w. Narodzenia św. Jana Chrzciciela wzniesiony w pie drewnianej willi szwajcarskiej dla rodziny Hoch- 1792r. na miejscu poprzedniego, który spłonął od bergów z Goraja. Obiekt po przeprowadzonym w uderzenia pioruna. Świątynia drewniana o konstruk- latach 1997-8 remoncie kapitalnym. Obecnie jest cji wieńcowej, na zewnątrz ujęty w szkielet kon- własnością prywatną. strukcji ryglowej bez wypełnienia, wieża konstrukcji słupowej, odbudowana w 1928r.. Obiekt wymaga HERBURTOWO szczegółowego rozpoznania stanu technicznego - kościół ewangelicki, ob. rzymsko-katolicki fil. oraz zabezpieczenia przeciwwłamaniowego i prze- p.w. Matki Bożej Siewnej wzniesiony w 1772 roku. ciwpożarowego poprzez zamontowanie odpowied- Świątynia drewniana o konstrukcji wieńcowej, na nich instalacji przeciwwłamaniowych i przeciwpoża- zewnątrz ujęty w szkielet konstrukcji ryglowej bez rowych. wypełnienia, salowa od wschodu zamknięta trój- - cmentarz przy kościele p. w. Narodzenia św. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9477 – Poz. 1718

Jana Chrzciciela założony jako ewangelicki, obecnie węższym prezbiterium zamkniętym półkoliście, do rzymsko-katolicki, założony w XVIII wieku, otoczo- nawy od północy przylega szereg kaplic umieszczo- ny murem, w 1826 r. wzniesiono na jego terenie nych pomiędzy szkarpami, od południa przymuro- drewnianą dzwonnicę. Układ regularny, czytelny wana kruchta. Po południowej stronie prezbiterium kwaterowo-alejowy z rzędowym układem nagrob- kaplica Kostków, od północy zakrystia. Nawa i pre- ków i mogił. Zachowane nieliczne stare mogiły i zbiterium nakryte odrębnymi wysokimi dachami, za- nagrobki – najstarszy z 1878 roku w tym pomnik krystia i kaplica Kostków nakryte dachami namioto- żołnierzy poległych w pierwszej wojnie światowej. wymi, nad kaplicą dodatkowo sygnaturka. Kościół Teren uporządkowany, zadbany. utrzymywany na bieżąco w dobrym stanie technicz- nym, ostatnie większe prace remontowe w 1995 POTRZEBOWICE r. - roboty blacharskie instalacja odgromowa oraz w - park pałacowy założony w 1 połowie XVIII wie- 1997 r. przełożenie dachu. ku jako krajobrazowy, klasycystyczny. Park znajdu- - pałac i park ul. Zamkowa powstały z fundacji je się w granicach z 2 połowy XIX wieku. Na jego Piotra Sapiehy w poł. XVIII w. Być może wg projek- terenie zlokalizowany jest dawny dwór z 1857 roku, tu architekta Ignacego Marcina Frantza, z którego rozbudowany w latach 1910-20. Na terenie parku zrealizowano dwa skrzydła. W1945r. barokowy pa- zachowany dość dobrze drzewostan z 50m aleją łac spalony, zrujnowany. W latach osiemdziesiatych 100 letnich buków i szpaler buków długości około XX w. rozpoczęto odbudowę pałacu z przeznacze- 250 m. Układ ścieżek zatarty. Na terenie w miarę niem na archiwum państwowe, wykonano prace potrzeb przeprowadzane są cięcia sanitarne. projektowe oraz odbudowano skrzydło zachodnie w stanie surowym. Na początku lat 90-tych pałac z ROSKO parkiem sprzedano osobie prywatnej, która wyko- - cmentarz przykościelny katolicki, połowy XIX nała część prac przy odtworzeniu i malowaniu ele- w., na jego obszarze usytuowany kościół parafial- wacji. Po połowie lat 90-tych XX w. prace przerwa- ny p.w. Św. Stanisława Biskupa. Układ regularny, no. Obiekt wymaga dokończenia prac remontowych granice czytelne, brak większości nagrobków, drze- adaptacji wnętrz. wostan zredukowany zachowany głównie wzdłuż Ponadto na terenie założenia znajduje się neobaro- muru. Teren systematycznie pielęgnowany, zadba- kowy budynek bramny, stajnia z wozownią, budy- ny. nek mieszkalny z ok. 1885r. także wymagające prac - zespół stopnia wodnego „Rosko nr 18” na rzece remontowych. Noteć, w skład którego wchodzą: śluza komorowa, Park barokowy założony współcześnie z pałacem jaz z przepławką dla ryb, budynek mieszkalno- go- około połowy XVIII w. Powiększony na początku i spodarczy oraz budynek mieszkalny obsługi śluzy w końcu XIX wieku. Z widokowym kanałem na osi wraz z budynkiem gospodarczym znajdujący się w pałacu zamkniętym romantycznym cmentarzem. W obrębie miejscowości Rosko i Nowe Dwory, zbudo- parku zachowało się kilka barokowych postumen- wany w 1898r. Obiekt dobrze zachowany wymaga tów po rzeźbach. Układ parku przy pałacu regular- remontu zachowawczego urządzeń, komory śluzy, ny, przechodzący w krajobrazowy, z dość dobrze jazu i budynków. zachowanym drzewostanem. Park po pracach po- rządkowych przeprowadzonych w latach dziewięć- WIELEŃ dziesiątych XX wieku, obecnie zaniedbany. Obiekt - układ i rozplanowanie ulic i placów zlokalizo- wymaga kontynuacji prac porządkowych a następ- wanych na obszarze Starego i Nowego Miasta w nie przeprowadzenia rewaloryzacji. Wieleniu Południowym wraz z obszarem należącym - dwór „Lipówka” i park, ob. Dom Pomocy Spo- do Zespołu Opieki Społecznej „Caritas” z zabudową łecznej prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr Fran- i parkiem na Ostrowiu; miasto rozwinięte z grodu ciszkanek Rodziny Marii, ul. Staszica 2, wzniesiony X-XII w. broniącego pogranicza polsko-pomorskie- w XVIII wieku, rozbudowany w połowie XIX wieku go, położonego przy przeprawie przez Noteć. Data w związku z powołaniem szkoły ponadpodstawowej lokacji nieznana, miasto wzmiankowane w 1439 r., tzw. Pedagodium, w 1933 roku zakupiony przez poszerzone w okresie nowożytnym o Nowe Mia- siostry franciszkanki. Obiekt po licznych przebudo- sto, a późniejsze modyfikacje nie ingerowały w jego wach i remontach, ostatnio w 2001 roku wykonano przekształcenia przestrzenne. W Wieleniu docelowo remont dachu i więźby dachowej z założeniem da- konieczne wyprowadzenie ruchu tranzytowego z chówki ceramicznej. Park założony został w końcu centrum miasta oraz przystąpienie do skanalizowa- XVIII wieku jako geometryczno - krajobrazowy, od nia obszaru historycznego miasta, co da lepsze pod- frontu dwa duże partery – trawniki, przechodzące stawy do rewaloryzacji architektury. w części południowej w naturalny krajobrazowy. - kościół parafialny. p.w. Wniebowzięcia NMP i Park znajduje się w historycznych granicach, ma św. Michała Archanioła wzniesiony w 1615r. z fun- zachowany układ dróżek i częściowo drzewostan z dacji właścicielki dóbr wieleńskich Zofii z Herburtów przewagą dębów, klonów, grabów, kasztanowców, I voto Kostkowej, II voto Czarnkowskiej, kościół lip, buków, robinii, olchy, brzozy, jaworu, jesionu, murowany, nawa prostokątna, czteroprzęsłowa, z świeków i topoli.. Na jego terenie zlokalizowany jest Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9478 – Poz. 1718 dawny dwór „Lipówka”, oraz budynki „Józefówka”, kalno-gospodarczy oraz na tamie rozdzielczej budy- „Wojciechówka”, „Jutrzenka” powstałe w połowie nek straży granicznej w miejscowościach Wieleń i i 2 połowie XIX wieku. Teren systematycznie pielę- Wrzeszczyna, zbudowany w 1913 r. obiekt dość gnowany i zadbany. dobrze zachowany wymaga remontu zachowaw- - Starostwo Powiatowe obecnie Dom Pomocy czego urządzeń, komory śluzy, jazu i budynków. Społecznej, ul. Chopina 9 powstałe w związku z ustanowieniem w Wieleniu w latach 1880-1918 Wszystkie prace przy obiektach wpisanych do re- powiatu. Budynek wybudowany w1895 r. pełnił jestru zabytków wymagają pozwolenia Wielkopol- funkcje administracyjne i mieszkalne. Obiekt w sta- skiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków po nie dobrym, po remoncie kapitalnym przeprowadzo- uprzednim uzgodnieniu ich zakresu w Wojewódzkim nym w roku 1992, w 1997 założono polbruk wokół Urzędzie Ochrony Zabytków. budynku i wyremontowano łazienki, w 2002 odno- wiono balkon od frontu; obecnie prace remontowe 4.1.2. Stan zachowania zabytków ruchomych w przeprowadzane na bieżąco. gminie Wieleń - cmentarz ewangelicki, ul. Dworcowa, ob. nie- a) wpisanych do rejestru zabytków: czynny – założony w poł. XIX w., układ regularny, czytelny kwaterowo – alejowy z rzędowym układem WIELEŃ, kościół parafialny p.w. kościół parafial- nagrobków i mogił. Częściowo otoczony murem. ny. p.w. Wniebowzięcia NMP i św. Michała Archa- Nagrobki na cmentarzu zdewastowane, istniejące nioła Stan zachowania barokowego wyposażenia w szczątkowej formie. Na terenie cmentarza znaj- wpisanego do rejestru zabytków zabytków ołtarzy, duje się kaplica grobowa rodziny Arndt i Schacht- wyrobów rzemiosła, rzeźb, szafek cechowych znaj- meyer, ogólnie teren cmentarza ogólnie zaniedbany, duje się w stanie zadowalającym, wskazane oczysz- porośnięty samosiewami odrastającymi co kilka lat, czenie zabytkowej polichromii z 1 ćw. XVIII w. wy- kaplica wymaga pilnego zabezpieczenia a następnie konanej przez Antoniego Pallme oraz konserwacja remontu dachu. drugiego kurdybanowego antependium. Sarkofag - cmentarz katolicki czynny, ul. Drawska złożony cynowy Jana Kostki ze Sztemberka jest po konser- w k. XIX wieku, układ regularny, czytelny kwate- wacji w latach 1993-96 po konserwacji w latach rowo-alejowy z rzędowym układem nagrobków i 1993-96. mogił. Nagrobki w większości wymienione nowe, na cmentarzu znajduje się kaplica cmentarna utrzy- NOWE DWORY, kościół filialny p.w. Narodzenia mywana na bieżąco w dobrym stanie technicznym. Św. Jana Chrzciciela Teren zadbany, regularnie pielęgnowany. Stan zachowania wyposażenia kościoła wpisane- - cmentarz ewangelicki rodziny Schwarzach, nie- go do rejestru zabytków: najstarszy witraż po kon- czynny, ul. Czarnkowska – XIX w. obiekt zadbany, serwacji w 2004 roku, pozostałe witraże częściowo pielęgnowany. zdekompletowane, świecznik i dzwon w stanie do- - cmentarz ewangelicki w Wieleniu Pn., przy to- brym. rach kolejowych w kierunku Piły – XIX w., Układ re- Poza tym w kościele znajdują się inne zabytkowe gularny, czytelny kwaterowy z rzędowym układem elementy wyposażenia ujęte w ewidencji Wielko- nagrobków i mogił. Najstarszy zachowany nagrobek polskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z 1918 r., pozostałe nagrobki na cmentarzu zdewa- – m. in. ołtarz główny, krzyż ołtarzowy, droga krzy- stowane, ogólnie teren zaniedbany. żowa. Stan zachowania przedmiotowych obiektów - cmentarz ewangelicki rodziny Blankensee i Schu- jest ogólnie dobry. lenburg, nieczynny , przy drodze do Krzyża z 1 ćw. XIX w., na przedłużeniu osi głównej pałacu Sapie- ROSKO kościół parafialny p.w św. Stanisława Bi- chów, otoczony murem, z neogotycką kaplicą gro- skupa bową wzniesioną na murowanym tarasie. Obiekt Stan zachowania wyposażenia kościoła wpisane- zdewastowany w szczególności kaplica wraz ze go do rejestru zabytków: ołtarze i ambona przema- schodami i kryptą, mur od strony pałacu częściowo lowane. Rzeźby i feretron w stanie dostatecznym. rozebrany. Całość wymaga pilnego zabezpieczania i Wszystkie elementy wyposażenia wymagają kon- przystąpienia do robót remontowych. serwacji, która przywróci ich pierwotny wygląd. - zespół stopnia wodnego „Wieleń nr 20” na rzece Poza tym w kościele znajdują się inne zabytkowe Noteć, w skład którego wchodzą: śluza komorowa, elementy wyposażenia ujęte w ewidencji Wielko- jaz z przepławką dla ryb, w miejscowościach Wieleń polskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków i Wrzeszczyna, zbudowany w 1913 r., obiekt po – m. in. prospekt organowy, świeczniki, feretron, częściowych pracach modernizacyjnych w 2007 r. lampa wieczna. Stan zachowania przedmiotowych obiektów jest ogólnie dobry (malatura prospektu or- WRZESZCZYNA ganowego wtórna). - zespół stopnia wodnego „Wrzeszczyna nr 19” na rzece Noteć, w skład którego wchodzą: śluza ko- GIECZYNEK kościół filialny p.w. Podwyższenia morowa, jaz z przepławką dla ryb, budynek miesz- Krzyża św. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9479 – Poz. 1718

