2005, Winterharde Varens in De Leidse Hortus, Varenkrullen Oogsten in Zuidelijk California, De Varenrouwmug
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Varen-Varia 18e jaargang no. 1 voorjaar 2005 Inhoud Van de voorzitter ................................................................................................ 1 Varenboeken zoeken ......................................................................................... 2 Winterharde varens in de Leidse Hortus ............................................................ 5 Sporenbank ........................................................................................................ 8 Varenkrullen oogsten in Zuidelijk California ....................................................... 12 De varenrouwmug .............................................................................................. 14 Prikkebeen populariseerde Pteridomania........................................................... 15 Van de leestafel: Polystichums in Macaronesie............................................................................. 17 Boekbesprekingen Tree ferns, door Mark F. Large & John E. Braggins .................................................................. 17 A Natural History of Ferns, door Robbin C. Moran ............................................................................................. 18 Gelezen in The Garden ...................................................................................... 18 Van de bestuurstafel Van de Voorzitter Varenvrienden, Het voorjaar ligt in het verschiet. De rela- ons te delen. tief zachte winter, de uitschieter in februari niet meegeteld, zal er waarschijnlijk voor Wij zijn voortdurend bezig onze Website te zorgen dat onze varentuintjes ongeschon- vervolmaken. Nieuwe foto’s en beschrij- den de winter door gekomen zijn. Doodia vingen worden regelmatig toegevoegd. In- media en Gymnocarpium (Gymnopteris) ternet-surfers uit binnen en buitenland we- vestita zijn mijn enige zorgenkindjes. ten onze site te vinden en wij vinden ook regelmatig nieuwe websites die iets met We verwachten weer een goede opkomst varens doen. Kijkt u maar een naar deze op onze algemene vergadering op 23 april prachtige Website: http://www.bambusari- in Leiden en dus ook een ruilbeurs met um.de prachtige foto’s van varens, hosta’s een grote verscheidenheid aan varens. en bamboesoorten. Peter Hovenkamp heeft zich bereid ver- klaard om een lezing over Nephrolepis Wij hopen dat dit jaar weer een leerzaam soorten te houden met aansluitende rond- en spannend varenjaar zal worden. En ver- leiding in de kassen van de Hortus. Wij geet niet uw ervaringen te delen met alle zouden graag wat meer over kamer- leden van onze vereniging door te schrijven varens willen zien in onze Varen Varia en voor onze Varen Varia en deel te nemen wij nodigen u dus hierbij uit uw belevenis- aan de excursies die wij al voor u gepland sen met uw kamer/tropische varens met hebben. 1 Van het secretariaat Denkt u nog even aan de volgende data? Zaterdag 23 april de voorjaarsledenver- Op het moment dat ik dit stukje schreef, gadering. Aanvang 10.30 uur te Leiden woensdag 2 maart 2005, werden we hier in de Kop van Noord-Holland bedolven Zaterdag 28 mei een excursie naar de onder een pak sneeuw van 35 -40 centi- firma Tas te Aalsmeer. Opgave voor 21 meter! Na 30 uur onafgebroken sneeuw- mei. val kregen we ook nog eens een paar nachten met strenge vorst tot -13 graden, Zaterdag 2 juli naar de Ardennen o.a. waarna je je eigen afvraagt of dit nog wel bezoek aan kwekerij La Fougeraie te Sta- goed komt met de varens die al een de. Opgave voor 25 juni beetje tevoorschijn kwamen. Als laatste zaterdag 24 september de De natuur herstelt zich wel weer, maar de najaarbijeenkomst bij kwekerij JCL Tuin- prille krullen van de Woodsia polystichio- varens te Ellemeet. Opgave voor 17 sep- des en de Polystichum tripteron waren tember, wel te gronde gegaan. Om het maar niet over de Dicksonia antarctica en de Asple- Alle opgaves graag bij het secretariaat. nium lyalii te hebben, daar heb ik nog wel m'n bedenkingen over. Maar goed, we zullen wel zien. Varenboeken zoeken eigenaar verwisselde voor een bijzondere tulpenbol. Harry Roskam Al weer een tijdje geleden heb ik op een Al die bijzonder varenvariaties kregen in vergadering beloofd een artikeltje te die tijd hun eigen benaming, soms tot in schrijven over het zoeken en vinden van het extreme toe. Een veertje iets meer varenboeken, m.n. ook de mooie oude gebogen dan zijn buurman en er was boeken uit het midden van de negentien- weer een nieuwe variatie geboren. de eeuw toen in Engeland de zoge- Gelukkig zijn we daar nu grotendeels van naamde varengekte heerste. teruggekomen en zijn de variaties alleen Eerst de upper class, maar ook spoedig nog in grote groepen verdeeld. Maar in daarna, de middle class, stortte zich op die