Jaarverslag 2019, Plantentuin Meise Rapport Annuel 2019, Jardin Botanique De Meise Annual Report 2019, Meise Botanic Garden Plantentuin Meise
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Jaarverslag 2019, Plantentuin Meise Rapport annuel 2019, Jardin botanique de Meise Annual report 2019, Meise Botanic Garden Plantentuin Meise Jaarverslag 2019 Rapport annuel 2019, Jardin botanique de Meise Annual report 2019, Meise Botanic Garden 4 – 5 Voorwoord Avant-propos Foreword 6 – 7 Inleiding Introduction Introduction 8 – 18 Biodiversiteit ontdekken en optekenen Découvrir et inventorier la biodiversité Discovering and recording biodiversity 19 – 28 Ecosystemen begrijpen Comprendre les écosystèmes Understanding ecosystems 29 – 36 Plantendiversiteit veiligstellen Préserver le monde végétal Safeguarding plant life 37 – 54 Ons patrimonium valoriseren Valoriser notre patrimoine Bringing our heritage to life 55 – 59 Taxonomie voor de toekomst Taxonomie pour le futur Taxonomy for the future 60 – 76 85 – 90 Inspireren en informeren Organisatie Inspirer et informer Organisation Inspiring and informing Organisation 77 – 84 91 – 119 Realiseren van state-of-the-art bezoe- De Plantentuin in cijfers kers- en onderzoeksinfrastructuur Le Jardin botanique en chiffres Développer une infrastructure de pointe The Botanic Garden in figures pour les visiteurs et la recherche Realising state-of-the-art visitor and 120 – 125 research infrastructure Publicaties Publications Publications 128 – 130 Het Plantentuinteam L’équipe du Jardin The Garden’s team 131 – 135 Plantentuin Meise in een notendop Le Jardin botanique de Meise en quelques mots Meise Botanic Garden, a portrait Voorwoord Botanische tuinen koesteren hun geschiedenis. Verzamelingen van plantaardige producten en etnobotanische artefacten waren ooit heel erg in de mode. Ze waren en zijn de stille getuigen van de geschiedenis en de cultuur van de mensheid, die hand in hand gaan met economische ontwik- kelingen. Ook Plantentuin Meise bezit dergelijke verzamelingen. Ooit werden ze met fierheid getoond in het Museum van de Kruidtuin te Brus- sel, maar ze belandden uiteindelijk in een kelder waar ze verwaarloosd werden en bijna vergeten. Na de verhuis uit Brussel naar Meise werden heel wat ideeën gelanceerd om een nieuw botanisch museum te bouwen, maar geen enkel idee werd uitgevoerd. Sinds de overdracht van de Plantentuin naar de Vlaamse Gemeenschap, in 2014, kregen de verzamelingen weer aandacht. Medewerkers inventariseerden en verzorgden de verzamelingen en brachten ze weer onder de aandacht. Ook al zijn er verliezen als gevolg van verwaar- lozing, toch blijft de verzameling indrukwekkend: de houtcollectie (xylarium) bevat ongeveer 5.000 specimens, de verzameling plantaardige produc- ten ongeveer 20.000. De oudste specimens uit de houtcollectie zijn van Braziliaanse oorsprong en werden in 1834 ingezameld. Sommige specimens werden getoond op de eerste wereldtentoonstelling in 1851 in Londen. Het grootste specimen komt uit Amerika. Het is een schijf uit de stam van een reuzensequoia (Sequoiadendron giganteum) met een diameter van ongeveer 4 m. Deze schijf werd na de wereldtentoonstelling in Brussel (1958), waar ze als blikvanger bij de ingang van het Amerikaans paviljoen stond, geschonken aan de Plantentuin. Moderne museum- en tentoonstellingstechnie- ken moeten het publiek van vandaag verwen- nen. Dit jaar opende het HOUTlab, waarin heel wat stukken getoond worden van het vroegere bosbouwmuseum in Brussel. Dit nieuwe houtmu- seum is in de eerste plaats bedoeld al een ‘labo- ratorium’ waar kinderen en volwassenen ingeleid worden in de wondere wereld van het hout. Plantaardige artefacten worden dan weer gebruikt in tijdelijke tentoonstellingen, zoals de tentoonstelling van kunstwerken met plantaardige vezels en plantaardige kleurstof- fen, ‘Sansevieria Fibre Art’, een samenwerkings- verband tussen de Plantentuin en de afdeling Textiele kunsten van de Koninklijke Academie Prof. Em. Jan Rammeloo voor Schone Kunsten te Antwerpen. Deze ten- toonstelling loopt tot het voorjaar 2020, maar Voorzitter raad van bestuur er komen later nog heel wat gelegenheden om Président du conseil d’administration andere delen van de waardevolle collectie in de President Board of Directors schijnwerper te zetten. Als voorzitter en woordvoerder van de raad van bestuur feliciteer ik de medewerkers met de 4 . manier waarop ze deze historische verzame- lingen inventariseren, bewaren en gebruiken. Dergelijke collecties kunnen ons enkel nederig doen nadenken over de belangrijke rol die plantaardige producten gespeeld hebben, en nog steeds spelen, in de economische ontwikkelingen van de mensheid. Avant-propos Les instituts botaniques anciens sont souvent très attachés à leur histoire. Les collections de botanique appliquée ont été très en vogue. Dans de nombreux instituts, des milliers d’objets et d’échantillons