Wyposażenie spaliło się wraz z kościołem w 1986 gicznych są inwestycje budowlane i przemysłowe, roku. nielegalna eksploatacja piaśnic i żwirowni. Istotne zagrożenie dla zachowania substancji zabytkowej BIAŁA kościół filialny p.w. Matki Boskiej Różań- stanowisk archeologicznych zlokalizowanych w ob- cowej. rębie pół uprawnych stanowi głęboka orka. Niektóre Stan zachowania wyposażenia kościoła wpisane- zagrożenia pojawiły się w ciągu ostatnich lat, jak go do rejestru: rzeźby i mensa ołtarzowa przemalo- na przykład działalność tzw. poszukiwaczy skarbów wane. z wykrywaczami metali, których rozmiarów nie po- Poza tym w kościele znajduje się zabytkowy ob- trafimy ocenić. Działalność ta szczególnie zagraża raz Matki Boskiej z Dzieciątkiem ujęty w ewidencji cmentarzyskom zlokalizowanym na terenie gminy. Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Za- Wiele zagrożeń wynika z przyspieszonego rozwoju bytków – zachowany w stanie dobrym. gospodarczego – jak już wspomniano użycie cięż- kiego sprzętu w rolnictwie, rozwój budownictwa na FOLSZTYN kościół p.w. Piotra i Pawła obrzeżach miast, budowa dróg. A zatem podstawo- Świeczniki wpisane do rejestru zabytków zdekom- wym zagrożeniem dla stanowisk archeologicznych pletowane. oraz nawarstwień kulturowych są wszelkie inwe- Poza tym w kościele znajdują się inne zabytkowe stycje związane z zabudowaniem i zagospodaro- elementy wyposażenia ujęte w ewidencji Wielkopol- waniem terenu, które wymagają prowadzenia prac skiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków – ziemno-budowlanych. m. in. neogotycka ambona, witraże, dzwon 1898, Wysoki stopień zurbanizowania ma samo miasto krzyż ołtarzowy, ławki. Stan zachowania przedmio- Wieleń. Zabytkowy układ urbanistyczny miasta na- towych obiektów jest ogólnie dobry. kazuje szczególną ochronę pradziejowych, średnio- wiecznych i nowożytnych nawarstwień kulturo- GULCZ kościół p.w. Piotra i Pawła wych w jego obrębie. Stan zachowania wyposażenia kościoła wpisane- Aby zapobiec zniszczeniu stanowisk archeologicz- go do rejestru: obraz w stanie dość dobrym. nych, prace ziemne prowadzone w strefie ochrony Poza tym w kościele znajdują się inne zabytkowe stanowisk archeologicznych wymagają prowadze- elementy wyposażenia ujęte w ewidencji Wielkopol- nia prac archeologicznych w zakresie uzgodnionym skiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków – z Wielkopolskim Wojewódzkim Konserwatorem Za- m. in. witraże Stanisława Powalisza z lat 50- tych bytków. Jest to szczególnie ważne podczas takich XX wieku. Stan zachowania przedmiotowych obiek- inwestycji jak budowa obwodnic, dróg, zbiorników tów jest ogólnie dobry. retencyjnych, kopalń kruszywa, gdyż inwestycje te z uwagi na szerokopłaszyznowy charakter prac Wieleń dom przy ul. Kościuszki 67 ziemnych, w bezpowrotny sposób niszczą substan- Polichromia sufitu w jednym z pokoi wymaga cję zabytkową i obiekty archeologiczne. oczyszczenia, piec w stanie dostatecznym. Przebudowa układów urbanistycznych, rurali- b) ujętych w ewidencji zabytków WWKZ stycznych i założeń pałacowo-parkowych prowadzi często do naruszenia średniowiecznych i nowożyt- Wieleń kościół par. p.w. Św. Rocha nych nawarstwień kulturowych. W związku z tym Zewidencjonowano m. in. ołtarz główny, witraże, wszystkie prace ziemne wymagają jednoczesnego prospekt organowy, chrzcielnicę, świeczniki, rzeź- prowadzenia badań archeologicznych. Wyniki ba- by. Stan zachowania przedmiotowych obiektów jest dań często stanowią jedyną dokumentację nastę- ogólnie dobry (malatura ołtarza głównego wtórna). pujących po sobie epizodów osadniczych na tym terenie. Pozwalają skorygować, uszczegółowić i 4.1.3. Stan zachowania dziedzictwa archeologicz- potwierdzić dane ze źródeł pisanych. Pozyskany w nego oraz istotne zagrożenia dla zabytków archeolo- trakcie badań materiał ruchomy umożliwia uzupeł- gicznych nienie danych o kulturze materialnej mieszkańców. Stanowiska archeologiczne nie wpisane do reje- Zagrożeniem dla dziedzictwa archeologiczne jest stru zabytków, ujawnione głównie podczas badań też rozwój turystyki zwłaszcza nad rzekami, jezio- AZP, stanowią podstawową i najliczniejszą grupę, rami i w obszarach leśnych. Tereny te atrakcyjne która składa się na archeologiczne dziedzictwo kul- pod względem rekreacyjnym obecnie, często były turowe. Najlepiej zachowane są stanowiska arche- również okupowane przez ludzi w pradziejach i ologiczne położone na nieużytkach, terenach nieza- wczesnym średniowieczu. Dostęp do wody, który budowanych oraz terenach zalesionych. stanowił podstawę egzystencji osadniczej umożli- W myśl art. 6 pkt 3 Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. wiał tworzenie niezwykle licznych osad o metryce o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. sięgającej od epoki kamienia po czasy nowożytne. Nr 162, poz. 1568) wszystkie zabytki archeologicz- Rozwój przemysłu, turystyki, budownictwa miesz- ne – bez względu na stan zachowania podlegają kaniowego, może stanowić istotne zagrożenie dla ochronie i opiece. zabytków archeologicznych, dlatego ważne jest Aktualnie zagrożeniem dla stanowisk archeolo- wypełnianie przez inwestorów wymogów konser- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9480 – Poz. 1718 watorskich określonych przez Wielkopolskiego Wo- ryńskiej w Wieleniu jewódzkiego Konserwatora Zabytków. - budowa sieci wodociągowej z przyłączami na trasie Wieleń – Kałądek – Folsztyn - Nowe Dwory 4.1.4. Obszary największego zagrożenia dla za- – Zielonowo bytków w gminie. - budowy sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej a) nieruchomych dla Wielenia, Na terenie gminy Wieleń występuje 38 zewiden- - budową urządzeń sportowych przy gimnazjach cjonowanych zabytkowych cmentarzy w tym 10 w Rosku oraz w Wieleniu. wpisanych do rejestru zabytków. Przeważają cmen- - rozbudowa sali wiejskich we wsiach: Mężyk oraz tarze ewangelickie 25 obiektów w tym 7 wpisanych Dębogóra do rejestru zabytków. Ponadto w gminie występuje - Budowa kanalizacji w mieście Wieleń 1 cmentarz żydowski. Jest to najbardziej zagrożony - Przebudowa ulic w obrębie osiedla Czarnkow- pod względem konserwatorskim obszar. Cmentarze skiego w Wieleniu te w przeważającej większości są nieczynne i nie - Budowa sieci wodociągowej z przyłączami w Dę- zagospodarowane, więc ulegają postępującej de- bogórze gradacji. Wiele z nich jest nieogrodzonych stąd po- - Budowa drogi w Wieleniu na os. Przytorze zostałości starych nagrobków i metalowych krat z - Budowa wodociągu dla wsi Marianowo i Herbur- uwagi na łatwy dostęp oraz na zarośnięcie samosiej- towo kami i licznymi krzewami są zagrożone kradzieżą. - Połączenie sieci wodociągowych Wieleń lewo – i Gmina Wieleń oprócz pojedynczych, cząstkowych prawobrzeżny z przejściem pod rzeką Noteć miejscowych planów zagospodarowania przestrzen- - Modernizacja dróg gminnych nego nie posiada ogólnego planu będącego prawem miejscowym. Fakt ten z punktu widzenia ochrony 4.2. Uwarunkowania wynikające ze studium konserwatorskiej jest istotnym zagrożeniem dla uwarunkowań i kierunków zagospodarowania prze- zabytków nieruchomych figurujących w ewidencji strzennego gminy (wynikająca ze studium ochrona WWKZ. Bowiem ustalenie ochrony w miejscowym zabytków nieruchomych i dziedzictwa archeologicz- planie zagospodarowania przestrzennego gminy jest nego). jedną z czterech form ochrony zabytków i opieki Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zago- nad zabytkami. Pozostałe - wpis do rejestru zabyt- spodarowania przestrzennego gminy Wieleń została ków, dotyczy nielicznej grupy obiektów w gminie uchwalona uchwałą Nr 167/XIX/08 Rady Miejskiej Wieleń zaś uznanie za pomnik historii i utworzenie w Wieleniu z dnia 27 sierpnia 2008 r. w sprawie parku kulturowego, obecnie gminy nie dotyczy. zmiany studium uwarunkowań i kierunków zago- Brak szczegółowych zapisów dotyczących ochro- spodarowania przestrzennego gminy Wieleń. ny historycznych założeń ruralistycznych, zespołów Tematy dotyczące dziedzictwa kulturowego zo- folwarcznych, wspomnianych wyżej cmentarzy i stały ujęte w rozdziale 2.3. zatytułowanym: „Uwa- parków nie wpisanych do rejestru zabytków oraz runkowania wynikające z cech środowiska kul- pojedynczych obiektów architektury spowodować turowego oraz prawnej ochrony dóbr kultury”. W może nieodwracalne, daleko idące przekształce- rozdziale tym zapisano: nia przestrzenne, kubaturowe, materiałowe oraz Uwarunkowania kulturowe są wynikiem występo- architektoniczne krajobrazu kulturowego gminy. wania na danym obszarze wartościowych zasobów Znacznym zagrożeniem dotyczącym układów rura- kulturowych oraz wymagań w zakresie ochrony listycznych, folwarcznych oraz pojedynczych obiek- konserwatorskiej w stosunku do dziedzictwa kul- tów architektury znajdujących się w wojewódzkiej turowego. Pod pojęciem dziedzictwa kulturowego ewidencji zabytków jest degradacja zabytkowej należy rozumieć: historyczne układy przestrzen- substancji spowodowana wymogami współczesnej ne, zabytkowe zespoły i obiekty architektury, bu- cywilizacji. Wymiana historycznej tkanki budyn- downictwa, przemysłu i techniki, założenia zieleni ków w postaci oryginalnych drewnianych stolarek uporządkowanej (parki, cmentarze), zabytki arche- okiennych i drzwiowych, ceramicznego pokrycia ologiczne. Najbardziej istotnymi dla uwarunkowań dachowego, a także pozbawianie budynków ich kulturowych pozostają zasoby dziedzictwa kulturo- pierwotnych dekoracji architektonicznych negatyw- wego, podlegające ochronie prawnej z mocy ustawy nie wpływa nie tylko na same obiekty, ale także na z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece zabytkowe wnętrza miejscowości. Zagrożenia te nad zabytkami (Dz.U. Nr 162 poz. 1568 z późn. związane są nie tylko z wymianą stolarek okiennych zm.) oraz dodatkowo obiekty, stanowiące znaczącą i drzwiowych, ale także powiązane niejednokrotnie wartość dla środowiska kulturowego gminy, wpisa- z powiększeniami otworów okiennych bądź ich za- ne do wojewódzkiej ewidencji zabytków. murowaniami, a także niekontrolowanymi rozbudo- Zawiera ona wykazy obiektów wartościowych, wami zniekształcając w ten sposób zabytkowy wi- które z różnych względów nie zostały dotąd wpisane zerunek zabudowy poszczególnych miejscowości. do rejestru zabytków. Wielkość ewidencji informu- b) archeologicznych je o bogactwie kulturowym regionu, o potrzebach - modernizacja oczyszczalni ścieków