woxx déi aner wochenzeitung l’autre hebdomadaire 1483/18 ISSN 2354-4597 2.20 € 06.07.2018

La messe est dite ! Les assises culturelles et la présentation du plan de développement culturel marquent la fin (provisoire) des années DP à la culture – un bon moment pour faire le bilan. Regards p. 4

EDITO NEWS REGARDS 0 1 4 8 3 Substanzlos, und doch skandalös S. 2 Le climat sauveras p. 3 LGBTIQ-Paradies Luxemburg? S. 8 Das EU-Ratstreffen zur Migration bot Les revendications électorales Luxemburg gibt sich gerne als kaum Konkretes. Doch es dokumentiert du Klima-Bündnis sont radicales. liberal und weltoffen. In der LGBTIQ- den Sieg der autoritären Rechten über Surprenant, au vu de la couleur Politik gibt es jedoch noch viele 5 453000 211009 die Idee der Humanität. politique des élus locaux impliqués. Baustellen. 2 NEWS woxx | 06 07 2018 | Nr 1483

EDITORIAL

EU-Flüchtlingspolitik NEWS Gipfel der Selbstzerstörung Thorsten Fuchshuber

Die Abschlusserklärung des Flüchtlingspolitik also nicht einfach Ratstreffens zur Migrationspolitik von „der Rechten“ sprechen, hat er zeigt erneut: Die EU macht den Laden hingegen eine Wahrheit ausgeplaudert, dicht und arbeitet an ihrer Auflösung. die nicht nur die von ihm gemeinten Politiker betrifft. Luxemburgs Außenminister Jean So hat der EU-Rechtsprofessor Asselborn hat vor kurzem ausgespro- Steve Peers bereits im Mai 2016 darauf chen, was mit der Flüchtlingspolitik der hingewiesen, dass die von der Euro- EU auf dem Spiel steht: „Es geht nicht päischen Kommission seit Jahren vor- nur um Schengen, es geht nicht nur um bereitete Reform des Dublin-Systems Menschlichkeit. Es geht auch um den einer „Orbánisierung des Europäischen Fortbestand der Europäischen Union.“ Flüchtlingsrechts“ gleichkäme, weil Nähme man ihn beim Wort, dann wäre sie die Kernelemente der ungarischen die Veröffentlichung der „Schlussfolge- Politik übernehme: „die Abweisung im rungen“ des EU-Ratstreffens zur Flücht- Wesentlichen aller Asylsuchenden an lingspolitik am Donnerstag vergangener den Außengrenzen, einhergehend mit Woche eigentlich ein guter Zeitpunkt ihrer möglichst rohen Behandlung, um gewesen, um zu erklären: Die europäi- so das Schengen-System der offenen sche Idee ist endgültig tot. Binnengrenzen zu erhalten“. Dabei steht das so genannte „um- fassende Migrationskonzept“, über das sich die Regierungschefs der Mit- Diese Ratserklärung gliedsstaaten verständigt haben, in hat das Zeug zum der Tradition der bereits bestehenden repressiven Praxis der EU. Die vage Totenschein. vorgeschlagenen Erweiterungen, wie etwa EU-interne oder externe Flücht- Zum anderen signalisieren die lingscamps, waren angesichts man- vergangene Woche von den versam- gelnder Kandidatenländer bereits kurz melten Staats- und Regierungschefs nach dem Treffen nichts mehr als un- verabschiedeten Schlussfolgerungen realistische Gipfelgeschichte. Dank der aufs Neue, dass man das Treiben von erfolglos versuchten Umverteilung von Autokraten und Regimes nach dem Flüchtlingen innerhalb der EU wisse Vorbild der Türkei und Libyens quasi man ja, was aus Ideen wie der freiwil- bedingungslos zu legitimieren bereit ligen Schaffung von Zentren für Asyl- ist, solange sie migrationspolitisch ko- suchende werden dürfte, so auch die operieren und für die EU die Drecksar- Asti nicht ohne Hohn an die Adresse beit machen. Nicht nur die Flüchtlinge, der „leaders de cette désunion“. sondern auch die betroffenen Gesell- Doch trotz ihres vorwiegend propa- schaften zahlen für diese schmutzigen gandistischen Gehalts hat diese Rats- Deals einen sehr hohen Preis. erklärung das Zeug zum Totenschein. Die Europäische Union demons- Zum einen, weil nun aktenkundig ist, triert, wie politikunfähig sie innen- wie dass man den Regionalisten und Natio- außenpolitisch in Wirklichkeit ist. Pro- nalisten, die die EU zerstört sehen wol- bleme werden nicht angegangen, son- len, nichts entgegenzusetzen hat, nichts dern durchgereicht, bis sie irgendwann entgegensetzen will. Es gehört zum Irr- bei den Mitgliedsstaaten ankommen, sinn der Diskussion über die Vorschläge die das letzte Glied in der Kette bilden, NEWS vom vergangenen Wochenende, dass ob austeritäts- und damit sozialpoli- Politiker*innen wie Merkel, Macron tisch, oder hinsichtlich der Flüchtlings- Klima-Bündnis: Global, local, radical p. 3 und Juncker noch immer erfolgreich situation. Die EU basiert nicht auf So- den Anschein erwecken, als stemmten lidarität, sondern scheint nichts weiter REGARDS vor allem sie sich den migrationspoliti- als ein von seinen stärksten Mitglie- schen Forderungen etwa der Visegrád- dern dominierter Interessenverband Politique culturelle: Vers l’autogestion? p. 4 Staaten und Italiens entgegen. zu sein, dem mit der Zuspitzung der LGBTIQA-Politik: Reebou-wäiss-blo? S. 8 Als Xavier Bettel am Rande des inneren Widersprüche der Laden nun Mai 68: Das Persönliche ist politisch S. 10 Gipfels klarstellte, wer sich die Staats- Stück für Stück um die Ohren fliegt. und Regierungschefs der Visegrád-Län- Den 28. Juni 2018 wird man daher Prager Fréijoer: En neie lénke Modell, eng Utopie? S. 12 der anschaue, treffe „auf einen von der im Gedächtnis behalten: Als den Tag, Flüchtlinge: Europa macht die Schotten dicht S. 14 polnischen PiS-Partei, einen Christde- an dem die Europäische Union in eine mokraten, einen Sozialisten und einen kritische Phase ihrer Selbstzerstörung Photo de couverture: © MCULT Liberalen“, könne hinsichtlich deren eingetreten ist. woxx | 06 07 2018 | Nr 1483 NEWS 3

AKTUELL SHORT NEWS

Klima-Bündnis Le KEP a remué (un peu) la Chambre

(lc) – Dans le souci de ne pas passer à côté et de démontrer qu’eux Global, local, radical aussi s’intéressaient à la politique culturelle, les coalitionnaires socialistes et verts ont tenté de peser dans le débat cette semaine. Raymond Klein D’abord, le LSAP a présenté les idées issues de son groupe de travail dédié à la culture mardi matin. L’après-midi, Déi Gréng ont organisé une heure d’actualité à la Chambre des députés. Alors que le consensus sur la qualité du plan de développement culturel était presque unanime – n’y manquait que Fernand Kartheiser, qui dans une intervention qu’on ne peut décrire que comme hallucinante b ue n d is.lu lima l’a qualifié de « plan de gauche » –, les vieilles querelles ont refait

k www. surface. Octavie Modert, au nom du CSV, a critiqué le gouvernement pour sa lenteur à mettre en place le plan et pour le fait de l’avoir publié juste avant les élections d’octobre. Le socialiste Franz Fayot a lancé une pique envers le premier ministre (absent) pour sa réponse à une actrice pendant les assises culturelles (voir article Thema dans ce numéro). Le libéral André Bauler s’est livré à une de ces performances insipides dont il a le secret, et finalement Marc Baum, pour Déi Lénk, a reconnu l’importance du document tout en rappelant que tout n’était qu’une question de volonté politique. En somme : (presque) tout le monde aime la culture, surtout avant les Le changement climatique est tion de notre modèle économique élections. un sujet grave. Au sein du Klima- sera inévitable ». Bündnis, des élus locaux mettent en Ces revendications sont nettement avant des revendications radicales plus ambitieuses que ce qu’on trouve, Besserer Schutz von Mädchen und Frauen – même s’ils ne sont pas affiliés aux par exemple, dans le programme Verts ! électoral de Déi Gréng. Pourtant, elles (tj) – Sieben Jahre nach ihrer Unterzeichnung ist die Istanbul- sont endossées par 38 communes de Konvention diese Woche endlich vom Parlament ratifiziert worden. « Les inondations dans la région couleurs politiques très variées. Sur- Bei dieser Konvention handelt es sich um ein Übereinkommen du Müllerthal en juin, l’arrivée de tout, sur les huit représentants com- des Europarats zur Verhütung und Bekämpfung von Gewalt gegen nouvelles espèces, les températures munaux cités dans le communiqué Frauen sowie häuslicher Gewalt. Das entsprechende Gesetz sieht montantes et les situations météoro- du Klima-Bündnis, sept sont affiliés eine engere Fassung der Rechtsnormen, eine Verschärfung der logiques extrêmes nous montrent que au CSV. Un signe que si ce parti gagne, Strafen sowie die Erweiterung der Präventionsmaßnahmen und des le changement climatique est bien ar- l’orientation du prochain gouverne- Opferschutzes vor. Fortan gilt die Devise: „Wer schlägt, der geht“. rivé, chez nous aussi. » Pour présen- ment sera noir-vert, même si les Verts Die Verjährungsfrist wird auf zehn Jahre ab der Volljährigkeit der ter ses revendications électorales, le n’y figurent pas ? Relevons aussi que Opfer verlängert, weibliche Genitalverstümmelungen sollen künftig 4 juillet, le Klima-Bündnis Lëtzebuerg la seule femme citée dans le commu- als eigenständiges Verbrechen gelten. Obwohl der Text am Dienstag a choisi de les ancrer dans la réalité niqué est Béatrice Kieffer, vice-prési- in der Chamber viel Lob erfuhr und fast einstimmig angenommen locale. Une démarche assez logique dente du Mouvement écologique. wurde, wurden auch einige Kritikpunkte genannt. Im Gesetz sei pour cette « Alliance climat » qui re- Le Klima-Bündnis insiste égale- psychologische Gewalt nicht als Motiv zurückbehalten worden, groupe 38 communes luxembour- ment sur la dimension locale du chan- bedauerte zum Beispiel die CSV-Abgeordnete Sylvie Andrich- geoises et se consacre à la sensibili- gement climatique : « Ensemble avec Duval. Sie warf zudem die Frage auf, wie Gewaltprävention besser sation et aux actions au niveau local. le ministère de l’Intérieur, il faudra in diverse Ausbildungen integriert werden könne. Roy Reding Agir localement n’empêche pas trouver les moyens pour instaurer les begründete die Gegenstimme der ADR damit, dass man einen de penser globalement, c’est ce que communes comme véritables acteurs solchen „Gender-Gaga“ für „Blödsinn“ halte. démontrent les revendications : afin en la matière et leur donner des bases de contribuer à la limitation du ré- légales solides, par exemple pour les chauffement à 1,5 degré prévue dans cahiers de charges des commandes. » China: Gegen Kohle, für die Schiene! l’accord de Paris, le Luxembourg de- Afin d’atténuer les effets du réchauf- vrait réduire ses émissions de gaz à fement, il est notamment proposé de (lm) – Smog ist für die chinesische Regierung ein hochsensibles effet de serre d’au moins 55 % avant multiplier les projets de renaturation Thema – die politische Stabilität des Landes, die lange Zeit durch 2030. Notons qu’actuellement le pour contrecarrer les débordements Wachstum und steigenden Wohlstand abgesichert wurde, ist cadre européen prévoit 40 % seule- des rivières. Quant aux inondations et seit Jahren auch abhängig von Faktoren wie Lebensqualität und ment. L’augmentation demandée par autres catastrophes dans les pays plus Gesundheitvorsorge, insbesondere für Kinder. Am 3. Juli legte Peking, le Klima-Bündnis correspond en pro- exposés, le Klima-Bündnis estime que wie Reuters berichtet, einen Plan gegen die Luftverschmutzung portion à ce qui est considéré par les « les capacités d’accueil pour des mi- vor, der weiter geht als die bisher angewandten Maßnahmen. Statt experts comme ajustement nécessaire grants climatiques doivent être aug- 28 sollen nun 82 Städte in dieses Vorhaben einbezogen werden. au niveau de l’Union européenne afin mentées partout en Europe ». In Shanghai und seinen Nachbarprovinzen muss bis 2020 der de respecter l’accord de Paris. Les autres revendications abordent Kohleverbrauch um fünf Prozent, rund um Peking sogar um zehn des sujets très variés. Relevons que Prozent gesenkt werden. In der Schwerindustrie sollen in den als Le vert du noir l’agriculture biologique devrait repré- kritisch angesehenen Provinzen die Kapazitäten eingefroren werden, senter 25 % du secteur en 2025, tan- die Stahlprovinz Hebei muss ihre Jahresproduktion sogar von L’objectif pour les énergies re- dis que « dans l’agriculture conven- 286 Millionen Tonnen (2013) auf 200 Millionen (2020) reduzieren. nouvelables est encore plus ambi- tionnelle, il faudra se concentrer sur Interessanterweise wird auch der Straßenverkehr ins Visier tieux : en 2030, celles-ci devraient une production saisonnière afin de genommen, wie ein weiterer Reuters-Artikel erläutert. Anfang 2019 atteindre 50 % de la consommation limiter les transports à longue dis- sollen ähnlich strenge Emissionsstandards wie in der EU gelten. totale – actuellement, le Luxembourg tance ». Enfin, concernant la mobili- Eingeplant ist auch ein strenges Vorgehen gegen Mogelei seitens der peine à atteindre 11 % pour 2020. té, le Klima-Bündnis estime que « la Emissionsprüfstellen. Durch Kontrollen und Besteuerung möchte die Pour cela, il faudra notamment ré- part de la mobilité individuelle moto- Regierung auch die Verlagerung des Gütertransports von der Straße duire drastiquement la consomma- risée doit être réduite et la fin du tou- auf die Schiene fördern – eine Initiative, die in Europa derzeit leider tion d’énergie – « une mise en ques- risme à la pompe amorcée ». unvorstellbar ist. 4 REGARDS woxx | 06 07 2018 | Nr 1483

THEMA

Politique culturelle REGARDS Vers l’autogestion? Luc Caregari

Les assises culturelles et surtout la fit. Mais pour un libéral, ne pas vou- présentation aussi attendue que loir s’enrichir matériellement est dif- redoutée du plan de développement ficilement compréhensible, comme culturel (KEP) ont marqué le dernier Bettel l’a démontré par la suite dans temps fort de cette législature en son discours. Laissant de côté les re- matière de politique culturelle – il est vendications essentielles de celles donc temps de faire le bilan. et ceux qui s’engagent pour leur art, dont certaines idées comme une Commençons par la fin : après baisse du taux de la TVA seraient tout deux journées de discussion et de de même aisément applicables, le mi- tables rondes dans l’auditorium du nistre s’est mis à divaguer en com- conservatoire de la Ville de Luxem- parant l’engagement culturel à celui bourg, une dernière prise de parole de la participation à une start-up. Et a lancé une invitation directe au pre- de conclure que « le budget cultu- mier ministre et ministre de la Culture rel n’est pas un gaspillage, mais un Xavier Bettel, présent samedi matin, investissement ». à réagir. Dans une intervention cou- Tout faux. S’il n’est certes pas un rageuse, l’actrice Larisa Faber a pris gaspillage, il n’est pas non plus un le ministre à son propre jeu en lui de- simple investissement dans une jeune mandant comment la précarité des entreprise. Pour le savoir, il lui aurait intermittent-e-s et des titulaires du juste fallu tourner la page d’après son statut d’artiste était acceptable, alors avant-propos et lire la citation que le qu’en même temps lui et son secré- coordinateur du KEP, Jo Kox, a mise en taire d’État ne cessaient de vanter la exergue de son introduction, et qui an- durabilité de la scène culturelle dans nonce la couleur du document : « Der l’avant-propos du KEP. Mauvais per- Staat hat zur Kunst nur ein einziges Ve- dant et ne supportant que très mal rhältnis zu haben : dass er Einrichtun- la contradiction, Bettel est monté sur gen schafft, welche sie organisieren. scène pour démonter l’actrice, racon- Die Bühne ist eine moralische Anstalt, tant que lui aussi aurait été un jeune er hat die Anstalt zu schützen und die avocat libéral devant se contenter Moral ihr zu überlassen », écrivait Ro- d’un maigre salaire – et que c’était bert Musil déjà en 1921. bien là le prix de l’indépendance. Si l’on oublie le côté lamentable Bettel contrarié d’une telle réaction et le manque de maîtrise de soi du premier ministre, Car la culture n’est pas une en- on doit aussi constater le hors-sujet treprise, mais elle est un droit ins- flagrant. Car le petit avocat avance crit dans la Déclaration universelle – normalement – très vite dans la des droits de l’homme de 1927 et dé- grille des salaires, alors que les inter- fini par la déclaration de Fribourg en mittent-e-s et les titulaires du statut 2007, comme il est rappelé dans un d’artiste n’ont que très peu de pers- des textes de l’introduction qui met- pectives de s’enrichir. Et ces per- tent en perspective le KEP. Il est ga- sonnes-là ne le veulent peut-être pas, ranti ainsi à chaque citoyen-ne le car pouvoir vivre de leur art leur suf- droit à l’accès et à la participation woxx | 06 07 2018 | Nr 1483 REGARDS 5 OTO : © M CULT OTO PH

Tables rondes animées lors des assises culturelles.

à la culture ainsi qu’à l’émancipa- nées de stagnation et de flegmatisme tailler en long et en large les 61 re- ateliers du jeudi lancés par le coor- tion par son biais. L’État n’intervient conservateurs qu’elle venait de vivre. commandations, puisqu’elles ne dinateur Jo Kox, où acteurs du sec- dans la culture que comme garant de Le moins qu’on puisse dire, c’est que s’accordent pas avec son travail et teur et responsables ministériels ont son existence, dans le cadre de son Nagel a fait bouger les choses, mais celui de son parti. Bref, si on veut se pu libérer leur parole et imaginer un contrat avec ses citoyen-ne-s. rarement dans le bon sens : sup- laisser aller à une petite dose de sar- meilleur avenir, à défaut d’avoir un Et c’est ce changement de para- pression des conventions avec les casme : le KEP est la seule promesse présent satisfaisant. digme qu’anticipe le KEP, en quelque asbl et du congé culturel (dans quel délivrée par ce gouvernement qui n’a Dans onze sous-chapitres sur sorte. Document écrit « par le secteur autre secteur aurait-on osé une telle pas fini en débâcle. Sinon, il ne reste les thèmes de la gouvernance, de la et pour le secteur », comme l’a rap- approche ?), dégradation des inter- qu’à comparer le programme gouver- création, de la valorisation du travail pelé Guy Arendt (ce qui n’est pas vrai mittent-e-s et des titulaires du statut nemental au bilan qu’en a fait Forum culturel et de la professionnalisation, à 100 pour cent, vu que le ministère d’artiste à des assisté-e-s (glissement Culture(s) pour connaître le peu de du patrimoine culturel, des industries a eu l’occasion de le réviser), il ras- sémantique qui en dit long), place- promesses transposées depuis 2013. culturelles et créatives, de la culture semble pour une première fois les ments dans les conseils d’administra- en région, de l’action culturelle inter- doléances, mais aussi les visions du tion de proches politiques (une vieille Pas un investissement, nationale, de l’éducation artistique et secteur culturel. Un secteur qui n’est tradition à laquelle le DP n’a pas mais un droit culturelle, de la culture accessible et pas pris au sérieux par les autorités échappé). Et puis que dire des trai- inclusive, de la recherche et de l’in- comme il le faudrait, comme le rap- tements subis par Enrico Lunghi ou En détail, le document de quelque novation et finalement du suivi et de pelle Kox dans son texte : « Avec la ri- plus récemment par Janina Strötgen et 190 pages (auxquelles s’ajoute une l’évaluation du KEP, les pistes à suivre chesse institutionnelle que connaît le Andreas Wagner ? Rien, à part sous- bibliographie séparée de 30 pages) sont présentées. Luxembourg, il est inadmissible que crire à l’analyse de la collègue Josée est composé à un tiers d’analyses en Peu étonnant, le chapitre de la le consommateur culturel vive une Hansen du Lëtzebuerger Land, quand profondeur du secteur culturel : his- gouvernance figure en premier. Avec offre culturelle cosmopolite et de qua- elle décrit en détail la chasse à l’intel- toire de la politique culturelle, cadres la recommandation phare d’« établir lité, tandis que l’artiste ne trouve pas lo (supposément de gauche) orches- légaux, impact économique (dans ce la structuration et le fonctionnement le cadre adéquat dans lequel valori- trée par ce gouvernement. En d’autres cadre, il est intéressant de savoir que d’un ministère de la Culture ‘nouvelle ser ses productions. » mots, ce n’est pas uniquement une li- le weekend dernier, le portail des sta- génération’ » - qui impliquerait un re- Cela dit, les réflexions de Xavier béralisation et une mise au pas de la tistiques a publié un rapport sur l’im- centrage du ministère sur son rôle de Bettel étaient symptomatiques des culture pour le nation branding que le pact économique du secteur culturel définition des stratégies et surtout le cinq dernières années de politique DP a apportées, mais le parti a aussi au Luxembourg) et autres textes. Bref, « passage d’une administration de culturelle libérale, qui ont vu des dé- su mettre en place ses proches dans une vraie mine d’or d’analyses et de gestion à une administration straté- tériorations majeures de la considéra- les réseaux et les lieux de décision chiffres pour celles et ceux qui s’in- gique ». Les autres recommandations tion des artistes, mais aussi de leurs qui importent. téressent aux détails et qui veulent concernant la gouvernance ne sont conditions de travail. À peine arri- Ce qui fait du KEP aussi un do- comprendre la situation actuelle du en fait que des supplétifs de la pre- vée au ministère de la Culture, Mag- cument qui contredit la gouvernance secteur au grand-duché. mière, comme une simplification des gy Nagel, la première de cette législa- libérale sur presque tous les points. Outre ces explications, les cha- processus administratifs, un comité ture à ce poste, s’efforça de malmener C’est pourquoi il était presque amu- pitres suivants reprennent les re- interministériel ou encore une redé- une scène déjà frustrée par les an- sant d’entendre Guy Arendt en dé- commandations issues des fameux finition de la politique de conven- 6 REGARDS woxx | 06 07 2018 | Nr 1483