tijd was het een hele toer om je collec- het verzamelen van varens. In heel het tie goed op naam te krijgen. Britse eiland werd door varenjagers ge- Naast de honger naar de levende plant zocht naar varens, m.n. de variaties, die ontstond zo als vanzelf de honger naar daar in grote mate bleken te groeien. Hoe boeken waarin de planten beschreven en extremer de variatie hoe gekker men er afgebeeld stonden. op was en hoe meer er voor betaald werd. Met hele wagonladingen kwamen de va- Het was een tijd waarin de fotografie nog rens uit alle hoeken en gaten van het Brit- in zijn kinderschoenen stond en de druk- se eiland naar Londen en werden daar techniek nog niet zo ver gevorderd was soms bij opbod verkocht. Er zijn gevallen dat ze dit goed kon afdrukken. En als u bekend dat voor één enkele varen bedra- zelf wel eens varens heeft gefotografeerd gen van wel BP£ 500,- werden betaald. weet u hoe moeilijk het is een varen goed Zeker voor die tijd een enorm vermogen. herkenbaar, los van zijn meestal groene De gekte van toen is te vergelijken met de achtergrond op de plaat te zetten. tulpengekte die wij in ons eigen land heb- ben gehad, waarbij soms hele huizen van 2 Daarom werd ook in die tijd nog steeds Rob Oudshoorn, Verrassende varens was voortgeborduurd op de beproefde klas- de eerste, gevolgd door de Time-Life uit- sieke manier van afbeelden van de plan- gave van Perl Filip, Varens. Maar ook bij ten, door tekeningen. Tussen haakjes, tot mij sloeg de varengekte toe, steeds meer de dag van vandaag nog steeds de beste varens en in den beginne ook zoveel mo- manier, ook in wetenschappelijke uitga- gelijk variaties én steeds meer boeken om ven, om alle details van een plant goed te er het fijne van te weten te komen. Inmid- kunnen uitbeelden. dels staan het verzamelen van boeken over varens en kweken van de levende Eerst in wetenschappelijke, even later in planten voor mij op het zelfde plan. semi-wetenschappelijke boekwerken, werden al de bekende soorten en varia- En naast de ook fantastische moderne ties op een rij gezet. De meeste mooie boeken verzamel ik die antieke boeken. uitgaven zijn toen tot stand gekomen, met Eerst de nog redelijk betaalbare uit die schitterende etsen. Eerst nog stuk voor tweede helft van de negentiende eeuw, stuk met de hand in gekleurd en daarmee, later ook die zeldzame oorspronkelijk wer- ook tegenwoordig, bijna onbetaalbaar. ken uit de eerste helft en midden van die Later ook in kleurendruk, soms met maar eeuw. één kleur. Groen dus. Soms ook in twee of drie kleuren, met bruin en geel, erbij. In de jaren tachtig en begin jaren negentig Meer was voor varens vaak niet nodig. In door de antiquariaten in Nederland af te de tweede helft van de negentiende eeuw struinen; later, helaas, via het internet. ontwikkelde de druktechniek zich verder en werd het drukken van boeken daarmee Helaas via internet, omdat ik daarmee goedkoper en daarmee het uitbrengen toch een stukje van de spannende roman- van de eerder genoemde werken relatief tiek van het afstruinen van al die zo bij- duurder. Vaak te duur om nog uitgegeven zondere soms zelfs vreemde antiquaria- te krijgen. ten misloop. Weliswaar niet helemaal, want ik kan het nog steeds niet laten om Middels die nieuwe druktechnieken kwa- ieder antiquariaat binnen te lopen en te men de varenboeken ook binnen het be- vragen naar varenboeken. En dan, wel- reik van de middle class. Veelal waren haast in alle gevallen, eerst de verwarring deze boeken gebaseerd op de eerder ge- op het gezicht en even later het begrip te noemde luxe uitgave. Via, voor ons nu zien doorbreken. Varen en varens. Het primitieve dupliceertechnieken, kwamen schipperen en die gekke planten moeten die schitterende tekeningen nu als slap even in het koppie van de boekhandelaar aftreksel, maar meestal nog zeer herken- van elkaar gescheiden worden. Je moest baar, in deze boeken terecht. maar afwachten of er wat was. De collec- tie varenboeken groeide maar heel gelei- Op deze manier hielp de ontwikkeling van delijk. En dat was eigenlijk wel zo prettig de techniek de varengekte op gang. Want voor de portemonnee. Terwijl de prijzen in nu wilde ook het gewone volk die planten die tijd eigenlijk best wel meevielen. Zeker in eigen tuin. Engeland was nagenoeg als je die vergelijkt met tegenwoordig. leeggeroofd en de varenkwekerijen (ferneries) deden daarom goede zaken. En hoewel ik mijn varenboeken nooit als belegging heb gekocht, zit er inmiddels Naast de winterharde varens uit Engeland menig exemplaar bij dat in prijs tientallen zelf, kwamen er ook vele schitterende keren over de kop is gegaan. Eén exem- werken uit over de enorme rijkdom aan plaar, destijds gekocht voor vijfennegentig exotische varens uit de tropen. gulden is nu meer dan € 1200,- waard. Altijd meegenomen nietwaar. Ik zelf ben nu zo’n 25 jaar met varens be- zig en in eerste instantie hoorden daar de De romantiek