przy ul. Ja- badawczych i skali problemu ochrony dziedzictwa Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9481 – Poz. 1718 kulturowego na terenie gminy. W przypadku obiek- ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków tów historycznych znajdujących się w wojewódzkiej i opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr 162 poz. 1568 z i gminnej ewidencji zabytków, objętych ochroną na późn. zm.) podstawie ustaleń miejscowych planów zagospoda- Podstawowym materiałem do prowadzenia praw- rowania przestrzennego mają zastosowanie przepi- nej ochrony dóbr kultury jest rejestr zabytków. sy ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabyt- Obiekty architektury wpisane do rejestru zabytków kami oraz Prawa budowlanego. objęte są wszelkimi rygorami prawnymi wynikający- mi z treści odpowiednich aktów prawnych, w tym W rozdziale 2.3.1. „Wnioski dotyczące ochrony przede wszystkim z wyżej wymienionej ustawy. W zasobów kulturowych” opisano zasady dotyczące przypadku zabytków architektury i budownictwa ochrony zabytków oraz ustanowienia stref ochrony niedopuszczalne jest zwłaszcza: nadbudowanie konserwatorskiej na obszarze miasta Wielenia i po- obiektów, powiększanie ich bryły przez dobudów- szczególnych miejscowości gminy Wieleń. ki, zmiana konstrukcji dachu i pokrycia dachowe- go, zmiana wielkości i liczby otworów okiennych i Dla miasta Wielnia określono następujące wytycz- drzwiowych oraz zmiana wyglądu elewacji. Szcze- ne: gólnej ochronie podlega istniejący detal architekto- Współczesny Wieleń posiada bardzo dobrze za- niczny: gzymsy, fryzy, opaski okienne i drzwiowe chowany historyczny układ przestrzenny, odzwier- oraz inne elementy zdobnicze; ochronie podlega ciedlający kolejne fazy rozwoju miasta. Obszarem również dawna stolarka okienna i drzwiowa. o szczególnie znaczących uwarunkowaniach histo- Na terenach zabytkowych założeń zieleni (parki, rycznych pozostaje obszar Starego i Nowego Miasta cmentarze) wszelkie inwestycje można przeprowa- oraz teren dawnego zespołu dworsko-parkowego na dzać również z zachowaniem przepisów ustawy o Ostrowiu (obecnie teren Zespołu Opieki Społecznej ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz o „Caritas”). To historyczne założenie urbanistyczne ochronie przyrody. Tereny zabytkowych założeń Wielenia, wywodzące się z czasów średniowiecza, zieleni należy zachować w granicach historycznych, wpisane jest do rejestru zabytków. Granica zabyt- nie dzielić tych obszarów na działki użytkowe, w kowego układu przestrzennego przebiega: od stro- miarę możliwości zachować całość jako jedną wła- ny północnej-południowym nabrzeżem Noteci, na sność. Aleje i szpalery należy konserwować odtwa- odcinku od Starej Noteci aż do zaplecza działek po rzając i uzupełniając ubytki tymi samymi gatunkami zachodniej stronie ul. Rybaki; od strony wschodniej drzew. - po linii Starej Noteci aż do zabudowań należących Obszar miasta Wielenia może podlegać przekształ- do Zespołu Opieki Społecznej „Caritas”, następnie ceniom ze szczególnym uwzględnieniem uwarun- obejmując teren parku dochodzi do ul. Czarnkow- kowań wynikających z istniejącego dziedzictwa skiej; od południa - po północnej pierzei ul. Czarn- kulturowego. Istotą przekształceń jest zachowanie kowskiej, na odcinku między ul. Mężykowską i właściwej skali zabudowy oraz nieprzekształcanie Fryderyka Chopina, gdzie skręca na północ do ul. obiektów zabytkowych. Postuluje się, aby nowo Jaryńskiej aż do Starej Noteci; od strony zachodniej powstająca architektura, zwłaszcza w przypadku - w linii prostej od zakola Starej Noteci do skrzyżo- obiektów w zwartej zabudowie, nawiązywała do wania z ul. Poręba i zapleczami działek po zachodniej form sąsiadującej zabudowy historycznej, z zacho- stronie ul. Błonie i Rybaki aż do Noteci Właściwej. waniem historycznych linii zabudowy i historyczne- Zabytkowy układ urbanistyczny Wielenia wpi- go kształtu działek. sany do rejestru zabytków uznany jest za obszar Osobnym zagadnieniem ochrony konserwatorskiej szczególnie ważny jako historyczne świadectwo, dla miejscowości o metryce średniowiecznej, jaką na którym elementy dawnego układu przestrzenne- jest Wieleń, jest postulat ustanowienia archeologicz- go zachowane zostały w dobrym stanie. W obrębie nego nadzoru konserwatorskiego dla prac ziemnych tej strefy najważniejsze jest zachowanie poszcze- prowadzonych na obszarze stanowisk archeologicz- gólnych jej części składowych. Ochronie konserwa- nych oraz na terenie najstarszego, historycznego torskiej podlega zachowanie historycznego układu założenia wpisanego do rejestru zabytków. Celem przestrzennego - tj. rozplanowania placów i ulic, li- ochrony winno być wszechstronne udokumentowa- nii zabudowy, kompozycji wnętrz urbanistycznych i nie śladów osadniczych poprzez prowadzenie obser- kompozycji zieleni. Postuluje się również zachowa- wacji archeologicznej w formie nadzoru nad realiza- nie pierwotnej nawierzchni ulic i placów. cją robót ziemnych, po zakończeniu których teren Na terenie miasta Wielenia występują szczegól- może być trwale zainwestowany. nie cenne kulturowo obiekty architektury wpisane Ustalenia dotyczące ochrony zabytków oraz usta- do rejestru zabytków, zabytkowe zespoły dworsko nowienia stref ochrony konserwatorskiej, na ob- i pałacowo-parkowe oraz zespoły dawnych cmen- szarze miasta Wielenia, zawarte są w uchwale nr tarzy, występuje również zachowana bardzo licznie 346/XLIV/06 Rady Miejskiej w Wieleniu z dnia 25 historyczna zabudowa mieszkalna objęta ochroną października 2006 r. w sprawie miejscowego planu konserwatorską. Najważniejszym aktem prawnym zagospodarowania przestrzennego miasta Wielenia. regulującym zagadnienia ochrony zabytków jest Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9482 – Poz. 1718

Zasady dotyczące ochrony zabytków gminy Wie- pisano: Wielofunkcyjny rozwój miasta jako ośrodka leń: obsługi gminy, z zachowaniem wysokich walorów Na podstawie przeprowadzonego rozpoznania i dziedzictwa kulturowego. Aby spełnić ten cel wy- charakterystyki stanu istniejącego układów prze- magane jest: zachowanie walorów krajobrazowych strzennych jednostek osadniczych oraz historycznej środowiska oraz zasobów dziedzictwa kulturowego. zabudowy można stwierdzić, że na terenie gminy Rozdział 2.6. „Ocena uwarunkowań dla osiągania Wieleń istniejące uwarunkowania kulturowe do- założonych celów”. 2.6.3. „Wielofunkcyjny rozwój tyczą obiektów wpisanych do rejestru zabytków miasta jako ośrodka obsługi gminy, z zachowaniem oraz obiektów objętych ochroną konserwatorską i wysokich walorów dziedzictwa kulturowego” zapi- nie stanowią istotnych ograniczeń w rozwoju prze- sano: Uwarunkowaniem sprzyjającym dla rozwoju strzennym gminy. Znaczący pozostaje jednakże fakt miasta jest jego atrakcyjne położenie i dobra dostęp- występowania dużej liczby historycznych zabudo- ność komunikacyjna. Atrakcję turystyczną winien wań wiejskich objętych ochroną konserwatorską. stanowić również zabytkowy układ urbanistyczny Forma architektoniczna projektowanych nowych miasta. zagród oraz rozbudowa już istniejących nie powin- W rozdziale 3. „Kierunki rozwoju przestrzennego na stanowić elementu dysharmonijnego, poddana gminy”. 3.1. „Strefy polityki przestrzennej” zazna- szczególnym zasadom kształtowania powinna na- czono, że w wyodrębnionych strefach polityki prze- wiązywać do tradycyjnej wiejskiej i małomiastecz- strzennej: przyrodniczej, gospodarczej i usługowej kowej architektury, do historycznego typu niskiego będą ustalone zasady miedzy innymi prawnej ochro- domu nakrytego dachem dwuspadowym. Wiejska ny obszarów dziedzictwa kulturowego. architektura powinna harmonizować z przestrzenią Konieczność ochrony dziedzictwa kulturowe- krajobrazu rolniczego i chronić jego pejzaż. go zapisano w rozdziale 4.1.3. „Ochrona prawna Na terenie gminy Wieleń znajduje się również kil- środowiska w przepisach prawa miejscowego oraz kaset zewidencjonowanych i rozpoznanych stano- działaniach prowadzących do zrównoważonego roz- wisk archeologicznych, stanowiących dobro kultu- woju”. Podstawowe zasady ochrony środowiska ry i objętych ochroną konserwatorską. Dlatego też realizuje się między innymi poprzez: ochronę po- wymagane jest przy inwestycjach związanych z wierzchni ziemi, polegającą na: pracami ziemnymi na tych obszarach zgłaszanie do zachowaniu wartości kulturowych, z uwzględnie- Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Za- niem zabytków archeologicznych bytków, w celu ustalenia obwiązującego inwestora W dalszej części studium w rozdziale 4.2 i 4.3. zakresu prac archeologicznych. Na obszarze całej określono zasady tej ochrony: gminy, na podstawie uchwały nr 68/IX/03 Rady Miejskiej w Wieleniu z 5 czerwca 2003r. w spra- 4.2. Ochrona środowiska kulturowego. wie zmiany miejscowego planu ogólnego zagospo- Kierunki zagospodarowania przestrzennego na ob- darowania przestrzennego gminy Wieleń – obiekty szarach zabudowy historycznej zostają podporząd- ujęte w wojewódzkiej ewidencji zabytków stanowią kowane zapewnieniu spójności nowej zabudowy z obiekty objęte ochroną konserwatorską na podsta- istniejącą. wie ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Ochrona krajobrazu kulturowego dotyczy: - zachowania zidentyfikowanych wartości zaso- W dalszej części rozdziału zawarto rys historycz- bów dziedzictwa kulturowego; ny, analizę układu przestrzennego i zabudowy oraz - zahamowania degradacji zabytków oraz zmian wskazania konserwatorskie dla miejscowości: Bia- funkcjonalno-przestrzennych istniejących założeń ła, Dębogóra, Dzierżązno Małe, Dzierżążno Wielkie, urbanistycznych; Folsztyn, Gieczynekk, Gulcz, Hamrzysko, Herburto- - odnowy istniejących zasobów. wo, Kocień Wielki, Kałądek, Kuźniczka, Marianowi, Szczególne warunki wynikające z ochrony środo- Meżyk, Miały, Jaryń, Nowe Dwory, Rosko, Wrzesz- wiska kulturowego realizowane są zgodnie z for- czyna, Łaski, Potrzebowice i Zielonawo. mami ochrony określonymi w ustawie o ochronie We wskazaniach konserwatorskich postuluje się zabytków i opiece nad zabytkami, poprzez: zachowanie historycznych układów przestrzennych - wpis do rejestru zabytków; oraz wskazuje, że ochroną konserwatorską objęte - ustalenia miejscowych planów zagospodarowa- są obiekty wpisane do rejestru zabytków, znajdu- nia przestrzennego. jące się w ewidencji zabytków oraz stanowiska ar- cheologiczne. Podstawą do objęcia zabytku ochroną na pod- W rozdziale 2.3.2. „Prawna ochrona zabytków” stawie ustaleń planu miejscowego stanowi gminna wymienione zostały wszystkie obiekty wpisane do ewidencja zabytków, której obowiązek prowadze- rejestru zabytków: obiekty architektury, cmentarze, nia, przez wójta (burmistrza, prezydenta) wynika z parki i stanowiska archeologiczne. ustawy o ochronie i opiece nad zabytkami. Na ob- W rozdziale 2.5. „Podstawowe cele rozwoju gmi- szarze gminy Wieleń wpisem do rejestru zabytków ny”, jako jeden z trzech podstawowych celów za- objęto: Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9483 – Poz. 1718