THEMA

scène sait que ces rengaines se pro- sion, on retrouve aussi une réforme mènent depuis des années, voire des du Kulturpass (l’actuelle aumône décennies. Ainsi, au chapitre dédié au culturelle faite aux allocataires de vie patrimoine culturel, on retrouve « la chère, dont ils/elles ne profitent que construction de nouvelles archives », très peu) et l’introduction d’un « wel- un écueil insurmontable depuis plu- come kit » culturel (copié sur la ville sieurs législatures. Tout comme le de Bâle). Finalement, on retrouve le sont les demandes de réformes des vœu pieux d’un rapprochement avec lois sur l’archivage ou sur le mécénat. l’université, ce qui serait condition- Créer de nouvelles structures comme né par un meilleur traitement des un centre national de l’architecture ou sciences humaines par cette dernière. un institut du patrimoine culturel se Donc, qu’est-ce que le KEP ? Une retrouve aussi au menu. Une curieuse série de recommandations sans vi- exception s’est tout de même glissée sion cohérente, comme le disent cer- dans les recommandations : celle tain-e-s ? Un triste état des lieux, de créer une galerie d’art nationale. comme le prétendent d’autres ? C’est Curieuse, parce que premièrement un peu tout cela : dans une société celle-ci vient de passer par le Conseil luxembourgeoise où le secteur cultu- de gouvernement, qu’elle est voulue rel a connu une grande croissance ces politiquement par Xavier Bettel et dernières décennies – et ne va pas surtout parce que – selon nos infor- cesser de croître, à l’image de toute mations – elle ne fait pas suite à une la société –, le ministère de la Culture demande du secteur, mais a été intro- n’a pas pu suivre. Que ce soit par duite dans le KEP sur la demande du manque de volonté politique ou par ministère. On n’est jamais mieux ser- manque de vision du secteur, peu im- vi que par soi-même. porte finalement. Le KEP est le constat Rien de bien nouveau non plus de cet écart et un outil d’émancipa- dans les autres chapitres : on sou- tion pour la scène. Quand la version haite un rapprochement avec les in- définitive sera présentée le 26 sep- dustries créatives, sans vraiment pré- tembre (les différents acteurs culturels ciser comment ; il faut renforcer la ont jusqu’à fin juillet pour faire part culture en région et améliorer la dis- de leurs observations), ce document tribution internationale en mettant deviendra un levier pour la scène tionnement et de subventionnement. presse juste avant les assises. On y re- enfin toutes les disciplines artistiques face à celle ou celui qui sera instal- Ce qui a fait dire à l’encore cheffe du trouve notamment l’evergreen de la à la même enseigne – ou en arrêtant lé-e à l’hôtel des Terres Rouges après centre culturel opderschmelz, Danièle TVA culturelle, qui est actuellement de privilégier les musicien-ne-s, c’est les élections. À la scène de s’y identi- Igniti, qu’il s’agissait en fait d’une de 17 pour cent et perçue comme han- selon le point de vue. Au chapitre fier et de l’utiliser, même s’il faudra le « réforme administrative du ministère dicapante par l’entièreté du secteur traitant de l’accessibilité et de l’inclu- faire contre vents et marées. de la Culture » plutôt que d’un plan – le ministère est déjà au courant de- de développement. C’est bien pos- puis longtemps. À titre de comparai- sible, mais peut-être qu’une telle ré- son, la France impose ses artistes à forme est une condition sine qua non hauteur de 2 pour cent, malgré la di- pour avancer. rective TVA de l’Union européenne. Et bien sûr, une refonte de la loi de Rien de bien nouveau 2014 sur les intermittent-e-s et les ti- tulaires du statut d’artiste : il y est La création aurait, selon le KEP, notamment demandé une révision et L’hebdomadaire luxembourgeois critique et indépendant engage besoin d’un état des lieux (alors que une séparation des aides qu’un-e ar- des études ont été menées sur les tiste peut obtenir. Sinon, un guichet une journaliste ou un journaliste à durée indéterminée (plein temps) pratiques culturelles ces dernières unique est demandé, et une meilleure une journaliste ou un journaliste à durée indéterminée (mi-temps) années). Mais plus importantes sont formation continue pour artistes et les revendications réelles du secteur acteurs/trices culturel-le-s, qui trop pour son équipe rédactionnelle « actualité politique et sociale » et online. qui ont trouvé leur chemin dans le souvent doivent se battre dans une Tâches : plan : plus d’espaces pour artistes, jungle bureaucratique au lieu de se • rédaction d’articles en français ou allemand plus de résidences et plus d’artistes concentrer sur les créations. Les de- • coordination (par roulement avec les collègues) de l’édition hebdomadaire • rédaction d’articles en ligne luxembourgeois dans les institutions mandes ne diffèrent que peu de celles et les radios et télévisions. Gageons d’autres secteurs : simplification ad- Le woxx recherche un collaborateur ou une collaboratrice qui que cette dernière recommanda- ministrative, plus de transparence et • a de l’expérience dans le journalisme • connaît les réalités politiques et sociales luxembourgeoises tion porte la griffe du secteur musi- surtout une vraie « accountability », • est motivé-e pour assumer des responsabilités dans cal – et qu’elle ne devrait pas plaire une responsabilisation de l’adminis- une entreprise autogérée au monopoliste RTL, qui préfère trai- tration – qui devrait par exemple mo- • a le sens du travail en équipe tout en sachant travailler de manière autonome ter les musicien-ne-s du cru comme tiver ses décisions de subvention. Une • a des compétences avérées dans le domaine numérique des plantes exotiques. Ajoutons en- pratique déjà courante au Film Fund, core que des quotas sont la normalité mais pas dans les autres branches. Des compétences linguistiques en luxembourgeois ou la volonté de l’apprendre constituent un avantage. dans d’autres pays européens, notam- L’effacement des disparités entre les Rémunération : salaire unique pratiqué par le collectif woxx. ment en France. différentes disciplines artistiques Mais ce n’est qu’au chapitre de est un des dénominateurs communs Envoyez votre dossier de candidature (avec un choix d’articles de votre plume) uniquement sous forme électronique à [email protected] pour le 8 juillet 2018 la valorisation que les revendica- sur lequel tout le monde est tombé au plus tard. tions du secteur apparaissent vrai- d’accord. ment, entre autres celles de la Thea- Un autre point commun de ces re- Pour toute information supplémentaire : [email protected] ter Federatioun, que cette dernière commandations est qu’elles sont tout avait opportunément présentées à la sauf nouvelles. Qui connaît un peu la woxx | 06 07 2018 | Nr 1483 REGARDS 7

AVIS

Ministère du Développement Réception des offres : Les offres soumission peuvent être retirés via le disponibles sur le site du ministère : durable et des Infrastructures portant l’inscription « Soumission portail des marchés publics http://postes-vacants.men.lu/ pour la fourniture d’équipement sport (www.pmp.lu). Administration des bâtiments dans l’intérêt de la construction d’un Les personnes désireuses de postuler publics lycée à Clervaux » sont à remettre Il ne sera procédé à aucun envoi de adresseront leur candidature à l’adresse prévue pour l’ouverture bordereau. jusqu’au 13 juillet 2018 au plus Avis de marché de la soumission conformément à la La remise électronique est autorisée tard. Une première sélection sera législation et à la réglementation sur les pour cette soumission. faite sur base des dossiers. Toute Procédure : européenne ouverte marchés publics avant les date et heure demande incomplète respectivement Type de marché : fournitures fixées pour l’ouverture. Réception des offres : Les offres ne répondant pas aux exigences portant l’inscription « Soumission pour demandées sera refusée. Modalités d’ouverture des offres : Date d’envoi de l’avis au Journal l’installation d’un réseau informatique Date: 29/08/2018 Heure: 10:00 officiel de l’U.E. : 02/07/2018 sans fil dans l’intérêt de la Bibliothèque Lieu: Administration des bâtiments nationale » sont à remettre à publics, La version intégrale de l’avis no l’adresse prévue pour l’ouverture de Ministère de l’Éducation 10, rue du Saint-Esprit, 1801013 peut être consultée sur la soumission conformément à la nationale, de l’Enfance et de la L-1475 Luxembourg www.marches-publics.lu législation et à la réglementation sur les Jeunesse marchés publics avant les date et heure SECTION II : OBJET DU MARCHÉ fixées pour l’ouverture. Recrutement auprès des lycées publics Intitulé attribué au marché : Fourniture Ministère du Développement Date de publication de l’avis 1801008 d’équipement sport dans l’intérêt de la durable et des Infrastructures sur www.marches-publics.lu : Examens-concours en vue construction d’un lycée à Clervaux. 02/07/2018 Administration des bâtiments de l’admission au stage Description succincte du marché : publics pour l’enseignement - Matériel pour différentes disciplines secondaire de sport (gymnastique, athlétisme, Avis de marché Postes vacants tennis de table, tennis, hockey, Il est porté à la connaissance des baseball, sports de combat) Procédure : ouverte intéressés (m/f) que le ministère de - Matériel didactique Type de marché : travaux Ministère de l’Éducation l’Éducation nationale, de l’Enfance - Matériel de sécurité piscine Ouverture le 24/07/2018 à 10:00. nationale, de l’Enfance et de la et de la Jeunesse organisera entre le Lieu d’ouverture : Jeunesse 1er novembre 2018 et le 15 mars 2019 des examens-concours en vue de La durée prévisible des travaux est de Administration des bâtiments publics, l’admission au stage d’enseignant qui 7 jours ouvrables. 10, rue du Saint-Esprit, Le Centre socio-éducatif de l’État recrute débutera le 1er septembre 2019. Début prévisionnel des travaux : L-1475 Luxembourg 1er trimestre 2019. des éducateurs gradués (m/f) A2 et La liste des spécialités, non exhaustive, Intitulé : Installation d’un réseau des éducateurs (m/f) B1, peut être consultée à l’adresse internet SECTION IV : PROCÉDURE informatique sans fil dans l’intérêt de la à tâche complète et en CDI et CDD, suivante : http://avis.men.lu/ Bibliothèque nationale à Luxembourg- pour les besoins de ses internats Conditions d’obtention du cahier des Kirchberg. à Dreiborn et Schrassig, avec effet Les spécialités dans lesquelles un charges : immédiat ou à convenir. examen-concours sera effectivement Les documents de soumission peuvent Description : organisé seront déterminées être retirés via le portail des marchés - 24 switches Wireless Controller Les candidat(e)s doivent être détenteurs ultérieurement sur base du plan publics (www.pmp.lu). - 340 points d’accès dont certains du diplôme d’éducateur gradué de recrutement à arrêter par le avec la fonctionnalité de respectivement de l’éducateur diplômé gouvernement en Conseil. Il ne sera procédé à aucun envoi de géolocalisation ou disposer d’une équivalence. bordereau. Les informations détaillées concernant La remise électronique est autorisée Les travaux sont adjugés en bloc à Outre la formation spécifique les formations et conditions requises prix unitaires. La durée prévisible du demandée pour le poste, de bonnes pour chaque groupe de traitement se SECTION VI : RENSEIGNEMENTS marché est de 40 jours ouvrables à connaissances des trois langues trouvent dans le dossier d’information COMPLÉMENTAIRES débuter au 4e trimestre 2018. d’enseignement au Luxembourg, à et d’inscription (http://edulink.lu/836t). savoir le luxembourgeois, l’allemand et Autres informations : Conditions de participation : Toutes le français, ainsi que la nationalité d’un Inscription pour le 21 septembre 2018 les conditions de participation sont pays membre de l’Union européenne au plus tard. Conditions de participation : Toutes indiquées dans les documents de sont requises. les conditions de participation sont soumission. L’inscription se fait par voie indiquées dans les documents de Le détail concernant le dossier de électronique sur le site du ministère de soumission. Conditions d’obtention du dossier candidature et l’adresse d’envoi sont l’Éducation nationale, de l’Enfance et de soumission : Les documents de de la Jeunesse (http://avis.men.lu/).

woxx - déi aner wochenzeitung / l’autre hebdomadaire, früher: GréngeSpoun - wochenzeitung fir eng ekologesch a sozial alternativ - gegründet 1988 - erscheint jeden Freitag • Herausgeberin: woxx soc. coop. • Redaktion und Layout: Joël Adami ja ([email protected]), Frédéric Braun fb ([email protected]), Luc Caregari lc ([email protected]), Karin Enser cat ([email protected]), Thorsten Fuchshuber tf ([email protected]), Richard Graf rg ([email protected]), Susanne Hangarter sh ([email protected]), Tessie Jakobs tj ([email protected]), Raymond Klein lm ([email protected]), Florent Toniello ft ([email protected]), Renée Wagener rw ([email protected]), Danièle Weber dw ([email protected]), Danielle Wilhelmy ds ([email protected]). Unterzeichnete Artikel und Grafiken geben nicht unbedingt die Meinung der Redaktion wieder. Die Redaktion behält sich Kürzungen vor. Karikaturen: Guy W. Stoos • Fotos: Christian Mosar • Verwaltung: Martine Vanderbosse ([email protected]) • Bürozeiten: Mo. - Fr. 9 - 13 Uhr • Druck: c. a. press, Esch • Einzelpreis: 2,20 € • Abonnements: 52 Nummern kosten 90 € (Ausland zzgl. 32 €); Student*innen und Erwerbslose erhalten eine Ermäßigung von 40 € • Konto: CCPL IBAN LU18 1111 1026 5428 0000 (Neu-Abos bitte mit dem Vermerk „Neu-Abo“; ansonsten Abo-Nummer angeben, falls zur Hand) • Anzeigen: Tel. 29 79 99-10; [email protected]; Espace Médias, Tel. 44 44 33-1; Fax: 44 44 33-555 • Recherchefonds: Spenden für den weiteren Ausbau des Projektes auf das Konto CCPL IBAN LU69 1111 0244 9551 0000 der „Solidaritéit mam GréngeSpoun asbl“ sind stets erwünscht. Bitte keine Abo-Gelder auf dieses Konto • Post-Anschrift: woxx, b.p. 684, L-2016 Luxemburg • Büros: 51, av. de la Liberté (2. Stock), Luxemburg • E-Mail: [email protected] • URL: www.woxx.lu • Tel. (00352) 29 79 99-0 • Fax: 29 79 79 8 REGARDS woxx | 06 07 2018 | Nr 1483

SOZIALES

LGBTIQA-Politik Reebou-wäiss-blo? Joël Adami

Auch nach fünf Jahren progressiver Juncker mit den Worten „Glück lässt werden müssen.“ Anfang Juni hatte Schule und Ausbildung sollen Themen Koalition bleiben viele Baustellen in sich nicht exklusiv über klassische der Europäische Gerichtshof entschie- wie Homo- und Bisexualität, Trans- der LGBTIQA-Politik bestehen. Strukturen und Einrichtungen definie- den, dass Rumänien eine in Belgien und Intergeschlechtlichkeit behandelt ren“ angekündigt wurde. Nach einer geschlossene gleichgeschlechtliche werden, um Schüler*innen schon Ein schwuler Premierminister und doch hitzigen Debatte, in der der ADR- Ehe anerkennen muss – zumindest, früh für sexuelle und geschlechtliche ein schwuler Vizepremier an der Spit- Abgeordnete Roy Reding von „der was die Niederlassungsfreiheit an- Vielfalt zu sensibilisieren. „Manche ze einer Koalition, die sich über die Zerstörung der Insitution Ehe“ sprach, geht. Sonst sieht Pianaro wenig Ver- Menschen sind der Meinung, es gäbe Marschrichtung in gesellschaftspo- stimmten lediglich die ADR und der änderungen, die gesellschaftliche für LGBTIQA-Personen keine Probleme litischen Dossiers einig ist: Vor fünf CSV-Abgeordnete Aly Kaes dagegen. Stimmung im Land habe sich nicht mehr, weil es ja die gleichgeschlecht- Jahren wirkte es so, als könnte sich Letzterer wird in einer CSV-Wahl- unbedingt verbessert, die Gefahr ei- liche Ehe und die Möglichkeit zur Luxemburg zu einem progressiven kampfbroschüre, die vor wenigen nes Backlashs bestünde. „Dass der Adoption gibt. In der Praxis stimmt Land wandeln, zu einem Vorreiter in Tagen an sämtliche Haushalte verteilt Premierminister schwul ist, schafft das nicht – sogar die Menschen, die für Sachen Anerkennung und Stärkung wurde, ironischerweise mit dem Satz natürlich eine gewisse Sichtbarkeit. diese Prozeduren zuständig sind, kön- der LGBTIQA-Rechte werden. „Der soziale Fortschritt kam noch nie Aber die sickert nicht unbedingt in nen homofeindlich agieren. Auch im 2018 steht das Großherzogtum le- leise daher“ zitiert. alle Kreise der Gesellschaft. Was än- Sozialbereich gibt es oft erschreckend diglich an 18. Stelle im Länderranking dert es für den 16-Jährigen, der in der wenig Wissen, weswegen wir dort ver- der Europasektion der International Die Ehe ist nicht alles Schule gemobbt wird, wenn der Pre- stärkt Schulungen anbieten. Uns wäre Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and In- mierminister schwul ist? Da bräuchte sehr wichtig, dass diese Wissensver- tersex Association (Ilga) und erhält „Die Möglichkeit zur gleichge- es schon konkrete Maßnahmen.“ mittlung in der Schule anfängt und in nur 47 Prozent in dem Bewertungs- schlechtlichen Ehe ist natürlich po- In ihren Forderungen an die Par- den Lehrplänen verankert wird“, so system der NGO. Ilga untersucht jedes sitiv, aber da hatte man ja fast keine teien verlangt Rosa Lëtzebuerg, der Pianaro. Jahr die LGBTIQA-spezifischen Geset- andere Wahl“, kommentiert Enrica Träger von Cigale, deswegen ein ver- Für das Unterrichtsministerium ze von 49 europäischen Ländern und Pianaro von der LGBTIQA-Beratungs- stärktes Monitoring von Hate Speech scheint das Thema nicht wirklich erstellt ein Ranking. Schlechte Noten stelle Cigale. „Auch auf europäischer gegen die LGBTIQA-Community im Priorität zu haben. Im vergangenen bekommt Luxemburg hier bei der Ebene wird immer sichtbarer, dass Netz und mehr Mittel für das Centre Oktober gab es dazu einen Reflexions- Bekämpfung von Hassrede, der An- gleichgeschlechtliche Ehen anerkannt pour l’Egalité de Traitement. Auch in tag in. Aus dem Bericht darüber geht erkennung des Geschlechts von trans Personen, dem Asylrecht und der Wahrung der körperlichen Integrität von intergeschlechtlichen Personen. Dabei hatte die Legislaturperiode Politische Diskussionsrunde im Rahmen des „GayMat“ eigentlich vielversprechend angefan- gen. Am 18. Juni 2014 stimmte das Im Rahmen des „GayMat“ organisiert Rosa Lëtzebuerg eine politische Diskussionsrunde. Die NGO hat im Vorfeld Parlament über die gleichgeschlecht- der Wahlen ihre Forderungen an die Politik kundgetan und möchte diese nun mit Vertreter*innen der Parteien liche Ehe ab und führte damit gleich- erörtern. Mit Marc Angel (LSAP), Corinne Cahen (DP), Sven Clement (Piratepartei), Mandy Ragni (déi gréng), zeitig ein Adoptionsrecht für gleich- Marc Spautz (CSV) und Line Wies (déi Lénk) werden die offenen Baustellen aus Politikbereichen wie Medizin, geschlechtliche Ehepaare ein. Ein Asyl- und Familienpolitik debattiert. Dabei ist das Publikum natürlich herzlich eingeladen, mitzudiskutieren und Gesetzesprojekt, das bereits in der Re- Fragen zu stellen. Die Runde wird von woxx-Journalist Joël Adami moderiert und findet am Mittwoch, dem 11. Juli gierungserklärung von 2009 vom da- 2018 ab 19 Uhr in der Kulturfabrik in Esch-Alzette statt. maligen Premierminister Jean-Claude woxx | 06 07 2018 | Nr 1483 REGARDS 9 . e Ar anas Uw o, t ho p o: CE t Fo

Auch auf der Gay Pride in Köln ist die Situation queerer Geflüchteter ein Thema.

hervor, dass es viele Lehrer*innen auch die medizinischen Prozeduren Mangel an Wissen und wurde, sie teilweise sogar in Lebens- gibt, die sich mit trans, homo- oder wie Hormontherapie oder Operatio- Empathie gefahr geraten sind. bisexuellen Schüler*innen konfron- nen vereinfacht würden. Nicht einmal LGBTIQA-Politik scheint in Luxem- tiert sehen und nicht wissen, wie sie die Krankenkasse kann uns genau Die Situation queerer Flüchtlin- burg nicht sehr ernst genommen zu damit umgehen sollen. Wann und sagen, wie die Rückerstattung funk- ge ist in Luxemburg immer noch werden. Das liegt wohl auch an der ob überhaupt – es zu einer sektoriel- tioniert“, erzählt Pianaro. Nachdem prekär (die woxx hat bereits mehr- Medienpräsenz, die die Themen ha- len Strategie für inklusive Erziehung die Weltgesundheitsorganisation vor fach berichtet, siehe woxx 1362 und ben. „Zu bestimmten Anlässen wie kommt, ist ungewiss. Mit der Schaf- Kurzem beschlossen hat, trans Men- 1465), weswegen Cigale einen Bericht der GayMat-Parade oder dem Idahot fung des Referenzzentrums für sexu- schen nicht mehr als psychisch krank über deren Situation veröffentlicht gibt es viel Aufmerksamkeit von den elle und affektive Gesundheit gibt es einzustufen, gibt es keine Gründe hat. Darin wird nicht nur die Arbeit Medien, ansonsten ist das Interesse jetzt zumindest eine Stelle, die bei der mehr, die Prozeduren nicht auch hier der NGO mit insgesamt 44 queeren eher gering. Außerdem gibt es auch sexuellen Aufklärung für Diversität zu vereinfachen. Flüchtlingen geschildert, sondern nur wenige LGBTIQA-Aktivist*innen, sorgen soll. Braz‘ Gesetzesprojekt wartet seit auch die unzumutbaren Zustände in die an die Öffentlichkeit gehen und über einem Jahr auf die Begutachtung Unterkünften und bei Gesprächen zum Beispiel Blogs schreiben oder Baustellen ohne Ende des Staatsrats. Jenes zur Reklassierung mit Behörden. Um festzustellen, ob Radiosendungen produzieren“, sagt mancher Staatsbeamt*innenkarrieren eine Person wirklich homosexuell ist, Pianaro dazu. Das mag auch daran Die LGBTIQA-Politik der rot-blau- – zugegebenermaßen ein legistisch ist es mehrmals vorgekommen, dass liegen, dass Homo, Bi- und Trans- grünen Koalition ist vor allem von vermutlich weniger anspruchsvoller luxemburgische Beamt*innen nach feindlichkeit in Luxemburg immer nicht enden wollenden Baustellen Text – bekam seine Begutachtung in- der Bedeutung der Regenbogenflagge noch – wenn auch unterschwelliger – geprägt. Im Familienministerium nerhalb von vier Monaten. Welche oder nach den Namen von einschlä- vorhanden sind und mitunter auch zu wurde ein halber Posten geschaf- Gesetzestexte der Staatsrat prioritär gigen Clubs fragen, generell mange- Wahlkampfzwecken eingesetzt werden, fen, um einen Aktionsplan für LGBTI behandelt, ist durchaus eine Frage le es an Wissen und Empathie. Dies wie Marc Spautz‘ „rosa Polizeiunifor- auszuarbeiten. Der soll „demnächst“ des politischen Willens. Ähnlich ist nicht nur in den Behörden, sondern men“ oder ein Blick in das familienpo- vorgestellt werden, die zuständige es mit einem Gesetzesprojekt, das auch bei den Betreibern von Flücht- litische Kapitel des „déi Konservativ“- Person war bis Redaktionsschluss die Elternschaft, neu regeln soll – lingsunterkünften. Cigale fordert Wahlprogramms beweisen. allerdings nicht zu erreichen. Am 17. es wäre dann keine Adoption mehr deswegen, dass über die Schaffung Mai 2017, dem internationalen Tag nötig, sondern lediglich ein „Eltern- einer spezielle Unterkunft für queere Ihnen fehlt der Durchblick im LGBTIQA- gegen Homo-, Bi- und Transfeindlich- schaftsakt“ für das Elternteil, das kei- Flüchtlinge nachgedacht wird. Auf Buchstabensalat? Sie wissen nicht keit (Idahot) stellte Justizminister Fe- nen biologischen Link zum Kind hat. der luxemburgischen Liste der soge- genau, was Begriffe wie Trans- oder lix Braz ein Gesetzesprojekt vor, das Auch dieses Projekt ist bereits beina- nannten „sicheren Drittländer“ befin- Intergeschlechtlichkeit heißen? Alle die momentane juristische Prozedur, he ein Jahr in der Chamber-Pipeline, den sich übrigens zwei Länder, in de- Erklärungen dazu finden Sie unter die trans Personen durchlaufen müs- ohne dass etwas passiert wäre. Ob- nen Homosexualität illegal ist. Auch woxx.eu/lgbtiqa sen, um eine Änderung ihres Namens wohl Familienministerin Cahen im in Ländern, wo dies nicht der Fall und Geschlechts im Personenregister Oktober 2017 noch bekräftigte, inter- ist, kann das gesellschaftliche Klima zu erlangen, durch eine einfache ad- geschlechtliche Kinder müssten ihr gegenüber queeren Menschen sehr ministrative Prozedur ersetzen soll. Geschlecht selbst wählen können feindlich sein. Cigale weist in diesem „Das ist sehr problematisch für die und eigentlich auch ein Verbot von Kontext darauf hin, dass Menschen Betroffenen, die sich darauf verlas- Genitalverstümmelungen angekün- flüchten, weil sie in ihrer Heimat sen, dass da ‚bald‘ etwas kommt. digt war, ist auch an dieser Front bis- zwangsgeoutet wurden und ihnen Grundsätzlich wäre es wichtig, dass her nichts geschehen. damit die Lebensgrundlage entzogen 10 REGARDS woxx | 06 07 2018 | Nr 1483