végétaux témoignent de la culture et de l’histoire de l’humanité ainsi que de son développement économique. Le Jardin botanique de Meise est l’un de ces instituts. Cependant, les collections, autrefois exposées avec fierté dans un musée bruxellois, ont fini dans une cave, où Foreword elles ont été négligées, puis oubliées. Après le déménagement de l’institut de Old botanical institutes often treasure their Bruxelles à Meise, de nombreuses idées quant à history. Economic botany collections have been la création d’un musée botanique ont été émises, very fashionable. In many institutes thousands mais aucune ne s’est concrétisée. Depuis le of samples of plant products and artefacts transfert du Jardin à la Communauté flamande testify the history and culture of mankind and en 2014, les membres du personnel ont consacré its economic development. Meise Botanic Garden leur temps à l’inventaire et à la promotion de ces is one such institute. However, the collections, collections. once displayed with pride in a Brussels museum, ended up in a cellar, neglected and forgotten. Bien qu’il y ait eu quelques pertes dues au manque de conservation, les collections restent After the institute moved from Brussels to impressionnantes : la collection de bois (xylo- Meise, there were many ideas about creating thèque) contient environ 5 000 spécimens, et la a botanical museum, but none were brought collection de dérivés végétaux, environ 20 000. to fruition. Since the Garden’s transfer to the Flemish community in 2014, members of staff Les plus anciens spécimens de la xylothèque have devoted their time to the inventory and viennent du Brésil et datent de 1834. Certains promotion of these collections. spécimens ont été présentés à la deuxième Exposition universelle à Londres en 1851. La pièce Although there have been some losses due to la plus imposante, originaire d’Amérique, est the lack of curation, the collections are still im- une section de séquoia géant (Sequoiadendron pressive: the wood collection (xylarium) contains giganteum) de quatre mètres de diamètre qui about 5,000 specimens, and the plant derivates avait été exposée à l’entrée du pavillon américain collection about 20,000. pendant l’Expo 58 de Bruxelles, attirant le regard par ses dimensions spectaculaires. The oldest xylarium specimens are Brazilian and date back to 1834. Some specimens were Les processus utilisés dans les musées mo- even presented at the first World Exhibition dernes et leurs expositions ont pour objectif de in London (1851). The largest specimen is of stimuler l’intérêt des visiteurs. Cette année, le American origin, a section of a Giant sequoia tree « Labo du BOIS » a ouvert ses portes ; s’il expose (Sequoiadendron giganteum) with a diameter of certaines des plus anciennes collections du about 4 metres. This piece was a dramatic focal Musée forestier, c’est avant tout un laboratoire point at the US pavilion entrance at the World où enfants et adultes peuvent explorer tous les Exhibition in Brussels (1958). aspects du bois. Modern museum and exhibition techniques Nos artefacts végétaux sont utilisés pour les aim to stimulate the visitors’ interests. This year expositions temporaires. Ainsi, « Sanseviera Fibre the ‘Woodlab’ opened, showcasing some of the Art », ouverte jusqu’au printemps 2020, tisse old collections of the former Forestry Museum, des liens entre l’art et la collection historique but being primarily a laboratory where children de fibres et teintures naturelles, dans le cadre and adults can explore wood and timber in all d’une collaboration entre le Jardin et le départe- its aspects. ment des arts textiles de l’académie royale des Beaux-Arts d’Anvers. Et à l’avenir, nous aurons Our plant artefacts are used in temporary de nombreuses autres occasions d’exposer nos exhibits. ‘Sansevieria Fibre Art’, running until 5 . merveilleux objets. spring 2020, showcases the link between the historical collection of natural fibres and dyes, Je félicite le personnel pour la conservation, with a joint project between the Garden and the l’inventaire et l’utilisation des collections de textile art department of the Royal Academy of botanique appliquée. Nous ne devons pas oublier Fine Arts of Antwerp. There will also be many le rôle primordial que les plantes ont joué et more opportunities to showcase our wonderful jouent encore aujourd’hui dans notre histoire objects in the future. économique. I congratulate the staff for the safeguarding, inventory and use of these economic botany col- lections. We never should forget the part of our economic history in which plants have played and still play a prominent role. Inleiding Bouwen aan een nieuwe toekomst voor Plantentuin Meise Botanische tuinen zijn plaatsen van schoon- heid, rust, educatie, inspiratie en onderzoek. Algemeen wordt aangenomen dat de moderne botanische tuinen hun oorsprong vinden in de