- historyczny układ urbanistyczny miasta; twórczy o wysokich walorach środowiska przyrod- - obiekty i zespoły wymienione w wojewódzkiej niczego i kulturowego; ewidencji zabytków. - zabytkowy układ urbanistyczny w Wieleniu, z wymaganym wyprowadzeniem ruchu tranzytowe- Powyższe zasady zostały ujęte w ustaleniach: go, stanowiącego najpoważniejszy konflikt degra- 1) miejscowego planu zagospodarowania prze- dujący przestrzeń staromiejską. strzennego gminy Wieleń, poprzez objęcie ochroną na postawie ustaleń planu wszystkich istniejących 4.3. Uwarunkowania wynikające z miejscowych obiektów wpisanych do rejestru zabytków oraz wo- planów zagospodarowania przestrzennego miasta i jewódzkiej ewidencji zabytków; gminy Wieleń. 2) miejscowego planu zagospodarowania prze- Miasto Wieleń posiada plan zagospodarowania strzennego miasta Wielenia, poprzez: objęcie ochro- przestrzennego podjęty Uchwałą Rady Miejskiej w ną obiektów wpisanych do rejestru zabytków, Wieleniu Nr 346/XLIV/06 z dnia 25 października ustalenie zasad ochrony na obszarze założenia urba- 2006r Dziennik Urzędowy Województwa Wielko- nistycznego miasta, w tym obowiązek przeprowa- polskiego Nr 193 z 11 grudnia 2006r. dzenia badań archeologicznych dla wyznaczonych W planie tym dziedzictwo kulturowe miasta zosta- obszarów Starego Miasta, nakazu rewitalizacji Pla- ło odpowiednio zaakcentowane, wyeksponowane cu Zwycięstwa (Stary Rynek) i Nowego Miasta oraz oraz określono zasady jego ochrony. wyznaczenie stref ochrony konserwatorskiej, obej- W Dziale I mujących: - w Rozdziale 1: „Zakres obowiązywania planu”, a) układ urbanistyczny osady Wieleń Północny, w §3 wprowadzono zapisy: obejmujący rozplanowanie placu Zwycięstwa, z ko- 1. Na obszarze objętym planem uwzględnia się ściołem p.w. św. Rocha, zielenią i budynkami two- granice następujących obszarów objętych ochroną rzącymi obudowę układu urbanistycznego, na podstawie przepisów szczególnych: b) wyznaczony obszar w rejonie ulic: Jaryńskiej, 1) zabytkowego układu urbanistycznego miasta Staszica, Drawskiej i Dworcowej, obejmujący: ze- (rozplanowanie ulic i placów zlokalizowanych na spół dworsko - folwarczny Arntowo, zespół cmenta- obszarze Starego i Nowego Miasta w Wieleniu); rzy, b. Starostwo Powiatowe z parkiem oraz obiekt 2) obszarów zamkniętych (nieobjęte ustaleniami b. Zajazdu przy ul. Dworcowej. planu tereny PKP); 3) obszarów Natura 2000, stanowiących obszar W miejscowych planach zagospodarowania prze- specjalnej ochrony ptaków - Łęgi Nadnoteckie (PLB strzennego przyjęto zasadę objęcia ochroną zaewi- 300001). dencjonowanych stanowisk archeologicznych, po- Granice w/w obszarów zostały oznaczone graficz- przez obowiązek zgłaszania prac ziemnych na ich nie na rysunku planu. terenie do Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konser- - w Rozdziale 4: „Zasady ochrony i kształtowania watora Zabytków – w celu określenia zakresu prac ładu przestrzennego”, §12 wprowadzono zapisy: archeologicznych, zgodnie z przepisami o ochronie 1. Dla ochrony ładu przestrzennego wyznacza się: zabytków i opiece nad zabytkami. 1) tereny zieleni, które stanowią przestrzeń przy- W przypadku sporządzania zmian miejscowego rodniczą miasta, jak również element kompozycji planu zagospodarowania przestrzennego miasta przestrzennej; Wielenia obowiązuje zachowanie ustaleń odnoszą- 2) przestrzeń publiczną, o której mowa w §13, cych się do ochrony zabytków oraz zasad kształto- stanowiącą podstawowy element kompozycji urba- wania zabudowy na obszarach objętych ochroną i nistycznej miasta; wyznaczonych do rewitalizacji. 3) zabytkowy układ urbanistyczny miasta wpisa- W przypadku sporządzania zmian miejscowego ny do rejestru zabytków, objęty ochroną konserwa- planu zagospodarowania przestrzennego gminy torską; Wieleń, dla wyznaczonych jednostek osadniczych, 4) obowiązujące i maksymalne nieprzekraczalne obowiązuje stosowanie wytycznych określonych w linie zabudowy, zasady kształtowania zabudowy, pkt 2.3. - niniejszego studium. elementy ważne w kształtowaniu kompozycji prze- strzennej obszaru. 4.3. Ochrona dziedzictwa kulturowego na obsza- 2. Dla kształtowania ładu przestrzennego ustala rze gminy Wieleń stanowiąca cele ponadlokalne. się: W planie zagospodarowania przestrzennego wo- - zasady zabudowy i zagospodarowania oraz prze- jewództwa wielkopolskiego wyróżnia się znaczenie kształceń istniejącej zabudowy ( ….), m. Wielenia, jako jednego z 57 układów urbanistycz- - zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i za- nych wpisanych do rejestru. Jako najważniejsze za- bytków (….), dania w kreatywnym kształtowaniu przestrzeni na - zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobra- obszarze gminy wyodrębnia się: zu kulturowego (…) - dolinę Noteci, część zachodnia i środkowa (ob- szar chronionego krajobrazu), jako obszar kulturo- - w Rozdziale 6 „Zasady ochrony dziedzictwa kul- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9484 – Poz. 1718 turowego i zabytków” wprowadzono zapisy: 11) nakaz odtworzenia historycznej formy budyn- - §14.1. Na obszarze objętym planem - ochrona ku, o ile wynika to z treści uchwały konserwatorska, o której mowa w przepisach o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami obejmu- - w §21. określono zasady ochrony archeologicz- je: nego dziedzictwa kulturowego: 1) obszary i obiekty wpisane do rejestru zabyt- 1. Dla ochrony dziedzictwa archeologicznego ob- ków; szaru objętego planem ustala się obowiązek zgła- 2) obszary i obiekty objęte ochroną na podstawie szania prac ziemnych związanych z zagospodarowa- ustaleń planu; niem lub zabudowaniem terenu do Wielkopolskiego 3) zaewidencjonowane stanowiska archeologicz- Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, w celu ne. ustalenia obowiązującego inwestora zakresu prac - §15.1. Na obszarze objętym planem - ochrona archeologicznych na następujących obszarach: konserwatorska, na podstawie wpisu do rejestru 1) zabytkowego układu urbanistycznego miasta; zabytków, dotyczy, wymieniono wszystkie obiekty 2) wyznaczonych w planie stref ochrony konser- nieruchome wpisane do rejestru zabytków z terenu watorskiej, o których mowa w §16 ust. 1; miasta i gminy Wieleń oraz strefę ochrony konser- 3) zaewidencjonowanych stanowisk archeologicz- watorskiej obejmującą układ urbanistyczny miasta. nych. Granice zabytkowego układu urbanistycznego mia- 2. Na terenach Starego Miasta (…) posiadających sta zostały oznaczone graficznie na rysunkach pla- istotne znaczenie w rozwoju historycznym miasta nu. Wielenia, ustala się, przed rozpoczęciem robót bu- - w §16.1. wyznaczono strefy ochrony konserwa- dowlanych - obowiązek przeprowadzenia badań ar- torskiej dla obszarów o wysokich walorach układu cheologicznych. urbanistycznego oraz dziedzictwa kulturowego: na obszarze Wielenia Prawobrzeżnego - układ urbani- - w §22 określono zasady rewitalizacja placu Po- styczny osady Wieleń Północny oraz na obszarze wstańców Wlkp. oraz zasady rewitalizacji placu No- Wielenia Lewobrzeżnego. Granice stref ochrony wego Miasta konserwatorskiej zostały oznaczone graficznie na rysunku planu. - w §23 określono zasady obowiązujące w stre- - w §20.1. określono zasady obowiązujące w za- fie ochrony konserwatorskiej na obszarze Wielenia bytkowym układzie urbanistycznym Prawobrzeżnego, obejmującej układ urbanistyczny 1) zakaz zmiany istniejących linii zabudowy, two- osady Wieleń Północny rzących pierzeje ulic; 1) zachowanie rozplanowania ulic i placu; 2) zakaz zmiany linii zabudowy w zespołach ob- 2) zachowanie zabudowy tworzącej obudowę pie- jętych ochroną konserwatorską (zakaz zabudowy rzei ulic i placu; przedpola istniejących obiektów); 3) zachowanie zieleni urządzonej; 3) zakaz zmiany formy budynków, istotnych dla 4) w przypadku przekształceń obiektów nieob- zachowania układu urbanistycznego i jego walorów, jętych ochroną konserwatorską oraz uzupełnienia zgodnie z warunkami zabudowy określonymi w dz. zabudowy w pierzei placu - zachowanie gabarytów II rozdz. 2, w odniesieniu do wyznaczonych tere- zabudowy, w nawiązaniu do gabarytów zabudowy nów; sąsiedniej; 4) nakaz zachowania historycznego podziału wła- 5) zakaz zmiany formy zewnętrznej obiektu sakral- snościowego, w formie pionowych podziałów ele- nego. wacji, kształtujących zwarte pierzeje ulic; 5) nakaz nawiązania gabarytów projektowanych - w §24 określono zasady obowiązujące w strefie obiektów do istniejących, kształtujących przeważa- ochrony konserwatorskiej na obszarze Wielenia Le- jący gabaryt kwartału zabudowy; wobrzeżnego 6) nakaz nawiązania form dachu do zabudowy są- 1) zachowanie rozplanowania ulic, gabarytów i siedniej oraz nawiązania podziałów poziomych, w formy istniejącej zabudowy; szczególności okapów; 2) zakaz zmiany formy obiektów objętych ochroną 7) nakaz zachowania zieleni wysokiej; konserwatorską; 8) zakaz wprowadzania stolarki okiennej z podzia- 3) ograniczone prawo do nowej zabudowy, o ile łami, które nie nawiązują do stosowanych w za- wynika to z warunków zabudowy określonych w budowie historycznej, a przy wymianie stolarki w dz. II - warunki zabudowy i zagospodarowania te- obiektach objętych ochroną konserwatorską - obo- renów wyznaczonych w planie, rozdz. 3 ,,Wieleń wiązek wykonania podziałów nawiązujących do ory- Lewobrzeżny”; ginału; 4) zachowanie zieleni wysokiej, cmentarnej oraz 9) nakaz odtwarzania zabytkowej stolarki drzwio- parkowej, jako istotnego elementu kompozycji urba- wej, zgodnie z oryginałem; nistycznej obszaru. 10) zakaz zmiany detalu architektonicznego w bu- dynkach objętych ochroną konserwatorską; - w dziale II „Warunki zabudowy i zagospodarowa- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9485 – Poz. 1718 nia terenów wyznaczonych w planie”, wprowadzo- obszarów chronionego krajobrazu w województwie no zapisy dotyczące zasad zabudowy i zagospoda- pilskim; rowania poszczególnych terenów. 3) tereny, dla których ustalono przeznaczenie te- - w Rozdziale 1. „Wieleń Prawobrzeżny” wymie- renu, a warunki zabudowy określi odrębna uchwała, niono elementy jego struktury przestrzennej oraz zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodaro- określono zasady zagospodarowania tych terenów: waniu przestrzennym, z uwzględnieniem właściwej Dla zasad zagospodarowania poszczególnych tere- skali rysunku; nów mają zastosowanie przepisy ogólne określone 4) obszary przeznaczone pod zabudowę poza ob- w niniejszej uchwale, w szczególności §16, rozdz. szarami zurbanizowanymi wsi; 7 oraz przepisy Prawa wodnego i ustawy o ochronie 5) obszary ochrony środowiska kulturowego; zabytków i opiece i opiece nad zabytkami. 