TABLE RONDE

GeschichtE Mai 68: Das Persönliche ist politisch Tessie Jakobs

Im letzten von drei Radio- derungen enstehen nicht dadurch, Welches waren damals die Hauptfor- Verständnis von Zusammenleben. In Rundtischgesprächen zum Mai 68, dass sich ein paar Idealisten zusam- derungen des MLF? der Gesetzgebung wird stattdessen die in Zusammenarbeit mit dem mentun und sich engagieren. Klar nur auf Paarbeziehungen Rücksicht Radio 100komma7 entstanden waren wir damals idealistisch, aber B.L.: Eine der Hauptforderungen, wie genommen. Unserer Forderung nach sind, haben wir mit Berthe das reicht nicht. Ein derart leichtes Flo bereits sagte, war die freie Verfü- freier Sexualität, wurde keine Beach- Lutgen und Flo Weimerskirch Rezept, um die Welt zu ändern, gibt gung über den eigenen Körper. Wir tung geschenkt. Dabei sollte jeder das über die Frauenbewegung und es leider nicht. Es waren ganz be- haben uns für eine Änderung des Recht haben, so zu leben, wie er will. Wohngemeinschaften gesprochen. stimmte Rahmenbedingungen nötig, Eherechts stark gemacht, die 1974 damit die Frauenfrage damals wie- dann auch umgesetzt wurde. Damit Das Persönliche ist politisch: Gab es Berthe Lutgen, Sie waren 1971 an der der zum Thema wurde. Immerhin wurden Frauen ihrem Ehepartner ge- denn in Ihren Leben ausschlaggeben- Gründung des Mouvement de Libéra- war sie nichts Neues, es gab sie be- setzlich gleichgestellt. Eine weitere de Ereignisse, die Sie dazu motiviert tion des Femmes (MLF) beteiligt. Was reits im Mittelalter. Dass sie damals wichtige Forderung bestand darin, haben, sich zu politisieren? hat Sie damals zu diesem Schritt be- wieder aufkam, lag an den gesell- den Schwangerschaftsabbruch aus wegt und wie haben Sie die Anfänge schaftlichen Widersprüchen. Auf- dem Strafgesetzbuch zu entfernen. F.W.: Neben meiner bereits erwähn- des MLF erlebt? grund technischer Errungenschaften Sie wurde allerdings erst 2014 umge- ten familiären Situation spielte in wurde die Hausarbeit mechanisiert setzt. Kurz darauf wurde die gleich- meinem Fall auch der Umstand eine Berthe Lutgen: Ich habe damals ein und plötzlich konnten auch Frauen geschlechtliche Ehe legalisiert. Ich Rolle, dass ich in eine Generation hin- paar Frauen gefragt, ob sie Interesse als Arbeitskräfte ausgebeutet wer- habe aber die Befürchtung, dass die eingeboren wurde, für die der Frauen- daran hätten, eine Bewegung ins Le- den. Eine weitere Veränderung: Mit Legalisierung des Schwangerschafts- befreiungskampf einfach dazugehör- ben zu rufen, um für Frauenrechte dem Aufkommen der Pille konnten abbruchs und der gleichgeschlechtli- te. Ich hatte zum Beispiel linke Lehrer zu kämpfen. Viele Menschen wollten Frauen ab den 1960er-Jahren ihre chen Ehe durch die nächste Regierung und bewegte mich in einem trotzkisti- helfen, die Welt zum Besseren zu Reproduktionsfähigkeit erstmals wieder rückgängig gemacht werden schen Umfeld. verändern und das hat den Mai 1968 steuern. Das bedeutet jedoch nicht, könnten. letztlich auch so interessant und hoff- dass diese Verhütungsmethode allen B.L.: Bei einer meiner ersten Kunst- nungsvoll gemacht. Heutzutage ist gleichermaßen zugänglich war. Was ausstellungen ging es mir darum, den das nicht mehr der Fall. Heute gibt es meine persönliche Situation betrifft: „Die Frauenbewegung Objektcharakter der Frau in der Wer- Großkonzerne und Lobbys und es ist Ich habe mit 13 Jahren erfahren, dass arbeitet nicht gegen bung zu hinterfragen. In einem Zei- einfach nicht mehr möglich, in dieser der Ehemann meiner Mutter nicht tungsartikel wurde eines meiner Wer- Weise Einfluss zu nehmen. Jetzt be- mein Vater ist. Sie war mit 22 Jahren Männer, sondern setzt ke damals als feministisches Manifest stimmen Lobbys über Abgase, Pesti- ungewollt schwanger geworden. Ich sich für die schwächsten bezeichnet. Das Ganze blieb aller- zide oder, zum Beispiel in den USA, wurde also schon sehr früh mit der Glieder der Gesellschaft dings ohne Folgen. Das war der Mo- über Waffengesetze. Selbst Politiker Frage der Reproduktionsrechte kon- ein.“ (Flo Weimerskirch) ment, in dem ich mir sagte: „Es muss haben jetzt weniger Macht. frontiert. Solche Gesellschaftsbedin- eine Vereinigung gegründet werden, gungen haben die Betroffenen zum sonst wird sich nie etwas ändern“. Gab es in dieser Zeit ein stärkeres Widerstand bewegt. In der struktu- F.W.: Was die Legalisierung der gleich- Bewusstsein dafür, dass etwas ver- rellen Gewalt des Patriarchats in Ver- geschlechtlichen Ehe angeht, begrüße F.W.: Ich wollte noch ergänzen, dass ändert werden müsste oder war es bindung mit dem Kapitalismus wird ich zwar die so entstandene Gleich- mir besonders eine theoretische Aus- vielmehr so, dass die Menschen ide- gerne so getan, als sei Sexualität stellung, stehe einer derart konserva- einandersetzung die Augen dafür alistischer waren? Privatsache – dabei ist sie de facto tiven Beziehungsform aber insgesamt geöffnet hat, dass das Persönliche durch Gesetze geregelt. Aus diesem skeptisch gegenüber. Der Frauen- und politisch ist. Als ich Milletts „Sexus Flo Weimerskirch: Ich störe mich Grund ist in jener Zeit auch die Ho- Homosexuellenbewegung ging es und Herrschaft“ las, fiel es mir wie an dem Begriff Idealismus. Verän- mosexuellenbewegung entstanden. nämlich gerade um ein subversiveres Schuppen von den Augen. Dieses woxx | 06 07 2018 | Nr 1483 REGARDS 11 O: 100,7 T FO

Beim Radio-Rundtischgespräch am 1. Juli erzählten Berthe Lutgen und Flo Weimerskirch von ihrem Engagement im MLF.

Buch, sowie später auch die Werke dazu beitragen, dass sich Männer und nicht mehr so viele Frauen in Orga- B.L.: Ich selbst nicht, ich fand das von Bourdieu, haben mein Bewusst- Frauen gleichermaßen um den Haus- nisationen tätig sind, dann deshalb, aber immer eine gute Sache. Die ers- sein für strukturelle Gewalt wesent- halt kümmern und sich einmischen weil ihnen dazu die Zeit fehlt. Ich bin te Wohngemeinschaft damals war lich geschärft. könnten. Man braucht nun mal ein auch nicht der Ansicht, dass junge die Kommune 1 in Berlin. Das war gewisses Zeitkonto, um sich engagie- Frauen sich bei älteren Generatio- zugleich auch eine politische Protest- Haben Sie den Eindruck, dass es um ren zu können. Dafür müssen wir mit nen für deren Engagement bedanken aktion gegen die Kleinfamilie. Heute 1968 ein stärkeres Bewusstsein dafür Männern und Gewerkschaften zusam- müssen. Sie sollen ruhig ihre Vorteile ist es so, dass die meisten WGs aus gab, dass das Private politisch ist, als menkämpfen. Die Frauenbewegung genießen und, wenn sie Zeit haben, einer finanziellen Notsituation heraus das heute der Fall ist? arbeitet nicht gegen Männer, sondern weiterkämpfen. entstehen. Die wenigsten jungen Men- setzt sich für die schwächsten Glieder schen können sich hierzulande noch F.W.: Also 68 gab es noch ein sehr der Gesellschaft ein. eine eigene Wohnung leisten. geringes Bewusstsein dafür. Die Frau- „Bei langen enbewegung wurde ja gerade deshalb B.L.: Ich teile Flos Meinung, dass eine Arbeitszeiten geht es F.W.: Ich habe damals in einer poli- gegründet, weil Frauen im öffentli- Arbeitszeitverkürzung sowohl für tisch ausgerichteten Kommune gelebt. chen Raum wenig Beachtung erfuh- Frauen als auch für Männer absolut schließlich auch darum, Im Gegensatz zur Wohngemeinschaft ren. Ein allgemeines Bewusstsein für notwendig ist. Bei langen Arbeitszei- die Bevölkerung davon wird bei der Kommune die Wohn- die Frauenfrage kam erst viel später ten geht es schließlich auch darum, abzuhalten, sich zu form an sich zum Politikum. Ich habe auf. die Bevölkerung davon abzuhalten, engagieren.“ (Berthe Lutgen) damals zusammen mit meinen zehn sich zu engagieren. Ich denke schon, Mitbewohnern ein Konzept entwi- B.L.: Heutzutage sind Frauen den dass das so gewollt ist. Solange das ckelt, das darin bestand, dass wir un- Männern zwar gesetzlich gleichge- so ist, sollten sich Paare wenigstens F.W.: Jede Forderung nach Gleichheit ser gesamtes Einkommen zusammen- stellt, doch neben Arbeit, Haushalt die Hausarbeit gleichmäßig unterein- ist verpönt. Es gibt immer Kräfte, die gelegt haben. Das hatte nicht nur eine und Kindererziehung bleibt ihnen oft ander aufteilen. sich dagegen stellen. Was Berthe ge- gemeinsame Kasse zur Folge, sondern keine Zeit, sich politisch zu bilden rade gesagt hat, finde ich sehr schön. war auch eine klare Absage an Privat- und zu engagieren. Früher durften Bei jungen Frauen, die ja von den Und es sind nicht nur die Frauen, die besitz. Es war der Versuch, ein solida- sie nicht arbeiten und heute sind sie Errungenschaften der Frauenbewe- von feministischen Errungenschaften rischeres Leben zu führen. überlastet; im Gegensatz zu den Män- gung profitieren, ist der Begriff Fe- profitieren, sondern auch die Männer. nern sind ihre Möglichkeiten einge- minismus oft negativ konnotiert. Wie Ich persönlich kenne keine jungen Moderation: Valerija Berdi (100,7); schränkt. Was Beziehungen betrifft, ist das zu erklären? Menschen, die ein Problem mit Femi- Tessie Jakobs (woxx) sind Frauen und Männer also immer nismus haben. Ich wohne momentan noch nicht gleichgestellt. B.L.: Feminismus war eine Zeit lang mit jungen Leuten in einer Wohnge- Das Rundtischgespräch wurde am 1. Juli auf verpönt, aber ich habe den Ein- meinschaft: Wenn es um die Auftei- Radio 100komma7 gesendet. F.W.: Ich bin der Meinung, dass wir druck, dass er jetzt wieder einen lung der Hausarbeit geht, fällt mir ein Shortlink zum MP3: woxx.eu/mlf68 als Frauenbewegung die Sache nicht Aufschwung erlebt. Sehr viele junge viel ungezwungenerer Umgang auf, zu Ende geführt haben. Was unbe- Menschen beziehen wieder Position als noch zu unserer Zeit. dingt nötig wäre und was wir immer zu feministischen Belangen; nicht gefordert haben, ist eine radikale Ar- zuletzt durch die MeToo-Bewegung Stichwort Wohngemeinschaften: Der beitszeitverkürzung. Es würde völlig hat der Feminismus wieder einen ge- Mai 68 hat auch neue Lebensformen ausreichen, wenn wir 20 Stunden die wissen Glanz bekommen. Aber wie mit sich gebracht. Haben Sie beide in Woche arbeiten. Das würde sehr viel ich vorhin schon sagte, wenn heute WGs gewohnt? 12 REGARDS woxx | 06 07 2018 | Nr 1483

GESCHICHT

PRAGER FRÉIJOER En neie lénke Modell, eng Utopie? Renée Wagener

Déi alternativ Beweegung aus kënne liewen, awer an der Praxis ze intervenéieren. Den 21. August 1968 desillusionéiert Ofleenung -, hunn déi den 1970er-Joren, déi sech an der nach ëmmer Diskriminéierungen op- koum et zum militäreschen Amarsch europäesch Gauche an de Siwwenze- Grënnung vun de Gréngen an de grond vun der sozialer Hierkonft a an domat zum Enn vum Experiment gerjore beschäftegt. Lénken niddergeschloen huet, wor e vun dem Geschlecht bestinn. Och am vun engem reforméierte Sozialismus. 1968 wor also net nëmmen eng Kand vun 1968. reale Sozialismus ass déi gesellschaft- Dausende vu Mënsche sinn aus der Afrostellung vum westleche Modell lech Ënneruerdnung vun der Fra just Tschechoslowakei geflücht. vum Kapitalismus, mee och vum „Natürlich ist das Land ein Ort en Niewewiddersproch. Als Konsequenz vun de Proble- Staatssozialismus, wéi en am souge- des Wunderbaren“ - sou fängt der „Natürlich ist das Land ein Ort des mer, déi de Milan Kundera opgrond nannten Ostblock geherrscht huet. Irmtraud Morgner hire formidabele Wunderbaren“. D’Zitat weist schonn, vu senger ëffentlecher Kritik vu Säite Wärend eng Rei kommunistesch Par- Roman „Leben und Abenteuer der wéi d’Irmtraud Morgner versicht huet, vum System erlieft huet, ass hien a teien an Ost- a Westeuropa an der Trobadora Beatriz nach Zeugnissen mat Ironie a Witz dee Widdersproch Frankräich an den Exil gaang. A sen- Suite en neie Kurs ageschloen hunn, ihrer Spielfrau Laura“ un. [1] Et geet tëscht lénker Utopie an Alldagsreali- gem Buch “L’insoutenable légèreté de blouwen awer anerer, dorënner déi doran ëm eng Trobadora, also eng téit, tëscht Theorie a Praxis vum so- l’être” setzt hien dem totalitäre Sys- Lëtzebuerger KP, op hirer Moskau- an Dichterin a Liddersängerin, déi sech, zialistesche Modell ze verdäitlechen. tem eng individuell Fräiheet an der Ostberlin-treier Linn. well se déi “mëttelalterlech Welt Si ass trotz de Schikanen, deene si Sich no Sex a Léift als Oppositioun Et ass ëmsou méi bemierkens- vun de Männer” verloosse wëll, per vun der Stasi ausgesat wor, awer net entgéint. [2] Och an deem Roman geet wäert, datt grad zu Lëtzebuerg e Zäitrees aus dem 12. Joerhonnert an an de Weste gaang, huet also an en- et hannergrënneg ëm d’Fro, ob een Grupp vu Leit zu dësem historeschen 1960er-Jore katapultéiert. De Roman, gem gewësse Sënn de Projet DDR net de reale Sozialismus als gescheitert Zäitpunkt aus der LSAP erausgaang deen 1974 erschéngen ass, hat sou- opginn. erklären an him de Réck dréine soll, an an d‘Lëtzebuerger Kommunistesch wuel an der DDR wéi an der BRD vill Anescht den tschecheschen Au- oder ob een am System verharre soll, Partei agetrueden ass, ënnert aneren Succès - wat net verhënnert huet, datt teur Milan Kundera, deen eng wichteg well en awer eng Alternativ zum kapi- den Änder Hoffmann, Deputéier- d’Schrëftstellerin och an der DDR zen- Figur am sougenannte “Prager Früh- talistesche westleche Modell liwwert. te vun der KPL a spéider vun “Déi séiert a vun der Stasi iwwerwaacht ling” gespillt huet, enger Beweegung, Lénk”. An engem Interview mat der gouf. Hiren eegene Mann wor infor- déi sech fir méi perséinlech Fräiheet Hoffnungsschimmer woxx huet en dat 2011 esou erkläert, melle Mataarbechter vun der Stasi. innerhalb vun engem sozialistesche datt fir hien, deen als Student nach System agesat huet. D’Fréijoer vu D’Fréijoer vu Prag wor also e géint den Amarsch an der Tschecho- „Gelobtes Land” Prag ass 1968 quasi zäitgläich mat de kruzialen historesche Moment fir slowakei protestéiert hat, d’KP déi Studentenonrouen am Westen ausge- déi international Gauche. A ville eenzeg Partei gewiescht wier, déi Am Roman geet et drëm, datt brach. Wärend enger kuerzer Zäitspan westeuropäesche Länner wor et en sech kloer fir d’Aarbechterschaft a gé- d’Trobadora Beatriz fir d’éischt am ass probéiert ginn, ënnert enger nei- Hoffnungsschimmer, datt de Kommu- int de Vietnamkrich agesat hätt: Joer 1968 lant, an zwar matten an er politescher Féierung e Reformpro- nismus kéint reforméiert ginn. Den “Bei meinem Eintritt in die KP der Studenterevolutioun zu Paräis. gramm duerchzesetzen, deen a Rich- Amarsch e puer Méint méi spéit wor habe ich meine Haltung zum Ein- Mee si mierkt schnell, datt och do tung vu méi individueller, politescher duerfir och fir déi Leit, déi sech der marsch nicht geändert. Ich kann mich d’Benodeelegung vun de Fraen net a wirtschaftlecher Fräiheet gaangen Gauche zougerechent hunn, dat de- nicht damit entschuldigen, dass ich grondsätzlech geléist ass. Wéi si hé- ass. D’Sowjetunioun an aner Satellit- finitiivt Enn vun dëser Illusioun. An nicht gewusst hätte, was in der Sow- iert, datt dat an der DDR anescht wier, testaaten hunn där Saach awer net la- déi zwou verschidden Haltungen, déi jetunion los war. Damit war ich nicht mécht si sech op d’Rees no dësem ang nogekuckt. Besonnesch op Drock vun Irmtraud Morgner a Milan Kun- allein in der KP: Wir glaubten, das “gelobte Land”. Do erlieft si dann, datt vun der DDR-Féierung gouf entscheet, dera an hire Romaner duergestallt stalinistische System habe keine Zu- d’Fraen zwar formal selbstbestëmmt an der Tschechoslowakei militäresch goufen - kritesch Zoustëmmung oder kunftschancen, die Reformbewegung woxx | 06 07 2018 | Nr 1483 REGARDS 13 COMMONS WIKIPEDIA FOTO:

Leit aus der tschechoslowakescher Haaptstad Prag demonstréiere virun engem sowjetesche Panzer.

werde sich langsam aber sicher in Täsch gemaach, an et huet missten zebuerg, wéi an den Nopeschlänner tik a méi eng utopesch sozialistesch den sozialistischen Ländern durchset- zum Fall vun der Mauer kommen, bis och, no neie sozialistesche Model- Visioun ausgedréckt huet, an deen zen und ein reformierter demokrati- an der KPL en oppene Konflikt ausge- ler gesicht ginn ass. Déi radikaalst als e Kand vun 68 kann ugesi ginn. scher Sozialismus sei realisierbar. Das brach ass. Afrostellung vum System, déi sech Dës Visioun huet sech zu Lëtzebuerg war in der KP aber nicht diskussions- an Däitschland an aneren europäe- fir d’éischt 1979 bei der alternativer fähig. Es gab also die Wahl, darüber Avantgarden sche Länner am lénken Terrorismus Lëscht “Wiert Iech!” geäussert, e puer in der KP offen zu diskutieren und als geäussert huet, huet sech zwar zu Joer méi spéit dunn a méi konsisten- Folge auszutreten, bzw. hinauszuflie- Aner Jonker, déi mat hire Maniffe Lëtzebuerg net geäussert - och wann ter Form duerch d’Grënnung vun der gen, oder auf ein Umdenken zu hof- vun 1968 eng lénk Kritik um polite- d’Lëtzebuerger Wort de Bommeleeër Partei “Déi Gréng Alternativ”, wat vill fen. Die Frage, was richtig gewesen schen an ekonomesche System aus- méi spéit a senge Leitartikelen an de vun deenen haitege Grénge wuel net wäre, beschäftigt mich immer noch.” gedréckt haten, huet den Amarsch a lénken Eck gedréckt huet. Mir wëssen méi wëssen. Mee och bei deene Lén- [3] Wéi den Änder Hoffmann hunn Frontstellung zum reale Sozialismus haut, wéi Onrecht et domat hat. ken, déi e Sammelbecke gi sinn fir der eng ganz Reih d’Fauscht an der bruet. Et ass keen Zoufall, datt zu Lët- Mee déi trotzkistesch Beweegung d’Iwwerreschter vun den Neie Lénke dogéint huet zu Lëtzebuerg eng Re- Beweegungen, schéngt et net allze vill naissance erlieft, an och de Maois- Bewosstsinn ze gi fir dëst historescht mus koum a Moud. Och wann et sech Ierwen, mat sengen Utopien a senge quantitativ ëm relativ marginal Phe- Sakgaassen, a sengem gesellschaftle- nomener gehandelt huet, hunn dës chen Impakt, deen haut nach undau- kleng Avantgarden Diskussiounen op ert. Jiddefalls hunn déi béid Parteie

, I nternet ikipedia Lëtzebuerg bruecht, déi et virdrun net bis haut hir Geschicht nach net zu W ginn hat. De Maoismus wor awer, och Pabeier bruecht. wann e bis an d’LSAP era vill Leit fas-

: u stration zinéiert huet, wéinst der brutaler Po- Quellen I ll litik vun der kommunistescher Partei a China wärend der Kulturrevolutioun [1] Morgner, Irmtraud: Leben und Abenteuer no enger Rei vu Joren net méi kre- der Trobadora Beatriz nach Zeugnissen ihrer dibel. Anescht déi trotzkistesch Be- Spielfrau Laura. Roman in dreizehn Büchern weegung, déi bis zur Entstehung vun und sieben Intermezzos. Berlin, 1974. “Déi Lénk” weider existéiert huet. Mee si huet et zu Lëtzebuerg ni fäer- [2] Kundera, Milan: L’insoutenable légèreté deg bruecht, déi Leit, ëm déi et hir ga- de l’être. Roman. Paris, 1984. ang ass, nämlech d’Aarbechterinnen an d’Aarbechter, ze begeeschteren. [3] www.woxx.lu/linke-die-kritik-wurde-in- Sou ass an de 1970er-Joren weider der-kneipe-geuebt-nicht-in-den-gremien- no Alternative gesicht ginn. An den der-kp/ neie soziale Beweegungen, déi ent- stane sinn, huet sech en alternative Zwee Bicher, déi sech mat der Bedeitung vun 1968 fir de Sozialismus ausernanersetzen, vun lénke Modell erausgeschielt, dee méi der Irmtraud Morgner a vum Milan Kundera. eng radikal a global Gesellschaftskri- 14 REGARDS woxx | 06 07 2018 | Nr 1483

INTERGLOBAL

Europäische Union Europa macht die Schotten dicht Maximilian Pichl

Eine „europäische Lösung“ für die Seenot gerettete Flüchtlinge sollen (UNHCR) und die Internationale Or- ropäischem Territorium hätten. Seit- Fragen der Migrationspolitik wollte zukünftig nicht mehr nach Europa ganisation für Migration (IOM) dafür her haben sich die Zustände in Libyen man beim EU-Gipfel in Brüssel gebracht werden, sondern in (nord-) sorgen, dass internationales Recht sogar noch verschlechtert. Auch Alge- erreichen. Das Ergebnis ist ein Erfolg afrikanische Staaten. eingehalten wird. Kurz vor dem Gipfel rien, ein weiterer potenzieller Stand- für die autoritäre Rechte. Neu ist der Plan nicht. Bereits vor hatten UNHCR und IOM ihre grund- ort für die Ausschiffungsplattformen, 15 Jahren wurde ein Vorschlag der sätzliche Bereitschaft erklärt, an der- ist für Flüchtlinge kein sicherer Ort. Das EU-Ratstreffen vom 28. Juni in britischen Regierung unter Tony Blair, artigen Zentren mitzuwirken, sofern Erst kürzlich wurde bekannt, dass Brüssel war nicht zuletzt geprägt von die Asylverfahren komplett in au- das individuelle Recht auf Asyl ge- die algerischen Behörden in den ver- dem Druck, unter dem die deutsche ßereuropäische Staaten auszulagern, wahrt bleibe. gangenen Monaten mehr als 13.000 Kanzlerin Angela Merkel angesichts diskutiert. Das Konzept fand damals Flüchtlinge ohne Nahrungsmittel und des Streits innerhalb der konservati- keine Mehrheit im Europäischen Rat. Wasser in der Wüste ausgesetzt ha- ven Parteien ihrer Regierung stand. Derzeit ist vollkommen unklar, ob Im Abschlussdokument ben. Augenzeugenberichten zufolge Horst Seehofer von der bayerischen sich überhaupt ein afrikanischer Staat wird mit keinem Wort kamen viele der Menschen auf dem CSU, der Schwesterpartei von Merkels auf dieses Modell einlassen würde. Weg durch die Wüste ums Leben. CDU, hatte gedroht, als Bundesin- Entsprechende Äußerungen vom erwähnt, wie die Die EU-Regierungschefs wollen nenminister notfalls im „Alleingang“ 31. Staatengipfel der Afrikanischen bisherigen Konflikte auch die Zusammenarbeit mit der anzuordnen, dass Asylbewerber, die Union (AU), der zufällig am selben bei der Asylreform libyschen Küstenwache verstärken, bereits in einem anderen Land der EU Wochenende stattfand, legen jedoch überwunden werden die für schwere Menschenrechtsver- registriert wurden, an der deutschen nahe, dass deren Haltung weiterhin letzungen verantwortlich ist. Bereits Grenze abgewiesen werden, sofern ablehnend ist. Bereits im Oktober sollen. im Mai erhoben 17 Überlebende ei- sich keine europäische Lösung finden 2017 hatte die AU in einer Erklärung nes Schiffsunglücks, unterstützt von lasse. Ein Vorgehen, das für Merkel solche Zentren klar verurteilt, weil sie Die Uneindeutigkeit der Ergeb- der Organisation „Sea Watch“, italie- inakzeptabel war. de facto Internierungslager seien und nisse des Gipfels lädt die autoritären nischen NGOs und Universitäten aus Wider Erwarten einigten sich die zu schweren Verletzungen der Men- Regierungen dazu ein, die vereinbar- Italien, Großbritannien und den USA, Vertreter der 28 EU-Mitgliedsstaaten schenrechte von Migranten, unabhän- ten Konzepte nach eigenem Gusto Klage beim Europäischen Gerichtshof am vergangenen Wochenende dann gig von ihrem Status, führen würden. zu interpretieren. UNHCR und IOM für Menschenrechte in Straßburg. Sie tatsächlich auf ein Abschlussdoku- Sollten die Ausschiffungsplatt- müssten allein schon unter Berück- werfen der italienischen Regierung ment, und Merkels innenpolitische formen Wirklichkeit werden, dürfte sichtigung der Europäischen Men- vor, durch ihre Kooperation mit der Probleme sind zumindest vorläufig das auf eine Kopie des australischen schenrechtskonvention gegen die Aus- libyschen Küstenwache am 6. No- gelöst. Die Ergebnisse des Gipfels sind Modells hinauslaufen. Dort werden schiffungsplattformen sein, weil diese vember 2017 den Tod von Flüchtlin- jedoch keineswegs Ausdruck von eu- Bootsflüchtlinge in die Elendslager eine Rückschiebung von Bootsflücht- gen verursacht zu haben. Zwar ist in ropäischer Kooperation, sondern ein auf Nauru und Manus verfrachtet. Erst lingen nach Nordafrika verbietet. Straßburg nur Italien angeklagt, eine Zugeständnis an die autoritäre Rechte. kürzlich musste der australische Staat Der Europäische Gerichtshof Verurteilung könnte aber einen wich- Das größte Aufsehen erregte der 47 Millionen Euro Entschädigung an für Menschenrechte hatte in einem tigen Präzedenzfall schaffen. fünfte Punkt des Abschlussdoku- 1.900 Bootsflüchtlinge zahlen, weil sie Grundsatzurteil vom Februar 2012 Über finanzielle Zuwendungen ments. Demzufolge will die EU die in den Lagern seelische und körperli- festgestellt, dass Flüchtlinge in Liby- darf sich auch der türkische Präsi- Möglichkeit von „regionalen Ausschif- che Schäden erlitten hatten. en menschenunwürdigen Zuständen dent Recep Tayyip Erdog�an freuen. fungsplattformen“ auch in außereu- In den Ausschiffungsplattformen ausgesetzt seien und ein Recht auf Zu- Die EU will weitere drei Milliarden ropäischen Drittstaaten prüfen. Aus sollen das UN-Flüchtlingshilfswerk gang zu einem Asylverfahren auf eu- Euro an den türkischen Staat für die woxx | 06 07 2018 | Nr 1483 REGARDS 15 ean Un io n o: Europ t Fo

Gab beim EU-Ratstreffen zur Migrationspolitik mit den Ton an: Der rechtskonservative österreichische Bundeskanzler Sebastian Kurz (links) mit Luxemburgs Premierminister Xavier Bettel.

Versorgung von Flüchtlingen überwei- verpflichtenden Umverteilung von Während sich die europäische wortlich, ein Ergebnis zu liefern. Wie sen. Die fortgesetzte Kooperation in Flüchtlingen. Sie hat erreicht, dass Rechte bei der geplanten Abschottung die österreichischen Pläne zur Migra- der Flüchtlingspolitik dürfte Erdog�an von einer verbindlichen Quote, wie an den EU-Außengrenzen durchge- tionspolitik aussehen könnten, ließ aber vor allem als außenpolitischen sie der Rat noch im Sommer 2015 be- setzt hat, zeigt sich zugleich die Un- sich in der vergangenen Woche beob- Freifahrtschein nutzen, um den au- schlossen hat, heutzutage keine Rede einigkeit der Regierungen bei der Re- achten. Innenminister Herbert Kickl toritären Umbau der Türkei ungestört mehr ist. Die Regierung von Viktor form des europäischen Asylsystems. von der extrem rechten FPÖ ließ im voranzutreiben. Orbán verabschiedete erst Mitte Juni Bereits seit dem Frühjahr 2016 liegt österreichischen Ort Spielfeld an der Ähnlich wie beim Konzept der eine Verfassungsänderung, der zufol- ein Vorschlag der EU-Kommission vor, Grenze zu Slowenien die neue Spe- Ausschiffungsplattformen bleibt die ge „fremde Volksgruppen“ nicht in auch das Europäische Parlament hat zialeinheit für Grenzschutz namens Abschlusserklärung auch an ande- Ungarn angesiedelt werden dürfen. mittlerweile eigene Konzepte erarbei- „Puma“ unter dem Slogan „Pro Bor- ren Punkten vage. Solange die Platt- Anfang Juli will sich die deut- tet. Im Rat gibt es hingegen bislang ders“ aufmarschieren – der Slogan formen in Nordafrika nicht etabliert sche Kanzlerin Angela Merkel mit keine Einigung über die neue Asylver- wurde zuletzt von der rechtsextremen sind, sollen Bootsflüchtlinge in euro- dem ungarischen Ministerpräsiden- fahrensverordnung und die Dublin-IV- Identitären Bewegung genutzt. Der päische „kontrollierte Zentren“ ver- ten treffen, womöglich um über bi- Verordnung. Dabei geht es gerade bei EU-Gipfel mag Bundeskanzlerin Mer- bracht werden, um dort ihren Schutz- laterale Abkommen zu verhandeln. diesen Rechtsverordnungen um die kel kurzfristig ihre Kanzlerschaft ge- status zu überprüfen. Durch solche Abkommen können konkrete Zukunft des europäischen sichert haben. Das Europäische Rats- Der Aufbau der „kontrollierten im Rahmen der Dubliner Verordnun- Asylrechts. Die Dublin-IV-Verordnung treffen könnte aber auch der Anfang Zentren“ innerhalb der EU und die gen Asylverfahren beschleunigt und sieht unter anderem einen verbindli- vom Ende der europäischen Freizü- Umverteilung von Flüchtlingen auf Überstellungen an die zuständigen chen Umverteilungsmodus für Flücht- gigkeit sein. andere EU-Staaten soll auf rein frei- Staaten vereinfacht werden. Solche linge vor, wenn ein Aufnahmestaat williger Basis erfolgen, bisher hat Abkommen sind Merkels europä- überlastet ist. Daneben sollen aber Maximilian Pichl arbeitet als Journalist sich kein EU-Staat dazu bereit erklärt. ische Alternative zur „nationalen Lö- auch verbindliche Fristen für Dublin- und Wissenschaftler und beschäftigt sich Die Zentren dürften dem Vorbild der sung“ ihres Koalitionspartners CSU, Überstellungen und das humanitäre intensiv mit Migrationspolitik. bereits bestehenden „Hotspots“ in der Asylsuchende ohne multilaterale Selbsteintrittsrecht abgeschafft wer- Griechenland und Italien folgen. Im Absprachen direkt an der deutschen den – damit ist gemeint, dass ein Die Verschärfung der EU-Migrationspolitik griechischen Lager Moria, faktisch Grenze zurückweisen will. Staat Asylverfahren prüfen kann, geht einher mit einer irreführenden ein Freiluftgefängnis, warten Tausen- Polen, Tschechien und Ungarn de- auch wenn er eigentlich gar nicht Deutung der Lage auf dem Westbalkan de Menschen seit Jahren darauf, dass mentierten nach dem Gipfel, dass sie zuständig ist; die deutsche Bundesre- und der Repression gegen humanitäre ihre Asylanträge geprüft werden. über solche Abkommen verhandeln gierung machte im Herbst 2015 davon Flüchtlingshelfer*innen. In einem Online- Das Konzept der Freiwilligkeit wollen. Ohnehin führen die Haupt- Gebrauch. Beitrag verweisen wir auf die in der beim Bau der Zentren und der Auf- fluchtrouten durch Europa dank Grenz- Im Abschlussdokument wird mit Jungle World erschienenen Interviews mit nahme von Flüchtlingen ist ein Er- zaun, Transitzonen und der Einstufung keinem Wort erwähnt, wie die bis- dem albanischen Sozialwissenschaftler folg für die osteuropäischen Vise- Serbiens als sicherer Drittstaat nicht herigen Konflikte bei der Asylreform Artan Sadiku und der spanischen grád-Staaten – Polen, Tschechien, die mehr durch Ungarn, sondern haben überwunden werden sollen. Nun Menschenrechtlerin Helena Maleno Garzón Slowakei und Ungarn. Die Gruppe sich via Albanien und Bosnien nach übernimmt Österreich die EU-Rats- (woxx.eu/hmgarzon). verweigert sich grundsätzlich einer Kroatien und Slowenien verlagert. präsidentschaft und ist dafür verant- AGENDA 06/07 - 15/07/2018

film | theatre concert | events

1483/18

Düsterpop aus Kalifornien Dass das sonnige Kalifornien nicht nur Boybands und Gute-Laune-Musik hervorbringt, beweist Chelsea Wolfe mit ihrem mysteriösen und unvorhersehbaren Stilmix am 10. Juli in der Kulturfabrik.

Wat ass lass S. 5

WAT ASS LASS EXPO KINO Le metal au féminin p. 4 Les couleurs d’Esti Levi p. 10 Ne pas y courir p. 16 Actif depuis 1995, est un des La galerie Schortgen (re)montre les œuvres « Plaire, aimer et courir vite », malgré rares groupes de à être mené faussement mystiques mais pleines de la minutie de sa reconstitution et son par une femme – à découvrir la semaine couleurs et d’allusions incongrues de la empathie, peine à construire une prochaine à la Rockhal. peintre Esti Levi. impression durable. 2 AGENDA woxx | 06 07 2018 | Nr 1483

WAT ASS LASS I 06.07. - 15.07.

WAT ASS LASS?

Eugénie Anselin met les millenials sous sa loupe avec son spectacle « Wow » - les 6, 11, 12, 13 et 14 juillet au TOL.

Just Dancing ’18, avec les élèves de l’école de ballet Li Marteling, Fr, 6.7. Grand Théâtre, Luxembourg, 19h30. musek Tél. 47 08 95-1. www.lestheatres.lu

Frédéric Mayeur, récital d’orgue, L’autre avenue, mise en scène de basilique Saint-Willibrord, Saif Eddine Settif, chorégraphies de Echternach, 12h. Dans le cadre de Claudia Urhausen, avec l’ensemble l’« UergelPunkt 12 ». du Petit Atelier Théâtre Esch, Théâtre d’Esch, Esch, 20h. Tél. 27 54 50 10. Rock am Park, avec Go by Brooks, www.esch.lu/culture/theatre The Tame and the Wild et Lata Gouveia, parc communal Koipa, Encontros, chorégraphies de Hesperange, 20h. Fernando Lima, Moa Nunes, Christel Renard et Giovanni Zazzera, Grégoire Pépin Tribu, Neimënster, Luxembourg, 20h. world/ethno/jazz, brasserie Tél. 26 20 52-1. www.neimenster.lu Terminus, Sarreguemines (F), 21h. Tél. 0033 3 87 02 11 02. Tous/All Migrants, création collective www.terminus-les.info du projet « Actis-D’ici et d’ailleurs », mise en scène de Fabrizio Leva, party/bal Théâtre national du Luxembourg, Luxembourg, 20h. Tél. 26 44 12 70-1. Latino, Den Atelier, Luxembourg, 22h. www.tnl.lu Tel. 49 54 85-1. www.atelier.lu WAT ASS LASS Wow, de et avec Eugénie Anselin, Kalender S. 2 - S. 7 Travel on the Beat, with Spaniol, mise en scène d’Antoine Morin, Arch Enemy p. 4 DJ Ghost and Paulina Bsk, Théâtre ouvert Luxembourg, Erausgepickt De Gudde Wëllen, Luxembourg, 22h. Luxembourg, 20h30. Tél. 49 31 66. S. 6 www.deguddewellen.lu www.tol.lu

EXPO theater konterbont Ausstellungen S. 8 - S. 13 Roaring Zelda, Stéck vum Theaterlabo Future Youth Festival, débats, ateliers, Esti Levy p. 10 13-19, mat Mahaut De Kerleau, concerts, Rotondes, Luxembourg, Julie Dolar, Falk Dorstewitz, Sarah 12h - minuit. Tél. 26 62 20 07. KINO Duhr, Jil Frisch, Maya Gilles, Damir www.rotondes.lu Mehic, Anne Noesen, Lynn Reimen Org. CGJL - d’Jugendkonferenz. Programm S. 14 - S. 21 a Jessica Simões Coelho, Rotondes, Plaire, aimer et courir vite p. 16 Luxembourg, 16h. Tel. 26 62 20 07. www.rotondes.lu Cover: Shaina Hedlund Photography woxx | 06 07 2018 | Nr 1483 AGENDA 3

WAT ASS LASS I 06.07. - 15.07.

Je ne suis pas féministe, mais…, apéro-cinéma avec projection du documentaire de Florence et Sylvie Tissot (F 2015. 52’. V.o.), Kulturfabrik, Esch, 18h. Tél. 55 44 93-1. www.kulturfabrik.lu Org. groupe féministe de déi Lénk.

Poetry Slam Luxembourg - Open Air, mit mit Lara Bertemes, Alex Burkhard, David Friedrich, Paul Galles, Mona Harry, Renato Kaiser, Sophia Szymula und Daniel Wagner, moderiert von Michel Abdollahi und Luc Spada, Kulturhaus Niederanven, Niederanven, 20h. Tel. 26 34 73-1. www.khn.lu

Sa, 7.7. junior

Summeratelier, Molatelier (6-12 Joer), Musée « A Possen », Bech-Kleinmacher, 14h - 17h. Tel. 23 69 73 53. Découvrir l’impact de ses données personnelles devient de plus en plus important : Bee Secure propose ce samedi 7 juillet une journée de www.musee-possen.lu découverte avec « The Glass Room Experience », au Forum Campus Geesseknäppchen. Aschreiwung erwënscht.

Dessine-moi la « route espagnole », atelier de peinture (6-12 ans), Camille Kerger, Centre Louis Ganser, party/bal #Wanderlust, Stéck vun den Musée Dräi Eechelen, Luxembourg, Bettembourg, 10h. Theaterateliere fir Jugendlecher vum 14h30 - 16h30. Tél. 26 43 35. Org. Blëtz asbl. West Coast Swing Party, centre Theaterkollektiv Independent Little www.m3e.public.lu culturel Altrimenti, Luxembourg, 20h. Lies (ILL), Kulturfabrik, Esch, 19h. Inscription obligatoire. musek Tel. 28 77 89 77. www.altrimenti.lu Tel. 55 44 93-1. www.kulturfabrik.lu

Eng Rees duerch d’Festung, Féierung Rock um Knuedler, pl. Guillaume II, Disco Bloën Eck Revival, La danse du temps, avec la cie fir Kanner (4-7 Joer), Musée Dräi pl. de la Constitution et rue du mam DJ Gast, Scala, Diekirch, 21h. Les tournesols asbl, Rockhal, Esch, Eechelen, Luxembourg, 14h30 - 16h. Saint-Esprit, Luxembourg, 16h. 19h30. Tél. 24 55 51. www.rockhal.lu Tel. 26 43 35. www.m3e.public.lu www.rockumknuedler.lu End of Season Party, with Courtesy, Re.You, Glenn Underground b2b Just Dancing ’18, avec les élèves Look Who’s Walking the Line, Weeltzer Musek + Flying Orkestar, Boo Williams, Carl Craig and Sigha, de l’école de ballet Li Marteling, Atelier mat Performance an Tablett unter der Leitung von Tom Braquet, Philharmonie, Luxembourg, 21h. Grand Théâtre, Luxembourg, 19h30. (5-12 Joer), Casino Luxembourg - Amphitheater, Wiltz, 19h. Tel. 95 81 45. Tel. 26 32 26 32. www.philharmonie.lu Tél. 47 08 95-1. www.lestheatres.lu Forum d’art contemporain, www.festivalwiltz.lu Luxembourg, 15h - 17h. Tel. 22 50 45. theater L’autre avenue, mise en scène de www.casino-luxembourg.lu Soul Distance, Blues, Saif Eddine Settif, chorégraphies de Aschreiwung erwënscht. Kasemattentheater, La danse au CMNord dans tous Claudia Urhausen, avec l’ensemble Luxembourg, 20h. Tel. 29 12 81. ses états, spectacles présentés du Petit Atelier Théâtre Esch, Théâtre konferenz www.kasemattentheater.lu par les classes de danse classique, d’Esch, Esch, 20h. Tél. 27 54 50 10. Saisonabschlussfest. jazz, contemporaine & d’expression www.esch.lu/culture/theatre Vom Schlag getroffen: corporelle, Centre des arts pluriels Neuropsychologische Folgen und Djiin, stoner psychédélique, brasserie Ettelbruck, Ettelbruck, 19h. deren Impakt auf die Familie, Terminus, Sarreguemines (F), Tél. 26 81 26 81. www.cape.lu mit Anne-Marie Schuller, mit 21h. Tél. 0033 3 87 02 11 02. anschließendem Singen mit www.terminus-les.info

Lundi 09.07.2018 Odds and Ends 22:00 - 23:30 Odds and Ends propose une sélection de documentaires, de fictions et de créations sonores glanés sur les ondes. Cette émission part à la rencontre des cortex novateurs. Immergez-vous le temps d’une heure et demie dans l’univers intrigant des créations sonores des prestidigitateurs du média radio. Une découverte nomade du paysage radiophonique. Un partage d’émotions et de réflexions. Un bouillon de passions.

102.9 MHz / 105.2 MHz Une émission présentée par Sandra tous les lundis entre 22:00 et 23:30 4 AGENDA woxx | 06 07 2018 | Nr 1483

EVENT WAT ASS LASS I 06.07. - 15.07.

Encontros, chorégraphies de Fernando Lima, Moa Nunes, Christel Renard et Giovanni Zazzera, Neimënster, Luxembourg, 20h. Tél. 26 20 52-1. www.neimenster.lu

Karamel, d’après la pièce de Christian Giudicelli, mise en scène d’Anne Clausse-Weinberg, Le Gueulard, Nilvange (F), 20h30. Tél. 0033 3 82 85 50 71. www.legueulard.fr

konterbont

Floumaart, Mutferter Haff, Moutfort, 9h - 17h. Tel. 27 69 27-1. www.mathellef.lu Org. Mathëllef asbl.

The Glass Room Experience, journée découverte de l’exposition Une femme forte et ses musiciens : Arch Enemy, un ovni dans la scène metal très masculine. sur les données personnelles, Forum Campus Geesseknäppchen, Luxembourg, 10h - 15h. www.bee-secure.lu Org. Bee Secure. Auf den Spuren von Karl Marx, zweistündiger Rundgang zu den Bien mélangé-e-s Orten, an denen Karl Marx in Trier gelebt, gefeiert und geliebt hat, Luc Caregari Tourist-Information, Trier (D), 13h30. www.trier-info.de

Befreie die Weiblichkeit in dir, Arch Enemy, l’un des de Cologne, Gossow est une des 2004, lorsqu’elle a cofondé le groupe Frauenseminar, Épicerie Am Duerf, « supergroupes » du death metal, rares femmes dans le business très de metalcore The Agonist dans son Schrondweiler, 14h - 18h. n’a pas uniquement une histoire masculin du metal et – encore plus Canada natal. Un groupe qui a aussi www.epicerie-am-duerf.lu intéressante, mais est aussi une des rare – une des seules à s’adonner à la connu un certain succès, avec plu- formations de ce genre musical à être technique du « death growl », alors sieurs disques et tournées internatio- Visite guidée historique de la ville, menée par une chanteuse. que sa tessiture est décrite comme nales à l’appui. départ à la pl. de l’Hôtel de Ville, mezzo-soprano. Esch, 14h30. Langue : F. Inscription Tout commence par une rupture. Pour White-Gluz, le changement de obligatoire : [email protected] ou Celle de , qui quitte son Elle restera à la tête du groupe groupe vient au bon moment, vu que tél. 54 16 37. ancien groupe Carcass en 1995 – juste jusqu’en 2014, célébrant avec Arch The Agonist l’avait lâchée d’un coup après que ce dernier eut publié avec Enemy la publication de six albums après une longue tournée européenne. Sur les traces du gouverneur « » un des albums réfé- et autant de tournées internationales. Dans une interview, elle a parlé des Mansfeld, visite à l’extérieur, menant rence du death metal mélodique. Il Pendant cette période, le reste du « journées les plus dures de ma vie », du musée à Clausen, s’adjoint alors les services de son petit groupe connaît une période de grand et a indiqué que « rejoindre Arch En- Musée Dräi Eechelen, Luxembourg, frère Christopher et, avec le batteur turnover, bassistes, batteurs et même emy n’était pas dur, et le garder secret 16h. Tél. 26 43 35. www.m3e.public.lu Daniel Erlandsson et le chanteur Johan guitaristes changeant à presque pour un certain temps non plus ». Inscription obligatoire : Liiva, fonde Arch Enemy. En 1996, le chaque album. Depuis, la machine Arch Enemy tourne [email protected] ou groupe publie « Black Earth », un rondement avec des albums et des tél. 47 93 30 214. album qui marche très bien au Japon – En 2009, Arch Enemy met « The Root tournées régulières – tout comme des où le public est très friand de musique of All Evil » dans les bacs : un album changements mineurs dans la compo- occidentale extrême –, mais moins spécial, puisqu’il ne contient que du sition du groupe. bien en Europe. Pourtant, la vidéo de matériel écrit avant l’arrivée de Gos- la chanson « Bury Me an Angel » a été sow, mais interprété par elle. Cinq ans Donc, si le mélange entre metal et jouée par MTV, quand la chaîne faisait plus tard, dans un communiqué de mélodie vous botte et que vous avez So, 8.7. encore partie de la culture musicale presse, elle annonce qu’elle passe le envie de voir une des seules femmes junior avant de virer trash. flambeau à une autre femme – tout en fortes dans ce business, marquez le restant business manager du groupe, 10 juillet au crayon rouge ! Summer Spill a Spaass, Le succès dans les contrées euro- une tâche qu’elle avait exercée tout au Animatiounen an Aktivitéiten, péennes vient en 1998 avec la publi- long de sa carrière. À la Rockhal, le 10 juillet. Parc Le’h, Dudelange, 11h - 18h. cation de l’album « Stigmata » – une formule musicale plus adoucie, plus Sa remplaçante n’est pas n’im- Geschichtenspaß, stündliche de mélodies semblaient avoir conquis porte qui : Alissa White-Gluz, une Lesungen für Kinder, Quiz, le public. En 2000, le chanteur Johan Québécoise de onze ans plus jeune Bücherverkauf und Poetry Slam, Liiva quitte le groupe et est remplacé qu’elle, possède les mêmes capacités Chocolate House, Mersch, 11h - 18h. par une première chanteuse, l’Alle- vocales et ne manque pas d’expé- Org. Mierscher Lieshaus. mande . Originaire rience. En effet, elle est active depuis woxx | 06 07 2018 | Nr 1483 AGENDA 5

WAT ASS LASS I 06.07. - 15.07.