6) obszary wyłączone z zabudowy ze względu na - W rozdziale 2 „Stare Miasto” wymieniono ele- ochronę środowiska przyrodniczego, w szczegól- menty jego struktury przestrzennej oraz określono ności ochronę krajobrazu, oraz rolniczej przestrzeni zasady zagospodarowania tych terenów: Dla zasad produkcyjnej; zagospodarowania poszczególnych terenów mają 7) podstawowy układ komunikacyjny gminy; zastosowanie przepisy ogólne określone w niniejszej 8) przebieg granicy polno-leśnej. uchwale, w szczególności odnoszące się do zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków - §15, - w rozdziale 2 „Zasady zagospodarowania odno- §18, §19, §20 oraz szczególne warunki techniczne szące się do całego obszaru objętego uchwałą” odnoszące się do zabudowy śródmiejskiej. - W §10.1. zapisano: Na całym obszarze objętym - W Rozdziale 3. „Wieleń Lewobrzeżny” wymie- planem ochrona środowiska kulturowego obejmuje: niono elementy jego struktury przestrzennej oraz 1) obiekty wpisane do rejestru zabytków; określono zasady zagospodarowania tych terenów: 2) obiekty wpisane do ewidencji zabytków; Dla całego terenu, o którym mowa w ust.1, dla wa- 3) zabytkowe cmentarze; runków zagospodarowania oraz przekształceń ist- 4) parki dworskie, zespoły dworsko-parkowe, ze- niejącej zabudowy ustala się: społy dworskie i kościelne; 1) stosowanie zasad określonych w przepisach 5) stanowiska archeologiczne. ustawy o ochronie zabytków i opiece na zabytka- 2. Przy ustalaniu warunków zabudowy i zagospo- mi, Prawa budowlanego i postanowień niniejszej darowania terenu zasady ochrony konserwatorskiej uchwały w odniesieniu obiektów i obszarów zabyt- określa się wg aktualnych danych z rejestru zabyt- kowych. ków, ewidencji i wykazu stanowisk archeologicz- nych. Gmina Wieleń posiada miejscowego planu ogólne- 3. Do terenów i obiektów, o których mowa w go zagospodarowania przestrzennego zatwierdzony ust.1, mają zastosowanie przepisy ustaw: ustawa Uchwałą NR 68/IX/03 Rady Miejskiej w Wieleniu z z 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury (Dz.U.z dnia 5 czerwca 2003 r. 1999 r. Nr 98, poz. 1150 ze zm.) i ustawa z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2000 r. Nr 106, ogłoszoną w Dzienniku Urzędowym Województwa poz. 1126 ze zm.) Wielkopolskiego Nr 169 z 30 października 2003 r. 4. Ze względu na ochronę środowiska kulturowe- w sprawie zmiany miejscowego planu ogólnego za- go, w tym ochronę archeologiczną, wyznacza się gospodarowania przestrzennego Gminy Wieleń. obszary wyłączone z zabudowy, oznaczone graficz- Plan określa zasady ochrony dziedzictwa kulturo- nie na rysunku nr 1. wego gminy. 5. Na terenach przeznaczonych pod zabudowę, na Granice obszaru objętego planem oznaczone są na których oznaczono zaewidencjonowane stanowiska rysunku zmiany planu w skali 1:25000. Integralną archeologiczne, prowadzenie robót ziemnych wy- część planu stanowią rysunki zmiany planu: rysunek maga zgłoszenia do Wojewódzkiego Konserwatora nr 1 w skali 1:25000,obejmujący cały obszar objęty Zabytków, w celu ustalenia nadzoru archeologicz- planem oraz rysunki dla wsi Dębogóra, Dzierżążno nego. Małe, Dzierżążno Wielkie, Greczynek, Gulcz, Ham- rzysko, Herburtowo, Kocień Wielki, Kuźniczka, Mę- - w rozdziale 5 „Zasady kształtowania zabudowy i żyk, Miały, Rosko, Wrzeszczyna, Zielonawo. zagospodarowania terenów oraz podziału na działki Rysunek nr 1, obejmujący cały obszar objęty ni- budowlane” niejszą uchwałą, określa: - W §27.2. zapisano: Dla parków objętych ochro- 1) granice obszarów, na których obowiązują miej- ną konserwatorską mają zastosowanie przepisy scowe plany zagospodarowania przestrzennego, na ochrony dóbr kultury. podstawie odrębnych uchwał, o których mowa w - W §33.3. zapisano: Tereny kultu religijnego §40; obejmują istniejące budynki sakralne. Dla obiektów 2) granice obszarów chronionego krajobrazu usta- objętych ochroną konserwatorską ustala się zakaz lone Rozporządzeniem Nr 5/98 Wojewody Pilskie- zmiany formy zewnętrznej. go z dnia 15 maja 1998r. w sprawie ustanowienia 4. Obiekty usługowe, z wyłączeniem sakralnych, Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9486 – Poz. 1718 winny nawiązywać w formie architektonicznej oraz miasta i gminy Wieleń została przyjęta uchwałą Nr wysokości do historycznej zabudowy mieszkanio- 260/XXVIII/2001 Rady Miejskiej w Wieleniu z dnia wej na obszarze wsi. 4 kwietnia 2001 r. - W §40 zapisano: Na obszarze objętym planem Określa cele strategiczne gminy w tym okresie zachowują moc następujące uchwały: oraz wizerunek gminy, do którego należy dążyć w 1) nr 195/XIX/96 Rady Miejskiej w Wieleniu z dnia perspektywie najbliższych kilkunastu lat. Strategia 29 kwietnia 1996 r. w sprawie zmiany miejscowe- ujmuje główne kierunki działania samorządu wska- go planu ogólnego zagospodarowania przestrzenne- zując jednocześnie priorytety tej działalności w naj- go gminy Wieleń we wsi Rosko; bliższych latach. 2) nr 196/XIX/96 Rady Miejskiej w Wieleniu z dnia Strategia określa misję miasta i gminy Wieleń: 29 kwietnia 1996 r. w sprawie zmiany miejscowe- „Miasto i gmina Wieleń silny gospodarczo i społecz- go planu ogólnego zagospodarowania przestrzenne- nie zintegrowany obszar sprzyjający rozwojowi ma- go gminy Wieleń; łej i średniej przedsiębiorczości przy zachowaniu na- 3) nr 234/XXIV/96 Rady Miejskiej w Wieleniu z turalnych walorów przyrodniczo – krajobrazowych, dnia 25 października 1996 r. w sprawie uchwalenia gmina bezpieczna i sprzyjająca nowemu osadnictwu zmiany miejscowego planu szczegółowego zago- i rozwojowi różnych form turystyki pobytowej”. spodarowania przestrzennego terenów budownic- Cały obszar społeczno-gospodarczy podzielono na twa jednorodzinnego w Miałach gmina Wieleń; umowne pięć obszarów: gospodarkę, przestrzeń, 4) nr 333/XXXIII/97 Rady Miejskiej w Wieleniu z społeczność, ekologie, infrastrukturę. Dla każdego z dnia 23 września 1997 r. w sprawie zmiany miej- tych celów wyznaczono trzy cele niezbędne dla dal- scowego planu ogólnego zagospodarowania prze- szego rozwoju danego obszaru życia społeczno-go- strzennego gminy Wieleń we wsi Mężyk; spodarczego. Ponadto wskazano na trzy cele pierw- 5) nr 72/VII/99 Rady Miejskiej w Wieleniu z dnia szorzędne, które powinny znacznie przyspieszać 28 kwietnia 1999 r. w sprawie zmiany miejscowe- rozwój w danym obszarze oraz cele drugorzędne, go planu ogólnego zagospodarowania przestrzenne- które wspierają rozwój, a czas ich realizacji jest zde- go gminy Wieleń na obszarze wsi Kuźniczka; terminowany przez wielość środków budżetowych, 6) nr 92/X/99 Rady Miejskiej w Wieleniu z dnia wielkość dotacji, napływającego kapitału zewnętrz- 30 sierpnia 1999 r. w sprawie zmiany miejscowe- nego oraz rosnącej siły inwestycyjnej lokalnych pod- go planu zagospodarowania przestrzennego gminy miotów gospodarczych. Na podstawie takich zhie- Wieleń na obszarze wsi Rosko, rarchizowanych celów określono priorytety. 7) nr 166/XVIII/2000 Rady Miejskiej w Wieleniu z Strategia nie wypracowała sposobu włączenia za- dnia 5 czerwca 2000 r. w sprawie zmiany miejsco- bytków w rozwój miasta i gminy w planowanym wego planu ogólnego zagospodarowania przestrzen- okresie. W żadnym z punktów Strategia nie odno- nego gminy Wieleń na obszarze wsi Hamrzysko; si się do obiektów zabytkowych występujących 8) nr 182/XX/2000 Rady Miejskiej w Wieleniu z na terenie gminy, a co za tym idzie nie formułuje dnia 30 sierpnia 2000 r. w sprawie zmiany miej- wniosków dotyczących wykorzystania zabytków scowego planu zagospodarowania przestrzennego jako jednego z ważnych elementów podnoszących gminy Wieleń na obszarze wsi Mężyk; atrakcyjność miasta i gminy, sprzyjających rozwojo- 9) nr 298/XXXIII/01 Rady Miejskiej w Wieleniu z wi turystyki na ich terenie. dnia 28 września 2001 r. w sprawie zmiany miej- scowego planu zagospodarowania przestrzennego 4.5. Uwarunkowania wynikające z Planu Rozwo- gminy Wieleń na obszarze wsi Dzierżążno; ju Lokalnego Miasta i Gminy Wieleń na lata 2005- 10) nr 339/XXXVIII/02 Rady Miejskiej w Wieleniu 2006 z dnia 21 stycznia 2002 r. w sprawie zmiany miej- „Plan Rozwoju Lokalnego Miasta i Gminy Wieleń scowego planu zagospodarowania przestrzennego na lata 2005-2006 z przedłużonym okresem progra- gminy Wieleń w Rosku przy ul. Dworcowej; mowania do 2013 roku” przyjęty został przez Radę 11) nr 340/XXXVIII/02 Rady Miejskiej w Wieleniu Miejską w Wieleniu Uchwałą Nr 251/XXXII/05 z z dnia 21 stycznia 2002 r. w sprawie zmiany miej- dnia 18 maja 2005 r. scowego planu zagospodarowania przestrzennego Plan Rozwoju Lokalnego jest kompleksowym do- gminy Wieleń w m. Rosko przy linii kolejowej; kumentem określającym strategię społeczno-gospo- 12) nr 369/XLV/02 Rady Miejskiej w Wieleniu z darczą Miasta i Gminy Wieleń na lata 2005-2006, a dnia 5 sierpnia 2002 r. w sprawie zmiany miejsco- także wskazuje planowane działania w latach 2007- wego planu zagospodarowania przestrzennego gmi- 2013. Plan rozwoju lokalnego obejmuje terytorialnie ny Wieleń na obszarze wsi Nowe Dwory. i administracyjnie całą Gminę Wieleń. Plan Rozwoju Lokalnego przedstawia sytuację spo- 4.4. Uwarunkowania wynikające ze ”Strategii łeczno-ekonomiczną Gminy, formułuje cele i zawie- Rozwoju dla miasta i gminy Wieleń na lata 2001- ra opis strategii zmierzającej do osiągnięcia rozwoju 2010” społecznego i gospodarczego. Szacuje spodziewane efekty planowanych interwencji i wpływ na prze- Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego dla bieg procesów rozwojowych, wskazuje kierunki Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9487 – Poz. 1718 zaangażowania środków funduszy strukturalnych i pieczeństwo ekologiczne. Ponadto stawia Gminie środków własnych gminy. Plan Rozwoju Lokalnego cele i zadania o charakterze systemowym oraz wy- 2005-2006 będzie służył jako punkt odniesienia dla mienia przedsięwzięcia przestawione przez Gminę działań o charakterze rozwojowym, podejmowanych do realizacji i ich aspekty finansowe. z zasobów środków własnych, jak również pozwoli W Programie Ochrony Środowiska dla Miasta i określić wysokość interwencji z funduszy unijnych Gminy Wieleń wiele uwagi poświęcono środowisku Cel Planu Rozwoju Gminy na lata 2005-2006 i kulturowemu gminy. strategia jego osiągnięcia uwzględnia nie tylko ho- W rozdziale 3 – „Cele, priorytety i przedsięwzię- ryzont najbliższych lat, ale odnosi się do inicjatyw, cia, inwestycje i pozainwestycje, konieczne do reali- które będą aktualne w następnym okresie progra- zacji w perspektywie wieloletniej, w sferze ochrony mowania, tj. co najmniej do roku 2013. Cel stra- dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego użytko- tegiczny Planu Rozwoju Gminy formułowany z tej wania zasobów przyrody”, 3.1. „Ochrona przyrody. perspektywy określa się następująco: Różnorodność biologiczna i krajobrazowa”, ujęto „Miasto i Gmina Wieleń to silny gospodarczo i spo- podpunkty łecznie zintegrowany obszar sprzyjający rozwojowi małej i średniej przedsiębiorczości, przy zachowaniu 3.1.1.3.5. zatytułowany Stanowiska Archeolo- naturalnych walorów przyrodniczo-krajobrazowych. giczne, zamieszczono w nim zapis: Na terenie gminy Gmina bezpieczna i sprzyjająca nowemu osadnictwu Wieleń znajduje się kilkaset zewidencjonowanych i i rozwojowi różnych form turystyki pobytowej”. rozpoznanych stanowisk archeologicznych, stano- Realizacja celu strategicznego odbywać się bę- wiących