Mythes et légendes, atelier jeune Neimënster, Luxembourg, 20h. public dans le cadre de l’exposition Tél. 26 20 52-1. www.neimenster.lu « Drama and Tenderness » (4-8 ans), Musée national d’histoire et d’art, La danse du temps, avec la cie Luxembourg, 14h30 - 16h30. Les tournesols asbl, Rockhal, Esch, Tél. 47 93 30-1. www.mnha.lu 16h. Tél. 24 55 51. www.rockhal.lu Inscription obligatoire. La danse au CMNord dans tous Willi, Improvisationstheater ses états, spectacles présentés (> 4 Jahre), Schlossgarten Saarbrücker par les classes de danse classique, Schloss, Saarbrücken (D), 15h. jazz, contemporaine & d’expression Bei Regen findet die Show im corporelle, Centre des arts pluriels Schlosskeller statt. Ettelbruck, Ettelbruck, 18h. Tél. 26 81 26 81. www.cape.lu Atelier parents-enfants sur tablettes tactiles, (> 5 ans), konterbont Casino Luxembourg - Forum d’art contemporain, Luxembourg, Trierer Kunstwerke im Detail 15h30. Tél. 22 50 45. betrachtet. Nells Ländchen zu Karl www.casino-luxembourg.lu Marx Zeiten, ein Spaziergang mit Inscription obligatoire. Gesang mit Kathrin Baumeister, Treffpunkt, Bushaltestelle Nells Park, musek Trier (D), 10h. www.vhs-trier.de Da war es nur noch einer: Graham Nash von Crosby, Stills, Nash and Young kommt am 11. Juli ins Trifolion in Echternach. Bad Temper Joe & Band, Roots-Blues, Tag der Offenen Tür, Beienhous, Schlossgarten Saarbrücker Schloss, Vianden, 10h - 17h. Saarbrücken (D), 11h. Renaissance et néo-Renaissance, musek Les explorateurs, jazz, Neimënster, visite guidée architecturale avec Luxembourg, 11h. Tel. 26 20 52-1. Robert L. Philippart, départ au palais Action Bronson, Rap, Den Atelier, Mi, 11.7. www.neimenster.lu grand-ducal, Luxembourg, 14h30. Luxembourg, 20h. Tel. 49 54 85-1. konferenz Inscription obligatoire : www.atelier.lu Tai Murray und Silke Avenhaus, www.robertphilippart.eu Droits humains et Violin- und Klavierkonzert, Werke von Org. Musée Dräi Eechelen et Histoire COVER Chelsea Wolfe, alternative, environnementaux… et les Szymanowski, Mozart, Schumann und urbaine Luxembourg. support: Emma Ruth Rundle, entreprises ? Table ronde avec Weinberg, Alte Abtei, Mettlach (D), 11h. Kulturfabrik, Esch, 20h. Tel. 55 44 93-1. Michèle Boz-Retter, Franz Fayot, www.musik-theater.de À l’assaut du Kirchberg ! Visite guidée www.kulturfabrik.lu Max Hahn, Henri Kox, Nathalie Im Rahmen der Kammermusiktage. des forts du Kirchberg, rendez-vous Oberweis et Laurent Zeimet, modéré à la gare du funiculaire, plateau ARTICLE Arch Enemy, death metal, par Mick Entringer, centre culturel de Doris Langara, Ruxandra Barac, du Kirchberg, Luxembourg, 15h. support: The Charm The Fury, Bonnevoie, Luxembourg, 18h30. Cornelia Gudea Calvetti, Csaba Inscription obligatoire : Rockhal, Esch, 20h30. Tel. 24 55 51. www.initiative-devoirdevigilance.org Fazekas et Katrin Reifenrath, récital [email protected] ou www.rockhal.lu de chant, violon et piano, extraits tél. 47 93 30-214. Bildung kostet, Themenabend rund d’opérettes, amphithéâtre, Dalheim, konterbont um die Bildungsvision-2030 und den 17h. Visite guidée, villa romaine, Thesen aus der Ausstellung, Tufa, Echternach, 15h. Tél. 47 93 30 214. Renc’Art - Kunstobjekt des Trier (D), 19h. Tel. 0049 651 7 18 24 12. Onair, A-cappella, Schlossgarten www.mnha.lu Monats: Feuerbestattungsgrab www.tufa-trier.de Saarbrücker Schloss, Saarbrücken (D), von Altrier (5. Jahrhundert v. Chr.), Im Rahmen der Ausstellung 18h. detaillierte Analyse des Kunstobjekts „Geldrausch“. mit ausführlichen Erklärungen, Les poissons voyageurs, Musée national d’histoire et d’art, Gaymat 2018: Polit-Talk, musique du monde, brasserie Luxembourg, 12h30. Tel. 47 93 30-1. Ronndëschgespréich mat Marc Angel, Terminus, Sarreguemines (F), Mo, 9.7. www.mnha.lu Corinne Cahen, Sven Clement, Mandy 18h. Tél. 0033 3 87 02 11 02. musek Sprache: D. Ragni, Marc Spautz a Line Wies, www.terminus-les.info moderéiert vum Joël Adami, Kaleo, rock/folk/blues, Rockhal, Esch, Startup Apéro, with Marina Andrieu, Kulturfabrik, Esch, 19h. Tel. 55 44 93-1. Ben Howard, singer-songwriter, 20h. Tel. 24 55 51. www.rockhal.lu De Gudde Wëllen, Luxembourg, 18h. www.kulturfabrik.lu Rockhal, Esch, 20h. Tel. 24 55 51. www.deguddewellen.lu www.rockhal.lu musek Rebels on Pointe, Vorführung des theater Dokumentarfilms von Bobbi Jo Hart Days ’N’ Daze + We The Heathens, (USA 2016. 92’. O.-Ton), Kinosch, Esch, acoustic anarcho folk punk, Just Dancing ’18, avec les élèves Di, 10.7. 19h. www.kulturfabrik.lu De Gudde Wëllen, Luxembourg, 20h. de l’école de ballet Li Marteling, junior Im Rahmen der Queer Film Night. www.deguddewellen.lu Grand Théâtre, Luxembourg, 15h + 19h30. Tél. 47 08 95-1. Birdhouse, Bastelatelier (5-12 Joer), God’s Own Country, Vorführung Graham Nash, singer-songwriter, www.lestheatres.lu Kulturhuef, Grevenmacher, 14h - 17h. des Films von Francis Lee (GB 2017. Trifolion, Echternach, 20h. Tel. 26 74 64-1. www.kulturhuef.lu 104’.), SchMIT-Z, Trier (D), 19h30. Tel. 26 72 39-1. www.trifolion.lu Encontros, chorégraphies de Aschreiwung erwënscht. Tel. 0049 651 4 25 14. www.schmit-z.de Fernando Lima, Moa Nunes, Im Rahmen der Queergefilmt- N.E.R.D., hip hop/rock, Rockhal, Esch, Christel Renard et Giovanni Zazzera, Filmreihe. 20h. Tel. 24 55 51. www.rockhal.lu CANCELLED! 6 AGENDA woxx | 06 07 2018 | Nr 1483

ERAUSGEPICKT WAT ASS LASS I 06.07. - 15.07.

Don Quichotte, opéra-comique musek Neue Babysitter-Ausbildung d’après Charles-Simon Favart et Joseph Bodin de Boismortier, avec la Les trombones de l’Orchestre cie Le tendre amour, amphithéâtre, philharmonique du Luxembourg, Wiltz, 20h30. Tél. 95 81 45. œuvres entre autres de Bach, Gabrieli www.festivalwiltz.lu et Telemann, parc de la Villa Vauban, Luxembourg, 12h30. Tél. 47 96 49 00. theater www.villavauban.lu Dans le cadre de « Klassik am Park ». Wow, de et avec Eugénie Anselin, mise en scène d’Antoine Morin, Hartmut Siebmanns, récital d’orgue, Théâtre ouvert Luxembourg, église Saint-Alphonse, Luxembourg, Luxembourg, 20h30. Tél. 49 31 66. 17h30. Dans le cadre de « Moment www.tol.lu musical ».

konterbont Alte Bekannte, A-cappella, Artikuss, Soleuvre, 20h. Tel. 59 06 40. Café - Surprise d’été, Elterecafé, www.artikuss.lu Esch, 14h. Tél. 59 59 59 51. www.kannerschlass.lu/eltereschoul Petit Biscuit, électro, Rockhal, Esch, 20h. Tél. 24 55 51. www.rockhal.lu Die Gemeinde Sanem organisiert vom 16. bis 20. Juli eine Babysitter- Les plantes médicinales du Intensiv-Weiterbildung in Beles für Jugendliche zwischen 15 und Kirchberg, visite guidée avec Viviane Miles Kennedy, blues, support: 25 Jahren. Auf dem Programm stehen neben der Säuglingspflege und einer Craig, rendez-vous à l’entrée principale Dorian Sorriaux, Rockhal, Esch, 20h30. Einführung in die Erste Hilfe oder der Entwicklungspsychologie auch das du Fonds Kirchberg, Luxembourg, Tel. 24 55 51. www.rockhal.lu Kennenlernen von Spielen oder musikalischen und kreativen Aktivitäten 17h45. mit kleinen Kindern. Derzeit laufen die Anmeldungen. Das Angebot ist theater kostenlos. Um eine persönliche Lernatmosphäre gewährleisten zu können Café des langues, Kulturfabrik, ist die Teilnehmer*innenzahl begrenzt. Esch, 19h. Tél. 55 44 93-1. Wow, de et avec Eugénie Anselin, www.kulturfabrik.lu mise en scène d’Antoine Morin, Anmeldung und weitere Informationen: Gemeinde Sanem, Amt für Inscription obligatoire : Théâtre ouvert Luxembourg, Chancengleichheit und Diversität, E-Mail: [email protected] oder [email protected] Luxembourg, 20h30. Tél. 49 31 66. Tel. 59 30 75-648. www.tol.lu LSBTI in der Arbeitswelt, Workshop mit Vincent Maron, konterbont SEKIS, Trier (D), 19h. Neue Perspektiven auf die Finanzwirtschaft Org. Schmit-Z e.V. Architecture et peinture en Étrurie, workshop pour adultes, Die Finanzindustrie hat einen starken Einfluss auf Politik und Gesellschaft, City Radtour, Abfahrt pl. Guillaume II, Musée national d’histoire et d’art, gerade hierzulande. In dieser Workshopreihe soll aus einer analytischen Luxembourg, 19h30. velo.vdl.lu Luxembourg, 18h. Tél. 47 93 30-1. und kritischen Perspektive heraus die Frage behandelt werden, welche www.mnha.lu Probleme das mit sich bringt und wie mögliche Lösungen aussehen Inscription obligatoire. können. Die Veranstaltungen richten sich an alle, die eine neue Sicht auf die Finanzwirtschaft gewinnen möchten. Es sind keine Vorkenntnisse nötig. Renc’Art - Kunstobjekt des Die Veranstaltungsreihe besteht aus drei Teilen mit je unterschiedlichen Monats: Feuerbestattungsgrab Schwerpunkten, die auch unabhängig voneinander besucht werden Do, 12.7. von Altrier (5. Jahrhundert v. Chr.), können. Es geht los mit einer Einführung in die Thematik, unter dem junior detaillierte Analyse des Kunstobjekts Titel „Die Finanzwelt und ich“. Daraufhin folgen Veranstaltungen zu mit ausführlichen Erklärungen, Staatsschulden und zuletzt zur Mikrofinanz. Immer donnerstags, und Birdhouse, Bastelatelier (5-12 Joer), Musée national d’histoire et d’art, zwar am 12., 19. und 26. Juli von 18h30 bis 20h30 auf Luxemburgisch, Kulturhuef, Grevenmacher, 14h - 17h. Luxembourg, 19h. Tel. 47 93 30-1. in der Ettelbrücker Däichhal. Unkostenbeitrag: 10 € für eine Einheit oder Tel. 26 74 64-1. www.kulturhuef.lu www.mnha.lu 25 € für drei Einheiten. Aschreiwung erwënscht. Sprache: D.

Je vois ce que tu ne vois pas, visite Gaymat 2018: Short Films, Kinosch, guidée de l’exposition « Art non Esch, 19h. www.kulturfabrik.lu figuratif » (5-11 ans), Villa Vauban, Im Rahmen der Queer Film Night. Luxembourg, 14h. Tél. 47 96 49-00. Org. queer loox. www.villavauban.lu Inscription obligatoire. Troublemaker, Open Air-Projektioun vum Andy Bausch sengem Film konferenz (L 1988. Mat Thierry Van Werveke an Ender Frings. 98’. O.-Toun), La noblesse du béton, pl. de l’Hôtel de Ville, Dudelange, avec Paul Bretz, Carré, Luxembourg, 20h. Am Kader vun der Ausstellung 18h30. „Thierry!“. Org. Luca - Luxembourg Center for Anmeldung: per E-Mail [email protected] oder Tel.: 29 83 53 oder online Architecture. unter www.landakademie.lu. Anmeldeschluss ist spätstens drei Tage vor der jeweiligen Veranstaltung. woxx | 06 07 2018 | Nr 1483 AGENDA 7

WAT ASS LASS I 06.07. - 15.07.

konterbont Museums oder der Schatzkammer Kasper und der Räuberkönig, des Saarlandes, Treffpunkt am Puppenloses Kasperltheaterstück Fr, 13.7. À l’assaut du Kirchberg ! Visite guidée Haupteingang der Ludwigskirche, (> 4 Jahre), Schlossgarten Saarbrücker musek des forts du Kirchberg, rendez-vous Saarbrücken (D), 16h30. Schloss, Saarbrücken (D), 15h. à la gare du funiculaire, plateau www.leidinger-saarbruecken.de Bei Regen findet die Veranstaltung im Hartmut Siebmanns, récital d’orgue, du Kirchberg, Luxembourg, 15h. Anmeldung erforderlich. Schlosskeller statt. basilique Saint-Willibrord, Inscription obligatoire : Echternach, 12h. Dans le cadre de [email protected] ou A Wopbopaloobop, Open Air- konferenz l’« UergelPunkt 12 ». tél. 47 93 30-214. Projektioun vum Andy Bausch sengem Film (L 1986. 86’. O.-Toun + Fäulnis vor der Fossilisation, Summerstage, mat der Harmonie Kufa’s Urban Art Festival, concerts, eng. & dt. Ët.), pl. de l’Hôtel de Ville, mit Mark Benecke, Neimënster, municipale Dudelange a Gäscht, expositions, ateliers, Kulturfabrik, Dudelange, 20h30. Am Kader vun der Luxembourg, 18h30. Tel. 26 20 52-1. Parc Le’h, Dudelange, 20h. Esch, 16h. Tél. 55 44 93-1. Ausstellung „Thierry!“. www.neimenster.lu www.kulturfabrik.lu Einschreibung erforderlich: theater [email protected] Im Rahmen Sur les traces du gouverneur der Ausstellung „Rock Fossils“. Wow, de et avec Eugénie Anselin, Mansfeld, visite à l’extérieur, menant mise en scène d’Antoine Morin, du musée à Clausen, musek Théâtre ouvert Luxembourg, Musée Dräi Eechelen, Luxembourg, So, 15.7. Luxembourg, 20h30. Tél. 49 31 66. 16h. Tél. 26 43 35. www.m3e.public.lu junior Latvian Blues Band, Schlossgarten www.tol.lu Inscription obligatoire : Saarbrücker Schloss, Saarbrücken (D), [email protected] ou La symbolique baroque, atelier d’art 11h. konterbont tél. 47 93 30 214. plastique (6-12 ans), Musée national d’histoire et d’art, Luxembourg, Michel Meis Quartet, jazz, Warrior Spirit, martial arts gala, Mondscheintour für Genießer, 14h30 - 16h30. Tél. 47 93 30-1. brasserie Wenzel, Luxembourg, Neimënster, Luxembourg, 19h. kulinarisch-kultureller Streifzug durch www.mnha.lu 11h. Tel. 26 20 52 98-5. Tel. 26 20 52-1. www.neimenster.lu das abendliche Saarbrücken und Inscription obligatoire. www.brasseriewenzel.lu Org. HwarangDo Luxembourg. St. Johann mit Besuch des Historischen Rivinius Klavierquartett, Werke von Novák, Avni und Brahms, Alte Abtei, Mettlach (D), 11h. Und alljährlich rollt der „Blues Express“ – am 14. Juli im Fonds-de-Gras und in Lasauvage. www.musik-theater.de Sa, 14.7. Im Rahmen der Kammermusiktage. junior Opportunity, Acoustic Soul/Americana, Schlossgarten Saarbrücker Schloss, Lückentext-Installatioun, Saarbrücken (D), 18h. Bastel- a Molatelier (5-12 Joer), Casino Luxembourg - Forum d’art konterbont contemporain, Luxembourg, 15h - 17h. Tel. 22 50 45. Glacismaart, pl. Auguste Laurent, www.casino-luxembourg.lu Luxembourg, 10h - 17h. Aschreiwung erwënscht. Make Koler Kooler, vernissage du musek projet de street-art d’Alain Welter, dans tout le village, Kahler, 10h. Blues Express, Lasauvage et Fonds-de-Gras, 18h. Sommertag der Literatur, Lesungen www.bluesexpress.lu und Gespräche mit Schriftstellern aus Luxemburg, Centre national Screaming Fields Festival, de littérature, Mersch, 11h - 17h. Rockhal, Esch, 18h30. Tel. 24 55 51. Tel. 32 69 55-1. cnl.public.lu www.rockhal.lu Sprachen: L/D/F, deutsche Gebärdensprache. Rufus Wainwright, singer-songwriter, Im Rahmen des Projektes „Babel. Ein conservatoire, Luxembourg, 20h. Wort, ein Zeichen.“ Tel. 47 96 55 55. www.conservatoire.lu À l’assaut du Kirchberg ! Visite guidée theater des forts du Kirchberg, rendez-vous à la gare du funiculaire, plateau Wow, de et avec Eugénie Anselin, du Kirchberg, Luxembourg, 15h. mise en scène d’Antoine Morin, Inscription obligatoire : Théâtre ouvert Luxembourg, [email protected] ou Luxembourg, 20h30. Tél. 49 31 66. tél. 47 93 30-214. www.tol.lu Visite guidée, villa romaine, Echternach, 15h. Tél. 47 93 30 214. www.mnha.lu 8 AGENDA woxx | 06 07 2018 | Nr 1483

EXPO

EXPO

Être citoyen, c’est aussi être le pigeon de quelqu’un d’autre : « Citizen », les photographies de Mårten Lange, sont au jardin de Lélise à Clervaux jusqu’au 12 avril 2019.

Expositions permanentes / musées Berdorf Mårten Lange: Citizen Musée national de la Résistance transitoire photographies, jardin de Lélise (128, rue de l’Alzette. Tél. 54 84 72), Esch-sur-Alzette, Sylvie Karier, (montée de l’Église), ma. - di. 14h - 18h. Annick Mersch et jusqu’au 12.4.2019, en permanence. Musée national d’histoire naturelle Pascale Seil : (25, rue Münster. Tél. 46 22 33-1), Luxembourg, me. - di. 10h - 18h, Sans titre n° 46 ma nocturne jusqu’à 20h. Fermé les 1.1, 1.5, 1.11, 25.12 et le lendemain dessins, peintures, bijoux et Olaf Otto Becker : matin de la nuit des musées. Ouvert les 24 et 31.12 jusqu’à 16h30. sculptures, atelier de soufflage Reading the Landscape Musée national d’histoire et d’art de verre Pascale Seil photographies, Échappée belle (Marché-aux-Poissons. Tél. 47 93 30-1), Luxembourg, ma., me., ve. - di. (42, rte d’Echternach. Tél. 79 95 95), (pl. du Marché. Tél. 26 90 34 96), 10h - 18h, je. nocturne jusqu’à 20h. Fermé les 23.6, 15.8, 25.12 et 1.1. jusqu’au 15.7, ma. - di. 14h - 18h. jusqu’au 29.9, en permanence. Ouvert le 24.12 jusqu’à 14h et le 31.12 jusqu’à 16h30. Lëtzebuerg City Museum Clervaux (14, rue du Saint-Esprit. Tél. 47 96 45 00), Luxembourg, ma., me., Sophie Hatier : Marilyn ve. - di. 10h - 18h, je. nocturne jusqu’à 20h. Fermé les 15.8, 1.11, 25 + Henrik Spohler : photographies, Arcades I (Grand-Rue. 26.12 et le 1.1. Ouvert le 24 et le 31.12 jusqu’à 16h. The Third Day Tél. 26 90 34 96), jusqu’au 29.9, Musée d’art moderne Grand-Duc Jean photographies, Schlassgaart en permanence. (parc Dräi Eechelen. Tél. 45 37 85-1), Luxembourg, je. - lu. 10h - 18h, (montée du Château. me. nocturne jusqu’à 23h (galeries 21h). Jours fériés 10h - 18h. Tél. 26 90 34 96), jusqu’au 29.3.2019, Ouvert les 24 et 31.12 jusqu’à 15h. Fermé le 25.12. en permanence. Yvon Lambert : Musée Dräi Eechelen Histoires de frontières (parc Dräi Eechelen. Tél. 26 43 35), Luxembourg, ma., je. - di. 10h - 18h, photographies, jardin du Bra’Haus me. nocturne jusqu’à 20h. Fermé les 1.5, 23.6, 1.11, 24., 25. et 31.12, 1.1. Ina Schoenenburg : (9, montée du Château. Ouvert le 15.8 et 26.12 jusqu’à 18h. De tous les noirs et blancs Tél. 26 90 34 96), jusqu’au 29.9, Villa Vauban - Musée d’art de la Ville de Luxembourg Arcades II (montée de l’Église. en permanence. (18, av. Èmile Reuter. Tél. 47 96 49 00), Luxembourg, Tél. 26 90 34 96), jusqu’au 18.9, lu., me., je., sa. + di. 10h - 18h, ve. nocturne jusqu’à 21h. en permanence. Diekirch Fermé les 1.11, 25.12 et 1.1. Ouvert le 24 et le 31.12 jusqu’à 16h. The Bitter Years 70 ans 2CV (château d’eau, 1b, rue du Centenaire. Tél. 52 24 24-303), Dudelange, Kati Bruder: Wir anderen Conservatoire national de véhicules me., ve. - di. 12h - 18h, je. nocturne jusqu’à 22h. Fotografien, jardin du Bra’Haus historiques (20-22, rue de Stavelot. The Family of Man (9, montée du Château. Tél. 26 80 04 68), jusqu’au 7.10, (montée du Château. Tél. 92 96 57), Clervaux, Tel. 26 90 34 96), bis zum 16.5.2019, ma. - di. 10h - 18h. me. - di. + jours fériés 12h - 18h. täglich. woxx | 06 07 2018 | Nr 1483 AGENDA 9

EXPO

Dudelange Amis-ennemis. Mansfeld et le « Cette rétrospective à la Villa Vauban Guided tour this Sunday 8.7 (NL/F) at revers de la médaille n’en est que plus indispensable, entre 15h. Les univers photographiques Musée Dräi Eechelen trésors cachés et perles reconnues. » de Michel Medinger (5, parc Dräi Eechelen. (Christophe Chohin) « Si l’intérêt pour le baroque peut Display01 & 02 au CNA Tél. 26 43 35), jusqu’au 21.10, aujourd’hui sembler moindre que (1b, rue du Centenaire. ma., je. - di. 10h - 18h, me. nocturne pour les périodes qui l’ont précédé Tél. 52 24 24-1), jusqu’au 16.12, jusqu’à 20h. Bruno Gadenne : ou suivi, cela ne veut pas dire que se ma. - di. 10h - 22h. Les assises du monde replonger dans cette époque avec le Visites guidées ce dimanche 8.7 (F) à peintures, galerie Andersen & associés contexte historique en tête ne pourrait 16h et me. 11.7 (L/D) à 17h. (16, rue André Duchscher), pas avoir un effet éducatif. D’autant Thierry! D’Expo jusqu’au 20.7, lu., ma., je. + ve. plus que certaines toiles sont vraiment Pomhouse (1b, rue du Centenaire. « Une exposition fort instructive sur 8h30 - 12h et sur rendez-vous. extraordinaires de par leur finition Tel. 52 24 24 1), bis den 30.12., une époque injustement méconnue – technique, et rares à voir. Alors, si Më. - So. 12h - 18h. car trop complexe et difficile à intégrer vous avez la nausée de notre époque, dans le glorieux mythe national – qui Catherine Muller pourquoi ne pas se replonger dans le vaut le détour. » (lc) NEW bijoux d’arts, D’Épicerie baroque ? » (lc) Être d’ailleurs en temps de (134, av. du Dix Septembre), guerre (1914-1918) du 6.7 au 8.7, ve. - di. 12h - 19h. étrangers à Dudelange, Dudelangeois An Image Is an Image Is Esti Levy à l’étranger, Centre de documentation an Image ARTICLE peintures, galerie Schortgen sur les migrations humaines photographies, Arendt & Medernach Christoph Meier : CCOOOO (24, rue Beaumont. (Gare de Dudelange-Usines. (41a, av. J. F. Kennedy. installations, Casino Luxembourg - Tél. 26 20 15 10), jusqu’au 14.7, Tél. 51 69 85-1), jusqu’au 9.12, Tél. 40 78 78-1), jusqu’au 2.9, Forum d’art contemporain ma. - sa. 10h30 - 12h30 + 13h30 - 18h. je. - di. 15h - 18h. sa. + di. 9h - 18h. (41, rue Notre-Dame. Tél. 22 50 45), jusqu’au 9.9, me., ve. - lu. 11h - 19h, Esch je. nocturne jusqu’à 23h. Gisèle Prassinos : Art déco au Luxembourg Dessins-portraits Julien Hübsch : Musée national d’histoire et Visite guidée les di. à 15h. galerie Simoncini (6, rue Notre-Dame. A Deeper Understanding d’art (Marché-aux-Poissons. Tél. 47 55 15), jusqu’au 14.7, ma. - ve. peintures, pavillon du Centenaire Tél. 47 93 30-1), jusqu’au 4.11, « Une expérience étonnante entre 12h - 18h, sa. 10h - 12h + 14h - 17h et (bd. Grande-Duchesse Charlotte. ma., me., ve. - di. 10h - 18h, design et art, qui revisite l’architecture sur rendez-vous. Tél. 54 73 83 408), jusqu’au 14.7, je. nocturne jusqu’à 20h. du lieu pour mieux interpeller les ma. - di. 15h - 19h. visiteurs. » (Christophe Chohin) « Nul besoin d’une solide culture Visite guidée je. 12.7 (L/D) à 18h et en histoire de l’art ou en littérature Lasauvage di. 15.7 (L/D) à 16h. pour interpréter les œuvres avant Drama and Tenderness de les apprécier : elles savent parler Konscht am Minett 12 masterpieces of Flemish, Spanish and directement aux sens. La diversité des NEW photos, sculptures, tableaux et Art non figuratif Italian baroque art from the Royal thèmes et le contrepoint intelligent - autres, hall Paul Wurth (Minett Park peintures, illustrations et sculptures Museum of Fine Arts Antwerp, parfois amusant, parfois émouvant - Fond-de-Gras. Tél. 26 50 41 24), de Roger Bertemes, Théo Kerg, Joseph Musée national d’histoire et des légendes font de ces dessins d’art du 6.7 au 15.7, tous les jours 15h - 19h. Probst, Lucien Wercollier et Luc Wolff, d’art (Marché-aux-Poissons. naïf de petits instantanés délectables Villa Vauban (18, av. Émile Reuter. Tel. 47 93 30-1), until 1.10.2019, qui permettent d’allier, sous l’influence Finissage le 15.7 à 14h avec concert de Tél. 47 96 49-00), jusqu’au 31.3.2019, Tue., Wed., Fri. - Sun. 10h - 18h, perceptible du surréalisme, art Lost in Pain, Heavy Petrol Cleanhead et me., je., sa. - lu. 10h - 18h, Thu. until 20h. plastique et lettres. » (ft) Cosa nostra. ve. nocturne jusqu’à 21h.