dobro kultury i objętych ochroną konser- dzie poprzez osiąganie celów cząstkowych, zdefi- watorską. niowanych w odpowiedzi na zmiany zachodzące w 3.1.1.4. zatytułowany Zieleń urządzona, zamiesz- gospodarce oraz wniosków wynikających z analizy czono w nim zapis: (…) Do ciekawszych obszarów słabych i mocnych stron Miasta i Gminy, a także zieleni urządzonej w gminie zaliczyć można kom- szans i zagrożeń przed nią stojących. pleks dworsko – parkowy w Dębogórze a także park W świetle powyższego sformułowano dwa pod- w Potrzebowicach z pierwszej połowy XVIII, które stawowe cele cząstkowe Programu Rozwoju Miasta jednocześnie wpisane są do rejestru zabytków. i Gminy na lata 2005-2006: 3.1.1.5. zatytułowany: Program ochrony i rato- 1. Budowa i rozbudowa infrastruktury technicznej wania zabytków, zamieszczono w nim zapis: 2. Budowa i rozbudowa infrastruktury społecznej Współczesny Wieleń posiada bardzo dobrze za- i turystycznej chowany historyczny układ przestrzenny odzwier- Cele Planu Rozwoju Miasta i Gminy będą reali- ciedlający kolejne fazy rozwoju miasta. zowane ze środków własnych Gminy i krajowych. Zabytkowy układ urbanistyczny Wielenia wpisany Zakłada się również dokonanie wszelkich starań o do rejestru zabytków uznany jest za obszar szcze- pozyskanie środków za pomocą programów i pro- gólnie ważny jako historyczne świadectwo, na któ- jektów współfinansowanych w ramach środków ak- rym elementy dawnego układu przestrzennego za- cesyjnych oraz wspólnotowych. chowane zostały w dobrym stanie. W obrębie tej Dokonano analizy SWOT, formułując mocne stro- strefy najważniejsze jest zachowanie poszczegól- ny, słabe strony, szanse i zagrożenia gminy. nych jej części składowych. Ochronie konserwator- Niestety w żadnym z punktów Plan Rozwoju Lo- skiej podlega zachowanie układu przestrzennego, tj. kalnego nie odnosi się do obiektów zabytkowych rozplanowanie placów, i ulic, linii zabudowy, kom- występujących na terenie gminy, a co za tym idzie pozycji wnętrz urbanistycznych kompozycji zieleni. nie formułuje wniosków dotyczących wykorzysta- Na terenie miasta Wieleń występują szczególnie nia zabytków jako jednego z ważnych elementów cenne kulturowo obiekty architektury wpisane do podnoszących atrakcyjność miasta i gminy, sprzyja- rejestru zabytków, zabytkowe zespoły dworsko i jących rozwojowi turystyki na ich terenie. Plan nie pałacowo-parkowe oraz zespoły dawnych cmenta- formułuje wniosków dotyczących sposobu włącze- rzy, występuje również zachowana bardzo licznie nia zabytków w rozwój miasta i gminy w planowa- historyczna zabudowa mieszkalna objęta ochroną nym okresie. konserwatorską. Poniżej wymieniono spis obiektów architektonicz- 4.6. Uwarunkowania wynikające z Programu nych i cmentarzy wpisanych do rejestru zabytków. Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Wieleń W tabeli 9. zatytułowanej „Lista przedsięwzięć Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy związanych z ochroną przyrody” w zadaniach wła- Wieleń został wprowadzony Uchwałą Nr 107/XI/07 snych, w punktach 8, 9 i 10 ujęto zadania dotyczą- Rady Miejskiej w Wieleniu z dnia 14 listopada 2007 ce dziedzictwa kulturowego: roku. Jest to kompleksowy dokument określający - ochrona wartości przyrodniczych i kulturowych ochronę dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego gminy, waloryzacja środowiska przyrodniczego użytkowania zasobów przyrody poprzez ochronę - objęcie ochroną terenów odkrywek archeologicz- przyrody i krajobrazu, lasów, gleb i zasobów kopa- nych lin. Szczegółowo opisuje jakość środowiska i bez- - odrestaurowanie zabytków na terenie gminy Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9488 – Poz. 1718

ha, co stanowi około 56,8% ogólnej powierzchni 4.7. Uwarunkowania wynikające z ochrony przy- miasta i gminy. Północna część gminy wchodzi w rody i równowagi ekologicznej skład obszaru chronionego krajobrazu „Puszcza nad 4.7.1. Obowiązujące formy ochrony przyrody. Drawą” (9660 ha), część środkowo – wschodnia Na terenie miasta i gminy Wieleń znajduje się wie- należy do obszaru chronionego krajobrazu „Dolina le cennych przyrodniczo obszarów, dlatego też dla Noteci”, część południowa gminy wchodzi w skład ich ochrony oraz dla zachowania mało zmienionych chronionego krajobrazu „Puszcza Notecka”. przez człowieka swoistych cech krajobrazu mają- - Puszcza Notecka – obszar łączy dwa korytarze cych znaczenie dla zachowania unikatowych typów ekologiczne o znaczeniu międzynarodowym Dolinę środowiska, utworzono na terenie powiatu różne Noteci i Dolinę Warty. Obszar Chronionego Krajo- formy ochrony zgodne z ustawą o ochronie przy- brazu Puszcza Notecka obejmuje fragment Puszczy rody z dnia 16 kwietnia 2004 r. W ustawie przewi- Noteckiej z doliną rzeki Miały. Wyróżnia się krajo- dziano następujące formy ochrony przyrody: obszar brazem leśnym sztucznie wprowadzonym na roz- chronionego krajobrazu, ponadto na terenie gminy ległych polach wydmowych. Puszcza Notecka jest ustanowiony jest rezerwat przyrody, użytki ekolo- zaliczana do regionów intensywnego rozwoju go- giczne i pomniki przyrody. spodarki leśnej, ze szczególną ochroną powierzchni produkcyjnej lasu. Najciekawsze elementy przyrod- Europejska Sieć Ekologiczna „Natura 2000” - niczo-krajobrazowe tego obszaru stanowią: kom- sieć obszarów Natura obejmuje obszary specjal- pleks wydm śródlądowych, jeden z największych w nej ochrony ptaków i specjalne obszary ochrony Europie, rynnowa dolina rzeki Miały z licznymi je- siedlisk. Zgodnie z przepisami ustawy o ochronie ziorami, duża powierzchnia borów sosnowych, bo- przyrody oraz przepisami prawa Unii Europejskiej, gata fauna z rzadkimi gatunkami zwierząt, m.in. łoś na ww. obszarze doliny Noteci wyznaczone zostały i wilk, bóbr, żuraw, orzeł rybołów. Walory przyrod- obszary Natura 2000 - obszary specjalnej ochrony nicze tego obszaru podkreślają rezerwaty przyrody ptaków „Nadnoteckie Łęgi” (PLB 300003) i spe- między innymi Wilcze Błoto, oraz liczne pomnikowe cjalnych obszarów ochrony „Dolina Noteci” (PLH drzewa i głazy. 300004), obejmujące obszar doliny od miasta Wie- - Puszcza nad Drawą – Przeważa naturalny krajo- lenia do wschodniej granicy gminy. Ponadto wyzna- braz leśny lub jeziorno-leśny. Występują tu różnorod- czony został obszar Natura 2000-OSO - „Puszcza ne zespoły leśne: olsy, grądy, bory, łęgi, buczyny. Notecka” (PLB 300015). Jest to obszar bardzo zróżnicowany pod względem rzeźby i krajobrazu. Ponad 80% powierzchni pokry- - „Nadnoteckie Łęgi”- Obszar rozciąga się wzdłuż wają lasy sosnowe i mieszane, wzdłuż rzek i jezior Doliny Noteci od Wielenia do Ujścia Gwdy. Pokry- występują lasy o bogatszym składzie gatunkowym. wają go łąki zalewowe, torfowiska niskie, pośród - Dolina Noteci –jest naturalnie wyrzeźbionym których występują kanały i rowy odwadniające, sta- przez wody topniejącego lodowca obniżeniem tere- rorzecza i wypełnione wodą doły potorfowe. Na tre- nu o szerokości 3-6 km, którego środkiem płynie nie tym są intensywnie użytkowane łąki. Występuje rzeka Noteć. Kiedyś było to pasmo rozlewisk, ba- tu 23 gatunki ptaków wymienione w Załączniku I gien i trzęsawisk, stopniowo przekształcanych w Dyrektywy Rady 9/409/EWG. Dominują siedliska łą- rozłegłe łąki i pastwiska leży niemal w całości w kowe i zaroślowe. makroregionie Pradoliny Toruńsko – Eberswaldzkiej. - „Dolina Noteci” – obszar specjalnej ochrony Charakteryzuje ją krajobraz łąkowo-polno-osadni- najlepiej zachowany w Wielkopolsce obszar torfo- czy, a fragmentarycznie jeziorno-leśno-łąkowy. W wisk niskich charakteryzujący się wybitnymi walo- samej pradolinie rzeki Noteć przeważa ekosystem rami przyrodniczymi i krajobrazowymi, z ostojami łąkowy tzw. Nadnoteckie Łęgi, które mają duże zna- ptaków o randze europejskiej. Obszar obejmuje w czenie dla gospodarki hodowlanej. Spotyka się rów- gminie Wieleń: miasto Wieleń – 0,1 % powierzchni nież sady oraz pola z zadrzewieniami. Nadnoteckie miasta oraz 6,5% powierzchni gminy. Łęgi o powierzchni powyżej 10 tys. ha, to fragment - „Puszcza Notecka” dolnego biegu Noteci. Obszar ten pokrywają w większości torfowiska niskie i zalewowe łąki - łęgi. Obszary chronionego krajobrazu - według definicji Niegdyś w bagiennej dolinie Noteci dominowały lasy zawartej w ustawie o ochronie przyrody (art. 26) łęgowe wierzbowo-topolowe, które zostały zlikwi- obszar chronionego krajobrazu jest terenem chronio- dowane przez rozwijające się rolnictwo i przekształ- nym ze względu na: wyróżniające się krajobrazowo cone w żyzne łąki łęgowe. Fragmenty takich lasów, tereny o zróżnicowanych ekosystemach, wartościo- zbliżone do naturalnych, zachowały się jeszcze koło we w szczególności ze względu na możliwość za- śluz: Nowe, Lipica i Rosko. Nadnoteckie Łęgi uroz- spokajania potrzeb związanych z masową turystyką maicone są dużą ilością starorzeczy, kanałów i zara- i wypoczynkiem, lub istniejące albo odtwarzane ko- stających torfianek. rytarze ekologiczne. Utworzona na podstawie Rozporządzenia Nr Obszary chronionego krajobrazu w mieście i 25/07 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 31 paź- gminie Wieleń zajmują powierzchnię około 24310 dziernika 2007 r. (Dziennik Urzędowy Wojewódz- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9489 – Poz. 1718 twa Wielkopolskiego Nr 170), dąb szypułkowy (obw. 585 cm), Wieleń-park, obok zamku Sapiehów Rezerwaty przyrody - Ustawa z dnia 16 kwietnia - Grupa drzew: 3 dęby szypułkowe (obw. 330 cm, 2004 roku o ochronie przyrody (art. 13 ust. 1) poda- 340 cm, 410 cm), Herburtowo je definicję: „Rezerwat przyrody jest obszarem obej- - Lipa drobnolistna (obw. 600 m), Dębogóra, park mującym zachowane w stanie naturalnym lub mało przy Zakładzie Rolnym zmienionym ekosystemy, w tym siedliska przyrod- - Grupa drzew: dwa buki zwyczajne ( obw. 320 i nicze, a także określone gatunki roślin i zwierząt, 30-5 cm), Marianowo elementy przyrody nieożywionej, mające istotną - Dąb szypułkowy (obw. 675 cm), Folsztyn wartość ze względów naukowych, przyrodniczych, kulturowych bądź krajobrazowych” 4.8. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony zabyt- - Wilcze Błoto – torfowiskowy, o pow. 2,76 ha ków archeologicznych założony w 1968 r., znajduje się w Nadleśnictwie - respektowanie wyznaczonych stref ochrony sta- Krucz, niedaleko drogi Krucz - Hamrzysko. Przed- nowisk archeologicznych na załącznikach graficz- miotem ochrony jest bezodpływowe, otoczone nych przy sporządzaniu dokumentów planistycz- wydmami, zagłębienie wypełnione wodą. Ochrona nych obejmuje roślinność bagienną i torfowiskową. Poza - wprowadzenie zapisu zapewniającego prawidło- chronionymi torfowcami występują tutaj między in- wą ochronę archeologicznego dziedzictwa kulturo- nymi dwa gatunki rosiczki, turzyca bagienna i mo- wego w stosunku do stref występowania stanowisk drzewnica zwyczajna. Jest to niezwykle rzadkie w archeologicznych oraz obszarów chronionych tj. Wielkopolsce zbiorowisko roślin. układu urbanistycznego miasta Wieleń, układów ru- Użytki ekologiczne – art. 30 ust. 1 ustawy o ralistycznych, założeń pałacowo-parkowych, zabyt- ochronie przyrody podaje definicję użytków ekolo- kowych cmentarzy, obiektów wpisanych do rejestru gicznych: „Użytkami ekologicznymi są zasługujące zabytków i ujętych w ewidencji zabytków: na ochronę pozostałości ekosystemów (...), jak: naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne „Prace inwestycyjne, w tym ziemne związane z „oczka wodne”, kępy drzew i krzewów, bagna, tor- budownictwem i zagospodarowaniem terenu, w ob- fowiska, wydmy, płaty nie użytkowanej roślinności, rębie obszarów chronionych i stref występowania starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce stanowisk archeologicznych, wymagają uzgodnie- oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatun- nia z WUOZ, który określi warunki realizacji inwe- ków roślin i zwierząt, w tym miejsca ich sezonowe- stycji.” go przebywania lub rozrodu. - W granicach miasta i gminy Wieleń za użytek 5. Cele gminnego programu opieki nad zabytkami ekologiczny uznano łąki, pastwiska, bagna i hali- (art. 87 ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o ochro- zny o łącznej powierzchni 49,85 ha występujące w nie zabytków i opiece nad zabytkami). obrębie leśnym Wieleń, w leśnictwie Zwierzyniec i - włączenie problemów ochrony zabytków do sys- Wizany. temu zadań strategicznych wynikających z koncep- cji przestrzennego zagospodarowania kraju; Pomniki przyrody - jedna z najstarszych form - uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabytków, ochrony wartości przyrodniczych. Według definicji w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa arche- zawartej w ustawie o ochronie przyrody: ”pomni- ologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony kami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej przyrody i równowagi ekologicznej; i nieożywionej lub ich skupienia o szczególnej war- - zahamowanie procesów degradacji zabytków i tości naukowej, kulturowej, historyczno-pamiątko- doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania; wej i krajobrazowej oraz odznaczające się indywi- - wyeksponowanie poszczególnych zabytków dualnymi cechami wyróżniającymi je wśród innych oraz walorów krajobrazu kulturowego; tworów, a w szczególności sędziwych i okazałych - podejmowanie działań zwiększających atrak- rozmiarów drzewa i krzewy gatunków rodzimych i cyjność zabytków dla potrzeb społecznych, tury- obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, stycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw jary, głazy narzutowe, jaskinie” sprzyjających wzrostowi środków finansowych na Status pomnika przyrody może nadać wojewoda opiekę nad zabytkami; (rozporządzenie) lub rada gminy (uchwała). - określenie warunków współpracy z właścicielami Na terenie gminy Wieleń występują następujące zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe zwią- pomniki przyrody uznane Rozporządzeniami Woje- zane z wykorzystaniem tych zabytków; wody Pilskiego podlegające ochronie indywidualnej - podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających wpisane do rejestru Wojewódzkiego Konserwatora tworzenie miejsc pracy związanych z opieka nad za- Przyrody w Poznaniu (Delegatura w Pile): bytkami - Sosna pospolita – dwójka, obwód pni 410 m, Wrzeszczyna 6. Kierunki działań dla realizacji gminnego progra- - Grupa drzew: platan klonoistny (obw. 585 cm) i mu opieki nad zabytkami. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9490 – Poz. 1718

6.1. Gminna ewidencji zabytków. celu utworzenia szlaku kapliczek i krzyży przydroż- 6.1.1.Sporządzenie gminnej ewidencji zabytków nych nieruchomych wykonywane etapowo przez równo- miernie rozłożone przez 4 kolejne lata – zakończenie 6.1.4. Udostępnianie i promocja zabytków nieru- do końca 2013 r. chomych - sporządzenie gminnej ewidencji zabytków w - rozpowszechnianie informacji na temat obiektów formie zbioru kart adresowych zabytków nierucho- wpisanych do rejestru zabytków z terenu gminy – mych objętych wojewódzką ewidencją zabytków, a na bieżąco, podczas opracowywania folderów pro- także jeszcze nierozpoznanych w uzgodnieniu z Wo- mujących gminę, podczas wyjazdów i współpracy z jewódzkim Urzędem Ochrony Zabytków w oparciu innymi gminami i miastami o program komputerowy przekazany przez WWKZ - udostępnienie gminnej ewidencji zabytków oraz - określenie stosunków własnościowych i ustale- niniejszego „Programu opieki nad zabytkami miasta nie szczegółowej lokalizacji z podaniem nr dziełek i gminy Wieleń na lata 2010-2013” na stronie inter- geodezyjnych obiektów objętych ewidencją netowej Urzędu Miasta i Gminy Wieleń po uchwale- - systematyczne uzupełnianie kart adresowych niu przez Radę Miejską w Wieleniu o uzyskane dane i dokumentację fotograficzną od - zlecenie wykonania tablic informacyjnych dla WWKZ obiektów wpisanych do rejestru zabytków - w ra- - rozpoznanie i wprowadzanie do ewidencji zmian mach posiadanych przez Urząd Miejski środków fi- powstałych w wyniku rozbiórek, modernizacji i re- nansowych. montów obiektów - współpraca z instytucjami wprowadzającymi dodatkowe oznakowania na drogach gminnych, po- 6.1.2. Sporządzenie gminnej ewidencji zabytków wiatowych i wojewódzkich w celu ułatwienia dojaz- archeologicznych – do końca 2013 r. du do tych obiektów a także na trasach turystyczno - wykonanie gminnej ewidencji zabytków arche- – rekreacyjnych wymienionych w punkcie 2.1.4. ologicznych w formie kart zespołu stanowisk arche- niniejszego programu - wspólnie z realizacją w/w ta- ologicznych zgodnie z przekazanym przez WWKZ blic informacyjnych pismem - uwzględnienie obiektów zabytkowych przy wy- - sporządzenie elektronicznej systematycznie ak- znaczaniu tras turystycznych i ścieżek dydaktycz- tualizowanej bazy informacji o stanowiskach arche- nych gminy ologicznych wytypowanych do wpisania do rejestru zabytków na podstawie informacji uzyskiwanych od 6.1.5. Edukacja w zakresie ochrony dziedzictwa WWKZ kulturowego - uzupełnianie i weryfikowanie istniejącej ewiden- - włączenie tematyki ochrony dóbr kultury do za- cji zabytków archeologicznych poprzez włączane jęć szkolnych w szkołach podstawowych i gimna- informacje o wszystkich sukcesywnie odkrywanych zjach prowadzonych przez gminę reliktach przeszłości niezależnie od charakteru ba- - wdrażanie do zajęć szkolnych pojęć związanych dań, oraz uzyskiwanych wyników badań weryfika- z krajobrazem kulturowym gminy i regionu cyjnych AZP, na podstawie informacji uzyskiwa- - informowanie młodzieży szkolnej o zasobach nych od WWKZ krajobrazu kulturowego gminy, powiatu i woje- - sporządzenie mapy dziedzictwa kulturowego wództwa miasta i gminy Wieleń z naniesioną lokalizację obiek- - zorganizowanie w ramach zajęć szkolnych wy- tów i obszarów chronionych oraz stref ochrony sta- cieczek krajoznawczych, rowerowych po najcie- nowisk archeologicznych, systematycznie uaktu- kawszych i najważniejszych miejscach w gminie i alnianą, na podstawie informacji uzyskiwanych od powiecie oraz przedstawienie im obiektów zabytko- WWKZ wych

6.1.3. Inwentaryzacja obiektów tzw. małej archi- 6.1.6. Zahamowanie procesów degradacji zabyt- tektury (kapliczki, krzyże przydrożne) – w trakcie ków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zacho- realizacji gminnej ewidencji zabytków nieruchomych wania. do końca 2013 r. - Starania o środki i remont organistówki przy ul. - sporządzenie gminnej ewidencji zabytków małej Kasprzaka 15 w Wieleniu na Muzeum Kultu Wielo- architektury w formie zbioru kart adresowych za- wyznaniowego bytków w uzgodnieniu z Wojewódzkim Urzędem - nawiązanie współpracy z właścicielami obiek- Ochrony Zabytków tów, które znajdą się w gminnej ewidencji zabyt- - określenie stosunków własnościowych i ustale- ków przy czynnym udziale Wojewódzkiego Urzędu nie szczegółowej lokalizacji z podaniem nr działek Ochrony Zabytków polegającym na sprawowaniu geodezyjnych dyżurów w Starostwie Powiatowym w Czarnkowie - przygotowanie wniosków o wpisanie najciekaw- poprzez: szych obiektów do rejestru zabytków - rozpowszechnianie wśród nich informacji na te- - nawiązanie współpracy z sąsiednimi gminami w mat zasad konserwatorskich, zasad etyki i profilak- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9491 – Poz. 1718 tyki konserwatorskiej gminy oraz wprowadzenie zapisu zapewniającego - zbieranie od nich informacji na temat przeprowa- prawidłową ochronę archeologicznego dziedzictwa dzonych remontów i odnotowanie tych faktów w kulturowego w stosunku do stref występowania kartach adresowych obiektów stanowisk archeologicznych oraz obszarów chronio- - aktywne zachęcanie sektora prywatnego do za- nych: „Prace inwestycyjne, w tym ziemne związane gospodarowania obiektów zabytkowych z zabudowaniem i zagospodarowaniem terenu, w - określenie zasad i możliwości udzielania pomocy obrębie obszarów chronionych i stref występowania finansowej właścicielom remontującym obiekty za- stanowisk archeologicznych, wymagają uzgodnienia bytkowe (wpisane do rejestru zabytków i figurujące z WUOZ, który określi warunki realizacji inwestycji. w gminnej ewidencji zabytków) w ramach środków zabezpieczonych w budżecie gminy na dany rok 6.4. Określenie sposobu realizacji poszczególnych (dotacje, ulgi podatkowe) celów gminnego programu opieki nad zabytkami za- wartych w punkcie 5. 6.1.7. Poprawa stanu zachowania zabytkowych 6.4.1. Obiekty zabytkowe stanowiące własność cmentarzy wpisanych do rejestru zabytków i figuru- miasta i gminy Wieleń: jących w wojewódzkiej ewidencji zabytków. 