Visites guidées les ve. 18h (F), Intro_Peintures Paulo Jorge Lobo : sa. 15h (GB) et di. 15h (D). LAST CHANCE œuvres de Chiara Two Hearts Beating Dahlem, Frank Daubenfeld, Sandra NEW photographies, salle des Pendus Lieners, Álvaro Marzán Diaz, Sarah (rue de Rodange), du 14.7 au 19.8, Schleich et Arny Schmit, je. - di. 14h - 18h. Les uns font des assises culturelles, Bruno Gadenne fait carrément « Les assises du Konschthaus Beim Engel monde » ! À voir jusqu’au 20 juillet à la galerie Andersen & associés. (1, rue de la Loge. Tél. 22 28 40), Vernissage le 13.7 à 19h30. jusqu’au 12.7, ma. - di. 10h30 - 18h30.

Luxembourg Finissage le 12.7 à 16h.

18 - Une nouvelle approche du minigolf João Penalva art urbain, Rotondes peintures, photographies, vidéos et (rue de la Rotonde. documents, Musée d’art moderne Tél. 26 62 20 07), jusqu’au 26.8, Grand-Duc Jean (3, parc Dräi Eechelen. je. - sa. 15h - 19h, di. 12h - 18h. Tél. 45 37 85-1), jusqu’au 16.9, je. - lu. 10h - 18h, me. nocturne jusqu’à 21h (galeries) ou 23h (café). Jours fériés Accra Shepp : The Windbook 10h - 18h. Bibliothèque nationale de Luxembourg (37, bd F-D Roosevelt. Visites guidées les me. 19h (GB), Tél. 22 97 55-1), jusqu’au 31.12, sa. 11h (L), 15h (D), 16h (F), di. 11h (GB), ma. - ve. 10h - 19h, sa. 9h - 12h. 15h (D), 16h (F). 10 AGENDA woxx | 06 07 2018 | Nr 1483

EXPOTIPP EXPO

« Oscillations entre réalité et fantaisie assurées. » (Nuno Lucas Da Costa)

Katarina Zdjelar vidéos, BlackBox du Casino Luxembourg - Forum d’art contemporain (41, rue Notre-Dame. Tél. 22 50 45), jusqu’au 30.7, me., ve. - lu. 11h - 19h, je. nocturne jusqu’à 23h.

Visite guidée les di. à 15h.

« Une expo intéressante, sans grand poids artistique - du light -, mais agréable tout de même par une après- midi chargée d’orages. » (lc)

Katinka Bock : Smog/Tomorrow’s Sculpture Musée d’art moderne Grand-Duc Jean (3, parc Dräi Eechelen. Tél. 45 37 85-1), jusqu’au 2.9, je. - lu. 10h - 18h, Détail du polyptyque « Multiplicité ». me. nocturne jusqu’à 21h (galeries) ou 23h (café). Jours fériés 10h - 18h.

Visites guidées les me. 19h (GB), sa. 11h (L), 15h (D), 16h (F), di. 11h (GB), 15h (D), 16h (F). Peinture mixte « Words as Material - Poetry Reading Series », lecture lyrique de Maximilien Les mystères de l’Est Jadin le 15.7 à 14h30. Florent Toniello Le lieu céleste. Les Étrusques et leurs dieux - le sanctuaire fédéral d’Orvieto Musée national d’histoire et Avec les toiles d’Esti Levy à la galerie byzantines et orthodoxes qui s’impo- La grille de lecture des toiles se trouve d’art (Marché-aux-Poissons. Schortgen, on est plongé d’emblée sent à l’esprit lorsqu’on cherche à ca- particulièrement rehaussée si l’on Tél. 47 93 30-1), jusqu’au 2.9, dans le grand bain des influences ractériser les peintures mixtes sur toile prend la peine de lire les textes, pour ma., me., ve. - di. 10h - 18h, orientales, où même les figures les exposées. La richesse des ornements peu qu’on puisse les comprendre. Un je. nocturne jusqu’à 20h. plus martiales pétillent de malice. sur les vêtements des personnages et exemple seulement pour le français : Une exposition haute en couleur, le tracé précis des contours frappent Esti Levy semble avoir une prédilec- Visite guidée ce dimanche 8.7 (F) c’est le cas de le dire. notamment. Mais contrairement aux tion pour les collages d’emballages de à 16h. icônes orientales, les traits des visages pain d’une marque commerciale bien Visite thématique « Écriture et Des silhouettes effilées tout en sont impossibles à deviner : tout au connue en France, une préoccupation littérature étrusques - un monde hauteur, desquelles on ne distingue plus peut-on s’imaginer, parfois, des terre-à-terre qui contraste au plus haut quasi mystérieux » avec Mily Tasch- que quelques traits de visage ; des yeux ou l’esquisse d’une bouche. point avec l’allure quasi religieuse, on Fernandes le 15.7 à 15h. compositions elles aussi résolument l’a vu, des peintures à première vue. verticales, où les personnages côtoient Droits comme des i, les personnages Tout se passe comme si l’absence de « (...) une vraie exploration non d’étranges structures architecturales d’Esti Levy n’ont d’ailleurs rien de reli- traits distinctifs des visages était une seulement des Étrusques, mais de tout qui semblent avoir le ciel pour unique gieux non plus, ou alors en faux-sem- invitation à s’attarder sur le luxe de un pan de la civilisation occidentale. » but ; un remplissage constant et poly- blant. Car une subtile ironie se dégage détails des tableaux, afin d’y déchiffrer (lc) chrome ; çà et là, des bribes d’écriture des toiles grâce aux titres décalés, un message subtilement contraire à ce ou d’alphabet : voici l’univers d’Esti telle cette « Conférence au sommet » qu’une première impression en donne. Levy, à revoir à la galerie Schortgen, où l’on croit distinguer la rigidité de Leit an der Stad - Luxembourg qui expose la Franco-Israélienne régu- celles et ceux qui représentent des Ces figures altières et filiformes qui Street Photography, 1950-2017 lièrement depuis 12 ans déjà. États ou de puissantes corporations. Il partent vers le ciel contiennent donc Lëtzebuerg City Museum y a également ces « Totems actuels » en elles toute une mécanique de (14, rue du Saint-Esprit. La famille de l’artiste déménage de (comment là aussi ne pas percevoir couleurs pas si innocemment cha- Tél. 47 96 45 00), jusqu’au 31.3.2019, Bulgarie en Israël alors que celle-ci est une certaine ironie), où une autre ca- toyantes. Alors, sont-ce des santons, ma., me., ve. - di. 10h - 18h, encore enfant. Suivent des études su- ractéristique importante des toiles de des rois mages, des icônes orientales ? je. nocturne jusqu’à 20h. périeures à Haïfa et à Paris, ville où est l’artiste est à découvrir : l’apparition Peu importe au fond : les toiles d’Esti actuellement situé son atelier. À la vue de texte. Souvent du texte imprimé et Levy permettent à qui les admire de se Visites guidées tous les je. 19h. de ses œuvres, on ne peut s’empêcher collé, mais aussi de l’écriture cursive, perdre dans les méandres d’un Orient de faire le lien entre son histoire per- et cela en hébreu ou en français, mais fantasmé, qui renferme tant de secrets sonnelle et le style qu’elle s’est choisi. quelquefois en arabe ou… en carac- encore à percer. En effet, par bien des aspects et dès tères chinois. le premier regard, ce sont les icônes À la galerie Schortgen, jusqu’au 14 juillet. woxx | 06 07 2018 | Nr 1483 AGENDA 11

EXPO

Transitions photographies réalisées par les élèves de troisième inscrit-e-s à l’option Atelier photographie et expériences historiques en collaboration avec Séverine Peiffer et Joël Nepper de Lanterne magique, lycée de garçons (pl. Auguste Laurent), jusqu’au 15.7, lu. - ve. 10h - 17h.

Trêve d’exotisme. Regards sur l’art contemporain en Afrique de l’Ouest peintures, brasserie Clausel (10, rives de Clausen), jusqu’au 22.7, je. - di. 15h - 20h.

Unexpected Treasures Musée national d’histoire naturelle (25, rue Münster. Tél. 46 22 33-1), jusqu’au 26.8, me. - di. 10h - 18h, ma. nocturne jusqu’à 20h.

« Un institut, une visite » le 10.7 à 18h30 avec Claude Conter, directeur du Centre national de littérature.

Du bric-à-brac inattendu : « Unexpected Treasures » - à voir au Musée national d’histoire naturelle jusqu’au 26 août. We Need No Education un portrait de la jeunesse du monde arabe, Rotondes (rue de la Rotonde. Lëtzebuerg am däitschen Visites guidées les me. 19h (GB), « Définitivement libre, Su-Mei Tse Tél. 26 62 20 07), jusqu’au 15.7, je. - sa. Zollveräin 1842 - 1918 sa. 11h (L), 15h (D), 16h (F), di. 11h (GB), montre (...) sa folle faculté à se 15h - 19h, di. 12h - 18h. Archives nationales 15h (D), 16h (F). renouveler sans pour autant se renier. (plateau du Saint-Esprit. Loin des étiquettes officielles que Tel. 24 78 66 60), bis den 18.8., d’aucuns aimeraient sans doute lui Young Art Under Ground Méi. - Fr. 8h30 - 17h30, Sa. 8h30 - 11h30. Rock Fossils attribuer. » (Christophe Chohin) photographies, peintures et sculptures l’amour secret entre la paléontologie d’élèves de lycées luxembourgeois, Féierung den 9.7. um 18h (L), et la musique rock, salles voûtées galerie d’art contemporain (Aschreiwung: de Neimënster (28, rue Münster. Susumu Shingu : Spaceship Am Tunnel (16, rue Sainte-Zithe. [email protected]). Tél. 26 20 52-1), jusqu’au 9.9, Musée d’art moderne Grand-Duc Jean Tél. 40 15-20 73), jusqu’au 30.9, tous les jours 11h - 18h. (3, parc Dräi Eechelen. Tél. 45 37 85-1), lu. - ve. 9h - 17h30, di. 14h - 18h. jusqu’au 6.1.2019, je. - lu. 10h - 18h, L’œil et le regard « Fäulnis vor der Fossilisation », me. nocturne jusqu’à 21h (galeries) ou 6e concours de l’école européenne conférence de Marc Benecke le 15.7 23h (café). Jours fériés 10h - 18h. work.live.learn Luxembourg II, chapelle de à 18h30 (sur inscription : Stadtplanungsprojekte des Paul Wurth- Neimënster (28, rue Münster. [email protected]). Visites guidées les me. 19h (GB), Geländes der Architekturstudent*innen Tél. 26 20 52-1), jusqu’au 2.9, sa. 11h (L), 15h (D), 16h (F), di. 11h (GB), der Hochschule Trier, tous les jours 11h - 18h. 15h (D), 16h (F). Luxembourg Center for Architecture Romain Girtgen, (1, rue de l’Aciérie. Tel. 42 75 55), Andrés Lejona et « C’est simple comme un origami, bis zum 21.7., Di., Mi. + Do. 11h - 18h, Myung-Hee Park : Bliss Roger Wagner beau comme un jardin japonais, Fr. 11h - 16h, Sa. 11h - 15h. laques coréens, galerie photographies, Valerius Art Gallery mais cela ressemble beaucoup à ArtsKoCo (5, rue Auguste Liesch. (2a, rue Wiltheim), jusqu’au 4.8, une critique de l’époque, faite d’un Mersch Tél. 621 32 63 39), jusqu’au 29.7, sur me. - sa. 11h - 18h. trop-plein de matière et d’ostentation rendez-vous : [email protected] vulgaire. Tout le contraire de Susumu Atelier créatif aus dem Lëlljer ou tél. 621 32 63 39. Shingu. » (Christophe Chohin) Gaart: Schwaarz-Wäiss - Socialmatter : Walk the Line an dausend Faarwespiller installation, en plein air verschidde Kënscht, Mierscher No Man’s Land - (rue Philippe II), jusqu’au 3.9. The Lightness of Being Kulturhaus (53, rue Grande-Duchesse Espaces naturels, terrains exposition collective des artistes Charlotte. Tel. 26 32 43-1), bis de 16.7., d’expérimentation de la galerie, galerie Clairefontaine, Dë. - Do. 14h - 16h an op Rendez-vous. Musée d’art moderne Grand-Duc Jean Su-Mei Tse : espace 1 & 2 (7, pl. de Clairefontaine (3, parc Dräi Eechelen. Tél. 45 37 85-1), Walking and Pausing et 21, rue du Saint-Esprit. jusqu’au 9.9, je. - lu. 10h - 18h, photographies, Nosbaum Tél. 47 23 24), jusqu’au 20.7, ma. - ve. Schrift und Bild im Dialog me. nocturne jusqu’à 21h (galeries) ou Reding (2+4, rue Wiltheim. 10h - 18h30, sa. 10h - 17h. Über Literatur und Bildkünste 23h (café). Jours fériés 10h - 18h. Tél. 26 19 05 55), jusqu’au 28.7, in Luxemburg, Centre national ma. - sa. 11h - 18h. de littérature (2, rue E. Servais. Tel. 32 69 55-1), bis zum 3.4.2019, Mo. - Fr. 9h - 17h. 12 AGENDA woxx | 06 07 2018 | Nr 1483

EXPO

Metz (F) Taroe et Opéra : Thomas Meier-Castel Z.U.C. #5 - Astrolab In the Cut - große Radierungen, Moderne Galerie André Nitschke : Résister vitraux peints, basilique Saint-Pierre- Der männliche Körper in der des Saarlandmuseums photographies, Musée de la Cour d’or - aux-Nonnains (1 rue de la Citadelle), feministischen Kunst (Bismarckstr. 11-15. Metz Métropole (2 rue du Haut Poirier. jusqu’au 17.9, ma. - di. 14h - 18h. Sammelausstellung, Stadtgalerie Tel. 0049 681 99 64-0), bis zum 5.8., Tél. 0033 3 87 20 13 20), Saarbrücken (St. Johanner Markt 24. Di. - So. 10h - 18h, Mi. 10h - 20h. jusqu’au 20.9, me. - lu. 9h - 12h30 + Oberkorn Tel. 0049 681 9 05 18 42), 13h45 - 17h. Fermé les jours fériés. bis zum 30.9., Di. - Fr. 12h - 18h, Trier (D) Katarzyna Kot-Bach et Sa., So. + Feiertage 11h - 18h. Joachim Van der Vlugt Geldrausch+ Carlos Cruz-Diez : LAST CHANCE sculptures et NEW Überraschungsausstellung, Environnement chromatique peintures, espace H2O (rue Rattem. Magdalena Grandmontagne: Kunstkiosk „Bühne“ (Südallee), installation, Centre Pompidou-Metz Tél. 58 40 34-1), jusqu’au 8.7, ve. - di. Heiße Spur - tracé à chaud vom 15.7. bis zum 5.8., täglich. (1 parvis des Droits-de-l’Homme. 15h - 19h. LAST CHANCE Gemälde, Tél. 0033 3 87 15 39 39), jusqu’au 22.7, Galerie Neuheisel (Johannisstr. 3a. Eröffnung am 15.7. um 11h. lu., me. + je. 10h - 18h, ve. - di. Petite-Rosselle (F) Tel. 0049 681 3 90 44 60), bis zum 7.7., 10h - 19h. Sa. 11h - 13h. Seiji Kimoto : Geldrausch: Das Kapital ruft L’ombre des hommes zum großen MoneyFest! Couples modernes : 1900-1950 sculptures, lavoir du parc Explor Michael Riedel Themenausstellung zum présentation de plus de quarante Wendel (rue du Lieutenant Joseph Rauminstallation, Moderne Galerie des Karl-Marx-Jahr 2018, Tufa (Wechselstr. 4. rencontres de couples de créateurs, Nau), jusqu’au 2.9, ma. - di. 9h - 18h. Saarlandmuseums (Bismarckstr. 11-15. Tel. 0049 651 7 18 24 12), bis zum 5.8., Centre Pompidou-Metz Tel. 0049 681 99 64-0), Di., Mi. + Fr. 14h - 17h, Do. 17h - 20h, (1 parvis des Droits-de-l’Homme. Saarbrücken (D) bis zum 31.3.2019, Di. - So. 10h - 18h, Sa., So. und Feiertage 11h - 17h. Tél. 0033 3 87 15 39 39), jusqu’au 20.8, Mi. 10h - 20h. lu., me. + je. 10h - 18h, ve. - di. Cordula Sumalvico: Mi. wechselnde Filme, Vorträge und 10h - 19h. All Beauty Must Die! Diskussionen. Gemälde, Saarländisches Künstlerhaus Patara - Lykiens Tor zur Maxivisite di. 15.7 à 15h. (Karlstr. 1), bis zum 15.7., Di. - So. römischen Welt woxx.eu/marx 10h - 18h. Museum für Vor- und Frühgeschichte (Schlossplatz 16. Franck Girard et Tel. 0049 681 9 54 05-0), Hans Proppe (1875-1951). Francis Ramel : Hans-Christian Schink: bis zum 23.9., Di., Do. - So. 10h - 18h, Visionär, Gestalter und Vox Sola Hier und dort Mi. 10h - 20h. Lebensreformer installation, chapelle des Templiers Fotografien, Moderne Galerie des Stadtmuseum Simeonstift (3 bis rue de la Citadelle), Saarlandmuseums (Bismarckstr. 11-15. Öffentliche Führung So. und an Trier (Simeonstr. 60. jusqu’au 23.9, ma. - di. 14h - 18h. Tel. 0049 681 99 64-0), bis zum 5.8., Feiertagen um 15h, jeden 4. So. um Tel. 0049 651 718-1459), bis zum 9.9., Di. - So. 10h - 18h, Mi. 10h - 20h. 16h in französischer Sprache. Di. - So. 10h - 17h.

Jacques-François Blondel Öffentliche Führung So. um 16h. Öffentliche Führungen Di. 19h und Arsenal (3 av. Ney. So. 11h30. Tél. 0033 3 87 39 92 00), jusqu’au 13.7, ma. - sa. 13h - 18h, di. 14h - 18h. Fermé les jours fériés. Le Centre Pompidou-Metz rend hommage au sculpteur lorrain Jean-Luc Vilmouth : « Café Little Boy » est à voir jusqu’au 7 janvier.

Jean-Luc Vilmouth : Café Little Boy installation, Centre Pompidou-Metz (1 parvis des Droits-de-l’Homme. Tél. 0033 3 87 15 39 39), jusqu’au 7.1.2019, lu., me. + je. 10h - 18h, ve. - di. 10h - 19h.

La Monte Young et Marian Zazeela : Dream House installation, Centre Pompidou-Metz (1 parvis des Droits-de-l’Homme. Tél. 0033 3 87 15 39 39), jusqu’au 10.9, lu., me. + je. 10h - 18h, ve. - di. 10h - 19h.

L’aventure de la couleur œuvres phares du Centre Pompidou, Centre Pompidou-Metz (1 parvis des Droits-de-l’Homme. Tél. 0033 3 87 15 39 39), jusqu’au 22.7, lu., me. + je. 10h - 18h, ve. - di. 10h - 19h. woxx | 06 07 2018 | Nr 1483 AGENDA 13

EXPO AVIS

Jacqueline Gipp und Relations: Alexander Harry Morrision: The Nassaus & Luxembourg Vacance de poste Pour tous renseignements Die besten Dinge sind umsonst château (montée du Château. complémentaires, les candidat(e)s Kunstkiosk „Bühne“ (Südallee), Tél. 83 41 08-1), jusqu’au 19.8, La Direction de la santé se propose de voudront s’adresser au bis zum 15.7., täglich. tous les jours 10h - 18h. recruter avec effet au 1 janvier 2019 directeur de l’Administration des services vétérinaires, un directeur adjoint médical et tél. 2478 2538 ou 2478 2539 Karl Marx 1818 - 1883. Leben. Rol Backendorf et technique (M/F) à plein-temps et à Werk. Zeit. Marie-France Goerens durée indéterminée sous le statut Rheinisches Landesmuseum installations et metalworks, du fonctionnaire de l’État Trier (Weimarer Allee 1. Veiner Konstgalerie (6, impasse Léon Poste vacant Tel. 0049 651 97 74-0), bis zum 21.10., Roger. Tél. 621 52 09 43), jusqu’au 29.7, Les demandes avec lettre de motivation, Di. - So. 10h - 17h. me. - di. 15h - 19h. curriculum vitae et copies des diplômes sont à adresser pour le 20 juillet 2018 Ministère de l’Éducation Öffentliche Führung Sa. 11h und Völklingen (D) au plus tard à nationale, de l’Enfance et de la So. 14h. Dr Jean-Claude Schmit, Jeunesse Barry Cawston: Directeur de la santé woxx.eu/marx Banksy’s Dismaland & Others Villa Louvigny, Allée Marconi, Le Service national de la jeunesse se Fotografien, Weltkulturerbe L-2120 Luxembourg propose d’engager Völklinger Hütte (Rathausstraße 75-79. Karl Marx. Tel. 0049 6898 9 10 01 00), Les renseignements relatifs au profil un(e) employé(e) A1 Stationen eines Lebens. bis zum 4.11., täglich 10h - 19h. de poste et aux exigences particulières à 40 heures/semaine et à Stadtmuseum Simeonstift peuvent être consultés sur le site durée déterminée jusqu’au Trier (Simeonstr. 60. www.sante.public.lu 15 janvier 2019 Tel. 0049 651 718-1459), bis zum 21.10., Legende Queen Elizabeth II. et à 20 heures/semaine du Di. - So. 10h - 17h. Sammlung Luciano Pelizzari, Tout renseignement supplémentaire 16 janvier 2019 au 15 janvier 2020 Weltkulturerbe Völklinger Hütte peut être demandé par Öffentliche Führung Sa. 16h und (Rathausstraße 75-79. téléphone au Dr Jean-Claude Les candidat(e)s à ce poste So. 11h. Tel. 0049 6898 9 10 01 00), Schmit, tél. : +352 247-85550 ou d’employé(e) doivent : bis zum 6.1.2019, täglich 10h - 19h. [email protected] • être titulaires d’un grade woxx.eu/marx ou diplôme délivré par un Wadgassen (D) établissement d’enseignement supérieur reconnu par l’État LebensWert Arbeit König Fußball. Karikaturen Ministère de l’Agriculture de la du siège de l’établissement et Kunstausstellung zum Spannungsfeld vom Anstoß bis zum Abpfiff Viticulture et de la Protection sanctionnant l’accomplissement von Arbeitsleben und Menschenwürde, Deutsches Zeitungsmuseum des consommateurs avec succès d’un master en Museum am Dom (Am Abteihof 1. pédagogie, en psychologie ou de (Bischof-Stein-Platz 1), bis zum 21.10., Tel. 0049 6834 94 23-0), bis zum 15.7., Administration des services son équivalent. Di. - So. 10h - 18h. Di. - So. 10h - 16h. vétérinaires Les tâches relatives à ce poste peuvent Öffentliche Führung Mi. 17h und Walferdange Offre d’emploi être consultées à l’adresse internet So. 16h. suivante : Tessy Bauer et Un poste de médecin-vétérinaire (m/f) Gast Michels : Spectrum à tâche complète et à durée déterminée http://postes-vacants.men.lu/ Mein Monster sculptures et peintures, CAW jusqu’au 22 novembre 2018 Kreative vieler Nationen präsentieren (5, rte de Diekirch. Tél. 33 01 44-1), et à mi-tâche du 24 novembre 2018 au Les candidat(e)s auront une 266 Monster aus Recyclingmaterial, jusqu’au 29.7, me. - ve. 15h - 19h, 23 novembre 2019 à l’Administration connaissance adéquate des langues Gartenfeldbrücke (Ortsbezirk sa. + di. 14h - 18h. des services vétérinaires pour luxembourgeoise, française, allemande Mitte-Gartenfeld), bis zum 30.9., remplacer un congé de maternité et un et anglaise. Ils (Elles) maîtriseront par täglich. Wiltz congé parental. ailleurs les outils informatiques usuels.