1. zabezpieczenie przed dalszą degradacją kaplicy Podjęcie próby rozwiązania problemu nieczynnych grobowej zlokalizowanej na cmentarzu ewangelic- cmentarzy na terenie miasta i gminy Wieleń. Usta- kim w Wieleniu przy ulicy Dworcowej – 2010-2011 lenie w planach zagospodarowania przestrzennego 2. uporządkowanie cmentarza ewangelickiego we docelowych funkcji cmentarzy poprzez wyszcze- wsi Wrzeszczyna – 2010-2011 gólnienie, które (najlepiej zachowane z licznymi na- 3. bieżące zabiegi pielęgnacyjne zieleni wysokiej grobkami) pozostaną cmentarzami i objęte zostaną na cmentarzach w obrębie miasta i gminy Wieleń programem rewitalizacji na miarę możliwości finan- 2010-2013 sowych gminy, a które stanowić będą tereny ziele- ni urządzonej bądź pozostałości po cmentarzach z Działania pośrednie wynikające z ustawy jak rów- zachowaniem starodrzewia i ewentualnym zgrupo- nież polityki gminy Wieleń polegają na: waniem pozostałości nagrobków w jednym miejscu - prowadzeniu edukacji na poziomie szkół podsta- cmentarza w formie miejsca pamięci lub lapidarium. wowych i gimnazjalnych na terenie Gminy w zakre- Co do cennych zachowanych nagrobków i pozosta- sie informacji o zasobie zabytków i krajobrazu kul- łych elementów cmentarzy przeprowadzić inwen- turowego regionu oraz możliwościach ich ochrony taryzację fotograficzną i opisową we współpracy z - promowaniu wśród mieszkańców gminy i przy- Wojewódzkim Urzędem Ochrony Zabytków. bywających tu gości najcenniejszych zabytków - wspieraniu przy współudziale Urzędu Ochro- 6.2. Sporządzenie wykazu zespołów i obiektów ny Zabytków poczynań związanych z właściwym nieruchomych, stanowisk archeologicznych typo- utrzymaniem i zagospodarowaniem zabytków i ich wanych do wpisu do rejestru zabytków z terenu otoczenia gminy w celu uwzględnienia ich w dokumentach - określaniu przy sporządzaniu dokumentów pla- planistycznych i inwestycyjnych gminy nistycznych warunków i sposobów ochrony zabyt- - współpraca z Wojewódzkim Urzędem Ochrony ków wpisanych do rejestru zabytków jak również Zabytków w sprawie wpisania do rejestru zabytków figurujących w ewidencji Wielkopolskiego Woje- województwa wielkopolskiego obiektów nieujętych wódzkiego Konserwatora Zabytków jeszcze w rejestrze, a reprezentujących duże walory - wykonanie dokumentacji fotograficznej i opiso- historyczne i stanowiących ważne miejsce w krajo- wej związanej z problematyką zabytków nierucho- brazie kulturowym gminy mych, ruchomych i archeologicznych na terenie - współpraca z Wojewódzkim Urzędem Ochrony gminy Wieleń (ewidencja gminna) Zabytków w sprawie wpisania do rejestru zabytków archeologicznych województwa wielkopolskiego 7. Instrumentarium realizacji gminnego programu stanowisk archeologicznych wytypowanych przez opieki nad zabytkami WWKZ reprezentujących duże walory naukowe i stanowiących ważne miejsce w krajobrazie kulturo- Podmiotem formułującym gminny program opie- wym gminy. ki nad zabytkami jest samorząd gminy. Realizacja programu odbywać się będzie poprzez zespół dzia- 6.3. Wyznaczanie stref ochrony stanowisk arche- łań władz gminy na rzecz osiągnięcia celów w nim ologicznych w dokumentach planistycznych wraz z przyjętych. zapisem zapewniającym prawidłową ochronę arche- Samorząd ma oddziaływać na różne podmioty ma- ologicznego dziedzictwa kulturowego jące do czynienia z obiektami zabytkowymi, w tym także na mieszkańców tak by wywołać ich pożąda- Wyznaczanie stref ochrony stanowisk archeolo- ne zachowanie prowadzące do realizacji zamierzo- gicznych na załącznikach graficznych respektowa- nych celów. nych przy sporządzaniu dokumentów planistycznych Zakłada się, że w realizacji gminnego programu Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9492 – Poz. 1718 opieki nad zabytkami dla gminy Wieleń wykorzysta- przyjęty przez Radę Miejską. ne zostaną następujące grupy instrumentów: instru- Do wykonania powyższego zadania utworzono menty prawne, finansowe, koordynacji, społeczne Zespół Koordynujący monitorujący „Gminny pro- oraz instrumenty kontrolne. gram opieki nad zabytkami Miasta i Gminy Wieleń na lata 2010 – 2013” poprzez analizę stopnia jego - Instrumenty prawne realizacji. Monitorowanie przebiegu realizacji progra- a) dokumenty wydawane przez Wielkopolskiego mu będzie ważnym elementem jego wdrażania. Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wynikają- ce z przepisów ustawowych 9. Wewnętrzne źródła finansowania gminnego b) uchwalanie miejscowych planów zagospodaro- programu opieki nad zabytkami wania przestrzennego z uwzględnieniem zagadnień Zgodnie z art. 81, art. 77 ustawy z dnia 23 lipca ochrony zabytków 2003 r. o ochronie zabytków i opieki nad zabyt- c) wnioskowanie o wpis do rejestru zabytków z kami Rada Gminy może udzielić dotacji na ochronę terenu miasta i gminy, które powinny być objęte i konserwację zabytków, jednakże wymagane jest ochroną prawną ustalenie przez nią procedury postępowania w tej - Instrumenty finansowe sprawie a) dotacje b) subwencje 10. Niektóre zewnętrzne źródła finansowania c) dofinansowania gminnego programu opieki nad zabytkami d) programy uwzględniające finansowanie z fun- Obowiązek dbania o stan zabytków ustawa o duszy Unii Europejskiej ochronie zabytków i opiece nad zabytkami nakłada - Instrumenty koordynacji na właścicieli i posiadaczy zabytków. 7) strategie rozwoju gminy Wsparciem dla zadań z zakresu ochrony zabyt- 8) plany rozwoju lokalnego ków są zewnętrzne źródła dofinansowania udziela- 9) programy prac konserwatorskich ne zgodnie z obowiązującą ustawą z dnia 23 lipca 10) programy ochrony środowiska 2003 r. o ochronie zabytków i opieki nad zabytkami. 11) studia i analizy, koncepcje - Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego 12) plany rewitalizacji /www.mkidn.gov.pl/ w ramach programu operacyj- - Instrumenty społeczne nego „Dziedzictwo Kulturowe” realizowane przez 6 a) edukacja kulturowa priorytetów: b) informacja a) Rewaloryzacja zabytków nieruchomych i rucho- c) współpraca mych d) współdziałanie z organizacjami społecznymi b) Rozwój instytucji muzealnych - Instrumenty kontrolne c) Ochrona dziedzictwa narodowego poza grani- - utworzenie w ramach organizacyjnych Urzędu cami kraju Miasta Gminy Wieleń Zespołu Koordynującego pra- d) Ochrona zabytków archeologicznych cami realizującymi poszczególne zadania wynikają- e) Tworzenie zasobów cyfrowych dziedzictwa ce z ustaleń niniejszego programu. kulturowego W skład zespołu wchodzą: f) Ochrona zabytkowych cmentarzy - Zbigniew Stochaj – Burmistrz Miasta i Gminy - Wielkopolski Wojewódzki Konserwator Zabyt- Wieleń ków /wosoz.bip-i.pl/public/– dotacje przyznawane - Izabela Forecka Fręśko – inspektor do spraw pla- są na prace konserwatorskie, restauratorskie i robo- nowania przestrzennego Urzedu Miejskiego w Wie- ty budowlane przy obiektach wpisanych do rejestru leniu zabytków na podstawie wniosków złożonych przez - Magdalena Waśko – inspektor do spraw ochrony właścicieli, posiadaczy lub użytkowników zabytków środowiska Urzędu Miejskiego w Wieleniu - Samorząd Województwa Wielkopolskiego / - Hanna Forbrich – inspektor do spraw promocji www.bip.umww.pl/ – budżet województwa wiel- Urzędu Miejskiego w Wieleniu kopolskiego przewiduje środki na pomoc finansową - aktualizacja bazy danych ewidencji gminnej ukierunkowana na ochronę zabytków i opiekę nad - monitoring stanu środowiska kulturowego. zabytkami. Są to dotacje celowe z budżetu na fi- nansowanie lub dofinansowanie prac remontowych 8. Monitoring działania gminnego programu opieki i konserwatorskich obiektów zabytkowych zarówno nad zabytkami jednostkom sektora finansów publicznych jak rów- Zgodnie z art. 87 ust. 5 ustawy z dnia 23 lip- nież pozostałym jednostkom. ca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad za- - Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i i Admini- bytkami Burmistrz Wielenia zobowiązany jest do stracji Departament Wyznań religijnych oraz Mniej- sporządzania co 2 lata sprawozdania z gminnego szości Narodowych i Etnicznych Wydział Funduszu programu opieki nad zabytkami. Sprawozdanie to Kościelnego. /www.mswia.gov.pl/ – dotacje udzie- przedstawiane jest Radzie Miejskiej. Po 4 latach pro- lane wyłącznie na remonty i konserwacje zabytko- gram powinien zostać zaktualizowany i ponownie wych obiektów o charakterze sakralnym i to tylko Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 88 – 9493 – Poz. 1718, 1719 na wykonywanie podstawowych prac zabezpiecza- z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności su- jących sam obiekt. Z Funduszu nie finansuje się re- mienia i wyznania (Dz.U. z 2005 r. Nr 231, poz. montów i konserwacji obiektów towarzyszących, 1965, z poźn. zm.) wyposażenia obiektów sakralnych oraz otocze- - Ponadto istnieją możliwości zdobywania środ- nia świątyni, a także stałych elementów wystroju ków finansowych ze źródeł zewnętrznych na zada- wnętrz. Podmiotami uprawnionymi do otrzymywa- nia inwestycyjne i społeczne do współfinansowania nia środków Funduszu Kościelnego są: z funduszy krajowych i zagranicznych Unii Europej- - osoby prawne Kościoła Katolickiego; skiej. - osoby prawne innych kościołów i związków wyznaniowych działających na podstawie ustaw o Uwaga: stosunku Państwa do kościołów oraz związków wy- W/w źródła finansowania są wskazówką dla użyt- znaniowych; kowników obiektów zabytkowych i przedstawicieli - osoby prawne kościołów i związków wyznanio- władz samorządowych, w jakich instytucjach moż- wych wpisanych do rejestru kościołów i związków na pozyskiwać środki na ochronę zabytków i opiekę wyznaniowych, o którym mowa w art. 30 ustawy nad zabytkami.

1719

UCHWAŁA NR XXXV/207/2009 RADY POWIATU MIĘDZYCHODZKIEGO

z dnia 17 grudnia 2009 r.

w sprawie uchwalenia budżetu powiatu na 2010 r.

Na podstawie art. 12 pkt 5, 8d i 9 oraz art. 51 4.588.810,93 złotych postanawia się pokryć przy- ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie chodami pochodzącymi z: powiatowym (t. j. Dz.U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1) zaciąganych kredytów w kwocie - 4.588.810,93 1592 z późn. zm.) oraz art. 165, 166, 173, 182, zł. 184, 188 ust. 2, art. 195 ust. 2 oraz art. 24 ust. 2. Uchwala się przychody budżetu w wysoko- 11 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach ści 7.021.722,93 złotych oraz rozchody w kwocie publicznych (Dz.U. Nr 249, poz. 2104 ze zm.) Rada 2.432.912,00 złotych zgodnie z załącznikiem nr 5. Powiatu uchwala, co następuje: §4. W budżecie tworzy się rezerwę: §1. Ustala się dochody budżetu powiatu w wyso- 1) celową w wysokości 208.457,40 zł, z przezna- kości 40.866.918,21 zł, z tego: czeniem na wydatki bieżące (cele oświatowe), - dochody bieżące w kwocie 34.757.090,00 zł 2) rezerwę celową zgodnie z ustawą o zarządza- - dochody majątkowe w kwocie 6.109.828,21zł, niu kryzysowym - 5.000,00 zł, zgodnie z załącznikiem nr 1 do uchwały. 3) rezerwę pomocy społecznej - 300.000,00 zł.

§2. 1. Ustala się wydatki budżetu powiatu w wy- §5. Uchwala się: sokości 45.455.729,14 zł, zgodnie z załącznikiem 1. Dochody i wydatki związane z realizacją zadań nr 2. z zakresu administracji rządowej i innych zadań zle- 2. Wydatki, o których mowa w ust. 1 obejmują: conych odrębnymi ustawami, zgodnie z załączni- 1) wydatki bieżące w wysokości 33.732.488,40 kiem nr 6. zł, w tym w szczególności: 2. Dochody i wydatki związane z realizacją zadań a) wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń z zakresu administracji rządowej wykonywanych na 22.651.773,00 zł, podstawie porozumień z organami administracji rzą- b) dotacje 1.520.389,00 zł, dowej, zgodnie z załącznikiem nr 7. c) wydatki na obsługę długu 60.000,00 zł, 3. Dochody i wydatki związane z realizacją zadań 2) wydatki majątkowe w 2010 r. w wysokości wykonywanych na podstawie porozumień (umów) 11.723.240,74 zł. między jednostkami samorządu terytorialnego, 3. Limity wydatków na wieloletnie programy in- zgodnie z załącznikiem nr 8. westycyjne w latach 2010-2012 zgodnie z załączni- 4. Wydatki związane z realizacją zadań wykony- kiem nr 3 (3a - zadania inwestycyjne w 2010 roku), wanych na podstawie porozumień (umów) między 4. Wydatki na programy i projekty realizowane ze jednostkami samorządu terytorialnego, zgodnie z środków pochodzących z funduszy strukturalnych załącznikiem nr 9. i Funduszu Spójności zgodnie z załącznikiem nr 4. §6. Określa się plan przychodów i wydatków §3. 1. Deficyt budżetu powiatu w wysokości w łącznej kwocie (zbiorczo) dla gospodarstw po-