Jacques Schneider : Le nouveau titulaire à ce poste Une première sélection sera faite sur Wir sind Marx Luxembourg sera recruté parmi les médecins- base des dossiers. Fußgängerzone und Trier Galerie peintures, château (35, rue du vétérinaires agréés au sein de l’Union (Fleischstr., Grabenstr., Brotstr. und Château), jusqu’au 30.7, lu. - sa. européenne et devra avoir une pratique Les candidatures accompagnées d’un Fleischstr. 62), bis zum 21.10. 9h - 12h + 14h - 17h. professionnelle de 5 ans au minimum. curriculum vitae, d’une copie du diplôme requis ainsi que d’une photo woxx.eu/marx Windhof Les demandes d’emploi, auxquelles récente sont à envoyer à sont à joindre une notice biographique Monsieur le Directeur du Service Vianden 10 ans à Luxembourg et une copie du diplôme, sont à national de la jeunesse, exposition collectives des artistes de la adresser au BP 707, L-2017 Luxembourg Julien Wallemacq galerie, Ceysson & Bénétière Directeur de l’Administration des pour le 13 juillet 2018 au plus tard. NEW photographies, (13-15, rue d’Arlon. services vétérinaires, Ancien Cinéma Café Club Tél. 26 20 20 95), jusqu’au 5.8, 67, rue Verte, boîte postale 1403, (23, Grand-Rue. Tél. 26 87 45 32), me. - sa. 12h - 18h. L-1014 Luxembourg, du 9.7 au 18.7, me. - ve. 13h - 0h, pour le 15 juillet 2018 au plus tard. sa. + di. 12h - 0h.

Vernissage ce dimanche 8.7 à 18h. 14 AGENDA woxx | 06 07 2018 | Nr 1483

KINO I 06.07. - 10.07.

KINO

Oh well: She obviously doesn’t love him, so he … sings all the time – “Il trovatore”, the opera by Giuseppe Verdi is at the Utopia on the July 7th.

the Royalist Aragon troops, Count di bollywood Luna, is obsessed with Leonora, a young noblewoman in the queen’s Les horaires service, who does not return his love.

La page www.woxx.lu/kino vous dira Sanju exactement où et quand trouver la prochaine IND 2018 von Rajkumar Hirani. séance ! Mit Ranbir Kapoor, Sonam Kapoor out of the box  und Paresh Rawal. 153’. O.-Ton + Ut. Die Uhrzeiten Ab 12.

Auf der Seite www.woxx.lu/kino finden Kinepolis Belval Gueule d’ange Sie alle Infos, die Sie brauchen, um Ihren F 2018 de Vanessa Filho. Avec Marion nächsten Kinobesuch zu organisieren! Eine Biografie über das kontroverse Cotillard, Ayline Aksoy-Etaix et Alban Leben des Schauspielers Sanjay, der Lenoir. 108’. V.o. À partir de 12 ans. neben der Schauspielkarriere auch schwer drogenabhängig war, viele Utopia Affären hatte und sogar im Gefängnis saß. Une jeune femme vit seule avec sa fille de huit ans. Une nuit, après une XXX = excellent rencontre en boîte de nuit, la mère XX = bon décide de partir, laissant son enfant X = moyen extra livrée à elle-même. 0 = mauvais

Commentaires: fb = Frédéric Braun Dongwu shijie programm lc = Luc Caregari (Animal World) China 2018 von sh = Susanne Hangarter Han Yan. Mit Michael Douglas und tj = Tessie Jacobs Li Yi Feng. 132’. O.-Ton + Ut. Ab 16. lm = Raymond Klein 3 Tage in Quiberon ft = Florent Toniello Kinepolis Kirchberg, 6.7. um 19h D/A/F 2018 von Emily Atef. rw = Renée Wagener Kinepolis Belval, 7.7. um 19h. Mit Marie Bäumer, Birgit Minichmayr dw = Danièle Weber und Charly Hübner. 115’. O.-Ton. Ab 6. ds = Danielle Wilhelmy Clown-Krieger Zheng Kai Si ist Teilnehmer an einem diabolischen Utopia Spiel ums Überleben. Multiplex : Im Jahr 1981 ist Romy Schneider eine Diekirch der berühmtesten Schauspielerinnen Scala Il trovatore der Welt. Um vor ihrem nächsten USA 2015, opera by Giuseppe Verdi, Filmprojekt ein wenig zur Ruhe zu Dudelange Starlight conducted by Marco Armiliato. kommen, gönnt sie sich mit ihrer Starring Anna Netrebko, Mzia besten Freundin Hilde drei Tage Esch/Alzette Nioradze and Antonello Palombi. 162’. Auszeit in dem bretonischen Kurort Kinepolis Belval Sung in italian + st. From 6 years on. Quiberon. Doch mit der Ruhe ist es Luxembourg-Ville schnell vorbei, als Schneider trotz Kinepolis Kirchberg Utopia, 7.7 at 18h30. ihrer schlechten Erfahrungen mit der Utopia (pour les réservations du Luxembourg-Ville deutschen Presse einem Interview mit soir : tél. 22 46 11) Cinémathèque Spain, early 19th century, during the dem Stern zustimmt. Peninsular War. The commander of woxx | 06 07 2018 | Nr 1483 AGENDA 15

KINO I 06.07. - 10.07.

A Prayer before Dawn geraten Tami und Richard in einen F/GB/Cambodge 2018 de schweren Sturm. Jean-Stéphane Sauvaire. Avec Joe Cole, Vithaya Pansringarm et Panya Yimmumphai. 122’. V.o. À partir Amoureux de ma femme de 16 ans. F 2018 de et avec Daniel Auteuil. Avec Gérard Depardieu et Sandrine Kinepolis Kirchberg Kiberlain. 84’. V.o. À partir de 6 ans.

L’histoire vraie de Billy Moore, jeune Cinémaacher, Orion, Scala, Starlight, boxeur anglais incarcéré dans une Sura prison en Thaïlande pour détention de drogue. Dans cet enfer, il est Daniel est très amoureux de sa femme, rapidement confronté à la violence mais il a beaucoup d’imagination et des gangs et n’a plus que deux un meilleur ami parfois encombrant. choix : mourir ou survivre. Lorsque Lorsque celui-ci insiste pour un dîner l’administration pénitentiaire « entre couples » afin de lui présenter l’autorise à participer à des tournois sa toute nouvelle, et très belle, amie, de boxe thaïlandaise, Billy donne tout Daniel se retrouve coincé entre son ce qui lui reste. épouse qui le connaît par cœur et des rêves qui le surprennent lui-même.

Adrift NEW USA 2018 von Baltasar Beast Une mère qui abandonne sa petite fille à la recherche d’une vie meilleure, ça arrive aussi Kormákur. Mit Shailene Woodley, GB 2018 von Michael Pearce. Mit Jessie dans les milieux pas précaires : « Gueule d’ange » - Out of the Box à l’Utopia. Sam Claflin und Jeffrey Thomas. 97’. Buckley, Johnny Flynn und Geraldine O.-Ton + Ut. Ab 12. James. 107’. O.-Ton + Ut. Ab 16.

Cinémaacher, Kinepolis Belval und Utopia Blockers et Arnaud créent une entreprise qui Kirchberg, Kursaal, Le Paris, Orion, USA 2018 von Kay Cannon. Mit Leslie organise des enterrements de vie de Prabbeli, Scala, Starlight, Sura, Eine bekümmerte, in einer isolierten Mann, John Cena und Ike Barinholtz. garçon à Budapest. Avec l’aide de Waasserhaus Gemeinde lebende Frau sieht sich 102’. O.-Ton + Ut. Ab 12. Georgio, un expatrié qui leur a fait hin- und hergerissen zwischen der découvrir les « trésors cachés » de Tami Oldham ist nach Tahiti gereist, Kontrolle ihrer unterdrückerischen Kinepolis Belval und Kirchberg cette ville de débauche, où les boîtes um Abenteuer zu erleben. Vor Ort trifft Familie und der Anziehungskraft eines de nuit pullulent, l’alcool coule à flots sie aber mit Richard Sharp erst einmal Fremden, der im Verdacht steht, eine Julie, Kayla und Sam sind et la démesure est au rendez-vous, ils die Liebe ihres Lebens. Zwischen Serie brutaler Morde begangen zu Kindheitsfreundinnen, gehen créent l’agence de voyage Crazy Trips. den beiden funkt es sofort und so haben. gemeinsam auf die Highschool kommt es, dass sie nur wenig später XXX In „Beast“ bleibt nichts, wie es und schließen einen Pakt, ihre einen gemeinsamen Trip mit Richards anfangs scheint. Gerade deshalb sollte Jungfräulichkeit in der Nacht des Deadpool 2 Segelboot quer über den Pazifischen man sich ohne konkrete Erwartungen Abschlussballs zu verlieren. Für USA 2018 von David Leitch. Ozean in Angriff nehmen. Alles läuft auf ihn einlassen. (tj) die drei Mädels ist das gar keine Mit Ryan Reynolds, Josh Brolin und zunächst nach Plan - doch dann so besondere Sache - ganz im Morena Baccarin. 120’. Ab 16. Unterschied zu ihren Eltern. Kinepolis Belval und Kirchberg, Le Paris, Scala, Sura Book Club Auch mit der Liebe des Lebens kann ein Schiffbruch im Pazifik ziemlich anstrengend sein: USA 2018 von Bill Holderman. Seit er bei einer Rinderattacke fast „Adrift“ – neu in fast allen Sälen. Mit Diane Keaton, Jane Fonda und ums Leben gekommen ist, hat der Candice Bergen. 97’. O.-Ton + Ut. Ab 6. entstellte Barista Wade Wilson keinen Geschmacksinn mehr. Dennoch will Utopia er es packen, der heißeste Cafeteria- Koch Mayberrys zu werden. Weil er In ihrem regelmäßig stattfindenden außerdem einen Fluxkompensator Buchclub nehmen sich die vier braucht, stellen sich ihm Ninjas, die lebenslangen Freundinnen Vivian, Yakuza und Sex-Hunde in den Weg. Diane, Carol und Sharon, die Um neue Schärfe in sein Leben zu allesamt über 60 sind, mit „Fifty bringen, reist er um den Erdball Shades of Grey“ ein für ihr Alter eher und erfährt dabei die Bedeutung ungewöhnliches Werk vor, welches ihr von Freundschaft, Familie und Leben nachhaltig verändern wird. Flavour. Außerdem bekommt er den prestigeträchtigen Titel „World’s Best Lover“ verliehen. Budapest XXX Métamorphoses, métadiscours, F 2018 de Xavier Gens. Avec Manu pop culture en veux-tu, en voilà ! Payet, Jonathan Cohen et Monsieur « Deadpool 2 » continue à subvertir Poulpe. 102’. V.o. À partir de 12 ans. joyeusement les films d’action genre « Avengers » tout en délivrant des Kinepolis Belval messages typiquement hollywoodiens. Si le contenu ne change pas, au moins Après avoir abandonné leur emploi et le discours est rafraîchissant. (lc) emprunté beaucoup d’argent, Vincent 16 AGENDA woxx | 06 07 2018 | Nr 1483

FILMKRITIK KINO I 06.07. - 10.07.

Den utrolige historie om den kæmpestore pære (Mika & Sebastian : l’aventure de la poire géante) DK 2018, film d’animation pour enfants de Jorgen Lerdam et Philip Einstein Lipski. 79’. V. fr.

Utopia

À Solby, petit port paisible, la vie est douce pour Mika et Sebastian. Jusqu’au jour où ils trouvent une bouteille à la mer. À l’intérieur : une petite graine et un message mystérieux ! À peine ont-ils planté la graine que les voilà embarqués dans une aventure extraordinaire faite de monstres marins, de pirates abominables et… de poires géantes ! Mise en abîme : première rencontre pour Arthur et Jacques dans une salle de cinéma.

Disobedience USA 2018 von Sebastián Lelio. Mit Rachel Weisz, Rachel McAdams und Alessandro Nivola. 114’. O.-Ton + Ut. Ab 12. Christophe Honoré Utopia Excès de politesse du désespoir Eine Frau kehrt in ihr altes, jüdisch orthodoxes Heim zurück, nachdem Florent Toniello sie erfährt, dass ihr Vater, von dem sie sich entfremdet hat, gestorben ist. Dort sorgt sie für Aufsehen, als sie ihre jahrelang unterdrückte Liebe zu ihrer besten Freundin wieder aufleben lässt. Brillante reconstitution des années Honoré évoque les divers états d’une vite systématique, et les visages XXX „Disobedience“ überzeugt sida jusque dans les moindres relation amoureuse, de la passion sympathiques des protagonistes vor allem dank der hervorragenden détails, « Plaire, aimer et courir vite » initiale à son extinction. Et en passant, finissent par agacer dans leur politesse Schauspieler*innen und einer cherche tellement la modération accumule les poncifs qu’on pourra du désespoir. On en vient à regretter einfühlsam inszenierten Sexszene, die qu’il en devient maniéré… et un rien trouver faciles : drague entre hommes l’exubérance de « 120 battements par gänzlich ohne „male gaze“ auskommt. monotone. dans une allée louche ou ravages minute ». D’autant que parfois (tj) progressifs de la maladie. Il faudrait Honoré se fait sentencieux, par L’année dernière, « 120 battements par plus que sa réalisation appliquée exemple lorsque l’expérimenté Jacques minute » prenait le parti d’évoquer pour les dépasser, mais on lui saura fait la leçon au jeune Arthur pour lui Dolphins les années 1990 et l’épidémie de sida pourtant gré de ne pas forcer le trait, apprendre à distinguer ses conquêtes (Blue) USA 2018, Dokumentarfilm von sous l’angle de l’énergie des militants l’homophobie n’étant par exemple pas selon des critères littéraires abscons. Keith Scholey und Alastair Fothergill. d’Act Up et d’une histoire d’amour au programme d’une grande scène Ou lorsque la mise en abîme du réa- 78’. Dte. Fassung. Ab 6. qui faisait la part belle à l’urgence violente, mais plutôt évoquée en lisateur se fait un peu trop voyante : d’aimer. Tout semble porter à croire filigrane par la peur de la réaction des pendant leur première rencontre, Cinémaacher, Kinepolis Belval que Christophe Honoré en a choisi, parents d’Arthur. Arthur dit à Jacques à propos du film und Kirchberg, Kursaal, Le Paris, dans « Plaire, aimer et courir vite », projeté qu’il le trouve « un peu trop Prabbeli, Scala, Starlight, Sura, le contre-pied. Est-ce pour cela que le La reconstitution des années 1990 est livre d’images ». Waasserhaus film a été boudé par le jury cannois faite avec un luxe de détails notable. cette année, alors que le film de Robin De plus, le cinéaste fait comprendre à Et un livre d’images, c’est exactement Das junge Delfinmädchen Echo Campillo avait reçu le Grand Prix en chaque plan la tendresse qu’il a pour le terme qui convient à « Plaire, aimer erkundschaftet das Korallenriff, in 2017 ? Peut-être, mais l’absence de ses personnages et la forte impression et courir vite ». Une belle histoire bien dem es mit seiner Familie lebt. Dieses récompense s’explique aussi par les qu’il garde des années de ses vingt transcrite sur pellicule, quoique par- muss sich auf all seine Anwohner qualités cinématographiques compa- ans. La caméra glisse sur les corps fois trop appuyée, avec deux acteurs verlassen können, um ein gutes Heim rées des deux œuvres. avec juste ce qu’il faut de virtuosité, principaux qui semblent gênés de ne zu bleiben. Der weite Ozean bietet pas trop, pour évoquer le désir ou le pas pouvoir éclater de colère ou casser allerdings verlockende Abenteuer, die Jacques (Pierre Deladonchamps), écri- plaisir. Sans voyeurisme malvenu ou la vaisselle de désespoir. Juste pour insbesondere verspielte Define wie vain parisien atteint du sida, rencontre érotisation exacerbée. contredire la réplique qui suit l’évo- Echo verheißungsvoll ins weite Blau pendant un voyage de travail Arthur cation du livre d’images, justement : hinausziehen wollen. (Vincent Lacoste), étudiant breton de Au fond, « Plaire, aimer et courir vite » « La vie est toujours plus étonnante 15 ans son cadet, et commence avec cherche avant tout la modération et la dans les films. » Pas dans celui-ci, et lui une histoire d’amour non exclusive subtilité. Le film veut présenter cette c’est un peu dommage. En guerre dont l’issue ne peut être que tragique. histoire d’amour entre deux hommes F 2018 de Stéphane Brizé. Avec Vincent À travers un ballet d’ex-amants de comme une histoire d’amour ordi- À l’Utopia. Lindon, Mélanie Rover et Jacques Jacques, qui apparaissent dans un scé- naire, à une époque extraordinaire. Borderie. 113’. V.o. À partir de 6 ans. nario somme toute assez bien ficelé, Malheureusement, le procédé devient woxx | 06 07 2018 | Nr 1483 AGENDA 17

KINO I 06.07. - 10.07.

Isle of Dogs USA/D 2018, Animationsfilm von Wes Anderson. 105’. O.-Ton + Ut. Ab 6.

Scala

In einem fiktiven Japan der nahen Zukunft leben zu viele Hunde. Als dann auch noch die Hundegrippe ausbricht, greift Bürgermeister Kobayashi ein. Er verbannt alle Hunde aus Megasaki City auf das vorgelagerte Trash Island, eine riesige Mülldeponie, die durch das Meer von der Stadt getrennt ist. XXX Die herausragende Stop- Motion-Animation und der sich durch den ganzen Film ziehende pointierte Humor machen den Film zu einem wahren Schmankerl - und das nicht Wahrscheinlich der richtige Film zu diesem Zeitpunkt: „Kings“ reflektiert die Aufstände von 1992 in Los Angeles – neu im Utopia. nur für hartgesottene Hundefans. (Karin Enser)

Prabbeli, Starlight Prabbeli, Starlight Annie, ihrem Mann Steve und ihren Jurassic World: beiden gemeinsamen Kindern Peter Fallen Kingdom Malgré de lourds sacrifices financiers Eigentlich wollten George, Julian, und Charlie, ein recht beschauliches USA 2018 von Juan Antonio Bayona. de la part des salariés et un bénéfice Dick, Anne und Timmy, der Hund ja Leben in einem abgelegenen Haus Mit Chris Pratt, Bryce Dallas Howard record de l’entreprise, la direction nur einen gemeinsamen Strandurlaub am Waldrand. Doch als Annies Mutter und Jeff Goldblum. 129’. Ab 12. de l’usine Perrin Industrie décide verbringen. Doch zwei verdächtige Elen stirbt, das unangefochtene néanmoins la fermeture totale du Tierfilmer und ein merkwürdiger Familienoberhaupt, sehen sich die Cinémaacher, Kinepolis Belval und site. Accord bafoué, promesses Tourist, der sich als Regierungsagent Grahams plötzlich mit reihenweise Kirchberg, Kursaal, Orion, Scala, non respectées, les 1.100 salariés, ausgibt, alarmieren nicht nur Timmys rätselhaften und unheimlichen Starlight, Sura, Waasserhaus emmenés par leur porte‑parole Spürsinn. Ereignissen konfrontiert. Laurent Amédéo, refusent cette Vier Jahre, nachdem der Themenpark décision brutale et vont tout tenter Jurassic World von marodierenden pour sauver leur emploi. Gutland Hva vil folk si Dinosauriern zerstört wurde, haben X Quasi-reportage, « En guerre » L/D/B 2017 von Govinda Van Maele. (What Will People Say) D/N/S von die Urzeitechsen die Isla Nublar appuie là où le dialogue entre Mit Frederick Lau, Vicky Krieps und Iram Haq. Mit Maria Mozhdah, komplett für sich zurückerobert. patronat et salariat - ou son absence - Marco Lorenzini. 107’. O.-Ton + Ut. Adil Hussain und Rohit Saraf. 107’. Dort leben sie ungestört von den fait mal… au risque de lasser. (ft) Ab 16. O.-Ton + Ut. Ab 12. Menschen, sehen jedoch bald einer ganz neuen Bedrohung ins Auge: Auf Scala, Sura, Utopia Utopia der Insel befindet sich ein aktiver Final Portrait Vulkan, der auszubrechen und die GB/F 2017 von Stanley Tucci. Nachdem Jens in Deutschland Die 15-jährige Nisha lebt ein gesamte Gegend unter Feuer und Mit Geoffrey Rush, Armie Hammer und an einem bewaffneten Überfall Doppelleben: Unter den Augen Asche zu begraben droht. Tony Shalhoub. 94’. O.-Ton + Ut. Ab 6. beteiligt war, flüchtet er in das ihrer Eltern ist sie eine brave, O La série s’enfonce dans le spectacle kleine luxemburgische Dorf traditionsbewusste pakistanische sans profondeur à grosses ficelles, Cinémaacher Schandelsmillen. Langsam lebt er sich Tochter, die strikt den Vorgaben ihrer multipliant les scènes censées effrayer, im Dorf ein, immer bedacht darauf Kultur folgt. Vor ihren Freunden aber mais qui ne provoquent plus qu’une Im Jahr 1964 ist Alberto Giacometti die teils aufdringlich freundlichen ist sie eine moderne norwegische certaine lassitude. La fin fait vraiment einer der bedeutendsten Maler Dorfbewohner auf Abstand zu halten. Jugendliche mit typischen Teenie- peur… de retrouver une encore plus und Bildhauer in Europa. Doch bald stellt er fest, dass auch Problemen. Als Nishas Vater die grosse débauche de moyens pour si Dementsprechend geschmeichelt einige seiner Nachbarn ihre dunklen Tochter mit ihrem Freund Daniel peu de cinéma dans l’épisode qui, fühlt sich der junge Schriftsteller und Geheimnisse haben. erwischt, entschließen sich die Eltern évidemment, suivra. (ft) Kunstliebhaber James Lord, als er XXX L’intrigant « Gutland » réussit Nisha zu Verwandten nach Pakistan zu gefragt wird, ob er Modell sitzen will. là où tant d’autres productions bringen. Doch Lord muss schnell feststellen, luxembourgeoises ont échoué : XXX Ce récit autobiographique Justice Dot Net dass das Modellsitzen wesentlich mélanger la couleur locale à une de la réalisatrice Iram Haq évite CDN/L 2018 von Pol Cruchten. länger dauert als erwartet, denn intrigue originale et inquiétante. (lc) l’écueil de la caricature. Plus qu’un Mit Martin McCann, Pascale Bussières Giacomettis Schaffensprozess ist zwar témoignage sur la difficulté de grandir und Astrid Roos. 90’. O.-Ton + Ut. manchmal faszinierend und intensiv, entre deux cultures, le film, même s’il Ab 6. aber genauso oft auch völlig chaotisch Hereditary pâtit quelquefois d’une dramatisation und irritierend. TIPP USA 2018 von Ari Aster. excessive qu’on imputera à Cinémaacher, Orion, Scala, Starlight, Mit Toni Collette, Gabriel Byrne und l’enthousiasme, est aussi l’histoire Sura, Utopia Alex Wolff. 126’. O.-Ton + Ut. Ab 16. d’une emprise psychologique qui tient Fünf Freunde und das Tal en haleine. (ft) Jake De Long, ein junger Aktivist und der Dinosaurier Kinepolis Kirchberg Hacker, hat sich zum selbsternannten D 2018 von Mike Marzuk. Mit Allegra Rächer aufgeschwungen. Er und seine Tinnefeld, Marinus Hohmann und Ron Trotz einiger Tragödien in der Gruppe entführen vier Kriminelle und Antony Renzenbrink. 101’. O.-Ton. Vergangenheit führt die Familie lassen sie vor laufender Kamera ihre Für alle. Graham, bestehend aus Mutter Verbrechen gestehen und büßen. Doch 18 AGENDA woxx | 06 07 2018 | Nr 1483

KINO I 06.07. - 10.07.

nach und nach spaltet sich Jakes Team Tieren immer wieder für Ärger und und die Mission gerät ins Wanken. Tumult sorgt. X « Justice Dot Net », le dernier-né du réalisateur luxembourgeois Pol In den regionalen Kinos Cruchten, est encore un de ces films Love, Simon dont on sort frustré : bonnes idées, USA 2018 von Greg Berlanti. belles images, mais un scénario Mit Nick Robinson, Katherine Langford Bettembourg / Le Paris Mondorf / Ciné Waasserhaus tellement lâche qu’on dirait qu’il a und Jennifer Garner. 110’. O.-Ton + Ut. peur de lui-même. (lc) Ab 6. Adrift Adrift Deadpool 2 Dolphins Kinepolis Belval und Kirchberg Dolphins Jurassic World: Fallen Kingdom Kings Ocean’s 8 Ocean’s 8 NEW USA 2017 von Deniz Gamze Simon Spier ist 17 und hat ein großes The Death of Stalin Sicario: Day of the Soldado Ergüven. Mit Halle Berry und Daniel Geheimnis: Er ist schwul. Schon seit Todos lo saben The Incredibles 2 Craig. 87’. O.-Ton + Ut. Ab 12. längerem wartet er auf den richtigen Zeitpunkt, seinen Freunden, darunter Echternach / Sura Rumelange / Kursaal Utopia Leah, Abby und Nick, und seinen Eltern Emily und Jack davon zu Adrift Adrift Millie lebt 1992 im südlichen Teil erzählen. Amoureux de ma femme Dolphins des Großraums Los Angeles, in Deadpool 2 Jurassic World: Fallen Kingdom South Central, und kümmert sich als Dolphins Sicario: Day of the Soldado Pflegemutter um eine Gruppe von Loving Pablo Gutland The Incredibles 2 Kindern. Sie freundet sich mit dem (Escobar) E 2018 de Fernando León Jurassic World: Fallen Kingdom Einzelgänger Obie an, einem der de Aranoa. Avec Javier Bardem, Justice Dot Net Troisvierges / Orion wenigen Weißen der Nachbarschaft. Penélope Cruz et Peter Sarsgaard. 123’. Ocean’s 8 Als ein Gerichtsurteil die Polizisten, V.o. + s.-t. À partir de 16 ans. Solo: A Star Wars Story Adrift die zuvor den Afroamerikaner Rodney The Incredibles 2 Amoureux de ma femme King verprügelten, freispricht, eskaliert Utopia Jurassic World: Fallen Kingdom die Situation im Viertel. Auf einmal Grevenmacher / Cinémaacher Justice Dot Net brechen Straßenkämpfe aus und Millie Impitoyable et cruel chef du cartel de Ocean’s 8 macht sich mit Obie auf die Suche, Medellin, Pablo Escobar est le criminel Adrift Peter Rabbit um ihre Kinder zu finden und sie vor le plus riche de l’histoire avec une Amoureux de ma femme der um sich greifenden Gewalt zu fortune de plus de 30 milliards de Dolphins Wiltz / Prabbeli beschützen. dollars. « L’empereur de la cocaïne » Final Portrait met la Colombie à feu et à sang dans Jurassic World: Fallen Kingdom Adrift les années 1980 en introduisant un Justice Dot Net Dolphins Le doudou niveau de violence sans précédent Sherlock Gnomes En guerre F 2018 de Julien Hervé et Philippe dans le commerce de la drogue. Solo: A Star Wars Story Fünf Freunde und das Tal Mechelen. Avec Kad Merad, Malik Fascinée par son charisme et son The Incredibles 2 der Dinosaurier Bentalha et Guy Marchand. 82’. V.o. pouvoir, la très célèbre journaliste Peter Rabbit À partir de 6 ans. Virginia Vallejo va s’apercevoir qu’on Sherlock Gnomes ne s’approche pas de l’homme le plus The Death of Stalin Kinepolis Kirchberg dangereux du monde impunément. The Incredibles 2 O Il est déjà difficile de faire mieux Todos lo saben Michel a perdu le doudou de sa fille à que la série « Narcos », mais « Loving l’aéroport de Roissy. Il dépose un avis Pablo », la biographie filmée de Pablo de recherche avec une récompense. Escobar, est tellement plate et sans Ocean’s 8 se déroulent sur une musique Sofiane, employé à l’aéroport, y voit intérêt qu’elle n’a aucune chance d’y USA 2018 von Gary Ross. entraînante. Un divertissement vite l’occasion de se faire un peu d’argent être comparée. (lc) Mit Sandra Bullock, Cate Blanchett oublié, au mieux. (ft) et prétend avoir retrouvé la peluche. und Anne Hathaway. 110’. Ab 6. Le mensonge révélé, Michel et Sofiane se lancent malgré tout sur les Midnight Sun Kinepolis Belval und Kirchberg, Peter Rabbit traces du doudou. Une mission plus USA 2018 von Scott Speer. Mit Bella Le Paris, Orion, Scala, Starlight, GB/USA/AUS 2017, Animationsfilm von compliquée que prévu. Thorne, Patrick Schwarzenegger und Sura, Waasserhaus Will Gluck. 95’. Für alle. Rob Riggle. 93’. Ab 6. Was ihr Bruder kann, kann sie schon Orion, Prabbeli Liliane Susewind - Kinepolis Belval und Kirchberg lange: Debbie Ocean, die Schwester Ein tierisches Abenteuer von Gauner Danny Ocean, ist aus Der quirlige Hase Peter ist ebenso D 2018 von Joachim Masannek. Im Leben der 17-jährigen Katie dreht dem Knast entlassen worden und rebellisch wie charmant und hält Mit Malu Leicher, Christoph Maria sich alles um Musik: Tagsüber stellt ein Team von Meisterdiebinnen nicht sonderlich viel davon, Regeln Herbst und Meret Becker. 102’. O.-Ton. komponiert sie ihre Songs auf ihrer zusammen, um den hieb- und zu befolgen. Entsprechend hat das Für alle. Gitarre, nach Sonnenuntergang tritt sie stichfesten Coup umzusetzen, den Langohr meist nur Unfug im Sinn, als Straßenmusikerin auf. Seit ihrer sie während ihrer Zeit im Gefängnis womit es regelmäßig für gehöriges Scala, Utopia Kindheit leidet sie unter einer seltenen geplant hat. Chaos sorgt. Besonders davon Krankheit, aufgrund derer sie nicht in X Une version féminine de la série betroffen ist der Gemüsegarten von Liliane ist ein aufgewecktes junges die Sonne darf. Trotzdem ist sie wild aux vols impossibles ? Bonne idée. Mr. McGregor - im wahrsten Sinne des Mädchen, das ihren Eltern aber immer entschlossen, sich nicht unterkriegen Mais Gary Ross n’a pas le flair de Wortes ein gefundenes Fressen für wieder Sorgen bereitet. Die Kleine zu lassen, und beginnt eine Beziehung Steven Soderbergh : le film tire trop Peter Hase. spricht nämlich mit Tieren und das mit Charlie. sur la corde de l’opposition entre führt dazu, dass die Familie stetig féminin et masculin et ne retient umziehen muss, weil Liliane mit ihren de la leçon des précédents que ces séquences où préparatifs et action woxx | 06 07 2018 | Nr 1483 AGENDA 19

KINO I 06.07. - 10.07.

Plaire, aimer et courir vite Der Streit zwischen den Gnomen- ARTICLE F 2018 de Christophe Familien Zinnoberrot und Blaublut ist Honoré. Avec Vincent Lacoste, Pierre beigelegt und endlich konnte Gnomeo Deladonchamps et Denis Podalydès. seine geliebte Julia heiraten. Doch das 132’. À partir de 12 ans. gemeinsame Glück der Gartenzwerg- Clans in ihrer neuen Heimat London Utopia ist nur von kurzer Dauer: Denn plötzlich verschwinden auf einmal 1990. Arthur a vingt ans et il est überall in der Stadt Gnome. étudiant à Rennes. Sa vie bascule le jour où il rencontre Jacques, un écrivain qui habite à Paris avec son Sicario: Day of the Soldado jeune fils. Le temps d’un été, Arthur et NEW USA 2018 von Stefano Sollima. Jacques vont se plaire et s’aimer. Mais Mit Benicio Del Toro, Josh Brolin und cet amour, Jacques sait qu’il faut le Isabela Moner. 122’. O.-Ton + Ut. Ab 16. vivre vite. Kinepolis Belval und Kirchberg, Mexiko im Rausch der Drogen und der Gewalt scheint ein unerschöpfliches Themenfeld zu Kursaal, Starlight, Waasserhaus sein: „Sicario 2 – Day of the Soldado“, neu im Kinepolis Belval und Kirchberg, im Kursaal, Pope Francis - Starlight und Waasserhaus. A Man of His Word Zwei Jahre nach ihrem letzten Einsatz I/CH/D/F 2018, Dokumentarfilm von sind FBI-Agent Matt Graver und Wim Wenders. 96’. O.-Ton + Ut. Ab 6. Auftragskiller Alejandro Gillick erneut an der amerikanisch-mexikanischen der mysteriösen Halskette von König Kinepolis Belval und Kirchberg Utopia Grenze unterwegs. Dort herrscht Midas auf sich hat. mittlerweile vollkommener Jedes Jahr dürfen alle Einwohner Dokumentarfilm über Papst Ausnahmezustand. Terroristen des Landes für zwölf Stunden tun Franziskus, in dem das Oberhaupt schleusen ihre Anhänger massenweise Tamara Vol. 2 und lassen, was sie wollen. Es gibt der katholischen Kirche Fragen zu unbemerkt in die USA, wo diese NEW F 2018 d’Alexandre Castagnetti. keine Gesetze, bloß Anarchie. Jeder verschiedenen Themen wie Wirtschaft, blutige Anschläge verüben. Avec Héloïse Martin, Rayane Bensetti ist für sich selbst verantwortlich und Immigration, soziale Ungerechtigkeit, et Sylvie Testud. 102’. V.o. À partir de muss sich in Sicherheit bringen, Familie und Glauben beantwortet, die 6 ans. vorausgesetzt man gehört nicht zu ihm von Menschen überall auf der Solo: A Star Wars Story denjenigen, die sich mitten in der Welt gestellt wurden - egal, ob von USA 2018 von Ron Howard. Kinepolis Kirchberg Nacht auf die Straße trauen, um ihre Arbeitern, Flüchtlingen, Kindern oder Mit Alden Ehrenreich, Woody bestialischen Triebe auszuleben. Gefängnisinsassen. Harrelson und Emilia Clarke. 135’. Tamara est séparée de Diego depuis Ab 12. deux ans. Elle quitte enfin le nid pour vivre l’aventure étudiante à Sherlock Gnomes Cinémaacher, Kinepolis Belval und Paris avec sa copine Sam. En galère The Guernsey Literary and GB/USA 2018, Animationsfilm für Kirchberg, Sura d’appartement, elles acceptent une Potato Peel Pie Society Kinder von John Stevenson. 86’. coloc avec Wagner. Problème : Diego GB 2018 von Mike Newell. Bevor er zur Legende der Rebellion fait partie du lot, et il n’est plus Mit Lily James, Michiel Huisman und Cinémaacher, Kinepolis Belval, wird und sich gegen die finsteren célibataire ! Matthew Goode. 124’. O.-Ton + Ut. Prabbeli, Scala, Starlight Mächte des Imperiums zur Wehr Ab 6. setzt, ist Han Solo als Schmuggler in den unendlichen Weiten der Galaxis The Death of Stalin Utopia unterwegs. Dabei trifft er auch auf GB/F 2017 d’Armando Iannucci. seinen späteren Weggefährten und Avec Jason Isaacs, Olga Kurylenko et Die Journalistin Juliet Ashton reist Co-Piloten Chewbacca, sondern gerät Rupert Friend. 106’. V.o. À partir de kurz nach dem Zweiten Weltkrieg auf ebenfalls mit dem berüchtigten Zocker 12 ans. die britischen Guernsey-Inseln im Lando Calrissian aneinander, von der Ärmelkanal. Dort will sie ein Buch Filmtipp mysteriösen Qi’Ra ganz zu schweigen. Le Paris, Prabbeli, Scala, Starlight über die hier ansässigen Bewohner und deren Erfahrungen im Krieg Hereditary Dans la nuit du 2 mars 1953, un schreiben. Entgegen ihres beruflichen Décidément, la clim ne sera pas seule à vous donner des frissons dans ce Tadeo Jones 2: homme se meurt, anéanti par une Aufenthalts formt sie allerdings bald premier long métrage d’Ari Aster. Ce El secreto del rey Midas terrible attaque. Cet homme, dictateur, unerwartete Beziehungen mit den film d’horreur indé réussit à se démar- (Tad Stones und das Geheimnis von tyran, tortionnaire, c’est Joseph Inselbewohnern. quer de la masse en ne misant pas König Midas) E 2018, Animationsfilm Staline. Et si chaque membre de sa XX Pas aussi foisonnant et réussi – uniquement – sur les moments von Enrique Gato und David Alonso. garde rapprochée - comme Beria, narrativement que le livre dont il chocs. Au contraire, il met en avant un 85’. Für alle. Khrouchtchev ou encore Malenkov - s’inspire, « The Guernsey Literary and scénario brillant, de petites touches çà la joue fine, le poste suprême de Potato Peel Pie Society » parvient et là et surtout un crescendo d’enfer. Scala secrétaire général de l’URSS est à néanmoins à montrer plus qu’un Bref, si vous avez une mémé louche portée de main. simple film d’amour pour cinéphiles qui vient de décéder, allez voir si elle Tad Stones ist ein liebenswerter Si vous voulez combiner une fleur bleue. (ft) est bien restée dans sa tombe ! XXX Bauarbeiter, der lieber Archäologe petite récapitulation historique et une Au Kinepolis Kirchberg und Schatzsucher wäre. Eines attaque contre vos zygomatiques, Luc Caregari Tages bekommt er tatsächlich die courez voir « The Death of Stalin ». (lc) The Incredibles 2 Gelegenheit zu einem Abenteuer: USA 2018, Animationsfilm von Sara Lavroff, eine geschätzte Brad Bird. 118’. Ab 6. Archäologin und Tads heimlicher The First Purge Schwarm, braucht seine Hilfe, denn NEW USA 2018 von Gerard McMurray. Cinémaacher, Kinepolis Belval und sie möchte herausfinden, was es mit Mit Y’lan Noel, Lex Scott Davis und Kirchberg, Kursaal, Prabbeli, Scala, Joivan Wade. 102’. O.-Ton + Ut. Ab 16. Starlight, Sura, Waasserhaus 20 AGENDA woxx | 06 07 2018 | Nr 1483

KINO I 06.07. - 10.07. CINÉMATHÈQUE I 06.07. - 15.07.

meisterhaft mit einer erfrischenden cinémathèque Unbeschwertheit und Komik. (Audrey Horne)

Man on the Moon Belle Époque USA/GB/D 1999 von Milos Forman. P/E/F 1993 de Fernando Trueba. Mit Jim Carrey, Danny DeVito und Avec Michel Galabru, Fernando Fernán Courtney Love. 118’. O.-Ton + fr. Ut. Gómez et Penélope Cruz. 108’. V.o. + s.-t. fr. Fr, 6.7., 18h30. Mo, 9.7., 18h30. Ein Film über das Leben und die Karriere des exzentrischen Comedian Au printemps espagnol de l’année Andy Kaufmann. 1931, les quelques jours de bonheur Nach den Sequels, nun das Prequel: In „The First Purge“ wird den Ursprüngen der – zum XXX On peut reprocher à Forman de Fernando, jeune déserteur recueilli Glück noch – fiktionalen alljährlichen Gewaltorgie auf den Grund gegangen, neu im d’avoir réalisé cette biographie par Manolo, peintre sage et desabusé, Kinepolis Belval und Kirchberg. de manière trop classique pour dont les quatre filles viennent de venir à bout des idées dingues et Madrid en visite. provocatrices de Kaufman. Le film est pourtant très convaincant, surtout Nachdem sie mit vereinten Kräften vermeintlich harmlosen Wahrheit- grâce à une performance grandiose Valmont den Superschurken Syndrome oder-Pflicht-Spiel in einer mysteriösen (pour une fois elle l’est vraiment) de USA/F von Milos Forman. besiegt haben, kehrt bei der Höhle überredet. Jim Carrey. (Germain Kerschen) Mit Colin Firth, Annette Bening und Superheldenfamilie Parr langsam Meg Tilly. 137’. O.-Ton + fr. Ut. wieder so etwas wie Normalität ein. Während Mama Helen sich in der Volver Mo, 9.7., 20h30. Politik engagiert, versorgt Papa Bob E 2006 de Pedro Almodóvar. die Kinder Violet, Dash und Baby Jack- Avec Penélope Cruz, Carmen Maura et Die Marquise de Merteuil überredet Jack zuhause. Doch dann taucht der Lola Dueñas. 121’. V.o. + s.-t. fr. den Frauenhelden Valmont eine Superschurke Screenslaver auf und Wette einzugehen: Er soll die junge die Unglaublichen nehmen den Kampf last minute Fr, 6.7., 20h30. Schönheit Cecile verführen. Die wieder auf. allerdings ist bereits einem anderen Madrid et les quartiers effervescents Verehrer versprochen und ein Muse: Drones World Tour de la classe ouvrière, où les immigrés weiterer Interessent beäugt die Lage Todos lo saben NL 2018, Konzertfilm von Hans- des différentes provinces espagnoles misstrauisch. (Everybody Knows) E/F/I 2018 Peter Velthoven. 90’. O.-Ton + Ut. partagent leurs rêves, leur vie et leur d’Asghar Farhadi. Avec Penélope Cruz, Ab 6. fortune avec une multitude d’ethnies Javier Bardem et Ricardo Darín. 132’. étrangères. Au sein de cette trame Hair V.o. + s.-t. À partir de 12 ans. Kinepolis Belval und Kirchberg, sociale, trois générations de femmes USA/BRD 1979 von Milos Forman. 12.7. um 19h. survivent au vent, au feu et même Mit Herman Meckler, George J. Manos Le Paris, Prabbeli, Starlight, Utopia à la mort, grâce à leur bonté, à leur und Michael Jeter. 121’. O.-Ton + fr. Ut. audace et à une vitalité sans limites. À l’occasion du mariage de sa XXX Der spanische Regisseur Di, 10.7., 18h30. sœur, Laura revient avec ses enfants verbindet die Tragik der Situation und dans son village natal au cœur den Schmerz der Figuren Mitten in der Zeit von Flower Power d’un vignoble espagnol. Mais des und der ersten Friedensbewegung événements inattendus viennent bouleverser son séjour et font ressurgir un passé depuis trop longtemps Als Haare noch subversiv sein konnten: „Hair“ von Milos Forman, am 10. Juli in der enfoui. Cinémathèque. XX Asghar Farhadi pose sa caméra loin de l’Iran, dans la campagne espagnole. Tout en utilisant sa recette Muse spielte auf ihrer éprouvée de mise en scène à la fois ambitionierten Drones World naturaliste et virtuose, il propose Tour 2015-16 über 130 Konzerte un thriller au rythme contemplatif auf der ganzen Welt, dies auf où brille toute la distribution, et pas einer runden Bühne von der seulement les stars bancables. (ft) Mitte der Arena aus, wobei das Bühnenbild und die Anordnung der Bühne den Fans Truth or dare ein audiovisuelles 360 Grad- USA 2018 von Jeff Wadlow. Sinneserlebnis boten. Im Mit Lucy Hale, Tyler Posey und Violett Mittelpunkt der Visualisierungen Beane. 100’. O.-Ton + Ut. Ab 16. der Tour standen die Drohnen, die autonom über die Bühne Kinepolis Belval und Kirchberg und quer durch das Publikum flogen, neben riesigen Bei einem Trip in Mexiko werden die Projektionen, die mit den Studentin Olivia, ihre beste Freundin Bandmitgliedern auf der Bühne Markie und andere Freunde von ihrer interagierten. Urlaubsbekanntschaft Carter zu einem woxx | 06 07 2018 | Nr 1483 AGENDA 21

CINÉMATHÈQUE I 06.07. - 15.07.

Elegy USA 2008 von Isabel Coixet. Mit Ben Kingsley, Penélope Cruz und Patricia Clarkson. 112’. O.-Ton + dt. & fr. Ut.

Fr, 13.7., 18h30.

Siehe unter 10.7.

Man on the Moon USA/GB/D 1999 von Milos Forman. Mit Jim Carrey, Danny DeVito und Courtney Love. 118’. O.-Ton + fr. Ut.

Fr, 13.7., 20h30.

Siehe unter 6.7.

Pas de séances Ein Literaturprofessor, eine schöne Studentin und eine Obsession die beide viel kosten wird: „Elegy“ nach dem Werk von Philip Roth – am 10. und 13. Juli in der Cinémathèque. les weekends en été à la wird der junge Claude einberufen und The People vs. Larry Flynt lequel il n’a pas seulement perdu la Cinémathèque. soll aus dem ländlichen und wohl USA 1996 von Milos Forman. vue, mais où est morte Lena, la femme behüteten Oklahoma nach Vietnam Mit Woody Harrelson, Courtney Love de sa vie. in den Krieg ziehen. In New York City, und Edward Norton. 129’. O Seule la qualité visuelle du film wo er sich der Musterung unterziehen O.-Ton + dt. & fr. Ut. et les quelques scènes comiques soll, trifft Claude auf eine Gruppe von apportent un peu de légèreté à ce Hippies, deren Lebensart ihn sofort Mi, 11.7., 20h30. film majoritairement très indigeste. fasziniert. (Blanche Kowalski) Cincinnati in den 1970er-Jahren: Das Geschäft von Larry Flynts Stripclub Elegy läuft schlecht. Um mehr Kunden USA 2008 von Isabel Coixet. anzulocken, entschließt er sich, sein Mit Ben Kingsley, Penélope Cruz Lokal in einer eigenen Zeitschrift zu Mit „Man on the Moon“ setzten Milos Forman und Jim Carrey dem Comedian und Patricia Clarkson. 112’. bewerben. So gründen er und sein Andy Kaufmann ein würdiges Denkmal – an diesem Freitag, dem 6. und am 13. Juli O.-Ton + dt. & fr. Ut. Bruder das Hustler-Magazin, welches in der Cinémathèque. neben gewagten Nacktfotos von Flynts Di, 10.7., 20h30. Tänzerinnen auch kleinere Artikel und Witze beinhaltet, um nicht als reine Literaturprofessor David Kepesh Pornografie zu gelten. Gleichzeitig schätzt nicht nur gute Bücher, sondern kommen sich Larry und die bei ihm auch Affären mit seinen jungen angestellte Stripperin Althea näher. Studentinnen. Von der Schönheit seines jüngsten Fanges, der jungen Exil-Kubanerin Consuela Castillo, über Valmont alle Maßen fasziniert und von den USA/F von Milos Forman. Ängsten des Alters gequält, entwickelt Mit Colin Firth, Annette Bening und er eine ihm bisher unbekannte Meg Tilly. 137’. O.-Ton + fr. Ut. Besessenheit für Consuela. XX Liebhaber*innen von Philip Roths Do, 12.7., 18h30. Romanen wird dieser Film sicherlich gefallen. (Lea Graf) Siehe unter 9.7.

Volver Los abrazos rotos E 2006 de Pedro Almodóvar. (Étreintes brisées) E 2009 de Pedro Avec Penélope Cruz, Carmen Maura et Almodóvar. Avec Penélope Cruz, Lola Dueñas. 121’. V.o. + s.-t. fr. Lluis Homar et Blanca Portillo. 127’. V.o. + s.-t. fr. Mi, 11.7., 18h30. Do, 12.7., 21h. Voir sous 6.7. Dans l’obscurité, un homme écrit, vit et aime. Quatorze ans auparavant, il a eu un violent accident de voiture, dans